Phạm Quỳnh trong thế giới danh nhân – Đại từ điển của Nhật Bản in năm 2013

Blog PhamTon năm thứ mười bốn, kỳ 2 tháng 3 năm 2022

Lời dẫn của Phạm Tôn: Bạn Nguyễn Trọng Hiền (địa chỉ email hn90250@yahoo.com), con trai họa sĩ Nguyễn Cát Tường (Lemur), định cư tại Hoa Kỳ vừa gửi hồi 13:19 ngày 13/6/2014 tư liệu nguyên văn chữ Nhật như sau:

(PHẠM QUỲNH

Hiệu là Thượng Chi, 17/12/1892-6/9/1945? Trí thức Việt Nam, chính trị gia, sinh tại Hà Nội, tốt nghiệp trường Thông Ngôn năm 1908, vào làm thông ngôn tiếng Pháp tại trường Viễn Đông Bác Cổ. Hoạt động văn bút, ông viết cho Đông Dương Tạp Chí (1913), trở thành Chủ Nhiệm kiêm Chủ Bút Nam Phong Tạp Chí (1917). Nhân dịp Triển Lãm (Đấu Xảo) Các Nước Thuộc Địa (1922) ông đã đi Pháp. Trong Nam Phong Tùng Thư, ông đã cho xuất bản Văn Minh Luận, Ba Tháng Ở Paris, Văn Học Nước Pháp, Chính Trị Nước Pháp, Khảo Về Tiểu Thuyết, v.v… (1928-1932) cũng có tác phẩm viết bằng tiếng Pháp. Năm 1943, đã xuất bản Thượng Chi Văn Tập, 5 cuốn, là tuyển tập các bài đã đăng trên Nam Phong Tạp Chí. Một mặt hoạt động văn bút, một mặt giữ chức Ngự Tiền Văn Phòng của triều Nguyễn (1932), trở thành Học Bộ Thượng Thư (1933), Lại Bộ Thượng Thư (1942). Sau khi Nhật Bản thanh toán Đông Dương của thực dân Phápbằng vũ lực vào tháng 3 năm 1945, ông đã từ chức. Tháng 8 cùng năm, ông đã bị thế lực Việt Minh (Việt Nam Độc Lập Đồng Minh Hội) bắt, sau đó bị xử tử.)

Phạm Quỳnh trong bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Blog PhamTon năm thứ mười bốn, kỳ 2 tháng 3 năm 2022..

Lời dẫn của Phạm Tôn: Báo Tuổi Trẻ số ra ngày 15/8/2014 vừa đưa tin trên trang 19

“Kết thúc phiên họp ba ngày về phong trào Wikimedia tại London (Anh), đồng sáng lập trang thông tin Wikipedia Jimmy Wales tuyên bố người Anh tin tưởng trang này hơn báo chí truyền thông của nước này.

Người Anh tin tưởng Wikipedia hơn báo chí” – ông Wales tuyên bố trong tiếng vỗ tay của những khán giả tham dự hội nghị.

AFP cho biết một cuộc thăm dò gần 2.000 người trưởng thành Anh của YouGov nhận thấy có 64% người tin tưởng tác giả của các mục trong Wikipedia đang nói lên sự thật.

Trong khi đó chỉ 61% số người tham gia khảo sát bày tỏ sự tin tưởng đối với các nhà báo của đài truyền thông BBC, 45% tin tưởng các phóng viên của các tờ báo khổ lớn như The Times và The Guardian và 13% cho các nhà báo của các tờ lá cải như The Sun.

Tuy nhiên, kết quả khảo sát của YouGov cũng cho thấy bộ bách khoa toàn thư truyền thống của nước này là Encyclopaedia Britannica vẫn nhận được nhiều sự tin tưởng nhất cho đến hiện nay. 83% người tham gia khảo sát tin tưởng vào bộ bách khoa này.

“Tôi sẽ không ngừng nghỉ cho đến khi họ tin tưởng chúng tôi hơn họ tin tưởng vào thông tin trên Encyclopaedia Britannica” – ông Wales cam kết.”

Minh chứng cho điều nay, chúng tôi xin mời quí bạn đọc phần viết về Phạm Quỳnh trong từ điển này như sau:

—o0o—

PHẠM QUỲNH TRONG BÁCH KHOA TOÀN THƯ MỞ WIKIPEDIA

Blog PhamTon

Năm 2011, Bách khoa toàn thư mở WIKIPEDIA nổi tiếng thế giới long trọng tổ chức kỷ niệm 10 năm ra đời, đã thực hiện bằng hơn 30 thứ tiếng với lượng truy cập hàng chục triệu lượt người.

Tháng 4/2013, chúng tôi mở mục Phạm Quỳnh trong Bách khoa toàn thư mở WIKIPEDIA ra đọc thì thấy có nhiều đổi mới, phong phú hơn trước rất nhiều. Trang này được sửa đổi lần cuối lúc 01:50 ngày 16 tháng 3 năm 2013.

Phạm Quỳnh sinh ngày 30-1-1893 tại nhà phố Hàng Trống, Hà Nội. Phạm Quỳnh côi cút được bà nội nuôi ăn học. Phạm Quỳnh học giỏi, có học bổng. Sau khi đỗ đầu bằng thành chung (tốt nghiệp) Trường Trung học Bảo hộ (tức Trường Bưởi), năm 1908, Phạm Quỳnh làm việc tại Trường Viễn Đông Bác Cổ. Làm chủ bút Nam Phong tạp chí từ 1/7/1917. Ngày 2/5/1919, ông sáng lập và là Tổng thư ký Hội Khai Trí Tiến Đức. Năm 1922, với tư cách đại diện cho Hội Khai Trí Tiến Đức, ông đã sang Pháp dự Hội chợ Triển lãm Marseille, rồi diễn thuyết cả ở Ban Chính Trị và Luân lý Viện Hàn lâm Pháp về dân tộc giáo dục. Năm 1924, được mời làm giảng viên khoa Bác ngữ học, Văn hóa, Ngữ ngôn Hoa Việt Trường Cao đẳng Hà Nội, trợ bút báo France – Indochine. Từ 1925 – 1928 là hội trưởng Hội Trí Tri Bắc Kỳ. 1926 làm ở Hội đồng Tư vấn Bắc Kỳ, đến năm 1929 được cử vào Hội đồng Kinh tế Tài chính Đông Dương. 1930, đề xướng thuyết lập hiến, đòi hỏi người Pháp phải lập hiến pháp, qui định rõ ràng quyền căn bản của nhân dân Việt Nam, vua quan Việt Nam và chính quyền bảo hộ. Năm 1931, được giao chức phó hội trưởng Hội Địa dư Hà Nội. Năm 1932 giữ chức tổng thư ký Ủy ban Cứu trợ xã hội Bắc Kỳ.

11/11/1932, sau khi Bảo Đại lên làm vua, ông được triệu vào Huế tham gia chính quyền Bảo Đại, làm Ngự tiền văn phòng, Thượng thư Bộ Học, cuối cùng giữ chức Thượng thư Bộ Lại (1944-1945).

Ngày 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp, chính phủ Trần Trọng Kim được thành lập, ông về sống ẩn dật ở biệt thự Hoa Đường bên sông Phủ Cam, Huế. Ông bị Việt Minh bắt ngày 23/8/1945 và giam ở lao Thừa Phủ. Sau đó, bị giết cùng nguyên tổng đốc Quảng Nam Ngô Đình Khôi và con trai là Ngô Đình Huân. Di hài ông được tìm thấy năm 1956 trong khu rừng Hắc Thú và được cải táng ngày 9/2/1956 trong khuôn viên chùa Vạn Phước, Huế.

Riêng phần nhận định, đầu tiên là của Hồ Chí Minh: “Cụ Phạm là người của lịch sử, sẽ được lịch sử đánh giá lại sau này”. Tiếp đó là: “Trong báo cáo ngày mồng 8 tháng 1 năm 1945 gửi cho Toàn quyền Decoux và cho Tổng đại diện Mordant, ông Khâm sứ Trung Kỳ Healewyn đã báo cáo về Phạm Quỳnh như sau:

“Vị Thượng thư này vốn đã chiến đấu suốt cuộc đời mình bằng ngòi bút và bằng lời nói, không bao giờ bằng vũ khí chống sự bảo trợ của Pháp và cho việc khôi phục quyền hành của Triều đình Huế trên cả ba kỳ (Bắc, Trung Nam) và cho việc người Việt Nam nắm trong tay vận mệnh của chính mình… Những yêu sách của Phạm Quỳnh đòi trở lại việc chấp thuận một chế độ tự trị hoàn toàn cho hai xứ bảo hộ (Trung Kỳ và Bắc Kỳ) khước từ chế độ thuộc địa ở Nam Kỳ và thành lập một quốc gia Việt Nam. Tôi xin lưu ý ngài một điều là, dưới vẻ bề ngoài nhã nhặn và thận trọng, con người đó là một chiến sĩ không lay chuyển nổi cho nền độc lập của Việt Nam và đừng hòng có thể làm dịu những tình cảm yêu nước chân thành và kiên định của ông ta bằng cách bổ nhiệm ông ta vào một cương vị danh dự hoặc trả lương một cách hậu hĩ. Cho tới nay đó là một địch thủ thận trọng nhưng cương quyết chống lại sự đô hộ của nước Pháp và ông ta có thể sớm trở thành một kẻ thù không khoan nhượng…”.

Khâm sứ Trung Kỳ Healewyn

 “…Phạm Quỳnh, trái lại, chủ trương thuyết lập Hiến. Người Pháp nên thi hành đúng Hiệp ước 1884 nghĩa là chỉ đóng vai trò bảo hộ còn công việc trong nước thì để vua quan người Nam tự đảm nhiệm lấy. Bấy giờ Phạm Quỳnh vào Huế làm quan không phải vì danh. Quốc dân biết tên Phạm Quỳnh hơn nhiều Thượng thư Nam Triều. Mà cũng chẳng phải vì lợi. Đơn cử làm chủ bút Nam Phong, Phạm Quỳnh được cấp 600 đồng một tháng. Món này to hơn lương Thượng thư. Phạm Quỳnh ra làm quan chỉ là để đổi lấy danh nghĩa Chính phủ Nam Triều đòi Pháp trở lại Hiệp ước 1884. Vậy là một người yêu nước như Phạm Quỳnh sở dĩ phải có mặt trên sân khấu chính trị chẳng qua là một việc miễn cưỡng trái với ý mình để khuyến khích bạn đồng nghiệp làm việc cho tốt hơn chứ thực lòng một người dân mất nước ai không đau đớn ai không khóc thầm. Thế là tôi nghĩ ra được truyện Kép Tư Bền tả một anh kép nổi tiếng về bông lơn đã phải vì giữ tín nhiệm với khán giả mà lên sân khấu nhà hát làm trò cười ngay cái tối cha mình đang hấp hối”.

Nguyễn Công Hoan (Đời viết văn của tôi- NXB Văn học Hà Nội năm 1971).

 “Phạm Quỳnh không có hành vi nào tàn ác với nhân dân, không đàn áp các cuộc khởi nghĩa nông dân như nhiều quan lại thời Nguyễn, không ra lệnh bắt bớ tù đày các nhà yêu nước (…). Nhưng mặt khác ông lại có công chuyển tải văn hóa Đông – Tây trên văn đàn, báo giới Việt Nam, góp phần làm phong phú thêm cho ngôn ngữ, văn hóa dân tộc Việt Nam thời đầu thế kỷ XX, công lao đó đáng được ghi nhận”.

Giáo sư Văn Tạo

Về gia đình, ghi rõ ông có một vợ là bà Lê Thị Vân (1892-1953) và 16 người con, ba người mất từ nhỏ.

Toàn bộ mục Phạm Quỳnh tám trang A4. Phần Ngày sinh và mất viết:

Về ngày sinh của Phạm Quỳnh

Theo ông Nguyễn Thọ Dực, trưởng Ban Cổ văn, Phủ Quốc vụ khanh đặc trách văn hóa chính quyền Việt Nam Cộng hòa thì hồi làm việc ở triều đình Huế, ông có được Phạm Quỳnh cho biết ngày sinh để nhờ lấy số tử vi là ngày 13 tháng Chạp năm Nhâm Thìn, tức 30/1/1893. Không ai cho ngày sinh sai để lấy số tử vi cả. Cho nên, ngày này là chính xác nhất trong số các ngày sinh đã được biết của Phạm Quỳnh khai ở nơi này nơi khác.

Về ngày mất của Phạm Quỳnh

• Sách Từ điển Văn học bộ mới (2004), ghi mất ngày 20 tháng 8 năm 1945.
• Một số tài liệu ghi mất ngày 23 tháng 8 năm 1945, đúng ngày có người mời ông đến chính quyền Việt Minh làm việc.
• Một số tài liệu chép ông mất vào sáng ngày 6 tháng 9 năm 1945 (tức ngày 1 tháng 8 năm Ất Dậu; sau 14 ngày bị Việt Minh bắt).
• Năm 1956, hai con của Phạm Quỳnh là bà Phạm Thị Hảo (1920) và Phạm Tuân (sinh năm 1936) hiện định cư tại Hoa Kỳ được theo đoàn tìm mộ cha con Ngô Đình Khôi và Ngô Đình Huân, anh và cháu Ngô Đình Diệm để tìm di hài cha. Theo lời các nhân chứng thì Phạm Quỳnh bị hạ sát vào đêm 6 rạng ngày 7 tháng 9 năm 1945, khoảng 1 giờ sáng, có trăng câu liêm, tức ngày 1 tháng 8 năm Ất Dậu.

Phần Liên kết ngoài, đầu tiên có ghi rõ: Blog chuyên viết về Phạm Quỳnh cung cấp nhiều tư liệu chưa được biết đến (http://www.phamquynh.wordpress.com)

Và chúng tôi vui mừng nhận thấy trong mục này, Bách khoa toàn thư mở WIKIPEDIA đã sử dụng khá nhiều thông tin, tư liệu từ Blog PhamTon chúng tôi

B.P.T.

Chúng tôi đi Quảng Bình – Sống giữa lòng dân

 Blog PhamTon năm thứ mười bốn, kỳ 2 tháng 3 năm 2022.

Năm mươi năm trước

CHÚNG TÔI ĐI QUẢNG BÌNH

2.SỐNG GIỮA LÒNG DÂN

Phạm Tôn

Đại tá Luận là con người lịch thiệp. Thấy khách đến là rót trà nóng từ phích  nước và đưa mời bao thuốc lá Điện Biên bao bạc. Tôi xin chén trà và nói là chưa hút thuốc lá bao giờ. Ông cười, nói vài chuyện vui về Hà Nội, nơi vợ con ông đang sống. Từ đó coi như đồng hương. Có vẻ mừng mỗi khi tôi ghé binh trạm 4.

Cùng nhóm tài vụ với tôi có cô Hồng thủ quỹ người Tuyên Quang xinh xắn, đậm người, hơi thấp một chút. Tội nghiệp cô bé khổ vì giữ tiền cho cả đơn vị năm tỉnh. Cô không bao giờ dám di xem phim hay biểu diễn văn nghệ vì sợ mất tiền. Tôi hỏi nếu cô giữ tiền mà có kẻ vào cướp thì sao, cô trả lời ngay là em sẽ đánh đến cùng, cào, cấu, cắn, không để lấy mất tiền. Em có chết thì tiền mới mất.

Mỗi lần đi lĩnh tiền cho đơn vị, tôi phải đến tận nhà, dặn kỹ cô từ tối hôm trước là mặc cho thật ấm, nhưng không được đi giày vải, vì sẽ phải lội qua mấy con ngầm. Tôi cao, chân dài, cô thấp, chân ngắn, cứ đi một đoạn tôi lại phải dừng chờ cô. Đến gần một con ngầm, bỗng nghe tiếng cô la hốt hoảng, tưởng chuyện gì, hóa ra em lỡ di giày vải rồi. Tôi nhìn quanh hai đầu ngầm tìm được hai khúc gỗ, bèn đặt gần bờ nước một khúc, kế đó là khúc còn lại. Tôi bảo em cứ bước lên khúc này rồi bước sang khúc kia, chờ tôi chuyển xong, lại bước tiếp. Cứ thế cũng đi qua con ngầm mà giày vải vẫn khô ráo.

Đến tài vụ binh trạm cũng toàn những cô gái trẻ, Hồng vui lắm Tôi thường nghe các chàng trai đến giao dịch chọc ghẹo các cô bằng tiếng Quảng Bình. Chẳng hạn như nộp tiền xong thì hỏi các o đụ chưa đầy ẩn ý. Các o cũng đâu có vừa, đáp ngay, tụi tui thừa biết các anh rồi và chỉ chờ các anh trúng kế hỏi lại các o biết tụi tui thừa là thừa cái chi thì phang ngay các anh thừa một khúc chớ thừa cái chi. Tiếp đó là những tràng cười trong sáng trẻ trung, trong đó có cả tiếng cười vô tư của em Hồng và tôi.

Một hôm lên binh trạm tôi đi băng trảng cát cho gần, không đi ven biển như mọi khi thong thả. Đang vừa đi vừa nghĩ thì va phải một chú lính mới quần áo đậm màu, còn nếp đang đứng ngẩn tò te giữa con đường mòn nhỏ dẫn đến một hố bom lớn. Chú bảo, em hãi quá anh ạ, anh xem, toàn là con gái cởi trần đang tắm. Có mỗi cái cầu ván nhỏ hẹp thì các o lại lấy làm bàn giặt quần áo. Cầu dài đến hơn 10 mét. Hai bên hai hàng tiên nữ cười đùa vui vẻ, vỗ tay vào lưng nhau, kỳ cọ. Tôi sợ muộn giờ họp nên bảo chú lính cứ đi theo tôi rồi đánh tiếng: các o ơi, cho chúng tôi đi qua nhé. Thì liền có nhiều tiếng đon đả xin mời cứ tự nhiên và cả đám tiên nữ rời xa cầu một gang tay cho chúng tôi đi qua. Qua cầu, tôi còn ngoái lại nói một câu các o thanh niên xung phong dũng cảm quá. Thì các cô cười vang thằng Mỵ tụi tui còn nỏ sợ, sợ chi các anh. Chú lính mới vừa lau mồ hôi trên mặt vừa nói em chỉ sợ ngã thì chết mất. Thật ra tôi cũng sợ như chú thôi. Nhưng chưa sợ bằng lần sau này.

Hôm ấy mưa rét, từ văn phòng binh trạm ấm áp ra, tôi vội trùm ngay cái áo mưa không tay trùm đầu thì bị hai cô gái mặc quân phục áp sát xin đi nhờ. Tôi căng áo to ra, mỗi cô một bên, cứ thế mà đi trong mưa rét. Khi đến bưu điện, tôi hỏi các o có vô không thì hai cô bỗng ôm chặt lấy tôi, mỗi cô hôn chùn chụt vào một bên má, rồi vùng ra, cùng bỏ chạy kèm lời nguýt dài não nuột rõ chán anh quá, con trai chi mà nhát thế.

Thật ra, các cô làm tôi nhớ Rosa, giờ này chắc đang mong tôi về.

Bỗng nhớ lại sáng 16/12/1968 xe rời Cảng Hà Nội. Trưa qua Phủ Lý, các cừa hàng ăn đều hết cơm, nhịn đến tối, ăn cơm và ngủ ở Thanh Hóa trên hè một nhà ăn có mái hiên lợp rạ. Ngày 17, ăn cơm ở Diễn Châu Nghệ An có cả cà phê bơ nhưng không phải là cà phê rang bơ mà là cà phê bán mỗi suất bốn hào một bơ sữa bò. Cơm chiều ăn ở Bến Thủy, cũng sáu hào một suất như ở Diễn Châu. Tối ngủ ở Hà Tĩnh trong một khu nhà lớn nhưng đã bị bom Mỹ đánh sập. Sáng 18 ăn ở Kỳ Anh Hà Tĩnh. Khoảng hai giờ chiều thì đến bờ Bắc sông Gianh. Đoàn thổi cơm ăn ngay trên bờ sông, trong gió lộng. Tối ngủ trong một lớp học, mái ngói mới lợp, vách phía trên thưng rạ, phía dưới đắp đất thành tường mỏng. Cả đoàn 50 người cùng ngủ ở đấy. Suốt ngày 19/12 được nghỉ cùng nhau ra tắm ở một hố bom to, tắm xong, cùng nhau ra biển ngắm trời mây và biển yên bình, thư thái.

Sáng 20, tiếp tục nghỉ, viết thư về nhà cho hai em trai, gái và cháu Ngọc, đứa cháu đầu tiên của mẹ mình và chúng mình. Rồi cùng anh em ra khu trồng phi lao chắn cát kiếm củi, gặp rất nhiều bom chưa nổ. Mấy hôm trước, ở đây bà con cho biết thỉnh thoảng vẫn có bom nổ, cũng nhiều lần thấy máy bay Mỹ ào ào bay qua. Nhân dân cảnh giác, chạy đi ẩn nấp.

Tối 19/12 họp chi đoàn để ổn định tổ chức, tôi được bổ sung vào ban chấp hành làm phó bí thư. Đồng chí Vân là đảng viên làm bí thư. Đang họp thì máy bay Mỹ bay qua thả pháo sáng, sáng rực như đèn pha, nhưng chúng tôi vẫn họp.

Đêm 20, nằm ngủ ở một nhà bờ Nam sông Gianh. Nhà mái rạ. Nói chung kèo cột đều buộc lạt và mây, không có mộng. Sàn nhà là bãi cát, lổn nhổn những mẩu tre, gạch. Có cả một tảng gạch vuông to như cái bàn ở ngay chỗ nằm. 21/12, trời vẫn nắng đẹp. Đêm và sáng sớm còn lạnh lắm. Nhà cửa ở khu cảng này đều đã bị phá hủy. Chúng tôi ở ngay cạnh một nhà thờ chỉ còn mấy bức tường bao quanh và một ngôi chùa chỉ còn trơ cái tam quan.

Hai hôm nay, cứ tối đến là anh chị em lại hò đối đáp nhau thật vui. Hò Phú Thọ hay nhất là chú Vọng còn rất trẻ.

Tối 22/12 tập trung cả đội Hà Nội nghe Đài Tiếng Nói Việt Nam, tiết mục văn nghệ diễn một vở kể chuyện mấy cụ già bắn rơi máy bay. Khoảng 21, giờ số đông đã ngủ thì có tiếng gọi to. Hóa ra đơn vị bạn gọi đi xem phim. Trời tối, rét, mà cũng có một số khá đông anh chị em đội mình tung chăn, vén màn đi xem phim. Độ hơn 12 giờ đêm mới về. Tôi mệt, ngủ nhưng dễ tỉnh lắm.

Mờ sáng thì gió mùa đông Bắc về. Nhà trống, gió lùa, lốc, bốc tung bụi mù. Rồi mưa, rét buốt. Nhưng chỉ một lát sau khi khua được anh chị em dậy, mỗi người mỗi việc thì căn nhà thay đổi hẳn. Bạt giải ở sàn cát được kéo lên chắn gió hai đầu, phía thứ ba che một tấm ni lông lớn màu xanh. Sàn nhà cũng san lại, khối gạch vuông đặt giữa nhà thành cái bàn trà đẹp. Hôm nay gió vẫn lạnh suốt ngày. Cậu Đỗ Trọng Phẩm nhỏ người có cặp mắt đượm buồn bị ốm hôm qua, nay đã ăn cơm được rồi. Mình cùng y tá Tạ C. ra ngoài chơi, vào một nhà nhỏ, ăn một bát bún một đồng. Chỉ có ớt cay là ngon thôi. Sau đó lại ăn bánh bột lọc luộc nhân tôm, bé như cái lưỡi mèo mà một đồng bảy một cái. Đắt, không ngon, nhưng ai đi qua cũng ăn, vì ngoài ra chẳng còn cái gì khác. Cơm của đội thì vẫn như mọi hôm, không độn, ăn với cá kho, hoặc cá khô và mắm tôm. Thèm ăn rau quá.

Chiều 23/12 là bữa ăn cuối cùng tạm bợ trước khi đưa toàn đội vào ở nhà dân. Đã hết gió lớn, ăn cơm ở ngoài nhà được rồi. Tối, ra bến cảng chơi, đèn sáng, gió mát trai gái cùng nhau tâm sự có vẻ đi chơi công viên lắm. Đài Cảng Gianh hoạt động rất đều. Mở đầu bao giờ cũng bằng bài Chiến thắng Quảng Bình (tên chính thức là Bám Biển Quê Hương) của cậu Phạm Tuyên. Bom nổ chậm thỉnh thoảng lại nổ ục một tiếng, một cột khói, cát nâu nâu bốc lên. Từ sáng đến giờ đã bốn năm lần nổ như thế. Sáng nay ăn cơm sớm rồi một số anh em đi ra cửa sông. Sóng biển, bờ cát, hệt như bãi biển rồi. Suốt dọc đường đi vẫn rất nhiều hố bom, không một ngôi nhà nào còn nguyên vẹn, cột điện cao thế đổ gục và thủng lỗ chỗ… Trời sáng, ấm áp. Đội mình cũng như các đội bạn đều chưa bắt tay vào việc. Sức trai đang lớn mà ngồi không thì chịu sao nổi. Thành ra anh em vật nhau loạn xạ. Cảng Hà Nội vật có kỹ thuật, rất hay. Cánh thanh niên thèm thuốc lá thì bảo nhau đi tìm bố Dần, bố có cả một kho Trường Sơn. Mỗi bao bố mua ở Cảng Hà Nội hôm xuất quân ba hào hai chục điếu, nay bố nhường lại cho các con một hào hai điếu. Còn cánh thèm thuốc lào thì đã có bố Hoành, để lại mỗi gói vẫn hai hào như mua ở mậu dịch Hà Nội. Cánh nữ thì thích hát hò, rất nhiệt tình say sưa hát các bài như Trước ngày hội bắn có nam nữ hát đối rất duyên.

Tối 23, lại thêm một đêm nằm đất nữa vì đã đưa vào nhà dân ở nhưng chưa kịp bố trí rõ ràng. Khá lạnh mình vào một nhà dân, lỡ miệng hỏi xin nước. Một cụ ông ngoại 60 tung chăn dậy, đun nước nóng cho. Anh Võ Văn Đại cao to cán bộ Cục Đường Sông chỉ đạo chiến dịch này của năm tỉnh được cụ nhường cho nằm trên giường, ba anh khác cũng thế. Còn cụ, cụ nằm trên nền đất như anh em tôi đến sau. Nhà này chỉ nhận chứa hai công nhân mà bọn mình tối mới đến lại có những bảy người.

24/12 cán bộ gián tiếp bắt đầu làm việc. Mình và anh Thịnh ở đoàn Hà Bắc đi Đức Trạch gặp ban chỉ huy binh trạm 4. Còn gặp cả anh Như cán bộ Cục Đường Sông cùng đoàn công tác. Anh Khanh phụ trách hành chính quản trị binh trạm hòa nhã, chân tình khẩn trương giải quyết mọi việc thật nhanh. Binh trạm mới thành lập tháng 10 năm 1968. Việc gì cũng gấp, lại nhiều, dồn dập… Người đến gặp anh đều là những người thiếu ngủ, mệt mỏi vì đi xa nên dễ nổi nóng. Họ đến là để yêu cầu, đòi hỏi anh. Còn anh, anh chỉ có một tấm lòng ưu ái, thông cảm tận tụy và cái miệng rất tươi, nhưng thâm lại vì hút thuốc nhiều, đôi mắt nheo quầng thâm, mệt mỏi đầm ấm, dịu dàng. Cũng trong khu ấy, mình gặp một người trẻ, mắt kính trắng dẹp dẹp, da trắng, môi đỏ. Anh ta nhìn mình, lắc đầu quầy quậy và nói ở đây, họ không biết quản lý gì cả, anh ạ. Tôi đang phải hướng dẫn từng ly từng tí một. Anh ta cười rất đểu rồi nói Binh trạm chỉ biết a la xô thôi.

Tối, cùng anh em đi xem văn công xung kích của Bộ Giao thông vận tải. Người xem đông đến nỗi ban tổ chức phải gọi loa kêu gọi mọi người trật tự, có trẻ em đã bị nghẹt thở vì chen lấn. Bài hát Vui mở đường của Đỗ Nhuận mở đầu chương trình, có cả ảo thuật gươm đâm xuyên thùng mà người nằm trong vẫn sống, trứng hóa ra từ tay không, có cả múa ba lê Phá bom nổ chậm mà quả bom lại có chữ A to tướng. Tối sau, anh em lại rủ đi xem đêm diễn cuối cùng. Hóa ra vẫn diễn mấy tiết mục đó, người đi xem đông hơn hôm trước. Tôi bỏ về nhà.

Vào đây, mới thấy hầu như nhà nào cũng có khăn tang nâu. Các chị, các mẹ cứ chít khăn trắng trên đầu suốt ngày để không quên người đã khuất mà thành ra nâu như vậy. Hầu như nhà nào cũng đổ nát do bom, đạn. Nếu chưa, thì chủ nhà thường cũng dỡ đi, làm lại một túp nhà con lọt thỏm giữa bốn bức tường cao cũ, còn vật liệu chủ yếu để làm hầm chữ A. Hầm ở đây quan trọng hơn nhà nhiều. Có người đi công tác cần ở nhờ là dân sẵn sàng nhường nhà cho ở, còn mình thì vào hầm.

Ở đây, số bom chưa nổ còn nhiều lắm. Nhiều đến nỗi người ta không để ý gì đến chúng nữa, cứ làm ăn, đi lại quanh quả bom. Lý do là vô lẽ vì sợ nó nổ mà không dám sống nữa sao? Mà không mần thì sống răng nổi? Máy bay ngày nào cũng lẻ tẻ một hai chiếc bay qua… Hắn coi bà con ta làm ăn tấp nập bộ hắn tức lắm chớ. Có tối máy bay bay qua rất thấp. Một cuộc họp tắt đèn để phòng không. Sau đó liền bị cấp trên phê bình là hữu khuynh, không biết tính thằng Mỹ, mình càng đàng hoàng, hắn càng sợ, mình e sợ hắn càng lấn tới.

Quảng Bình là thế đấy.

25 tháng 12, Đội Hà Nội xuất quân trận đầu trên sông Gianh. Kết quả khá lắm. Riêng tôi thì bận quá. Vì cán bộ gián tiếp của bốn đội bạn cứ ỳ ra, anh nào cũng chỉ lo việc của đội mình thôi, còn việc chung thì đã có các ông ấy lo. Các ông ấy đây là nói anh Mận, giám đốc cảng Tuyên Quang và tôi, tự nhiên thành kế toán trưởng của đoàn ĐS5. Anh Mận là trưởng đoàn, tất nhiên có anh Võ Văn Đại chỉ đạo. Nhưng rồi mọi việc cũng ổn, tất cả vì tiền tuyến mà.

Tôi và Cường ở nhà ông Huân là ngư dân, xóm Làng, hợp tác xã Quyết Thắng xã Thanh Trạch huyện Bố Trạch. Ông có năm con. Hai con lớn là o Ái và em trai là Ân. Giống những nhà trong xóm hồi đó là trống tuềnh trống toàng, không có cửa, chỉ có một cái bàn và bốn cái ghế đặt trước bàn thờ. Một cái giường to ở góc cho cả bảy người nhà ngủ.Trước nhà là căn hầm chữ A thật to. Cả nhà thường ngủ trong hầm, mọi đồ vật quí giá đều cất trong hầm. Ba cánh cửa kê sát nhau trên miệng hầm ở nền nhà là chỗ nằm cho anh em tôi. Vì là cánh cửa ghép, cho nên gồ ghề chỗ cao chỗ thấp. Nhưng tôi vẫn nằm ngủ ngon vì mệt và nhờ cái cốt áo bông lưng lót da báo. Còn Cường thì hễ đặt lưng xuống là ngủ liền. Hai anh em đắp chung một cái chăn dạ mỏng của Cường. Giữa hai anh em tạo thành một chỗ trũng. Đêm hôm ấy, ngủ thật ngon, có vẻ như ấm hơn mọi khi. Tỉnh dậy, tôi thấy con chó to của chủ nhà nằm giữa hai anh em. Thảo nào mà thấy ấm. Nhà có ba con chó. Chủ nhà đã làm cho chúng một cái ổ rơm ở góc nhà, nhưng chúng vẫn thích hơi người. Liếm tay, liếm chân, có khi liếm cả mặt. Vô tình tôi kể chuyện đêm qua cho bác Huân nghe. Người đàn ông đen đúa, thấp và ít nói ấy lắng nghe, mắt nhấp nháy, không nói gì. Không ngờ trưa hôm đó ông và con trai vác ở đâu về một bộ khung giường, lắp ngay trên miệng hầm, kê ba cánh cửa lên thành cái giường trải chiếu đàng hoàng. Xong việc ông mới đi làm.

Trưa, đưa Phẩm đi mua thuốc, rồi về nhà giúp Ân và bạn là Soạn học toán chuẩn bị thi học kỳ. Ba chú cháu trò chuyện rất vui toàn bằng tiếng Quảng Bình, khiến một bạn cùng đội đến chơi, không hiểu gì cả. Tôi mẹ Hà Nội, nhưng cha là người Huế cho nên học tiếng miền Trung cũng nhanh hơn anh em khác. Trưa, ngủ dậy, được bà chủ nhà mời ăn một bát cháo nếp sánh thơm, ăn với muối. Ở đây, gạo ăn ngày nào giã ngày ấy, bằng cối gỗ, có khi giã hai chày, có khi đến ba chày, ba người cùng giã, chưa quen dễ đụng chày người giã trước. Cả làng chỉ có một cái cối máy, thật ra là cối đạp chân ở Bắc Bộ.

Tối lại cùng bác Hoành bí thư chi bộ ra cảng Gianh đón hai tổ về muộn. Làm việc từ 6 giờ đến 19 giờ mới nghỉ. Bốc dỡ hàng ở các tàu giữa sông, đi ra đi vào đều bằng xe xích lội nước. Hôm nay làm việc tương đối khá. Bom vẫn nổ mấy lần.

Một hôm lên binh trạm về, tôi thấy một bà bán cua bể bên đường, có hai con thật to, bèn mua về để nấu cháo cả nhà ăn. Không ngờ sáng sau thức dậy đã thấy bà chủ nhà đon đả báo cháo đã xong, các chú rửa mặt ăn cho nóng còn đi mần. Hai đứa nhỏ ngồi đấy, chúng tôi mời thế nào cũng một mực từ chối tụi con được cho ăn rồi.

Người lớn thì người nào việc nấy, chỉ có bà chủ nhà múc cháo cho anh em tôi ăn. Những hôm lạnh, Cường đi làm rồi, tôi kê cái bàn con ra hiên nhà cho sáng để làm sổ sách, thì bà mang ra một cái vung sắt lật ngược, trên đầy than hồng lót trấu khô ở dưới, lặng lẽ đặt dưới chỗ tôi kê chân. Cả nhà cứ lặng lẽ như thế trừ Phan Văn Ân là hay trò chuyện với chúng tôi. Mờ sáng đã nghe tiếng cậu bạn đến rủ đi dũi tôm, việc mà hai em gọi là đi lái tàu ngầm K8, tên một bộ phim Liên Xô mới chiếu ở xã. Còn cô chị Ái thì ở nơi khai hoang, ít khi thấy mặt. Hai em nhỏ đi học và chăn bò, cũng ít ở nhà. Một buổi trưa, Ân ghé tôi lém lỉnh hỏi sao hai chú không đi xem phim, tụi nó kéo nhau đi xem phim đông lắm. Tôi hỏi xem phim ban ngày thì xem ở đâu, Ân cười xem phim Rừng O Thắm bên kia sông. Tôi chợt hiểu, giờ này là giờ chị em đi làm về, cần tắm sông, mà ở đội Tuyên Quang, có chị Thắm cao, to, trắng trẻo như đầm. Tôi bàn ngay với chi đoàn làm nhà tắm dã chiến, ba cọc tre và ba tấm ni lông. Khi đi tắm thì mang đi dựng ở mé sông để chị em có chỗ thay quần áo.

Ân và bạn trúng tủ trong kỳ thi cuối học kỳ, vui quá. Mình thì nghỉ là lo khâu vá lại quần áo, vì nước mặn làm quần áo nát nhanh quá. Trưa ngủ dậy bà chủ lại ép ăn một sét cơm thật khó từ chối bữa nay có cá mới dám mời chú đó, ăn một miếng đi.

Cả ngày 28/12, bận bù đầu, đi đi lại lại giữa Thanh Trạch và Quảng Trạch xoạc cả cẳng. Mệt, nhưng vui vì công việc xong xuôi. Tối về, hát suốt hàng chục bài cho cả gia đình chủ nhà nghe, họ chăm chú nghe lắm, trẻ con còn vỗ tay, ông bà thì lau nước mắt. Còn mình thì khi hát đến bài Có chúng tôi trên mặt đường thấy nhớ Rosa lạ. Tự nhiên nhận Rosa là người yêu của mình. Khi nào kể chuyện về người yêu cũng kể về Rosa. Rứa đó, sống ở Quảng Bình kỳ thật.

Ở Quảng Bình hồi này không có chủ nhật và ngày nghỉ, ngày nào cũng làm việc, ai cũng làm việc. Chủ nhật, 29/12 tôi cùng chị Hồng ở Cảng Tuyên Quang lên binh trạm 4. Ở đâu cũng hay gặp những con người như thế này, gầy gầy, da xam xám mắt quầng thâm, khi đi thì chỉ nhìn xuống đất, mắt đăm đăm suy nghĩ. Hễ gặp người quen thì đôi mắt thâm quầng lại vội tươi lên, nheo lại miệng nở nụ cười duyên dáng, rồi anh vội vàng đi. Những con người mệt mỏi ấy bao giờ cũng là những con người hòa nhã, nhẫn nại và cố gắng làm vừa lòng người đến gặp mình. Ở đây, không phải chỉ có anh Khánh hành chính là dễ thương, mà anh Tốn cũng vậy. Anh Phê tài vụ công việc ngập đầu mà lúc nào cũng niềm nở, khiêm nhường. Trời nắng ấm rồi mà vẫn áo bông cổ nhung, lại còn mặc áo vệ sinh trong sơ mi, khi nào mũi cũng sụt sịt. Rõ là anh ấy ốm rồi, nhưng công việc vẫn chạy. Toàn là việc liên quan đến tiền.

Bom vừa nổ hai quả. Cả ngày bom nổ hơn mười quả.

Còn có hai ngày nữa là hết năm 1968. Mình đang ở Quảng Bình. Tự mình xung phong đi và làm đủ mọi việc để được đi Quảng Bình. Mình nghĩ đây là dịp tốt để học tập, để hiểu mình và hiểu người. Ở một nơi như Quảng Bình dễ nhìn rõ và đánh giá đúng những con người và những sự kiện. Mình mong được tham dự vào những ngày rung chuyển đất nước đó. Vì thế, ngày 16/12 ra đi không phải là để rồi ba tháng sau sẽ về mà có thể là ngày thống nhất đất nước mới về. Mình ra đi là bước vào một giai đoạn mới của cuộc đời, cũng có thể là bước vào một cuộc đời mới…. Mình thành thật nghĩ như thế, không hiểu đúng đến đâu…

Hôm nay, đã mấy lần máy bay Mỹ đến và thả bom khá gần nơi mình ở, không rõ ở đâu. Bà chủ nhà đã cấm con cái đi xa… Đi thăm mấy anh em bị ốm, thấy có vấn đề, cần họp ban chấp hành chi đoàn và các cán bộ phân đoàn rồi họp chi đoàn và toàn thể đoàn viên, thanh niên nhằm tăng cường đoàn kết, chống bàn lùi…

Ngày 30/12, đơn vị mình nay chính thức có tên là B1.ĐS5.BT4. Họp toàn thể, khá căng thẳng, nhưng nói chung là tốt. Tối, Bùi Lê Nghiên đến nhà tâm sự. Nghiên là phân đoàn trưởng, rất tha thiết cống hiến trong đợt đi chiến dịch này và cũng là một nhà thơ của báo Tiến Lên, thích làm thơ Đường luật.

Tối 31/12/1968, dự mít tinh toàn Cảng Gianh. Mệt, về sớm. Trăng sáng đầy bến cảng, đẹp lạ lùng.

Sáng sớm 1/1/1969, bác Hoành sang nhà, cho chép lại thơ chúc Tết của Bác Hồ

Tiến lên! Chiến sĩ đồng bào / Bắc Nam sum họp Xuân nào vui hơn!

Quanh quẩn mà đã sang năm 1969. Đêm giao thừa Tây, pháo hiệu các tàu Cu-ba,  Ba Lan, Liên Xô bắn lên trời đêm xanh, đỏ, vàng như pháo hoa ngày Tết Ta ở Hồ Gươm Hà Nội. Để thêm vui, các tàu còn bật đèn xanh đỏ vàng và mở nhạc nhảy nữa. Tết của họ mà, lại là Tết xa xứ…

Tôi bàn với chị Vân bí thư chi đoàn là phải lo Tết Ta đi là vừa. Cốt sao làm cho đừng ai nghĩ là sẽ về nhà ăn Tết là được rồi. Chúng tôi hướng đoàn viên thanh niên vào việc chuẩn bị Tết. Mỗi phân đoàn lo một việc. Phân đoàn của Bùi Lê Nghiên lo việc làm trò chơi. Phân đoàn đông các bạn gái thì lo việc hát hò. Phân đoàn cô Trịnh Thị Thành lo việc ăn uống và quà thưởng trò chơi. Tôi thường xuyên đi kiểm tra các tổ tiến hành thế nào và trực tiếp dạy hát cho các cô. Trò chơi thì có kéo co, cướp cờ… Và quan trọng nhất là trò đánh giập đầu giặc Mỹ là dùng một gậy tre đập vào một củ chuối to vẽ hình chú Sam treo trên dây. Chơi là có thưởng.

Gần Tết có một số thanh niên kêu ca là làm thì mệt, trời lại rét, mà ăn uống thì kém quá. Toàn cá khô và canh toàn quốc, chỉ có nước. Chi đoàn bèn tổ chức Hội thảo cải tiến bữa ăn. Các thanh niên hay kêu ca nhất được mời lên phát biểu, tha hồ tố khổ. Chê chán thì được mời nói xem nên làm thế nào cho bữa ăn khá hơn, họ lại càng hùng hồn hơn, nói lẽ ra phải làm thế này, thế kia, mà lại cứ quanh đi quẩn lại vẫn cá khô, tép rang, ai mà chịu nổi. Thảo luận có biểu quyết xem ai có phương án cải tiến hay nhất. Mọi người vỗ tay và cười. Lúc ấy, tôi đại diện ban tổ chức hội thảo mời những người được bình chọn đứng lên nhận tràng pháo tay của tập thể. Và tuyên bố luôn là từ ngày mai, các vị được bầu sẽ lo bữa ăn cho chúng ta. Tất cả vỗ tay càng to hơn kèm theo tiếng cười điên đảo. Trước sự ngỡ ngàng của những diễn giả hùng biện. Có một ngày để nhận bàn giao và chuẩn bị. Nếu cần, có thể yêu cầu sự giúp đỡ của chị Luyện Thị Lư và chị Trịnh Thị Thành. Sau hai ngày thực hiện “kế hoạch cải tiến bữa ăn”, bốn người được bầu và toàn thể đội Cảng Hà Nội lại đề nghị các chị cấp dưỡng vui lòng làm lại như trước cho. Những tiếng phàn nàn cũng bặt hẳn. Nhưng có một thay đổi nhỏ, liên quan đến tôi. Một hôm tôi thấy Đỗ Trọng Phẩm ăn cơm rất nhanh xong lại đi rửa bát, xới cơm rồi lại ngồi tán chuyện. Tôi vừa ăn xong thì chú trút ngay bát cơm vừa xới vào bát tôi và nói là em thấy anh ăn chậm, bữa nào cũng chỉ được một bát là hết cơm. Nghe được chuyện này, ban chỉ huy đội quyết định buộc tôi từ nay về ăn với các chị cấp dưỡng do chị Lư chịu trách nhiệm quản lý. Mọi người đều cười. Và một thay đổi lớn nữa. Ngay hôm đầu lại ăn cá khô nướng, tập thể mừng rỡ: mỗi người được hẳn một miếng cá nướng bằng nửa bàn tay không như trước đây, chỉ bằng hai ngón tay. Khi ăn mới biết. Toàn là xương, mang, vây. Bỏ đi hết, cũng còn vừa bằng hai ngón tay. Chị Lư và chị Thành dạy cho các em một bài học: Không gỡ xương nữa, để các em tự nhằn!!!

Đi binh trạm về, tôi lại mua ba con cua bể, để trưa ba chị em ăn cháo. Bọn thanh niên thấy cua, hỏi của ai, biết rồi thì hẹn trưa sẽ sang xin một bát cháo. Chị Lư, cô Thành quắc mắt, nhưng tay vẫn múc thêm một ca nước đổ vào nồi.

Trời trở lạnh. Nhiều hôm mưa suốt ngày, anh em nghỉ làm ở nhà túm năm tụm ba nói chuyện. Thuốc Tam Đảo đã hết từ lâu, thuốc Trường Sơn giá cao của ông Dần tổ 2 cũng hết. Thế là mưa vẫn rủ nhau vào khu sơ tán trong núi mua thuốc lá rời của bà con. Tôi đi theo anh em mua ớt khô, chẳng ngon lành gì nhưng có ớt cũng dễ nuốt cơm hơn. Ớt khô bán một đồng một lon. Mùa mưa nên thuốc lá ẩm mốc hút vào là ho. Lại còn do hút thuốc lào say mà có chú ngã vào bếp lửa, cháy cả tóc, xém cả má. Chú Cường vừa hút thuốc lào vừa làm thơ hay đáo để Thuốc lào ta đánh một bài / Ống bầu, cọng đủ khói mù tỏa ra / Dù thân còn ở nơi xa / Hồn ta vẫn cứ vấn vương quê nhà.

Tôi vận động bỏ thuốc, anh em đều bảo anh bỏ ớt thì chúng em bỏ thuốc. Tôi chịu thua. Tất cả cùng cười. Thương nhau, hiểu nhau quá mà.

Càng gần Tết, càng thấy tối nào cũng có tiếng con gái khóc. Tôi bàn với các chàng trai đi thăm đồng hương, số còn lại thì để tôi và Cường thăm hỏi. Chúng tôi đến nhà cô Lê Thị Chúc cấp dưỡng, thấy em đang ngồi ở bếp thút thít khóc. Hỏi thì em nói là em khóc vì ngọn lửa bếp hôm nay sao giống với ngọn lửa bếp nhà em quá, em nhớ mẹ. Tôi đưa cho em mớ nghệ mua hôm vào núi thì em nức nở kể hôm đó mưa em nấu cơm, củi ướt quá, em hắt ít xăng vào cho bén lửa như mọi khi thì bỗng hoa cả mắt, tóc cháy khét, lông mi cũng cháy, tối tăm mặt mũi. Chị em cùng nhà gọi được anh y tá đến thì anh ấy mắng em như tát nước, làm em tủi thân quá. Tôi kể em nghe chuyện sáng nay đi binh trạm về, thấy mấy cô thanh niên xung phong má đỏ hồng cứ hai cô gánh một đòn tre treo lủng lẳng những tảng thịt đỏ au. Thế mà cứ vừa đi vừa khóc. Cô nào cũng xụt xịt, mắt đỏ hoe. Tôi mời các cô cùng ngồi nghỉ trên bờ đá. Các cô lần đầu xa nhà, lại đúng dịp Tết, càng nhớ nhà hơn. Tôi kể các cô nghe, năm nay, chúng tôi cũng lần đầu xa Hà Nội, cũng lần đầu xa nhà. Tết này mỗi chúng tôi chỉ được có một lạng thịt. Sáng nay, tôi lên binh trạm nhờ đại tá Luận viết cho một lá thư tay gửi cô bạn cùng học cấp hai nay làm cửa hàng trưởng cửa hàng thực phẩm đề nghị cho mua mười ký… muối cho 230 con người… ăn Tết. Cứ nói vớ vẩn linh tinh như thế cho đến khi các cô hết khóc, rồi bật cười, mới dám chia tay.

Mỗi lần lên binh trạm họp thì vui nhất là các đơn vị gặp nhau, cùng uống chén trà nóng, mừng là còn thấy mặt nhau, còn sống và đi lại được. Rồi thì ai có thơ thì đọc thơ, mà đều là thơ của mình, tự biên, tự diễn cho nên nghe rất xúc động. Tôi là người Hà Nội, bao giờ cũng được mời lên hát trước tiên, mà hát là phải hát bài về Hà Nội. May cho tôi, bài hát về Hà Nội thì đã nhiều lại rất hay, cho nên tôi được các bạn cùng họp yêu mến lây. Những ngày này cả nước đều hướng về Hà Nội. Đã thành lệ rồi, nên hôm nào lên họp, tôi cũng chuẩn bị ít nhất một hai bài. Nhưng nhớ mãi một lần, mới đến cửa phòng đã thấy có người kéo tay lại gần rồi nói nhỏ, giọng xúc động lát nữa tui giới thiệu anh hát xong thì anh giới thiệu tôi, một người con của Quảng Bình xin trình bày một tiết mục đặc biệt về Quảng Bình. Khi lên diễn đàn, anh say sưa nói, có khi nhắm mắt lại, nắm chặt tay, vung lên cao thể hiện tiết mục của mình… Nào Quảng Bình là … Quảng Bình còn là… Vẫn là… Cứ như thế, anh ta tuôn ra cả một bài xã luận báo Nhân Dân ca ngợi chiến công của Quảng Bình nơi đầu sóng ngọn gió, vững vàng chiến đấu và chiến thắng. Cử tọa ngơ ngác, rồi vỗ tay hồi lâu, có vẻ mừng vì cuối cùng một bài văn xuôi trường giang đại hải tưởng không bao giờ hết, cuối cùng cũng có lúc kết thúc. Tiếp đó đại tá Luận mời thuốc lá thơm và bắt đầu cuộc họp. Ông nhấn mạnh đây là lúc giao thời Giôn xơn – Ních xơn, ta phải tranh thủ thời cơ chuyển hàng vào chiến trường càng nhiều càng tốt… Nghe nói thế, tôi hiểu vì sao ở Hà Nội, tôi mua một bao diêm Thống Nhất nhãn xanh có hình chim hòa bình trắng chỉ có một hào mà vào đây, khó lắm mới mua được một bao với giá một đồng rưỡi. Cái gì đã đem được đến Quảng Bình thì chỉ ráng một chút nữa là đến chiến trường lớn rồi.

Tối nào về nhà, cũng thấy bác Huân làm việc gì đó ở sân, dưới ánh trăng. Trong nhà tối om. Nhưng hễ thấy tôi là bác thắp ngay đèn, sau đó, thường là đi hâm nước uống miếng nác nóng chú hè rồi lại tiếp tục làm việc. Con chó to, bác bảo không muốn nuôi, chắc vì khó kiếm cái ăn cho nó. Mấy lần bác thăm dò, hỏi có thích ăn thịt chó không. Tôi đoán là bác muốn bán, nên hội ý với tổ sản xuất, đồng ý mua, thì mới hỏi giá. Bác Huân lắc đầu cười Tui không bán mô. Nếu bán, bán cho người ta lâu rồi. Chỉ có hai chú với gia đình tôi ăn thôi. Biết lòng dạ bác, tôi đành xin hoãn binh nói là khi nào chia tay sẽ giết chó liên hoan.

Lúc nào cũng bận việc, ít khi ở nhà, lại ít nói, nhưng bác Huân rất tế nhị, hóm hỉnh. Có hôm bác ăn trưa, thường là ăn cháo, chúng tôi lại có bạn đến chơi, thành ra có đến bốn người mà bác vẫn mời, múc ra năm tô cháo nếp nấu khoai khô. Chúng tôi cố từ chối, thì bác cười Các chú cứ ăng đi, bầy tui khổng rải chất độc hóa học như tụi Mỹ mô.

Gia đình hai vợ chồng có năm con. Con gái đầu lòng ở nơi khai hoang. Con trai học lớp sáu. Ba cháu bé, tất cả đều đi học. Hằng ngày, tôi thấy bé Mai bảy tuổi giã than, anh cháu là Luyến thì lấy đất sét vê thành những con giun dài. Tưởng là nghịch chơi thôi hóa ra than bột để trét bảng với lá khoai lang cho đen, còn con giun là phấn đấy. Cả nhà đều mỗi người mỗi việc mà tôi không thấy họp gia đình phân công việc bao giờ cả. Tất cả đều tự giác. Cháu Ân đang tuổi ăn tuổi ngủ mà sáng nào cũng  dậy từ mờ sáng đi dũi tôm tép, dù mưa cũng đi, rồi mang về khi nửa ký, khi một ký, trước khi đi học. Mình thật hạnh phúc được sống với những người Quảng Bình như thế. Và thật vinh dự thấy họ coi mình như người nhà, yêu mến thật lòng. Một đêm rét tôi đang ngủ say thì bà mẹ gọi dậy báo tin vui con trai vừa được một mẻ lớn cả cua lẫn tôm.

Đi khắp làng xóm ở đây tôi đều gặp những bông hoa cỏ, nhỏ xíu, màu xanh da trời phơn phớt. Không hiểu sao, thấy hoa nở rộ lòng mình vui lạ… Mình cũng giống như cỏ dại, ở đâu cũng sống được, chẳng những sống mà còn cố nở hoa, dù chỉ là những bông hoa nhỏ xíu, phơn phớt xanh màu da trời.

Chi đoàn tôi tổ chức thảo luận đề tài Chúng ta đã học được gì ở người dân Quảng Bình. Anh chị em kể ra được rất nhiều chuyện cảm động. Đồng bào tốt quá mà cũng khổ quá. Ở đây, cái vỏ hồng củ sắn, cũng làm món ăn, xào, nấu canh cá, có nhiều thì xắt nhỏ phơi khô ăn dần. Lõi cây đu đủ thì kho cá. Tấm da trâu phơi khô căng trên khung tre, tưởng để che nắng, hóa ra khi có cỗ mới cắt ra ninh nhừ làm món nộm. Một hôm, chủ nhà biết tôi làm việc nhưng nhịn đói từ sáng, đã ép ăn một bát cơm. Bà nói Mọi khi không mời chú. Hôm nay có món thịt heo xào mới mời. Tôi ăn thật ra không vì thịt heo mà vì món vỏ sắn xào, hơi giống vị hoa chuối. Còn cơm thì nấu gạo với sắn mịn, tức là sắn thái lát phơi khô rồi giã, cỡ như hạt gạo, hạt ngô. Không bao giờ ăn gạo không.

Trưa 10/1/1969, khoảng 13h35 máy bay Mỹ đến vùng Cảng Gianh, gầm rú, bay lượn lộn đi lộn lại nhiều lần hơn mọi ngày và có lần bay rất thấp để đe dọa. Nhưng nông dân Thanh Trạch vẫn nhổ mạ, cấy lúa, các em vẫn thả trâu, bò, đi học, vui hát tưng bừng. Còn ở Cảng, hàng trăm người vẫn mải mê bốc dỡ, giải phóng mau phương tiện vận tải. Tàu, xà lan vẫn ra vào tấp nập. Nếu có ai, nhân lúc nghỉ mệt mà ngước lên nhìn trò khỉ của lũ Mỹ thì cũng chỉ cười mà nghĩ là cho mày tức nổ ruột ra, chúng ông cứ làm tới.

Và có lẽ một thằng giặc lái Mỹ nó cũng tức nổ ruột ra thật mà đâm bổ nhào xuống, ném bom một đám học sinh, bộ đội đang khẩn trương lao động. Sáu quả bom đã nổ, khói đen bốc lên những vệt bẩn nổi trên bầu trời trong xanh. Bom rơi trúng một tàu há mồm đang đậu ở bến. Ba người hy sinh, chín người bị thương, có cả vài em học sinh. Tan khói bom, chúng tôi lại tiếp tục làm việc..

Hôm 11/1, lần đầu đội Hà Nội bốc hoàn toàn xong một tàu trong có hai giờ 15 phút, lập chiến công mới. Nhất là khi chiến công ấy lại lập trong ngày như thế này. Khoảng 11, 12 giờ, máy bay Mỹ bay lồng lộn trên trời gầm rú đầy đe dọa. Anh em mình tìm nơi ẩn nấp. Nhưng, ngớt tiếng máy bay là lại ra làm ngay. Tổ I đạt năng suất cao chưa từng thấy. Khoảng 14 giờ, một số yếu, mệt, được cho về nghỉ. Chỉ còn 10 anh em, quần một mạch suốt đến tối, khi mắt hoa đầu váng mới thôi. Chị Thành gánh cơm ra cho anh em, đúng lúc anh em đang xuất nốt hai xe cuối, bèn buông gánh cơm, lao vào quại giúp hai tay. Mình cùng làm với Thành, muốn anh em làm cho xong kẻo cơm canh nguội mất. Gần 21 giờ, minh đi làm việc bên lương thực về, chắc giờ này các anh bên ấy vẫn còn làm việc. Mặc dù hôm nay là thứ bảy. Mình thấy vui vì đội nhà lập thành tích mới, vui vì công việc giao dịch thuận lợi, còn vì được nghe một o Thanh Hóa ngâm bài thơ Quê Hương của Giang Nam, giọng trong vắt, đầy xúc động… Trong một căn lều bạt trên cát trắng bờ sông Gianh. O Thanh Hóa về rồi, lại nghe có tiếng hò cao vút, tinh nghịch, nối tiếp nhau, chen lẫn nhau, nổi lên nhộn nhịp trong đêm tối. Từng đoàn thanh niên nam nữ nối nhau đi về sau một ngày lao động cật lực. Ôi giọng hò dân tộc sao mà tha thiết…

16/1, như đã báo trước tại hội nghị thanh niên toàn B1, chiều nay ra mắt tờ báo liếp của chi đoàn, vẫn mang tên Tiến lên! thân quen từ Hà Nội. Báo viết trên những băng giấy màu vàng nâu, khổ 15×40 cm mình lấy ở nhà Đỗ Xuân Bảo lái cẩu đem đi, dán trên một khung tre phất tạm giấy báo. Báo được hoan nghênh, nhiều người đọc, ý kiến càng nhiều hơn. Chủ yếu là khen.

Tối qua, có người báo đi lấy chăn dạ do mình gửi mua, tình cờ biết một tin vui: Có thể sẽ đi xa hơn nữa và đi lâu hơn nữa. Mình sẵn sàng và cả em Cường của mình cũng sẵn sàng. Không hiểu có phải tại anh đi em cũng muốn đi không. Dù sao cũng tốt hơn là chuồn. Còn toàn đội, mình thấy được một phần ba là giỏi. Họ còn mong về Hà Nội, và Thường Tín ăn Tết đấy. Thời gian mới có đúng một tháng thôi mà đã làm tiêu tan khá nhiều khí phách anh hùng của ngày ra đi. Không ít người đã biết đi là dại rồi.

Trời lại rét. Hai anh em đắp chung hai cái chăn, thành ra được một đêm ngủ ngon lành quá.

Bận, nhưng lúc nào nghỉ mệt, tôi lại cặm cụi khâu vá hai cái ba lô của hai anh em, phòng khi đi xa hơn nữa, đi lâu hơn nữa. Cháu Mai bảy tuổi bĩu môi chê chú là đàn ông mà khâu vá hoài.

Tối 18/1, đi họp một lát rồi về chép bài hát chuẩn bị Tết. Cả nhà đi ngủ mình cũng đành đi ngủ, không nỡ lợi dụng dầu của chủ nhà. Lại một tối thứ bảy ở Quảng Bình.

Sáng 19/1, đang lúc tạm nghỉ sau một lúc làm việc mệt mỏi, lại đói nữa, thì bác gái chủ nhà và hai em nhỏ mang ra cho một con cua bể luộc to còn nóng hổi, một chén muối và mấy trái ớt. Trời lại lạnh. Ngon quá là ngon.

Những lúc rỗi rãi đều đọc Tục ngữ Ca dao. Có ở đây mới thấm ý nghĩa sâu xa của tục ngữ ca dao. Hầu như lúc nào cũng thấy văng vẳng bên tai câu hò, điệu hát dân ca. Có gió lung, mới biết tùng bá cứng / Có ngọn lửa lừng mói rõ thức vàng cao. / Gừng già, gừng lụi, gừng cay / Anh hùng càng cực càng dày nghĩa nhân. / Nước lã mà vã nên hồ / Tay không mà nổi cơ đồ mới hay.

Chiều 20/1, xong việc mình cùng em Cường ra sông tắm rồi vào khu tiểu thương trong núi. Xóm này toàn tiểu thương ở Cảng Gianh sơ tán vào đây. Đám Do Thái cái này bán đủ mọi thứ, từ nón, mũ lá đến thuốc lá, thuốc lào, ớt khô, bồ kết… Lại có cả bánh trứng, nhỉnh hơn cái khuy áo mưa một chút mà mỗi cái hai hào. Mấy bà già thấy anh em mình đem một cái cặp lồng thì bám sát, hỏi mua đường, ra giá 12 đồng một ký. Hai anh em bật cười rồi mua một gói thuốc lá và một lon ớt khô. Quan trọng nhất là mua mấy cân sắn về luộc ăn sáng. Tối, mấy anh em lại chơi, nói chuyện rất vui, có anh thành thật nói là nhớ Hà Nội lắm rồi, sợ phải đi xa nữa.

Mấy hôm nay, máy bay Mỹ lại gầm rú, đe dọa. Anh em Hà Nội vẫn làm việc, cho đến khi công an bắt vào hầm mới vào.

Sáng 21/1, mình đi Bắc Trạch, được đọc tờ báo Nhân Dân ngày 12/1/1969. Trang 4 có mấy dòng tố cáo Mỹ ném bom Thanh Trạch ngày 10/1 là xã mình đang ở. Trong tháng 12/1968, Mỹ đã thả bom Quảng Bình trên 30 lần. Báo còn có tin thú vị về khảo cổ Việt Nam, về Hội nghị khảo cổ các di chỉ thời đại Hùng Vương và lời Bác Hồ năm nào Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước.

Tối 23/1, họp cảm tình Đoàn tại sân nhà mình ở, dưới ánh trăng. Vậy mà trang nghiêm, ấm áp. Họp xong, dưới ánh đèn dầu gần cạn, Cường còn cặm cụi làm thơ cho báo Tết, Thịnh chống gậy đi về, vừa đi vừa nhẩm hát bài hát mới học. Đội Hà Nội lập thành tích mới. Tàu thóc chở 70 tấn thứ nhất bốc xếp xong mất ba tiếng, tàu thứ hai chỉ còn một tiếng rưỡi. Anh chị em quại nhanh, chạy nhanh, xếp nhanh, hăng hái, sôi nổi, vui vẻ.

Ngày 29/1 là ngày được ăn một bữa thịt lợn đầu tiên từ khi vào Quảng Bình. Cục Đường Sông nhờ Cảng Hà Bắc chuyển cho đội Cảng Hà Nội một con lợn sống, xu hào, bắp cải, xà phòng, diêm, đường… Dân ở đây thấy xu hào,  bắp cải lần đầu trong đời rủ nhau đến xem. Máy bay Mỹ cũng ít bay qua và không bắn phá gì. Các đội chuẩn bị liên hoan Tết. Văn nghệ được đặc biệt chú ý, chị em tổ 3 trước khi đi làm và đi ngủ đều véo von hát bài Những cô gái Cảng Hà Nội đảm đang do mình soạn lời cho điệu quan họ năm xưa, mở đầu bằng đoạn Ai có qua sông Hồng, trông thấy bao băng chuyền tăm tắp chuyền than, lại trông poóc tích mang nặng tấn hàng, mới thấy công nhân Cảng, gái kém gì trai đâu, đã sẵn sàng thay trai. Nay lại thêm một đoạn Em tới sông Gianh này, nhớ nhung sông Hồng, thêm mến dòng Hương, Cửu Long bát ngát, Nam Bộ mến yêu, đất quê anh hùng. Quyết phấn đấu giành năng suất cao. Em quyết chí lập chiến công.

Đã sang tháng 2, trời vẫn rét, mưa, anh chị em nghỉ việc còn mình thì bận quá. Trận mưa đêm vẫn kéo dài, đến bây giờ vẫn tầm tã. Trời mù, nặng trĩu nước, đến cả hình dáng ngọn núi trước nhà, cách không xa, cũng không thấy. Tối lại đi thăm em Chúc, cô cấp dưỡng nhỏ tuổi bị bỏng, mới ra viện. Chúc nằng nặc xin ở lại với đội, không chịu về Hà Nội theo yêu cầu của nơi sơ cứu. Số đông đều cho là dại. Sắp Tết, được về nhà ăn Tết với gia đình có phải sướng không. Em vừa nói, tay vừa giã nghệ để bôi lên mặt cho khỏi sẹo. Mấy cô ở nhà khác cũng sang chơi cùng mấy cô nhà này. Các cô nói mãi là không ngờ mà tối hôm nay vui quá, bây giờ chúng em mới hiểu anh, trước thì quí nhưng hơi sợ. Riêng mình còn vui vì không rõ vì sao, tối nay các cô lại nhắc đến Rosa, ai cũng khen tốt, can đảm lại có cô khen xinh nữa.

Ngày 1/2, nhà chủ cúng rẫy mả. Bọn mình rủ nhau đi sơ tán để tránh… ăn cỗ. Chẳng dè lúc về gia đình đã để sẵn cho một mâm riêng cho mấy anh em. Không ăn thì chủ nhà lại bảo Có lẽ các chú theo đạo, ăn sợ Chúa phạt.

Trời vẫn mưa, rét. Họp chi đoàn về, mình và Cường vá lại… nhà cho khỏi gió lùa. Lấy tấm cói lót hàng làm cửa, còn màn gió thì dùng bao tải. Đêm nay sẽ ấm áp hơn đây.

Nghe nói ngoài cảng đã dỡ loa phóng thanh, trạm lương thực cũng di chuyển, mình ra tận nơi xem. Nhà bạt các đơn vị dỡ đi đã nhiều, loa phóng thanh cũng dỡ hết. Trạm lương thực cũng rút bớt nhân viên. Anh trạm trưởng Cua cho biết: Cảng đang trở lại hoạt động bình thường như cũ. Chiến dịch VT5 đến ngày 16/2 là kết thúc. Anh cười Chỉ còn lại ta với ta thôi hè.

Trời vẫn rét, hàng không vào công nhân không có việc làm đã mấy hôm rồi, Tết lại sắp đến nơi, còn có chục ngày nữa thôi. Mọi cái bếp lửa, dù nhỏ cũng làm mọi người nhớ đến bếp lửa nhà mình, ai cũng nhớ nhà, nhất là lại không có việc làm, ngồi không, càng nhớ nhà.

Cả ngày 7/2, dự Hội nghị tổng kết chiến dịch VT5 của Binh trạm 4. Mưa bùn lầy. Lạnh. Mà ở đây tưng bừng, phấn khởi, tràn đầy tinh thần chiến đấu, tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, Tổ quốc, nhất là nhân dân, chiến sĩ Miền Nam. Số đông đại biểu đã lớn tuổi, vậy mà hò hát, ngâm thơ, đọc thơ sôi nổi hào hứng. Mình hát Tiếng nói Hà Nội và nhất là Chiếc gậy Trường Sơn của cậu Tuyên, được hoan nghênh nhiệt liệt và còn yêu cầu hát lại một lần nữa. Ai cũng yêu mến Thủ Đô. Và do đó càng quí mến những người Thanh niên Thủ đô quyết tâm ra đi phục vụ chiến trường.

Hôm nay,  hết mưa và cũng hết rét. Đội Hà Nội lại tiếp tục làm việc sau một tuần nằm nhà hút thuốc lào và nhớ nhà. Vừa may, đúng hôm nay, 8/2, xe tiếp tế của Cục đem vào cho anh em quà cáp và rất nhiều thực phẩm. Mình nhận được thư mẹ và một thư của lái cẩu Đỗ Xuân Bảo ở cùng phòng trước khi đi Quảng Bình. Quà của nhà có mấy lưỡi dao cạo râu, xà phòng, quai dép lốp, toàn những thứ cần dùng. Thích nhất là có mấy tập bài hát, chỉ có toàn lời mà không có nhạc do Nhà xuất bản Âm nhạc phát hành theo dạng bỏ túi phục vụ phong trào Tiếng hát át tiếng bom thời ấy. Lại có thư và quà của Đội I. Cảng Hà Nội gửi Đội I Cảng Gianh. Quà có thuốc lá, xà phòng. Còn có thư của Giám đốc, ban tuyên truyền, phòng tổ chức. Chiều, lại được ăn một bữa thịt lợn thứ hai.

Cũng ngày hôm ấy, một công nhân trẻ trong đội đã ăn cắp áo, quần, tiền của một bạn Thường Tín, còn làm dấu chân đi ngược để gây nghi ngờ cho nhà hàng xóm. Nhưng nhờ các đội viên trung kiên đều là người Thường Tín, và công phu nhiều năm tu luyện duy vật biện chứng đã biết phân tích một cách cụ thể những sự việc cụ thể và tâm lý học mình và anh em đã tìm ra thủ phạm ngay trong buổi chiều, không kinh động gì đến dân làng. Nhàn rỗi, lại thích ăn chơi, thuốc lá và rượu đã dẫn đến hậu quả như thế. Cuối cùng là khai trừ ra khỏi Đoàn. Cũng trong đợt này, kết nạp được hai đoàn viên mới. Lễ kết nạp trang nghiêm, chân tình trong một căn hầm trước cờ đoàn do mình vẽ bằng phấn màu trên vỏ bao xi măng.

5/2, 29 Tết, cũng là ngày cuối năm, họp ở Binh trạm xong, theo lệ mình ghé ban tài vụ thì được biết là do Tết, cần chi tiêu nhiều, cho nên tài vụ thanh toán ngay cho những đơn vị nào đã nộp đủ chứng từ. Xem danh sách thì có ĐS5 là đơn vị mình. Thế là mặc dù không có thủ quỹ, nhưng mọi thủ tục vẫn diễn ra nhanh chóng. Chỉ có những nụ cười ánh mắt đưa đẩy thay cho lối giao tiếp đã thành lệ “đụ chưa – thừa một khúc” những khi nhàn nhã. Tôi thay mặt thủ quỹ má hồng nhận một ba lô đầy tiền, công sức vất vả của 230 con người Hà Nội và 4 tỉnh bạn. Rồi vẫn theo lệ, ghé bưu điện, nhận cả một xấp thư, riêng tôi có hai bức, đều là của mẹ, gửi cách nhau nửa tháng mà nhận cùng một ngày. Thời này, thư đến tay là may rồi. Mẹ tôi cứ có thời gian là lại viết thư cho các con. Mẹ bảo khi viết thư mẹ như thấy đang nói chuyện với các con, lòng dạ nhẹ nhàng như có người tâm sự.

Mọi khi thong thả đi bộ ven biển về nhà tôi thấy lòng thư thái lắm, vừa ngắm biển rộng, vừa suy nghĩ miên man. Cuộc đời mình thế mà hay, đi khá nhiều nơi, gặp khá nhiều người, biết khá nhiều chuyện, ngắm khá nhiều cảnh. Nhưng, lần này đeo cái ba lô nặng trên vai, mà toàn là tiền của tập thể thì đi ven biển là nghĩ ngay đến những chuyện nghe được ở binh trạm là dạo này có bọn biệt kích hay đi thuyền máy từ biển vào bắt cóc người của ta, như là cán bộ, bộ đội rồi đưa ra tàu to đỗ ngoài khơi. Thế là mò vào túi quần. Chỉ có con dao nhíp nhỏ, mua ở Bờ Hồ trước khi đi mấy hôm để gọt bút chì. Tôi mở lưỡi dao ra, nắm chặt cán dao nhỏ xíu. Dù sao cũng còn hơn là tay không. Có đứa nào bắt, cướp tiền thì đánh đến cùng, không để mất tiền của tập thể. Bỗng nhớ lời em Hồng nói em giữ quĩ, em có chết thì tiền mới mất. Giá như có em ở bên như mọi khi đi lĩnh tiền thì hay biết bao. Ít nhất, cũng có người làm chứng cho tôi nếu chẳng may có chuyện gì không hay xảy ra.

Cứ nghĩ như thế mà về đến nhà em Hồng lúc nào không hay. Em ngỡ ngàng mừng rỡ nhận ba lô tiền. Còn tôi, mau chóng về nhà đọc thư mẹ. Thư đầu mẹ viết là ở nơi sơ tán về mẹ mới biết con đi Quảng Bình .Mẹ cứ nhìn quanh nhà, đâu cũng thấy con, từ cái ghế nhỏ ngồi nấu cơm con đóng, cái muôi con mua, sợi dây thép con chăng phơi quần áo, cái bàn và những quyển sách con đọc… Thư thứ hai đặc biệt có đến nửa trang viết về Rosa. Mà là đầy tình yêu thương, dẫn lại từng câu nói, kể rõ từng nét mặt cử chỉ… nhắc lại câu tôi nhắn là mùa xuân anh sẽ về. Mẹ kể rõ Rosa một mình đi xe đạp đến nhà. Có lẽ là chưa mổ lại lần thứ bảy. Vì nếu mổ hôm 21/12/1968 thì chưa thể đi xe đạp như vậy được. Nghĩ mà thương. Con thật cảm ơn mẹ đã viết như vậy, khi mà trước đó có bác sĩ quen, làm việc ở khoa mổ bệnh viện Xanh Pôn đến nhà chơi đã nói đùa với mẹ là Bác có muốn có một cô con dâu què không, như chính mẹ đã kể cho con trước khi con đi.

Rời nhóm con gái tập hát xong tôi sang nhóm con trai làm trò chơi. Các em bảo kéo co và cướp cờ thì không lo, chúng em thạo rồi, ở quê vẫn chơi. Nhưng trò đánh giập đầu giặc Mỹ thì khó quá. Xin được củ chuối to rồi, giây thừng treo đầu cũng đã có, nhưng cái đầu thằng giặc thì làm thế nào. Chúng tôi hì hục vừa nghĩ, vừa bàn bạc, vừa làm, cuối cùng cũng ra được một cái đầu rõ to, hai mắt là hai cái vỏ ốc nhồi, mũi là một cây chuối con vặt trụi lá, còn mồm chỉ là một cái hốc to, ai cũng chê cái mồm xấu quá. Tôi bảo mặt giặc Mỹ thì càng xấu càng hay. Anh em có vẻ không phục.

Bà con Quảng Bình đón tết đạm bạc quá. 26 Tết mà nhà bác Huân mới mua được cho bé Mai một cái quần mới, người lớn thì không mua sắm gì. Có một ít lá dong bó vào thân cột, chỉ đủ gói vài cái bánh chưng. Mỗi nhà được mua một gói chè, một bao thuốc và khoảng một ký đường. Mỗi khẩu được hai lạng thịt heo.

Trời nắng ấm, giặt được cả chăn đơn rồi phơi khô trong ngày.

Tối 29 Tết (tức 30 mọi năm) và sáng mồng một bà con thường cúng kiếng, tiếp khách thăm hỏi nhau, cho nên chúng tôi tổ chức cho anh chị em vui chơi bên bờ sông. Tối thì hát, hò, sáng mồng một là bắt đầu chương trình trò chơi. Nhưng đường đi ra bờ sông thì tránh con đường thường ngày vẫn đi làm. Vì đường đó gần, dễ đi, nhưng có một lần đội Tuyên Quang đi làm về bị một loạt đạn từ máy bay bay qua bắn. Hai chị chết ngay trên mặt đường. Đám tang làm vội, chôn ngay cạnh đường, cắm mấy vòng hoa tím cuối đông, kết thành hình ngôi sao trong một vành tròn.

Đêm cuối năm thành công không ngờ. Cả đội Hà Nội ra bờ sông Gianh đốt lửa ngồi bên nhau nói chuyện vui, ăn khoai lang, lạc luộc, hút thuốc lá và uống trà. Chỉ có tiếng cười, các chàng trai lém lỉnh được các cô vỗ tay hoan hô khi nhắc lại những kỷ niệm ngày mới vào đất lửa, toàn chuyện buồn cười. Sau giao thừa, mới chia tay, còn hẹn sáng mai ra bờ sông sớm.

Tôi về nhà, hai bác chủ nhà đã pha sẵn ấm trà ngon chờ anh em tôi về. Bác trai rót nước, bác gái kể chuyện xưa. Chú có hỏi thì tui mới nói thiệt ông ấy bao nhiêu tuổi cũng chẳng ai biết. Bố mẹ tui đi làm về thì thấy ông trên bờ ruộng, lấm lem cả mặt chỉ thấy hai con mắt thao láo, bèn đem về nuôi. Cả nhà ai cũng bận việc nọ công kia, thành ra tự nhiên tui là người lo tắm rửa, cho ăn uống. Ông nhỏ người nhưng không đau ốm bao giờ. Lớn lên còn chăm sóc bảo vệ tui nữa. Nên bố mẹ tui bảo hai đứa là duyên trời xe bèn cho nên vợ nên chồng. Ông ít nói, lúc nào cũng chỉ lo làm, hết việc này đến việc kia. Tên con gái đầu lòng do ông đặt. Tên là Ái. Thằng em, ông đặt là Ân. Họ Phan là họ nhà tôi. Chẳng ai biết ông họ gì. Cái hầm to đủ cả nhà ở cũng do tay hai cha con ông làm, tụi tui chỉ lo chuyện dọn dẹp, sắp xếp trong nhà. Tôi kể chuyện hôm trước tôi đi họp về ngang ven biển, thấy mấy em đang kéo một cái đuôi bom to, tôi bảo tất cả chạy nhanh sang bên kia đồi cát, thì một lát sau bom nổ. Bác gái nói chuyện bom nổ ở đây là thường. Chú nhìn đám rừng dương chắn cát kia thì rõ. Trước dầy kín mà nay xơ xác cả. Bom rơi cũng có cắm biển báo, nhưng rồi dần mất đi, có mất công làm lại thì cũng chẳng ai cần, vì người làng ai chẳng biết, không ai đi đường ấy. Ở đây ai chẳng biết, không có việc gì thì đừng đi. Có việc cần đi thì đừng sợ. Nó có ném bom thì chưa chắc đã trúng. Có trúng chưa chắc đã chết. Cứ vậy mà sống hoài.

Sáng mồng một Tết, tôi dậy sớm đi nhắc tổ trò chơi, hóa ra anh em đã ra bờ sông từ sớm. Các cô phát phiếu lĩnh thưởng cũng đã vào vị trí. Lũ trẻ trong thôn đến khá đông. Mặt tái mét vì lạnh, mắt sáng, mồm luôn hò hét, mà hầu như tất cả đều chỉ mặc áo, không mặc quần. Tôi lấy nắm kẹo làm quen. Em thì tên là Chiến Thắng, em lại Quyết Thắng, Tất Thắng, có em gái tên Hòa Bình, Thống Nhất cũng chỉ có áo, không thấy em nào tên Hạnh Phúc. Tôi hiểu đây là kết quả của những ngày dài giá lạnh nằm hầm của những nam nữ dân quân trực chiến.

Không ngờ cuộc thi kéo co lại hấp dẫn các bạn đến thế. Nhất là các bạn gái má đỏ hồng ra sức kéo và các chàng trai ga lăng nơi tay cho các nàng thừa thắng xông lên. Cướp cờ cũng vậy. Các chàng cố để các nàng nắm lấy tay mình mới chịu buông ra để các nàng thắng trong tiếng cười giòn vang. Một lát sau thì thanh niên trong thôn đến chơi. Tối hôm trước, tôi đã đem cái giấy khống chỉ có chữ ký của phó giám đốc Nghị, và con dấu tròn đỏ có ghi rõ tên bí thư chi đoàn thôn đến gặp, bí thư thôn cảm động ra mặt. Và sáng nay, những bạn trẻ đầu tiên của địa phương đến với chúng tôi. Hầu hết là gái, nam đi bộ đội hết rồi. Có một chị dong dỏng cao, mặt trái xoan xinh xắn. Tôi hỏi chị làm nghề gì, đến khi chị cho biết, tôi phải hỏi lại vì không dám tin vào tai mình: Chị làm thợ xẻ. Tôi mời các bạn đánh giập đầu giặc Mỹ là trò chơi có thưởng nhưng bấy giờ ít khách quá. Các bạn sẵn sàng để chúng tôi bịt mắt rồi vung gậy đánh giặc Mỹ. Tôi để ý thấy cái củ chuối to hôm nọ chỉ mới có cái mồm há hốc, ai cũng chê xấu, hôm nay đã thấy lè ra một cái lưỡi đỏ lòm làm bằng hoa chuối trông vừa ác, vừa buồn cười. Bịt mắt đánh thật là khó, gây nên nhiều tràng cười vui vẻ của cả người xem lẫn người đánh. Nhưng rồi dân Quảng Bình tinh ý, đã đánh trúng nhiều đến nỗi cô phát thưởng phải đề nghị tôi cho giảm thưởng từ 10 cái kẹo xuống năm cái mỗi phiếu trúng thưởng. Anh em ta chơi cũng khá, nhưng khi lĩnh thưởng thì ưu tiên phát cho bạn, ta về nhà lĩnh sau. Anh em hiểu ý ban tổ chức, giữ phiếu làm kỷ niệm và mừng bạn lãnh thưởng. Vừa lúc ấy đầu thằng giặc Mỹ củ chuối cũng tả tơi rồi. Các bạn Quảng Bình thắng lớn, còn dân Hà Nội thì tự hào là người Hà Nội thanh lịch.

Chiều chúng tôi tập hợp cùng bốn tỉnh bạn ở sân trước một cửa hàng mậu dịch. Tối cuối năm, chúng tôi còn dự một cuộc tập hợp vui chung năm đoàn ĐS5. Chơi trò thì hát nhiều bài, nhiều người, đội nào nhiều người hát nhiều bài nhất thì thắng, không kể hát hay hay dở, đúng hay sai. Chỉ cốt nhiều. Thế là các cụ thắng. Những cái miệng quen ra lệnh, quát anh em làm cho mau, nay cất tiếng hát Qua cầu gió bay, Yêu nhau cởi áo cho nhau. Chiều mồng một Tết lại tập trung chơi cả ném vòng vào cổ chai, câu cá… Thi báo liếp đội Hà Nội đoạt giải nhất, trang trí đẹp, một góc có thơ Mừng Xuân: Chú gà Kỷ Dậu, Mổ Mỹ vỡ đầu, mổ ngụy vỡ sọ. Cất tiếng gáy to, Chúc mừng năm mới. Góc khác là bài vè Táo Công lập bô của Cường kể chuyện đội làm việc ra sao, sống thế nào theo kiểu trào phúng. Có thơ ca ngợi người tốt như Bạn nhỏ Quảng Bình tôi sống gần. Có tên thật đẹp Phan Văn Ân. Sáng học dũi tôm từ buổi sớm… Hoặc phê phán thói tiêu sài hoang phí của mấy chàng công tử bốc vác. Đã là công tử phải hơn người. Đã là công tử biết cách chơi để rồi Hết tiền công tử đi vay nợ. Đội Hà Nội còn đạt giải kéo co nữ.

Đến đêm vẫn còn tụ tập thành những nhóm nhỏ uống nước trà, hút thuốc, trò chuyện vui vẻ. Nhiều  người dự trò chơi, không trực tiếp chơi thì đứng ngoài hò hét, cười thỏa chí. Những ngày này không ai muốn lẻ loi, cô độc, sợ lại nhớ nhà. Nhất là các bạn gái, bao giờ cũng đề nghị tổ chức vui chơi tập thể, ít nhất cũng tập trung lại nói chuyện cho vui, các cô sẵn sàng bỏ thuốc ra mời, đun nước pha trà, bưng lên mời các anh, cốt sao các anh đừng về, cứ ngồi đó mà tán láo cũng được…

Tết Quảng Bình Kỷ Dậu 1969 của chúng tôi vui như thế đấy.

(Còn tiếp)

P.T.

Thơ Nguyễn Cát Minh Nguyệt

Blog PhamTon năm thứ mười bốn, kỳ 2 tháng 3 năm 2022.

Phạm Tôn

7:23 sáng ngày 3/2/2022 con tôi nhận được tin nhắn từ chị họ là Bao Catherine từ Hoa Kỳ (tức Đoàn Thu Hương con gái đầu của chị Tôn Nữ Thị An tôi và anh rể Đoàn Văn Đệ. Thu Hương là  nghệ danh của dì Phạm Thị Hoàn hồi hát tại Đài Phát thanh Hà Nội nơi anh Đệ làm về kỹ thuật. Anh chị đặt tên con đầu lòng là Thu Hương để tri ân người đã kết mối duyên lành An – Đệ.  Sau này Thu Hương sang Hoa Kỳ định cư lấy chồng là Hồ Bảo nên có tên Ho Catherine Thu Hương): Các em gửi bài thơ cô Minh Nguyệt biên về cho các bạn ở Việt Nam: “Thu Hương ơi, Cháu làm ơn text bài thơ này về tặng các cậu ở Việt Nam hộ cô nhé. Cám ơn cháu nhiều”

NHỚ BẠN

Đất khách bao lần đón Chúa Xuân / Tóc Xanh mắt biếc đã phai dần / Bâng khuâng nhớ người nơi quê Mẹ/ Gió đông bên thềm tưởng cố nhân. Minh Nguyệt

“Số phone Cô Nguyệt là 657.347.2335. Nếu em có Viber thì nhắn bố Cô Nguyệt thăm nhé. Cô ấy không biết gọi đi, chỉ biết nghe thôi”

Như trong bài Tuổi thơ tôi ở Tràng Cát, tôi có viết là hồi ấy, tôi sáu tuổi theo mẹ và bầu đoàn hai mươi con người do mẹ cưu mang từ nhà số 5 phố Hàng Da Hà Nội tản cư về làng Tràng Cát Thanh Oai Hà Đông. Ở đấy tôi có hai cô bạn kẹp hai bên là Nguyễn Minh Nguyệt bảy tuổi, con trưởng của họa sĩ Nguyễn Cát Tường bạn cùng dạy Trường Thăng Long (Ngõ Trạm) với bố tôi và Dương Bích Hồng, năm tuổi, con gái bà tham họ hàng họa sĩ. Hai bạn đều sống ở nhà lớn của cụ Cửu có tường cao vây quanh. Còn chúng tôi sống ở căn nhà mái rơm tường xây áp với nhà lớn cụ Cửu mới xây chờ cưới con trai là anh Khôi thì cho ra ở riêng. Chúng tôi thường gặp nhau trong những buổi gia đình tôi huy động cả nhà ra rặng vải quét lá, nhặt cành rụng làm chất đốt nấu ăn. Còn bình thường, tôi chỉ chơi với con Thọ con ông Thể, cháu ông Tài ở ngay trước mặt nhà tôi. Con Thọ chạc tuổi tôi, là một con bé nhà quê thứ thiệt, khác hẳn hai bạn Nguyệt và Hồng là dân Hà Nội tản cư.

Rồi năm 1950 về lại Hà Nội, tôi lại sống cùng gia đình vợ họa sĩ Nguyễn Cát Tường là bà Lê Thị Nội, bạn chí thiết của mẹ tôi, có hai ông chồng cùng dạy trường Thăng Long từ sau toàn quốc kháng chiến đến nay đều không biết hai ông ở đâu. Vì thế, anh Đại tôi và tôi thân thiết với chị em Minh Nguyệt như ruột thịt. Ba bà góa là bà Lê Thị Nội, Võ Thu Huy và mẹ tôi hồi ấy chung sống ở nhà số 47 phố Lò Sũ vốn là nhà của dì Phạm Thị Thức hồi ấy còn ở khu kháng chiến. Hai bà Nội và Huy đi xa buôn bán kiếm tiền nuôi con. Mẹ tôi mở cửa hàng bán đồ gỗ cũ tân trang ngay tại nhà. Vì thế, năm chị em nhà tôi, năm chị em nhà Minh Nguyệt và hai con gái bà Huy đều ăn cùng bếp do mẹ tôi nấu. Do đó quen gọi mẹ tôi là Me, khác với bà Nội là mợ và bà Huy là mạ theo cách gọi của các con từng vùng miền. 12 chúng tôi sống êm ấm như con một nhà. Cho đến 1954 giải phóng Thủ đô, hai nhà kia di cư vào Nam, chỉ còn gia đình tôi ở lại Hà Nội. Chị An tôi ở lại đến 1955 mới vào Nam theo yêu cầu của bà dì kinh doanh dược phẩm. Với niềm tin tưởng ngây thơ ngày Thống Nhất hai năm sau đó đất nước thống nhất gia đình sẽ lại đoàn tụ.

Tháng 9 năm 1975 được vào Sài Gòn làm phóng viên thường trú, tôi đem theo một ảnh chân dung cỡ lớn của Minh Nguyệt 15 tuổi do hiệu ảnh thấy đẹp đã phóng đại tô màu (hồi ấy chưa có ảnh màu) để trưng bày ở cửa hàng một thời gian rồi tặng lại cho Minh Nguyệt. Không ngờ, bạn đã di tản sang Hoa Kỳ cùng chồng con. Sau này, cô em út bị điếc câm được một tổ chức từ thiện đưa cả gia đình sang Hoa Kỳ tôi mới gửi được ảnh đó cho bạn.

Biết nhau, chúng tôi thường xuyên thư từ và trò chuyện qua điện thoại.

Thư ngày 27/2/1996, Minh Nguyệt viết: “Nhìn ảnh cháu Trung cưỡi ngựa mình cứ tưởng là Thành đấy. Cháu giống Thành như đúc. Năm 1954 mình xa Thành thì tuổi của Thành cũng bằng cháu Trung và cao như cháu bây giờ Thành nhỉ. Nhiều lúc mình ước áo đánh đổi tất cả những gì đang có để được trẻ lại 40 năm và lại được sống với Me và các bạn như ngày nào thì sung sướng biết bao. Năm nay mình cũng đã 57 tuổi rồi, sức khỏe lại yếu kém không biết bao giờ mới về thăm được Me và các bạn cũ một lần chót trước khi đi theo anh Thế (Chồng Minh Nguyệt là Giuse Nguyễn Đình Thế mất ngày 11/8/1995, tai California – PT chú) mình. Hiện nay mình vẫn bình thường, đầy đủ, chỉ thiếu có anh Thế và các bạn cũ. Khi lớn tuổi mình mới nhận thấy cuộc sống mà thiếu bạn tri kỷ thì cuộc sống trở thành vô nghĩa. Cảm ơn Thành đã dành cho mình những lời khen thật tế nhị. Mình sẽ sống cho thật đúng nghĩa và thật xứng đáng với lời khen đó.”

Thư ngày 16/4/1996, Minh Nguyệt viết: “Hôm nhận được bức ảnh cháu Trung cưỡi ngựa mình bàng hoàng sửng sốt vì trông cháu giống Thành quá, từ nụ cười mỉm, ánh mắt đến khuôn mặt mình tưởng như đã gặp lại Thành của 40 năm về trước, ngày chúng mình còn rất trẻ con ngây thơ. Xa nhau nhưng mình không bao giờ quên những kỷ niệm êm đẹp cùng tình bạn chân tình của mình thời thơ ấu. Mình ước mong ngày trở về quê hương thăm me cùng tất cả các bạn (…) Anh Đại và mình vẫn thường liên lạc (Hồi ấy anh Đại tôi đang công tác tại Ănggôla – PT chú) mình cũng nói cho anh biết là Thành nói: Cái gì cũ trên đời này cũng vứt đi, chỉ có tình bạn là càng cũ càng tốt và sâu đậm hơn”.

Bạn vào Nam cùng mẹ và các em. Ba em trai vào trường Thiếu sinh quân Đà Lạt, bạn sống cùng mẹ và em gái điếc câm học ở trường của các sơ dạy ở Sông Bé. Do xinh đẹp, bạn lấy chồng sớm cho yên phận, chồng là một nghệ sĩ trong quân đội. Rồi di tản sang Hoa Kỳ sau đó, có với nhau năm trai hai gái. Năm 1995, chồng qua đời vì bệnh hiểm nghèo sau mấy năm được vợ chăm sóc tận tình. Từ đấy, Minh Nguyệt làm thơ nhiều hơn để giải tỏa lòng mình và cũng viết thư, gọi điện cho tôi nhiều hơn. Trong đó nhiều thư thông báo về tình hình sức khỏe chị cả tôi.

Minh Nguyệt còn muốn tôi gửi cho một bức ảnh mẹ tôi thật to. Tôi ra bưu điện, họ bảo ảnh to thế này gửi sợ bị hư hỏng. Cho nên phải chờ đến khi vợ chồng chú Miềng về thăm mẹ tôi tháng 4 năm 1994 mới gửi được chú mang về. Rồi chú lại nhờ người chuyển từ Washingto đến California cho bạn. Nhận được bạn mừng quá vì mẹ tôi hồi ấy mặt trái xoan quá đẹp lại đang bế đứa bé bốn tháng là tôi, bạn chí thân của Minh Nguyệt

Sau này, bạn hay làm thơ, mới lấy bút danh là Nguyễn Cát Minh Nguyệt, đăng ở nhiều báo tiếng Việt bên ấy. Tôi gửi cho bạn bài viết trên tuần báo Công giáo và Dân tộc “Phạm Quỳnh, người nặng lòng với nước, bài tôi viết ra mắt đầu tiên ở trong nước. Bạn gửi ngay cho tạp chí Khởi Hành nơi thường đăng thơ bạn. Họ nhận sẽ đăng. Nhưng hỏi còn bài nào nữa không. Vừa may tạp chí Công giáo và Dân tộc ấy lại đăng bài tôi viết đầu tiên nay ra mắt bạn đọc trong nước cuối cùng trong ba bài tôi rút ruột viết về Ông Ngoại với yêu cầu thay tên tác giả cho phù hợp với tên mục đăng bài đó Trao đổi ý kiến như bài trước đã đăng dưới  tên Phạm Tôn. Vì không lẽ chỉ có một người viết thì trao đổi nỗi gì. Nhận được hai bài, tổng biên tập quyết định đăng bài sau. Dù sao cũng an toàn hơn. Ở nước ngoài nhưng họ cũng ngại làm mất lòng trong nước, khó về sau. Tạp chí nói có gửi báo đăng bài ấy cho tôi nhưng tôi không nhận được. Nhuận bút 40 đô gửi chui thì đến tay ngay. Năm 2005, Minh Nguyệt còn có lòng với chúng tôi bằng việc tìm ra và gửi cho tôi bản chụp sao một số của tờ báo La Patrie Annmite do bố tôi được thuê làm tổng biên tập. Báo ghi năm thứ chín. Tôi suy ra báo ra đúng năm sinh chị cả tôi là Tôn Nữ Thị An 1932. Ông bố trẻ, sinh con đầu lòng, phải lo kiếm thêm tiền ngoài lương dạy học. Nhà văn Hà Khánh Linh ở Huế vui mừng khi nhận bản tôi gửi: “ Trước cứ tưởng là báo sớm nở tối tàn hóa ra đã trụ được hơn chục năm”. Chỉ ngừng khi chủ bút Tôn Thất Bình mất tự do từ 7/9/1945.

Sau đây, xin giới thiệu với bạn đọc hai bài thơ Nguyễn Cát Minh Nguyệt gửi tặng tôi, xem như một món quà Xuân Nhâm Dần muộn riêng tặng bạn đọc Blog PhamTon yêu quí.

*

*    *

Tôi viết vòng vo tam quốc mãi thế này mà chưa nhắc gì đến chuyện cháu Thu Hương nhắn gọi điện cho cô Minh Nguyệt. Thật ra tôi không biết bạn ở nhà dưỡng lão thuộc múi giờ nào nên sợ xảy ra chuyện như tôi từng bị gọi dậy giữa lúc bắt đầu say ngủ giữa đêm đông. Tôi khó vào giấc ngủ, nhưng đã ngủ thì ngủ rất say. Lại hay dậy sớm, thường 3-4 giờ đã dậy rồi nên giấc ngủ rất ngắn và quí. Vậy mà đêm ấy , tôi vừa vào giấc thì có điện thoại từ Mỹ. Tôi hỏi có chuyện gì khẩn cấp mà gọi vào giờ này. Bên Mỹ nói: chờ cả nhà ăn nên gọi nói chuyện chơi thôi. Tôi nói: Ở Sài Gòn giờ này là một giờ đêm. Bên Mỹ nói: nếu thế thì ngủ đi. Tôi nói: Đã gọi thì có chuyện gì nói với nhau đi, làm sao ngủ lại được.

Tôi nhớ chuyện cũ, lại nghĩ bạn tôi Minh Nguyệt nay đã là bà cụ 83 tuổi rồi. Tôi không dám phá giấc ngủ của lão bà Minh Nguyệt. Chỉ viết thế này thôi. Tùy con cháu xử lý.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 2/3/2022,

đã thành thành phố xanh, nhưng học sinh F0, F1 tăng thì

dạy học linh hoạt tối đa. Quyết không để lỡ việc học của các em.

P.T.

Trên quê hương yêu dấu kỳ 2 tháng 2 năm 2022

Blog PhamTon năm thứ mười bốn, kỳ 2 tháng 2 năm 2022

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 26/2/2022

Tuyên bố báo chí chung giữa Việt Nam và Singapore về tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược và hợp tác cùng phục hồi

Chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc thể hiện cam kết mạnh mẽ của hai bên trong việc tăng cường quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam – Singapore và hợp tác chặt chẽ hướng tới cùng phục hồi sau đại dịch Covid-19.

Nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Singapore Halimah Yacob, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân đã dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm cấp Nhà nước Singapore từ ngày 24 đến ngày 26-2. Sau đây là toàn văn Tuyên bố báo chí chung giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hòa Singapore về tăng cường quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác cùng phục hồi.

1. Nhận lời mời của Tổng thống nước Cộng hòa Singapore Halimah Yacob, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân Trần Nguyệt Thu đã thăm cấp Nhà nước tới Singapore từ ngày 24 đến 26-2-2022. Chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc thể hiện cam kết mạnh mẽ của hai bên trong việc tăng cường quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam – Singapore và hợp tác chặt chẽ hướng tới cùng phục hồi sau đại dịch Covid-19.

2. 2. Trong chuyến thăm, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã được đón tiếp hết sức trọng thị. Chủ tịch nước đã hội kiến và dự chiêu đãi cấp Nhà nước do Tổng thống Halimah Yacob chủ trì, hội đàm/hội kiến với Thủ tướng Lý Hiển Long và Chủ tịch Quốc hội Tan Chuan-Jin, tham dự Đối thoại Doanh nghiệp Việt Nam – Singapore, tiếp lãnh đạo nhiều doanh nghiệp hàng đầu của Singapore. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cũng sẽ tiếp Bộ trưởng Cấp cao kiêm Bộ trưởng Điều phối an ninh quốc gia Tiêu Chí Hiền và Bộ trưởng Danh dự Cấp cao Goh Chok Tong, thăm Trang trại Điện mặt trời nổi Sembcorp Tengeh và đặt vòng hoa tại Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lãnh đạo một số Bộ, ngành, địa phương của Việt Nam tháp tùng Chủ tịch nước trong chuyến thăm này cũng có các cuộc gặp riêng với các đối tác Singapore.
3. 3. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Lý Hiển Long đã chứng kiến Lễ trao đổi các văn kiện hợp tác, bao gồm:

(i) Hiệp định về hợp tác quốc phòng song phương;

(ii) Bản ghi nhớ hợp tác về kinh tế và thương mại giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Thương mại và Công nghiệp Singapore;

(iii) Bản ghi nhớ giữa Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam và Bộ Truyền thông và Thông tin Singapore về hợp tác trong lĩnh vực Kinh tế số;

(iv) Bản ghi nhớ về Chương trình hợp tác giai đoạn 2022-2024 giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hiệp hội Nhân dân Singapore;

(v) Kế hoạch hợp tác về sở hữu trí tuệ nhằm triển khai Bản ghi nhớ hợp tác song phương.

Bên lề chuyến thăm, các tỉnh, thành và doanh nghiệp của Việt Nam đã ký 28 hợp đồng, văn bản hợp tác với các đối tác Singapore.

Tăng cường quan hệ Đối tác Chiến lược Singapore – Việt Nam

4. 4. Tổng thống Halimah Yacob và Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh những tiến bộ đáng kể đạt được trong việc tăng cường quan hệ Đối tác Chiến lược giữa Singapore và Việt Nam. Hai nhà Lãnh đạo tái khẳng định sự phát triển mạnh mẽ và thực chất của mối quan hệ song phương trên cơ sở đánh giá kỹ lưỡng quan hệ hợp tác nhiều mặt trên các lĩnh vực thương mại, đầu tư, quốc phòng, giáo dục, tài chính, giao thông, thương mại nông nghiệp, sở hữu trí tuệ, hỗ trợ kỹ thuật và giao lưu nhân dân. Hai nhà Lãnh đạo cũng nhắc lại các thoả thuận cấp cao giữa hai nước trong năm trước đó, bao gồm tại cuộc gặp giữa Thủ tướng Lý Hiển Long và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hồi tháng 4 năm 2021.
5. 5. Hai bên cam kết làm sâu sắc hơn nữa quan hệ chính trị và kinh tế thông qua việc duy trì thường xuyên các hoạt động tiếp xúc cấp cao và củng cố các cơ chế hợp tác song phương hiện có, như cơ chế Hội nghị Bộ trưởng Kết nối lần thứ 15 được tổ chức ngày 12-11-2021. Các nhà Lãnh đạo hoan nghênh thỏa thuận về hợp tác kinh tế và thương mại và Bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực kinh tế số nhằm góp phần thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực mới, bao gồm kết nối chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, kinh tế số, thương mại nông nghiệp và tận dụng vai trò trung tâm của Singapore thúc đẩy kết nối kinh tế phát triển khu vực. Trên cơ sở nhận thức chung về tính bổ trợ của hai nền kinh tế, hai nhà Lãnh đạo nhất trí sẽ thúc đẩy các hiệp định thương mại mà Việt Nam và Singapore cùng tham gia để tăng cường hợp tác kinh tế song phương.
6. 6. Các nhà Lãnh đạo hài lòng ghi nhận sự phát triển mạnh mẽ trong hợp tác thương mại và đầu tư giữa hai nước bất chấp những khó khăn do đại dịch gây ra. Đáng chú ý, về đầu tư, Singapore đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất của Việt Nam kể từ năm 2020; xếp thứ hai về vốn lũy kế trong số các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và đứng đầu trong ASEAN với tổng vốn đăng ký  66 tỷ USD tính đến tháng 1-2022. Hai bên ghi nhận cột mốc kỷ niệm 25 năm thành lập Khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP) đầu tiên và hoan nghênh VSIP tiếp tục nâng tầm hợp tác và mở rộng quy mô tại Việt Nam theo hướng khu công nghiệp xanh và công nghệ cao, sáng tạo, đóng góp tích cực cho quan hệ song phương hai nước.
7. 7. Tổng thống Halimah Yacob và Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tái khẳng định mối quan hệ hợp tác tốt đẹp trong nhiều năm qua về phát triển nguồn nhân lực và hoan nghênh dấu mốc mới trong Chương trình Hợp tác Singapore với việc tiếp nhận 20.000 cán bộ Việt Nam. Hai bên hoan nghênh việc ký gia hạn lần thứ tư vào tháng 6 năm 2021 Thỏa thuận về Chương trình nghiên cứu và chương trình đào tạo theo chuyên đề dành cho cán bộ cao cấp Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) (giai đoạn 2021-2023). Hai bên ghi nhận việc kỷ niệm 20 năm ngày thành lập thành lập Trung tâm Đào tạo Việt Nam – Singapore, hiện đã được nâng cấp thành Trung tâm Hợp tác Việt Nam – Singapore tại Hà Nội vào năm 2018. Hai bên khẳng định cam kết tăng cường hợp tác về giáo dục, bao gồm thiết lập thêm quan hệ đối tác giữa các trường học hai nước và thúc đẩy hợp tác cũng như trao đổi trong lĩnh vực công nghệ, sáng tạo và khởi nghiệp ở cấp đại học.
8. 8. Các nhà Lãnh đạo ghi nhận sự phát triển tích cực trong hợp tác quốc phòng và an ninh, hoan nghênh việc ký Hiệp định hợp tác quốc phòng song phương, giúp tạo điều kiện tổ chức thường xuyên các cuộc đối thoại, giao lưu quốc phòng, đào tạo và huấn luyện, hợp tác về quân y, tình báo quốc phòng, chống khủng bố, tìm kiếm cứu nạn và hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thiên tai.
9. 9. Hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác chống tội phạm xuyên quốc gia như khủng bố, buôn bán ma túy, buôn người, tội phạm kinh tế và tội phạm mạng. Hai bên thống nhất đẩy nhanh nỗ lực ký kết Bản ghi nhớ về hợp tác an ninh mạng.
10. Các nhà Lãnh đạo nhất trí tăng cường quan hệ giao lưu nhân dân, bao gồm các lĩnh vực văn hóa, thanh niên, giáo dục và du lịch. Hai bên hoan nghênh việc ký kết Ý định thư giữa Hội Hữu nghị Việt Nam – Singapore và Quỹ Quốc tế Singapore cũng như việc ký kết Bản ghi nhớ hợp tác giữa Hội hữu nghị Việt Nam – Singapore và Hiệp hội các nhà sản sản xuất Singapore về thúc đẩy giao lưu và hợp tác khởi nghiệp giữa nhân dân hai nước; đồng thời mong muốn thúc đẩy hoạt động giao lưu văn hóa, phục hồi dần du lịch, mở rộng trao đổi giáo dục và nghiên cứu.

Hợp tác khu vực và quốc tế

11. Hai bên đã trao đổi về những diễn biến chính của khu vực và quốc tế gần đây. Hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN, tăng cường hội nhập kinh tế khu vực, trong đó có chuyển đổi số, duy trì chủ nghĩa đa phương dựa trên luật lệ để đóng góp cho hòa bình và ổn định khu vực. Hai bên cam kết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế và khu vực, đặc biệt là trong khuôn khổ ASEAN và các cơ chế do ASEAN dẫn dắt.
12. Các nhà Lãnh đạo tái khẳng định lập trường nhất quán của ASEAN về Biển Đông và tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, giải quyết hòa bình các tranh chấp, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 đã được quốc tế công nhận là khuôn khổ pháp lý điều chỉnh mọi hoạt động trên biển và đại dương. Hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và tiến hành các cuộc đàm phán cụ thể để hoàn tất một Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) thực chất và hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982. Hai nhà Lãnh đạo nhấn mạnh việc cần thiết duy trì và thúc đẩy một môi trường thuận lợi cho đàm phán COC. Hai bên bày tỏ ủng hộ tổ chức các hoạt động ý nghĩa để tổ chức kỷ niệm 20 năm Tuyên bố DOC, cùng với kỷ niệm 40 năm UNCLOS 1982 có hiệu lực.
13. Các nhà Lãnh đạo bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình Myanmar, bao gồm việc thiếu tiến triển trong thực hiện Đồng thuận 5 điểm của ASEAN. Hai bên kêu gọi Myanmar thực hiện đầy đủ Đồng thuận 5 điểm, bao gồm tạo điều kiện thuận lợi cho Đặc phái viên ASEAN tới thăm Myanmar và gặp gỡ tất cả các bên liên quan. Các nhà Lãnh đạo cũng tái khẳng định Tuyên bố Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN tại Jakarta ngày 24 tháng 04 năm 2021. Các Nhà lãnh đạo kêu gọi Myanmar tránh các hành động gây ảnh hưởng tới tiến trình hoà giải dân tộc ở Myanmar. Singapore và Việt Nam tiếp tục cam kết hỗ trợ ASEAN thực hiện các nỗ lực nhân đạo ở Myanmar. Trong khi tái khẳng định nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của ASEAN, hai nhà Lãnh đạo cũng bày tỏ ủng hộ vai trò tích cực của ASEAN trong việc hỗ trợ Myanmar, một thành viên không thể thiếu trong gia đình ASEAN vượt qua khủng hoảng và trở lại bình thường. Các nhà Lãnh đạo cũng tái khẳng định các quyết định được đưa ra tại các Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38 và 39 và các hội nghị liên quan về tình hình Myanmar.

Cùng phục hồi và phát triển Mạnh mẽ hơn sau đại dịch Covid-19

14. Tổng thống Halimah Yacob và Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã thảo luận về tác động của đại dịch Covid-19 đối với hai nước, tái khẳng định tầm quan trọng của việc tiếp cận vaccine công bằng và các phương pháp điều trị Covid-19 an toàn và hiệu quả, đồng thời hoan nghênh hai nước đã hỗ trợ lẫn nhau về vật tư và các trang thiết bị y tế ngay trong giai đoạn đầu của đại dịch.
15. Hai bên ghi nhận tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác để tạo thuận lợi cho hai nước cùng phục hồi và vươn lên mạnh mẽ hơn sau đại dịch, hướng tới phục hồi mạnh mẽ, đồng đều và bền vững.
16. Hai nhà Lãnh đạo cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc làm sâu sắc và nâng tầm quan hệ đối tác giữa hai nước trong thời gian tới thông qua thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực mới cùng quan tâm như kinh tế số và kinh tế xanh – bao gồm năng lượng tái tạo, trao đổi tín chỉ carbon và các dịch vụ liên quan, phát triển công nghệ carbon thấp, tài chính xanh. Hai nhà Lãnh đạo cũng ủng hộ vai trò của Tổ chức Hạ tầng Châu Á trong việc hỗ trợ các dự án cơ sở hạ tầng bền vững tại Việt Nam.

Phục hồi Đi lại an toàn

17. Hai nhà Lãnh đạo hoan nghênh các tiến triển đạt được của Nhóm công tác chung về hợp tác y tế và quản lý biên giới được thành lập năm 2021, bao gồm việc đạt được thỏa thuận công nhận lẫn nhau về chứng chỉ vắc-xin, tạo điều kiện khôi phục lại an toàn các chuyến bay thương mại thường lệ giữa hai nước.

Đẩy mạnh Hợp tác trong lĩnh vực Kinh tế số

18. Ghi nhận tầm quan trọng của chuyển đổi số và Công nghiệp 4.0, hai bên hoan nghênh việc ký kết Bản ghi nhớ về Hợp tác trong lĩnh vực Kinh tế số. Bản ghi nhớ này sẽ giúp tạo khuôn khổ để Nhóm Công tác chung triển khai các hợp tác cụ thể về kinh tế số, với mục tiêu tăng cường khả năng tương tác và kết nối số giữa hai nước và trong khu vực. Hợp tác trong lĩnh vực này giúp hỗ trợ sự phát triển của các doanh nghiệp kỹ thuật số và thu hút đầu tư vào lĩnh vực đổi mới sáng tạo và công nghệ, qua đó nâng cao khả năng tiếp cận thị trường ASEAN rộng lớn và toàn cầu của cả hai nước.

Tăng cường Kết nối Chuỗi cung ứng

19. Để tăng cường khả năng phục hồi kinh tế, hai bên cam kết bảo đảm an ninh và kết nối của chuỗi cung ứng. Các nhà Lãnh đạo nhất trí về tầm quan trọng của việc tạo dựng môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển và hoan nghênh hai bên thúc đẩy hợp tác hơn nữa trên các lĩnh vực cùng có lợi như cơ sở hạ tầng và hậu cần thông minh. Ngoài ra, để tạo thuận lợi cho việc tiếp cận thị trường hai nước và khu vực, hai bên đang hợp tác chặt chẽ để nâng cao khả năng hỗ trợ các doanh nghiệp và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo để tận dụng tốt hơn các tài sản vô hình và tài sản trí tuệ, góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tăng trưởng kinh tế.
20. Hai nhà Lãnh đạo hoan nghênh việc ký kết thỏa thuận mới về Kế hoạch triển khai hợp tác về Sở hữu trí tuệ – nhằm tạo cơ sở thúc đẩy các thảo luận sâu hơn để hoàn tất các nội dung cụ thể trong đề xuất Chương trình hợp tác thí điểm về Tìm kiếm và Kiểm tra (CS&E). Chương trình thử nghiệm này sẽ giúp tăng cường hơn nữa khả năng kết nối cũng như tạo điều kiện trao đổi các sản phẩm và dịch vụ đổi mới sáng tạo tại thị trường hai nước.

Xây dựng nền Kinh tế Xanh

21. Cả hai nhà Lãnh đạo đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu và phát triển bền vững đối với sức khoẻ của người dân và hành tinh. Căn cứ tính cấp thiết của các hành động vì khí hậu được nhấn mạnh tại Hội nghị COP26, Việt Nam hoan nghênh sự quan tâm của Singapore trong việc hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng đang diễn ra, bao gồm đầu tư vào lĩnh vực công nghệ năng lượng carbon thấp như Hệ thống lưu trữ năng lượng (ESS). Việt Nam cũng hoan nghênh Singapore quan tâm tới phát triển các nguồn năng lượng tái tạo tại Việt Nam, với mục tiêu xuất khẩu một phần điện năng sang Singapore trong dài hạn. Việc này có thể giúp khử carbon trong lưới điện ở Việt Nam và Singapore, phù hợp với mục tiêu khử cacbon ở khu vực.
22. Ở phạm vi rộng hơn, hai bên hoan nghênh việc tăng cường hợp tác ở cả cấp độ song phương và khu vực để ứng phó với các thách thức xuyên biên giới như ô nhiễm không khí, suy thoái chất lượng nước và biến đổi khí hậu, đồng thời tận dụng các cơ hội đến từ mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển ít carbon.

Kết luận

23. Hai bên đánh giá cao sự phát triển mạnh mẽ và thực chất của quan hệ Đối tác Chiến lược giữa hai nước và nhất trí thúc đẩy hợp tác bền vững, hướng tới các hoạt động quan trọng trong năm 2023 để kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược.
24. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân cảm ơn sự đón tiếp nồng hậu và chu đáo dành cho đoàn Việt Nam, đồng thời mời Tổng thống Halimah Yacob và Ngài Mohamed Abdullah Alhabshee thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam vào thời gian thuận tiện cho cả hai bên. Tổng thống Halimah Yacob đã vui vẻ nhận lời.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 28/2/2022

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc gặp mặt đại biểu cán bộ y tế tiêu biểu toàn quốc

Đúng vào ngày kỷ niệm tròn 67 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam, ngày 27/2, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc gặp mặt thân mật Đoàn đại biểu cán bộ y tế tiêu biểu toàn quốc đại diện cho hàng trăm nghìn y, bác sĩ, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành y cả nước.

Cùng dự có lãnh đạo Văn phòng Chủ tịch nước, Bộ Y tế, một số ban, bộ, ngành Trung ương và 150 đại biểu thầy thuốc, cán bộ, công chức ngành y tế tiêu biểu trên khắp mọi miền đất nước.

Sau khi lắng nghe Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long báo cáo về thành tựu của ngành y và cống hiến tận tâm, tận lực của người lao động toàn ngành trong cuộc chiến chống Covid-19 nói riêng và bảo vệ sức khỏe nhân dân nói chung và chia sẻ của một số thầy thuốc tiêu biểu, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chủ tịch nước thân ái gửi tới toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành y cả nước lời thăm hỏi chân tình và chúc mừng với nhiều thắng lợi mới to lớn hơn nữa.

Đề cập hai trong số những nghề cao quý mà nhân dân ta kính trọng gọi bằng chữ “thầy” là thầy giáo, thầy thuốc và nhắc lại lời căn dặn của Bác Hồ “lương y phải như từ mẫu”, Chủ tịch nước khẳng định Đảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn ghi nhớ và vinh danh những đóng góp của ngành y, tận tụy cống hiến, bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho mọi người, đem lại hạnh phúc cho nhân dân.

Chủ tịch nước biểu dương trong suốt 67 năm qua, cả trong thời chiến và thời bình, ngành y tế đã nỗ lực phấn đấu, không quản gian khổ, hy sinh, thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, ngày càng trưởng thành và lớn mạnh về mọi mặt. Đặc biệt, Chủ tịch nước đánh giá cao công lao, vai trò, sự nỗ lực, hy sinh, cống hiến của lực lượng thầy thuốc đã tích cực tham gia vào cuộc chiến chống đại dịch cam go, gian khổ mà vinh quang với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, góp phần quan trọng đưa nước ta vượt qua những khó khăn, thách thức chưa từng có do đại dịch Covid-19 gây ra trong hơn hai năm qua.

Chủ tịch nước nhấn mạnh, hình ảnh những cán bộ y tế trong bộ quần áo bảo hộ kín mít, đêm quên ngủ, ngày quên ăn, tận tâm, tận lực với công việc đã ghi sâu vào tâm trí của nhiều người Việt Nam. Những “chiến sĩ áo trắng” đã không ngại hy sinh gian khổ, gác lại hạnh phúc riêng tư, gác lại cuộc sống yên bình, để lại con thơ, bố mẹ già đang ngày đêm ngóng trông, đi vào tâm dịch nhiều tháng không về nhà, nhiều nhân viên y tế trải qua cuộc sống cô lập, mất đi sự tiếp xúc của con người, vượt qua nỗi sợ hãi, ám ảnh khi chứng kiến những phút giây sinh tử, sẵn sàng nhận rủi ro về mình để phục vụ, chăm sóc người dân trong các khu cách ly, các bệnh viện dã chiến và có người đã mãi mãi không trở về. Hàng nghìn tấm gương tiêu biểu của ngành y thực sự là những “từ mẫu” của nhân dân xứng đáng được tôn vinh như những người anh hùng, bởi họ không chỉ có trái tim nhân ái, tấm lòng nhân hậu mà còn có nghị lực kiên cường, sự chịu đựng bền bỉ, dẻo dai thật phi thường, đáng ghi nhận, khâm phục.

Chủ tịch nước cũng bày tỏ vui mừng về thành tựu của ngành y trong những năm qua. Việt Nam được quốc tế đánh giá là một trong số ít các nước có mạng lưới y tế hoàn chỉnh tới tận thôn, bản, bảo đảm cung cấp đầy đủ các dịch vụ y tế cho mọi người dân. Các chỉ số sức khỏe của nhân dân đã được nâng lên rõ rệt và tốt hơn so với nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Nhiều bác sĩ của Việt Nam được bạn bè, đồng nghiệp quốc tế đánh giá cao; đã thực hiện thành công nhiều kỹ thuật khó, điều trị được nhiều bệnh hiểm nghèo, tiếp cận và làm chủ được hầu hết các kỹ thuật y học tiên tiến trên thế giới. Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đang phát triển có tốc độ ứng dụng và đổi mới kỹ thuật y học trong thực hành lâm sàng nhanh nhất trên thế giới, lĩnh vực y tế dự phòng cũng ngày càng phát triển, ngăn chặn được nhiều bệnh dịch nguy hiểm…

Chủ tịch nước nhấn mạnh nhân dân có khỏe mạnh thì đất nước mới cường thịnh, dân tộc mới trường tồn, giống nòi mới được duy trì, phát triển và chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Với đà phát triển hiện nay của đất nước, đến năm 2030, khoảng 50% người dân sẽ gia nhập tầng lớp trung lưu, đặt nhiều kỳ vọng vào chất lượng dịch vụ y tế. Trên tinh thần đó, Chủ tịch nước đề nghị cả ngành và từng con người trong hệ thống ngành y phát huy cao nhất tinh thần đoàn kết, hỗ trợ, giúp đỡ nhau; đoàn kết trên dưới và cả đoàn kết trong ngoài ngành vì sự phát triển chung của đất nước.

Với đặc thù làm nghề chữa bệnh cho nhân dân càng phải có y đức, Chủ tịch nước đặc biệt lưu ý đội ngũ thầy thuốc phải không ngừng rèn đức luyện tài, trau dồi chuyên môn để đáp ứng được yêu cầu chữa bệnh cho nhân dân, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh nảy sinh nhiều thách thức mới. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh và đẩy lùi mọi tiêu cực, làm trong sạch bộ máy, bảo vệ uy tín của ngành, danh dự của người thầy thuốc.

Chủ tịch nước cũng yêu cầu tiếp tục quan tâm và chăm lo nhiều hơn nữa đời sống vật chất lẫn tinh thần của đội ngũ y bác sĩ, cán bộ y tế, những người thầy thuốc, nhất là ở những vùng kinh tế khó khăn, những người làm việc trong môi trường rủi ro, điều kiện đặc biệt, chú ý quan tâm hệ thống y tế cơ sở và y tế dự phòng với chính sách hỗ trợ không chỉ khó khăn trước mắt mà còn bảo đảm tính căn cơ và lâu dài.

Cùng với đó, Chủ tịch nước đề nghị tiếp tục xây dựng nền y học nước nhà trên nguyên tắc khoa học – dân tộc – đại chúng và hội nhập. Nền y học phải không ngừng nâng cao năng lực, dựa trên nền tảng tri thức khoa học và áp dụng công nghệ hiện đại; tính dân tộc có nội hàm sâu sắc, phát huy những tinh hoa y học của dân tộc ta, là đông tây y kết hợp; tính đại chúng thể hiện một nền y học mang lại những giá trị công, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc; xây dựng nền y học nước ta phát triển trên tinh thần hội nhập hai chiều với nền y học thế giới. Cần đưa chuyển đổi số trở thành một ưu tiên chính sách hàng đầu, là một yêu cầu cấp bách, cần làm nhanh, mạnh hơn nữa để vừa để đáp ứng nhu cầu và kỳ vọng của xã hội, không chỉ trong việc phục vụ người dân trong nước, mà còn đưa dịch vụ y tế trở thành một ngành kinh tế quan trọng.

Chia sẻ với các thầy thuốc câu nói của triết gia người La Mã Seneca: “Người ta trả tiền cho công sức của bác sĩ, còn sự tử tế của bác sĩ vẫn mãi là món nợ ân tình”, Chủ tịch nước mong muốn cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong ngành y tiếp tục cố gắng hơn nữa; góp sức vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; xứng đáng với sự tôn vinh của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Đề cập hiện nay chúng ta đã bước sang giai đoạn: thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch bệnh, vừa phòng, chống dịch thành công, vừa khôi phục và phát triển kinh tế-xã hội, tuy nhiên dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, với sự xuất hiện của biến chủng Omicron thời gian gần đây, Chủ tịch nước đề nghị các thầy thuốc nỗ lực cố gắng nhiều hơn nữa, góp sức kiềm chế, ngăn chặn hiệu quả đại dịch.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 25/2/2022

Đánh giá hiệu quả của chính quyền cơ sở sau quá trình sắp xếp

Ngày 24/2, làm việc với Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị cần quan tâm tiếp nhận và đánh giá kỹ phản ánh của cử tri và nhân dân về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019- 2021, trong đó đánh giá kết quả, chất lượng cung cấp dịch vụ công, phục vụ người dân, xem đây là một kênh hết sức quan trọng để đánh giá hiệu quả thực chất của việc sắp xếp đơn vị hành chính.

Phát biểu ý kiến tại cuộc làm việc với Đoàn giám sát về “Việc thực hiện các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019-2021”, Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao sự chủ động, tích cực của Đoàn giám sát và Tổ giúp việc trong triển khai các công việc bước đầu của chuyên đề giám sát, cho thấy “đây là chủ trương đúng đắn, phù hợp yêu cầu của thực tiễn nên cơ bản đã đi vào cuộc sống”.

Đánh giá kỹ chất lượng dịch vụ công

Cơ bản nhất trí với kế hoạch triển khai các nhiệm vụ cụ thể trong thời gian tới của Đoàn giám sát, Chủ tịch Quốc hội lưu ý tiếp tục nghiên cứu kỹ lưỡng báo cáo của các bộ, ngành, địa phương, nhất là báo cáo của Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân và Mặt trận Tổ quốc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Trong đó, cần bổ sung đánh giá của Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân và Mặt trận Tổ quốc về tác động của việc sắp xếp đơn vị hành chính đối với người dân, tham khảo ý kiến của người dân đối với việc sắp xếp đơn vị hành chính vừa qua.

Cho rằng cần quan tâm phản ánh của cử tri và nhân dân nói gì về việc này, đánh giá chất lượng cung cấp dịch vụ công, phục vụ người dân sau sắp xếp các đơn vị hành chính như thế nào, sự đồng thuận của người dân ra sao… và xem đây là một kênh hết sức quan trọng để đánh giá hiệu quả thực chất của việc sắp xếp đơn vị hành chính, Chủ tịch Quốc hội đề nghị phân tích, làm rõ cách làm vừa qua có chỗ nào chủ quan, duy ý chí không, có chỗ nào gượng ép không?

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, Đoàn giám sát cần yêu cầu Bộ Nội vụ có báo cáo đánh giá cụ thể hơn, làm rõ thêm hiệu lực, hiệu quả của bộ máy chính quyền cơ sở sau sắp xếp.

Chủ tịch Quốc hội cũng gợi ý Đoàn giám sát yêu cầu các bộ, ngành làm rõ chi tiết hơn chi phí để sắp xếp đơn vị hành chính, ngân sách nhà nước và ngân sách địa phương bố trí cho các xã, huyện sau sắp xếp có so sánh với giai đoạn trước tiết kiệm được bao nhiêu…

Về quản lý tài sản công, Chủ tịch Quốc hội cho rằng mới chỉ là phương án, còn chung chung, cần yêu cầu xây dựng báo cáo độc lập và chi tiết, tránh tình trạng lãng phí và kể cả thất thoát tài sản công; làm rõ lộ trình giải quyết xong dôi dư cán bộ cấp huyện, xã sau sắp xếp.

Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh yêu cầu làm rõ hơn vai trò lãnh đạo của cấp uỷ đảng, nhất là người đứng đầu các địa phương trong việc triển khai thực hiện chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, rút ra những bài học kinh nghiệm để triển khai hiệu quả hơn trong giai đoạn tới; nghiên cứu xin ý kiến Ban Tổ chức Trung ương về chủ trương chung, cùng với chuyên đề giám sát Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Trung ương việc triển khai trong giai đoạn tới.

Chương trình làm việc với Đoàn giám sát nhằm tiếp tục hoàn thiện báo cáo bước đầu, phục vụ phiên họp thứ 9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra vào tháng 3/2022.

Giảm gần 3.500 cơ quan cấp xã và hơn 400 cơ quan cấp huyện

Báo cáo kết quả bước đầu việc triển khai chuyên đề giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, qua báo cáo của Chính phủ và các địa phương, Đoàn giám sát nhận thấy, việc sắp xếp đơn vị hành chính đã thật sự gắn với mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra tại Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị Trung ương 6, Khóa XII.

Trong đó, về tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, sau khi sắp xếp, cả nước giảm được 3.437 cơ quan ở cấp xã và 429 cơ quan ở cấp huyện; giảm được 706/2.411 cán bộ, công chức cấp huyện, 9.694/20.403 cán bộ, công chức cấp xã và 8.448/14.233 người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.

Bên cạnh đó chủ động thực hiện sắp xếp, sáp nhập các thôn, tổ dân phố chưa đủ tiêu chuẩn theo quy định, qua đó, đã giảm 16.321/86.282 thôn, tổ dân phố và tương ứng giảm 48.963 người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố (chỉ tính tại 45 tỉnh thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính).

Về ngân sách nhà nước, các cơ quan của Quốc hội dẫn báo cáo của Chính phủ, giai đoạn 2019-2021 đã tiết kiệm chi khoảng 2.008,63 tỷ đồng, trong đó giảm chi hoạt động của chính quyền cấp huyện, cấp xã là 1.132,63 tỷ đồng (gồm: giảm chi tiền lương và phụ cấp là 787,84 tỷ đồng; giảm chi hoạt động là 344,79 tỷ đồng) và giảm chi phụ cấp người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố khoảng 876 tỷ đồng.

Từ kết quả nói trên có thêm nguồn lực đầu tư để phát triển kinh tế, xã hội, thực hiện chiến lược xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới và chỉnh trang đô thị, góp phần thực hiện đồng bộ các chính sách an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

Về hiệu quả của công tác quản lý nhà nước sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cơ bản đạt kết quả tốt, bảo đảm các chỉ tiêu đề ra; bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn.

Tuy nhiên, quá trình sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã bộc lộ nhiều khó khăn, vướng mắc như: mở rộng phạm vi địa bàn quản lý, khối lượng công việc về thủ tục hành chính, nhu cầu sử dụng dịch vụ công tăng, trong khi số lượng cán bộ, công chức phải cắt giảm để bảo đảm số lượng theo quy định đã tác động không nhỏ công tác chỉ đạo, điều hành quản lý của đơn vị hành chính mới.

Thực trạng này thể hiện rõ tại các huyện, xã thuộc khu vực miền núi, nông thôn có diện tích lớn, địa hình chia cắt, nhiều đồi núi, sông suối, dân cư rải rác, giao thông đi lại khó khăn. Việc khám, chữa bệnh của người dân cũng gặp khó khăn do khoảng cách đến trạm y tế của một số nơi còn xa.

Bên cạnh đó, việc đổi tên các đơn vị hành chính ít nhiều gây xáo trộn đến bản sắc riêng của địa phương về phong tục, tập quán, sinh hoạt, sản xuất; đến tâm tư, tình cảm của cộng đồng dân cư, thiết chế văn hóa,…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 24/2/2022

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tiếp Đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ

Sáng 23/2, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tiếp Đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ về biến đổi khí hậu John Kerry. Đánh giá cao ông John Kerry về nỗ lực thúc đẩy hợp tác hai nước thời gian qua, trong đó có ứng phó biến đổi khí hậu, Chủ tịch nước đề nghị Đặc phái viên John Kerry thúc đẩy Chính phủ Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong lĩnh vực quan trọng này.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao nỗ lực, đóng góp của ông John Kerry trong tăng cường quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, đặc biệt là từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ. Chủ tịch nước cũng hoan nghênh kết quả quan trọng từ các chuyến thăm Việt Nam của lãnh đạo Hoa Kỳ, nổi bật là chuyến thăm của Phó Tổng thống Kamala Harris, thúc đẩy quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai nước.

Cảm ơn Chủ tịch nước đã dành thời gian tiếp, ông John Kerry cho rằng, trên đà phát triển tốt đẹp, quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả, bởi hai nước còn nhiều dư địa hợp tác, trong đó có vấn đề ứng phó biến đổi khí hậu. Trên cương vị là Đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ về biến đổi khí hậu, ông John Kerry cho biết, Việt Nam và Mỹ sẽ tăng cường hợp tác chuẩn bị cho COP27. Trao đổi về thực trạng nước biển ngày càng dâng cao và ảnh hưởng rất lớn tới khu vực đồng bằng sông Cửu Long và những vùng trũng của Việt Nam, ông John Kerry cho rằng, Hoa Kỳ có thể giúp Việt Nam trong quá trình chuyển đổi năng lượng sang mô hình năng lượng sạch, nhất là năng lượng mặt trời. Hoa Kỳ có nhiều ý tưởng và nguồn tài chính, nhân lực hỗ trợ Việt Nam trong vấn đề biến đổi khí hậu, ngoài ra còn có thể hỗ trợ Việt Nam thực hiện chuyển đổi số, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội.

Đánh giá cao những nội dung trao đổi của ông John Kerry, nhất là trong vấn đề ứng phó biến đổi khí hậu, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Việt Nam đang nỗ lực trong vấn đề này và đã quyết định chấm dứt dùng điện than vào năm 2050. Điều Việt Nam cần không chỉ là nguồn lực tài chính mà cả công nghệ và nhân lực để phát triển các dự án điện gió, mặt trời và thủy điện; do đó, mong muốn Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam.

Trong bối cảnh Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng nước biển dâng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế của người dân, Chủ tịch nước đề nghị Hoa Kỳ quan tâm nhiều hơn nữa tới hạ nguồn sông Mê Kông.

Việt Nam đánh giá cao sự hỗ trợ và cam kết của Chính phủ Hoa Kỳ, trong đó có cá nhân ông John Kerry đối với việc khắc phục hậu quả chiến tranh. Việt Nam mong Chính phủ Hoa Kỳ tiếp tục tăng cường ngân sách trong khắc phục hậu quả chất độc da cam/dioxin, rà phá bom mìn, hỗ trợ người khuyết tật và những vấn đề liên quan. Việt Nam cam kết tiếp tục hợp tác đầy đủ trên tinh thần nhân đạo trong tìm kiếm quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh ở Việt Nam.

Chủ tịch nước nêu rõ, Việt Nam hoan nghênh Hoa Kỳ tăng cường hợp tác tại châu Á-Thái Bình Dương, qua đó đóng góp tích cực hơn cho hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển tại khu vực. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cũng đề nghị ông John Kerry tiếp tục thúc đẩy Chính phủ Hoa Kỳ dành sự quan tâm, nguồn lực và tài chính cho hợp tác giáo dục và đào tạo hai nước, tạo điều kiện thuận lợi cho du học sinh Việt Nam tại Hoa Kỳ. Đặc biệt là đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục đầu tư cho Đại học Fulbright tại Việt Nam, “đứa con tinh thần” của chính Đặc phái viên John Kerry.

Bày tỏ trân trọng tình cảm tốt đẹp của Chủ tịch nước và người dân Việt Nam dành cho mình, Đặc phái viên John Kerry cam kết sẽ nỗ lực thúc đẩy quan hệ hai nước, hỗ trợ Việt Nam ứng phó biến đổi khí hậu; tạo thuận lợi hơn nữa cho du học sinh Việt Nam cũng như tiếp tục giúp nâng cao chất lượng đào tạo của Đại học Fullbright.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 24/2/2022

Ủy ban Kiểm tra Trung ương thành lập Vụ Địa bàn VIII

Ngày 23/2, tại thành phố Cần Thơ, đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương đảng, Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Trung ương dự Hội nghị công bố quyết định thành lập vụ địa bàn VIII, Cơ quan Ủy ban Kiểm tra Trung ương.

Tại hội nghị, lãnh đạo Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã công bố quyết định thành lập Vụ địa bàn VIII, với những quy định về tổ chức, nhân sự, chức năng, nhiệm vụ và địa bàn phân công phụ trách.

Theo đó, Vụ địa bàn VIII đặt tại thành phố Cần Thơ có chức năng, nhiệm vụ tham mưu giúp Ủy ban Kiểm tra Tung ương thực hiện các nhiệm vụ do Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao và nhiệm vụ theo quy định của Điều lệ Đảng. Vụ địa bàn VIII được phân công phụ trách theo dõi 13 địa phương, đơn vị thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long gồm: Thành phố Cần Thơ, các tỉnh Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Hậu Giang, Sóc Trăng, Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu và Đảng ủy Quân khu 9.

Phát biểu ý kiến tại lễ công bố, đồng chí Trần Cẩm Tú khẳng định, trong những năm vừa qua, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng được sự quan tâm lãnh đạo sâu sắc của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Cấp ủy, Ủy ban Kiểm tra các cấp luôn nỗ lực cố gắng quyết tâm thực hiện hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đã đề ra. Công tác kiểm tra, giám sát đạt được nhiều kết quả quan trọng, đóng góp tích cực vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, góp phần trong việc ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Đảng.

Triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã bổ sung chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền cho Ủy ban Kiểm tra các cấp; ban hành đồng bộ hệ thống các quy định, hướng dẫn về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, tạo hành lang pháp lý cho cấp ủy, tổ chức đảng và ủy ban kiểm tra các cấp thực hiện nhiệm vụ trong tình hình mới.

Đồng chí Trần Cẩm Tú đề nghị, trong thời gian tới, Vụ địa bàn VIII bám sát tình hình của địa phương, đơn vị mình phụ trách, tổ chức thực hiện toàn diện các nhiệm vụ kiểm tra, giám sát theo quy định của Điều lệ Đảng. Chủ động nắm chắc tình hình địa bàn, kịp thời báo cáo khi có vụ việc phát sinh; tăng cường chỉ đạo, trao đổi, hướng dẫn ủy ban kiểm tra các tỉnh, thành ủy trong khu vực thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát.

Nhiệm vụ đặt ra cho công tác kiểm tra, giám sát của Đảng là hết sức nặng nề, để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, tôi đề nghị cấp ủy và Ủy ban kiểm tra các cấp trong khu vực tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình công tác đã đề ra trọng tâm là thực hiện Kết luận hội nghị Trung ương 4 khóa XIII về xây dựng, chỉnh đốn đảng. Thường xuyên trao đổi, chia sẻ, giúp đỡ, phối hợp thật chặt chẽ, thật hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ được giao góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng và Nghị quyết Đại hội của các đảng bộ; củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

THANH TÂM

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 23/2/2022

Liên hợp quốc đánh giá cao Việt Nam về hoạt động gìn giữ hòa bình

Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc đánh giá cao sự tham gia, đóng góp của Việt Nam vào hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, đặc biệt là những đóng góp của Việt Nam đối với Phái bộ gìn giữ hòa bình ở Nam Sudan.

Ngày 2/2, Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc đã có cuộc gặp, chào từ biệt Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc phụ trách hoạt động gìn giữ hòa bình, ông Jean Pierre Lacroix nhân dịp chuẩn bị kết thúc nhiệm kỳ.

Tại cuộc gặp, Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc Lacroix đánh giá cao sự tham gia, đóng góp của Việt Nam vào hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, đặc biệt là những đóng góp của Việt Nam đối với Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Nam Sudan cũng như việc Việt Nam nâng cao sự tham gia của nữ giới trong hoạt động gìn giữ hòa bình.

Ông Lacroix khẳng định, cá nhân ông và Cục gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Bộ Quốc phòng Việt Nam trong quá trình triển khai đại đội công binh của Việt Nam tại Phái bộ an ninh lâm thời Liên hợp quốc ở Abyei (UNISFA).

Ông Lacroix mong muốn Việt Nam sẽ tiếp tục tăng cường đóng góp hơn nữa cho hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; ủng hộ Việt Nam mở rộng hoạt động cả về phái bộ, loại hình và lĩnh vực, cả lực lượng quân sự và cảnh sát, tiếp tục tăng cường sự tham gia của nữ giới, mở ra sự tham gia của cán bộ sử dụng tiếng Pháp trong lực lượng gìn giữ hòa bình.

Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc cũng bày tỏ mong muốn đến thăm Việt Nam trong thời điểm sớm nhất có thể để làm việc với các bộ, ngành liên quan về các vấn đề này.

Đại sứ Đặng Đình Quý nhấn mạnh vai trò quan trọng của Phó Tổng Thư ký Lacroix trong việc lãnh đạo các hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc trong những năm qua, đặc biệt cảm ơn sự ủng hộ và hỗ trợ của cá nhân Phó Tổng Thư ký đối với sự tham gia của Việt Nam trên lĩnh vực này, nhất là trong thúc đẩy hoạt động hợp tác đào tạo, tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm về triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình.

Đại sứ Đặng Đình Quý ghi nhận các ý kiến của ông Lacroix và khẳng định, Việt Nam sẽ nỗ lực tăng cường đóng góp hơn nữa cho hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 21/2/2022

9 tiêu chí đánh giá, công nhận đô thị văn minh

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã ký Quyết định số 04/2022/QĐ-TTg ban hành quy định tiêu chí, trình tự, thủ tục xét công nhận đạt chuẩn đô thị văn minh.

Quyết định nêu rõ 9 tiêu chí đánh giá phường, thị trấn, quận, thị xã, thành phố thuộc cấp tỉnh đạt chuẩn đô thị văn minh. Cụ thể, 9 tiêu chí đánh giá gồm: Quy hoạch đô thị; giao thông đô thị; môi trường và an toàn thực phẩm đô thị; an ninh, trật tự đô thị; thông tin, truyền thông đô thị; việc làm, thu nhập bình quân, hộ nghèo ở đô thị; văn hóa, thể thao đô thị; y tế, giáo dục đô thị; hệ thống chính trị và trách nhiệm của chính quyền đô thị.

Để được xét công nhận đạt chuẩn văn minh, phường, thị trấn phải đạt 9 tiêu chí trên; có đăng ký phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh với Ủy ban nhân dân cấp huyện; thời gian đăng ký 2 năm, đối với công nhận lần đầu và 5 năm, đối với công nhận lại; có từ 90% trở lên người dân hài lòng và đồng ý đề nghị công nhận phường, thị trấn đạt chuấn đô thị văn minh.

Đối với quận, thị xã, thành phố thuộc cấp tỉnh, điều kiện xét công nhận và công nhận lại gồm: Có đăng ký quận, thị xã, thành phố thuộc cấp tỉnh đạt chuẩn đô thị văn minh với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; đạt 9 tiêu chí trên; thời gian đăng ký 2 năm, đối với công nhận lần đầu và 5 năm, đối với công nhận lại; có 100% phường, thị trấn trực thuộc được công nhận và công nhận lại đạt chuẩn đô thị văn minh và có 100% xã trực thuộc (nếu có) được công nhận và công nhận lại đạt chuẩn nông thôn mới.

Quyết định trên có hiệu lực từ ngày 15/4/2022.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 20/2/2022

Gặp mặt nguyên cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước

Sáng 19/2 (19 tháng Giêng năm Nhâm Dần), tại Hà Nội, Bộ Chính trị tổ chức Hội nghị gặp mặt các đồng chí nguyên lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, nhân kỷ niệm 92 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2022) và chúc Tết Nhâm Dần năm 2022.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 19/2/2022

EU mong muốn đồng hành cùng Việt Nam phát triển bền vững

Chiều 18/2, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp ông Frans Timmermans, Phó Chủ tịch điều hành Ủy ban châu Âu (EC) đang có chuyến thăm Việt Nam.

Tại buổi tiếp, Thủ tướng Phạm Minh Chính hoan nghênh Phó Chủ tịch Frans Timmermans đã chọn Việt Nam để thực hiện chuyến thăm đầu tiên đến khu vực trong năm 2022 và cũng là thời điểm hai bên kỷ niệm 10 năm ngày ký Hiệp định Đối tác và hợp tác toàn diện Việt Nam-EU (2012-2022); khẳng định Việt Nam coi trọng vai trò của EU-một trong những đối tác quan trọng nhất trong chính sách đối ngoại của Việt Nam; bày tỏ vui mừng về những bước phát triển tích cực của quan hệ Đối tác và hợp tác toàn diện Việt Nam-EU trong thời gian qua, tập trung vào hợp tác trong các trụ cột chính trị-ngoại giao, thương mại-đầu tư, hợp tác phát triển và an ninh-quốc phòng.

Đặc biệt, dù chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 song nhờ triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA), kim ngạch thương mại hai chiều năm 2021 đạt 57 tỷ USD, tăng 14,5% so với năm 2020, góp phần duy trì vị trí EU là đối tác kinh tế-phát triển hàng đầu của Việt Nam.

Thủ tướng đề nghị trong năm 2022, hai bên tăng cường trao đổi đoàn, nhất là đoàn cấp cao, khôi phục họp trực tiếp các cơ chế hợp tác/đối thoại; đề nghị EU tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam vào thị trường châu Âu, nhất là hàng nông sản, trái cây mùa vụ; trên cơ sở những nỗ lực tích cực và tiến bộ mà Việt Nam đạt được, EU xem xét tích cực gỡ bỏ thẻ vàng về khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) đối với hàng thủy sản của Việt Nam; ủng hộ việc thúc đẩy các nước thành viên EU hoàn tất phê chuẩn để Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA) sớm có hiệu lực.

Thủ tướng cảm ơn EU và các nước thành viên đã kịp thời hỗ trợ vaccine, trang thiết bị và vật tư y tế để Việt Nam kiểm soát dịch Covid-19 và tự tin mở cửa trở lại, phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội; đề nghị EU và các nước thành viên tiếp tục hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực y tế, phát triển ngành công nghiệp dược, hỗ trợ cung cấp các thiết bị, vật tư y tế thiết yếu, thuốc điều trị Covid-19.

Trao đổi về việc triển khai các kết quả Hội nghị COP26, Thủ tướng cho biết, Việt Nam xác định thích ứng với biến đổi khí hậu là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách và đã rất tích cực, chủ động tham gia cùng cộng đồng quốc tế trong giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng biến đổi khí hậu. Việt Nam đã nghiêm túc và nhanh chóng triển khai những cam kết của mình.

Với nguyên tắc không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần, Việt Nam sẽ tích cực sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý liên quan; xây dựng các kế hoạch, biện pháp, lộ trình cụ thể và rà soát, điều chỉnh các chiến lược, quy hoạch có liên quan; đẩy mạnh hợp tác công tư, huy động nguồn lực cho thích ứng với biến đổi khí hậu; điều chỉnh cơ cấu nền kinh tế theo hướng tăng trưởng xanh, ít phát thải khí nhà kính; thúc đẩy phát triển mạnh các nguồn năng lượng điện tái tạo, chuyển đổi điện than sang năng lượng sạch một cách phù hợp, bền vững, bảo đảm công bằng, công lý; xây dựng lộ trình nhanh chóng chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng điện.

Thủ tướng đánh giá cao EU đóng vai trò đi đầu trong giải quyết các vấn đề khí hậu toàn cầu và coi thích ứng với biến đổi khí hậu là một trong 3 trọng tâm của Chương trình hợp tác với Việt Nam giai đoạn 2021-2027; đồng thời tin tưởng các chiến lược, chính sách của EU về khí hậu sẽ mở ra cơ hội hợp tác mới giữa hai bên, phù hợp với định hướng phát triển bền vững của Việt Nam.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng đề nghị EU và các nước thành viên, doanh nghiệp, tổ chức tài chính châu Âu hỗ trợ Việt Nam về công nghệ, nhân lực, năng lực quản trị, tài chính để thực hiện các cam kết, các sáng kiến toàn cầu về giảm phát thải, thích ứng với biến đổi khí hậu; xây dựng, hoàn thiện pháp luật về môi trường; nâng cao năng lực ứng phó với thiên tai trong bối cảnh biến đổi khí hậu; thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng với Việt Nam tương tự mô hình mà EU cùng một số nước châu Âu đã ký kết với Nam Phi.

Phó Chủ tịch điều hành EC Frans Timmermans bày tỏ ấn tượng với những thành tựu phát triển, xây dựng nền kinh tế tự chủ của Việt Nam; khẳng định EU coi trọng quan hệ Đối tác và hợp tác toàn diện với Việt Nam, đặc biệt mong muốn tăng cường quan hệ trong các lĩnh vực ưu tiên về thương mại-đầu tư, phát triển bền vững, môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, khoa học-công nghệ, năng lượng sạch…; đánh giá cao những cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đóng góp quan trọng vào thành công chung của Hội nghị COP26; khẳng định EU cùng các nước thành viên mong muốn đồng hành cùng Việt Nam trong quá trình phát triển bền vững; sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ kỹ thuật và huy động nguồn lực, tăng cường hợp tác công tư, giúp Việt Nam triển khai thành công các cam kết tại COP26, ủng hộ Việt Nam tự chủ về năng lượng giống như Việt Nam đang tự chủ về kinh tế.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Chủ tịch Frans Timmermans đã trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, trong đó có việc giải quyết vấn đề Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982; nhất trí thúc đẩy hợp tác thông qua các cơ chế ASEM, Đối tác chiến lược ASEAN-EU nhằm nắm bắt các cơ hội hợp tác cũng như giải quyết các thách thức chung, đặc biệt về môi trường và biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kết nối hạ tầng, tăng cường năng lực cho hệ thống y tế, thúc đẩy bình đẳng giới…

Nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chuyển lời mời Chủ tịch Ủy ban châu Âu, bà Ursula von der Leyen, sớm thăm Việt Nam.

Thanh Giang

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 18/2/2022

Tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Khu ti tích lịch sử Pò Hèn

Ngày 17/2, kỷ niệm 43 năm cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía bắc của Tổ quốc (17/2/1979-17/2/2022), nhiều đoàn đại biểu của tỉnh Quảng Ninh đã đến thắp hương, tưởng niệm, tri ân các Anh hùng liệt sĩ tại Khu di tích lịch sử Pò Hèn (xã Hải Sơn, thành phố Móng Cái, Quảng Ninh).

Khu di tích lịch sử Pò Hèn là nơi ghi dấu tinh thần chiến đấu và hy sinh dũng cảm, kiên cường bất khuất của cán bộ, chiến sĩ Đồn Công an vũ trang 209 Pò Hèn (nay là Bộ đội Biên phòng), Quảng Ninh. Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ Pò Hèn là di tích lịch sử tiêu biểu không chỉ riêng của tỉnh Quảng Ninh, mà còn là công trình văn hóa mang dấu ấn truyền thống của Bộ đội Biên phòng cả nước.

Hai bên Đài tưởng niệm là những tấm bia đá, ghi tên 86 Anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong cuộc chiến đấu bảo vệ vùng đất biên cương, trong đó có 45 liệt sĩ của Đồn Biên phòng 209, còn lại là nhân viên thương nghiệp và cán bộ lâm trường cùng hy sinh đêm 17/2/1979 và 13 chiến sĩ của đồn hy sinh vào các thời kỳ sau đó.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 16/12/2022

Thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể hiệu quả, mạnh mẽ

Sáng 15/2, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về kinh tế tập thể (KTTT) và tổng kết 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012.

Cùng dự có các đồng chí Bí thư Trung ương Đảng: Đỗ Văn Chiến, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Lê Minh Khái, Phó Thủ tướng Chính phủ. Tại điểm cầu TP Hồ Chí Minh có đồng chí Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh.

Phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 70-KL/TW ngày 9/3/2020 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 Khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT, hôm nay, Ban Chỉ đạo Đổi mới, phát triển KTTT, HTX tổ chức Hội nghị toàn quốc Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW về KTTT và Tổng kết 10 năm thi hành Luật HTX.

Đây là một sự kiện quan trọng nhằm đẩy mạnh việc thực hiện chủ trương của Đảng về phát triển KTTT, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, từ đó đưa ra những định hướng, giải pháp phát triển KTTT, HTX trong giai đoạn mới đạt hiệu quả mạnh mẽ hơn.

Để có Hội nghị tổng kết toàn quốc ngày hôm nay, Ban Chỉ đạo, các bộ, ngành, địa phương đã tiến hành tổ chức tổng kết Nghị quyết và Luật trong ngành, lĩnh vực và địa bàn theo Quyết định số 76/QĐ-BCĐ và Quyết định số 77/QĐ-BCĐ của Trưởng ban Chỉ đạo Đổi mới, phát triển KTTT, HTX. Đến nay, cơ bản các tỉnh, thành phố đã hoàn thành tổng kết Nghị quyết và Luật HTX. Các báo cáo tổng kết được Ban Chỉ đạo Đổi mới, phát triển KTTT, HTX tổng hợp, hoàn thiện.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng đánh giá cao sự tham gia, phối hợp có hiệu quả của các thành viên Ban Chỉ đạo; sự cố gắng, tích cực của các cơ quan, ban, ngành ở Trung ương và 63 tỉnh, thành phố trong cả nước đã cùng Ban Chỉ đạo, các địa phương trong việc thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Hội nghị toàn quốc được tổ chức theo hình thức trực tuyến và gồm 2 nội dung: Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ-TW và Tổng kết 10 năm thi hành Luật HTX.

Để đánh giá một cách toàn diện, tại Hội nghị, Thủ tướng đề nghị toàn thể đại biểu tập trung thảo luận và làm rõ một số nội dung trọng tâm sau:

Thứ nhất, đánh giá khách quan, cụ thể tình hình thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW và Luật HTX năm 2012; chỉ rõ những kết quả đã làm được, những nội dung chưa làm được, nhất là nguyên nhân chưa làm được; rút ra bài học kinh nghiệm.

Thứ hai, đánh giá chính xác tình hình phát triển KTTT, HTX, kết quả đạt được, những tồn tại, trì trệ, hạn chế; từ đó phân tích, dự báo tình hình trong nước, quốc tế và các cơ hội cũng như thách thức đối với lĩnh vực phát triển KTTT, HTX trong thời gian tới.

Thứ ba, xác định bối cảnh phát triển mới, những yếu tố ảnh hưởng, cơ hội và thách thức đối với sự phát triển của khu vực KTTT, HTX trong thời gian tới.

Thứ tư, đề xuất những định hướng chiến lược phát triển KTTT, HTX; các đề xuất sửa đổi, bổ sung cụ thể để đáp ứng được yêu cầu phát triển của KTTT, HTX và phù hợp tình hình thực tiễn.

Đây là nội dung khó và liên quan đến nhận thức, cách làm, nguồn lực, tác động đến nhiều đối tượng, nhất là công tác quản lý và quyền, lợi ích trực tiếp của người dân. Do vậy, Thủ tướng đề nghị các đại biểu phát huy trí tuệ, kinh nghiệm, nhất là thực tiễn tại các địa phương, cơ quan, đơn vị thảo luận kỹ, góp ý, đi thẳng vào các vấn đề chính. Thủ tướng mong các nhà khoa học, nhà quản lý thể hiện tinh thần thẳng thắn, phân tích, đánh giá khách quan.

Phát biểu ý kiến kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, KTTT mà nòng cốt là HTX, là thành phần kinh tế quan trọng, luôn được Đảng, Nhà nước khuyến khích phát triển. HTX ở nước ta đã được hình thành và phát triển qua các thời kỳ với những bước thăng trầm của lịch sử, các HTX đã vượt qua khó khăn, thử thách, có những đóng góp to lớn vào công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thủ tướng nhấn mạnh một số nội dung. Theo đó, về cơ bản, Nghị quyết đã được các cấp, các ngành triển khai nghiêm túc, từ việc học tập, quán triệt và thể chế hóa, đến việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ mà Nghị quyết đề ra. 100% các tỉnh, thành phố ban hành đề án, chương trình hành động thực hiện Nghị quyết và Kế hoạch phát triển KTTT theo từng giai đoạn. Nhận thức của hệ thống chính trị và người dân về HTX kiểu mới được nâng lên, phù hợp điều kiện KTXH và chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta; cơ bản xây dựng, ban hành hệ thống quy định pháp luật và cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển KTTT, HTX theo yêu cầu của Nghị quyết và tiếp tục được rà soát, bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp thực tế của từng giai đoạn phát triển.

Khu vực KTTT, HTX đã bước đầu có chuyển biến tích cực về chất và lượng, cơ bản khắc phục tình trạng yếu kém kéo dài và ngày càng khẳng định được tiềm năng, triển vọng phát triển trong tương lai, từng bước khẳng định vị trí, vai trò nền tảng của khu vực KTTT, HTX trong nền kinh tế quốc dân. Theo đó, việc chuyển đổi, tổ chức lại các HTX theo quy định của Luật HTX cơ bản được hoàn thành; công tác vận động, hướng dẫn thành lập các HTX mới cũng có kết quả tốt (20 năm qua cả nước đã có 37.810 HTX mới được thành lập); đã xuất hiện thêm nhiều loại hình, mô hình KTTT, HTX hoạt động hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập, xóa đói, giảm nghèo cho các thành viên, góp phần xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh, an ninh, trật tự, an toàn xã hội…

Nhân hội nghị, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, thống kê, đánh giá, phân tích dựa trên có sở khoa học, để từ đó có cơ sở thực tiễn hoạch định chính sách phát triển KTTT, HTX. Phải làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đáp ứng yêu cầu tình hình mới; kịp thời tổng kết lý luận. Thủ tướng khẳng định sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của các cấp uỷ, chính quyền, người đứng đầu có vai trò quan trọng trong công tác này.

Thủ tướng nêu rõ, Cương lĩnh của Đảng đã khẳng định, kinh tế nhà nước cùng với KTTT ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng yêu cầu: đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức KTTT, HTX gắn với phát huy vai trò làm chủ, tăng cường lợi ích của các thành viên, nâng cao khả năng huy động nguồn lực. Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp diễn biến mới, tình hình thực tiễn Việt Nam; tiếp tục hoàn thiện thể chế, tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, tôn trọng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Vận dụng sáng tạo khoa học công nghệ, nhất là công nghệ số, nhất là kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; huy động mọi nguồn lực cho phát triển, nhất là hợp tác đối tác công tư. Có mô hình quản trị tiên tiến kết hợp mô hình truyền thống của Việt Nam. Tạo sự cạnh tranh lành mạnh gắn với mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm. Tăng cường liên doanh liên kết, xây dựng thương hiệu sản phẩm theo chuỗi, theo thế mạnh từng vùng miền, quy hoạch vùng nguyên liệu hợp lý về điều kiện, sản phẩm, quy mô, thị trường. Nâng cao trình độ, nang lực của đội ngũ cán bộ, người tham gia các chủ thể.

Thủ tướng khẳng định, trong lúc khó khăn, nông nghiệp vẫn là trụ đỡ của nền kinh tế nước ta, do đó HTX trong nông nghiệp có vai trò rất quan trọng; phải lấy nông dân làm trung tâm, nông thôn làm nền tảng, nông nghiệp làm động lực; tiếp tục thành lập và phát triển các HTX trong lĩnh vực nông nghiệp để khắc phục tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, chia cắt, tự phát, hướng đi là theo con đường chính ngạch, vào thị trường khó tính…

Thủ tướng nêu rõ, mục tiêu sửa đổi Luật HTX là xóa bỏ các rào cản, điểm nghẽn; tạo môi trường thể chế, chính sách thuận lợi; thúc đẩy phát triển mạnh mẽ để khu vực này tương xứng với vị trí, vai trò nền tảng trong xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Việc sửa đổi cần thể chế hóa đầy đủ quan điểm của Đảng về tiếp tục đổi mới, phát triển KTTT, HTX ở nước ta trong thời gian tới; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất trong hệ thống pháp luật và cần phải được nghiên cứu, rà soát, đánh giá tác động toàn diện, trong đó tập trung vào các nhóm chính sách quan trọng:

Nghiên cứu hoàn thiện các quy định xác định rõ về bản chất HTX. Đề cao nguyên tắc minh bạch thông tin HTX, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản trị và điều hành HTX, bảo đảm thông tin cung cấp đến thành viên nhanh chóng, chính xác, bảo vệ lợi ích cho thành viên.

Nghiên cứu hoàn thiện các quy định về loại hình tổ chức kinh tế hợp tác và tổ chức đại diện với nhiều hình thức hợp tác đa dạng, như tổ hợp tác, liên đoàn HTX; làm rõ vị trí, vai trò của các tổ chức kinh tế hợp tác, tổ chức đại diện cho khu vực KTTT để các tổ chức này hoạt động hiệu quả, phù hợp điều kiện Việt Nam và xu hướng phát triển chung trên thế giới. Không can thiệp vào các hoạt động sản xuất kinh doanh, phát huy quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của từng HTX trong việc quyết định phương án sản xuất kinh doanh, huy động vốn góp, tỷ lệ giao dịch, trích lập các quỹ… của HTX. Nâng cao tính minh bạch, hiệu quả trong quản lý, điều hành HTX nhằm tạo động lực cho khu vực HTX phát triển, trong đó chú ý tới các vấn đề về kế toán, kiểm toán; chuyển đổi số thích ứng với Cách mạng công nghiệp 4.0, chống biến đổi khí hậu. Hoàn thiện các quy định về công tác quản lý nhà nước đối với khu vực KTTT, HTX theo hướng tăng cường hậu kiểm, xây dựng tính tự giác, ý thức chấp hành kỷ luật, kỷ cương của chính các HTX; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số. Nghiên cứu hoàn thiện các quy định về các chính sách hỗ trợ của Nhà nước để bảo đảm thống nhất, tập trung nguồn lực hỗ trợ của nhà nước cho khu vực KTTT hiệu quả, có vai trò dẫn dắt, tạo động lực…

* Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong 20 năm qua, cùng với quá trình đổi mới kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế, khu vực KTTT đã trải qua các giai đoạn phát triển khác nhau trong đó có những thuận lợi và khó khăn, thách thức nhất định. Nổi bật nhất là sự thay đổi mô hình HTX kém hiệu quả sang mô hình HTX tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Khu vực KTTT với nhiều loại hình tổ chức kinh tế hợp tác đa dạng, trong đó nòng cốt là HTX là một trong những thành phần kinh tế quan trọng, đã khắc phục được một phần tình trạng yếu kém kéo dài, từng bước đổi mới gắn với cơ chế thị trường, bước đầu khẳng định là nhân tố quan trọng góp phần bảo đảm an sinh xã hội và sự phát triển kinh tế đất nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, sau 20 năm triển khai, thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT, cùng với sự thay đổi nhanh chóng của nền kinh tế, khu vực KTTT của nước ta vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, chưa phát huy được tối đa tiềm năng của mình trong hỗ trợ phát triển kinh tế thành viên cũng như đóng góp vào phát triển kinh tế đất nước. Điều đó đặt ra nhiệm vụ phải tổng kết, đánh giá kết quả triển khai thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW, tìm ra những khó khăn, hạn chế, nguyên nhân và rút ra các bài học kinh nghiệm để đề xuất định hướng, giải pháp phát triển KTTT thời gian tới phù hợp với tình hình thực tế và xu hướng phát triển mới, phục vụ việc xây dựng dự thảo Nghị quyết mới về KTTT.

Về một số kết quả đạt được sau 20 năm thực hiện Nghị quyết:

Thứ nhất, việc thống nhất nhận thức và quan điểm phát triển, tạo tâm lý xã hội thuận lợi cho KTTT, HTX phát triển đã đạt được một số kết quả bước đầu quan trọng.

Nghị quyết số 13-NQ/TW đã đánh giá đúng tình hình, chỉ ra được yêu cầu, định hướng, nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển KTTT; là nền tảng và cơ sở quan trọng trong việc lãnh đạo, chỉ đạo phát triển KTTT 20 năm qua. Về cơ bản, Nghị quyết đã được triển khai thực hiện nghiêm túc, từ việc học tập, quán triệt, thể chế hóa các quan điểm chỉ đạo cho đến việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ đề ra. Việc triển khai Nghị quyết đã đạt được một số kết quả bước đầu trong việc thống nhất nhận thức về các quan điểm phát triển KTTT, xác lập được môi trường thể chế và tâm lý xã hội thuận lợi cho KTTT phát triển.

Thứ hai, việc xác lập môi trường thể chế và ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ cho phát triển KTTT, HTX đã từng bước được bổ sung, hoàn thiện. Công tác xây dựng thể chế, pháp luật, cụ thể hóa Nghị quyết cơ bản được hoàn thiện, đồng bộ. Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các cấp, các ngành đã quan tâm, chỉ đạo, ban hành các văn bản pháp luật, chính sách, hướng dẫn, bổ sung cơ chế, tạo môi trường thể chế thuận lợi cho KTTT phát triển. Bộ máy và hoạt động quản lý nhà nước đối với KTTT, HTX từng bước được thiết lập, củng cố, đặc biệt là, Ban Chỉ đạo Đổi mới, phát triển KTTT, HTX các cấp được tổ chức thành lập, từng bước kiện toàn từ Trung ương đến địa phương, nhằm tăng cường công tác chỉ đạo, phối hợp, tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết và pháp luật về phát triển KTTT, HTX.

Thứ ba, khu vực KTTT, HTX đã có bước phát triển mới về chất và lượng, đã khắc phục được tình trạng yếu kém kéo dài và ngày càng khẳng định được tiềm năng, triển vọng phát triển trong tương lai.

Việc chuyển đổi, tổ chức lại các HTX theo quy định của Luật HTX cơ bản được hoàn thành, nhiều HTX được thành lập.

Các HTX cũ đang hoạt động đã cơ bản chuyển đổi theo Luật HTX năm 2003 và Luật HTX năm 2012. Đến cuối năm 2020, chỉ còn 615 HTX chưa đăng ký và tổ chức lại, chiếm 2,21% tổng số HTX cả nước.

Bên cạnh việc chuyển đổi, tổ chức lại các HTX cũ, công tác vận động, hướng dẫn thành lập các HTX mới cũng có kết quả tốt. Trong 20 năm qua, cả nước đã có 37.810 HTX mới được thành lập, giải thể 21.390 HTX. Số HTX thành lập mới chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ và tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn, các tỉnh Nam Bộ, Bắc Trung Bộ và một số tỉnh trung du miền núi phía bắc, Tây Nguyên.

Số lượng HTX tăng, hoạt động đa dạng trên các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế. Đến 31/12/2021, cả nước có 27.342 HTX, tăng 16.420 HTX (gấp 2,5 lần) so với năm 2001; khu vực HTX thu hút gần 6 triệu thành viên và tạo việc làm cho khoảng 1 triệu lao động. Trong tổng số 27.342 HTX, HTX nông nghiệp chiếm 67,03%; HTX thương mại, dịch vụ chiếm 7,49%; HTX công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp chiếm 9,05%; HTX giao thông vận tải chiếm 6,7%; Quỹ tín dụng nhân dân chiếm 4,32%; HTX xây dựng, sản xuất vật liệu xây dựng chiếm 3,23%, HTX môi trường chiếm 1,75% và HTX khác chiếm 0,43%.

Thứ tư, vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng, kết hợp với công tác phối hợp hiệu quả giữa Mặt trận Tổ quốc các cấp, các tổ chức chính trị, xã hội, đoàn thể, Liên minh HTX Việt Nam ngày càng được nâng cao, góp phần thúc đẩy phát triển KTTT.

Đảng, Nhà nước, cấp ủy và chính quyền địa phương có nhiều chủ trương, chính sách hỗ trợ, thúc đẩy phát triển KTTT, HTX. Hệ thống Liên minh HTX Việt Nam đã được quan tâm, tạo điều kiện củng cố tổ chức, bộ máy và nguồn lực để triển khai thực hiện có kết quả các nhiệm vụ theo chức năng, nhiệm vụ được Đảng, Chính phủ giao. Liên minh HTX Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân đã phần nào thể hiện được vai trò quan trọng của mình đối với khu vực KTTT, HTX; góp phần thúc đẩy KTTT từng bước phát triển…

* Nhân hội nghị trực tuyến với các địa phương cả nước, Thủ tướng đề nghị lãnh đạo các địa phương thúc đẩy nhanh chiến dịch tiêm chủng vaccine thần tốc mùa Xuân; thời gian tới, các cấp, các ngành, địa phương cần tiếp tục ưu tiên kiểm soát dịch bệnh hiệu quả.

Nhân dịp này, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng trao Huân chương Lao động hạng Ba tặng một số tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW.

 Tin: THANH GIANG. Ảnh: TRẦN HẢI

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 27/2/2022

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dự Đối thoại doanh nghiệp Việt Nam – Singapore

Chiều 24/2, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam lên đường thăm cấp Nhà nước tới Singapore theo lời mời của Tổng thống Cộng hòa Singapore Halimah Yacob. 

Tham gia Đoàn có: Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng; Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Lê Khánh Hải; Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng; Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng; Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên.

Tối 24/2, theo giờ địa phương, chuyên cơ đưa Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân và Đoàn cấp cao Việt Nam đã đến sân bay quốc tế Changi, bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước Singapore.

Đón Chủ tịch nước, Phu nhân và Đoàn tại sân bay, về phía Singapore có Bộ trưởng Ngoại giao Vivivan Balakrishnan, Đại sứ Singapore tại Việt Nam Jaya Ratnam; về phía Việt Nam có Đại sứ Việt Nam tại Singapore Mai Phước Dũng, cán bộ và nhân viên Đại sứ quán Việt Nam tại Singapore.

Theo chương trình, dự kiến, trong khuôn khổ chuyến thăm, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc sẽ có các cuộc hội kiến Tổng thống Halimah Yacob, hội đàm với Thủ tướng Lý Hiển Long, hội kiến Chủ tịch Quốc hội Tan Chuan-Jin. Các cuộc tiếp xúc cấp cao này nhằm thúc đẩy hợp tác hai nước đã ký kết, thảo luận các chương trình hợp tác mới, làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Singapore. Các bộ, ngành, doanh nghiệp hai nước cũng sẽ trao đổi các văn kiện hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, quốc phòng, thông tin và truyền thông, khoa học công nghệ…

Trong chương trình chuyến thăm, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cũng sẽ dự và phát biểu tại Đối thoại Doanh nghiệp Việt Nam-Singapore, tiếp nhiều doanh nghiệp hàng đầu Singapore.

Sau 49 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, 9 năm hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược, hiện Singapore là 1 trong 3 nước đầu tư lớn nhất ở Việt Nam, lũy kế 66 tỷ USD với gần 2.900 dự án. Khu công nghiệp Việt Nam-Singapore là một biểu tượng trong hợp tác hai nước và đến nay, vốn của Singapore đầu tư vào các khu công nghiệp tại Việt Nam đã lên đến 14 tỷ USD.

• Trang 4 báo Nhân Dân ngày 26/2/2022

Thành lập Ban Chỉ đạo phát triển nông nghiệp, nông thôn đồng bằng sông Cửu Long

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn vừa ban hành quyết định thành lập Ban Chỉ đạo phát triển nông nghiệp, nông thôn vùng đồng bằng sông Cửu Long (Ban Chỉ đạo) của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn giai đoạn 2020 – 2025.

Ban chỉ đạo có nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất với Bộ trưởng các cơ chế, chính sách thuộc ngành, lĩnh vực trong phạm vi quản lý của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đáp ứng yêu cầu phát triển vùng đồng bằng sông Cửu Long; các giải pháp nâng cao hiệu quả điều phối phát triển vùng theo Nghị quyết số 120/NQ-CP ngày 17.11.2017 của Chính phủ về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ban Chỉ đạo tham mưu giúp Bộ trưởng điều phối, đôn đốc các cơ quan, đơn vị thuộc bộ thực hiện các nhiệm vụ trong việc phát triển vùng đồng bằng sông Cửu Long; điều phối vùng sản xuất trọng điểm; điều phối các chương trình, dự án của Chính phủ và tổ chức quốc tế; phối hợp với tổ điều phối cấp tỉnh kịp thời giải quyết các vấn đề liên kết trong vùng thuộc phạm vi quản lý của bộ.

Cùng với đó là cung cấp thông tin và tham mưu, đề xuất các chương trình dự án liên quan tới chủ trương phát triển ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn, tác động của các cơ chế, chính sách của ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn đối với phát triển vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Ban Chỉ đạo tham mưu Bộ trưởng báo cáo và triển khai chỉ đạo của Hội đồng điều phối vùng; theo dõi, đôn đốc và giúp Bộ trưởng giải quyết các vấn đề điều phối trong vùng đồng bằng sông Cửu Long thuộc thẩm quyền của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; tổng hợp, báo cáo Văn phòng Hội đồng điều phối vùng, Bộ trưởng theo định kỳ 6 tháng, hàng năm về tình hình thực hiện nhiệm vụ điều phối phát triển vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Ban Chỉ đạo do Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Trần Thanh Nam làm Trưởng ban.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 26/2/2022

Chủ động thích ứng với hạn hán, xâm nhập mặn

Do tác động của biến đổi khí hậu cộng với sự khai thác tài nguyên nước một cách quá mức, những năm gần đây, hạn hán và xâm nhập mặn ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long diễn ra ngày càng gay gắt.

Để đối phó hiệu quả với tình trạng trên, đòi hỏi phải có những giải pháp hiệu quả hơn nữa, nhằm thích ứng linh hoạt, từ đó tiến tới giảm thiệt hại do hạn, mặn gây ra.

Vùng đồng bằng sông Cửu Long hầu như năm nào cũng xảy ra hạn hán, xâm nhập mặn. Theo số liệu thống kê của Tổng cục Khí tượng-Thủy văn, một số năm có tình trạng hạn mặn tăng cao điển hình, như từ cuối năm 2014, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, nền nhiệt tăng cao, thiếu hụt lượng mưa, làm gia tăng tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn.

Cùng với sự gia tăng của mực nước biển và sự thay đổi các yếu tố khí tượng đã làm cho độ mặn xâm nhập sâu hơn vào đất liền. Mùa khô năm 2015-2016, 10 trong số 13 tỉnh, thành phố thuộc khu vực này đã phải công bố thiên tai do hạn hán, xâm nhập mặn gây ra, tổng thiệt hại lên đến 7.900 tỷ đồng. Mùa khô năm 2019-2020, hạn hán, xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long được đánh giá ở mức nghiêm trọng nhất trong lịch sử, tuy nhiên, do được dự báo sớm, cùng với sự chỉ đạo điều hành sát sao của Chính phủ, các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp để chủ động phòng, chống, giúp giảm đáng kể thiệt hại. Trong mùa khô năm 2019-2020, tổng diện tích lúa bị thiệt hại do hạn, mặn gây ra là 58.400 ha, diện tích cây ăn trái bị thiệt hại 25.120 ha, có tổng cộng khoảng 96 nghìn hộ dân gặp khó khăn do hạn hán, xâm nhập mặn.

Phó Giám đốc Trung tâm dự báo Khí tượng-Thủy văn quốc gia Hoàng Văn Đại cho biết: Trong các tháng còn lại mùa khô năm 2021-2022, tổng lượng dòng chảy từ thượng nguồn sông Mê Công (trạm Kratie-Campuchia) về hạ lưu và đồng bằng sông Cửu Long khả năng thiếu hụt 7-15% so với trung bình nhiều năm. Xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long ở mức cao hơn trung bình nhiều năm, nhưng không nghiêm trọng như mùa khô 2019-2020. Các đợt xâm nhập mặn cao nhất ở cửa sông Cửu Long khả năng tập trung trong nửa cuối tháng 2 và tháng 3/2022 (từ ngày 13 đến 17/2, từ ngày 26/2 đến 5/3, từ ngày 14 đến 19/3); các sông Vàm Cỏ, Cái Lớn vào tháng 3, 4 (từ ngày 14 đến 19/3, từ ngày 28/3 đến 3/4, từ ngày 12 đến 17/4), sau đó có xu thế giảm dần.

Theo tính toán của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tổng diện tích gieo cấy lúa đông xuân có nguy cơ bị ảnh hưởng do hạn, mặn chiếm khoảng 5,3-6,1% của vùng. Hạn mặn có thể làm ảnh hưởng khoảng 14-23% diện tích cây ăn quả. Dự kiến khoảng 70.600 hộ bị ảnh hưởng thiếu nước sinh hoạt, tập trung ở các tỉnh Bến Tre, Sóc Trăng, Trà Vinh, Cà Mau, Long An, Kiên Giang và Bạc Liêu. Các vùng nuôi trồng hải sản, nuôi tôm nước lợ quảng canh, quảng canh cải tiến, tôm lúa tại các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh và Bến Tre; các hộ nuôi cá lồng trên hệ thống sông Cửu Long và khu vực nuôi nhuyễn thể tại vùng triều và cửa sông ở Tiền Giang và Bến Tre cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Để chủ động phòng, chống, giảm đến mức thấp nhất thiệt hại do hạn, mặn, đã có nhiều giải pháp được Chính phủ, các địa phương đề ra, triển khai một cách bài bản, theo nguyên tắc thuận thiên, linh hoạt. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành cần thường xuyên theo dõi chặt chẽ diễn biến nguồn nước, dự báo, thông tin kịp thời về hạn hán, xâm nhập mặn cho các địa phương để triển khai các biện pháp ứng phó phù hợp. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, nguồn nước, giám sát, tổ chức dự báo chuyên ngành về xâm nhập mặn để phục vụ công tác chỉ đạo sản xuất nông nghiệp, trên nguyên tắc phát huy tinh thần “bốn tại chỗ”, bắt đầu từ người dân, từ cơ sở.

Trong những năm gần đây, cùng với những giải pháp phòng, chống, các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long đã nỗ lực tìm cách “sống chung với hạn, mặn”. Một số địa phương thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi và tạo ra được những mô hình thành công, như trồng lúa nuôi tôm, trồng lúa-nuôi cá, trồng lúa chịu mặn… Đặc biệt, mô hình trồng lúa-nuôi tôm phát triển mạnh ở các tỉnh Cà Mau, Kiên Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu… được coi là mô hình sản xuất thông minh, thân thiện với môi trường. Việc áp dụng mô hình “cánh đồng lớn”, kết hợp nuôi, trồng xen canh, khắc phục nguy cơ bị thiệt hại nặng nề dẫn đến mất trắng do xâm nhập mặn hoặc hạn hán ở các tỉnh Sóc Trăng, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bến Tre… đã mang lại hiệu quả thiết thực.

Về lâu dài, các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long cần đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành theo giai đoạn đối với một số công trình thủy lợi lớn, cấp nước sinh hoạt; hướng dẫn người dân các biện pháp xử lý nguồn nước sử dụng sinh hoạt. Cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn, nhất là về khoa học và công nghệ, ứng dụng kỹ thuật số, công nghệ mới… trong phòng, chống xâm nhập mặn.

Trước mắt, để chủ động thích ứng an toàn với hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn mùa khô năm 2021-2022, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu các tỉnh, thành phố khu vực đồng bằng sông Cửu Long khoanh vùng cụ thể các khu vực có khả năng bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn để chỉ đạo, triển khai giải pháp ứng phó phù hợp. Cần ưu tiên nguồn nước để cấp nước sinh hoạt cho người dân, chăn nuôi gia súc và tưới cho cây trồng có giá trị kinh tế cao. Đồng thời rà soát vùng cây ăn trái có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn; tính toán, cân đối nguồn nước, tăng cường xây dựng các ao trữ nước phân tán, bảo đảm có đủ nguồn nước cung cấp cho nhu cầu tối thiểu, duy trì sức sống cho cây trồng. Đẩy nhanh nạo vét kênh, rạch, đào ao, giếng, đắp đập tạm để trữ nước ngọt và ngăn mặn… Tiếp tục tăng cường kết nối, mở rộng mạng lưới cấp nước từ đô thị sang khu vực nông thôn, bảo đảm cấp nước sinh hoạt cho người dân; sử dụng trang thiết bị phục vụ cấp và trữ nước hộ gia đình ở những khu vực bị hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, như bể, bồn, lu, túi đựng nước và các hình thức khác. Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng mô hình sản xuất mới, ứng dụng công nghệ hiện đại, liên kết vùng, từng bước chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu là những giải pháp hữu hiệu, tất yếu để phát triển nông nghiệp bền vững ở vùng đồng bằng sông Cửu Long trong những năm tiếp theo ■

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 20/2/2022

Đồng Tháp xuất khẩu lô xoài đầu tiên của năm 2022 sang châu Âu

Xoài Đồng Tháp đã xuất khẩu đi nhiều thị trường khó tính trên thế giới như: Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc… Trưa 19/2, tại TP Cao Lãnh, UBND tỉnh Đồng Tháp công bố xuất khẩu lô xoài đầu tiên với 3 tấn Xoài Cát chu Cao Lãnh sang châu Âu.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Huỳnh Minh Tuấn cho biết, đây là sự nỗ lực rất lớn của Đồng Tháp trong việc triển khai các hoạt động sản xuất và kinh doanh xuất khẩu nông sản của địa phương, và cũng là điều kiện để khai thác có hiệu quả từ Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA).

“Để phát triển bền vững ngành hàng xoài trong thời gian tới, Tỉnh sẽ phát huy hơn nữa kết quả đạt được, đẩy mạnh thực hiện các giải pháp đầu tư cơ sở hạ tầng; nghiên cứu thị trường, xúc tiến thương mại; triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ phát triển nhãn hiệu thành thương hiệu; phát triển kinh tế hợp tác, củng cố liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, thực hiện chuỗi giá trị…”, đồng chí Huỳnh Minh Tuấn nhấn mạnh.

“Song song đó, các nhà vườn trồng xoài phải duy trì sản xuất xoài bảo đảm chất lượng đạt tiêu chuẩn xuất khẩu; thực hiện mối liên kết bền vững với các doanh nghiệp xuất khẩu”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Huỳnh Minh Tuấn lưu ý.

Hiện, tỉnh Đồng Tháp có diện tích trồng xoài khoảng 13.000 ha, sản lượng gần 113.000 tấn mỗi năm. Đến nay, toàn tỉnh đã hình thành được 2 vùng chuyên canh xoài quy mô lớn tại huyện Cao Lãnh, TP Cao Lãnh và đang mở rộng diện tích tại một số huyện, thành phố. Trong đó, thực hiện rải vụ gắn với sản xuất an toàn hơn 6.600 ha, được chứng nhận VietGAP, GlobalGAP gần 500 ha.

Xoài là 1 trong 5 ngành hàng chủ lực thực hiện Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp của Đồng Tháp với nhiều mô hình ứng dụng khoa học công nghệ mới vào sản xuất, như rải vụ thu hoạch xoài, sản xuất theo tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt.

Năm 2013, Đồng Tháp được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận nhãn hiệu “Xoài Cát chu Cao Lãnh và “Xoài Cao Lãnh”. Năm 2019, Cục Sở hữu trí tuệ cũng đã cấp giấy chứng nhận chỉ dẫn địa lý Cao Lãnh cho sản phẩm xoài Đồng Tháp.

Ba tấn xoài Đồng Tháp xuất sang châu Âu mở ra một con đường mới, để xoài và nhiều loại nông sản khác của Đồng Tháp đến với thị trường đầy tiềm năng mà Việt Nam đã ký kết Hiệp định thương mại tự do.

Việc xuất khẩu lô xoài đầu tiên năm 2022 ở Đồng Tháp sang thị trường châu Âu cũng nhằm tạo điều kiện cho trái xoài thâm nhập vào các thị trường khó tính khác trên thế giới.

Tin, ảnh: HỮU NGHĨA

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 16/2/2022

Nhà máy điện gió 30 MW tại Sóc Trăng đi vào hoạt động

Ngày 15/2, UBND tỉnh Sóc Trăng tổ chức khánh thành giai đoạn 1 Dự án Nhà máy điện gió số 7 với công suất 30MW, tổng mức đầu tư 1.486 tỷ đồng.

Sau hơn 1 năm thi công, vượt qua nhiều khó khăn trong tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, dự án hoàn thành hòa vào lưới điện quốc gia ngày 24/10/2021. Đây là công trình điện gió đưa vào vận hành thương mại đầu tiên của tỉnh và cũng là công trình được UBND tỉnh chọn làm công trình dự án trọng điểm để chào mừng 30 năm tái lập tỉnh Sóc Trăng (1992-2022).

Nhà máy điện gió số 7 tại thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng có tổng mức đầu tư gần 5.700 tỷ đồng, có tổng công suất thiết kế 120MW, trong đó giai đoạn 1 công suất 30MW bao gồm 7 tua-bin và giai đoạn 2 công suất 90MW. Tổng sản lượng giai đoạn 1: 105 GWh/năm, giai đoạn 2: 312 GWh/năm.

Ông Tô Duy, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Năng lượng Sóc Trăng cho biết, tổng thời gian thi công của dự án là 274 ngày để hoàn thành 7 tua-bin gió, 7,4 km cầu dẫn, trạm biến áp 110kV và nhà điều hành.

Dự án đã huy động gần 400 nhân sự của chủ đầu tư và các nhà thầu, tập trung thi công khối lượng công việc lớn trong thời gian ngắn, nhưng công tác an toàn luôn được đặt lên hàng đầu với tổng số 414.072 giờ làm việc an toàn, không phát sinh tai nạn lao động.

Năm 2021 thị xã Vĩnh Châu là một “vùng đỏ” dịch Covid-19 của tỉnh Sóc Trăng, nhưng công trường Nhà máy điện gió số 7 vẫn bảo đảm tiến độ, tiến hành thi công trong điều kiện 3 tại chỗ.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Sóc Trăng Lâm Hoàng Nghiệp đánh giá cao nỗ lực của chủ đầu tư Nhà máy điện gió số 7 đã hoàn thành công trình theo các mục tiêu đề ra, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương và an ninh năng lượng của cả nước.

NGUYỄN PHONG

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 27/2/2022

Đội tuyển U23 Việt Nam lần đầu vô địch Đông Nam Á

Sau khi các cầu thủ đội tuyển U23 Việt Nam giành chiến thắng 1-0 ở trận chung kết Giải bóng đá U23 Đông Nam Á trước đội tuyển U23 Thái Lan, lần đầu đăng quang ngôi vô địch, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã gửi lời chúc mừng với tình cảm nồng ấm nhất, cùng lời biểu dương, khen ngợi tới các cầu thủ, huấn luyện viên Đinh Thế Nam và Ban huấn luyện.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ với đội tuyển về những khó khăn do có nhiều cầu thủ bị mắc Covid-19, cho nên trong nước đã chi viện thêm 10 cầu thủ cho đội tuyển. Với đội hình hầu hết là những cầu thủ mới, chưa có thời gian tập luyện cùng nhau, song các cầu thủ đã thể hiện bản lĩnh và ý chí Việt Nam, thi đấu kiên cường, đúng với tinh thần của những “chiến binh Sao Vàng”, xứng đáng giành ngôi vô địch Giải bóng đá U23 Đông Nam Á 2022.

Nhân dịp này, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cũng gửi lời thăm hỏi ân cần tới các cầu thủ bị mắc Covid-19, chúc các cầu thủ sớm khỏi bệnh để quay trở lại sân cỏ.

Chủ tịch nước đề nghị Liên đoàn Bóng đá Việt Nam có phần thưởng xứng đáng dành cho đội tuyển và tiếp tục chăm lo, đầu tư phát triển bóng đá trẻ bài bản, chuyên nghiệp để bóng đá Việt Nam có thể khẳng định vị thế ở những sân chơi lớn hơn ở châu Á, qua đó chuẩn bị cho vòng loại Giải vô địch bóng đá thế giới (World Cup) 2026.

* Ngay sau trận chung kết Giải Vô địch bóng đá U23 Đông Nam Á 2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã gửi lời chúc mừng và biểu dương toàn thể các cầu thủ đội tuyển U23 Việt Nam, Ban huấn luyện đã xuất sắc giành chiến thắng trước đội tuyển U23 Thái Lan trong trận chung kết đăng quang ngôi vô địch.

Đây là thành tích rất đáng tự hào bởi đội tuyển của chúng ta đã phải đương đầu với vô vàn khó khăn về lực lượng do diễn biến phức tạp của dịch Covid-19. Nhưng với bản lĩnh, ý chí, tinh thần quả cảm, tinh thần Việt Nam, tinh thần của Những Chiến binh Sao Vàng, Ban huấn luyện và các cầu thủ đã vượt lên nghịch cảnh, quyết tâm hết mình vì màu cờ sắc áo, vì niềm tin của người hâm mộ để có một quá trình chuẩn bị và thi đấu xuất sắc, mang lại niềm vui, niềm tự hào cho Tổ quốc, nhân dân và người hâm mộ cả nước.

Cùng với thành tích của đội tuyển bóng đá nữ và đội tuyển bóng đá nam quốc gia trong gần 1 tháng qua, chúng ta có thêm niềm tin, niềm hy vọng về sự phát triển của bóng đá nước nhà. Thủ tướng chúc toàn thể Ban huấn luyện cùng đội tuyển sức khỏe và tiếp tục có thêm nhiều thành tích xuất sắc hơn nữa trong thời gian tới.

Nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng ghi nhận và biểu dương các tổ chức, cá nhân, kiều bào ta ở nước ngoài, đặc biệt là người hâm mộ cả nước đã luôn đồng hành, chia sẻ, cổ vũ và sát cánh cùng đội tuyển trong suốt chặng đường gian nan vừa qua, góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp đội tuyển U23 của chúng ta đi tới chiến thắng đầy ý nghĩa, làm nức lòng người hâm mộ cả nước.

• Trang 7 báo Nhân Dân ngày 25/2/2022

Lấy ý kiến nhân dân đối với tập thể đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND

Ban Thi đua – Khen thưởng Trung ương (Bộ Nội vụ) căn cứ tiến hành lấy ý kiến nhân dân đối với chín tập thể thuộc Bộ Quốc phòng đề nghị Thủ tướng Chính phủ xét, trình Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới, gồm:

Cục Dân quân tự vệ (Bộ Tổng Tham mưu); Quân chủng Hải quân; Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hóa (Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng); Cục Tác chiến (Bộ Tổng Tham mưu); Ban quản lý dự án công trình DKI (Bộ Tư lệnh Công binh); Trường sĩ quan Ðặc công (Binh chủng Ðặc công); Nhà máy Z115 (Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng); Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Thông tin M1 (Tập đoàn Viễn thông Quân đội); Viện 70 (Tổng cục II).

Ðể tổng hợp báo cáo Hội đồng Thi đua – Khen thưởng Trung ương, các ý kiến đóng góp đề nghị gửi về Ban Thi đua – Khen thưởng Trung ương theo địa chỉ: Số 103 Quán Thánh, Ba Ðình, Hà Nội.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 22/2/2022

Thay đổi thời gian cách ly đối với trường hợp F1

Ngày 21-2, Bộ Y tế có Công văn số 762/BYT-DP gửi giám đốc sở y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; thủ trưởng các đơn vị thuộc, trực thuộc Bộ Y tế về việc cách ly y tế đối với F0 và các trường hợp F1 (công văn này thay thế Công văn số 10696/BYT-MT ngày 16-12-2021 của Bộ Y tế về việc cách ly y tế cho trường hợp F1 đã tiêm đủ liều vaccine hoặc đã khỏi bệnh Covid-19).

Theo đó, với F1 đã tiêm đủ ít nhất hai liều vaccine ngừa Covid-19, liều cuối cùng tiêm trong thời gian ít nhất 14 ngày hoặc đã khỏi bệnh Covid-19 trong vòng 3 tháng tính đến thời điểm được xác định là đối tượng F1 thì thực hiện cách ly y tế 5 ngày tại nhà, nơi lưu trú hoặc các khu vực đủ điều kiện cách ly khác kể từ ngày phơi nhiễm cuối cùng. F1 này cần thực hiện xét nghiệm vào ngày cách ly thứ 5 do nhân viên y tế thực hiện hoặc người cách ly tự thực hiện dưới sự giám sát của nhân viên y tế bằng ít nhất một trong các hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp qua các phương tiện từ xa. Nếu kết quả âm tính thì tiếp tục tự theo dõi sức khỏe trong 5 ngày tiếp theo và nghiêm túc thực hiện “5K”. F1 chưa tiêm đủ liều hoặc chưa tiêm vaccine ngừa Covid-19 thì thực hiện cách ly y tế 7 ngày… Cũng tại Công văn 762, đối với F0, vẫn thực hiện theo hướng dẫn tại Quyết định số 250/QĐ-BYT ngày 28-1-2022 của Bộ Y tế về việc ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị Covid-19. Theo công văn này, Bộ Y tế yêu cầu giám đốc sở y tế các tỉnh, thành phố; thủ trưởng các đơn vị thuộc, trực thuộc Bộ Y tế tổ chức việc cách ly y tế với F0 và F1 phù hợp với điều kiện và nguồn lực của các địa phương. Việc ban hành công văn mới này được Bộ Y tế căn cứ vào tình hình dịch hiện nay trên thế giới và tại Việt Nam, tỷ lệ bao phủ vaccine cao trên phạm vi toàn quốc, nhằm hài hòa giữa việc phát triển kinh tế và kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 tại các cơ quan, xí nghiệp, trường học, địa phương.

Ngày 21-2, Bộ Y tế thông tin, trong ngày ghi nhận 46.880 ca nhiễm mới, trong đó 19 ca nhập cảnh và 46.861 ca trong nước tại 62 tỉnh, thành phố (có 32.975 ca trong cộng đồng); 13.235 bệnh nhân được công bố khỏi bệnh; 104 ca tử vong. Ngày 21-2, trên địa bàn thành phố Hà Nội ghi nhận 5.477 ca Covid-19, trong đó có 1.687 ca trong cộng đồng. Như vậy, thành phố tiếp tục lập kỷ lục mới với số ca mắc tiếp tục ở mức cao nhất từ trước đến nay. Tính đến hết ngày 20-2, toàn thành phố có 202.355 F0, trong đó hơn 196.000 F0 điều trị tại nhà. Ngoài Hà Nội, tình hình dịch Covid-19 vẫn tiếp tục phức tạp ở khu vực phía Bắc. Trong đó, Bắc Ninh ghi nhận số ca mắc mới Covid-19 cao nhất từ trước đến nay với 2.582 F0, chỉ sau Hà Nội. Đây là ngày thứ hai tỉnh này đứng thứ hai cả nước về số ca mắc mới. Liên tiếp 6 ngày qua, tỉnh này có hơn 1.000 ca mắc. Tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ, thời gian gần đây, số ca mắc Covid-19 giảm sâu, phần lớn chỉ ở mức hai con số.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 17/2/2022

Hoàng Đức, Huỳnh Như, Văn Ý nhận quả bóng Vàng Việt Nam 2021

Tối 16/2, Lễ trao giải Quả bóng Vàng Việt Nam 2021 diễn ra tại Nhà hát TP Hồ Chí Minh đã tìm ra chủ nhân mới của những danh hiệu cao quý nhất của bóng đá Việt Nam năm vừa qua. Ở hạng mục quan trọng nhất, tiền vệ Nguyễn Hoàng Đức đã được vinh danh.

Với những đóng góp cho đội tuyển nam Việt Nam trong năm 2021, tiền vệ Nguyễn Hoàng Đức đã lần đầu tiên được trao danh hiệu Quả bóng Vàng Việt Nam 2021. Ở danh hiệu nữ, tiền đạo Huỳnh Như lần thứ 3 liên tiếp nhận Quả bóng Vàng nữ. Thủ môn Hồ Văn Ý lần đầu nhận Quả bóng Vàng futsal.

Kết quả bầu chọn Quả bóng Vàng 2021:

Hạng mục nam: Nguyễn Hoàng Đức (Vàng), Nguyễn Quang Hải (Bạc), Nguyễn Tiến Linh (Đồng).

Hạng mục nữ: Huỳnh Như (Vàng), Phạm Hải Yến (Bạc), Nguyễn Thị Bích Thùy (Đồng).

Hạng mục futsal: Hồ Văn Ý (Vàng), Châu Đoàn Phát (Bạc), Nguyễn Minh Trí (Đồng).

Năm nay, Giải thưởng Quả bóng Vàng không trao giải cho cầu thủ trẻ. Thay vào đó, Ban Tổ chức đã có màn giao lưu cùng hai cầu thủ trẻ là Nguyễn Thị Thanh Nhã (bóng đá nữ) và Nha Gia Hưng (futsal nam).

Bên cạnh những hạng mục gồm Quả bóng Vàng, Quả bóng Bạc, Quả bóng Đồng dành cho các cầu thủ nam, nữ và futsal, Ban Tổ chức đã tôn vinh các huấn luyện viên Mai Đức Chung (đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam); huấn luyện viên Park Hang-seo (đội tuyển quốc gia Việt Nam), huấn luyện viên Phạm Minh Giang (đội tuyển futsal Việt Nam).

HUY LINH

• Trang 7 báo Nhân Dân ngày 25/2/2022

Cựu Chủ tịch UBND thành phố Trà Vinh bị tuyên phạt 10 năm tù

Ngày 24/2, sau 10 ngày xét xử sơ thẩm, Tòa án nhân dân tỉnh Trà Vinh tuyên phạt bị cáo Diệp Văn Thạnh, cựu Chủ tịch UBND thành phố Trà Vinh 10 năm tù; Trần Trường Sơn, cựu Phó Chủ tịch 6 năm tù về tội vi phạm quy định quản lý tài sản nhà nước, gây thất thoát lãng phí.

Ngoài các bị cáo Diệp Văn Thạnh và Trần Trường Sơn còn có các đồng phạm nguyên là cán bộ lãnh đạo, chuyên viên Phòng Tài nguyên – Môi trường, gồm: Nguyễn Văn Chiến, Lê Hữu Lễ, Lý Kiến Trung, Trần Thanh Sơn, Nguyễn Trọng Nghĩa nhận mức án từ 3 năm đến 6 năm tù; 10 bị cáo còn lại là các cò đất, chủ đất bị phạt từ 2 năm án treo đến 5 năm tù giam.

Tại phiên tòa, đa số các bị cáo đều thành khẩn khai báo và thừa nhận vi phạm. Chỉ riêng bị cáo Diệp Văn Thạnh cho rằng mình bị oan; bị cáo làm đúng quy định của Luật Đất đai, nếu có vi phạm thì bị cáo chỉ thiếu trách nhiệm.

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Trà Vinh, từ năm 2009 đến tháng 7/2018, các bị cáo Diệp Văn Thạnh, Trần Trường Sơn đã ký quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất và miễn giảm tiền sử dụng đất tổng cộng 704 hồ sơ với số tiền miễn giảm gần 120 tỷ đồng. Trong đó, các bị cáo Thạnh, Sơn đã ký hơn 300 hồ sơ miễn giảm sai, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước hơn 69,3 tỷ đồng.

Các chủ đất, cò đất cấu kết với các cán bộ, chuyên viên Phòng Tài nguyên – Môi trường thành phố Trà Vinh đã tìm đến gia đình chính sách làm thủ tục hợp đồng chuyển nhượng hoặc cho, tặng quyền sử dụng đất khống để gia đình chính sách đứng tên, hợp thức hóa hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất và được thụ hưởng miễn giảm tiền sử dụng đất từ 65% đến 100%. Sau khi hợp thức việc chuyển mục đích sử dụng đất, tiếp tục lập hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất không thật trở lại cho chủ đất cũ hoặc chuyển nhượng cho người khác… để trục lợi.

MINH KHỞI

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 20/2/2022

Khởi tố và bắt giam Giám đốc CDC tỉnh Thừa Thiên Huế

Sáng 19/2 Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Thừa Thiên Huế cho biết, đã có quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thực hiện lệnh bắt tạm giam 4 tháng đối với Giám đốc và Kế toán trưởng kiêm Trưởng phòng Tài chính kế toán Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh.

Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố và bắt tạm giam 4 tháng đối với 2 bị can là: Hoàng Văn Đức, sinh năm 1970, trú tại phường Vỹ Dạ, TP Huế-Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh và Hà Thúc Nhật, sinh năm 1983, trú tại phường Hương Chữ, thị xã Hương Trà là Kế toán trưởng kiêm Trưởng phòng Tài chính kế toán Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã được Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát cùng cấp ký ngày 17/2.

Trước đó, qua điều tra Công an tỉnh Thừa Thiên Huế phát hiện sai phạm liên quan đến việc mua sắm trang thiết bị, vật tư hóa chất, quần áo bảo hộ phòng, chống dịch Covid-19 diễn ra trên địa bàn tỉnh.

Quá trình điều tra xác minh, lực lượng Công an phát hiện đối tượng Hoàng Văn Đức và Hà Thúc Nhật đã vi phạm quy định về đấu thầu trong mua sắm vật tư, trang thiết bị y tế gây thiệt hại tài sản của nhà nước.
Khám xét tại nhà và nơi làm việc của các bị can, lực lượng Công an thu giữ nhiều tài liệu, tiền mặt liên quan đến vụ án.

Hiện, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Thừa Thiên Huế đang tiếp tục tiến hành điều tra, mở rộng vụ án.

SÔNG HƯƠNG

 

Phạm Quỳnh và Nam Phong Tạp Chí trong từ điển bách khoa và từ điển văn học bộ mới

Blog PhamTon năm thứ mười bốn, kỳ 1 tháng 3 năm 2022.

 PHẠM QUỲNH VÀ NAM PHONG

TRONG TỪ ĐIỂN BÁCH KHOA VIỆT NAM

  Lời dẫn của Phạm Tôn: Một trong những thành tựu đáng tự hào của công cuộc Đổi Mới ở nước ta do Đảng khởi xướng và lãnh đạo là sự ra đời của bộ Từ Điển Bách Khoa Việt Nam đầu tiên, đồ sộ gồm tới hơn 4000 trang, chia làm bốn tập:

–          Tập 1, 964 trang do Trung Tâm Biên Soạn Từ Điển Bách Khoa xuất bản năm 1995,

–          Tập 2, 1040 trang do Trung Tâm Xuất Bản Từ Điển Bách Khoa Việt Nam xuất bản năm 2002,

–          Tập 3, 880 trang, cũng do trung tâm trên xuất bản năm 2003

–          Và tập 4, tập cuối, 1172 trang, cũng do trung tâm này xuất bản năm 2005.

Là một thành tựu của đổi mới, cho nên trong tập 3 (từ vần N đến vần S) đã có mục Phạm Quỳnh, và mục Nam Phong. Lại còn có mục Pháp Việt Đề Huề.

Chúng tôi xin sao y bản chính các mục đó ra sau đây để bạn đọc tiện tham khảo.

1. Phạm Quỳnh (trang 398, tập 3)

Phạm Quỳnh (hiệu: Thượng Chi; bút danh: Hoa Đường, Hồng Nhân; 1892-1945), đại thần triều Nguyễn. Quê: làng Lương Ngọc, phủ Bình Giang (nay là huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương). Tốt nghiệp Trường Thông Ngôn. Làm việc ở Trường Viễn Đông bác cổ Hà Nội. Từ 1917, chủ bút Tạp chí“Nam Phong”(x. Nam Phong). Tuyên truyền chủ trương “Pháp-Việt đề huề” (x. Pháp Việt đề huề). Những năm 1924-32, giảng viên Trường Cao đẳng Hà Nội. Cuối 1932, vào Huế phụ trách Văn Phòng của Bảo Đại, thượng thư Bộ Quốc gia Giáo dục, Bộ Lại của triều đình Huế. Tác giả và dịch giả một số sách văn học, triết học và tùy bút của một số tạp chí.

2. Nam Phong (trang 29, tập 3)

“Nam Phong”, tạp chí xuất bản hằng tháng ở Hà Nội những năm 1917-34. Thành lập theo chủ trương của Toàn quyền Pháp Anbe Xarô (Albert Sarraut). Phạm Quỳnh làm chủ bút, phụ trách phần tiếng Việt bằng chữ Quốc ngữ; phần chữ Hán do Nguyễn Bá Trác đảm nhận. Từ 1922 trở về sau có thêm phần tiếng Pháp.

Mục đích của tạp chí là tuyên truyền chính sách bảo hộ và đề cao công cuộc “khai hóa” của Pháp ở Việt Nam. Tạp chí mở rộng khảo sát các đề tài lịch sử xã hội và văn hóa-văn minh của Việt Nam và thế giới. Về văn học, “NP” chuyên về biên khảo, dịch thuật và giới thiệu sáng tác mới. Có các mục Văn uyển, Tiểu thuyết, Văn học bình luận-cung cấp cho độc giả một số kiến thức khái quát về văn học, triết học, lịch sử, địa lí; bước đầu giới thiệu văn học cổ Việt Nam bằng chữ Hán qua các triều đại; dịch ra quốc văn một số tác phẩm văn học có giá trị như thơ văn thời Lý-Trần, “Vũ trung tùy bút” của Phạm Đình Hổ, “Thượng Kinh kí sự” của Lê Hữu Trác và nhiều tác phẩm thơ văn cổ khác. Trong xu thế đề cao tinh thần “bảo tồn cổ học”, “dung hòa Đông Tây”, tạp chí có vị trí nhất định và có cống hiến trong đời sống văn hóa và báo chí Việt Nam giai đoạn đầu thế kỷ 20.

3. Pháp Việt đề huề (trang 421, tập 3)

Pháp-Việt Đề Huề chủ trương chính trị do thực dân Pháp đưa ra trong Chiến tranh thế giới I. Mục đích chính nhằm kêu gọi sự hợp tác Pháp-Việt để bảo đảm sự ổn định chính trị và huy động sức người, sức của của Việt Nam phục vụ chiến tranh đế quốc. Một số cá nhân và tổ chức chính trị thân Pháp tuyên truyền ủng hộ chủ trương này. Báo “Nam Phong” của Phạm Quỳnh đưa ra khẩu hiệu “Rồng Nam phun bạc đánh đổ Đức tặc”. Nguyễn Văn Vĩnh và Bùi Quang Chiêu cũng hoạt động theo tinh thần đó. Thực dân Pháp cử người sang Trung Quốc vận động Phan Bội Châu ủng hộ chủ trương nói trên. Tương kế tựu kế, Phan Bội Châu viết bài “Pháp Việt đề huề chính kiến thư” yêu cầu Pháp trả lại chủ quyền cho Việt Nam, thực tâm giúp Việt Nam tiến bộ văn minh (Năm 1925 tạp chí Nam Phong đã đăng bài viết của Phan Bội Châu trong phần chữ Hán của tạp chí-PT chú). Toàn quyền Anbe Xarô (Albert Sarraut) đã bác bỏ những yêu cầu đó. Sau này, được hỏi về lý do viết bài nói trên, Phan Bội Châu trả lời:

“Đề huề chi mà đề huề

Oán thù ta hãy còn sâu

Trồng tre nên gậy, gặp đâu đánh què”.

 *

*       *

PHẠM QUỲNH VÀ NHÓM NAM PHONG

TRONG TỪ ĐIỂN VĂN HỌC (BỘ MỚI)

 Lời dẫn của Phạm Tôn: Thành tựu lớn về văn hóa của nước ta sau đổi mới là việc xuất bản bộ Từ điển Bách Khoa đồ sộ 4 tập, gồm hơn 4.000 trang, ra mắt bạn đọc từ năm 1995 đến năm 2005. Trong đó, có hai mục Phạm Quỳnh (Trang 398, tập 3) và Nam Phong (Trang 29, tập 3).

Một thành tựu lớn nữa là sự ra đời của Từ điển Văn học (Bộ mới) không kém đồ sộ với 2.300 trang do Nhà xuất bản Thế Giới xuất bản năm 2004. Trong Lời nói đầu,  Ban Chủ biên Từ điển Văn học (Bộ mới) đã viết:

LỜI NÓI ĐẦU

Vào khoảng đầu những năm 80 thế kỷ XX, nhằm đáp ứng yêu cầu tìm hiểu, nghiên cứu văn học Việt Nam và thế giới của đông đảo bạn đọc, bộ Từ điển Văn học (hai tập) được Nhà xuất bản Khoa học xã hội lần lượt cho ra mắt (tập I, 1983, tập II 1984). Bộ sách đã được sự đón nhận nồng nhiệt của dư luận rộng rãi trong và ngoài nước, ghi một dấu mốc cho loại sách công cụ chuyên ngành về khoa học xã hội ở Việt Nam. Đây là kết quả hơn bảy năm biên soạn của một tập thể 56 nhà khoa học ngữ văn dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Giáo sư Đỗ Đức Hiểu. Giáo sư Chủ biên đã tổ chức một Ban Biên tập gồm chín người: Đỗ Hồng Chung, Nguyễn Hoành Khung, Nguyễn Huệ Chi, Nguyễn Khắc Phi, Phùng Văn Tửu, Phương Lựu, Trần Hữu Tá, Trần Đình Việt, Hoàng Trường phụ trách từng bộ phận chuyên môn của từ điển, trong đó Nguyễn Huệ Chivà Phùng Văn Tửu giữ vài trò thường trực.

Sau khi sách xuất bản được ít lâu, Nhà xuất bản Khoa học xã hội đã đề xuất việc tái bản. Tuy vậy, Ban Biên tập trao đổi ý kiến, quyết định hoãn lại một thời gian để sưu tầm thêm tư liệu, bổ sung, sửa chữa, nâng cấp bộ sách lên một bước căn bản, phù hợp với hoàn cảnh đổi mới của đất nước và phục vụ bạn đọc tốt hơn. Bộ phận thường trực phân công bổ sung danh mục từ cho bộ sách, mời thêm người cộng tác, đồng thời thông báo đến toàn thể tác giả biên soạn từ điển để mỗi người xem xét, chỉnh lý lại phần đã viết của mình.

Đến nay, sau hơn mười năm làm việc, Từ điển văn học (bộ mới) đã hoàn thành. So với bộ sách cũ (1.117 trang) thì bộ mới có dung lượng lớn hơn nhiều (2.300 trang). Về kết cấu, tuy vẫn bao gồm bốn bộ phận: tác gia, tác phẩm, tổ chức và hoạt động văn học, thuật ngữ văn họcnhưng bộ phận nào, số lượng mục từ cũng phong phú hơn hẳn trước; nhiều mục từ cũ được chỉnh sửa hoặc viết lại theo những nguồn tư liệu mới. Ở từng mục từ, tính chuyên sâu và tính phổ cập cùng lúc được nâng cao (…)

Khi bắt tay tiến hành Từ điển văn học (bộ mới), do hoàn cảnh riêng của mỗi cá nhân, Ban Biên tập cũ không có điều kiện tiếp tục đảm nhiệm công việc. Mặt khác, do sức khỏe có phần suy giảm, Giáo sư Chủ biên đã chủ động đề nghị bổ sung ba Chủ biên mới là Nguyễn Huệ Chi, Phùng Văn Tửu, Trần Hữu Tá để cùng ông tổ chức, điều hành việc biên soạn. Ban Chủ biên mời thêm hai tác giả Đặng Thị Hảo, Vũ Thanh làm Thư ký thường trực. Bộ sách được sự cộng tác nhiệt tình của 58 tác giả và 48 cộng tác viên; riêng phần ảnh, ngoài tác giả Nguyễn Du Chi còn có sự cộng tác của 18 vị; tổng cộng là 125 người- gồm tất cả những người góp mặt từ lần in trước và những người mới tham gia trong lần biên soạn này. Hầu hết họ là các Giáo sư, Phó giáo sư, Tiến sĩ, Thạc sĩ chuyên ngành thuộc nhiều Trường đại học, Viện nghiên cứu trong cả nước và các nhiếp ảnh gia thuộc một số cơ quan báo chí. Thời gian biên soạn kéo dài nên có mười một tác giả đã từ trần mà không kịp nhìn thấy thành phẩm. (…) Ngay trong những ngày bộ sách đang hoàn chỉnh những trang cuối thì vị Chủ biên kỳ cựu, giáo sư Đỗ Đức Hiểu, cũng không chờ đợi được mà qua đời sau một cơn bệnh kéo dài. Việc công bố ấn phẩm Từ điển văn học (bộ mới) xin được xem như một kỷ niệm thiêng liêng để tập thể tác giả không quên công lao những thành viên đã đóng góp sức lực vào bộ sách cho đến hơi thở cuối cùng (…)

Hà Nội ngày 20 tháng 10 năm 2003.

Ban Chủ biên

TỪ ĐIỂN VĂN HỌC (BỘ MỚI)

 Đáng ghi nhận là trong Từ điển Văn học do Nhà xuất bản Khoa học xã hội Hà Nội, xuất bản năm 1984 chỉ có 1 mục từ Nhóm Nam Phong (từ trang 121 đến trang 123) do Nguyễn Phương Chi viết mà không có mục từ Phạm Quỳnh. Trong mục từ đó viết: “(…) Phạm Quỳnh, Nguyễn Bá Trác… là những kẻ bồi bút phản động” (PT nhấn mạnh). Từ điển Văn học (Bộ mới) có mục từ Phạm Quỳnh do Nguyễn Huệ Chi viết, và còn có từ mục Nhóm Nam Phong, vẫn do Nguyễn Phương Chi viết, nhưng quan điểm đã đổi mới hẳn.

Nhà nghiên cứu văn học Nguyễn Huệ Chi sinh ngày 14/7/1938, quê ở làng Đông Thượng, huyện Can Lộc Hà Tĩnh, là giáo sư ngành ngữ văn và hội viên hội Nhà văn Việt Nam từ 1984. Năm 1960, ông tốt nghiệp khóa I khoa Văn Đại học Tổng hợp Hà Nội, tham gia hoạt động báo chí (1960-1961) và từ 1962 là cán bộ nghiên cứu tại Viện Văn học, làm trưởng ban Nghiên cứu văn học Cổ – Cận của viện.

Một số tác phẩm đã xuất bản: Mấy vẻ mặt thi ca Việt Nam. Thời kỳ cổ-cận đại (tiểu luận, 1983), Hoàng Ngọc Phách-đường đời và đường văn (chuyên khảo, sưu tầm, tuyển chọn, 1966)… Viết chung trong các tập Kỷ niệm 200 năm sinh Nguyễn Du (nghiên cứu, 1967), Từ điển Văn học (nghiên cứu và biên soạn, hai tập, 1983, 1984)… Chủ biên: Nguyễn Trãi, khí phách và tinh hoa của dân tộc (nghiên cứu, 1981), Thơ văn Lý-Trần (sưu tầm, nghiên cứu, dịch, nhiều tập, 1977 và 1989) Suy nghĩa mới về Nhật ký trong tù (Nghiên cứu, 1990-1993), Thi hào Nguyễn Khuyến – đời và thơ (Chuyên khảo, 1992 – 1994).

Sau đây, chúng tôi xin đăng lại nguyên văn hai mục từ trong Từ điển văn học (Bộ mới): 1) Phạm Quỳnh do Nguyễn Huệ Chi viết (từ trang 1364 đến trang 1366) và 2) Nhóm Nam Phong do Nguyễn Phương Chi viết (từ trang 1270 đến trang 1272).

*

*       *

1. Phạm Quỳnh

(17.XII.1892-20.VIII.1945). Nhà báo, nhà văn, nhà chính trị Việt Nam, hiệu Thượng Chi, Hồng Nhân, Hoa Đường, sinh ở Hà-nội, quê quán làng Lương Ngọc, phủ Bình Giang, nay là xã Thúc Kháng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Bố là nhà Nho dạy học. Mồi côi mẹ lúc chín tháng tuổi, lên chín tuổi lại mồ côi cha, được bà nội nuôi cho ăn học. Thuở nhỏ học Trường tiểu học Pháp Việt, sau đó vào học Trường trung học bảo hộ (tức Trường Bưởi) Hà Nội. 1908, đỗ đầu bằng Thành chung, được bổ làm việc tại Trường Viễn đông bác cổ (Ecole Francaise d’Etrême Orient) ở Hà-nội. Từ 1913, cộng tác với Đông Dương tạp chí, có nhiều bài báo được mọi người chú ý. 1917, nhận lời làm Chủ nhiệm kiêm Chủ bút Nam Phong tạp chí do Macty (Louis Marty) sáng lập. 1922, được cử sang Pháp với tư cách đại diện Hội Khai trí tiến đức mà ông là sáng lập viên kiêm Tổng thư ký, dự Hội chợ triển lãm Macxây (Marseille). Đến Macxây rồi lên Paris ở ba tháng, diễn thuyết nhiều lần, cả ở Ban Chính trị và Luân lý của Viện Hàn lâm Pháp. Trở về, tổ chức lễ kỷ niệm Nguyễn Du năm 1924, bị Ngô Đức Kế phản ứng mạnh mẽ. Cổ xúy việc xây dựng một nền giáo dục quốc gia, đề nghị người Pháp thiết lập bậc tiểu học bằng tiếng Việt ở Đông Dương. 1924-32, được cử làm Giảng sư Khoa Văn chương và Ngôn ngữ Hán Việt tại Trường Cao đẳng Hà Nội. 1925-28, làm Hội trưởng Hội Trí tri Bắc Kỳ. 1929, được cử vào Hội đồng Kinh tế và tài chính Đông Dương. Đề xướng thuyết lập hiến, giữ lại chế độ phong kiến ở Bắc và Trung Kỳ, có sự quy định rõ ràng bằng hiến pháp quyền của dân, của vua quan và của bảo hộ. 1932, Pháp đem Bảo Đại (1913-1997)về nước thay Khải Định (1882-1925), dự định thay đổi ít nhiều hình thức cai trị, ông được cử giữ chức Ngự tiền văn phòng, rồi Thượng thư Bộ Giáo dục, sau đó là Thương thư Bộ Lại (1942). 1939, việc cải cách chính trị không thành, cùng Bảo Đại sang Pháp xin Chính phủ Pháp trả lại Bắc Kỳ cho Triều đình Huế theo đúng hiệp ước 1884 nhưng không đạt kết quả. Tháng Ba 1945, Nhật đảo chính Pháp, tuyên bố trả chủ quyền cho Nam triều. Chính phủ Trần Trọng Kim thành lập, Phạm Quỳnh rút lui. Sau Cách mạng tháng Tám, ông bị bắt ở Huế ngày 23.VIII.1945 rồi vài ngày sau qua đời ở làng Hiền Sĩ, tỉnh Thừa Thiên.

Phạm Quỳnh là một người gắn bó với các chủ trương chính trị của Pháp giai đoạn kết thúc Đại chiến I, với tờ Nam phong tạp chído Chánh mật thám Macty điều khiển. Cũng như Nguyễn Văn Vĩnh, ông không chấp nhận các phong trào bạo động chống Pháp của lực lượng yêu nước. Nhưng giọng ông không gay gắt như Nguyễn Văn Vĩnh mà ôn hòa hơn. Ông tuyên bố không làm chính trị, chỉ làm văn hóa. Về mặt chính kiến, do xuất thân từ một gia đình phong kiến nề nếp lâu đời, ông cũng không bài xích chết độ phong kiến, muốn giữ nó cùng với đạo Nho cổ truyền mà ông cho là có nhiều mặt tích cực và đã thấm vào linh hồn tư tưởng dân tộc. Tất nhiên, ông cũng nhìn thấy những lề thói cổ hủ do chế độ phong kiến để lại, nào là lối học hư văn, tầm chương trích cú, “cái học nhai lại những bã rác của cổ nhân, không sáng lập ra được tư tưởng gì mới, cái học đưa đến nước bại dân suy”, nào là sự suy vi về đạo đức, thói cúi luồn nịnh bợ trước kẻ thống trị nước ngoài, nào là tục thờ cúng nhảm nhí của dân chúng “hễ lạy được nhiều là được nhiều phúc, nên tranh nhau mà cầu lạy, tranh nhau mà thắp cho nhiều nến, đốt cho nhiều hương”… Nhưng mặc dù thế, theo ông trong xã hội Việt Nam vẫn còn những phần đáng được bảo tồn, đó là quốc túy của đất nước. Trong bài văn điếu Nguyễn Bá Học ông có dịp nói rõ:” Nay xét thân thế cụ mới biết quốc túy chính là ở đó, quốc túy chính là cái đạo tu thân xử thế của các bậc hiền nhân quân tử nước nhà, quốc túy chính là cái cách căng trì cẩn thủ, sửa mình, ở đời, làm sao cho khỏi thẹn với người trước, làm sao cho thực hành được cái lý tưởng đạo đức của các bậc thánh hiền trong nước vậy”. Khi diễn thuyết trước Viện Hàn lâm Pháp, ông cũng nói dân tộc Việt-nam không phải là một tờ giấy trắng mà là một tờ giấy đã có chữ, không thể muốn viết lên đó bất cứ điều gì theo ý ai cũng được. Vì thế, ông chủ trương điều hòa bảo thủ với tiến hóa, bởi tiến hóa “là cái thế hiển nhiên” “cả cõi Á Châu như bị lôi cuốn vào trong làn sóng đó, muốn đi trái ngược lại thì thật là vô ý thức”, nhưng lại phải điều phối sao cho “giữ được tuần tự êm đềm, không đến nỗi nhất đán thay đổi cả những phong tục tập quán, tư tưởng chế độ, khiến cho cuộc sinh hoạt ở trong dân trong nước bị đảo điên nhiễu loạn cả”. Và đó là mục tiêu gầy dựng một chủ nghĩa quốc gia của Phạm Quỳnh, nhằm lấy việc canh tân văn hóa để làm sống lại cái hồn dân tộc: “Cái nông nỗi mất nước của ta chính là một tấn kịch nhỏ trong cái đại bi kịch Đông Tây xung đột nhau. Tây phương đem lại cái chủ nghĩa đế quốc, cái dục vọng bá quyền, những tư tưởng phá hoại, những cơ khí tối tân, mà tràn ngập sang Đông phương trong khoảng một thế kỷ nay làm cho các dân tộc Đông phương thất điên bát đảo, bảy nổi ba chìm, đến nay còn tê mê chưa tỉnh sự đời.” Nhưng “cái nông nổi ấy đối với ta không phải chỉ là một vấn đề chính trị mà thôi, lại kèm thêm một vấn đề văn hóa nữa, khó khăn nguy hiểm vô cùng. […] Xưa kia có nước mất song hồn hãy còn, mà hồn vẫn còn thời nước không đến nỗi mất hẳn, nay có khác là nước đã mất mà hồn cũng thoi thóp thời nguy hiểm ấy biết là dường nào”. Trên tạp chí Nam phong Phạm Quỳnh cố gắng làm công việc dịch thuật, truyền bá cho công chúng những tinh hoa tư tưởng dân chủ tư sản phương Tây, đồng thời cũng giới thiệu cả những di sản tinh thần của cha ông như đạo Nho, đạo Phật, đạo Lão, ca dao tục ngữ… cả những áng văn chương cổ điển quý giá mà các cộng sự của ông đã cố gắng chọn lựa và phiên âm ra tiếng Việt trong kho sách của Trường Viễn đông bác cổ. Chủ nghĩa quốc gia của Phạm Quỳnh bao hàm các hệ tư tưởng nói trên mà theo ông có thể rút được những nét tinh túy, cũng bao hàm cả ngôn ngữ dân tộc, tiếng và chữ quốc ngữ, nó chính là tinh hoa của người Việt được nhiều đời vun đắp mà thành, trong đó có nền văn chương tiếng Việt với những tác phẩm tiêu biểu như Truyện Kiều, là linh hồn của đất nước, phải ra công giữ gìn : “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn, tiếng ta còn nước ta còn” . Phạm Quỳnh đã vấp phải sự chống đối mạnh mẽ của tầng lớp sĩ phu cũng như nhiều thanh niên tân học yêu nước buổi ấy, cho rằng ông đã lái tầng lớp trí thức đi chệch khỏi đường ray chân chính là làm cách mạng chống Pháp để tự ru ngủ mình trong cái “hồn nuớc” mơ hồ do ông nêu ra. Chủ nghĩa lập hiến của ông muốn thay đổi bộ máy quan lại Nam triều già nua bằng một lớp quan lại tân tiến cũng không có cơ sở để đứng vững, bị Nguyễn Văn Vĩnh kịch liệt phản đối, gây nên một cuộc tranh luận náo nhiệt trên nhiều tờ báo, nhưng xét cho cùng, lập hiến hay trực trị đều không đi ra ngoài vòng tay của chế độ thuộc địa.

Trên 210 số báo Nam phong Phạm Quỳnh đã viết rất nhiều và về nhiều loại. Về dịch thuật có Phương pháp luận của Đêcac (Décartes), Sách cách ngôn của Êpitet (Épictete thế kỷ I), Mác-Ôrelơ (Marc Aurèle), Đời đạo lý  của Cactông (P.Carton), thơ của Bôđơle, truyện ngắn của Cuôctơlin (G. Courteline, 1860-1928), Môpaxăng, Lôti (Loti, 1850-1923), Tuồng Lôi xích (Le Cid) và Tuồng Hòa lạc (Horace) của Cornây, hài kịch Chàng ngốc hóa khôn vì tình  trong bộ kịch của Marivô. Về khảo luận có: Văn minh luận, Chính trị nước Pháp, Lịch sử thế giới, Luân lý học thuyết Thái Tây, Lịch sử và học thuyết của Ruxô, Môngtexkiơ, Vônte, Triết học Ôguyxtơ Côngtơ (Auguste Comte, 1798-1857), Triết học Becxông (H.Bergson,1859-1941), Văn học sử Pháp, Khảo luận về tiểu thuyết, Bình luận tác phẩm của Buôcgiê (P. Bourget,1852-1935), Borđô (H.Bordeaux,1870-1963), Môpaxăng, Vinhi… Phật giáo lược khảo, Người quân tử trong đạo Nho, Tục ngữ ca dao, Việt Nam thi ca, Khảo về Truyện Kiều, Bàn về thơ Nôm, Hát ả đào, Khảo về chữ quốc ngữ, Chữ Nho với văn quốc ngữ, Hán Việt văn tự, Bàn về quốc học, Quốc học và quốc văn… Về văn du ký có: Trẩy chùa Hương, Mười ngày ở Huế, Một tháng ở Nam-kỳ, Pháp du hành trình nhật ký, Thuật truyện du lịch Pari, du lịch xứ Lào. Những sách viết bằng tiếng Pháp: L’idéal du sage dans la philosophie confucéenne (Lý tưởng người hiền trong triết học Khổng giáo, 1928), Le paysan tonkinois à travers le parler populaire (Người nông dân Bắc Kỳ qua lời ăn tiếng nói dân gian, 1930), Poésie annamite (Thơ An-nam, 1931), Essai Franco-annamites (Tiểu luận Pháp-Việt, 1937),… Nhiều bài viết của ông đã được tập hợp trong hai bộ Nam phong tùng thư và Thượng Chi văn tập 5 tập (NXB Alexandre de Rhodes, Hà Nội, 1943). Ngoài ra, ông còn góp phần xây dựng cuốn Việt Nam tự điển do Hội Khai Trí tiến đức biên soạn gồm 10 soạn giả, nhưng chỉ mới ra được tập I (1932).

Phạm Quỳnh là người làm việc không cẩu thả, dù dich thuật hay trước tác ông đều tra cứu cẩn thận, đắn đo câu chữ rất nhiều. Hơn nữa ông có thiên hướng thích loại văn chương nghị luận hơn là văn cảm hứng nên ngòi bút điềm đạm mực thước không phóng túng như Nguyễn Văn Vĩnh. Ngay cả những thiên du ký, phần tra soát, luận lý vẫn nhiều hơn những trang nói lên tâm trạng và cảm xúc của mình, nên giá trị sưu khảo trong đó rất lớn (chẳng hạn bài viết về Lễ tế Nam giao), nhưng đây đó vẫn có những nhận xét tinh tế, dí dỏm. Là người biên khảo, lần đầu tiên Phạm Quỳnh cấp cho người đọc những khái niệm bước đầu về mỹ học nói chung cũng như về thơ, về tiểu thuyết…nói riêng. Những kiến giải của ông so với ngày nay phần nào đã tỏ ra đơn giản, ít còn ai chú ý, nhưng đương thời là những ý kiến  mới mẻ. Bàn về tiểu thuyết ông đi vào cả kết cấu thể loại và cố gắng đưa ra một bẳng phân loại thích hợp với cả tiểu thuyết Đông và Tây, kim và cổ. Là người chú tâm rèn luyện câu văn quốc ngữ sao cho kịp trình độ văn chương thế giới, nhất là diễn đạt được những phạm trù trừu tượng như tư tưởng, tâm lý, triết học… Phạm Quỳnh đã hết sức du nhập và Việt hóa nhiều khái niệm bắt nguồn từ Hán ngữ và làm cho tiếng Việt phong phú lên rất nhiều. Tiếng việt qua thời Nam phong có vẻ như đằm lại, pha phách nhiều chữ Hán hơn thời Đông-dương tạp chí, nhưng chính là với trường đào luyện của Nam phong, nó đã có một bước ngoặt căn bản để đạt đến một hệ từ vựng cao cấp hơn hẳn trước, đáp ứng yêu cầu phát triển văn hóa giai đoạn 1932-45, nhất là trong hệ thống ngôn từ học thuật biểu hiện ở các công trình biên khảo nở rộ từ sau năm 1940.

 Nguyễn Huệ Chi

­

2. Nhóm Nam Phong

Nhóm trí thức Việt Nam tập hợp xung quanh tờ Nam Phong tạp chí xuất bản trong thời gian 1917-1934 tại Hà Nội. Gọi là nhóm, nhưng thực tế số người cầm bút viết cho tờ Nam Phong rất đông. Tờ tạp chí do Phạm Quỳnh làm Chủ bút, thu hút được nhiều trí thức là do nhiều nguyên nhân: việc bãi bỏ chế độ khoa cử cũ (1919) đã gây ra không ít xáo trộn trong hàng ngũ các nhà Nho. Trí thức Việt Nam thời bấy giờ đa số được đào tạo từ cái lò Nho học; nhưng Nho học đang mạt vận, các nhà Nho không còn chỗ để thi thố tài năng. Khi Phạm Quỳnh đưa ra chủ trương “bảo tồn cổ học”, “quốc túy”, “dung hòa Đông Tây”, họ cảm thấy đây là nơi ít nhiều có thể giúp mình “thế thiên hành đạo”; “quốc hồn”, “quốc túy” cũng xoa dịu tính tự ái của những kẻ có đầu óc bài Tây nhưng bất lực, yếu đuối. Còn khẩu hiệu “làm văn hóa không làm chính trị” thì sẽ làm cho hoạt động chính trị của tờ báo bớt lộ liễu, và khiến Pháp bằng lòng. Chính vì vậy, hàng loạt cây bút Nho học đã đến với Nam Phong tạp chí, giữ các mục “Văn uyển”, “Tiểu thuyết”, “Văn học bình luận”… và đem lại cho tờ báo cái “phong vị ngôn ngữ” cũng như “tinh thần Hán học”: Dương Bá Trạc, Nguyên Đôn Phục, Nguyễn Hữu Tiến, Nguyễn Trọng Thuật, Thân Trọng Huề, Nguyễn Bá Học, Lê Dư…Về sau, một số người vừa có Tây học vừa có Hán học, hoặc chỉ có Tây học, cũng ra cộng tác với Nam Phong: Phạm Duy Tốn, Trần Trọng Kim, Vũ Đình Long, Nguyễn Tiến Lãng, Đồ Đình Thạch…Nam Phong tạp chí ra hàng tháng, khổ lớn, dày trên dưới 100 trang, có một phần viết bằng chữ Hán, và từ 1922 trở đi còn thêm một phần chữ Pháp. Mục đích trực tiếp của tờ báo là thay chân Đông Dương tạp chí tuyên truyền, giải thích chính sách của Pháp ở Đông Dương sau Đại chiến I, cổ vũ công việc “khai hóa” của Pháp. Ba nhân vật quan trọng đóng vai trò sáng lập tờ báo là: Macty (Louis Marty), trùm mật thám Pháp ở Phủ Toàn quyền lúc ấy, rồi đến Phạm Quỳnh và Nguyễn Bá Trác (?-1945). Hai người sau cũng chính là những cây bút chủ chốt của Nhóm Nam Phong. Phạm Quỳnh viết nhiều, dịch nhiều về tất cả các vấn đề chính trị, văn học, lịch sử, triết học…nhưng không chuyên sâu một vấn đề gì, mà gặp đâu bàn đấy, nhằm giới thiệu những kiến thức phổ quát của văn hóa văn minh “Thái Tây” cho công chúng độc giả đọc Nam Phong tạp chí lúc bấy giờ. Phạm Quỳnh tán dương chính sách “khai hóa” của Pháp, nhưng cũng chủ trương “bảo tồn quốc túy”. “Quốc túy” mà ông quan niệm là tinh thần và đạo lý phương Đông đã tồn tại trên đất nước ta hàng ngàn năm, trong đó chủ yếu là Nho, Phật, Lão. Trong bài Nước Nam trong 50 năm nữa Phạm Quỳnh viết: “Tôi không thể sao tưởng tượng được rằng cái đạo Khổng khôn ngoan kia, cái đạo Lão siêu việt kia… có ngày biến mất hẳn đi được”. Phạm Quỳnh cũng chủ trương bảo tồn tất cả các tôn giáo đã từng tồn tại trong đời sống tư tưởng tình cảm của người Việt và ông trách cứ các nhà Nho là quá thực tế, là “vô thần”. Trên tờ Nam Phong Phạm Quỳnh còn ra sức cổ động cho “chủ nghĩa quốc gia”. Theo ông muốn xây dựng quốc gia phải bắt đầu từ đấu tranh xây dựng văn hóa, việc này cần thiết hơn đấu tranh chính trị. Để xây dựng văn hóa, cần phải gia nhập vào văn hóa Âu Tây, vì vậy, tờ Nam Phong đã dịch nhiều tác phẩm cũng như luận văn về văn học, văn hóa phương Tây. Để xây dựng quốc gia, phải bảo tồn, phát triển tiếng Việt: “Truyện Kiều còn tiếng ta còn, tiếng ta còn nước ta còn”. Để phục vụ “chủ nghĩa quốc gia” một cách hữu hiệu, Phạm Quỳnh hô hào xây dựng một nền văn học mới, xây dựng “quốc học”, phát triển “quốc văn”, vận động mọi người học tiếng Việt. Chủ trương này được Pháp ủng hộ. Nguyễn Bá Trác, nhân vật thứ hai, từng tham gia phong trào Đông Du của Phan Bội Châu, sau trở về làm công chức cho Pháp. Ở thời kỳ đầu của tờ tạp chí, Nguyễn Bá Trác phụ trách bài vở phần Hán văn, nhưng sau đó, ông bỏ vào Huế nhận một chức vụ của Nam triều, trao phần chữ Hán lại cho Lê Dư. Một trong những trụ cột nữa của báo Nam Phong là Nguyễn Hữu Tiến. Ông viết bài ngay từ những số đầu và có mặt trong suốt 17 năm tồn tại của Nam Phong. Trong khi Phạm Quỳnh chuyên về học thuật Tây phương, thì Nguyễn Hữu Tiến lại chuyên về học thuật Đông phương. Ông đã dịch Vũ trung tùy bút  của Phạm Đình Hổ, Danh Thần học (lược dịch Đại Nam liệt truyện), Mạnh Tử quốc văn giải thích và Luận ngữ quốc văn giải thích (cùng với Nguyễn Đôn Phục); đã biên dịch Giai nhân di mặc (Nét mực còn lại của giai nhân), Việt văn hơp tuyển giảng nghĩa, Cổ xúy nguyên âm, và còn viết vở tuồng Đông A song phụng. Nguyễn Hữu Tiến cũng là người viết nhiều bài ký kể lại những cuộc du ngoạn danh lam thắng cảnh của một số người trong Nhóm Nam Phong, ngày nay còn giúp ích cho việc tìm hiểu những di tích nói trên. Bên cạnh Nguyễn Hữu Tiến, Nguyễn Trọng Thuật cũng là một cây bút biên khảo, dịch thuật thuộc phái cựu học. Ông từng cho công bố trên Nam Phong những bài khảo luận văn hóa phương Đông, những bản dịch văn học cổ của dân tộc như Thượng Kinh ký sự của Lê Hữu Trác. Sau Nguyễn Trọng Thuật, Nguyễn Đôn Phục cũng là một cây bút trụ cột của tờ Nam Phong. Ông viết nhiều, dịch nhiều. Từ 1924 trở đi, ông chuyên viết ký. Cũng như Nguyễn Hữu Tiến, ông thường ghi chép những chuyến đi thăm danh lam thắng cảnh cùng bè bạn. Văn chương ký sự của ông có một phong vị cổ kính đặc biệt. Ngoài những người trên, nhóm Nam Phong còn có nhiều người cộng tác nhưng không thường xuyên, hoặc nửa đường bỏ dở, như Phan Khôi, Trần Trọng Kim, Tản Đà, Hoàng Ngọc Phách, Đông Hồ, Tương Phố, Nguyễn Tiến Lãng…Phan Khôi và Tản Đà chỉ cộng tác ở thời kỳ đầu. Trần Trọng Kim viết ít và xây dựng các công trình biên khảo của mình độc lập với Nam Phong, Hoàng Ngọc Phách viết các mục “Văn uyển”, “Bình luận văn chương” từ thời kỳ còn ở Trường cao đẳng Sư phạm Hà Nội. Đông Hồ từ miền cực Nam gửi ra đăng trên Nam Phong những tài liệu quý về Thi xã Chiêu Anh Các, và cùng Tương Phố viết những bài văn sầu thảm khóc vợ, khóc chồng…ghi lại cho văn đàn công khai những giọt lệ héo hắt của người tiểu tư sản thành thị những năm 20 thế kỷ XX. Nguyễn Tiến Lãng, một cây bút Tây học và là con rể Phạm Quỳnh, nhận trông coi tờ tạp chí sau khi Phạm Quỳnh đi làm quan, nhưng cũng chỉ được thêm hai năm, là phải đình bản…

Tóm lại hoạt động của nhóm Nam Phong là sự thực thi một đề án cải lương xã hội trong khuôn khổ bộ máy cai trị của thực dân Pháp. Muốn cho xã hội được canh tân nhưng vẫn giữ hình thức một xã hội phong kiến thì phải đổi mới tầng lớp quan lại, cả về học vấn cũng như tư cách cá nhân. Muốn cho xã hội ấy bớt dần ngu muội tối tăm thì phải cải lương những phong tục tập quán từ nghìn xưa để lại, nhất là những hủ tục ăn sâu trong làng xã. Nam Phong đã dành nhiều thì giờ, tâm huyết, nhắn nhủ, khuyên răn, cảnh tỉnh thế giới quan trường, cũng như kêu gọi chấn chỉnh hương tục, cải tạo bộ máy hào lý ở nông thôn… chính là vì lẽ ấy. Muốn cho xã hội này bước vào cuộc cạnh tranh tư bản chủ nghĩa ở thế kỷ XX mà không bị đào thải thì phải cổ vũ con đường doanh nghiệp, chí làm giàu, tinh thần tiến thủ, học hỏi cái hay cái khéo của người, bỏ bớt cái hư cái hèn của mình, để dìu dắt nhau lên cõi văn minh. Nam Phong đã để nhiều trang ca ngợi tấm gương của các nhà tư bản dân tộc, bền bỉ vượt khó khăn giành thắng lợi trên đường thực nghiệp, như Bạch Thái Bưởi (1874-1932)…cũng vì lẽ ấy. Phải nói, trên nhiều vấn đề và ở một chừng mực nào đấy, tờ tạp chí dường như đã trở lại với những kiến nghị do Đông Kinh nghĩ thục và nhà ái quốc Phan Châu Trinh đề xuất hàng chục năm về trước.

Trừ một ít cá nhân có động cơ chính trị cụ thể, đa số các thành viên trong Nhóm Nam Phong đều đã theo đuổi mục tiêu của tờ báo với một nhận thức hồn nhiên về vai trò khai hóa của nó. Hơn nữa, với một khoảng thời gian 17 năm, với 210 số báo, và với một khối lượng cộng tác viên rộng rãi từ Nam đến Bắc, bản thân tờ báo cũng biến chuyên ít nhiều về phương thức qua mấy giai đoạn, cho nên tính chất không thuần nhất trong hàng ngũ các cây bút thành viên hoặc cộng tác viên và trong nội dung bài vở Nam Phong tạp chí  là dễ hiểu.

Nam Phong tạp chí nặng về biên khảo dịch thuật và sáng tác văn học, vì vậy đối với văn hóa và văn học dân tộc trong một giai đoạn hơn mười năm, nó đã có những ảnh hưởng không nhỏ. Đây là tờ báo gần như duy nhất trong những năm chuyển tiếp giữa thập kỷ 20 và 30 của thế kỷ XX cung cấp cho bạn đọc Việt Nam những kiến thức về văn chương, triết học, lịch sử, địa lý…phương Đông cũng như phương Tây, một cách hệ thống và liên tục. Phải qua Nam Phong, đạo Nho cổ truyền lần đầu tiên mới được trình bày hệ thống. Cũng phải qua Nam Phong, các áng văn thơ tinh hoa cổ điển của dân tộc mới được sưu tầm, phiên âm, phiên dịch và truyền bá sâu rộng trong lớp thanh niên tân học thuở bấy giờ. Nam Phong cũng là nơi thử thách, rèn luyện ngòi bút viết văn xuôi quốc ngữ, văn xuôi nghệ thuật và cao hơn là văn xuôi lý luận, trong bước chuyển mình của văn xuôi quốc ngữ nước ta. So với Đông Dương tạp chí rõ ràng câu văn Nam Phong thâm thúy hơn, khả năng tư duy trừu tượng cao hơn hẳn, thuật ngữ mới được du nhập và Việt hóa cũng nhiều hơn nhiều. Không phải ngẫu nhiên mà thế hệ trí thức một thời, kể cả những đại biểu xuất sắc của phong trào “Thơ mới” như Xuân Diệu, đã coi Nam Phong như một “trường đào tạo” văn chương quan trọng.

Nguyễn Phương Chi.

Lệnh khẩn giữa đêm đông

Blog PhamTon năm thứ bốn, kỳ 1 tháng 3 năm 2022.

Năm mươi năm trước

CHÚNG TÔI ĐI QUẢNG BÌNH

Phạm Tôn

1. Lệnh khẩn giữa đêm đông

Ngày 1/9 năm 1965, tôi được Đoàn Di một bạn cùng học trường Chu Văn An đưa đến nhận việc tại Cảng Hà Nội. Nhưng, đến ngày 3/9/1965 mới đi làm, vì còn lên Sơn Tây để báo tin mừng đã có việc làm cho một bạn nhỏ hơn tôi hai tuổi cùng học Học viện Nông Lâm khóa 5.

Những ngày ấy, Hà Nội được lệnh sơ tán triệt để, chỉ được ở lại Hà Nội những lực lượng cần thiết trong đó có ngành giao thông vận tải. Anh bạn học cùng trung học bấy giờ công tác ở quận đoàn Hai Bà Trưng cố tìm việc cho tôi, cuối cùng cho tôi chọn một trong hai nơi có thể được nhận làm về bổ túc văn hóa và văn hóa quần chúng là hợp tác xã thuyền buồm và cảng Hà Nội. Tôi chọn cảng, vì biết sức mình không kham nổi sóng gió trên thuyền. Lý do bạn tôi phải tìm việc cho tôi vì tôi không thể có giấy khám sức khỏe, do đang điều trị lao phổi. Tôi phải thôi học ở học viện cũng vì thế.

Năm ấy không quân Mỹ bắt đầu bắn phá miền Bắc. Có tiếng loa báo máy bay Mỹ cách Hà Nội bao nhiêu cây số là mọi người đều vào hầm trú ẩn. Tự vệ lên vị trí chiến đấu. Cô Thịnh, kế toán mới ra trường bé như con chim chích, có đôi mắt to, mi dài cũng đã vào tự vệ, được phân công lên một cái chòi cao hơn 20m để theo dõi bom rơi ở những chỗ nào phục vụ việc cứu sập sau đó. Tôi cũng làm đơn, nhưng chờ mãi, không thấy trả lời. Các chỉ huy tự vệ hầu hết là học viên bổ túc văn hóa của tôi, gặp chỉ cười mỉm. Tôi hiểu, lại thế rồi. Mấy tháng qua đủ để họ biết tôi là ai và quí mến tôi. Nhưng cũng là lúc họ nhận được thông báo của khu phố tôi ở do anh công an khu vực tên là Tín, ở cạnh nhà xác nhận với lời nhận xét như mọi lần: là cháu ngoại Phạm Quỳnh đã bị ta xử tử năm 1945, chưa có hành động phá hoại.

Ngày trước, còn dại, tôi cứ nghĩ mình làm việc tốt, sống tử tế nên có người ghen ghét sinh ra có chuyện nọ chuyện kia để dìm mình. Nhưng đến lúc ấy, tôi đã hiểu và không chút bận lòng, cứ việc mình mình làm. Cốt sao đừng đổ bệnh, vì cả nhà đi sơ tán hết, tôi ở Hà Nội có một mình, ăn cơm tập thể, ngủ giường cá  nhân, công việc dạy học ngày nào cũng đến 10 giờ đêm mới xong, ngủ lại với công nhân bốc xếp đang học lớp bảy, hầu hết là người Thường Tín. Tôi sống với các em rất thoải mái. Có tối, hết giờ học các em lại mời tôi về phòng các em ở, nhiều chú nhường giường cho tôi. Tôi nằm xuống thì gió sông Hồng lạnh lùa qua khe cửa, lùa qua giát giường và chiếu, rét không chịu nổi. Các chú hỏi, tôi nói thật là lạnh quá không ngủ được mà tôi sợ nhất là lạnh lưng, trở bệnh thì khốn. Các chú bảo anh chờ năm phút là xong ngay. Rồi chia nhau đi lấy bóng dèn, chóa đèn và giây điện về lắp đến sáu bóng 100 oát chiếu lên giát giường, nóng đến toát mồ hôi, tôi phải xin bớt đi.

Tôi cứ sống vô tư, vui vẻ với anh em công nhân như thế cho đến một tối gần Tết Kỷ Dậu, trời rét, nhưng có lệnh khẩn tập hợp tất cả những ai đang có mặt tại Cảng nghe lệnh mới.

Tập hợp ở kho A, có đủ mặt công nhân đội I hiện có mặt ở cảng, có nhiều người đội 2, 3 và cả đội 4, có cô Lã Thị Vân, là đảng viên trẻ. Giám đốc thông báo là Cục Đường sông cho biết do yêu cầu của chiến trường miền Nam, cục đã thành lập Đoàn Bốc dỡ VT5 gồm công nhân năm tỉnh thành có cảng là Hà Nội, Tuyên Quang, Hải Dương yên, Hà Bắc, Nam Hà… Riêng Hà Nội góp 50 người, lấy theo tinh thần tình nguyện, đi khoảng 30 ngày vào Quảng Bình, bốc dỡ ở Cảng sông Gianh, tối nay ai tình nguyện đi thì ghi tên, sáng mai xuất phát. Tôi hồi đó đã thuộc gia đình có vấn đề rồi nên không được làm công tác văn hóa nữa mà về đội I làm kế toán kiêm thống kê, được anh em bầu làm bí thư chi đoàn Thanh niên Lao động. Đến gần nửa đêm thì số lượng đã gần đủ. Trong đó đội I chiếm đến ngót 30 người, hầu hết là dân Thường Tín. Lúc ấy có một công nhân thấp bé, tóc xoăn, đen đúa xin có ý kiến: “Anh em đội I chúng tôi thống nhất ý kiến là nếu có bí thư chi đoàn đi, thì tất cả chúng tôi đi, nếu không có anh ấy đi cùng, thì sáng mai tất cả chúng tôi té!” Tất cả vỗ tay tán thành. Giám đốc và mấy người trực đêm ấy hội ý rồi mời bí thư Đảng ủy Đào Mạnh Bào, đại tá chuyển ngành, đến. Họ hội ý một lát rồi bí thư tuyên bố tán thành ý kiến anh em giữa tiếng hoan hô kéo dài. Mọi người về chuẩn bị hành trang . Có một người len nhanh đến nhét vào tay tôi một mảnh vỏ bao thuốc lá. Đó là chú tóc xoăn Phạm Văn Cường. Tôi đọc vội trên mảnh giấy nhàu nát mấy dòng: Anh đi em mới dám đi / Đường xa, xứ lạ khỏi lo nỗi gì / Có anh như gậy dẫn đường / Đi đâu em cũng thấy như là quê hương…

Tôi nhớ ra đây là một bạn trẻ thích làm thơ, thỉnh thoảng có gửi cho báo tường của đội I một bài thơ ngắn. Tôi có nghiệp làm bào tường, đi đâu cũng ra báo. Hồi học cấp hai thì có báo Học sinh mới. Cấp ba thì có báo Bình Minh ra số đầu vào dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười Nga lần thứ 40 năm tôi 17 tuổi. Nay về đội I thì ra tờ Tiến Lên! Lấy từ đầu trong hai câu cuối một bài thơ chúc Tết năm ấy của Cụ Hồ: Tiến lên chiến sĩ đồng bào, Bắc Nam sum họp xuân nào vui hơn. Thi ra là Phạm Văn Cường, chú lẳng lặng làm việc bốc vác, khi nghỉ có lúc chạy đến bên tôi mà chẳng nói gì, chỉ nhìn, rồi cười và chạy đi. Tôi chỉ biết chú cũng quê Thường Tín như hầu hết thanh niên đội tôi, lại chưa vào đoàn nên không sinh hoạt chi đoàn.

Còn bí thư Đào Mạnh Bào thì tôi chỉ nhớ một chuyện. Sáng hôm ấy, tôi đến làm việc thì theo thói quen, bao giờ cũng ghé xem chỗ dán báo tường. Bỗng thấy có một bài báo lạ, một bài thơ, viết trên vỏ bao xi măng. Đại ý nói người viết đi ca đêm, bỗng dừng lại xem thì thấy Tiến lên sáng chói góc tường. Tôi hỏi thì công nhân cho biết tối qua có một ông cán bộ mới về Cảng nhờ anh kỹ sư trực dán bài báo đó. Hóa ra ông đại tá chuyển ngành, nay làm bí thư đảng ủy, sống ngay trong cái lô cốt Pháp đóng trên đê trong cảng, đêm đầu đi thực tế lại gặp ngay tiếng nói của công nhân. Báo tôi rất được anh em công nhân ủng hộ. Có ca đêm xảy ra tai nạn cả một mã cẩu hơn chục bao gạo, thế nào đứt giây xích cả chục bao rơi xuống xà lan đang có công nhân làm việc. May mà không ai việc gì. Nhưng tổ trưởng Nguyễn Văn Tân đêm ấy bảo ngay chú Bùi Lê Nghiên nhà thơ của báo tôi, nghỉ ngay làm mà ngồi viết cho một bài, sáng mai cho lên báo. Ăn lương như anh em trong tổ ca đó. Lần khác bắt đầu định mức công việc để tính lương theo sản phẩm, báo tôi cũng có ngay bài Mời ông định mức Cảng ta/ Cất kính, xếp bút bước ra hiện trường / Tai nghe mắt thấy cho tường/ Việc làm lời nói của người công nhân / Ông ơi, đơn giá không cân / Thô sơ như máy ông cần sửa cho / Đơn giá sang mạn tôi lo… Tôi về chuẩn bị, nhưng không được về nhà, vì sợ thấy tôi về là anh em Thường Tín “té” hết thì chết. Thành ra chỉ về phòng chú Đỗ Xuân Bảo lái cẩu mà tôi đang ở tạm.

Giống như trong truyện cổ Một đòn chết bảy, tôi nhìn khắp căn phòng nhỏ nhặt bánh xà bông 70% dầu vuông, to của chú lái cẩu, rồi nhặt hết hộp phấn màu tôi dùng dạy học, thế nào lại vớ được một cuộn giấy vàng, hẹp độ gang tay, tiện tay nhặt luôn bàn chải răng của tôi và ống kem đánh răng Ngọc Lan chú Bảo mới mua. Tất nhiên là nhặt hết quần, áo tôi để ở đấy, nhất là cái cốt áo bông lồng trong vỏ áo đại cán cũ, cái cốt áo có khâu một miếng da báo rách, phế phẩm được một chủ hàng lâm thổ sản cho. Tôi coi cái áo ấy là bảo bối, vì mùa đông tôi sợ nhất lạnh lưng sưng phổi bệnh cũ trở lại thì hỏng cả. Tôi viết thư gửi lại nói vắn tắt là anh đi, nhà mất cái gì là do anh lấy, không phải trộm đâu, đừng lo.

Tôi thấy xe đi Quảng Bình đỗ ở cửa văn phòng, gần dốc lên đường bèn lên ngay, cốt làm mồi thu hút anh em lên. Gần sáu giờ sáng, người đến làm, người tan ca cũng đông, thành ra chúng tôi được tiễn khá náo nhiệt. Bỗng thấy ông đội trưởng đội I Nguyễn Văn Sán đến gọi tên tôi và bảo xuống ngay, xe sắp chạy rồi, không đùa được đâu. Anh em Thường Tín cười ầm lên. Bà phụ trách căng tin đến thông báo mỗi chú được mua một bao Tam Đảo, còn Trường Sơn thì tha hồ. Đám thanh niên ào ào mua Tam Đảo, tôi nghe rõ tiếng chú Cường tôi mua cả cho anh bí thư chi đoàn. Không ai mua Trường Sơn hết. Toàn bộ Trường Sơn một mình ông Dần thầu hết. Một cô gái mắt tô xanh, môi đỏ chót chen vào sát xe gọi to Ba ơi chia tay với má đi ba. Tôi biết đó là cô Trần Thị Cát, công nhân băng chuyền, vận động viên  chạy của đội tuyển nữ của Cảng thường giành giải cao trong các cuộc thi thành phố Hà Nội. Không biết vì sao, từ khi gặp tôi ở lớp sáu ban đêm cô cứ gọi đùa tôi là ba như thế, lại còn ép một cô bạn thân làm má nữa. May mà hai cô đều xinh xắn, một mảnh mai sắc sảo, một đậm đà hiền hậu, nên tôi chưa phản đối bao giờ. Mà hễ con gái gọi, hoặc nhắn là tôi có mặt ngay. Bao giờ cũng có chuyện vui. Sau này gần Tết nhớ hai má con từ Quảng Bình tôi còn viết cả một bức thư dài kể đủ thứ chuyện.

Lãnh đạo đoàn đi có chi bộ năm người, bí thư là bác Nguyễn Văn Hoành, một ông già Huế tập kết, độc thân làm trưởng ban bảo vệ ở Cảng, và hay được giao những nhiệm vụ đặc biệt vừa khó làm mà chẳng được lợi ích riêng gì. Ở Cảng bà con thường gán ghép bác với chị Luyện Thị Lư công nhân băng chuyền, độ trên dưới 40 tuổi, khỏe mạnh, tháo vát. Thế nào chị Lư cũng đi chuyến này. Có lẽ chị cũng làm ca ba hôm qua. Còn con gái Cát và má Thất thì làm ca sáng nay nên dóng vai đi tiễn.

Xe chúng tôi đi qua cổng phía Bắc Cảng rồi ra quốc lộ 1A, qua Thường Tín quê hương của hơn nửa số thanh niên trong đoàn. Bùi Lê Nghiên một đồng đội Quảng Bình của tôi (sinh năm 1946) đến nay 2022 còn nhớ rõ: Phạm Văn Cường cũng là một nhà thơ của báo tường Tiến Lên như Nghiên, nổi hứng viết vội mấy dòng vào vỏ bao thuốc lá đưa cho bạn tri âm: Hết phận Ngọc Hồi / Xe qua Thường Tín / Chúng tôi lưu luyến / Giơ tay vẫy chào / Xe chạy như lao / Tạm biệt quê nhé / Ta vào khu tư… Tôi nhìn thành phố thân yêu xa dần mà nhớ đến bao bài hát về Hà Nội gắn với bao nhiêu kỷ niệm đời mình. Nước mình thật nhiều bài hát. Càng nhiều trận đánh, nhiều chiến thắng thì lại càng nhiều bài hát. Tôi nhẩm trong đầu mình mỗi bài hát khi xe đi qua một địa phương có tên trong  bài hát đó. Xe qua giữa thành phố Vinh mà nẩy lên vì gạch ngổn ngang giữa đường. Đầu tôi đập mạnh vào trần xe, không có cái mũ cối luôn cài quai đội trên đầu chắc vỡ đầu mất. Cầu Hàm Rồng tả tơi, xơ xác như giàn mướp khô lá hết mùa. Đến phà Ghép, sau này một nhà thơ của báo tôi đã viết Đoàn quân ta đi qua phà Ghép / Tất cả xuống xe đi bộ hết /Xe trước người sau nối tiếp nhau / Hệt như đoàn quân trong Suối Thép. Rồi lần đầu tiên thấy biển, sừng sững ngang trời, cả đám bạn trẻ hò reo, mừng rỡ. Đến Đèo Ngang, tôi sững sờ, lấy làm lạ là sao biển ầm ầm vỗ sóng tuôn bọt như thế mà bà Huyện Thanh Quan không nhắc đến một chữ, mà chỉ tả tiều vài chú và chợ mấy nhà… Bà quay lưng lại biển chăng?

Cơm nước xong, chúng tôi được đưa vào một lán ven đường, đến lúc ngủ, tôi mới nhớ ra là mình không được về nhà nên không có chăn. Tôi vừa mặc lại cái áo bông lót da báo bửu bối, thì chú Cường đi đến bên, kéo tôi nằm xuống sạp cạnh chú và chùm cái chăn dạ Nam Định lên người tôi. Đêm đông, trời rét cắt da cắt thịt. Anh em ai nằm chỗ ấy xong, thì có tiếng hò Phú Thọ cất lên. Tôi chưa bao giờ nghe thấy điệu hò này, lại do một chàng trai hò hay đến thế. Rồi lại có giọng hò khác của một miền quê khác. Cứ thế cho đến lúc cái mệt của một ngày đi đường đã đưa các chàng trai cô gái vào giấc ngủ. Tôi sống ở Cảng đã gần bốn năm, tưởng đã hiểu công nhân ở đây, không ngờ đêm nay, mới được biết một phần tươi đẹp khác trong con người họ.

Sớm hôm sau, ra khỏi lán đã thấy bà con Quảng Bình mang những thúng xôi đậu đen nóng hổi đến phục vụ các chú. Hai đồng một phần gói trong lá chuối. Tôi hỏi bà bán xôi ăn xôi với gì, thì bà bảo đến nhà bà gần đấy, có ngay. Rồi bà mở cái nắp chum ra, múc cho tôi một thìa nước mắm ở mặt chum. Tôi ăn xôi với nước mắm chưa bao giờ thấy ngon đến thế. Nghĩ bụng vào đây tưởng khố hóa ra lại được ăn món ngon tuyệt vời. Cơm và nước mắm là bữa ăn đủ bổ, lời một thầy dạy Anh văn nói năm nào lại vẳng bên tai. Không ngờ đó là lần cuối tôi được ăn nước mắm thứ thiệt ở Quảng Binh. Đoàn chúng tôi được phân công đóng ở ngay bờ gần cửa sông Gianh. Mùa đông lạnh thấu xương. Tôi chợt nhớ hôm nằm ở lán. Đang đêm chợt nghe tiếng anh Tiêm Đảng viên mới kết nạp tổ trưởng tổ I. Tiếng anh quát to làm cả đội bật dậy: đứa nào dã man thế, trời rét thế này mà còn kéo hết chăn thế thì chết người ta rồi. Tôi lo sợ nhìn lại xem mình gần sáng ngủ say có lỡ kéo chăn của ai không thì thấy Cường vẫn ôm tôi ngủ trong chiếc chăn dạ của chú. Ở đây, cửa sông, càng rét hơn. Và tôi được Đoàn ĐS5 chọn làm thống kê kế toán của đoàn. Tôi lên Binh trạm 4 gặp dại tá Luận, trưởng binh trạm mượn xem sổ sách mới biết quyết định của Cục Đường sông cử chúng tôi đến đây phục vụ chiến trường trong thời gian sáu tháng. Không phải nhiều nhất là một tháng như đã được giám đốc cảng phổ biến đêm trước hôm xuất quân. Sắp Tết Tây, rồi Tết ta, tôi nghĩ mình chỉ nên nói điều bí mật này với một mình bố Hoành thôi, không cho cả bí thư chi đoàn Vân biết, vì con gái dễ hở miệng lắm.

P.T.

QUÀ 8/3

Blog PhamTon năm thứ mười bốn, kỳ 1 tháng 3 năm 2022.

CHUYỆN MỘT NGƯỜI CHÁU NGOẠI – PHỤ LỤC

Phạm Tôn

Từ khi được cậu Phạm Tuyên dạy cho biết đọc, tôi thành con mọt sách từ rất nhỏ. Cứ thấy chỗ nào có chữ là đọc, cái gì không hiểu thì cứ nhớ mãi, gặp ai cũng hỏi, hoặc tự mò tìm lấy. Thí dụ như hai chữ vưu vật vừa lạ vừa bí hiểm, không biết tôi thấy chữ ấy ở đâu. Càng tò mò khi biết người mà ai cũng kính phục là Khổng Tử rất ghét vưu vật, do đó cả Nho gia đều không ưa vưu vật. Tất cả xã hội xưa đều không ưa vưu vật. Tôi càng ngạc nhiên khi một cụ túc nho cho biết: Vưu vật, ví như gái đẹp. Ai lại không thích gái đẹp. Nhưng cái giống đó nó hại lắm. Cho nên Đức thánh Khổng mới ghét. Thậm chí còn nói Phụ nhân nan hóa tức là Đàn bà khó dạy. Văn hào Lỗ Tấn khi dẫn câu này còn chú thích rõ Khổng Tử nói đàn bà là gồm cả mẹ ông ấy đấy! Tôi càng thắc mắc tệ. Nhưng chỉ để bụng, vì còn bao nhiêu việc cần đối phó hằng ngày. Vả lại vốn bản tính là người ngu lâu, mãi đến năm Covid-19 sắp thành bệnh cúm bình thường 2022 này, rộng thời giờ trong tiết tháng Giêng mới giở sách tra thử xem vưu vật là gì mà rắc rối vậy.

Giở quyển tư điển dày nhất tôi có ra mong tìm ra cái từ đó. May thay, trong Từ điển Từ và Ngữ Việt Nam của Giáo sư Nhà giáo Nhân Dân Nguyễn Lân (1906-2003) Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh in 2000 bộ năm 2006. Tái bản lần thứ nhất. Mà mãi đến cuối trang 2064 mới có mục Vưu vật. Nguyên văn như sau: “VƯU VẬT: dt (H:vưu: trội hơn cả, vật: đồ vật). Vật hiếm và quí, vẻ đẹp hơn người.

Vẻ vưu vật trăm chiều chải chuốt

Lòng quân vương chi chút trên tay (Cung oán ngâm khúc)”

Thế mới rõ lớp Chăn nuôi khóa 5 chúng tôi do không có vưu vật nên mọi việc hanh thông.

Nhưng tôi nhớ rõ là năm đầu tiên vào Học viện Nông lâm ấy, tôi rất sung sướng lần đầu được sống tập thể, ngủ giường tầng, ăn ở nhà ăn tập thể rộng. Nam ở một khu nhà ba tầng riêng. Nữ ở khu riêng. Lớp tôi cũng có một số bạn nữ, ở một buồng trong khu nhà tầng nữ.

Chúng tôi nhập học vào tháng 10 năm trước, cho nên ngày 8/3 năm sau, chúng tôi đã quen biết các bạn nữ rồi. Nhưng như đã kể trước, lớp tôi có các bạn nữ, nhưng không có vưu vật, thành ra hơn nửa năm yên ổn, không xảy ra vụ tranh giành bạn gái đấu đá nào. Nhưng vì không có vưu vật nên chùa của chị em cũng vắng kẻ đón người đưa, hơi tẻ nhạt.

Cứ cuối tuần, nhà trường cho ăn cơm chiều sớm để kịp lên tàu Hải Phòng về Hà Nội chỉ ghé ga Cổ Bi đúng một phút cho sinh viên về Hà Nội. Có một cô bạn hơi đậm người lần nào cũng hẹn tôi cùng mua vé, rồi lên toa ghế gỗ thường ngồi một ghế đôi, cùng trò chuyện. Có khi cô nhoài mình qua người tôi như muốn chỉ cho tôi một cái gì đó qua cửa sổ tàu khi trời xẩm tối. Đến ga Hàng Cỏ chúng tôi chia tay. Cho đến nay, tôi vẫn không biết nhà bạn ở đâu. Cứ xuống tàu là mỗi người một ngả. Cũng chẳng thăm nom nhau, vì tối chủ nhật đã lại gặp nhau ở trường.

Tôi đi đâu cũng làm báo tường, năm ấy còn được chi đoàn giao phụ trách báo của lớp tên là Thảo Nguyên. Dịp ấy, kỷ niệm thành lập Đảng, tôi vẽ chân dung Võ Thị Sáu bằng bút sáp dán lên báo tường. Vũ Văn Chỉ 18 tuổi cảm động viết một bài nhan đề gợi cảm Cũng vào lứa tuổi ấy…ý tự phê là cùng lứa tuổi mà chị lập được bao công trạng, còn mình đến học cũng không xong. Cô bạn cùng đi tàu xin tôi bức tranh đó khi tôi đang gỡ để dán số báo mới. Tôi đưa ngay. Nhưng cô bảo cho thì phải đề tặng chứ. Tôi cầm bút viết: “Tặng các bạn gái bức chân dung này, tôi bỗng nhớ là Chị Sáu đã hy sinh vào lứa tuổi như chúng ta sau khi đã lập biết bao chiến công”. Đại loại tôi viết thế; quan trọng là ghi rõ tặng các bạn gái. Rồi ký rõ cả họ tên và đề ngày tặng

Tôi là tổ trưởng tổ 5, gợi ý mãi mà chẳng thấy ai lên tiếng ủng hộ ngày 8/3. Bác Nguyễn Xuân Lai  bộ đội xuất ngũ bí thư chi bộ 36 tuổi thấy tôi lải nhải hoài thì nói: Cậu chỉ hay vẽ vời, ai muốn làm gì thì làm, kệ họ… Tôi biết không được ủng hộ, lại tối đến nơi rồi, sắp hết ngày 8/3, bèn đứng giữa buồng hỏi có anh nào muốn cùng chúng tôi đi thăm các bạn nữ không. Nguyễn Thế Hiền tổ phó chỉ cao bằng vai tôi, nhưng đậm người gấp đôi tôi nói: Tôi đi. Rồi Nguyễn Hữu Lý bạn cùng giường nhưng nằm tầng một, tôi nằm tầng trên, rụt rè đỏ cả mặt mới nói lắp bắp được mấy câu: Tôi … Tôi đi. Cuối cùng là Nguyễn Văn Hùng thường gọi là Hùng Khảo Cổ cùng tầng trên kế giường tôi, nói dứt khoát: Tôi đi và lấy cái mũ cát két mềm đội ngay lên đầu, tụt xuống sàn, sẵn sàng ra đi. Anh mến tôi, tò mò xem tôi định làm gì…

Bọn tôi ra khỏi buồng, Thế Hiền cầm đèn pin soi đường, tôi cùng Lý, Hùng ra vườn rau tăng gia của tổ. Bấy giờ tôi mới nói rõ tiêu chuẩn chọn quà: Một củ xu hào to nhất, tặng bạn Ngọc tồ, củ mập kém hơn tặng cô bạn đi tàu, rồi cứ thế chọn đến hai củ xu hào cuối cùng, cả hai đều nhỏ, nhưng nhỏ mà tròn lẳn, tặng bạn Nhu, củ nhỏ mà lẻo khoẻo tặng chị Sương gầy yếu xanh xao lại khép kín vì tự ti mình là người theo Đạo. Cả bốn bạn cùng cười hào hứng chọn, rồi bình, và tuyển ra một rổ đội tuyển hình mẫu do Thế Hiền trịnh trọng bưng lên buồng các bạn nữ.

Hồi ấy mọi chuyện còn vui vẻ, chi bộ chọn tổ 5 tôi là tổ điển hình, mời sáu tổ bạn đến nghe tôi báo cáo rút kinh nghiệm. Các bạn nữ hồ hởi xâm nhập hợp pháp khu trại chúng tôi để khám phá bí mật. Sau hôm đó, Nhu gặp tôi bảo bọn tôi ai cũng muốn là người tổ 5 vì được coi trọng.

Tối rồi mà lại còn có người gõ cửa dồn dập, chuyện gì vậy. Các bạn nữ vội vã thu dọn. Khi chúng tôi được mở cửa cho vào thì các bạn cười ồ: Các ông làm chúng tôi hoảng quá! Có chuyện gì vậy. Tôi trịnh trọng lên tiếng: Hôm nay 8/3, chúng tôi có chút quà mọn cây nhà lá vườn tặng các bạn đây! Rồi Thế Hiền, Lý, Hùng đưa quà cho từng người. Quà mọn của chúng tôi rõ ràng làm các bạn xúc động vì quá bất ngờ. Tất cả im lặng chẳng biết nói sao… Bỗng Nguyễn Thị Nhu cô bạn nhỏ tròn lẳn, mặt thoáng nét rỗ hoa lên tiếng và xông đến đấm tôi thùm thụp vào lưng: Cái trò này chỉ do ông quái quỉ này bầy ra thôi! Mọi người nhìn mà xem, họ giễu chúng ta đấy. Nhưng dù sao cũng cám ơn đã làm chúng tôi vui.

Nhu thân với tôi vì cô và Vũ Tuấn Hùng từng học trường Nguyễn Gia Thiều Gia Lâm. Mà Hùng với tôi là cặp bài trùng.

Bắt đầu trò chuyện vui vẻ. Tôi thấy chân dung chị Sáu treo trên tường, bèn tự ý lấy xuống xem, lật ngay mặt sau thấy chữ CÁC tôi cố ý gài vào để tránh hiểu lầm đã bị xóa rất khéo. Chữ tôi viết thành ra là: Tặng bạn gái…

Chuyện cũ từ năm 1961, bây giờ tiết lộ chắc cũng chẳng làm CÁC CỤ BÀ mất lòng. Chỉ còn là một kỷ niệm đẹp thời người sống với người chưa phải để yêu nhau. Bấy giờ chưa phải Mùa Xuân đầu tiên như nhạc sĩ Văn Cao viết: Từ đây ngươi biết yêu người. Đấy là năm 1976, còn chuyện của chúng tôi là năm 1961 trước đó những 15 năm trời.

Nhưng ngay từ hồi ấy chúng tôi cũng đã biết yêu người rồi! Tự hào được góp phần làm nên những kỷ niệm đẹp một thời thanh xuân đã xa.

Ngày 18/2/2022, Thành phố Hồ Chí Minh đã là vùng xanh,

thành  phố lớn nhất nước đang sống lại và vươn lên,

giành lại những gì đã mất và còn đòi lấy cả lãi nữa.

P.T.

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 1 tháng 2 năm 2022)

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 1 tháng 2 năm 2022.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 13/2/2022

Ngày hội “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc” năm 2022

Ngày 12/2, tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam (Sơn Tây, Hà Nội), Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tham dự khai mạc Ngày hội “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc” và Lễ phát động Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ năm 2022 do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức.

Cùng dự, có lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, thành phố Hà Nội và một số địa phương cùng 200 nghệ nhân, già làng, trưởng bản và người dân, đại diện cho 22 cộng đồng dân tộc của 15 tỉnh trong cả nước.

Phát biểu tại Ngày hội, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc gửi tới các đại biểu, đồng bào dự Ngày hội và toàn thể đồng bào 54 dân tộc anh em, đồng bào ta ở nước ngoài những tình cảm thân thương, lời chúc mừng năm mới tốt đẹp nhất.

Chủ tịch nước khẳng định tất cả chúng ta dù ở đồng bằng hay miền núi, biên giới hay hải đảo, trong nước hay nước ngoài, dù khác nhau về tín ngưỡng, tôn giáo đều một lòng hướng về nguồn cội, quê hương, đất nước. Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, tạo mọi điều kiện để cộng đồng các dân tộc phát triển, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa. Chủ tịch nước đánh giá cao hoạt động của Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam, góp phần tăng cường tinh thần đại đoàn kết dân tộc, khẳng định sức sống trường tồn của các giá trị văn hóa truyền thống và mở ra những triển vọng về phát triển văn hóa, du lịch. Trong đó, Ngày hội “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc” là điểm hội tụ, lan tỏa truyền thống văn hóa nhân dịp Tết cổ truyền. Chủ tịch nước đề nghị các cấp, các ngành và các tổ chức đoàn thể từ Trung ương đến địa phương có những giải pháp cụ thể, thiết thực hỗ trợ đồng bào các dân tộc trong phát triển kinh tế-xã hội, chăm lo giáo dục, văn hóa, y tế, phúc lợi xã hội để tạo chuyển biến căn bản về kinh tế, văn hóa, xã hội ở vùng có đồng bào dân tộc thiểu số, thúc đẩy tính tích cực, ý chí tự lực, tự cường của đồng bào.

Sau khi đánh cồng báo hiệu Ngày hội xuân, tặng quà đại diện cộng đồng các dân tộc và trồng cây tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tham quan và chung vui với bà con tại làng dân tộc Mường trong khu vực làng. Ngày hội “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc” diễn ra trong hai ngày 12 và 13/2 với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật sôi động, giàu bản sắc mừng Đảng, mừng Xuân.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 12/2/2022

39 tỉnh, thành phố gần hoàn thành tiêm mũi haii cho trẻ từ 12 đến 17 tuổi

Tính đến chiều 11/2, cả nước đã tiêm hơn 184,8 triệu liều vaccine phòng Covid-19. Hiện, có 53/63 tỉnh, thành phố có tỷ lệ bao phủ mũi hai hơn 90%; 10/63 tỉnh, thành phố có tỷ lệ bao phủ mũi hai từ 82% đến dưới 90%.

Số vaccine phòng Covid-19 tiêm cho trẻ từ 12 đến 17 tuổi là 16.373.213 liều: Mũi một là 8.462.277 liều; mũi hai là 7.910.936 liều. Có 39/63 tỉnh, thành phố có tỷ lệ bao phủ mũi hai hơn 90%; 15/63 tỉnh, thành phố có tỷ lệ bao phủ mũi hai từ 80 đến dưới 90%; 9/63 tỉnh, thành phố có tỷ lệ bao phủ mũi hai từ 44% đến dưới 80%.

Chiều cùng ngày, Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh cho biết, mới đây, qua tầm soát ngẫu nhiên 72 trường hợp nhiễm SARS-CoV-2 tại các bệnh viện trong thời gian từ ngày 31/1-7/2/2022, kết quả giải trình tự gene đã phát hiện 5 ca nhiễm biến chủng Omicron.

Tính từ cuối tháng 12/2021 đến nay, thành phố Hồ Chí Minh đã phát hiện 125 ca mắc biến thể mới Omicron, trong đó 115 ca nhập cảnh, 10 ca trong cộng đồng, tất cả đều không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ, không có ca nặng và tử vong.

Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, Bộ Y tế đề nghị các cơ quan có liên quan hướng dẫn, chỉ đạo, kiểm tra giám sát việc thực hiện công tác quản lý chất thải y tế, bảo đảm việc phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải y tế, chất thải trong phòng, chống dịch Covid-19 được thực hiện đúng quy định, không làm phát tán mầm bệnh ra bên ngoài, không gây ô nhiễm môi trường…

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 12/2/2022

Lễ mừng công và trao thưởng đội tuyển nữ Việt Nam

Sáng 11/2, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) tổ chức Lễ mừng công đội tuyển nữ Việt Nam sau khi đạt thành tích xuất sắc tại Asian Cup 2022 – lần đầu giành tấm vé tham dự World Cup nữ 2023. 

Đến dự Lễ mừng công có đồng chí Chử Xuân Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội; đại diện lãnh đạo Liên đoàn Bóng đá Việt Nam và Sở Văn Hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Hà Nội; cùng các thành viên ban huấn luyện, trưởng đoàn Trương Hải Tùng, HLV Mai Đức Chung và các nữ tuyển thủ Việt Nam.

Tại buổi lễ, HLV Mai Đức Chung phát biểu: “Trong khoảng thời gian hơn 2 tháng vừa qua, đội tuyển nữ Việt Nam đã luôn nỗ lực hết mình, tuân thủ chiến lược và thực hiện đúng lời hứa với người hâm mộ. Đó là sự cố gắng của tất cả các thành viên, những sự góp sức dù nhỏ bé cũng đều đáng trân trọng”.

“Toàn đội rất vui mừng và phấn khởi trong ngày hôm nay. Thay mặt đội tuyển nữ, tôi xin gửi lời cảm ơn tới tất cả những tập thể và người hâm mộ đã đồng hành cùng đội tuyển để đạt được thành tích lịch sử này”, nhà cầm quân 71 tuổi cho biết.

Cũng tại buổi lễ, những phát biểu đầu tiên của đội trưởng Huỳnh Như là lời cảm ơn. Cô đội trưởng nhỏ bé nhưng kiên cường của đội tuyển nữ cảm ơn và gửi lời chúc mừng năm mới tới toàn thể người hâm mộ, những người đã luôn sát cánh và hỗ trợ đội tuyển dù ở bất kỳ đâu.

“Thời gian vừa qua, đội tuyển nữ đã gặp rất nhiều khó khăn với số lượng các cầu thủ mắc Covid-19 càng ngày càng tăng. Trước ngày thi đấu thậm chí có lúc chỉ còn 3 cầu thủ, vào thời điểm đó, ban huấn luyện đã động viên chúng tôi rất nhiều. Các cầu thủ thì thích nghi hoàn cảnh, tranh thủ tập luyện với những bạn không mắc Covid-19”, Huỳnh Như kể lại.

“Hằng ngày, những đồng đội của tôi luôn cố giữ gìn sức khỏe để khỏi Covid-19 sớm nhất, nhắc nhở, động viên nhau để khi hồi phục có thể tiếp tục chiến đấu. Bởi đây không chỉ là ước mơ của đội tuyển, mà còn là của người dân Việt Nam, những người hâm mộ có tình yêu trái bóng mãnh liệt. May mắn cũng đã mỉm cười với đội tuyển để cuối cùng đã đủ lực lượng để vượt qua trận đấu cuối cùng”, đội trưởng đội tuyển nữ Việt Nam cho biết.

Thay mặt lãnh đạo Liên đoàn Bóng đá Việt Nam, quyền Chủ tịch Trần Quốc Tuấn phát biểu: “Liên đoàn nhiệt liệt biểu dương khi đội tuyển nữ chính thức giành quyền thi đấu World Cup tại Australia và New Zealand. Chiến tích càng thêm ý nghĩa và đáng trân trọng hơn khi đội tuyển đã phải vượt qua hoàn cảnh thi đấu khó khăn”.

Nhằm khích lệ, biểu dương thành tích của đội tuyển, tại buổi lễ, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội trao tặng đội tuyển 1 tỷ đồng; Liên đoàn Bóng đá Việt Nam trao tặng 5,5 tỷ đồng; Công ty Honda Việt Nam trao tặng 1 xe HRV cho huấn luyện viên Mai Đức Chung, 1 xe HRV cho Liên đoàn Bóng đá Việt Nam và hàng chục xe SH mode cho các cầu thủ.

Công ty cổ phần Acecook Việt Nam trao tặng 500 triệu đồng và sản phẩm, Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam tặng 500 triệu đồng; Công ty cổ phần Hàng không Tre Việt (Bamboo Airways) cũng tặng kỳ nghỉ dưỡng cho toàn đội.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 11/2/2022

Tổng kết 10 năm thực hiện Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới

Sáng 10/2, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án “Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 khoá XI về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới” đã họp phiên thứ nhất dưới sự chủ trì của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc.

Cùng dự có các Ủy viên Bộ Chính trị: Trương Thị Mai, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương; Phạm Bình Minh, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Công an; Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương; Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng; Đại tướng Lương Cường, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; Trần Tuấn Anh, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương.

Dự phiên họp còn có các Bí thư Trung ương Đảng: Đỗ Văn Chiến, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Nguyễn Trọng Nghĩa, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Lê Minh Hưng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Bùi Thị Minh Hoài, Trưởng Ban Dân vận Trung ương và lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh tầm quan trọng của Nghị quyết Trung ương 8, khóa XI, đến nay, sau 10 năm cần tổng kết, đánh giá lại trong tình hình mới, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng của Việt Nam và tình hình phát triển đất nước, tình hình thế giới hiện nay.

Chủ tịch nước khẳng định nỗ lực, cố gắng rất lớn của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân góp phần tạo nên thành quả qua 10 năm thực hiện Nghị quyết quan trọng này. Theo đó, đã tập trung xây dựng các thể chế phát triển, củng cố, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc. Chủ động đi trước, đón bắt, nắm chắc tình hình, không để bị động, bất ngờ; kiên quyết, kiên trì bảo vệ độc lập chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc; bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhà nước, nhân dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm an ninh trật tự trong toàn xã hội, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định và phát triển.

Cùng với đó, đối ngoại được tăng cường, tiếp tục giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà nước đối với quốc phòng – an ninh và lực lượng vũ trang. Xây dựng lực lượng Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; các quân chủng, binh chủng ngày càng đáp ứng yêu cầu tốt hơn trong tình hình mới… Đặc biệt, lực lượng vũ trang, trực tiếp là quân đội và công an đã lớn mạnh cả về chất lượng và số lượng, là lực lượng nòng cốt bảo vệ Tổ quốc.

Chủ tịch nước đề nghị cần bổ sung, hoàn thiện Quy chế làm việc, các dự thảo để lấy ý kiến của các thành viên Ban Chỉ đạo, nhất là những ý kiến, quan điểm mới, những vấn đề lớn. Xác định Đề cương tổng kết Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI là quan trọng nhất, cho nên cần có nội dung thiết thực, xác định lại một số mốc thời gian quan trọng, có sự phân công cụ thể của các thành viên Ban Chỉ đạo trong triển khai, chỉ đạo một số công việc quan trọng. Chú ý bảo đảm tiến độ đã đề ra theo Chương trình làm việc toàn khóa của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII, Hội nghị Trung ương 8 khoá XIII (tháng 10/2023) sẽ tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 khoá XI về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”.

Về nội dung tổng kết, Chủ tịch nước đề nghị đánh giá việc tổ chức triển khai Nghị quyết Trung ương 8 khoá XI thật sự nghiêm túc, bám sát Nghị quyết; nêu rõ thành công và hạn chế. Bên cạnh đó là vấn đề thể chế hóa nghị quyết thành luật pháp, cơ chế, chính sách; cụ thể hóa thành các chương trình, kế hoạch công tác ở các cấp, các ngành, các địa phương.

Chủ tịch nước cũng lưu ý đến yêu cầu đánh giá, nêu bật những giải pháp của Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI vẫn còn giá trị thực tiễn.

Chủ tịch nước lưu ý cần tổ chức các cuộc thảo luận, nghiên cứu, tọa đàm về quan điểm, chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Để bảo đảm chất lượng, tiến độ, Chủ tịch nước đề nghị Thường trực Ban Chỉ đạo tiếp thu các ý kiến, tổng hợp, tăng cường chỉ đạo, đôn đốc hoàn thiện đề cương, kế hoạch; xử lý các vấn đề có liên quan để phiên họp thứ hai Ban Chỉ đạo đạt kết quả tốt./.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 11/2/2022

Chiến thắng có giá trị truyền cảm hứng, lan tỏa những điều tốt đẹp trong xã hội

Chiều 10/2, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gặp mặt Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia. Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam. 

Tại buổi gặp mặt, thay mặt những người làm thể thao nước nhà, Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng bày tỏ cảm ơn Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn dành sự quan tâm, tình cảm đối với Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia.

Báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Huấn luyện viên trưởng Mai Đức Chung bày tỏ, trong không khí mừng Đảng, mừng Xuân, đội tuyển rất vui mừng và xúc động được Thủ tướng gặp mặt.

Ông Mai Đức Chung cho biết, để chuẩn bị cho giải đấu vừa qua, đội được tập huấn tại Tây Ban Nha trong 4 tuần, qua đó nâng cao rõ rệt kỹ chiến thuật, thể lực, được cọ xát thi đấu với một số đội có chất lượng cao. Tuy nhiên, trong quá trình thi đấu, một số thành viên đội tuyển bị nhiễm Covid-19. Có lúc, 2/3 đội bị mắc Covid-19. Tình thế gay go khiến Ban lãnh đạo liên tục liên lạc về nhà xin ý kiến chỉ đạo, giải quyết các vấn đề; tự đi mua các loại thảo dược truyền thống về để xông, chữa trị Covid-19.

Với tinh thần, ý chí của người phụ nữ Việt Nam, các cầu thủ đã kiên trì chữa trị, duy trì thể lực. Lúc đó chỉ có 6 vận động viên và 4 cán bộ không bị nhiễm, Ban lãnh đạo quyết định cho về nước và đó là quyết định đúng đắn. Có những lúc, Ban huấn luyện không khỏi chán nản, phải suy nghĩ bài tập cho 3 người trong bóng đá. Trong khi, theo quy chế giải, nếu đội bóng không đủ 13 vận động viên sẽ không được thi đấu.

Bằng ý chí, quyết tâm, trước 4 hôm ngày thi đấu, đội tuyển đã có 16 vận động viên đủ điều kiện tham gia. Lúc vào giải, đội Việt Nam phải gặp ngay những đội mạnh như Hàn Quốc, Nhật Bản… Trong khi đó, đội chúng ta mới hồi phục sau Covid-19, thời tiết Ấn Độ khắc nghiệt, lại phải thi đấu có trận giữa trưa. Tất cả những trận với đội mạnh, đội tuyển chúng ta đều an toàn. Ban huấn luyện đã có những chủ trương, chiến thuật đúng đắn đối với từng trận.

Đối với trận đấu với đội tuyển Đài Loan (Trung Quốc), Huấn luyện viên Mai Đức Chung cho rằng, đây là trận đấu mà chúng ta đã chiến thắng vẻ vang nhờ tinh thần đoàn kết, ý chí chiến đấu, qua từng trận đấu đã trưởng thành. Đây là thành tích vẻ vang nhất khi Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia lần đầu tiên được tham dự World Cup. Ông hứa đội tuyển sẽ nhanh chóng “trở về mặt đất” tiếp tục tập luyện, đạt nhiều thành tích hơn nữa, xứng đáng với sự mong mỏi của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, của nhân dân.

Đội trưởng Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia Huỳnh Như bày tỏ cảm ơn sự quan tâm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với đội tuyển. Huỳnh Như cho biết, bây giờ, đội mới được trở về Tổ quốc và ăn Tết với gia đình. Cô cũng chia sẻ thêm, hành trình của đội tuyển vừa qua còn “ly kỳ hơn cả một bộ phim của Holywood”.

Nhớ lại giai đoạn bị mắc Covid-19 ở Tây Ban Nha, đội trưởng cho rằng, các thành viên của đội nhanh chóng bình phục nhờ sự quan tâm như cha mẹ của Ban Lãnh đạo đội tuyển, sự đoàn kết, nỗ lực vượt khó. Đội trưởng hứa sẽ phát huy tinh thần quật cường của người phụ nữ Việt Nam, giành được những kết quả tốt đẹp hơn nữa thời gian tới.

Tại buổi gặp mặt, thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Huấn luyện viên trưởng Mai Đức Chung và Huân chương Lao động hạng Nhì tặng các vận động viên Trương Thị Kiều, Huỳnh Như và Nguyễn Thị Tuyết Dung; Huân chương Lao động hạng Ba cho một số vận động viên của đội tuyển. 29 cá nhân là thành viên đội tuyển cũng vinh dự được trao tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ.

Cũng tại buổi gặp mặt, đại diện lãnh đạo Văn phòng Chính phủ trao số tiền 4,5 tỷ đồng (từ nguồn xã hội hóa). Ủy ban Olympic Việt Nam trao 3,6 tỷ đồng; Ngân hàng Đầu  tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) trao 2 tỷ đồng; Tập đoàn THTruemilk trao 1,5 tỷ đồng (bao gồm 1 tỷ đồng tiền mặt và hiện vật) tặng Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia Việt Nam.

Phát biểu ý kiến chúc mừng đội tuyển, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, trong không khí đón Xuân Nhâm Dần, kỷ niệm 92 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh, chúng ta vui mừng được đón đội tuyển chiến thắng trở về.

Mọi người vẫn gọi các cầu thủ bóng đã nữ là “những cô gái vàng của thể thao Việt Nam” khi đã đạt được nhiều thành tích nổi bật trên đấu trường quốc tế trong thời gian vừa qua. Nhưng đó là những thành tích ở tầm khu vực.

Với những thành tích, sự cố gắng, nỗ lực vượt bậc để lần đầu tiên trong lịch sử Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia của chúng ta giành được quyền tham dự World Cup 2023, Thủ tướng gọi đội tuyển bóng đá nữ là những “cô gái kim cương” và “huấn luyện viên kim cương” của thể thao Việt Nam, đã thể hiện tài năng, trí tuệ, phẩm chất, ý chí, bản lĩnh của người Việt Nam.

Những ngày đầu Xuân Nhâm Dần, chiến thắng của đội tuyển bóng đá nam và nữ được ví như món quà lì xì may mắn đầu năm mới, lan tỏa năng lượng tích cực đến người hâm mộ cả nước.

Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Thủ tướng chân thành cảm ơn và gửi lời chúc mừng nồng nhiệt nhất, nhiệt liệt biểu dương toàn thể Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia dưới sự dẫn dắt của Huấn luyện viên Mai Đức Chung và Ban huấn luyện.

“Có mặt tại buổi gặp mặt, không chỉ đội bóng mà còn có nhiều cơ quan, bộ, ngành, nhiều doanh nghiệp và sự quan tâm của cả xã hội, nên tôi muốn chúng ta quan sát thực tế, thấu hiểu, chia sẻ, lắng nghe về những khó khăn, vất vả của bóng đá nữ để có những giải pháp trước mắt, lâu dài đối với sự phát triển của bóng đá nữ nói riêng và các môn thể thao thi đấu không phải là môn thể thao đỉnh cao nói chung. Chúng ta cần có giải pháp để làm sao sau khi lá cờ Tổ quốc được kéo lên để tôn vinh những tập thể và cá nhân xuất sắc thì cuộc sống của những vận động viên được bảo đảm, nhất là sau khi giải nghệ”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng biết nhiều em có mặt ở đây hôm nay đã rất khó khăn để thuyết phục được cha mẹ, khó khăn vượt qua định kiến của xã hội về phụ nữ đá bóng. Chưa kể thời gian tập luyện, xa nhà cũng là bất tiện lớn. Nếu không có bản lĩnh, sự đam mê cháy bỏng chắc chắn các em đã không thể tham gia được.

Khi chọn bóng đá là nghề nghiệp, các em phải đối mặt với vất vả của cuộc sống khi đồng lương còn eo hẹp, thậm chí không đủ trang trải cuộc sống. Lương cơ bản các em nhận được khoảng 5 triệu đồng/1 tháng, có khi còn thấp hơn. Vì vậy, nhiều em đã phải làm thêm nghề phụ để kiếm sống, để theo đuổi đam mê như bán hàng online, làm nông nghiệp…

Thực tế trăn trở nữa là khi các em giải nghệ, không phải ai cũng may mắn có được cuộc sống, nghề nghiệp với thu nhập ổn định. Nhiều em cống hiến cả tuổi trẻ cho bóng đá, sau trở về cuộc sống đời thường vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn do không có việc làm, thu nhập bấp bênh như bán hàng, làm ruộng, kinh doanh nhỏ lẻ…

Trong thực tế, bóng đá nữ dù đã được quan tâm nhưng vẫn còn hạn chế…, Đảng, Nhà nước chia sẻ với những khó khăn này, Thủ tướng cho biết.

Vì sao gọi là những “cô gái kim cương” của thể thao Việt Nam? Nhìn lại những gì các em phải đối mặt và thành tích các em đạt được, chúng ta rất ngưỡng mộ và đánh giá cao. Các em đã thi đấu với hoàn cảnh đặc biệt, thời tiết đặc biệt trước các đối thủ lớn. Thủ tướng được biết có những cầu thủ đã khóc khi Tết không được đoàn tụ gia đình. Thủ tướng biết, các em ước mong từng ngày về nước để được gặp cha mẹ, người thân trong những ngày Tết sum vầy…

Và đúng vào thời điểm chuẩn bị thi đấu đa số các thành viên đội tuyển bị ảnh hưởng bởi Covid-19 nên gặp nhiều khó khăn do sức khỏe chưa kịp hồi phục. Hơn thế nữa, các em phải luyện tập thi đấu với áp lực cao trong thời tiết nắng nóng. ‘‘Lửa thử vàng, gian nan thử sức”, các em đã vượt qua tất cả để mang vinh quang cho Tổ quốc, mang niềm vui, sự ngưỡng mộ của người hâm mộ. Hình ảnh những cô gái bé nhỏ, ướt đẫm mồ hôi, chạy mải miết trên sân cỏ rộng lớn để thi đấu với các đối thủ cao lớn, có kinh nghiệm in đậm trong mỗi chúng ta.

Vì sao Thủ tướng gọi Huấn luyện viên trưởng Mai Đức Chung là “huấn luyện viên kim cương” của thể thao Việt Nam? Theo Thủ tướng, ông Mai Đức Chung là người có công rất lớn và được lịch sử bóng đá Việt Nam ghi nhận là người đã ghi danh bóng đá nữ Việt Nam trên bản đồ bóng đá nữ thế giới.

Hình ảnh của huấn luyện viên trưởng tài năng, gần gũi, thân thiện chỉ bảo cho học trò đã ghi dấu ấn đậm nét đối với mỗi người yêu bóng đá Việt Nam. Cuộc sống của bóng đá nữ còn gặp nhiều khó khăn luôn là nỗi niềm của anh Chung.

Thủ tướng hiểu ông Mai Đức Chung luôn trăn trở, hiểu nhất sự vất vả và thương các học trò của mình. Bên cạnh tài năng, ông Chung còn là người có trách nhiệm, có trái tim cao cả với bóng đá Việt Nam, có tấm lòng và sự truyền cảm hứng, truyền niềm tin đến các thế hệ cầu thủ bóng đá nữ mới có thể tạo nên được thành tích như vậy. Hình ảnh huấn luyện viên cần mẫn theo bóng đá nữ Việt Nam bao nhiêu năm qua có lẽ là một trong những hình ảnh đẹp nhất của bóng đá Việt Nam. Thủ tướng biết năm nay ông Mai Đức Chung đã 71 tuổi, nên sự dẫn dắt đội bóng hiện nay là một sự cố gắng và cống hiến rất lớn của ông.

Kết quả này phản ánh bước tiến vững chắc của bóng đá nữ Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam đang là Đội vô địch SEA Games nhiều nhất ở khu vực. Để có được những “trái ngọt” đó; chúng ta ghi nhận và đánh giá cao sự quan tâm của Liên đoàn Bóng đá Việt Nam, của Ban huấn luyện; của Tổng cục Thể dục – Thể thao, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, của các cán bộ, bác sĩ, y tá, của gia đình, người thân, các câu lạc bộ nơi cầu thủ thi đấu, của sự hỗ trợ của cộng đồng doanh nghiệp và sự cổ vũ, cảm thông của người hâm mộ.

Thủ tướng đưa ra thông điệp: chúng ta cần quan tâm hơn nữa đến bóng đá nữ. Thủ tướng đề nghị: Các cơ quan chức năng liên quan, trong đó có vai trò quản lý trực tiếp của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục rà soát, xây dựng, hoàn thiện các chính sách phù hợp, đồng bộ nhằm phát hiện, bồi dưỡng, tạo điều kiện, hỗ trợ để phát triển nền bóng đá nói chung và bóng đá nữ nói riêng. Ban hành chính sách để phát triển bền vững, đẩy mạnh bóng đá phong trào, trường học, tăng cường đào tạo tài năng trẻ tại các câu lạc bộ, các địa phương.

Thủ tướng cũng muốn nhấn mạnh thêm, Bộ cần phối hợp Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nghiên cứu, đề xuất chính sách chung để phát triển và quan tâm đến các vận động viên các môn thể thao thi đấu không phải là môn thể thao đỉnh cao để bảo đảm điều kiện luyện tập, chế độ đãi ngộ, việc làm vận động viên đặc biệt sau khi giải nghệ.

Bộ Tài chính nghiên cứu có thể thành lập Quỹ phát triển bóng đá nữ với cơ chế hoạt động minh bạch, đúng quy định của pháp luật, ban hành cơ chế, chính sách để tạo nguồn lực tài chính phát triển bóng đá nữ.

Liên đoàn Bóng đá Việt Nam tiếp tục phát huy vai trò của mình trong việc hoàn thiện hệ thống các quy chế, quy định, định hướng phát triển bóng đá nữ cho các câu lạc bộ, các địa phương; phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý nhà nước về thể dục, thể thao, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức trong quá trình hoạt động.

Thủ tướng cũng kêu gọi các doanh nghiệp quan tâm và hỗ trợ để phát triển nền bóng đá nói chung, đặc biệt là bóng đá nữ nước nhà.

Là một cổ động viên nhiệt huyết của bóng đá, Thủ tướng mong rằng tất cả chúng ta tiếp tục dành cho đội bóng tình cảm và sự yêu mến trong mọi hoàn cảnh. Chiến thắng của đội tuyển bóng đá nữ mang ý nghĩa sâu sắc. Chiến thắng của ý chí kiên cường và linh hoạt. Chiến thắng của sự đoàn kết và niềm tin. Chiến thắng của tinh thần “Không có việc gì khó – Chỉ sợ lòng không bền”. Chiến thắng khó khăn, nghịch cảnh – Chiến thắng chính mình. Chiến thắng có giá trị truyền cảm hứng, lan tỏa những điều tốt đẹp trong xã hội.

Với tinh thần chiến thắng chính mình, Thủ tướng mong rằng đội tuyển luôn giữ vững quyết tâm cao để đạt kết quả thi đấu cao nhất ở những giải đấu tiếp theo, trước mắt là bảo vệ thành công “ngôi Hậu” tại SEA Games 31 vào tháng 5 tới. Thủ tướng mong đội tuyển không ngủ quên trên vòng nguyệt quế, tiếp tục nỗ lực tập luyện, giành nhiều chiến thắng hơn nữa thời gian tới, thể hiện bản lĩnh của người phụ nữ Việt Nam xứng đáng với danh hiệu “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”.

Tin: THANH GIANG – Ảnh: TRẦN HẢI

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 10/2/2022

Ra mắt sách của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

Sáng 9/2, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp Hội đồng Lý luận Trung ương và Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tổ chức Lễ ra mắt cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng chỉ đạo lễ ra mắt. Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; đồng chí Phạm Minh Tuấn, Giám đốc-Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật chủ trì lễ ra mắt sách.

Cùng dự có đồng chí Lê Minh Hưng, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng cùng các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng; đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; các đồng chí trong Ban Chỉ đạo tổ chức bản thảo, Ban Biên tập cuốn sách và đại diện một số thư viện.

Cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” do Hội đồng Lý luận Trung ương và Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp tổ chức bản thảo và xuất bản, gồm 29 bài viết, bài phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng kể từ khi chuẩn bị xây dựng Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đến nay.

Nội dung xuyên suốt 29 bài viết là sự phân tích biện chứng, lý giải thấu đáo những câu hỏi lớn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam của đồng chí Tổng Bí thư. Các bài viết đã thể hiện rõ và làm sâu sắc thêm bản chất, giá trị cốt lõi của chủ nghĩa xã hội trên các bình diện chính trị, kinh tế, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại… bằng những ngôn ngữ giàu hình ảnh, cách diễn đạt hết sức dung dị, gần gũi, dễ hiểu đối với mọi tầng lớp nhân dân, được chắt lọc từ đời sống thực tiễn sinh động của đất nước.

Qua nội dung các bài viết của đồng chí Tổng Bí thư trong cuốn sách, chúng ta thêm hiểu, thêm vững tin rằng xã hội xã hội chủ nghĩa với giá trị cốt lõi, bền vững và tốt đẹp mà nhân loại hướng tới là một xã hội “thực sự vì con người; sự phát triển về kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội; một xã hội nhân ái, đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, hướng tới các giá trị tiến bộ, nhân văn; sự phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên để bảo đảm môi trường sống trong lành cho các thế hệ hiện tại và tương lai; một hệ thống chính trị mà quyền lực thực sự thuộc về Nhân dân, do Nhân dân và phục vụ lợi ích của Nhân dân”. Đây cũng chính là mục tiêu, là con đường mà Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta và nhân dân ta đã lựa chọn và phấn đấu thực hiện.

Cuốn sách là tài liệu quý, một công trình có tầm khái quát lý luận cao, tổng kết thực tiễn sâu sắc về những phát triển sáng tạo riêng của Đảng ta về mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam, trên cơ sở vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Cùng với các cuốn sách giá trị của đồng chí Tổng Bí thư đã xuất bản trước đó như: Đảng vững mạnh, đất nước phát triển, dân tộc trường tồn; Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ then chốt để phát triển đất nước; Vững tin vào sự lãnh đạo của Đảng, khó khăn nào cũng vượt qua; Toàn Đảng, toàn dân chung sức, đồng lòng xây dựng đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc; Đoàn kết, vững tin đưa đất nước bước vào giai đoạn mới…, cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” được ra mắt bạn đọc nhân dịp kỷ niệm 92 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2022), cũng là thời điểm bước sang năm thứ hai toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đẩy mạnh triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, mang ý nghĩa hết sức to lớn, là cơ sở để quán triệt, tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và đông đảo nhân dân về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam, tạo nên sự thống nhất tư tưởng trong toàn xã hội, “trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt”, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc để thực hiện những mục tiêu chiến lược mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Tại buổi lễ, các đại biểu đã được nghe GS, TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương, giới thiệu nội dung, giá trị của cuốn sách. Đồng chí Lâm Quốc Tuấn, Viện trưởng Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; Thiếu tướng Đặng Sỹ Lộc, Phó Giám đốc Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng; đồng chí Nguyễn Phương Nga, Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam trao đổi về ý nghĩa, giá trị nội dung cuốn sách.

Ban Tổ chức trình chiếu clip giới thiệu về hiệu ứng lan tỏa trong xã hội của cuốn sách; thông tin về công tác xuất bản, phát hành cuốn sách.

Để lan tỏa giá trị của cuốn sách quý đến đông đảo bạn đọc, các tầng lớp nhân dân và cán bộ, đảng viên…, song song với việc xuất bản sách giấy truyền thống, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã xuất bản phiên bản điện tử cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”. Bạn đọc có thể tiếp cận bản điện tử cuốn sách này trên trang Stbook.vn và Thuviencoso.vn.

LÊ ĐÔNG HÀ

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 10/2/2022

Kỳ tích ghép gan

Nếu một cơ sở y tế ở Việt Nam cần hơn 10 năm để có thể thực hiện được 100 ca ghép gan thì tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, thời gian đó được rút ngắn còn hơn bốn năm.

Không chỉ tăng về số lượng khi thực hiện được 108 ca, trở thành trung tâm ghép gan lớn nhất toàn quốc, các thầy thuốc ở đây thực hiện thành công những kỹ thuật khó trong ghép gan. Đây thật sự là kỳ tích, mở ra cơ hội được hồi sinh sự sống của nhiều người khi không may mắc bệnh hiểm nghèo.

Ca ghép gan đầu tiên tại bệnh viện được thực hiện vào tháng 10/2017, đó là ca ghép gan cùng huyết thống từ người cho sống (con trai hiến gan ghép cho mẹ). Nối tiếp thành công của ca ghép đó, bệnh viện đã thực hiện ghép gan thường quy hằng tuần với trung bình mỗi tuần một đến hai ca rồi tăng dần, có tuần bệnh viện triển khai ghép 5 ca ghép (tương đương với nhiều trung tâm ghép gan hàng đầu trên thế giới). Tháng 11/2021 là thời điểm ghi dấu sự phát triển vượt bậc trong lĩnh vực ghép gan của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 trên bản đồ ghép tạng bằng ca mổ lấy mảnh gan (bên phải) bằng phẫu thuật nội soi từ người hiến sống và tiến hành ghép gan thành công. Đây là trường hợp đầu tiên được thực hiện kỹ thuật này tại Việt Nam.

Phẫu thuật nội soi lấy mảnh ghép gan từ người hiến sống là một trong những kỹ thuật ngoại khoa phức tạp bậc nhất, đòi hỏi trình độ tay nghề cao, trang thiết bị dụng cụ máy móc hiện đại, đồng bộ. Trên thế giới hiện nay mới chỉ có một số ít các Trung tâm ghép gan tại các quốc gia có nền y học phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, một số nước châu Âu… mới có thể thực hiện được. Phẫu thuật nội soi lấy mảnh ghép gan đem lại nhiều lợi ích cho người hiến gan như can thiệp ít xâm lấn, giảm đau sau mổ, thời gian phục hồi nhanh hơn, tính thẩm mỹ cao trong khi kết quả tương đương với mổ mở.

Theo GS, TS Mai Hồng Bàng, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, có được những thành công về ghép gan, ghép mô tạng trên là do các nhà khoa học, thầy thuốc của bệnh viện đã tự tin, dám nghĩ, dám làm, chủ động, sáng tạo vượt qua mọi khó khăn; được sự quan tâm chăm lo của Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ, cũng như sự hợp tác của Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người, Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người, Hội Ghép tạng Việt Nam và sự hy sinh cao cả của người hiến tạng và gia đình bệnh nhân. Sau bốn năm thực hiện đề án “Tăng cường năng lực nghiên cứu để phát triển kỹ thuật ghép mô, bộ phận cơ thể người” tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đến nay đã ghép được 8 trong tổng số 11 loại mô tạng với hơn 300 ca ghép (110 ca ghép thận, 108 ca ghép gan, 3 ca ghép phổi, 18 ca ghép giác mạc, 132 ca ghép tế bào gốc, 40 ca ghép tủy, hai ca ghép chi thể…). Các ca ghép được thực hiện với tỷ lệ thành công và thời gian sống sau ghép tương đương các nước tiên tiến trên thế giới. Bệnh viện là đơn vị ghép gan từ người cho sống nhiều nhất cả nước (105 ca).

Bên cạnh làm chủ được kỹ thuật ghép gan từ người cho sống (đây là kỹ thuật ghép gan khó và phức tạp hơn rất nhiều so với ghép gan từ người hiến chết não), Bệnh viện đã triển khai thực hiện ghép gan trong nhiều tình huống và nhiều loại hình ghép khác nhau: ghép gan cấp cứu, ghép gan theo kế hoạch, ghép gan lấy từ người hiến chết não, ghép gan lấy từ người cho sống, ghép gan cho người lớn, ghép gan cho trẻ em, lấy ghép gan tại chỗ và tổ chức điều phối lấy ghép gan xuyên Việt.

Hiện nay, mỗi năm Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thực hiện từ 40-50 ca ghép gan, trong những năm tới phấn đấu thực hiện 100 đến 150 ca/mỗi năm. Bệnh viện đưa ra mục tiêu đến năm 2025 là hoàn thiện cơ sở hạ tầng ghép mô, bộ phận cơ thể người đồng bộ; tập trung nghiên cứu, ứng dụng các kỹ thuật ghép mô, bộ phận cơ thể người tiên tiến hiện đại; phấn đấu trở thành trung tâm ghép mô, bộ phận cơ thể người ngang tầm với các quốc gia có nền y học tiên tiến trong khu vực và trên thế giới.

Đáng chú ý, trong các mô tạng của cơ thể, duy nhất gan có thể tự tái tạo sau khi bị tổn thương, hoại tử, mất đi. Chính vì thế, khi gan bị cắt một phần thì phần còn lại, do nguyên tắc tự bù để phục hồi chức năng sẽ tự sinh ra tế bào mới, tự tái tạo chính các tế bào gan bị thiếu hụt. Sau một thời gian ngắn, có người đã trở về trọng lượng như gan bình thường. Như vậy, hiến gan không ảnh hưởng quá nhiều tới sức khỏe. TS, BS Lê Văn Thành, Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật gan mật tụy, Trưởng tiểu ban ghép gan, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, từ số liệu từ 108 ca ghép gan tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã thực hiện thì thời gian sống sau một năm là 95%, sau ba năm là 90%, đây là tỷ lệ tốt so với thế giới.

Ghép gan là phương pháp y học hiện đại nhất có thể cứu sống những người không may mắc bệnh hiểm nghèo. Tuy nhiên, tại nước ta mặc dù đã có chín trung tâm thực hiện được ghép gan, nhưng số lượng ca ghép còn ít vì ghép gan đòi hỏi rất nhiều điều kiện về nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị đủ lớn; cần sự phát triển của nhiều chuyên ngành (ngoại khoa, nội khoa, gây mê hồi sức…) để phối hợp, hỗ trợ nhau. Và khó khăn nhất hiện nay là thiếu nguồn tạng để ghép. Hướng giải quyết tốt nhất là lấy tạng từ người cho chết não, bởi nguồn tạng từ người cho sống chỉ cứu được một người, nhưng tạng từ người cho chết não có thể cứu tám người. Trong khi đó mỗi năm có hàng nghìn người tử vong do chấn thương sọ não, đây là nguồn tạng có thể lấy ghép cho người cần… Chính vì thế bên cạnh thúc đẩy việc thực hiện các quy định của pháp luật về hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người, cần tăng cường các hoạt động truyền thông, nâng cao hiểu biết của người dân về giá trị của việc hiến, ghép mô tạng.

Thanh Mai

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 8/2/2022

Ban Bí thư họp đánh giá việc tổ chức Tết Nguyên đán Nhâm Dần năm 2022

Sáng 8-2, tại trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chủ trì cuộc họp của Ban Bí thư Trung ương Đảng đánh giá tình hình thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TƯ ngày 8-12-2021 của Ban Bí thư về việc tổ chức Tết Nhâm Dần năm 2022 và Chỉ thị số 35/CT-TTg ngày 31-12-2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tết Nguyên đán Nhâm Dần năm 2022 vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm.

Đón Tết Nhâm Dần phấn khởi, vui tươi

Theo báo cáo tổng hợp chung, các Ban Cán sự đảng, Đảng đoàn, cấp ủy, chính quyền các cấp đã tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 11-CT/TƯ, Chỉ thị số 35/CT-TTg; sớm chỉ đạo ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức Tết Nhâm Dần phù hợp với thực tiễn địa phương, đơn vị; chuẩn bị tốt các điều kiện phục vụ nhân dân đón Tết, thực hiện nghiêm các quy định về phòng, chống dịch Covid-19; đẩy mạnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã thăm, chúc Tết ở 63 tỉnh, thành phố, tặng quà các đối tượng chính sách, người lao động không về quê ăn Tết; thăm, chúc Tết các xã, bản biên giới, đồn biên phòng, các lực lượng tuyến đầu phòng, chống dịch Covid-19, trực làm nhiệm vụ trong thời gian Tết. Các cấp, ngành, địa phương đã tăng cường tuyên truyền về những thành tựu của đất nước, các hoạt động mừng Đảng, mừng xuân, hoạt động văn hóa, thể thao, lễ hội dịp Tết; quốc phòng, chủ quyền biên giới, lãnh thổ, an ninh, trật tự, an toàn xã hội được giữ vững.

Hầu hết các địa phương đều xây dựng chương trình, kế hoạch tổ chức Lễ phát động “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ”. Việc quan tâm chăm lo, chuẩn bị chu đáo các điều kiện phục vụ nhân dân đón Tết Nhâm Dần đã tạo khí thế phấn khởi, vui tươi, quyết tâm hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ năm 2022.

Nhanh chóng đưa các hoạt động trở lại bình thường 

Kết luận hội nghị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hoan nghênh cấp ủy, chính quyền các cấp đã nghiêm túc triển khai Chỉ thị 11-CT/TƯ của Ban Bí thư và Chỉ thị số 35/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tết Nguyên đán Nhâm Dần năm 2022, nhân dân vui xuân đón Tết, vừa phát triển sản xuất, vừa phòng, chống dịch bệnh, bảo đảm an toàn, tạo không khí vui tươi, phấn khởi.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, nhân dân cả nước đón Tết vui tươi, lành mạnh, không khí đoàn kết, tương thân tương ái, tuyệt đối an toàn, đồng tình và càng tin tưởng vào Đảng. “Chỉ là một việc tổ chức Tết nhưng có thể rút ra được những kinh nghiệm rất quý”, Tổng Bí thư nói.

Ban Bí thư Trung ương Đảng chỉ đạo ngay sau kỳ nghỉ Tết, các cơ quan, đơn vị tập trung thực hiện nhiệm vụ chính trị, nhanh chóng đưa các hoạt động trở lại bình thường, bảo đảm hoạt động công vụ diễn ra thông suốt, phục vụ tốt nhu cầu của nhân dân; không để xảy ra tình trạng ăn Tết kéo dài, lơ là công việc, làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân và doanh nghiệp. Các cấp, ngành tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong sản xuất, kinh doanh; hỗ trợ kịp thời cho người dân, doanh nghiệp theo đúng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Tổ chức thực hiện hiệu quả Kết luận số 20-KL/TƯ, ngày 16-10-2021 của Trung ương về kinh tế – xã hội năm 2021-2022, các nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ về kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội, dự toán ngân sách năm 2022.

Các cấp ủy, chính quyền tập trung triển khai thực hiện quyết liệt, hiệu quả Chương trình phòng, chống dịch Covid-19 (năm 2022-2023) theo Kết luận số 25-KL/TƯ, ngày 30-12-2021 của Bộ Chính trị; trọng tâm là tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11-10-2021 của Chính phủ “Quy định tạm thời thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”; chuẩn bị các điều kiện cần thiết, phương án cụ thể để tổ chức cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, học sinh, sinh viên trở lại trường học, bảo đảm an toàn phòng, chống dịch Covid-19; tăng cường công tác bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; đẩy mạnh công tác phòng, chống tội phạm, nhất là tội phạm ma túy, đánh bạc và các tệ nạn xã hội khác.

Về nhiệm vụ sắp tới, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng lưu ý, phải tiếp tục dự báo tình hình, nắm chắc các khả năng tình huống có thể xảy ra để có biện pháp đối phó, không chủ quan. Sau khi ăn Tết xong, tiếp tục triển khai chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 11-CT/TƯ của Ban Bí thư và Chỉ thị số 35/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, phòng, chống dịch không để tái phát; tổ chức cho học sinh đến trường phải tuyệt đối an toàn. Các nhiệm vụ trọng tâm đã nêu ra phải triển khai thực hiện. Từng cơ quan, căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, phải lập kế hoạch cụ thể của năm 2022, làm một cách bài bản, có chương trình, lộ trình, phân công, kiểm tra và yêu cầu thời hạn.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ, phải phát huy vai trò của các cơ quan tham mưu, nắm được việc, tổ chức phối hợp chặt chẽ; đồng thời, cần quan tâm đến công tác mặt trận, tư tưởng, văn hóa, báo chí; tăng cường đi cơ sở phải có kết quả thiết thực, giải quyết, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 8/2/2022

Quốc hội quyết định những vấn đề quan trọng, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết

Nhân ngày làm việc đầu tiên sau dịp nghỉ Tết cổ truyền Nhâm Dần, ngày 7/02/2022, tại nhà Quốc hội, Uỷ viên Bộ chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã gặp mặt toàn thể đại biểu Quốc hội chuyên trách tại Trung ương, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuộc Văn phòng Quốc hội.

Phát biểu tại buổi gặp mặt, thay mặt lãnh đạo Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ gửi những lời chúc mừng năm mới tốt đẹp nhất đến toàn thể các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuộc Văn phòng quốc hội. Chủ tịch Quốc hội cho biết, nét đặc sắc của Tết Nhâm Dần năm nay đó là ngay từ trước Tết, theo phân công của Bộ chính trị, các đồng chí trong Bộ chính trị, Ban Bí thư, các Phó Thủ tướng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đi thăm, chúc Tết, biểu dương các lực lượng tuyến đầu trên mặt trận chống dịch, các lực lượng vũ trang, gia đình chính sách, người có công với cách mạng, người nghèo, có hoàn cảnh khó khăn, đã đi thăm động viên bà con ở khắp mọi miền của Tổ quốc. Chủ tịch Quốc hội cũng bày tỏ vui mừng khi các cấp uỷ, chính quyền, nhà hảo tâm địa phương cũng hết sức quan tâm, chăm lo Tết cho người dân và người lao động, đảm bảo nhà nhà đều có Tết.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, năm 2021 khép lại với những với bộn bề công việc, với nhiều lo toan, cùng sự ghi nhận, đánh giá cao của nhân dân, cử tri  đối với các hoạt động của Quốc hội. Năm 2022 tiếp tục là năm bản lề với rất nhiều công việc quan trọng phía trước. Quốc hội có thể tự hào về những gì đã đạt được nhưng không được phép chủ quan, tự mãn. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước,Nhân dân, cử tri hết sức quan tâm, kỳ vọng rất lớn vào các hoạt động, quyết đáp quan trọng của Quốc hội, do đó mỗi đại biểu, mỗi cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của Quốc hội phải chuẩn bị tâm thế để làm tốt hơn nữa những nhiệm vụ, trọng trách của mình, để biến những điều bất thường trở thành bình thường, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn cuộc sống. Cần thấm nhuần lời Bác Hồ đã dạy, Quốc hội ta là tiêu biểu cho tinh thần Đại đoàn kết toàn dân tộc, bởi ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam. Do đó mọi hoạt động của Quốc hội đều phải đặt lợi ích quốc gia dân tộc lên trên hết trước hết, xây dựng thể chế là để đáp ứng yêu cầu kiến tạo, phát triển đất nước hiện thực hoá khát vọng hùng cường quốc gia, dân tộc.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: “Khát vọng hùng cường dân tộc thì trông chờ vào các đột phá chiến lược của chúng ta trong đó có đột phá về thể chế. Cho nên vai trò, trách nhiệm Quốc hội còn lớn lắm. Làm sao chúng ta có một hệ thống luật pháp về mặt hình thức phải đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, dễ tiếp cận. Nhưng về mặt nội dung, phải đáp ứng yêu cầu kiến tạo đất nước phát triển nhanh, bền vũng hơn nữa, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng hơn nữa. Đây là điều mà chúng ta phải trăn trở… Tôi đề nghị chúng ta phải suy nghĩ về điều này. Về giám sát của qh nhằm đảm bảo nhà nước pháp quyền của dân do dân và vì dân…người dân phải được thụ hưởng mọi thành quả của đổi mới… mọi quyết định của Quốc hội về các vấn đề quan trọng của đất nước phải đặt lợi ích quốc gia dân tộc lên trên hết… trong đó có lợi ích người dân doanh nghiệp”.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đề nghị, mỗi cơ quan, đơn vị của Quốc hội, Văn phòng Quốc hội cần tiếp tục rà soát lại 107 đề án trong chương trình hành động của Đảng Đoàn Quốc hội để thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng Toàn quốc lần thứ 13; 137 nhiệm vụ lập pháp theo quyết định của Bộ chính trị, các quyết định công tác giám sát để đảm bảo mọi hoạt động của Quốc hội đều đi vào chiều sâu, hiệu quả thực chất.

Nhấn mạnh công việc phía trước còn nhiều, khó khăn thử thách còn lớn, song Chủ tịch Quốc hội bày tỏ tin tưởng, phát huy truyền thống vẻ vang 76 năm qua của Quốc hội Việt Nam, với những kết quả tốt đẹp đạt được trong năm đầu của nhiệm kỳ, với sự đoàn kết 1 lòng, phát huy trí tuệ thập thể, Quốc hội sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, nhân dân giao phó, góp phần xây dựng đất nước ta ngày càng cường thịnh, đời sống người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc./.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 8/2/2022

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dự Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2022

Ngày 7/2 (mùng 7 tháng Giêng năm Nhâm Dần), Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dự và thực hiện nghi lễ cày tịch điền tại Lễ hội Tịch điền năm 2022 ở xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam.

Cùng dự, có Đại tướng Ngô Xuân Lịch, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bộ trưởng Quốc phòng, đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo một số bộ, ban, ngành Trung ương, tỉnh Hà Nam cùng đông đảo nhân dân tỉnh Hà Nam.

Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn được tổ chức tại nơi cách đây 1.035 năm, Vua Lê Đại Hành đã về cày ruộng tịch điền, khuyến khích nhân dân sản xuất nông nghiệp. Tại lễ hội diễn ra nhiều nghi lễ truyền thống, đặc biệt là nghi lễ cày tịch điền được tổ chức trang trọng. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cùng lãnh đạo các bộ, ngành và địa phương đã thực hiện nghi lễ cày tịch điền.

Phát biểu ý kiến tại Lễ Tịch điền, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc gửi đến các vị khách quý, toàn thể nhân dân về dự lễ hội và đồng bào cả nước lời chúc mừng năm mới sức khỏe, gia đình hạnh phúc, an khang, thịnh vượng; một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Chủ tịch nước nhấn mạnh, trong hàng nghìn lễ hội truyền thống diễn ra khắp các vùng miền cả nước, Lễ hội Tịch điền của Hà Nam đã trở thành nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng; đã được Nhà nước công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”, một lễ hội giàu tính nhân văn, ý nghĩa khuyến nông sâu sắc, thể hiện lòng biết ơn các bậc tiền nhân trong việc khai hoang, mở mang ruộng đồng, đề cao quan niệm: lấy nông nghiệp làm căn bản, coi nông nghiệp là nền tảng ổn định đất nước, ổn định xã hội. Tiếng trống khai hội xuống đồng rộn ràng cùng với những sá cày “đánh thức đất đai, khai xuân động thổ”, cầu cho năm mới mưa gió thuận hòa, mùa vàng bội thu, người dân ấm no hạnh phúc đã trở nên quen thuộc, là niềm mong đợi của người dân Hà Nam và các tỉnh khu vực đồng bằng Bắc Bộ cũng như cả nước.

Chủ tịch nước nêu rõ, trong bối cảnh chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu, thiên tai, đặc biệt là đại dịch Covid-19, nông nghiệp không chỉ bảo đảm an ninh lương thực, mà còn giúp Việt Nam hội nhập quốc tế mạnh mẽ, trở thành một trong những nước xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới và khu vực, nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam. Chính vì vậy, Đảng, Nhà nước luôn khuyến khích và đề cao sự phát triển của nông nghiệp trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Chủ tịch nước đánh giá từ khi Hà Nam phục dựng và tổ chức Lễ hội Tịch điền đến nay, năm nào cũng tạo ra không khí phấn khởi trong thi đua sản xuất giúp tăng năng suất lúa; các chương trình, dự án được triển khai và đem lại giá trị kinh tế cao. Sản xuất, chế biến nông sản của Việt Nam nói chung, của tỉnh Hà Nam nói riêng đã chuyển mình mạnh mẽ và xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới. Đặc biệt là, sau hơn 10 năm thực hiện chương trình xây dựng Nông thôn mới, bộ mặt nông thôn Việt Nam đã thay đổi đáng kể.

Chủ tịch nước đề nghị các cấp các ngành, các địa phương trong đó có tỉnh Hà Nam tiếp tục gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị, chuẩn mực văn hóa để văn hóa thực sự là động lực mạnh mẽ thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Các cấp ủy, chính quyền, người dân chuyển đổi mạnh mẽ từ tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang làm kinh tế nông nghiệp, coi trọng giá trị sản xuất và sản lượng một số sản phẩm bảo đảm cân đối lớn; huy động mọi nguồn lực để đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn, nhất là hệ thống tưới tiêu hiện đại ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ; chú trọng nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ trong các khâu của chuỗi giá trị, công nghệ sau thu hoạch, hình thành nền nông nghiệp thông minh. Các cấp, các ngành cần tập trung sản xuất, chỉ đạo sản xuất, khai thác thị trường quốc tế với 15 hiệp định thương mại tự do đã có, trong đó có EVFTA, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện khu vực (RCEP), Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)… Đồng thời coi trọng sản phẩm nông nghiệp phục vụ nhân dân trong nước với gần 100 triệu dân; tập trung triển khai chương trình “Đưa hàng hóa từ nông thôn vào thành thị” với chất lượng tốt, bảo đảm an toàn thực phẩm, thuận lợi hơn cho người tiêu dùng.

Chủ tịch nước tin tưởng rằng, ý nghĩa khuyến nông sâu sắc của Lễ hội Tịch điền sẽ mang đến cho tất cả mọi người một khí thế mới, một không khí lao động hăng say, một tinh thần hiện đại hóa ngành nông nghiệp để góp phần đưa Nghị quyết số 26 của Trung ương Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đi vào cuộc sống, xây dựng quê hương Việt Nam yêu dấu ngày càng giàu đẹp, tỉnh Hà Nam ngày càng giàu mạnh.

TUẤN ANH – ĐÀO PHƯƠNG

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 6/2/2022

Chuyển đổi số, nhiệm vụ chiến lược đáp ứng yêu cầu phát triển

Nghị quyết số 52-NQ/TW, ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (Nghị quyết số 52) đi vào cuộc sống, thể hiện quyết tâm đổi mới tư duy và hành động của Ðảng, nhằm tận dụng có hiệu quả các cơ hội thúc đẩy quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, phát triển nhanh và bền vững dựa trên khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao… Ðó chính là các giải pháp đột phá với bước đi và lộ trình phù hợp tạo “cú huých” thúc đẩy quá trình phát triển và hội nhập.

Với lộ trình cho từng giai đoạn, đến năm 2025, năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Nghị quyết số 52 đề ra tám nhóm chủ trương, chính sách từ đổi mới tư duy đến hoàn thiện thể chế; từ phát triển hạ tầng đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, ưu tiên phát triển ngành, công nghệ, bố trí nguồn lực chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Nghị quyết là căn cứ để Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định phê duyệt Chương trình chuyển đổi số quốc gia; Ban Bí thư ban hành Quyết định về Chương trình ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của các cơ quan đảng. Sự chỉ đạo đồng bộ, quyết liệt cho thấy, chuyển đổi số là yêu cầu cấp thiết, cấp bách trên mọi phương diện.

Đổi mới tư duy, thống nhất nhận thức

Theo Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Huy Dũng, chuyển đổi số là sự chuyển đổi toàn bộ hoạt động từ môi trường thực lên môi trường số, thông qua những ứng dụng, phần mềm, nền tảng số. Chuyển đổi số làm thay đổi thói quen, chính vì thế, cuộc cách mạng công nghệ lần thứ tư không chỉ là cách mạng về công nghệ, thật ra còn là cách mạng về thể chế và chính sách. Việt Nam sớm nhìn nhận cơ hội và chuyển hóa thành văn bản chỉ đạo của Ðảng, chiến lược, chương trình, chính sách của Chính phủ. Chương trình chuyển đổi số quốc gia thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của hệ thống cơ quan nhà nước; phát triển kinh tế số, xã hội số. Ðồng chí cho rằng, chuyển đổi số thành công 80% do nhận thức, thể chế, chính sách, 20% là do công nghệ.

Chuyển đổi số cần cách tư duy mới và hành động mới, nhất là người đứng đầu. Tại các tập đoàn, tổng công ty, ngân hàng thuộc Ðảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương, yêu cầu chuyển đổi số đặt ra trước hết là tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhanh chóng tiếp cận, nắm bắt, ứng dụng và phát triển các công nghệ mới, các mô hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ mới đi đôi với ngăn ngừa tác động tiêu cực. Ðây được coi là sứ mệnh quốc gia trao cho các doanh nghiệp nhà nước. Theo Phó Bí thư Ðảng ủy Khối Hồ Xuân Trường, nhằm tạo bứt phá, Ðảng ủy Khối và các cấp ủy trực thuộc đã phân công lãnh đạo chủ chốt trực tiếp phụ trách công tác chuyển đổi số, xây dựng đội ngũ cán bộ và bộ phận chuyên trách công nghệ thông tin; phấn đấu mỗi doanh nghiệp thật sự là một trung tâm đổi mới sáng tạo, chủ động dẫn dắt và đi đầu chuyển đổi kinh tế số. Một số đơn vị trong lĩnh vực ngân hàng, viễn thông, hàng không, năng lượng đã xây dựng và triển khai chiến lược chuyển đổi số gắn với chiến lược sản xuất, kinh doanh. Nhiều đảng ủy doanh nghiệp đã ban hành nghị quyết chuyên đề, xây dựng chiến lược chuyển đổi số với cách tiếp cận khác nhau.

Theo kết quả khảo sát, tỷ lệ đơn vị có chiến lược chuyển đổi số hoạch định thuộc nhóm ngành bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin, ngân hàng và nhóm ngành năng lượng. Trong đó, Ðảng ủy EVN đã ban hành Nghị quyết về “Nghiên cứu, phát triển, ứng dụng công nghệ của cuộc cách mạng công nghệ lần thứ tư vào hoạt động sản xuất kinh doanh của Tập đoàn”, với mục tiêu xây dựng EVN trở thành doanh nghiệp số trên cơ sở ứng dụng các công nghệ số, công nghệ thông tin cho mọi hoạt động từ sản xuất, truyền tải, phân phối, kinh doanh và dịch vụ khách hàng. Nhóm ngành tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, có 4 trong số 9 đơn vị đã hoàn thành chiến lược hoặc kế hoạch chuyển đổi số. Nhiệm vụ chủ yếu là chuyển đổi trải nghiệm, đưa khách hàng là trọng tâm để phát triển giải pháp tài chính toàn diện. Chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả quản trị nội bộ, đặt dữ liệu là tài sản của ngân hàng để khai thác, làm giàu năng lực quản trị, kinh doanh.

Tại các địa phương, chuyển đổi số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của nhiệm kỳ, thông qua các hoạt động cụ thể như tổ chức nhiều hội nghị, diễn đàn nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức, viên chức trong toàn hệ thống chính trị; xây dựng hạ tầng công nghệ, hỗ trợ, định hướng cho doanh nghiệp về chiến lược phát triển nền kinh tế số. Tại Bắc Giang, trên cơ sở Nghị quyết Ðại hội Ðảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025 chọn đột phá là ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2025 có ít nhất 800 doanh nghiệp số, có chỉ số đánh giá về chuyển đổi số thuộc nhóm 15 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước.

Hành động cụ thể và hiệu ứng kép

Khó khăn bởi dịch Covid-19 đã hình thành bối cảnh thúc đẩy các hoạt động trên môi trường số ở tất cả lĩnh vực, ngành nghề. Những hình dung về chính phủ số, kinh tế số, xã hội số dần đi vào cuộc sống từ những hoạt động hằng ngày. Xã hội đã quen với việc học tập, kinh doanh trực tuyến, họp hành không gặp mặt, xử lý văn bản không giấy; giải quyết thủ tục hành chính không tiếp xúc hay thanh toán dịch vụ không sử dụng tiền mặt… Chuyển đổi số thật sự đã tạo ra những giá trị mới và hiệu quả vượt trội.

Theo Sở Thông tin và Truyền thông Bắc Giang, kết quả sau hơn nửa năm thực hiện Chương trình hành động thúc đẩy chuyển đổi số tỉnh Bắc Giang năm 2021, có 8 trong số 10 nội dung chủ yếu đã hoàn thành. Y tế là lĩnh vực có sự chuyển biến mạnh với 12 trong số 16 bệnh viện và cơ sở khám, chữa bệnh tuyến huyện và tuyến tỉnh triển khai giải pháp ứng dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh. Việc lựa chọn thí điểm triển khai ứng dụng tư vấn khám, chữa bệnh từ xa tại hai xã thuộc hai huyện Việt Yên và Yên Thế cho thấy những tiện ích và hiệu ứng kép đối với công tác quản lý và triển khai nhiệm vụ chuyên môn cũng như thay đổi thói quen của người dân. Tại huyện Việt Yên, Viettel Bắc Giang phối hợp Trung tâm Y tế huyện và Trạm Y tế xã Việt Tiến – nơi được chọn thí điểm, hoàn thành công tác khảo sát, xây dựng lộ trình công việc và các điều kiện bảo đảm triển khai hệ thống đặt khám từ xa; phối hợp các đơn vị y tế thực hiện đồng bộ dữ liệu qua ứng dụng “Sổ sức khỏe điện tử”; cập nhật tình hình tiêm chủng cho người dân, góp phần nâng cao hiệu quả giám sát số liệu tiêm chủng, quản lý vắc-xin và giảm tải lưu trữ hồ sơ, tổng hợp báo cáo. Hồ sơ sức khỏe cá nhân của xã Việt Tiến đã liên thông với tất cả cơ sở y tế tuyến tỉnh và tuyến huyện. Việc tích hợp lịch sử khám, chữa bệnh, cập nhật trên ứng dụng “Sổ sức khỏe điện tử” của toàn bộ người dân đã và đang góp phần hỗ trợ hiệu quả các cơ sở y tế và người dân trong khám, chữa bệnh.

Chuyển đổi số đã góp phần đẩy mạnh ứng dụng thương mại điện tử, hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình, nhóm hộ gia đình tham gia các sàn thương mại điện tử lớn trong nước và nước ngoài. Năm 2021, Bắc Giang ứng dụng công nghệ để khắc phục khó khăn do tác động của dịch Covid-19 đối với hoạt động kinh doanh truyền thống, phân phối và xuất khẩu các mặt hàng nông sản. Việc tiêu thụ nông sản trên sàn thương mại điện tử được xem là giải pháp quan trọng và hiệu quả. Sở Công thương đã lựa chọn, hỗ trợ 15 doanh nghiệp, hợp tác xã xây dựng bộ nhận diện thương hiệu trực tuyến. Các sản phẩm hỗ trợ đưa lên sàn chủ yếu là nông sản và sản phẩm OCOP như vải thiều, mì Chũ, rượu ngô, rượu thóc, nấm thảo dược, siro húng chanh… Nông dân được tập huấn, hướng dẫn kiến thức kinh doanh trực tuyến, kỹ năng quảng bá sản phẩm, bán hàng livestream. Ðặc biệt, năm 2021, Sở Công thương hỗ trợ một doanh nghiệp của tỉnh có gian hàng giới thiệu sản phẩm vải thiều Bắc Giang trên sàn quốc tế Alibaba.com, bước đầu đã tạo sức hấp dẫn đối với khách hàng tại các thị trường khó tính như Anh, Pháp, Australia, Hà Lan, Ðức. Kết quả tổng sản lượng vải thiều được quảng bá và tiêu thụ trên các sàn thương mại điện tử năm 2021 đạt hơn 7.800 tấn, trong đó có hơn 8 tấn xuất khẩu sang châu Âu qua sàn thương mại điện tử.

Tại Diễn đàn quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số mới đây, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã truyền đi thông điệp: “Các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam đã có tên, có sứ mệnh, có những nhiệm vụ, công việc cụ thể. Niềm tin mà đất nước, Chính phủ đặt vào chúng ta là rất lớn. Bây giờ là hành động, hành động nhanh và hiệu quả”. Với EVN, chuyển đổi số được triển khai mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực hoạt động. Năm 2021 là năm thứ ba liên tiếp, EVN được Hội Truyền thông số Việt Nam vinh danh là Doanh nghiệp chuyển đổi số xuất sắc. Với phương châm, chuyển đổi số để các dịch vụ điện lực trở thành hành trình trải nghiệm của khách hàng, 50% trong tổng số 29,5 triệu khách hàng được lắp đặt công-tơ điện tử thu thập số liệu từ xa. EVN cũng đã cung cấp dịch vụ điện tương đương với dịch vụ công cấp độ 4. Tính đến cuối tháng 11/2021, có 55% số giao dịch của người dân, doanh nghiệp trên Cổng dịch vụ Công quốc gia là các dịch vụ của ngành điện. Việc kết nối với 14 ngân hàng và hơn 40 tổ chức trung gian, giúp khách hàng trên mọi miền đất nước có thể thanh toán tiền điện mọi lúc, mọi nơi.

Theo Phó Tổng Giám đốc EVN Võ Quang Lâm, song song với công tác kinh doanh và dịch vụ khách hàng, EVN ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số để giám sát và điều khiển hệ thống nguồn và lưới điện có quy mô hàng đầu ASEAN. Ðến nay, tổng số nhà máy điện và trạm biến áp có tín hiệu SCADA/EMS đạt 95,27%; trong đó 478 trong số 515 nhà máy điện kết nối tự động với các trung tâm điều độ; 94,3% trạm biến áp 110 kV và 75% trạm biến áp 220 kV đã được điều khiển xa, không người trực. Nội bộ EVN cũng sẽ xây dựng hệ sinh thái trải nghiệm cho cán bộ, công nhân viên để công tác chuyển đổi số thực hiện nhanh hơn, có thể chia sẻ, kết nối với các doanh nghiệp, đơn vị khác trong một nền kinh tế chia sẻ.

Với những giải pháp đồng bộ và toàn diện mà Ðảng, Chính phủ đã đề ra, lộ trình đạt mục tiêu cụ thể đến năm 2025, năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tuy rõ ràng nhưng còn không ít khó khăn. Bởi mức độ chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư của nước ta còn thấp. Nhiều hạn chế, bất cập đến từ thể chế, chính sách, cơ cấu và chất lượng nguồn nhân lực, cũng như khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo chưa thật sự là động lực phát triển kinh tế-xã hội… Phá bỏ rào cản để tiến lên bằng tinh thần chủ động, có sự hỗ trợ đắc lực của khoa học-công nghệ sẽ tạo đột phá. Áp lực thay đổi đặt ra đề bài buộc cấp ủy, chính quyền các cấp, ngành vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa, hành động quyết liệt hơn nữa để tìm ra lối đi phù hợp, bắt kịp tốc độ của kỷ nguyên số, để không bị bỏ lại phía sau trên con đường phát triển và hội nhập ■

Tiểu Phương

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 4/2/2022

Blockchain-Cơ hội của Việt Nam trong kỷ nguyên kết nối mới

Nhân dịp đầu xuân Nhâm Dần 2022, Thứ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Huy Dũng đã dành cho Báo Nhân Dân cuộc trò chuyện 90 phút, chia sẻ những dự đoán của ông về các xu hướng trong lĩnh vực công nghệ số trong năm 2022 và đặc biệt là những suy nghĩ của ông về cơ hội lớn đối với Việt Nam đến từ làn sóng blockchain. 

Phóng viên: Rất vui vì Thứ trưởng đã dành thời gian đầu xuân mới cho Báo Nhân Dân. Là người trực tiếp tổ chức triển khai Chương trình Chuyển đổi số quốc gia, ông có nhận định như thế nào về lĩnh vực chuyển đổi số nói chung và ICT nói riêng trong năm 2022?

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng:

Năm 2022 theo truyền thống văn hóa phương Đông là năm Nhâm Dần, tượng trưng cho sức mạnh và tốc độ của loài hổ. Đó là năm của sự bung sức, kế tiếp sau một năm Tân Sửu chăm chỉ, cần mẫn tích lũy.

Đối với lĩnh vực Chuyển đổi số nói chung và ICT nói riêng, thì cũng phản ánh tinh thần đó. Năm 2021 đã đặt nền móng cho rất nhiều sự thay đổi lớn và 2022 sẽ là thời điểm mà những thay đổi này phát triển mạnh mẽ và trở nên quen thuộc với đời sống đại chúng. 2022 sẽ là một năm hứa hẹn đầy những cơ hội trong lĩnh vực này.

Phóng viên: Vậy những thay đổi đó sẽ là gì thưa ông? 

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng:

Công nghệ trên thế giới đang phát triển vũ bão. Công nghệ hiện nay không chỉ là một động lực để cải tiến năng suất, gia tăng hiệu quả kinh tế, mà công nghệ giờ đã trở thành động lực và là nhân tố chính để thúc đẩy những sự thay đổi về kinh tế, xã hội, thói quen sinh hoạt, làm việc, vui chơi, giải trí của tất cả mọi người.

Đầu tiên thì quá trình chuyển đổi số sẽ tiếp tục diễn ra một cách mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực, với các trọng tâm là Chính phủ số, Kinh tế số, Xã hội số. Người dân, tổ chức, doanh nghiệp sẽ tiếp tục được thụ hưởng ngày càng nhiều các dịch vụ số với sự tiện dụng và chất lượng ngày càng được nâng cao. Quá trình này sẽ giúp cắt giảm chi phí, tiết kiệm thời gian, nguồn lực, nâng cao hiệu quả cho toàn xã hội.

Tiếp đến là sự phát triển và gia tăng tỷ trọng của kinh tế số. Đặc biệt là do ảnh hưởng của dịch Covid-19, thì nhiều mô hình kinh tế truyền thống chịu ảnh hưởng nặng nề. Kinh tế số trở thành sự lựa chọn phù hợp để tạo ra thu nhập mới cho người lao động, đặc biệt là người lao động trẻ và có năng lực tiếp cận cái mới. Ví dụ: đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử, livestream bán hàng, tạo thu nhập từ các tác phẩm số…

Một động lực khác cũng sẽ định hình 2022 đó là khái niệm về “vũ trụ ảo” (metaverse). Đây cũng là chuyển đổi số. Metaverse biến thế giới số thành không gian sống mới của con người, nơi các trải nghiệm về làm việc, giải trí, mua sắm đạt mức độ chân thực không thua kém thế giới thực.

Metaverse cho phép con người xây dựng một thế giới mới với rất ít giới hạn gặp phải trong thế giới thực. Trong năm 2022 chúng ta có thể kì vọng sẽ được chứng kiến sự phổ biến của những ứng dụng đầu tiên của tham vọng này, ví dụ như các lĩnh vực họp trực tuyến, học trực tuyến, mua sắm, giải trí… trong metaverse.

Và cuối cùng cũng như quan trọng nhất, là những động lực đến từ chuyển đổi số, kinh tế số, metaverse… đang thúc đẩy sự hình thành một Internet thế hệ mới dựa trên nền tảng blockchain, còn gọi là web3 (kết hợp của web và blockchain).

Phóng viên: Trong các xu hướng nổi bật của năm 2022 thì Thứ trưởng có nhấn mạnh tới blockchain. Đây cũng là cụm từ đã được nhắc tới rất nhiều trong năm 2021, vậy Thứ trưởng có thể cho biết thực chất thì xu hướng này là gì?

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng:

Blockchain, hay thường gọi là chuỗi khối hay sổ cái phân tán, là công nghệ được tạo ra để giải quyết bài toán về niềm tin trong hợp tác giữa hai hay nhiều người cùng nhau.

Trong cuộc sống thì để hai hay nhiều đối tượng hợp tác được với nhau, ví dụ thực hiện một hợp đồng, hay giao dịch mua bán, chuyển khoản, thì cần phải có niềm tin. Niềm tin này có thể thể hiện dưới dạng niềm tin trực tiếp, ví dụ hai đối tác biết rõ thông tin về nhau và cùng tin rằng người kia sẽ tuân thủ điều khoản hợp tác. Khi quy mô hợp tác liên quan tới rất nhiều người, thì rất khó tồn tại niềm tin trực tiếp, mà khi đó sự hợp tác thường dựa trên niềm tin gián tiếp vào một tổ chức trung gian như công chứng, tổ chức tín dụng, tòa án hay các hiệp hội. Các tổ chức trung gian này có nhiệm vụ đứng ra thiết lập quy định, bảo lãnh cho đối tác tham gia hợp tác, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan. Có thể nói là mọi hoạt động xã hội của con người đều dựa trên niềm tin trực tiếp hoặc gián tiếp.

Tuy nhiên, việc xây dựng niềm tin trực tiếp rất khó hoạt động ở quy mô lớn, trong khi đó niềm tin vào các tổ chức trung gian thì không phải lúc nào cũng được bảo đảm khi mà mọi tổ chức vận hành bởi con người đều tồn tại rủi ro sai sót, tham nhũng, lạm quyền và dẫn tới hoạt động không đúng với chức năng đặt ra.

Vậy thì có cách nào để con người có thể xây dựng niềm tin mà không cần phải biết quá nhiều thông tin về đối tác lẫn không cần đến các tổ chức trung gian không?

Câu trả lời là có. Blockchain cho phép con người hợp tác với nhau dựa trên một loại niềm tin mới là “niềm tin số”, hay niềm tin vào tính đúng đắn của các thuật toán mã hóa.

Phóng viên: Như vậy có thể hiểu blockchain là cuộc cách mạng về xây dựng niềm tin giữa con người với con người. Tuy nhiên khi nhắc tới blockchain thì thường người ta hay nói tới tiền mã hóa, hay là các xu hướng play-to-earn, NFTs. Vậy sự liên hệ giữa các khái niệm này là gì thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng:

Blockchain đã tồn tại và phát triển được hơn 10 năm, vì thế mà khái niệm blockchain từ ý nghĩa truyền thống là công nghệ sổ cái phân tán nhằm giải quyết bài toán niềm tin giữa con người, đã mở rộng thành từ gọi chung cho các nền tảng vận hành ứng dụng phân tán trên cơ sở gốc là “niềm tin số”.

Cứ hình dung blockchain giờ như là một nền tảng dùng cho một chiếc điện thoại thông minh, thì tiền mã hóa, NFTs, GameFi là một trong số rất nhiều ứng dụng chạy trên thiết bị đó. Tuy nhiên sở dĩ tiền mã hóa, NFTs, GameFi được công chúng biết tới nhiều nhất, là bởi thời gian vừa qua, dòng tiền đổ vào các lĩnh vực này rất lớn, trong đó không ít sự đầu tư thiếu thực chất, mang tính chất đầu cơ, tạo ra nhiều giao dịch ảo với giá trị rất lớn, từ đó thu hút sự tò mò của công chúng.

Việc các đồng tiền mã hóa lớn như Bitcoin, Ethereum…có biến động giá lớn trong thời gian vừa qua, hay tình trạng một số “cá mập” có hành vi thao túng giá qua phát ngôn trên mạng xã hội là một minh chứng cho tính chất rủi ro cao của thị trường tiền mã hóa. Bên cạnh đó blockchain, tiền mã hóa là lĩnh vực mới, hấp dẫn nên đang bị các đối tượng lạm dụng lừa đảo người dùng, nên vấn nạn lừa đảo, tấn công mạng, ăn cắp tài khoản tiền mã hóa cũng diễn ra phức tạp và có xu hướng gia tăng tại Việt Nam trong thời gian qua.

Mặc dù một số ứng dụng của blockchain hiện còn gây tranh cãi, tuy nhiên như tôi cũng đã nói, tiền mã hóa, NFTs, GameFi chỉ là một trong số rất nhiều những ứng dụng chạy trên nền tảng blockchain. Trên phạm vi thế giới, có rất nhiều ứng dụng phân tán khác đang được phát triển và hoàn thiện như DeFi (tài chính phân tán), DAO (tổ chức tự vận hành), SocialFi (mạng xã hội phân tán), IPFS (giao thức phân phối siêu văn bản phân tán)…

Sự phát triển của các ứng dụng phân tán mang đến nhiều lời giải mới cho các bài toán cũ. Hiểu đơn giản thì “nhiều cái đầu luôn tốt hơn một cái đầu”, hệ thống phân tán sao chép nhiều đặc điểm của các hệ thống phức tạp trong tự nhiên như hệ sinh thái, mô hình phân công lao động của loài kiến, loài ong, đàn chim… Những mô hình phân tán này đã được chứng minh là có mức độ tối ưu rất cao, hoạt động hiệu quả và linh hoạt hơn nhiều so với các hệ thống tập trung. Đây cũng là mô hình phù hợp để kết nối với hàng tỷ thiết bị IoTs sẽ xuất hiện trong cuộc sống của chúng ta cùng với sự phổ biến của mạng 5G, 6G. Tất cả những tiến bộ này đang góp phần thay đổi bộ mặt Internet như chúng ta đang biết thành một phiên bản mới gọi là Web3.

Phóng viên: Tôi rất ngạc nhiên trước ý tưởng blockchain có thể giúp xây dựng niềm tin giữa con người với con người dựa vào cơ sở thuật toán mã hóa. Nhưng tôi còn bất ngờ hơn nữa khi biết rằng từ blockchain mà thế giới đã phát triển thành một phong trào để định nghĩa lại internet. Dường như đây là một cuộc cách mạng có ý nghĩa rất lớn?

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng:

Đúng là như vậy, gần đây đã chứng kiến xu hướng chuyển dịch của rất nhiều nhân sự công nghệ từ các công ty công nghệ lớn để tự khởi nghiệp lĩnh vực blockchain như thời kỳ bùng nổ internet, các công ty DotCom. Các tập đoàn công nghệ lớn nhất như Microsoft, Meta (công ty Facebook đổi tên), Google, Tencent… cũng đều đã có những bộ phận riêng về blockchain và đầu tư mạnh cho lĩnh vực này. Điều đó chứng tỏ blockchain không còn là một công nghệ mang tính thử nghiệm, mà đã trở thành một xu hướng công nghệ lớn.

Về động lực của xu hướng này, thì như tôi đã trả lời ở câu hỏi trước, vấn đề thực sự mà blockchain giải quyết là tạo dựng niềm tin số giữa con người với con người để tạo ra sự hợp tác mà không phải lúc nào cũng cần tới các tổ chức trung gian như truyền thống.

Việc giảm thiểu hoặc loại bỏ các tổ chức trung gian không chỉ nhằm giảm hao tốn, tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian giao dịch mà nó còn có một ý nghĩa nữa: đó là ngăn chặn vị thế độc quyền của một số tổ chức trung gian và chia sẻ lại lợi nhuận cho toàn bộ những người tham gia vào mạng lưới hợp tác.

Lấy ví dụ cụ thể là các mạng xã hội hiện nay. Mặc dù ai cũng có thể trở thành người dùng của mạng xã hội và sản xuất nội dung tạo giá trị cho mạng xã hội, nhưng sở hữu thực sự lại là công ty đứng đằng sau xây dựng mạng xã hội. Người dùng hầu như không có quyền quyết định mạng xã hội sẽ phát triển như thế nào, cũng như không được chia sẻ lợi nhuận hoặc chỉ được chia sẻ một phần rất nhỏ lợi nhuận đến từ mạng xã hội.

Nếu hiểu được tính chất sáng tạo hủy diệt của công nghệ blockchain, thì cũng sẽ hiểu được vì sao thế giới đang có những dòng tiền rất lớn đầu tư vào việc ứng dụng blockchain để sáng tạo ra những mô hình mới thay thế những mô hình hợp tác cũ mà chúng ta đang có. Ví dụ như hợp đồng thông minh (smart contract) cho phép giao dịch tự động trên cơ sở các điều kiện định nghĩa trước dần thay thế cách giao dịch truyền thống, tài chính phân tán (Defi)  thay thế cho ngân hàng, tổ chức tự vận hành (DAO) thay thế cho mô hình công ty và tổ chức truyền thống…

Phóng viên: Ý tưởng về hợp tác quy mô lớn dựa trên niềm tin số có thể nói là rất mới mẻ và thú vị. Nhưng liệu rằng những xu hướng này có mang đến cơ hội gì cho người dân Việt Nam hay chỉ là những xu hướng trên thế giới?

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng:

Trong thế giới hiện đại ngày nay, không khó để nhận thấy năng lực hợp tác chính là dấu hiệu rõ ràng nhất cho sự tiến bộ của xã hội. Nhìn vào các cường quốc ta dễ thấy một điểm chung là người dân ở các quốc gia đó rất giỏi hợp tác. Trong nước thì nhà khoa học, doanh nghiệp, nhà chính trị hợp tác cùng nhau chặt chẽ để nhanh chóng đưa khoa học công nghệ vào đời sống. Giữa các doanh nghiệp thì phối hợp cùng nhau tạo nên những tiêu chuẩn về sản phẩm, về chất lượng để tạo ra sự tương thích. Ngoài nước thì hợp tác với các quốc gia khác tạo nên các khối thương mại chung, các tập đoàn hoạt động trên quy mô đa quốc gia…

Nhìn về Việt Nam, thì có thể thấy văn hóa Việt Nam về cơ bản vẫn có nguồn gốc từ văn hóa nông nghiệp. Chính vì thế mà các cơ chế hợp tác truyền thống dựa trên tiêu chuẩn, dựa trên hợp đồng, trên cam kết luật pháp, trên vai trò của các tổ chức trung gian…trong nhiều trường hợp vẫn chưa phát huy hiệu quả tại Việt Nam, dẫn tới một nhận xét là người Việt thường khó hợp tác với nhau.

Đây là một nhược điểm, nhưng cũng lại là mảnh đất màu mỡ cho việc áp dụng blockchain tại Việt Nam.

Phóng viên: Mặc dù Việt Nam có nhiều tiềm năng để áp dụng blockchain, tuy nhiên khái niệm blockchain đối với đại đa số người dân vẫn còn rất mới mẻ. Liệu rằng Việt Nam đã có đủ lợi thế để có thể ứng dụng blockchain thành công?

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng:

Sự mới mẻ của blockchain hiện nay cũng giống như sự mới lạ của Internet những năm đầu thập niên 90. Khi đó đa số người Việt Nam cũng chưa hình dung được Internet là gì. Tuy nhiên chỉ sau 25 năm, Việt Nam đã lọt top 20 quốc gia có số lượng người sử dụng internet cao nhất thế giới. internet đã len lỏi trong mọi mặt của đời sống người dân từ thành thị tới nông thôn, và trở thành một tiện nghi không thể thiếu trong đời sống.

Sự phát triển thần kỳ của internet tại Việt Nam đã khẳng định người Việt rất giỏi làm quen và nắm bắt những thứ mới. Ngay cả với một lĩnh vực còn rất mới như blockchain, thì theo các nghiên cứu, Việt Nam cũng là nước có chỉ số chấp nhận tiền điện tử, blockchain cao nhất thế giới, gần gấp 5 lần người dùng ở Mỹ. Chưa kể Việt Nam đã xuất hiện những đơn vị khởi nghiệp kỳ lân trong lĩnh vực blockchain như Axie Infinity, Coin98, Tomochain, KyberNetwork,…

Tuy nhiên dù có nhiều lợi thế, nhưng có một thực tế là tại Việt Nam hiện vẫn chưa có hành lang pháp lý cụ thể cho blockchain. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến các startup blockchain người Việt lại thường đặt trụ sở tại nước ngoài để dễ dàng hoạt động và gọi vốn. Điều này dẫn tới tình trạng chúng bỏ lỡ cơ hội thu hút nguồn tài chính lớn đang đầu tư vào lĩnh vực blockchain. Thậm chí có những startup blockchain người Việt nổi tiếng thế giới, có định giá tới hàng tỷ đô la, nhưng toàn bộ doanh thu lại được ghi nhận ở quốc gia khác.

Do vậy, một trong những nhiệm vụ trọng tâm năm 2022, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ xây dựng đề án về blockchain và tham mưu cho Chính phủ, phối hợp với một số các bộ, ngành khác để có các hành động sớm, cụ thể nhằm hoàn thiện dần khung pháp lý cho blockchain và các ứng dụng liên quan.

Phóng viên: Hiện nay thì cũng có những lo ngại cho rằng một số ứng dụng của blockchain như tiền mã hóa có thể gây bất ổn định tới hệ thống tài chính, hoặc là những khoản đầu tư mang tính chất rủi ro cao. Cùng với đó thì một số dự án blockchain dạng game trong thời gian qua có dấu hiệu lừa đảo nhà đầu tư cũng đã khiến không ít người mất niềm tin vào các dự án blockchain của Việt Nam. Vậy ông nghĩ sao về điều này?

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng:

Tôi cho rằng blockchain là một lĩnh vực còn rất mới, và thường trước cái mới khi còn chưa hiểu rõ thì chúng ta thường có những lo lắng. Ngay cả Internet trước khi được đưa vào Việt Nam cũng đã có nhiều lo ngại về những tác động tiêu cực như lộ bí mật, bị kẻ xấu lợi dụng để phát tán thông tin xấu độc, khó khăn trong việc quản lý. Tuy nhiên thực tế đã chứng minh, sự mạnh dạn đưa Internet vào Việt Nam chỉ sau vài năm so với thế giới đã giúp thúc đẩy kinh tế, mở mang tri thức cho toàn dân, mang lại hiệu quả vô cùng lớn. Mặc dù những tác động tiêu cực của Internet là vẫn có,  nhưng là rất nhỏ bé so với những yếu tố tích cực mà công nghệ này mang lại cho người dân và đất nước.

Đối với lĩnh vực blockchain, tôi cũng cho rằng chúng ta cần có tinh thần mạnh dạn triển khai giống như tinh thần đã đưa internet vào Việt Nam.

Đặc biệt là với tốc độ phát triển rất nhanh chóng của công nghệ hiện nay, hoặc chúng ta tham gia trong nhóm các quốc gia dẫn đầu và cùng kiến tạo môi trường có lợi cho quốc gia, hoặc chúng ta mãi đi sau và nhường lợi thế cho các quốc gia khác.

Những công nghệ có tiềm năng thay đổi diện mạo xã hội toàn diện như blockchain chỉ xuất hiện 20-30 năm một lần. Và trong thời đại hiện nay thì 20-30 năm là một khoảng thời gian rất rất dài, tương đương với 3-4 chu kỳ công nghệ. Chúng ta nhất định không thể bỏ lỡ cơ hội này.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 4/2/2022

Tết Việt nơi xứ người

Thời điểm để người Việt sống xa quê nhớ về nguồn cội, không có gì thiêng liêng hơn là Tết cổ truyền dân tộc. Và hương vị những ngày đầu năm ở xứ người luôn luôn gieo vào lòng những người con ở xa quê hương nỗi khắc khoải hơn bao giờ hết.

Ở Mỹ, nơi cộng đồng gốc Việt lên đến đôi triệu người cho nên không khí đón Tết cũng rất màu sắc, phong phú và đậm nét văn hóa Việt. Ngay sau năm mới dương lịch, người Việt ở vùng Tiểu Saigon (Little Saigon, Orange County) đã rục rịch không khí đón Tết cổ truyền. Không khí Tết được thấy rõ nhất là qua hình thức trang trí, trưng bày phố xá, nhà hàng, siêu thị do người Việt làm chủ. Mầu đỏ, vàng được xem là niềm vui, may mắn là gam mầu chủ đạo. Tại nhiều thành phố có phần lớn là cư dân gốc Việt, các ngôi chợ đều đầy ắp những mặt hàng “made in Vietnam”, gần như không thiếu một thứ gì. Các mặt hàng Tết được gói, trưng bày vui mắt, thu hút sự mua sắm của khách hàng. Điểm thú vị là trong suốt tháng đầu tiên của năm mới, để chiều lòng phần đông khách hàng gốc Việt, các ngân hàng của người Mỹ như Bank of America, Wells Fargo Bank, City Bank… có thêm dịch vụ đổi tiền mới mệnh giá 1 USD, 2 USD, 5 USD giúp khách hàng tiện việc sử dụng làm “lì xì”. Chú trọng đến ngày nghỉ trong dịp Tết, một số doanh nghiệp, công ty của người Mỹ cũng thưởng Tết cho nhân viên gốc Việt của họ.

Tại những khu vực có đông người Việt cư ngụ như quận Cam (Orange County, Nam California), San Jose (Bắc California), Houston (bang Texas),… không khí đón Tết còn đi vào các hoạt động văn hóa tại các cơ sở tôn giáo như nhà thờ, nhà chùa, thánh thất. Đông đảo nam phụ lão ấu thường tập trung về đó để gói và nấu bánh chưng, bánh tét, làm mứt, giò chả, tập hát văn nghệ… Dù hằng ngày rất tất bật, vất vả, nhưng công việc chuẩn bị đón Tết chiếm thêm một phần thời lượng cuộc sống của mỗi người. Tuy nhiên, sự bận rộn ấy cũng làm cho mọi người cảm nhận được rằng, vẫn luôn có quê hương gần kề.

Đối với giới trẻ, thế hệ thứ 2, thứ 3 lớn lên ở Mỹ, họ tham gia ngày Tết bằng việc đến dự những hội xuân, hội chợ Tết được tổ chức công phu và đầy màu sắc văn hóa Việt. Tổng Hội Sinh Viên miền Nam California có truyền thống tổ chức hội chợ Tết thành công nhất. Nhờ vào lực lượng nhân sự tham gia đông đảo, hầu hết là giới trẻ, sinh viên và giới chức, viên chức có lòng nhiệt tình, mỗi năm, các chủ đề của hội chợ Tết đều có nét đẹp văn hóa đặc sắc và sáng tạo. Những chủ đề chính làm nên không khí văn hóa của hội chợ xuân được lấy ý từ nét đẹp cổ truyền, truyền thống quê nhà, như “Xuân quê hương”, “Tết đoàn viên”, “Gia đình sum vầy”,… Tại đây, những hình ảnh thân thương, gần gũi được sử dụng làm hình thức trang trí cho các gian hàng như: Ao quê, cây đa, bến nước, làng quê, mái đình, mái chùa, cây rơm, nhà tranh, con trâu, đàn gà, hoa mai, hoa đào,… tạo nên khung cảnh đậm bản sắc Việt, giúp du khách thưởng ngoạn, chụp ảnh và thả hồn về quê hương. Nhiều trò chơi dân gian như bói Kiều, thả thơ, đố vui dân gian, thi đánh cờ tướng, thi đấu vật, thi trẻ em mặc quốc phục đẹp, thi hát dân ca, hát quan họ, hát ba miền, thi hoa khôi,… cũng được tổ chức với nhiều giải thưởng có ý nghĩa, thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp, những thí sinh đến từ mọi nơi. Người Việt ở quận Cam, Nam California còn có truyền thống làm lễ diễu hành Tết đầu năm rất trọng thể. Đây là dịp để các hội đoàn cùng chung niềm vui ngày đầu năm. Mỗi hội đồng hương đều chuẩn bị cho mình bộ lễ phục trang trọng nhất, những tà áo dài đẹp nhất để diễu hành qua đại lộ Bolsa dài hàng ki-lô-mét.

Cũng trong dịp này, các “hội đồng hương” lại gặp gỡ để bàn bạc về buổi tiệc tất niên. Các tập san, đặc san đủ mọi chủ đề liên quan đến Tết được các nhà in tấp nập xuất bản, phát hành, và bày bán như một chợ sách báo Tết.

Ở thành phố như Westminster, Garden Grove còn có các chợ hoa xuân được bày ra sớm, từ ngày 23 âm lịch. Vào những ngày cuối tuần, người bán kẻ mua tấp nập. Đây chính là hình ảnh các chợ phiên ở quê nhà. Địa điểm tổ chức chợ hoa, hay hội chợ xuân là bãi đậu xe của các trường trung học, đại học trong khu vực. Chợ hoa xuân mỗi thành phố cạnh tranh nhau về hình ảnh và tính thương mại, nên quy mô đầu tư rất lớn, nhằm tạo ra dáng vẻ và phong cách riêng. Các loại hoa trưng Tết như phong lan, hoa mai, hoa đào, hoa thược dược,… được đưa từ các nông trại, nhà vườn của người Việt từ các vùng như San Diego, hoặc từ Mexico qua, phục vụ nhu cầu đa dạng của khách hàng. Có thể thấy chợ hoa xuân là một trong những điểm nhấn trong sinh hoạt văn hóa ngày Tết của bà con người Việt ở Mỹ đang sống xa quê.

Càng gần đến ngày Tết, không khí xuân càng thể hiện đến từng khu dân cư có người Việt sinh sống, nhất là các khu chung cư, mobile home (nhà tiền chế) tập trung đông người gốc Việt cư ngụ. Cũng chăng đèn kết hoa, bày biện, dọn dẹp nhà cửa đón xuân, kể cả hẹn hò nhau chung vui những bữa ăn uống, tụ tập nhân dịp tất niên, tân niên. Có câu nói “ăn Tết Việt ở Little Saigon” để phản ảnh một dịp nghỉ Tết rất vui, rất ấm áp khi muốn gặp gỡ đồng hương, chén thù chén tạc trong ngày đầu năm.

Đêm Giao thừa ở xứ người cũng mang một sắc thái khá đặc biệt. Các cơ sở tôn giáo như chùa, nhà thờ, thánh thất đều mở cửa tổ chức đón năm mới theo phong tục Tết cổ truyền. Thiện nam tín nữ, nam thanh nữ tú dập dìu đi lễ, hẹn hò gặp gỡ ở những điểm vui xuân. Vui nhất là tại các ngôi chùa lớn ở nơi có đông dân gốc Việt. Khách du xuân sớm làm lễ trước bàn thờ Phật, xin xăm, hái lộc, count down (đếm ngược), đốt pháo hoa, văn nghệ mừng xuân thật náo nhiệt từ đêm trừ tịch (đêm 30) đến tận rạng sáng ngày mồng 1.

Sang ngày đầu năm, hàng quán ở các khu thương mại đã mở cửa sớm đón khách. Không khí xuân tràn ngập trong những bài hát về Tết phát ra từ loa, đài của các cửa hàng thương mại rộn rã khắp nơi, gợi nhớ những hình ảnh quê hương vô cùng gần gũi. Chính quyền thành phố, mà hầu hết thành viên đều là các vị dân cử gốc Việt, tham gia rất tích cực vào các sự kiện văn hóa đầu năm bằng cách đi thăm hỏi, chào đón các cư dân, doanh nghiệp trong thành phố để tạo tình thân ái. Các chương trình phát thanh, truyền hình, báo chí tiếng Việt cũng hoạt động hết công suất, cho ra đời những chương trình Tết, đặc san xuân, phóng sự Tết vô cùng phong phú, đặc sắc. Hầu như các sản phẩm truyền thông này đều mang phong vị quê nhà, gợi nhớ hình ảnh các vùng miền cùng những phong tục, tập quán đặc sắc.

Đón Tết cổ truyền của người Việt ở Mỹ dù có mang đậm nét văn hóa quê hương, phong phú về hình thức, tuy nhiên trong sâu thẳm tâm tưởng nhiều người vẫn thấy đó là ăn Tết cùng ngoại cảnh, cùng cộng đồng. Không khí Tết chủ yếu mang tính cộng đồng mà ít vào trong từng gia đình. Bởi nhiều người vẫn phải đi làm, lo toan trong cuộc mưu sinh, cho nên hầu như ít có những bữa cơm đoàn viên trong đêm Giao thừa, hay ly rượu chúc mừng đầu năm. Do đó hiếm gặp hình ảnh cả gia đình tụ hội ngày đầu năm với ba thế hệ ông bà, cha mẹ, con cái cùng ngồi bên nhau, cạnh ly trà sớm để chúc tụng, trao phong bao mừng tuổi. Ông bà khó có dịp được nghe con, cháu chúc thọ mình vì ngôn ngữ bất đồng. Nhiều gia đình Việt có con cháu kết hôn với người nước ngoài, văn hóa khác biệt, dần dà cũng lãng quên hoặc thiếu nhiệt tình với ngày Tết âm lịch. Những bữa ăn đầu năm gia đình là hiếm hoi, ít được tổ chức. Như gia đình tôi chẳng hạn, sáu anh chị em sống ở Mỹ hơn 30 năm, nhưng chưa bao giờ có được một cuộc gặp gỡ đại gia đình vào ngày đầu năm, vì mỗi gia đình nhỏ đều có hoàn cảnh riêng, công việc riêng, sống rải rác ở nhiều tiểu bang trên nước Mỹ.

Nhân chuyện Tết ở trời Tây và Tết ở Việt Nam, lại nhớ năm 2011 qua Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao), tôi được về Việt Nam tham dự một sự kiện văn hóa, rồi được mời ở lại chung vui sự kiện “Xuân quê hương” tổ chức tại Hà Nội, dành cho người Việt sống xa quê hương đến từ nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ. Lần đầu ăn Tết cùng nhiều đại biểu từ xa về dự, trong suốt những ngày giáp Tết, chúng tôi được hưởng một cái Tết cổ truyền đúng nghĩa. Tết từ trong nhà, Tết ra ngoài ngõ. Không khí Tết sum vầy trong mỗi gia đình, từng vùng miền, nơi chúng tôi được đưa đi tham quan, đi giao lưu. Chúng tôi được đưa đi thăm đền chùa, đi thăm làng văn hóa, tham dự các lễ hội đầu năm. Phải nói rằng, cách thức tổ chức của Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đưa đại biểu người Việt sống xa quê trở về Việt Nam hưởng “Xuân quê hương” thật tuyệt vời. Rất chu đáo và đậm đà bản sắc dân tộc. Có thể nói là cái Tết ấn tượng nhất đối với tôi. Từ đó, năm nào tôi cũng được về Việt Nam ăn Tết. Cho đến nay, điều tôi mong mỏi nhất là được đón bố mẹ tôi về Việt Nam cùng ăn Tết, để được hưởng cái Tết cổ truyền trọn vẹn, vì không thể đâu bằng ở quê nhà.

Từ khi Việt Nam mở cửa giao thương, kinh tế phát triển, việc trở về Việt Nam ăn Tết giống như tôi đã trở thành một mặc định trong nhiều người Việt xa xứ. Ở các công sở, nhà máy, công ty, người gốc Việt cố gắng tránh nghỉ phép, nghỉ bệnh để dành thời gian nghỉ vào dịp Tết truyền thống của dân tộc. Vì thế, nhiều công ty, doanh nghiệp có đông lao động người Việt thường có khuyến cáo về việc phân bổ các ngày nghỉ lễ, Tết, hạn chế việc nhiều người nghỉ cùng một lúc, ảnh hưởng công việc. Năm nay, tình hình dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, cả thế giới vẫn phải gồng mình đối phó với biến thể mới của vi-rút SARS-CoV-2, nên việc trở về đón Tết chào xuân của bà con ở khắp nơi buộc phải cân nhắc trong việc di chuyển. Những chuyến bay về từ nước ngoài, nhất là từ Mỹ, vẫn là niềm mong mỏi của nhiều người. Ai cũng muốn được về với gia đình, về với người thân, về với quê hương trên những chuyến bay cuối năm, song có lẽ không phải ai cũng may mắn có được chuyến đi đó. Hôm nay, xuân đã đến rất gần, trong thời khắc thiêng liêng đón chào năm mới, đông đảo người Việt xa xứ từ dù ở quốc gia, lãnh thổ nào cũng lại mong muốn được trở về với quê hương, trở về với nguồn cội. Dẫu có đến tận chân trời góc bể thì quê hương xứ sở vẫn luôn ghi khắc trong tâm khảm của mọi người Việt Nam.

NGUYỄN QUANG TRƯỜNG (Việt kiều Mỹ)

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 3/2/2022

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chúc Tết thành phố Hà Nội

Tối 11-2 (tức 30 Tết), Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã đến chúc Tết Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Hà Nội.

Cùng đi, có đồng chí Lê Minh Hưng, Bí thư T.Ư Đảng, Chánh Văn phòng T.Ư, các đồng chí Văn phòng Tổng Bí thư, Văn phòng Chủ tịch nước. Tham dự buổi chúc Tết, có đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội; các đồng chí lãnh đạo Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc thành phố,…

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng hoan nghênh, đánh giá cao và chúc mừng những kết quả Đảng bộ thành phố Hà Nội đạt được trong thời gian qua, nhất là từ Đại hội lần thứ 17 của Đảng bộ thành phố đến nay.

Đồng chí cho biết, để chuẩn bị cho Đại hội Đảng bộ thành phố, tập thể Bộ Chính trị đã làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy; đồng chí cũng đã về dự, phát biểu ý kiến chỉ đạo Đại hội. Những năm qua, Hà Nội phát triển nhanh về nhiều mặt và chưa bao giờ có được cơ ngơi như hiện nay; phố phường, các cơ quan, nhà dân khang trang, khác xưa nhiều lắm. Hà Nội có nhiều thuận lợi, nhưng cũng có không ít khó khăn. Hà Nội là Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người; được các tổ chức quốc tế vinh danh là “Thành phố Vì hòa bình”; là thủ đô ngàn năm văn hiến, hào hoa và thanh lịch; là thủ đô Anh hùng; là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội,… Chúng ta luôn luôn tự hào về Hà Nội.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước rất vui mừng thấy Hà Nội phát triển nhanh và có những chuyển biến rõ rệt. Đồng chí nêu rõ, sang năm, cả nước bước vào giai đoạn phát triển mới; thuận lợi có nhiều, nhưng khó khăn cũng không nhỏ. Tuyệt đối không được chủ quan, thỏa mãn. Các lĩnh vực kinh tế- xã hội của Hà Nội đã phát triển nhanh, nhưng chưa đều. Thế và lực của Hà Nội rất lớn. Đảng bộ thành phố cần phát huy tốt hơn nữa bề dày truyền thống vẻ vang và những thành tựu đã đạt được, khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế, tận dụng tối đa thời cơ, huy động được nguồn lực tổng hợp để xây dựng và phát triển toàn diện, xứng đáng với vị thế chiến lược và tầm quan trọng của Thủ đô.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước gửi lời thăm hỏi, lời chúc mừng năm mới tốt đẹp nhất tới toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân Thủ đô.

Xin mượn tứ thơ của Bác Hồ, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chúc Đảng bộ, chính quyền, nhân dân thành phố bốn câu thơ: “Năm qua thắng lợi vẻ vang/Năm nay Hà Nội chắc càng thắng to/Hào hoa, thanh lịch, ấm no/Xứng danh Hà Nội, thủ đô Anh hùng”.

Thay mặt Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội, đồng chí Vương Đình Huệ báo cáo với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng một số kết quả nổi bật của thành phố trong năm 2020, phương hướng, nhiệm vụ năm 2021 và công tác tổ chức cho nhân dân đón Tết, vui Xuân vui tươi, an lành, tiết kiệm, đặc biệt là bảo đảm an toàn về mọi mặt. Trọng tâm là thành phố vừa tập trung triển khai đồng bộ các chương trình công tác lớn, các khâu đột phá, các nhiệm vụ chủ yếu mà Đại hội lần thứ 17 của Đảng bộ thành phố đã thông qua, vừa huy động cao độ các lực lượng phòng, chống, không để đại dịch Covid-19 lây lan, phức tạp.

Nhân dịp này, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã đến dâng hương tưởng niệm tại Tượng Đài Lý Thái Tổ; kể lại kỷ niệm của những năm tháng được công tác và trưởng thành tại thành phố Hà Nội; nói chuyện thân mật, lì xì, chúc tết những công nhân môi trường đô thị và một số lực lượng chức năng đang làm nhiệm vụ tại khu vực này.

Tin: BẮC VĂN; Ảnh: DUY LINH

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 3/2/2022

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chúc Tết đồng bào cả nước

Đúng thời khắc Giao thừa chuyển giao từ năm cũ Tân Sửu 2021 sang Năm Mới Nhâm Dần 2022, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã gửi lời chúc Tết tới toàn thể đồng bào, chiến cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài.

Thưa đồng bào, đồng chí và chiến sĩ cả nước,

Trong thời khắc thiêng liêng chào đón năm mới Nhâm Dần, tôi xúc động thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, xin gửi tới đồng bào, đồng chí, chiến sĩ cả nước, cùng đồng bào ta ở nước ngoài những tình cảm thân thương, lời chúc mừng năm mới tốt đẹp nhất.

Tôi cũng xin gửi tới bạn bè năm châu, nhân dân các nước trên thế giới lời chúc hòa bình, hữu nghị, phồn vinh và hạnh phúc.

Nhớ lại mùa xuân Nhâm Ngọ 1942, trên báo “Việt Nam độc lập”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết:

Chúc toàn quốc ta trong nǎm này,

Cờ đỏ ngôi sao bay phất phới!

Nǎm này là nǎm rất vẻ vang.

Lời chúc của Bác nay tròn 80 năm. Dù lịch sử đã sang những trang mới, nhưng những phẩm chất được hun đúc từ lịch sử dân tộc, tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái, sự bền bỉ, giàu đức hi sinh của nhân dân ta vẫn không bao giờ thay đổi.

Năm 2021, trong những thời khắc thử thách nhất, chúng ta đã chứng kiến nhiều hình ảnh đẹp, tấm gương dấn thân vì việc nghĩa, hi sinh vì cộng đồng ở mọi tầng lớp nhân dân: Đó là những bác sĩ, y tá, chiến sĩ, tình nguyện viên không quản ngại nguy hiểm vùng dịch, để lại phía sau gia đình, cha mẹ già, con thơ; đó là những cụ già đã đem hết số tiền tiết kiệm của mình ủng hộ quỹ phòng, chống COVID-19; đó là những cháu thiếu niên, nhi đồng đã vẽ những bức tranh tuyệt đẹp, nhiều bài thơ hay, lá thư thật xúc động, bày tỏ ước mơ, tình cảm với các y bác sĩ, cũng như niềm tin về sức mạnh Việt Nam trong thử thách đại dịch.

Trong giờ phút này, có những người con Việt Nam đang ở tuyến đầu chống dịch; các chiến sĩ ngày đêm giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ biên cương, hải đảo hay những anh chị em ở nhiều ngành nghề tiếp tục miệt mài công việc, không thể đón tết trọn vẹn bên gia đình.

Đảng, Nhà nước và nhân dân trân trọng những nỗ lực lao động vì trách nhiệm với cộng đồng và xã hội. Đất nước ghi nhớ những hy sinh của đồng bào, đồng chí, trân trọng tấm lòng hướng về Tổ quốc của đồng bào ta ở nước ngoài và sự giúp đỡ từ bạn bè quốc tế.

Chính những thử thách ấy càng tôi luyện thêm cho chúng ta sức mạnh của tinh thần đoàn kết một lòng, của ý chí và lòng kiên định, xứng đáng với phẩm chất anh hùng của cha ông chúng ta trong suốt chiều dài lịch sử “sáng chắn bão giông, chiều ngăn nắng lửa”, trải qua hàng ngàn năm văn hiến, dựng nước và giữ nước.

Kính chúc mọi gia đình Việt Nam thân yêu có những ngày Tết vui vẻ, đầm ấm và an toàn. Xin chúc mỗi người dân Việt Nam, đồng bào ta năm mới Nhâm Dần 2022 bình an, mạnh khỏe, thành công và hạnh phúc.

Xin trân trọng cảm ơn và chúc mừng năm mới.

·         Trang 1 báo Nhân Dân ngày 3/2/2022

Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm, động viên các đơn vị công an, y tế

Sáng 31/1, Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm, chúc Tết, kiểm tra công tác ứng trực, sẵn sàng chiến đấu tại Công an thành phố Hà Nội. Ông yêu cầu “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người xem có ai khó khăn, có ai thiếu ăn, thiếu mặc, có ai không có Tết không, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền có giải pháp phù hợp để không ai bị bỏ lại phía sau, không người nào, không gia đình nào không có Tết…”

Cùng đi với Thủ tướng có Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Chu Ngọc Anh; Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an; lãnh đạo Văn phòng Chính phủ.

Phát biểu tại đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính điểm lại, năm 2021 là năm diễn ra nhiều sự kiện chính trị trọng đại của đất nước và Thủ đô Hà Nội, năm chúng ta phải chống đỡ với rất nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là dịch bệnh COVID-19, đã tác động to lớn đến mọi mặt của đời sống xã hội. Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội có diễn biến phức tạp, đặt ra nhiều thách thức đối với công tác công an.

Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự chung sức, đồng lòng của Nhân dân, sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, chúng ta đã vượt qua khó khăn, thử thách và đạt được những kết quả quan trọng. Nhìn một cách tổng thể, trong điều kiện rất khó khăn, nhưng quốc phòng, an ninh, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta thực hiện thắng lợi các mục tiêu cơ bản của năm 2021.

Trong đó, với tinh thần đoàn kết, chủ động, linh hoạt và quyết tâm chính trị cao, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thủ đô đã nỗ lực khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức, thực hiện hiệu quả “nhiều mục tiêu” vừa phòng chống, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, vừa khôi phục, phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng-an ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Kết quả trên có sự đóng góp hết sức quan trọng, trực tiếp, toàn diện của lực lượng Công an nhân dân nói chung và của Công an thành phố Hà Nội nói riêng.

Các đồng chí đã thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, phục vụ tích cực mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KTXH, bảo vệ cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân; chủ động nắm chắc, dự báo sát, đúng tình hình, thực hiện tốt chức năng tham mưu nhiều chủ trương, quyết sách đúng đắn, giải pháp phù hợp, sát với tình hình thực tế. Vì càng khó khăn, phức tạp, nhiệm vụ lại càng nặng nề, liên quan đến các hoạt động của tội phạm, các lực lượng chống phá, thù địch…

Trong công tác phòng, chống dịch COVID-19, cùng với các lực lượng tuyến đầu khác, Công an Thành phố đã phát huy vai trò xung kích, tích cực tham gia đóng góp toàn diện trong công tác phòng, chống dịch.

“Các chiến sĩ Công an đã không quản ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh, xa gia đình, người thân; bằng cả tấm lòng nhân ái, sự hy sinh thầm lặng, sẻ chia sâu sắc, tận tình phục vụ, hướng dẫn, giữ gìn an ninh trật tự cho Nhân dân trong vùng dịch, trong các khu cách ly, bảo đảm an toàn chống dịch, tham gia vận chuyển hàng hóa…, góp phần quan trọng trong chăm lo đời sống tinh thần, vật chất cho Nhân dân”, Thủ tướng phát biểu.

Lực lượng Công an đã nắm chắc tình hình, chủ động xử lý có hiệu quả các tình huống, các thách thức, biến động phức tạp liên quan đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Công an Thủ đô đã triển khai quyết liệt các biện pháp, đấu tranh kiềm chế, kéo giảm nhiều loại tội phạm, nhất là tội phạm về trật tự xã hội, giảm 10,8 % so với năm 2020; phản ánh sự nỗ lực, cố gắng trong công tác đấu tranh với tội phạm.

Công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần từng bước xây dựng xã hội trật tự, kỉ cương. Triển khai thực hiện quyết liệt, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hoàn thành dự án cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và dự án sản xuất cấp và quản lý căn cước công dân, góp phần xây dựng Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số, xã hội số, công dân số.

Công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt. Tổ chức bộ máy được đổi mới, sắp xếp tinh gọn, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả theo hướng “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”; thực hiện mạnh mẽ, quyết liệt cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ đồng bộ với tinh gọn bộ máy, theo hướng tăng cường hơn cho lực lượng trực tiếp chiến đấu, hướng về cơ sở. Bên cạnh đó, Công an Thủ đô đã chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ kỉ luật, kỉ cương, bản lĩnh, nhân văn, vì nhân dân phục vụ, phát huy được sức mạnh của quần chúng nhân dân trong đấu tranh, phòng ngừa tội phạm ngay tại cơ sở.

Thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng ghi nhận, biểu dương cán bộ, chiến sĩ lực lượng Công an nói chung và Công an Thủ đô nói riêng đã khắc phục mọi khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ, đóng góp tích cực vào kết quả chung của thành phố Hà Nội và của đất nước trong năm qua.

Năm 2022, dự báo tình hình có những cơ hội, thuận lợi, nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn. Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đặt ra những yêu cầu ngày càng cao hơn; nhiệm vụ đặt ra ngày càng nặng nề hơn. Điều đó đòi hỏi nắm chắc thực tiễn, làm tốt công tác phân tích, dự báo tình hình, căn cứ khả năng đáp ứng để đưa ra giải pháp phù hợp bối cảnh thực tiễn của đất nước và Thủ đô.

Thủ tướng đề nghị lực lượng Công an nói chung và Công an Thủ đô nói riêng thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm. Trước hết, tiếp tục tham mưu cho Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền Thành phố lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thức XIII, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Thành phố Hà Nội trong công tác đảm bảo an ninh trật tự; phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong công tác phòng, chống tội phạm, đảm bảo an ninh-chính trị, trật tự an toàn xã hội. Mọi hoạt động của lực lượng Công an phải tuân thủ và bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo tuyệt đối, toàn diện của Đảng, quản lý của Nhà nước, góp phần phục vụ đắc lực, hiệu quả phát triển kinh tế-xã hội, giữ vững ổn định chính trị.

“Sự nghiệp bảo vệ an ninh trật tự là sự nghiệp của toàn dân, phải xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân và thế trận lòng dân vững chắc. Càng khó khăn càng phải giữ vững bản lĩnh của người Công an nhân dân, vì nước quên thân, vì dân phục vụ”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng yêu cầu tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt, phối hợp với các ban, sở, ngành, đoàn thể trong hệ thống chính trị của Thủ đô trong công tác bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, bảo đảm an toàn cho cuộc sống của nhân dân; gắn kết chặt chẽ giữa công tác đảm bảo an ninh trật tự với thực hiện mục tiêu phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội và thích ứng an toàn linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19; bảo đảm an dân, an sinh, trật tự an toàn xã hội.

Cùng với đó, triển khai đồng bộ các biện pháp, tập trung tấn công trấn áp mạnh các loại tội phạm, không để gia tăng tội phạm. Trước mắt, đề nghị lực lượng Công an bảo đảm tuyệt đối an ninh trật tự Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, phục vụ nhân dân ăn tết an vui, an toàn, trật tự.

“Đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người xem có có ai khó khăn, có ai thiếu ăn, thiếu mặc, có ai không có Tết không, nhất là các gia đình chính sách, hộ nghèo, công nhân lao động, những gia đình chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh COVID-19, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền có giải pháp phù hợp để không ai bị bỏ lại phía sau, không người nào, không gia đình nào không có Tết…”, Thủ tướng đề nghị.

Bốn là, tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm các quy định, biện pháp phòng, chống dịch COVID-19, tuyệt đối không được chủ quan, lơ là, mất cảnh giác; đề cao trách nhiệm người đứng đầu, chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ các biện pháp thích ứng, an toàn, linh hoạt, kiểm soát dịch bệnh tại cơ quan, đơn vị, bảo đảm vừa phòng, chống dịch bệnh, vừa thực hiện công tác bảo đảm an ninh trật tự. Đặc biệt, Công an Thủ đô cần tích cực phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan và các quận, huyện tiến hành tiêm vaccine cho người dân, thần tốc và thần tốc hơn nữa; phối hợp tiến hành mở cửa an toàn cho trường học…

Năm là, quan tâm chăm lo chế độ cho cán bộ, chiến sĩ, tổ chức cho cán bộ, chiến sĩ đón Tết Nhâm Dần với tinh thần vui tươi, đoàn kết, lành mạnh, an toàn và tiết kiệm, đảm bảo mỗi cán bộ, chiến sĩ đều được vui xuân đón Tết. Tổ chức thăm hỏi, động viên chu đáo, nghĩa tình các đồng chí cán bộ công an lão thành, cán bộ hưu trí, các đồng chí thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng và các gia đình chính sách khó khăn trong những ngày Tết.

Sáu là, coi trọng công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên; đẩy mạnh công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Nhân dịp này, Thủ tướng biểu dương lực lượng Công an đã nắm chắc tình hình, phát hiện, khởi tố, điều tra vụ án xảy ra tại Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao. Thủ tướng yêu cầu khẩn trương điều tra để đưa ra xét xử vụ án này bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Thủ tướng tin tưởng và mong muốn rằng, phát huy truyền thống anh hùng vẻ vang và kết quả đạt được của lực lượng Công an nói chung và Công an Thủ đô nói, các đồng chí sẽ phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó; đạt thành tích cao hơn năm 2021.

Hà Văn

·         Trang 8 báo Nhân Dân ngày 13/2/2022

Nhạc sĩ của những biểu tượng âm nhạc đi sâu vào lòng người

Có một thời gian dài, các giai điệu vừa mượt mà gần gũi âm hưởng dân gian, nhưng lại có những khoảnh khắc chót vót của cao trào kịch tính, mãnh liệt đã chiếm lĩnh âm nhạc trên làn sóng phát thanh, tạo cảm giác ấn tượng từ sự tráng lệ phi thường của những biểu tượng. Hai ca khúc “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó” và “Xa khơi” của Nguyễn Tài Tuệ đã nằm trong trường âm thanh tráng lệ ấy, mang lại một mỹ cảm khó lặp lại và hơi thở của một đời sống đầy ăm ắp niềm tin. Người nhạc sĩ tài hoa ấy đã ra đi sáng 11/2 tại Hà Nội.

Nguyễn Tài Tuệ sinh năm 1936, thuộc về thế hệ cách quãng hẳn với thế hệ nhạc sĩ tiền chiến và là thế hệ đầu tiên tạo ra một không gian âm nhạc tươi mới ở miền bắc sau năm 1954. Nhưng, con đường tạo ra chân dung âm nhạc của mỗi người không dễ dàng và nếu nhìn vào Nguyễn Tài Tuệ, có thể nhận ra một hành trình vừa lạ lùng vừa tiêu biểu cho những nghệ sĩ của không gian văn hóa một thời đại.

Rất nhiều người nghe gắn cái tên Nguyễn Tài Tuệ với ca khúc “Xa khơi”. Đây là một thành tựu nổi bật của dòng ca khúc cách mạng Việt Nam, được công bố năm 1962 với bản thu đầu tiên của ca sĩ Tân Nhân, cũng đánh dấu vị thế nổi bật của nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ. Sự gặp nhau giữa hai tâm hồn nghệ sĩ quê gốc miền trung và nhiều truân chuyên đã tạo ra một huyền thoại nhỏ về bài hát xuất chúng này. Nhiều năm tháng đã qua, âm điệu vời vợi của “Xa khơi” với nỗi nhớ nhung da diết mong ngày đoàn tụ thống nhất đất nước đã thành tiếng lòng của người Việt: “Nắng tỏa chiều nay/Thuyền về mái đọng chiều nay/Nhìn phương nam con nước vơi đầy, thương nhớ/ Nhớ thương anh ơi!”. Không chỉ là câu chuyện tình yêu, người ta lồng câu chuyện của nghệ sĩ trong đó và lồng chính tâm sự riêng của mình trong bài hát, khiến cho lời ca trở thành tiếng ca chung, hòa với những đợt sóng mãnh liệt của “Tình ca” (Hoàng Việt) hay trong sáng của “Bài ca hy vọng” (Văn Ký) và thêm nét đa dạng hoa mỹ của “Gửi người em gái miền nam” (Đoàn Chuẩn-Từ Linh) cùng giai đoạn cuối thập niên 1950 đầu 1960.

“Xa khơi” ra đời khi tác giả có tuổi đời rất trẻ, song trước đó ông đã có những bài hát xuất sắc như: “Lời ca gửi noọng”, “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó”, “Suối Mường Hum còn chảy mãi”… khi mới 22-23 tuổi, lúc tham gia công tác ở đoàn văn nghệ ba tỉnh miền núi Lào Cai, Hà Giang, Tuyên Quang bây giờ. Có những sáng tác được ông viết bằng cảm hứng và trí tưởng tượng, cùng sự vận dụng âm điệu dân ca dân tộc Tày như “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó” (1959) khi lúc đó ông chưa hề tới Cao Bằng.

Nguyễn Tài Tuệ viết rất ít ca khúc, sau khi tu nghiệp ở CHDCND Triều Tiên (1968-1972) về, ông chuyển sang viết khí nhạc. Những bài hát phổ biến nhất của ông chủ yếu viết vào giai đoạn trước đó. Chúng nhiều phần là những bài hát khai thác chất liệu dân gian, từ miền núi (Tiếng hát giữa rừng Pác Bó, Suối Mường Hum còn chảy mãi, Lời ca gửi noọng, Xuân về trên bản Nhắng…) đến miền trung (Xa khơi) và cả miền nam (Xôn xao bến nước) hay chủ đề chính ca thính phòng (Lê Quang Vịnh, người con quang vinh)… song điểm nổi bật là nét hàn lâm đòi hỏi khả năng xử lý thanh nhạc ở trình độ cao. Bản thân là một ca sĩ tenor khi bắt đầu sự nghiệp văn nghệ ở Hà Nội năm 1954, Nguyễn Tài Tuệ thuộc hàng các nhạc sĩ nghiêm cẩn về việc thể hiện bài hát và các sáng tác ấy cũng là những bài hát trong danh mục các bài thi thanh nhạc của nhạc viện cho đến giờ.

Những giọng ca hàng đầu của nền thanh nhạc miền bắc và sau ngày thống nhất đất nước năm 1975 đã tìm tới âm nhạc Nguyễn Tài Tuệ như một đỉnh cao cần chinh phục và những tên tuổi ấy đã tạo ra một bộ sưu tập giọng ca đáng mơ ước cho bất cứ tác giả nào: “Xa khơi” với Tân Nhân, Tường Vy, Hương Loan, Lê Dung, “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó” với Quốc Hương, Mai Khanh, Thanh Huyền, Anh Đào, Tuyết Nhung, “Suối Mường Hum còn chảy mãi” với Lê Hằng hay “Lời ca gửi noọng” (Mùa xuân gọi bạn)-Thanh Huyền, Thanh Hoa… Những giọng ca trẻ sau này cũng đem lại hơi thở mới thành công cho ca khúc Nguyễn Tài Tuệ như Anh Thơ, Tân Nhàn, Đào Tố Loan… hay những ca sĩ miền nam cũng tìm ra nét cá tính với âm nhạc của ông như trường hợp Ánh Tuyết hay một giọng ca nhạc trẻ là Hoàng Huệ Quân vào đầu thập niên 1980.

Cho dù đề tài nào, những bài hát của Nguyễn Tài Tuệ ghi dấu một vẻ đẹp chuẩn chỉ, một cái nhìn tìm kiếm sự lộng lẫy của thiên nhiên, toát lên tinh thần say mê lãng mạn nhiều nét mãnh liệt, qua những cao trào diễn tả kịch tích bên cạnh những khoảng êm ả xôn xao của giai điệu. Người ta cảm nhận cấu trúc âm nhạc của Nguyễn Tài Tuệ luôn tôn vinh sự hài hòa của biểu tượng. Ông đi tìm những khung cảnh tráng lệ, vẽ ra sự mênh mông của thiên nhiên từ xa tới gần, để rồi chấm phá nét biểu đạt chi tiết ở những thấp thoáng hành động, cử chỉ, từ “bát cơm mong chờ, người già ước mơ; líu lo i tờ môi đọng trẻ thơ” đến “thuyền về mái đọng chiều nay”, từ những nét tung hứng luyến láy dân gian đi đến những cao trào thăng hoa của những “đất rung tiếng ca nở hoa tháng Tám” tạo ra một phong cách ảnh hưởng mạnh đến hình tượng nghệ thuật không chỉ âm nhạc mà còn lấn sân các hình thức biểu diễn. Tựa như một điêu khắc gia, Nguyễn Tài Tuệ chăm chút những tượng đài bằng âm nhạc của mình. Nó có sự huyền bí, quyến rũ của một thế giới tâm trí đòi hỏi người hát, người nghe bóc tách, rồi mỗi lần nghe có thêm tầng cảm nhận.

Phong cách sáng tạo của Nguyễn Tài Tuệ đã tìm được đường đến cảm xúc người nghe, kể cả thời hiện tại là vì ông đã cấu tạo nên một kiểu nghệ thuật sử thi có nhiều tầng biểu đạt, tưởng như mộc mạc mà lại phức tạp, hoa mỹ huyền ảo. Thiếu đi những âm u của “rì rào núi cao tầng mây” hay khoáng đạt “mênh mông sóng xô ru thuyền ta xa bờ”, âm nhạc của một thời hẳn sẽ ít màu sắc hơn.

NGUYỄN TRƯƠNG QUÝ

·         Trang 3 báo Nhân Dân ngày 13/2/2022

Chương trình nghệ thuật “Mãi mãi là sao sáng dẫn đường”

Tối 12/2, tại Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam (58 Quán Sứ, Hà Nội), chương trình nghệ thuật mang tên “Mãi mãi là sao sáng dẫn đường” được tổ chức nhân dịp chào mừng 92 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2022).

Đến dự chương trình có đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng lãnh đạo nhiều bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương và địa phương.

Được thể hiện dưới hình thức giao lưu chính luận và nghệ thuật tổng hợp, chương trình gồm 3 phần: Tổ quốc – Cờ Đảng giục ta đi tới – Đắp xây nước non đẹp tươi, với những cuộc giao lưu, trò chuyện ý nghĩa đan xen trình chiếu video phóng sự, kết hợp nhiều loại hình biểu diễn được dàn dựng ấn tượng.

“Mãi mãi là sao sáng dẫn đường” đưa khán giả đến với một không gian giàu tính nghệ thuật, đắm mình trong tình cảm thiêng liêng, niềm tự hào, tin yêu vào Đảng Cộng sản Việt Nam qua những ca khúc cách mạng nổi tiếng và những sáng tác đương đại được các ca sĩ tên tuổi thể hiện như: Đăng Dương, Hoàng Tùng, Việt Hoàn, Phạm Thu Hà, cùng nhiều nghệ sĩ, ban nhạc, nhóm múa…

Dàn nhạc bán cổ điển của Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng, Nghệ sĩ Ưu tú-nhạc sĩ Doãn Nguyên biểu diễn xuyên suốt chương trình, trong các tác phẩm có đại cảnh hoành tráng như “Người là niềm tin tất thắng”, “Việt Nam ơi, mùa xuân đến rồi”, “Lá cờ Đảng”, “Tổ quốc ta cờ bay”…

Khán giả có dịp sống trong những thời khắc lịch sử được tái hiện chân thực và sâu sắc trên sân khấu như: Câu chuyện về cuộc chia tay giữa người thanh niên trẻ tuổi yêu nước Nguyễn Tất Thành với người cha thân yêu để sau đó là hành trình không ngưng nghỉ “đi tìm hình của Nước”. Dưới sự dẫn  dắt của Người, những thanh niên Việt Nam đầy nhiệt huyết đã thắp lên ngọn lửa cách mạng trong những năm đầu của thế kỷ 20 để rồi từ đó lan tỏa trên khắp cả nước dẫn tới sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Chương trình cũng đưa người xem qua từng giai đoạn cách mạng giành lại độc lập, tự do, thống nhất cùng những dấu ấn chỉ đạo của Đảng ta mang lại kỳ tích của hơn 35 năm đổi mới, hội nhập quốc tế, tạo dựng vị thế và thương hiệu quốc gia; vì một Việt Nam “bứt phá” với khát vọng hòa bình, thịnh vượng; Những câu chuyện về nghĩa tình đồng bào, tinh thần đại đoàn kết dân tộc của một giai đoạn lịch sử khi toàn Đảng, toàn dân chung sức đồng lòng, kiên cường vượt qua đại dịch Covid-19.

Bên cạnh đó, chương trình còn dành thời lượng cho các cuộc trò chuyện cùng khách mời là những nhân chứng lịch sử nhiều thế hệ và các chuyên gia, doanh nhân có nhiều đóng góp cho xã hội, như: Đồng chí Nguyễn Anh Tuấn – Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn, Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam; PGS, TS Nguyễn Mạnh Hà, Nguyên Viện trưởng Viện xây dựng Đảng – Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn, Thầy thuốc Nhân dân, Giám đốc Viện 175 – Bộ Quốc phòng; Đồng chí Tô Dũng Thái – Bí thư Đảng ủy – Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam (VNPT); doanh nhân Phạm Đình Đoàn, Chủ tịch Tập đoàn Phú Thái, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ doanh nhân Sao Đỏ…

Để thực hiện chương trình, lần đầu tiên, toàn bộ Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam trở thành một sân khấu truyền hình 360 độ với hệ thống đèn và màn hình trình diễn hiện đại, bắt mắt, góp phần đưa các tiết mục nghệ thuật thăng hoa một cách khác biệt. Qua đó, truyền tải thông điệp về  khơi dậy tình yêu, trách nhiệm và khát vọng cống hiến cho Tổ quốc trong con tim, khối óc của mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ; khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng trong hành trình phát triển của dân tộc.

Mỹ Hạnh

·         Trang 3 báo Nhân Dân ngày 14/2/2022

Giọng hát giàu cảm xúc

Ca sĩ Phan Thu Lan là gương mặt nghệ thuật xuất sắc, từng gặt hái được nhiều “vụ mùa” đáng kể trên bước đường nghệ thuật: Huy chương vàng Hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc 2005, Giải nhì Giọng hát hay Hà Nội 2006, Huy chương vàng Liên hoan phát thanh ABU tổ chức tại Bắc Kinh (Trung Quốc) 2016, Giải nhì Tiếng hát ASEAN+3 năm 2017, Giải ba Bintang Radio tổ chức tại Indonesia 2017… Chị cũng từng được mời sang Mỹ và nhiều nước châu Âu biểu diễn và được đông đảo người Việt xa quê yêu thích.

Với riêng tôi, một trong những lý do làm tôi cảm mến cô ca sĩ có giọng hát giàu cảm xúc của dòng nhạc đỏ là bởi một phần quê hương. Phan Thu Lan cùng huyện Ðức Thọ, Hà Tĩnh, bên dòng sông La, nơi tôi sinh ra. Cô là học trò của Nhà giáo Ưu tú, nghệ sĩ Hồ Mộ La. Sáu năm được bà truyền dạy là điều may mắn để Phan Thu Lan trưởng thành.

Thời thanh xuân, Phan Thu Lan thuộc diện ca sĩ đắt show nhất Hà Nội. Ngay khi sắp tốt nghiệp, Nhà hát nhạc nhẹ Trung ương (nay là Nhà hát nghệ thuật Ðương đại) đã “rước” ngay về làm ca sĩ chủ lực của nhà hát, rồi đoạt ngay Huy chương vàng Hội diễn ca múa nhạc toàn quốc. Sau này, Thu Lan về công tác tại Nhà hát Ðài Tiếng nói Việt Nam. Cùng những ca sĩ như: Ðăng Dương, Việt Hoàn, Hoàng Tùng, Ðăng Thuật, Trần Hồng Nhung, Bùi Thu Huyền…, Phan Thu Lan nhanh chóng trở thành giọng hát “đinh” của nhà hát, liên tục làm nhiệm vụ thu thanh. Tiếng hát của cô ca sĩ trẻ nhanh chóng phủ sóng toàn quốc, bay đến mọi nhà, nơi rừng núi biên cương xa xôi hay giữa biển đảo dạt dào sóng vỗ. Thế nhưng, khi đang đỉnh cao của sự nghiệp, những éo le, vận hạn bỗng ập xuống. 27 tuổi, Thu Lan kết hôn, song sau khi sinh con, cô bị mất giọng. Ðây là thời gian khó khăn nhất mà có lúc cô cảm thấy bất lực, ngay cả hạnh phúc gia đình cũng không giữ được. Với người ca sĩ, mất giọng cũng có nghĩa phải bỏ nghề, chấm dứt con đường nghệ thuật và chỉ có ý chí, nghị lực và tình yêu vô bờ bến với nghệ thuật mới giúp cô đứng dậy, vượt qua mọi nỗi đau và hồi phục dần giọng hát. Lại kiên trì tập luyện từ đầu như ngày nào hồi hộp nhìn cô giáo Hồ Mộ La thị phạm mà bắt đầu cho đến khi có thể lên sân khấu. Chỉ một thời gian ngắn sau, Phan Thu Lan đã trở lại với tài năng chói sáng của mình khi được là đại diện của nhà hát tham gia Liên hoan phát thanh ABU tổ chức tại Bắc Kinh (Trung Quốc) năm 2016 và đoạt giải á quân của cuộc thi.

Nhiều năm công tác tại Nhà hát Ðài Tiếng nói Việt Nam, Phan Thu Lan đã chinh phục những đỉnh cao ở dòng nhạc cách mạng, nhất là các bài hát đã đi vào lòng người trong những năm tháng chiến tranh. Giọng hát của Thu Lan vẫn trong trẻo, đầy chất trữ tình và luôn tươi mới, hấp dẫn qua các ca khúc như: Ngày mùa, Cô gái vót chông, Tiếng đàn Ta Lư, Cánh chim báo tin vui… Có thể nói, làn sóng Ðài Tiếng nói Việt Nam những năm qua có một lớp ca sĩ được đào tạo cơ bản qua Học viện Âm nhạc quốc gia, đã kế tục xuất sắc thế hệ ca sĩ đi trước như: Tuyết Thanh, Thu Phương, Thanh Hoa, Vân Khánh, Ngọc Tân, Hữu Nội, Phan Muôn… và Thu Lan là một trường hợp như thế. Tôi hay nhớ tới bài hát Cô gái vót chông mà Thu Lan thường hát trên sóng đài hay trên sân khấu được đông đảo người nghe yêu thích. Lại bỗng thấy có những lời bài hát cứ như vận vào cuộc đời cô: “Chim hót không hay bằng tiếng hát em” ■

Triệu Phong

·         Trang 8 báo Nhân Dân ngày 11/2/2022

Một nghệ sĩ thành công trong các vai diễn Bác Hồ

Nhắc tới Nghệ sĩ Ưu tú Tiến Hợi là nhắc tới những vai diễn của anh về Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lĩnh vực sân khấu và điện ảnh. Suốt chặng đường nghệ thuật hơn 30 năm, anh đã từng vào nhiều vai Bác Hồ ở các giai đoạn khác nhau và đều được thừa nhận là nghệ sĩ vào vai diễn lãnh tụ thành công không chỉ về dáng vóc, khuôn mặt sau khi hóa trang mà còn với đầy đủ thần thái cũng như phong cách của Người nhờ vào sự nghiên cứu vai diễn và tập luyện đầy nghiêm cẩn.

Có lẽ, trong đời mỗi nghệ sĩ đều có những khoảnh khắc, những thời điểm đáng nhớ, để từ đó, bước đường nghệ thuật được ấn định. Với Nghệ sĩ Ưu tú Tiến Hợi, đó là năm 1987, anh ở Đoàn Nghệ thuật Trường Sơn Quân khu 2. Thời điểm đó, đơn vị dựng vở Đêm trắng của tác giả Lưu Quang Hà với hình ảnh Bác Hồ là nhân vật trung tâm khi đưa ra quyết định khó khăn trong vụ án xử một sĩ quan cao cấp của quân đội tha hóa, biến chất, biển thủ công quỹ với hình phạt cao nhất trong bối cảnh quân và dân ta đang tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trường kỳ, gian khổ.

Vì đặc thù đi lưu diễn cho các đơn vị bộ đội, cho nên sẽ có nhiều khó khăn nếu mời diễn viên bên ngoài vào vai. Cái khó ló cái khôn, lãnh đạo đoàn tìm ngay diễn viên nhà. Tiến Hợi lúc đó mới 28 tuổi cùng một người khác được đề cử. Nhà hóa trang nổi tiếng Nhữ Đình Nguyên đã nhận xét, “Tiến Hợi giống lắm, thuận lợi từ mắt, dáng, chiều cao. Điều kiện như thế này để Tiến Hợi đóng vai Bác Hồ là quá hợp lý”. Thế là lãnh đạo giao ngay nhiệm vụ và động viên anh cố gắng vào vai cho tốt.

Sau này nhớ lại, Tiến Hợi cho biết tâm trạng khi đó rất lo lắng vì Bác Hồ là nhân vật của trung tâm vở diễn, xuất hiện từ đầu đến cuối với nhiều tâm trạng và lời thoại. Điều quan trọng đây cũng là vở kịch đầu tiên về đề tài chống tiêu cực, xử lý các cán bộ biến chất đang được công chúng quan tâm. Trong kịch bản có những phân đoạn khó với nghệ sĩ, vừa thể hiện được sự kiên quyết và lòng nhân từ, khoan dung của lãnh tụ. Nhưng là chiến sĩ-nghệ sĩ, anh không thể lùi bước trước nhiệm vụ được giao, cho nên khi nhận nhiệm vụ, Tiến Hợi đã đề nghị cấp trên cho xem các bộ phim tư liệu về Bác Hồ, nghe đi nghe lại những bài phát biểu của Người để luyện theo giọng nói, học theo phong cách và dáng đi, cách làm việc của Bác Hồ. Không phụ sự trông đợi của mọi người, đêm tổng duyệt, có những người từng gần gũi, sống và gắn bó với Người như Đại tướng Võ Nguyên Giáp và đồng chí Vũ Kỳ là thư ký của Bác… đều tán đồng, khen ngợi vai diễn của anh. Vốn là người bị cho là khó tính, song đồng chí Vũ Kỳ đã gặp và khen ngợi anh đã thể hiện được rõ nét tính cách, thần thái của Bác Hồ trong vai diễn đó.

Từ thành công của vở diễn, Tiến Hợi đã được các đạo diễn tin tưởng giao nhiều vai diễn Bác Hồ trong các vở diễn và phim ảnh. Về với Nhà hát Kịch Hà Nội sau khi Đoàn Nghệ thuật Trường Sơn Quân khu 2 giải thể, anh tham gia rất nhiều vai diễn trong các giai đoạn khác nhau về cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trên sân khấu, vai diễn Bác Hồ trong Xin lĩnh án tử hình đã giúp anh giành được Huy chương vàng danh giá vào năm 1992. Ở lĩnh vực điện ảnh, nghệ thuật có nhiều khác biệt với diễn xuất trên sân khấu, anh cũng đã cố gắng khắc phục khó khăn để vào vai với tâm thế cống hiến tốt nhất. Năm 1989, anh được mời đóng vai Nguyễn Tất Thành trong phim Hẹn gặp lại Sài Gòn ở thời tuổi trẻ của Bác Hồ, trong khi anh đã 30 tuổi.

Lần đầu tiên chạm ngõ điện ảnh, quen với cách diễn theo kiểu sân khấu kịch, trong khi điện ảnh đòi hỏi phải đời thường, dung dị, gần gũi… lại khiến anh lao tâm khổ tứ để dành thời gian tìm hiểu kỹ hơn về Bác Hồ giai đoạn sống ở Huế, cũng như cảm giác khi vào vai trên phim trường. Thành công của anh đã được giới điện ảnh ghi nhận, để rồi tiếp tục vào vai Bác ở phim Hà Nội mùa đông năm 46 dưới sự chỉ đạo khắt khe của đạo diễn Nghệ sĩ Nhân dân Đặng Nhật Minh. Thống kê chưa đầy đủ, Nghệ sĩ Ưu tú Tiến Hợi đã hơn 40 lần vào vai Bác Hồ ở trên sân khấu và điện ảnh, chưa kể rất nhiều những vai Bác Hồ do Tiến Hợi đảm nhận ở những trường đoạn ngắn trong các vở diễn, bộ phim và hàng trăm tiểu phẩm cũng như những lần vào vai Bác Hồ tại các sự kiện lễ hội lớn nhỏ trên khắp mọi miền đất nước và những lần anh lồng tiếng Bác Hồ cho các tác phẩm sân khấu truyền thanh.

Đóng vai Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nghệ sĩ Ưu tú Tiến Hợi thường tự nhủ lòng, phải làm sao gìn giữ hình ảnh cá nhân, không thể gây phản cảm cho khán giả trong cuộc sống đời thường. Vì thế, anh giữ lối sống trong sáng, tâm tư cũng cố gắng suy nghĩ theo hướng tích cực, chính trực. Người giúp anh hóa trang vào vai chính là nghệ sĩ Vương Đạm Thủy, người bạn đời và cũng là đồng nghiệp của anh. Do không thể luôn mời nhà hóa trang nổi tiếng Nhữ Nguyên, cho nên đoàn kịch của Tiến Hợi đã cử người theo ông học hóa trang cho diễn viên vào vai Bác Hồ và cơ duyên giúp chị Đạm Thủy học rất nhanh, để rồi quá trình làm việc, họ dần hiểu biết, đồng cảm rồi đến với nhau, đồng hành suốt chặng đường dài mấy chục năm qua.

Những đường nét mà chị trân trọng tô vẽ, chỉnh trang ngày một hoàn chỉnh hơn, phù hợp hơn đã giúp anh thêm thuận lợi đạt được hình ảnh Bác Hồ chân thật nhất. Cũng chính nghệ sĩ Đạm Thủy là người đã ở bên Nghệ sĩ Ưu tú Tiến Hợi trong giây phút anh đi về miền mây trắng. Hiền lành, chân chất, giản dị trong đời thường, nhưng với chị, anh rất nghiêm túc, cẩn thận trong từng vai diễn, từng thời khắc cống hiến cho nghệ thuật. Không chỉ đóng đinh trên sân khấu và điện ảnh với vai diễn về Bác Hồ, Tiến Hợi còn thành công ở nhiều vai diễn khác, nhưng với tâm thức chung, người ta luôn nghĩ đến anh trong các vai diễn về Bác Hồ-lãnh tụ kính yêu của dân tộc. Năm 2013, sách Kỷ lục Guinness của Việt Nam đã xác nhận “Tiến Hợi là nghệ sĩ thể hiện thành công vai Bác Hồ nhiều thể loại nhất”.

Tiễn đưa anh về thế giới người hiền, xin dành nén tâm nhang cho một nghệ sĩ nghiêm túc, chân thành với từng vai diễn, nhất là những vai diễn về Bác Hồ ở nhiều thể loại khác nhau của thế giới nghệ thuật.

Cao Ngọc

·         Trang 8 báo Nhân Dân ngày 11/2/2022

Người làm hiển lộ vẻ đẹp văn hóa của dân tộc mình

Nhà thơ Y Phương tên thật là Hứa Vĩnh Sước, sinh ngày 24 tháng 12 năm 1948 tại làng Hiếu Lễ, xã Lăng Hiếu, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Chính vì thế ông còn có tên gọi khác là Người trai làng Hiếu Lễ.

Ông là một minh chứng về một vùng văn hóa đã làm lên tâm hồn và cốt cách một con người thuộc về vùng văn hóa đó. Và con người đó đã làm cho những vẻ đẹp văn hóa của dân tộc mình hiển lộ như sự mở cánh của một bông hoa và tỏa hương thơm. Chúng ta hãy cùng nhau nghe lại những câu thơ ông viết về quê hương mình: Người đồng mình thương lắm con ơi/Cao đo nỗi buồn/Xa nuôi chí lớn/Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn/Sống trên đá không chê đá gập ghềnh/Sống trong thung không chê thung nghèo đói/Sống như sông như suối/Lên thác xuống ghềnh/Không lo cực nhọc/Người đồng mình thô sơ da thịt/Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con/Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương/Còn quê hương thì làm phong tục/Con ơi tuy thô sơ da thịt/Lên đường/Không bao giờ nhỏ bé được/Nghe con.

Năm 1968, nhà thơ Y Phương nhập ngũ, phục vụ quân đội đến năm 1981 thì chuyển về công tác tại Cao Bằng. Năm 1976-1979, ông học Trường Điện ảnh Việt Nam, rồi học khóa II (1982-1986) Trường Viết văn Nguyễn Du. Năm 1986, ông về công tác tại Sở Văn hóa, Thông tin Cao Bằng. Năm 1991, ông làm Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thông tin. Từ năm 1993, ông là Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Cao Bằng, rồi là Ủy viên Ban Chấp hành, Trưởng ban Kiểm tra Hội Nhà văn Việt Nam khóa VI, Phó Chủ tịch Hội đồng Thơ Hội Nhà văn Việt Nam. Nhưng tất cả những con số đó chỉ là những cây cột mốc thông thường trên con đường cuộc đời ông. Điều làm nên tên tuổi ông và giữ ông ở lại trong ký ức chúng ta là thơ ca và nhân cách của ông.

Trong cuộc đời sáng tác của mình, nhà thơ Y Phương đã để lại những tác phẩm quan trọng và những tác phẩm đó đã làm nên một vẻ đẹp riêng biệt trong thế giới thi ca tiếng Việt như Nói với con (1980), Tiếng hát tháng giêng (1986), Đàn then (1996), Chín tháng (trường ca), Đò trăng (trường ca), Vũ khúc Tày (2015), tập thơ song ngữ…

Năm 1987, nhà thơ Y Phương từng được giải A cuộc thi thơ Tạp chí Văn nghệ quân đội, giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1987 với tập thơ Tiếng hát tháng giêng, Giải A của Hội đồng Văn học dân tộc-Hội Nhà văn Việt Nam với tập thơ Lời chúc, Giải B của Liên hiệp Các hội văn học nghệ thuật Việt Nam và Giải B của Bộ Quốc phòng với trường ca Chín tháng (2001). Năm 2007, nhà thơ Y Phương vinh dự được nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học, nghệ thuật. Ông đã được trao tặng Huân chương Kháng chiến hạng ba, Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng.

Năm 1993, ông rời Cao Bằng về Hà Nội sinh sống và làm việc. Những ngọn gió và những câu hát tháng giêng từ núi cao cố hương ông cũng theo ông về chốn thị thành. Những ngọn gió và những câu hát tháng giêng ấy ban ngày như bị chìm khuất trong ồn ĩ của người và xe nơi thành phố, nhưng đêm đêm lại trỗi dậy thổi qua ngôi nhà ông, thổi qua tâm hồn ông làm ông nhiều lúc khóc như một cậu bé Tày ba tuổi, và đưa ông về nơi chôn nhau cắt rốn của mình.

Ở chốn thị thành với điều kiện sống tốt hơn, nhưng ông từng phải kêu lên trong buồn bã bởi nhớ quê nhà. Không một thứ gì có thể thay đổi con người ông, không gì có thể làm mờ đi những vẻ đẹp Tày trong những câu thơ và cả trong cuộc sống hằng ngày của ông. Và những vẻ đẹp ấy mỗi ngày lại lớn lên và bất diệt trong tâm hồn ông và trong tác phẩm ông. Văn hóa của dân tộc ông chính là hơi thở của ông, là máu chảy trong huyết quản ông, là tôn giáo của ông và là đạo sống của ông. Bởi thế mà thơ ca của ông là giọng nói của thời đại ông sống nhưng ngập tràn tinh thần văn hóa Tày huyền ảo và thẳm sâu.

Vào hồi 20 giờ ngày 9/2/2022, nhà thơ Y Phương đã trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng, hưởng thọ 75 tuổi. Nhưng không phải ông rời khỏi chúng ta mà ông đang hòa vào chúng ta, hòa vào đời sống, hòa vào những làn mưa ấm và chồi lộc cùng hoa thơm của những ngày tháng giêng mà ông đã từng ngợi ca bằng những câu thơ đẹp và trang trọng của mình. Cho dù đau thương, nhưng chúng ta-những người thấu hiểu thi ca của ông và đời sống của ông đã nhìn thấy con đường từ lúc ông sinh ra, lớn lên, sống, sáng tạo và dâng hiến cho nghệ thuật cũng như cho cuộc đời này. Đấy là con đường của những vẻ đẹp thi ca và vẻ đẹp của một tâm hồn rộng lớn và nhân ái.

Giờ đây, ông đã trút bỏ mọi thứ để thanh thản trở về làng Hiếu Lễ, Trùng Khánh để gặp tổ tiên, ông bà, cha mẹ ông và để chìm đắm trong những câu hát tháng giêng thánh thiện của xứ sở mình.

NGUYỄN QUANG THIỀU

·         Trang 3 báo Nhân Dân ngày 10/2/2022

Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng nhất

Chiều 9/2, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc ký Quyết định tặng thưởng Huân chương Lao động cho Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia, Huấn luyện viên trưởng và các cầu thủ của đội tuyển đã lập thành tích xuất sắc đưa đội tuyển bóng đá nữ lần đầu tiên trong lịch sử tham dự Vòng chung kết giải Vô địch bóng đá nữ Thế giới (World Cup) 2023 của Liên đoàn bóng đá Thế giới.

Theo đó, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tặng Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia và Huấn luyện viên trưởng Mai Đức Chung Huân chương Lao động hạng Nhất.

Các vận động viên khác của Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia là Chương Thị Kiều, Huỳnh Như và Nguyễn Thị Tuyết Dung được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì. Các vận động viên Thái Thị Thảo, Nguyễn Thị Bích Thùy, Trần Thị Kim Thanh và Phạm Hải Yến được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba.

Trước đó, ngay sau khi đội tuyển bóng đá nữ quốc gia giành chiến thắng trước đội tuyển Thái Lan hôm mùng 2 Tết Nhâm Dần và thắng đội tuyển Đài Loan (Trung Quốc) hôm mùng 6 Tết Nhâm Dần, Chủ tịch nước nước Nguyễn Xuân Phúc đều gửi lời khen ngợi, biểu dương các cầu thủ và huấn luyện viên Mai Đức Chung.

Chiều 8/2, Chủ tịch nước đã yêu cầu lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng Ban Thi đua-Khen thưởng Trung ương thực hiện nhanh các thủ tục, đúng quy định để kịp thời khen thưởng 2 huấn luyện viên, cùng với các cầu thủ nam và nữ đội tuyển quốc gia đã lập nhiều thành tích xuất sắc, trong đó phải quan tâm nhiều hơn nữa đến các cầu thủ nữ, vốn có điều kiện tập luyện và thi đấu khó khăn hơn.

·         Trang 5 báo Nhân Dân ngày 8/2/2022

Giấc mơ sản xuất công nghiệp sâm Ngọc Linh

TS Hồ Thanh Tâm, giảng viên Trường đại học Duy Tân (Đà Nẵng) đang triển khai nuôi cấy sinh khối đối với rễ cây sâm Ngọc Linh để chiết xuất dược chất như saponin có tác dụng ngừa ung thư. TS Hồ Thanh Tâm là một trong 10 nhà khoa học trẻ xuất sắc nhận giải thưởng Quả cầu vàng năm 2020 do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì.  

Từ vùng quê nghèo cát trắng Bình Sa (huyện Thăng Bình, Quảng Nam), Hồ Thanh Tâm theo đuổi con đường nghiên cứu công nghệ sinh học tại Trường đại học Đà Lạt. Những ngày tháng còn là sinh viên, anh vừa làm gia sư, làm thêm tại các nhà vườn, trang trại để bớt gánh nặng tài chính cho gia đình. Ước mơ chuyên sâu nghiên cứu để biến cây dược liệu của nông dân thành mỹ phẩm, thực phẩm có giá trị cao cứ thế lớn dần lên trong Tâm. Trong thời gian học cao học, Tâm được GS,TS Dương Tấn Nhựt hướng dẫn tham gia dự án về nhân giống vô tính và bảo tồn sâm Ngọc Linh.

Năm 2014, khi chưa hoàn thành xong chương trình cao học tại Trường đại học Đà Lạt, anh nhận học bổng toàn phần chương trình đào tạo tiến sĩ tại Đại học Quốc gia Chungbuk (Hàn Quốc). Tâm chọn hướng nghiên cứu nhân giống và sinh khối cây dược liệu. Với hướng nghiên cứu này, con đường nghiên cứu khoa học của Tâm rộng mở với nhiều công trình khoa học mang tầm cỡ quốc tế. Từ năm 2012 đến nay, Tâm có 34 công bố khoa học quốc tế và trong nước, đồng tác giả của một chương sách chuyên khảo của Nhà xuất bản SPi Technologies India Private Ltd 2020…

Chia sẻ về giấc mơ của mình, Hồ Thanh Tâm cho biết: “Tôi sinh ra và lớn lên ở nông thôn cho nên tình yêu đối với cây trồng luôn có sẵn trong người. Đến với khoa học, tôi mong muốn mang lại những sản phẩm tốt nhất để góp phần tạo ra một nền nông nghiệp công nghệ cao phục vụ quê hương, đất nước”. Bảo tồn giống cây đặc hữu, quý hiếm là giấc mơ của Tâm. Hoàn thành tiến sĩ, Hồ Thanh Tâm ở lại Hàn Quốc làm việc hai năm để tích lũy thêm kinh nghiệm. Đầu năm 2020, Tâm quyết định trở về Việt Nam và chọn làm việc tại Viện nghiên cứu Sáng kiến sức khỏe toàn cầu của Trường đại học Duy Tân. TS Hồ Thanh Tâm và cộng sự đang trong những bước thực hiện sản xuất sinh khối và hợp chất từ nguồn cây dược liệu của Việt Nam, trước mắt sẽ tập trung vào cây sâm Ngọc Linh.

Tâm cho biết: Hiện quy trình nhân giống sâm Ngọc Linh bằng kỹ thuật nuôi cấy mô đã được ứng dụng phổ biến. Thế nhưng, đây là loại cây đặc hữu, phân bố hạn chế, khó trồng. Sâm Ngọc Linh hiện chỉ mới trồng được trên một diện tích rất nhỏ ở khu vực Quảng Nam, Kon Tum và Lâm Đồng. Nếu không khai thác bằng phương pháp khác, số lượng ngoài tự nhiên có thể ngày càng khan hiếm. Việc chọn nguồn tế bào sinh trưởng mạnh được coi là yếu tố quan trọng nhất, quyết định đến khả năng tạo ra sinh khối hoạt chất cao.

TS Hồ Thanh Tâm khẳng định, chỉ mất khoảng từ 4 đến 8 tuần là có thể thu được hợp chất quý tương tự cây trồng khoảng 5 năm tuổi trong tự nhiên. Như chất saponin có tác dụng ngăn ngừa ung thư từ các dòng rễ bất định của sâm Ngọc Linh. Một năm, sẽ thu được vài lần như vậy. Mục tiêu của Tâm trong 10 năm tới, là chuyển từ nuôi cấy sinh khối từ quy mô phòng thí nghiệm sang quy mô công nghiệp. Việc chuyển giao công nghệ với sự tham gia của doanh nghiệp, xây dựng nhà máy chuyên sản suất sinh khối sẽ giúp tạo ra được nguồn nguyên liệu có hoạt tính, phục vụ sản xuất dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng có giá trị với giá thành thấp.

Bài và ảnh: ANH ĐÀO, ÁNH HÀ

·         Trang 3 báo Nhân Dân ngày 11/2/2022

Thanh tra chuyên đề mua sắm vật tư phòng, chống dịch Covid-19

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái vừa có ý kiến về việc thanh tra việc mua sắm trang thiết bị y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19.

Cụ thể, Phó Thủ tướng yêu cầu Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra việc mua sắm trang thiết bị y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19 tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và Bộ Y tế theo đúng kế hoạch thanh tra năm 2022 đã được phê duyệt.

Đồng thời, đôn đốc Thanh tra các Bộ, ngành địa phương khẩn trương thực hiện thanh tra chuyên đề việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19, bảo đảm các cuộc thanh tra được thực hiện theo đúng tiến độ, chất lượng; báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trong tháng 3 năm 2022.

·         Trang 5 báo Nhân Dân ngày 10/2/2022

Kỷ luật Thứ trưởng, nguyên Thứ trưởng Y tế

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh đã ký các quyết định của Thủ tướng Chính phủ thi hành kỷ luật đối với ông Cao Minh Quang, nguyên Thứ trưởng Y tế và ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Y tế.

Theo đó, tại Quyết định 151/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Xóa tư cách nguyên Thứ trưởng Y tế đối với ông Cao Minh Quang, do đã có vi phạm, khuyết điểm rất nghiêm trọng trong công tác và Ban Bí thư đã thi hành kỷ luật về Đảng.

Tại Quyết định 152/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Buộc thôi việc đối với ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Y tế, do đã có vi phạm, khuyết điểm rất nghiêm trọng trong công tác; Ban Bí thư đã thi hành kỷ luật về Đảng.

Trước đó, sau khi xem xét đề nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Bí thư nhận thấy ông Cao Minh Quang khi giữ các chức vụ Đảng ủy viên, Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Thứ trưởng Y tế đã vi phạm các nguyên tắc của Đảng, quy chế làm việc của Ban Cán sự đảng Bộ Y tế, Quy định những điều đảng viên không được làm; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để lưu hành thuốc giả nguồn gốc, xuất xứ, để nhiều cán bộ, đảng viên bị kỷ luật, xử lý hình sự, gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm thất thoát, lãng phí tiền, tài sản của Nhà nước và xã hội, ảnh hưởng đến chủ trương của Đảng, Nhà nước về bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân, gây bức xúc trong xã hội, làm giảm uy tín của tổ chức Đảng, ngành y tế và cá nhân.

Căn cứ nội dung, tính chất, mức độ hậu quả, nguyên nhân vi phạm theo Quy định của Đảng về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng đối với đồng chí Cao Minh Quang.

Đối với ông Trương Quốc Cường, với cương vị Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Thứ trưởng Y tế và Bí thư Đảng ủy, Cục trưởng Cục Quản lý dược các nhiệm kỳ 2010-2015, 2015-2020, Cục trưởng Cục Quản lý dược (từ ngày 1/8/2007 đến ngày 20/11/2016), cùng chịu trách nhiệm về vi phạm, khuyết điểm của Ban Cán sự đảng Bộ Y tế nhiệm kỳ 2016-2021; đồng chí đã vi phạm các nguyên tắc, quy chế, quy định của Đảng, vi phạm những điều đảng viên không được làm; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để xảy ra nhiều vi phạm pháp luật trong cấp phép cho thuốc giả nguồn gốc, xuất xứ lưu hành, gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm thất thoát, lãng phí tiền, tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng đến chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của nhân dân, gây bức xúc xã hội, làm giảm uy tín tổ chức Đảng, ngành y tế và cá nhân; để nhiều cán bộ bị xử lý kỷ luật, xử lý hình sự, cá nhân bị xử lý hình sự.

Căn cứ các quy định của Bộ Chính trị về xử lý kỷ luật tổ chức Đảng và đảng viên vi phạm; xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, tinh thần tự phê bình và phê bình, kết quả khắc phục các vi phạm, khuyết điểm, những đóng góp của từng tổ chức Đảng và từng cá nhân, Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng đối với đồng chí Trương Quốc Cường.

QUANG HƯNG

·         Trang 8 báo Nhân Dân ngày 10/2/2022

Khắc phục hậu quả vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng tại Gia Lai

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh vừa ký Công điện số 122/CĐ-TTg ngày 9/2/2022 của Thủ tướng Chính phủ gửi các Bộ: Công an, Giao thông vận tải, Y tế; Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia; UBND tỉnh Gia Lai về khắc phục hậu quả vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tỉnh Gia Lai.

Vào lúc 1 giờ ngày 9/2/2022, tại tuyến đường liên xã Đắk Sơmei – Hà Đông, huyện Đắk Đoa, tỉnh Gia Lai đã xảy ra vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng. Xe ô tô tải chở mỳ (sắn) mang biển kiểm soát 81C-111.25 lao xuống vực sâu, làm chết 6 người, bị thương 3 người.

Ngay sau khi nhận được thông tin về vụ tai nạn, Thủ tướng Chính phủ đã gửi lời chia buồn tới gia đình các nạn nhân tử vong, động viên, thăm hỏi các nạn nhân bị thương, phân công lãnh đạo Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia và lãnh đạo Cục Cảnh sát giao thông trực tiếp đến hiện trường vụ tai nạn, phối hợp với UBND tỉnh Gia Lai chỉ đạo giải quyết, khắc phục hậu quả, thăm hỏi, hỗ trợ, động viên nạn nhân và gia đình nạn nhân trong vụ tai nạn.

Để khắc hậu quả vụ tai nạn giao thông và không để xảy ra các vụ tai nạn giao thông tương tự, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu:

1-      Đồng chí Chủ tịch UBND, Trưởng ban An toàn giao thông tỉnh Gia Lai chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chức năng của tỉnh:

– Huy động các điều kiện tốt nhất về y tế để cứu chữa những nạn nhân bị thương; tổ chức thăm hỏi, hỗ trợ, động viên gia đình các nạn nhân tử vong và các nạn nhân bị thương trong vụ tai nạn.
– Tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật trật tự, an toàn giao thông; khẩn trương điều tra, làm rõ nguyên nhân, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm gây ra vụ tai nạn, có biện pháp xử lý nghiêm đối với lực lượng chức năng tại địa phương khi để xảy ra tình trạng xe ô tô tải chở quá số người quy định.

2- Bộ Công an chỉ đạo Công an tỉnh Gia Lai khẩn trương điều tra, xác minh nguyên nhân; lưu ý kiểm tra vi phạm về việc chở quá số người quy định đối với mọi phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, vi phạm về nồng độ cồn và chất ma túy trong cơ thể lái xe, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, kể cả xử lý trách nhiệm của chủ xe và doanh nghiệp kinh doanh vận tải khi để xảy ra tình trạng lái xe vi phạm. Đặc biệt, phải có phương án tăng cường kiểm tra và xử lý vi phạm đối với xe chở khách, xe chở hàng hoạt động trong thời gian từ 21 giờ hôm trước đến 5 giờ hôm sau để có biện pháp chấn chỉnh kịp thời, không để xảy ra các sự việc tương tự.

3- Bộ Giao thông vận tải

– Chỉ đạo Sở Giao thông vận tải tỉnh Gia Lai và các Sở Giao thông vận tải địa phương kiểm tra toàn diện về việc chấp hành các quy định kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô đối với doanh nghiệp là chủ sở hữu phương tiện trong vụ tai nạn, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật nếu phát hiện vi phạm; xem xét trách nhiệm của chủ doanh nghiệp (chủ xe) gây tai nạn nêu trên; kiểm tra điều kiện an toàn của kết cấu hạ tầng giao thông trên các tuyến quốc lộ và đường địa phương, kịp thời cung cấp thông tin liên quan về hạ tầng, tổ chức giao thông, phương tiện và người lái gây tai nạn cho cơ quan Công an để điều tra nguyên nhân vụ tai nạn; có biện pháp xử lý ngay các điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông trên các tuyến đường nêu trên.

– Chỉ đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam tăng cường giám sát thông tin qua thiết bị giám sát hành trình của xe ô tô, kịp thời cung cấp dữ liệu cho các lực lượng của ngành Công an và Sở Giao thông vận tải để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với xe vi phạm; tổ chức kiểm tra việc thực hiện quy định pháp luật về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải, đặc biệt tập trung vào các quy định bảo đảm an toàn giao thông đối với lái xe kinh doanh vận tải. Rà soát, bổ sung hệ thống biển cảnh báo nguy hiểm, hạn chế tốc độ, hướng dẫn lái xe an toàn… Huy động mọi nguồn lực xử lý triệt để các điểm đen về tai nạn giao thông trên các tuyến quốc lộ, nhất là các đoạn đường đèo dốc, xử lý ngay sự cố sạt lở, hư hỏng đường do mưa lũ gây ra.

4- UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

– Khẩn trương phục hồi hoạt động vận tải công cộng nội bộ và liên tỉnh (kể cả vận tải hành khách và vận tải hàng hóa) trong điều kiện bình thường mới của tình hình dịch COVID-19 để phục vụ người dân, doanh nghiệp.

– Chỉ đạo siết chặt công tác quản lý kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô trên địa bàn, tăng cường kiểm tra việc thực hiện quy định về điều kiện kinh doanh vận tải đối với đơn vị kinh doanh vận tải bằng xe ô tô, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các hành vi vi phạm.

– Tiếp tục rà soát, phát hiện và xử lý triệt để các điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông trên mạng lưới các tuyến đường do địa phương quản lý, lưu ý những tuyến đường đèo dốc, đường dân sinh; khắc phục ngay sự cố về hạ tầng để bảo đảm giao thông an toàn.

5- Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia tiếp tục phân tích, đánh giá nguyên nhân xảy ra các vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng trong thời gian qua, cũng như trách nhiệm của các cơ quan chức năng, đề xuất giải pháp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ./.

·         Trang 8 báo Nhân Dân ngày 9/2/2022

Triệt phá đường dây buôn lậu xăng đặc biệt lớn

Liên quan đến “đại án” buôn lậu xăng quy mô đặc biệt lớn từ nước ngoài vào Việt Nam qua đường biển mà Công an tỉnh Đồng Nai chủ trì, phối hợp một số đơn vị nghiệp vụ Bộ Công an triệt phá trong chuyên án mang bí số 920G, cùng với hoàn tất kết luận điều tra giai đoạn 1, lực lượng chức năng đã đề nghị truy tố 74 bị can về tội buôn lậu và nhận hối lộ. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai đang tiếp tục mở rộng giai đoạn 2, với quy mô các đối tượng buôn lậu xăng còn lớn hơn, đã khởi tố 25 bị can, truy nã một bị can khác về tội buôn lậu.

Đường dây buôn lậu xăng này được sự “bảo kê” của một số cán bộ công tác tại các cơ quan có nhiệm vụ chống buôn lậu. Các đối tượng sử dụng tàu biển đi nước ngoài mua xăng lậu vận chuyển về nước ta, bơm sang các tàu nhỏ và vận chuyển bằng đường biển, đường sông vào đất liền tiêu thụ.

Kết luận điều tra giai đoạn 1, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai đề nghị truy tố 74 bị can, gồm: Phan Thanh Hữu, 65 tuổi, Giám đốc Công ty TNHH thương mại Phan Lê Hoàng Anh; Nguyễn Hữu Tứ, 65 tuổi; Đào Ngọc Viễn, 54 tuổi, Giám đốc Công ty TNHH Đại Dương Hải Phòng, cùng 71 đồng phạm về tội buôn lậu; Ngô Văn Thụy, 58 tuổi, Đội trưởng Đội 3, Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan về tội nhận hối lộ. Theo hồ sơ, hơn 20 năm về trước, Hữu và Viễn quen biết nhau khi làm chung ở một doanh nghiệp thủy sản. Đến tháng 9/2019, Hữu hoán đổi tiền góp vốn với một giám đốc doanh nghiệp để lấy bốn tàu thủy Nhật Minh, lần lượt ký hiệu 06, 07, 08, 09, với mục đích dùng để buôn lậu xăng từ Singapore về Việt Nam. Lúc này, Hữu biết Viễn đang điều hành Công ty TNHH Đại Dương Hải Phòng, chuyên mua bán, vận chuyển xăng dầu và có nhiều mối quan hệ với một số cá nhân ở các cơ quan chức năng cho nên bàn bạc, thỏa thuận góp vốn cùng thực hiện hành vi buôn lậu xăng. Sau đó, Hữu, Viễn cùng ba người khác góp 53,4 tỷ đồng để mua xăng. Các bên thỏa thuận, lợi nhuận thu được sẽ chia theo tỷ lệ Hữu 40%, Viễn và những người còn lại 60%. Viễn giới thiệu cho Hữu liên hệ với chủ hàng ở Singapore thỏa thuận về giá và cách thức nhận hàng. Tiếp đó, Viễn điều hai tàu biển chuyên dụng lần lượt mang tên Pacific Ocean và Western Sea, có tổng trọng lượng 8.000 tấn đậu tại vùng biển tự do giáp ranh giữa các nước Singapore, Indonesia, Malaysia. Đến khi có tín hiệu, các tàu này sẽ vào cảng Vopak (Singapore) liên lạc với đại lý để nhận hàng.

Sau khi nhận hàng xong về tới vùng biển Việt Nam, Hữu chỉ đạo nhân viên đưa tàu Nhật Minh 07, 08, 09 ra nhận xăng chở về khu vực sông Hậu thuộc xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long và các tàu Khánh Hòa 1, 3 đưa vào cảng Bắc Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa. Tiếp đó, xăng được sang qua các tàu bán cho các đầu mối lớn có kho chứa. Từ đây xăng lậu tiếp tục được bán cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu ở hầu hết các tỉnh, thành phố khu vực Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ, miền trung và Tây Nguyên. Xăng lậu có mầu trắng, còn xăng tiêu thụ trong nước lại có mầu vàng nhạt. Do đó, để không bị phát hiện và thuận lợi trong tiêu thụ, Hữu sử dụng bột mầu và dung môi cho người đưa lên tàu pha chế thành màu vàng nhạt để giống xăng trong nước. Theo kết quả điều tra, từ tháng 3/2020 đến tháng 2/2021, Hữu và Viễn cùng các đối tượng đã vận chuyển 48 chuyến, tổng cộng hơn 198 triệu lít xăng lậu, trị giá gần 2.800 tỷ đồng. Trong đó, đã tiêu thụ hơn 196 triệu lít, thu lợi hàng trăm tỷ đồng, riêng Phan Thanh Hữu hưởng hơn 105 tỷ đồng.

Một lãnh đạo Công an tỉnh Đồng Nai cho biết, qua điều tra đã phát hiện nhóm tội phạm trong đường dây này hoạt động có tổ chức rất tinh vi và xảo quyệt. Các đối tượng bên ngoài câu móc với người đứng đầu, cấp phó của một số đơn vị có chức năng phòng, chống buôn lậu, sau đó khống chế họ thông qua người thân trong gia đình để thực hiện hành vi phạm tội.

Quá trình mở rộng chuyên án, Công an tỉnh Đồng Nai phối hợp Bộ Công an phát hiện một đường dây buôn lậu xăng còn lớn hơn đường dây nêu trên do Mai Thị Dần, Giám đốc Công ty TNHH Hà Lộc, một trong những doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu lớn nhất tại tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và khu vực phía nam cầm đầu. Theo cơ quan điều tra, đường dây của bị can Dần có quy mô rất lớn, hoạt động độc lập với đường dây của Phan Thanh Hữu, cung cấp xăng lậu cho nhiều doanh nghiệp tiêu thụ tại các tỉnh, thành phố ở khu vực phía nam, miền trung và Tây Nguyên. Trong đó, Nguyễn Thăng Long, ngụ huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai, là mắt xích quan trọng, được cho là đã mua khoảng 3,5 triệu lít. Ngoài ra, Long còn tiêu thụ xăng lậu từ đường dây của Hữu. Long được biết đến là một trong những đại gia kinh doanh xăng dầu có tiếng tại Đồng Nai.

Để mở rộng điều tra đường dây buôn lậu xăng do Mai Thị Dần cầm đầu, Ban Chuyên án 920G đã quyết định tách hành vi của chủ doanh nghiệp này và đồng phạm thành vụ án khác để điều tra riêng với đường dây do Hữu cầm đầu. Đến nay, ở giai đoạn 2 của chuyên án, cơ quan điều tra đã khởi tố 25 bị can về hành vi buôn lậu và truy nã 1 bị can. Cùng với đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai tiếp tục điều tra Phan Thanh Hữu và đồng phạm về các tội đưa hối lộ; sản xuất, buôn bán hàng giả; in, phát hành mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước. Đến thời điểm này, cơ quan điều tra đã khởi tố 100 bị can trong chuyên án; tạm giữ hơn 3 triệu lít xăng dầu giả; hơn 100 tỷ đồng tiền mặt và nhiều ngoại tệ; phong tỏa 51 tài khoản với số tiền hơn 300 tỷ đồng, cùng nhiều tài sản nhà đất có giá trị rất lớn khác đã bị kê biên để phục vụ công tác điều tra.

Theo đánh giá của Công an tỉnh Đồng Nai, việc đấu tranh thành công chuyên án đã đập tan, bẻ gãy đường dây buôn lậu xăng dầu xuyên quốc gia, chặn đứng hoạt động sản xuất xăng giả, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, chống thất thu ngân sách nhà nước, ổn định thị trường xăng dầu và bảo vệ người tiêu dùng. Bởi lẽ, đường dây buôn lậu, sản xuất xăng giả quy mô đặc biệt lớn này đã đưa ra thị trường hàng trăm triệu lít, gây tác hại đối với người tiêu dùng; đồng thời làm lũng đoạn thị trường xăng dầu trong nước. Đây là vụ án được Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đưa vào diện theo dõi, chỉ đạo.

·         Trang 1 báo Nhân Dân ngày 15/2/2022

Các khu công nghiệp miền trung rộn ràng vào xuân

Ngay sau Tết Nguyên đán, nhiều doanh nghiệp lớn ở miền trung đã đồng loạt trở lại sản xuất với khí thế sôi nổi, rộn ràng khi các địa phương kiểm soát dịch hiệu quả, mở cửa trở lại các hoạt động, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, từng bước phục hồi và tăng trưởng kinh tế, ổn định đời sống nhân dân.

Sáng mồng 7 tháng Giêng, hơn 9.500 cán bộ, công nhân, người lao động tại Khu công nghiệp Thaco (Công ty cổ phần Thaco) tại huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam, đã trở lại cơ sở sản xuất. Phó Tổng Giám đốc Thaco Nguyễn Quang Bảo cho biết: Ngay những ngày đầu xuân mới, trước khi trở lại làm việc, toàn bộ cán bộ, công nhân, người lao động được xét nghiệm, kịp thời phát hiện các ca nhiễm Covid-19 để cách ly điều trị theo quy định. Ngoài việc duy trì thực hiện nghiêm ngặt quy định 5K, Thaco tổ chức xét nghiệm nhanh định kỳ và test ngẫu nhiên cho người lao động, để kịp thời phát hiện, cách ly điều trị ca nhiễm, không để dịch bùng phát, lây lan diện rộng; đồng thời kiểm soát chặt chẽ, ngăn chặn dịch từ bên ngoài xâm nhập vào khu vực sản xuất.

Theo kế hoạch, năm 2022, Thaco sẽ cấu trúc lại toàn diện để trở thành tập đoàn công nghiệp đa ngành, với định hướng các ngành chủ lực bao gồm sản xuất ô-tô, cơ khí và công nghiệp hỗ trợ, nông nghiệp công nghệ cao, logistics, đầu tư-xây dựng và thương mại-dịch vụ, chuyển đổi số. Riêng Thaco Chu Lai đặt mục tiêu phát triển thành hệ sinh thái đa ngành tiêu biểu của Thaco tại Quảng Nam-miền trung, kết nối hai miền nam-bắc, Tây Nguyên và Lào, Campuchia. Năm 2022, Thaco Chu Lai phấn đấu sản xuất 128 nghìn xe các loại (tăng 54% so năm 2021), cung ứng ra thị trường hơn 125 nghìn xe, tổng doanh thu hơn 13 nghìn tỷ đồng (tăng gấp hai lần năm 2021), nộp ngân sách hơn 30 nghìn tỷ đồng; trong đó, nộp tại Quảng Nam 22.300 tỷ đồng, tăng 43% so năm 2021.

Tại Đà Nẵng, thành phố hiện có sáu khu công nghiệp, một khu công nghệ cao và một khu công nghệ thông tin tập trung với hơn 70 nghìn lao động, Trưởng Ban quản lý Khu công nghệ cao các khu công nghiệp Đà Nẵng Phạm Trường Sơn cho biết, đến thời điểm này, người lao động trong các khu công nghiệp Đà Nẵng đều được tiêm đủ hai mũi vắc-xin nên mọi người đều yên tâm làm việc. Ngày 7/2, hầu hết các doanh nghiệp trở lại hoạt động, với hơn 82% số công nhân, đến ngày 14/2 có 100% số người lao động trở lại làm việc.

Tất cả các doanh nghiệp đều tổ chức xét nghiệm, phát hiện sớm các ca nhiễm để cách ly điều trị, hạn chế dịch lây lan. Tại lễ ra quân đầu xuân (ngày 7/2), Công ty cổ phần Phát triển Khu công nghệ thông tin tập trung Đà Nẵng đã cho xuất xưởng lô hàng 2.000 máy tính bảng đầu tiên của năm 2022, nhằm hưởng ứng chương trình “Sóng và máy tính cho em” do Thủ tướng Chính phủ phát động. Đây cũng là dấu mốc quan trọng trong lộ trình sản xuất những sản phẩm công nghệ mang dấu ấn “Make in Việt Nam” của Tập đoàn Trung Nam.

Ông Nguyễn Ngọc Thảo, Phó Tổng Giám đốc Trungnam Group chia sẻ: Với tiến độ xây dựng và những tín hiệu tích cực từ thu hút đầu tư của các đối tác quốc tế, nhất là việc hợp tác triển khai xây dựng Trung tâm dữ liệu tập trung (Data Center) với đối tác Singapore góp phần quan trọng trong khớp nối hoàn chỉnh hệ sinh thái, khu công nghệ thông tin tập trung Đà Nẵng đang hướng tới trở thành Khu Công nghệ thông tin tập trung quy mô và hoàn chỉnh đầu tiên tại Việt Nam. Trong đó, có năm nhà máy quy mô lớn từ 4.000-6.000 m2/sàn đã cơ bản hoàn thành, chuẩn bị đi vào hoạt động trong tháng 3 tới, tạo việc làm cho gần 2.000 lao động kỹ thuật cao; bốn căn biệt thự mẫu thuộc khu chuyên gia đã hoàn thành và sẽ đồng loạt triển khai hoàn thiện 60 căn biệt thự còn lại theo tiêu chuẩn 5 sao.

Khu công viên sinh thái, công viên thể thao cũng đã sẵn sàng. Các tiện ích khác như: Club House, khu công viên trung tâm… cũng đang trong giai đoạn hoàn thiện. Trung tâm Nghiên cứu sản xuất và lắp ráp thiết bị điện tử công nghệ cao Surface Mount Technology thuộc tập đoàn Trung Nam sẽ tham gia sâu hơn vào khâu nghiên cứu và phát triển sản phẩm (R&D), phân khúc mang giá trị gia tăng cao nhưng đòi hỏi khắt khe về trình độ cũng như về tiềm lực tài chính. Đây là động lực để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, hướng tới hình thành nền kinh tế bền vững và có hàm lượng chất xám cao, mở ra một chu kỳ mới cho lĩnh vực công nghiệp điện tử, công nghiệp công nghệ thông tin gắn liền với nền kinh tế số của thành phố Đà Nẵng và cả nước.

Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Lê Trung Chính chia sẻ, năm 2022, Đà Nẵng sẽ cố gắng vượt qua những khó khăn, thách thức, triển khai các dự án trọng điểm, mang tính chất đột phá, như xây dựng bến cảng Liên Chiểu; khu đô thị làng Đại học Đà Nẵng; tuyến đường cao tốc La Sơn-Túy Loan (đoạn Hòa Liên-Túy Loan); nâng cấp, mở rộng nhà ga hành khách T1, Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng; Khu Du lịch Làng Vân; nâng cấp mở rộng quốc lộ 14B (đoạn Túy Loan-Hòa Khương); đường vành đai phía tây đoạn từ quốc lộ 14B đến đường Hồ Chí Minh; đường vành đai phía tây 2; Nhà máy nước Hòa Liên,… Đây đều là những công trình, dự án động lực, trọng điểm có tác động kích thích, phục hồi phát triển kinh tế-xã hội cho Đà Nẵng và các tỉnh lân cận. Vì thế việc các doanh nghiệp đồng loạt ra quân sản xuất đầu năm là hành động thiết thực, góp phần thực hiện hiệu quả chủ trương của thành phố.

Cũng như Đà Nẵng, Quảng Nam, ngay từ những ngày đầu năm, không khí ra quân, thi đua lao động sản xuất ở Quảng Ngãi diễn ra sôi nổi. Với tinh thần phấn chấn, hàng chục nghìn kỹ sư, công nhân Công ty cổ phần Thép Hòa Phát Dung Quất khẩn trương làm việc sau những ngày nghỉ Tết cổ truyền. Trưởng phòng Nhân sự Công ty Lưu Thanh Tùng cho biết, thời gian qua, mặc dù bị ảnh hưởng của dịch nhưng công ty vẫn duy trì sản xuất ổn định, bảo đảm việc làm và thu nhập, mức thưởng Tết tăng hơn trước nên người lao động rất phấn khởi, lao động với quyết tâm cao nhằm khẳng định vị thế về chất lượng và sản lượng của Thép Hòa Phát tại thị trường trong nước và quốc tế. Ngay sau Tết, Hòa Phát ký hợp đồng xuất khẩu lô thép cuộn cán nóng đầu tiên với khối lượng 35 nghìn tấn sang Italia.

Tại cảng PTSC Dung Quất, hàng trăm công nhân đang làm việc khẩn trương, liên tục bốc dỡ thiết bị máy móc từ tàu Han Zhi (Panama) vừa cập cảng, kịp bàn giao cho khách hàng. Phó Giám đốc cảng PTSC Dung Quất Huỳnh Văn Thanh hồ hởi nói: “Với tinh thần phục vụ khách hàng 24/24 giờ, PTSC Dung Quất huy động đầy đủ phương tiện, nhân lực làm việc bất kể ngày đêm, giải phóng nhanh hàng hóa, rút ngắn thời gian tàu nằm tại cảng”. Năm 2021, cảng PTSC Dung Quất đạt tăng trưởng cao, với mức hàng hóa xuất, nhập khẩu thông qua cảng đạt ba triệu tấn. Đây là tiền đề để năm 2022, Công ty cổ phần Dịch vụ dầu khí Quảng Ngãi PTSC mở rộng bến cảng số 3.

Để bảo đảm không đứt gãy chuỗi sản xuất, chính quyền các địa phương miền trung luôn đặt công tác bảo đảm an toàn dịch bệnh tại các khu, cụm công nghiệp lên hàng đầu; gắn công tác phòng, chống dịch với phục hồi kinh tế. Tại các doanh nghiệp, ngoài việc tiếp tục tiêm đủ ba mũi vắc-xin, thực hiện 5K cũng đã chuẩn bị sẵn kịch bản ứng phó từng mức độ dịch bệnh, không để dịch bùng phát trong cơ sở sản xuất, không làm đứt gãy sản xuất, tiếp tục hỗ trợ cho các ngành sản xuất phát triển, nhất là tại các khu, cụm công nghiệp. Tinh thần vừa chống dịch, vừa phục hồi và phát triển kinh tế theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đã được các địa phương, doanh nghiệp quán triệt đầy đủ, thực hiện nghiêm túc, hiệu quả.

TÙNG NGUYÊN CỪ

·         Trang 3 báo Nhân Dân ngày 14/2/2022

Lần đầu Hải Dương tổ chức lễ hội thu hoạch cà rốt

Chiều 15/2, tại cánh đồng xã Đức Chính, huyện Cẩm Giàng, Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương tổ chức Lễ hội thu hoạch cà rốt năm 2022.

Dự lễ hội có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Phạm Xuân Thăng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương.

Cà rốt là một trong 8 loại nông sản chủ lực của tỉnh Hải Dương, được sản xuất tập trung hàng hóa quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao trên vùng đất bãi phù sa ven sông Thái Bình và sông Kinh Thầy. Các cánh đồng cà rốt tập trung chủ yếu tại địa bàn 2 huyện Cẩm Giàng, Nam Sách và thành phố Chí Linh.

Diện tích gieo trồng cà rốt hằng năm ở Hải Dương khoảng 1.600 ha, sản lượng hơn 80.000 tấn/năm, được sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn (VietGAP, GlobalGAP) phục vụ tiêu dùng trong nước và 80% sản lượng xuất khẩu sang Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu, Malaysia, Singapore, Trung Đông,…

Tại lễ hội năm nay, các đại biểu và bà con nông dân tổ chức Lễ rước cà rốt vào đền Tam phủ ở bãi sông Thái Bình (xã Đức Chính) để tỏ lòng thành kính với đất trời đã ưu đãi về điều kiện tự nhiên; cha ông đã đúc rút, gìn giữ, trao truyền nghề nông và trồng cà rốt cho con cháu; cầu mong vụ mùa những năm tiếp theo được mưa thuận, gió hòa, cà rốt bội thu, được mùa, được giá. Lễ hội cũng là dịp để tăng cường quảng bá, giới thiệu sản phẩm cà rốt Hải Dương tới thị trường trong và ngoài nước.

Tại lễ hội đã diễn ra cuộc thi thu hoạch cà rốt giữa 5 đội tuyển với sự tham gia của cả bạn bè quốc tế đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc.

Quốc Vinh

·         Trang 1 báo Nhân Dân ngày 8/2/2022

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc biểu dương thành tích các đội tuyển bóng đá Việt Nam

Ngay sau khi đội tuyển bóng đá nam quốc gia giành chiến thắng thuyết phục 3-1 trước đội tuyển Trung Quốc, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã biểu dương và khen ngợi huấn luyện viên Park Hang Seo, ban huấn luyện và các cầu thủ. 

Chủ tịch nước đánh giá đội tuyển đã nỗ lực hết mình, đoàn kết để làm nên chiến thắng đầu tiên của đội tuyển bóng đá nam quốc gia Việt Nam trước đội tuyển Trung Quốc trong lịch sử và đây cũng là chiến thắng đầu tiên, mang tính lịch sử của một đội tuyển quốc gia Đông Nam Á tại vòng loại thứ 3 Giải vô địch bóng đá thế giới (World Cup 2022) – Khu vực châu Á.

Chủ tịch nước nhấn mạnh, việc các “chiến binh Sao vàng” giành được chiến thắng ấn tượng, ghi dấu ấn lịch sử của bóng đá Việt Nam ngay trong ngày mùng 1 Tết đã đem lại niềm vui, sự cổ vũ đối với người hâm mộ bóng đá cả nước, cùng với niềm hy vọng về một sự khởi đầu tốt đẹp của bóng đá Việt Nam trong năm Nhâm Dần.

Nhân dịp này, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc gửi lời chúc mừng năm mới tốt đẹp nhất tới ban huấn luyện và các cầu thủ của đội tuyển bóng đá nam quốc gia, đồng thời mong muốn, các cầu thủ sẽ tiếp tục nỗ lực hết mình và luôn thi đấu với nhiệt huyết, ý chí Việt Nam, để từng bước chinh phục những đỉnh cao mới, khẳng định vị thế của bóng đá nước nhà ở Đông Nam Á và châu Á.

·         Trang 1 báo Nhân Dân ngày 7/2/2022

Thủ tướng Phạm Minh Chính kiểm tra nhiều công trình giao thông trọng điểm

Sáng 5/2, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp tục kiểm tra, đôn đốc, nắm tình hình, giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi công các dự án cao tốc Nha Trang – Cam Lâm – Vĩnh Hảo – Phan Thiết – Dầu Giây. Đây là các dự án thành phần thuộc Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020. Cùng dự có Phó Thủ tướng Lê Văn Thành.

Trong sáng 5/2, tại tỉnh Khánh Hòa, Thủ tướng đã đi thị sát tại công trường thi công dự án Nha Trang – Cam Lâm. Tại điểm thi công hầm Dốc Sạn thuộc xã Cam Thịnh Đông, TP Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, Thủ tướng đã thăm hỏi, động viên, tặng quà đội ngũ cán bộ, công nhân đang làm việc xuyên Tết. Đoạn Nha Trang – Cam Lâm là dự án PPP theo Nghị quyết số 52/2017/QH14 ngày 22/11/2014 của Quốc hội. Dự án triển khai thực hiện từ ngày 4/9/2021, kế hoạch hoàn thành quý III/2023.

Theo báo cáo của Bộ Giao thông vận tải, hiện doanh nghiệp thực hiện dự án là Công ty TNHH Đầu tư đường cao tốc Nha Trang – Cam Lâm đã ký hợp đồng tín dụng hạn mức 2.046,5 tỷ đồng với ngân hàng và góp 514 tỷ đồng/511 tỷ đồng vốn chủ sở hữu.

Lũy kế giá trị sản lượng thực hiện đến nay đạt 16,35% tổng giá trị các hợp đồng bám sát kế hoạch theo tổng giá trị các hợp đồng. Giá trị sản lượng thực hiện trong tháng 1/2022 (tính đến ngày 28/1/2022) là 40 tỷ đồng, đạt 0,92% tổng giá trị các hợp đồng, cơ bản đáp ứng kế hoạch tháng 1/2022.

Thủ tướng đánh giá cao nhà đầu tư đã lựa chọn hình thức PPP cho dự án cao tốc Nha Trang – Cam Lâm trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn thời gian qua; đồng thời cùng với nhà thầu, đơn vị tư vấn, giám sát, địa phương triển khai công việc xuyên Tết với tinh thần tiến công.

Ghi nhận, đánh giá cao việc nhà đầu tư quyết tâm hoàn thành dự án trước 2 tháng so với tiến độ, Thủ tướng đề nghị tiếp tục nỗ lực, phấn đấu hoàn thành dự án trước 4 tháng. Cũng tại đây, Thủ tướng và lãnh đạo các bộ đã giải quyết ngay 4 đề xuất của nhà đầu tư, nhà thầu liên quan tới chi phí dự án, vấn đề kỹ thuật, thiết kế, thiết bị…

Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa Nguyễn Hải Ninh và đơn vị thi công cho biết tỉnh đã quyết liệt chỉ đạo, xử lý nên vấn đề vật liệu xây đắp cho dự án đã được bảo đảm.

* Tiếp đó, Thủ tướng đã đi kiểm tra dự  án Cam Lâm – Vĩnh Hảo, nghe báo cáo tại phía bắc hầm Núi Vung Km123 của dự án.

Đoạn Cam Lâm – Vĩnh Hảo là dự án PPP, theo Nghị quyết số 52/2017/QH14 ngày 22/11/2014 của Quốc hội. Dự án triển khai thực hiện từ ngày 30/9/2021, kế hoạch hoàn thành quý I/2024.

Công ty cổ phần cao tốc Cam Lâm – Vĩnh Hảo (doanh nghiệp dự án) đã ký hợp đồng tín dụng (hạn mức 1.700 tỷ đồng) với ngân hàng và các hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) với tổng hạn mức là 1.056 tỷ đồng vào ngày 7/12/2021; đã góp 731 tỷ đồng /1.030 tỷ đồng vốn chủ sở hữu.

Lũy kế giá trị sản lượng thực hiện đến nay đạt 3,61% tổng giá trị các hợp đồng, chậm 0,21% tổng giá trị các hợp đồng so với kế hoạch; giá trị sản lượng thực hiện trong tháng 1/2022 (tính đến ngày 28/1/2022) là 135,4 tỷ đồng, đạt 1,8% tổng giá trị các hợp đồng, đáp ứng kế hoạch tháng 1/2022 (theo kế hoạch, sản lượng tháng 1/2022 dự kiến khoảng 0,88% tổng giá trị các hợp đồng).

Trong tháng 1/2022 ước tính giải ngân phần vốn nhà nước hỗ trợ cho xây lắp khoảng 21,8 tỷ đồng (vốn VGF) để hoàn thành kế hoạch vốn đã bố trí cho dự án.

Đến kiểm tra, đôn đốc dự án thành phần cao tốc Bắc Nam đoạn Cam Lâm – Vĩnh Hảo, dài gần 80km, đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP (vốn nhà nước khoảng 60%, vốn ngoài nhà nước khoảng 40%), Thủ tướng cũng đã giải quyết ngay các vướng mắc của nhà đầu tư tại công trường đang thi công.

Về vấn đề thưởng phạt hợp đồng, Thủ tướng yêu cầu phải công bằng; làm tốt phải thưởng và làm chưa tốt phải phạt; giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương xây dựng Nghị định về vấn đề này và các hướng dẫn liên quan. Về bố trí giải ngân vốn, Thủ tướng giao Bộ Tài chính nghiên cứu xây dựng Thông tư, những nội dung chưa sát thực tế cần phải điều chỉnh lại. Liên quan đến đề xuất của nhà đầu tư về việc được xây dựng trạm dừng nghỉ khi xây dựng tuyến đường, Thủ tướng đồng tình về chủ trương, với quan điểm ưu tiên cho nhà đầu tư.

Về lâu dài, Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành liên quan tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sửa quy định hiện hành để huy động tối đa các nguồn vốn từ bên ngoài, bởi nếu áp dụng theo luật hiện nay thì dự án này đã không thực hiện được hợp tác công tư, tức là bỏ lỡ gần 40% vốn của các nhà đầu tư.

Tin: THANH GIANG, Ảnh: Nhật Bắc

·         Trang 2 báo Nhân Dân ngày 6/2/2022

Thông quan lô hàng linh kiện điện tử trị giá gần 2.4 triệu USD

Ngày 5/2 (mùng 5 Tết) lô hàng linh kiện điện tử trị giá gần 2,4 triệu USD đã được thông quan qua Cửa khẩu Cầu Bắc Luân 2 (Móng Cái) sau thời gian nghỉ Tết Nguyên đán.

Lô hàng gồm 5 container với 26 tấn linh kiện điện tử của Công ty trách nghiệm hữu hạn LG Display Việt Nam Hải Phòng, trị giá gần 2,4 triệu USD, đã thông quan “mở hàng” đầu tiên tại Cửa khẩu Cầu Bắc Luân 2, hứa hẹn 1 năm xuất nhập khẩu sôi động trở lại sau những ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

Để giải quyết tình trạng ùn tắc hàng hóa tại các cửa khẩu, lối mở trên địa bàn, 2 thành phố Móng Cái (Việt Nam) và Đông Hưng (Trung Quốc) đã hội đàm để điều chỉnh lịch nghỉ Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 và hoạt động thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu, lối mở trên địa bàn thành phố. Theo đó, hoạt động xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu, lối mở trên địa bàn thành phố Móng Cái đã kéo dài thời gian hoạt động đến hết ngày 31/1.

Trước đó, ngày 3/2, Lối mở Cầu phao tạm Km3+4 Hải Yên, Móng Cái cũng đã chính thức thông quan trở lại sau thời gian nghỉ Tết. Tại lối mở này, từ ngày 3/2 đến 10 giờ ngày 5/2 đã có 207 xe với 508 tấn hàng xuất khẩu sang Trung Quốc, gồm 383 tấn tôm hùm; 104,4 tấn cua biến; 14 tấn ốc hương; 73,6 tấn ngao; 25 tấn chè khô và 3 tấn cá tươi sống.

Quang Thọ

·         Trang 1 báo Nhân Dân ngày 4/2/2022

Mở cửa trường học trên toàn quốc, bảo đảm dạy học an toàn

Hôm nay, nhiều địa phương trên cả nước bắt đầu mở cửa trường học, đưa học sinh, sinh viên trở lại học tập trực tiếp sau thời gian dài tạm dừng do dịch Covid-19.

Việc tạm dừng đến trường kéo dài đã ảnh hưởng lớn đến thể chất, tinh thần và chất lượng học tập của học sinh, sinh viên. Một số nghiên cứu của giới chuyên gia cho thấy, việc không được đến trường, phải ở nhà học trực tuyến khiến tỷ lệ học sinh, sinh viên đến thăm khám và điều trị các vấn đề về sức khỏe tâm thần tăng vọt. Tỷ lệ thiếu tập trung và không hứng thú học tập khá cao; tình trạng tự ti, mất phương hướng, bị rối loạn giấc ngủ, hay cáu gắt, lo lắng không lý do cũng xảy ra phổ biến đối với cả giáo viên và học sinh. Vì vậy, việc mở cửa, đưa học sinh, sinh viên đến trường là cần thiết. Tuy nhiên, với hơn 22,6 triệu học sinh, sinh viên các cấp, bậc học trên cả nước, khi đi học trực tiếp trong bối cảnh dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp cũng đặt ra nhiều vấn đề không chỉ cho thầy giáo, cô giáo, ngành giáo dục mà còn cho cả các cấp, các ngành và cha mẹ học sinh.

Mở cửa trường học cần theo tinh thần chung là thích ứng, linh hoạt,  bảo đảm an toàn để thúc đẩy dạy học hiệu quả, chất lượng. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo sở giáo dục và đào tạo, sở y tế, các ban, ngành liên quan hướng dẫn các cơ sở giáo dục phương án, kịch bản phù hợp để xử lý tình huống xảy ra dịch bệnh trong quá trình tổ chức dạy học trực tiếp tại trường; tổ chức tuyên truyền, tập huấn, diễn tập cho giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh để tạo sự đồng thuận cho trẻ đến trường, bảo đảm an toàn. Các cấp chính quyền địa phương hỗ trợ nhà trường, gia đình học sinh để có phương án dạy và học phù hợp từng địa bàn, từng đối tượng cụ thể (học sinh bị bệnh nền, hoàn cảnh khó khăn, sống xa cha mẹ…). Địa phương cần khẩn trương bàn giao lại cơ sở vật chất đã trưng dụng của cơ sở giáo dục đóng trên địa bàn, sửa chữa hư hại nếu có để bảo đảm sử dụng tốt; đồng thời quan tâm, chỉ đạo các cơ sở giáo dục vệ sinh, khử khuẩn trường lớp trước khi cho học sinh đến trường; hỗ trợ, tạo điều kiện để các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng trực thuộc và các trường đưa sinh viên trở lại học tập trực tiếp sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.

Mở cửa trường học trở lại đòi hỏi không chỉ có sự chuẩn bị ở trường học mà cần chuẩn bị tinh thần, thái độ cho cả phụ huynh, học sinh và giáo viên. Sau thời gian dài học trực tuyến, sẽ có trường hợp học sinh ngại học trực tiếp, giáo viên ngại dạy trực tiếp, do đó, cần có những hỗ trợ để học sinh hứng thú, mong muốn được học trực tiếp, giáo viên thích ứng trở lại với dạy trực tiếp. Những ngày đầu, cơ sở giáo dục cần phối hợp cơ sở y tế, các cơ quan, tổ chức, cá nhân và cha mẹ học sinh cập nhật thông tin về tình hình dịch bệnh; diễn biến tâm lý nhằm kịp thời tư vấn, giúp các em có nhận thức, thái độ, hành vi, kỹ năng phòng, chống dịch bệnh để sớm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát tốt dịch Covid-19. Tổ chức các hoạt động hội nhập, tương tác xã hội, tư vấn tâm lý, tăng cường hoạt động thể chất, giáo dục kỹ năng, củng cố, bù đắp kiến thức trước khi dạy kiến thức mới. Nhà trường, các thầy cô giáo cũng cần chuẩn bị tăng cường công tác bảo đảm an ninh, an toàn và phòng, chống bạo lực học đường, không để xảy ra mất an toàn trường học.

Đáng chú ý, hình thức dạy trực tuyến đã được xác lập trong hai năm qua và tạo ra cú huých thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số của ngành giáo dục cũng như đã tạo dựng một nền tảng tốt cho việc tự học, đào tạo từ xa cũng như các kỹ năng tổng hợp trong dạy và học trực tuyến. Vì vậy, khi quay lại dạy và học trực tiếp cần tiếp tục tăng cường những yếu tố tích cực của dạy học trực tuyến vào dạy học trực tiếp. Tập trung củng cố, bù đắp kiến thức, cân nhắc lộ trình kiểm tra, đánh giá phù hợp… để không chỉ thực hiện tốt nhất nhiệm vụ năm học 2021-2022, mà còn chuẩn bị cho cả những năm học tiếp theo.

GIANG SƠN

Tôi có “hai bạn đời”

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2022.

NHÂN VALENTINE MÙA COVID THỜI BÌNH THƯỜNG MỚI 2022

Phạm Tôn

Tôi có hai bạn đời là vợ tôi Lê Thị Đông (cưới năm 1978) và bạn Tâm giao Tri kỷ trọn đời Nguyễn Thị Bạch Kim (biết nhau từ 1955)

Cô Tấm Lê Thị Đông đã cùng tôi tạo ra một gia đình hạnh phúc. Ảnh chụp khi đi chơi vùng núi Nha

Trang, mừng kết thúc tám đợt truyền hóa chất nôn nao ói mửa như lao vào sóng to bão bùng trên biển. Bấy giờ Ngô Ngọc Dung mới là bạn gái của Thành Trung con chúng tôi, nhưng đã cùng gia đình ba người chịu trận trong cuộc chống ung thư kéo dài…

Còn bạn Bạch Kim thì chúng tôi thấy mặt nhau là thân ngay, tin ngay từ năm 1955, khi cậu tôi Nhạc sĩ Phạm Tuyên dẫn Đoàn Văn công Khu học xá Trung ương về tham gia Đại hội Văn công toàn quốc biểu diễn ở Nhà hát Nhân Dân Hà Nội, chuyện gì cũng nói cho nhau biết hết như người một nhà.

Mấy buổi biểu diễn của Đoàn Văn công Khu học xá Trung ương đem đến cho khán giả Hà Nội mới được giải phóng hơn một năm niềm vui sống niềm tin tưởng mới, với những diễn viên nhí xinh tươi trang phục đẹp đẽ, lạ mắt. Nhà hát Nhân dân được dựng gấp rút toàn bằng gỗ với sức chứa chưa từng thấy ở Hà Nội: Mỗi suất diễn phục vụ hơn một trăm ngàn người xem. Chỗ ngồi là những ghế dài, làm thành một giàn cao dần, ai cũng xem được rõ ràng. Tất nhiên, không có mái che. Lại diễn vào mùa đông. Vậy mà đêm nào cũng kín chỗ ngồi. Các tiết mục của Đoàn Văn công Khu học xá Trung ương được nhân dân Thủ đô hoan nghênh nhiệt tình. Trong khung cảnh lạ mắt, màu sắc tươi sáng, với các diễn viên nhỏ tuổi xinh tươi. Bà con khu phố Hàng Da – Đường Thành biết trưởng đoàn Phạm Tuyên là em mẹ tôi nên đến nhà xin vé. Cậu tôi chiều chị, tối nào cũng đem về nhà vài chục vé. Tiết mục cả nhà tôi và bà con khu phố thích nhất là điệu múa Hái chè bắt bướm dân ca Thanh Hải (Trung Quốc). Bạch Kim cho tôi biết: Trong đoàn chị em múa thanh xuân ấy, chị cả dẫn đầu là Đàm Hoa Chỉ, người dân tộc Dao đã cùng Kim đến nhà tôi lần đầu ấy. Thứ hai duyên dáng chính là Bạch Kim. Và bất ngờ nhất, cô em út nhỏ nhất, nhí nhảnh nghịch ngợm lại chính là … cô Ánh Tuyết, sau này thành vợ cậu tôi. Và chính là Cô Tuyết Tôi.

Có lần tôi đi làm về thì nghe trong buồng có tiếng hát. Vào buồng, thấy cảnh thân mật Bạch Kim đang khoác tay qua vai em Thân tôi là giáo viên đang dạy học ở Đông Anh,
một tay đánh nhịp, cả hai chăm chú học hát, nhìn vào quyển vở to chép nhạc của Kim Thân đang cầm trong hai tay. Tôi vui mừng thấy hai chị em đang học bài hát thời ấy thanh niên Hà Nội ai cũng ưa thích, kể chuyện hai bạn trẻ chia tay thời chiến: Hết ấu thơ rồi, cuộc đời từ nay đã khác xưa… Quà nghèo chỉ có lời ca tặng nàng trước khi từ giã…

Gặp nhau ba tôi cùng cười. Gia đình tôi mặc nhiên xem Kim ngang hàng tôi tức là chị của em Thân. Chúng tôi thân nhau, tin nhau, nhưng chưa từng bao giờ tìm hiểu nhau. Mãi năm 2018, nhân một trục trặc về số điện thoại của Kim, tôi hỏi lại mới biết số của Kim kết thúc bằng con số 40. Kim cười bảo là năm sinh của người ta, làm sao mà ta nhầm được! Bấy giờ tôi mới biết hai tôi đều sinh năm 1940 cùng tuổi Canh Thìn. Mà Canh biến vi Cô. Tôi chỉ có một con trai. Kim chỉ có một con gái. Bạch Kim học dưới tôi một lớp nên lâu nay tôi tưởng mình hơn một tuổi. May là toàn gọi nhau bằng tên, chưa xưng anh em bao giờ. Chứ không thì xấu hổ chết.

Tôi chúc bạn Tâm giao Tri kỷ trọn đời thanh thản vui sống với vợ chồng con gái và cháu ngoại. Chỉ mong lâu lâu được nhìn thấy hình ảnh bạn qua Zalo, nói chuyện được vài câu càng tốt. Cốt nhất biết là tôi vẫn còn bạn. Ta vẫn có nhau dù bất cứ hiện đang sống ở đâu, miễn là còn.

Tuổi Canh Thìn hai ta trải nhiều gian khổ, thậm chí đau khổ tưởng không sống nổi, nhưng bao giờ cũng hạnh phúc vì dù mỗi ta chỉ có một con nhưng đều kiên cường, hết lòng yêu thương cha mẹ, nên dâu rể và các cháu nội ngoại đều yêu thương tận hiếu với hai ta.

Còn đây là con trai tôi chụp sáng 15/7/1995 khi con 12 tuổi. Chụp để gửi hai mẹ con Kim Lê thấy em Trung mặc áo chị cho thế nào. Chị biết tuổi em, nên mua chonhưng không ngờ em lớn hơn chị tưởng. Em cũng chỉ mặc đúng một lần này theo yêu cầu của bố. Hôm ấy, Lê đến nhà chúng tôi lần đầu sau nhiều chục năm chúng tôi mất liên lạc. Cháu đi cùng một cậu bạn, được mời ngồi ở đi văng, tôi nghe cháu giới thiệu với bạn: bác ấy với mẹ mình rất thân từ hàng mấy chục năm, nhưng chỉ là bạn thôi, hoàn toàn không có chuyện gì hết.

Còn Cô Tấm Lê Thị Đông thì chính là cô láng giềng ở nhà 20 Hàng Da, cách nhà 16 của tôi chỉ 2 mét, là bạn học cùng lớp với em gái tôi, sang chơi nhà tôi từ năm lên 6 tuổi. Vậy mà tôi ngu lâu, mãi năm 1978 đã 38 tuổi, vào thường trú ở Sài Gòn từ 1975, được nhiều bà con, bạn bè mai mối con ông to nọ bà lớn kia nhưng đều sài lắc. Vì khi nào cũng so sánh với cô láng giềng và cho là các cô Sài Gòn này không bằng. Mặc dù khi còn ở Hà Nội sát nhà nhau, gặp nhau không biết bao nhiêu lần, nhưng chưa bao giờ nói với nhau một câu. Thấy cô sang nhà, tôi bảo em tôi đang ở trên gác, rồi đi việc gì đó. Thời chiến tranh, mỗi nhà chỉ còn một người, chỉ duy nhất một lần tôi đi xuống cầu thang nhà mình, tình cờ gặp cô đi lên cầu thang nhà cô. Cô gọi và nói: Trông anh hốc hác quá… Theo thói quen tôi nói qua quít: Bận quá, lại thiếu ngủ. Rồi hôm sau cô mang sang nhà một lạng cao gấu nhờ y tế công trường mua hộ. Bảo nghe nói tốt lắm. Tôi hỏi: Giá bao nhiêu. Cô nói: Tám đồng. Tôi trả tiền ngay sau khi cảm ơn.

Mấy chục năm sống cùng ở Hà Nội hai tôi chỉ trò chuyện đúng một lần như thế.

Valentine năm nay, tôi chỉ ước ao hai bạn đời yêu quý của tôi thanh thản sống trọn đời bên con cháu hiếu thảo chăm ngoan.

Vợ tôi tuổi Thân. Lấy nhau mấy chục năm, tôi mới biết hóa ra Thân Tý Thìn là tam hợp. Thảo nào vợ tôi, anh Đại (tuổi Tý), Kim và tôi cùng tuổi Thìn lại thân thiết, thương yêu nhau đến thế.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 13/2/2022.

P.T.

Phạm Quỳnh năm 1945

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2022.

Phạm Tôn

Đến hôm nay, thì ngay cả trong nước ta, nhiều người đã biết đến Bản phúc trình (tối mật) đề ngày 8/1/1945 của Khâm sứ Trung Kỳ Haelewyn gửi cho Toàn quyền Đông Pháp Jean Decoux và Tư lệnh Đại tướng Mordant. Nhất là sau khi giáo sư Nguyễn Phước Bửu Tập đã công bố bản dịch tiếng Việt trong Ngày Phạm Quỳnh tổ chức ở California, nước Mỹ tháng 5-1999. Bản dịch như sau:

“Thêm một lần nữa, Thượng thư Nội vụ (Phạm Quỳnh) lại cực lực phiền trách chúng ta về việc trưng dụng lúa gạo để cung cấp cho Nhật.

“Phạm Quỳnh lặp lại điệp khúc yêu cầu chúng ta hoàn trả Bắc Kỳ về cho Hoàng Triều như Pháp quốc đã hứa. Tôi đã lưu ý Hoàng đế Bảo Đại về thái độ bướng bỉnh vượt quá thẩm quyền ông ta đòi nới rộng quyền hạn của Viện Cơ Mật. Hiện tôi đang chờ đợi một phản ứng khác bùng nổ từ ông ta nếu như chúng ta không chịu nhận sự bổ nhiệm một Khâm sai Hoàng Triều trên cõi Bắc Kỳ. Chủ quyền bảo hộ của chúng ta lại một lần nữa bị xúc phạm. Phạm Quỳnh đòi hỏi chúng ta trong một thời hạn ngắn nhất, cụ thể nhất, phải hợp thức hoá việc phục hồi chủ quyền của Vương triều trên lãnh thổ Bắc Kỳ và Nam Kỳ. Phạm Quỳnh còn hăm he sẽ thúc đẩy các phong trào chống đối, nổi dậy nếu như chúng ta không đặt vấn đề thương thảo với Hoàng đế Bảo Đại trong những tháng trước mắt về một quy chế mới nhằm cải biến chế độ bảo hộ sang quốc gia liên hiệp như thể chế Commonwealth, mà trong đó những địa vị quan trọng phải nằm trong tay người bản xứ.

“Những yêu sách của Phạm Quỳnh cứ là thiết lập một nền tự trị toàn diện cho Bắc Kỳ và Trung Kỳ, đồng thời chấm dứt chế độ thuộc địa Nam Kỳ, tiến tới việc hình thành một quốc gia Việt Nam.

“Tôi xin lưu ý quý ngài về sự kiện này, bề ngoài Phạm Quỳnh tuy nhã nhặn, hoà hoãn, nhưng ông ta là một phần tử bất khả phân trong chủ trương giành độc lập cho Việt Nam và chúng ta đừng mong làm gì với lòng ái quốc chí thành, bất di bất dịch nơi ông ta, dù qua việc chúng ta đã dành cho ông một chức vị tối danh dự đã có.

“Cho đến hiện thời, ông ta là một đối thủ thận trọng, chừng mực nhưng kiên quyết trước vấn đề bảo hộ của Pháp quốc, do đó Phạm Quỳnh sẽ có thể trở thành kẻ đối địch bất khả quy của chúng ta, nếu như một khi ông ta bị lôi cuốn bởi lời hứa hẹn của Nhật Bản cho một chủ thuyết Đại Đông Á.

“Tôi xin chờ chỉ thị của quý ngài…”[1]

Tưởng chẳng còn gì phải bình luận thêm về tấm lòng son của Phạm Quỳnh, một con người nặng lòng với nước.

Qua nửa năm làm Thượng thư kiêm Ngự tiền văn phòng, chín năm làm Thượng thư Bộ Học và gần ba năm làm Thượng thư Bộ Lại, sau đảo chính Nhật 9/3/1945, Phạm Quỳnh thanh thản từ nhiệm, về sống ẩn dật tại biệt thự Hoa Đường bên bờ con sông nhỏ An Cựu. Tháng 6-1945, trả lời phỏng vấn của nhà báo Nguyễn Vạn An, ông đã bộc bạch: “Tôi đã lỡ lầm mà ra làm quan, vì trước khi dấn thân vào hoạn lộ tôi vẫn tưởng tôi sẽ làm được rất nhiều việc mà trước kia tôi chỉ phụng sự được trong mực đen, giấy trắng.”[2] Và trong bài viết Lão Hoa Đường, Thiếu Hoa Đường cũng vào những ngày ấy, ông tự trách mình: “khờ dại đem mình ra lăn lộn giữa phong trào hỗn độn, trong thời buổi nhá nhem, không biết cái thân “nho quèn” đương nổi sao được thời thế, và ở giữa cái xã hội xu thời mị chúng này, ai còn thiết đến kẻ văn nhân nho sĩ, chỉ biết đem một thái độ ôn hoà nho nhã mà đối với cái cuồng phong bác tạp, hỗn hào.”[3] Ông lặng lẽ chuẩn bị trở lại với hoạt động văn học, dịch và chú giải 51 bài thơ Đỗ Phủ, bắt đầu viết tập Kiến văn cảm tưởng: Hoa Đường tuỳ bút. Và tất nhiên là đọc, đọc rất nhiều sách báo…

Thấy tình hình trong nước có nhiều biến động mà ông anh rể vẫn bình tĩnh vùi đầu vào văn chương như thế, ông Lê Văn Tốn (còn có tên là Xuân), em vợ Phạm Quỳnh, có gợi ý là: “Trong lúc này, anh nên lánh đi xa một thời gian, sang Lào chẳng hạn, vì nhà vua Lào có vẻ mến mộ anh lắm, để tránh những nguy hiểm có thể xảy ra”. Thì Phạm Quỳnh cười và nói rằng: “Chính lúc này mới càng cần ở trong nước, để còn có cơ giúp nước.” Và ông không đi đâu hết, cứ ở lại, đọc, dịch và viết. Ông đã viết non 50 trang giấy trong một cuốn vở học trò, được khoảng chục bài. Bài cuối cùng còn dang dở là Cô Kiều với tôi, một đề tài ông ấp ủ đã lâu. Trong bài có đoạn: “Năm 1924, lần đầu làm lễ kỉ niệm cụ Tiên Điền, trước hai ngàn người họp ở sân Hội Khai Trí, tôi trịnh trọng tuyên bố một câu: Truyện Kiều còn, tiếng ta còn, tiếng ta còn, nước ta còn, có điều chi nữa mà ngờ… Câu ấy người mình có người không hiểu, có người hiểu lầm.”

(…)

Ông tự nhận “Đã lỡ lầm mà ra làm quan” vì tưởng “cái thân nho quèn” của mình có thể làm được những việc có ích cho dân cho nước mà trước đây chỉ thể hiện được trên giấy trắng mực đen. Ông “khởi động” bằng việc dịch thơ Đỗ Phủ, nhà thơ lớn Trung Quốc mà ông phục tài và yêu mến vì có phần cùng cảnh ngộ. Trong những ngày hè xứ Huế năm 1945 nóng như đổ lửa, ông cặm cụi dịch thô được 51 bài thơ tâm đắc thì ông gửi ngay vào Hà Tiên cho vợ chồng nhà thơ Đông Hồ Lâm Tấn Phác, bạn thân và người cộng tác cũ của Nam Phong. Sau đó “có đà rồi” ông bắt đầu đọc thật nhiều, nghĩ càng nhiều hơn để bắt tay vào viết những trang sách cuối đời mình. Bấy giờ, ông chuyên viết tạp văn, kiểu tạp văn của Lỗ Tấn. Thật sâu sắc, độc đáo nhưng lại rất ngắn gọn, súc tích, dễ đọc. Ông đặt tên cho bộ sách mới của mình là Hoa Đường tùy bút – Kiến văn, Cảm tưởng. Hoa Đường là tên làng quê ông xưa, những năm cuối này ông thường lấy làm bút danh. Trong bộ sách này, ông muốn dốc hết những gì mình từng thấy, từng nghe trong cuộc đời hơn ba mươi năm chìm nổi và cả những cảm tưởng khi mắt thấy, tai nghe hoặc đọc được, trình bày ra trang giấy để lại cho người đời sau có thêm kinh nghiệm sống. Trên bìa cuốn vở học trò, ông nắn nót ghi tên bộ sách mới, còn cẩn thận ghi thêm chữ số I La Mã; vì đây là cuốn đầu trong bộ sách mới, bộ sách cuối cùng mà ông quyết chắt lọc tinh túy trong cả cuộc đời mình để viết ra, không biết sẽ gồm bao nhiêu cuốn vở như thế này. Phạm Quỳnh còn giống Lỗ Tấn cả ở cách viết. Bản thảo đầu tiên thường cũng là bản thảo cuối cùng, chỉ thêm bớt mấy chữ hoặc chuyển vị trí vài dòng vài chữ mà thôi. Khi đưa đi in mới chép lại cho dễ đọc, khỏi làm khó thợ in. Thế thôi…

Rồi những ngày tháng 8-1945, cả xứ Huế mộng mơ cũng sôi sục lên trong phong trào cách mạng của quần chúng. Nhất là sau 19-8, cách mạng đã thắng lợi lại Hà Nội nghìn năm văn hiến, nơi chôn nhau cắt rốn của ông. Ông hồi hộp theo dõi tình hình qua máy thu thanh và qua những người trong nhà ra ngoài về kể lại những chuyện mắt thấy tai nghe, vừa mừng vừa lo. Mà mừng nhiều hơn. Vì theo ông, dù sao, dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Việt Minh, nhân dân cũng đã làm được cái việc lớn mà ông mong ước suốt cả đời mình nhưng cứ loay hoay không biết phải làm bằng cách nào. Bởi ông bao giờ cũng cố gắng dung hoà các mâu thuẫn vốn không thể dung hoà, mong “giúp sức vào một sự tiến hoá khôn khéo, đưa đến một tổng hợp trọn vẹn”, tức là làm cái việc mà chính ông cũng tự biết là: “lẽ tất nhiên, tôi bị va chạm vào một sự hiểu lầm của người đời. Vì thế, cuộc mạo hiểm phiêu lưu của tôi đôi khi không khỏi có một tính cách thảm thương” như ông đã viết trong lá thư gửi một người bạn Pháp từ cuối năm 1933, tức chỉ một năm sau khi ông ra làm quan.[4] Ông mừng là nước nhà đã giành được độc lập, ông đã có “một tổ quốc để phụng thờ” như cả đời ông tâm niệm và phấn đấu cố góp sức cho ngày đó sớm đến.[5] Ông bảo các con và người nhà lục tìm vóc nhiễu màu vàng và đỏ có sẵn trong nhà, kể cả các màn thờ hay trướng đang treo, cũng hạ xuống, đem may cờ đỏ sao vàng tất. Cái to để treo, cái nhỏ để cầm mà tham gia các cuộc tuần hành thị uy của dân chúng đang sôi nổi khắp kinh thành, cả trên các đường phố lẫn các thuyền bè trên sông Hương và con sông An Cựu ngay trước mặt biệt thự Hoa Đường.

Nhưng không ngờ quyển vở bản thảo số I mới viết đến trang số 48 được chừng nửa bài văn tâm huyết nhất đời ông nhan đề Cô Kiều với tôi thì đến giờ nghỉ trưa, ông mở trang vở viết dở, đặt ngang cây bút Waterman lên trên như để chiều sẽ viết tiếp, rồi đi ăn cơm và ra ghế xích đu ngồi nghỉ một lát thì có người đến báo: “Ủy ban khởi nghĩa Thuận Hóa mời ông ra làm việc.” Bà vợ nhác thấy người đến “mời” đeo băng cờ đỏ sao vàng ở tay thì thét

to lên rồi ngất đi. Nhưng ông vẫn thản nhiên mặc áo dài đen, đầu để trần, tin cậy lên xe hơi đến đón. Cô con gái cưng xin chờ cho một chút để cô lấy thuốc dạ dày cho ông đem theo thì ông cười và dịu dàng bảo con: “Không cần đâu, chiều thầy về”.

Và ông lên xe, đi đến nơi làm việc như được mời.

Hôm ấy là ngày 23/8/1945. Đúng lúc đang diễn ra cuộc mít tinh lớn ở sân vận động Huế do Ủy ban Khởi nghĩa Thừa Thiên – Huế tổ chức. Từ sáng sớm, ông đã bảo các con trai lớn (trong đó có Phạm Khuê, Phạm Tuyên) và những người làm trẻ đến tham gia, còn dặn họ “nhớ mang theo cờ đỏ sao vàng”.

Sáng 30/8/1945, Hoàng Hữu Nam thưa với bác: “Ông Phạm Quỳnh đã bị bắt”. Bác nói: “Bất tất nhiên.” (Tức: không nhất định phải như thế, có thể có cách khác). Đầu tháng 9/1945, sau khi biết tin Phạm Quỳnh bị sát hại tại Huế, bác lại nói: “Giết một học giả như vậy thì nhân dân ta được gì? Cách mạng được lợi ích gì” và “Tôi đã từng gặp, từng giao tiếp với Cụ Phạm ở Pháp! Đó không phải là người xấu!”. Năm 1946, trước ngày khai mạc hội nghị Việt – Pháp tại Fontainebleau (Pháp), Hồ Chủ tịch gặp mặt tất cả phái đoàn ta, trưởng đoàn là Phạm Văn Đồng. Bác nói với ông này trước mặt Vũ Đình Huỳnh và Đỗ Đình Thiện là: “Lúc này còn Cụ Phạm Quỳnh thì…”; ông Phạm Văn Đồng nói: “Bất tất nhiên, Bác đã nói rồi mà…”

Suốt cuộc đời mình, năm mươi ba tuổi ta, Phạm Quỳnh đã sống như một người Hà Nội chân chính, hậu duệ của những sĩ phu Bắc Hà xưa, lớp người “Phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất (Tạm dịch là: Giàu sang không thể làm rối lòng, nghèo khó không thể biến đổi tiết tháo, uy vũ không thể khuất phục)”.

P.T.

[1] Nguyễn Phước Bửu Tập: Chiến sĩ ái quốc Phạm Quỳnh, tạp chí Văn Hoá, Mỹ

[2] Nguyễn Vạn An: Khi danh vọng về chiều: tôi đã gặp Phạm Quỳnh ở biệt thự Hoa Đường, báo Tin Điển, ngày 23/3/1952

[3] Phạm Quỳnh: Tuyển tập và di cảo, nhà xuất bản An Tiêm, Paris 1992

[4] Phạm Thị Ngoạn: Tìm hiểu tạp chí Nam Phong (bản dịch của Phạm Trọng Nhân, NXB Ý Việt, Paris, 1993)

[5] Hoàng Đạo Thuý: Băng ghi âm lời nói với con trai Phạm Quỳnh (ngày 19-4-1991, tại Hà Nội)

Blog PhamTon vững bước vào tuổi 14!

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2022.

Phạm Tôn

Kỳ 2/2/2022 này (tức số Tân niên Nhâm Dần) bắt đầu ngày 15/2. Giữa kỳ là ngày 22/2/2022 với sáu số hai, tức Song Lộc, là kỷ niệm ngày sinh Blog PhamTon lần thứ 13. Có nghĩa là đã tròn 13 tuổi và bắt đầu bước vào năm thứ 14 của đời mình.

Nhân thời bình thường mới, chuẩn bị cho một khởi đầu mới, chúng tôi xin nói thẳng nói thật về việc ra đời của Blog PhamTon. Ai đã khai sinh ra Blog PhamTon?

Người đó không phải là nhạc sĩ Phạm Tuyên năm ấy đã 79 tuổi, cũng không phải cháu ông là Tôn Thất Thành cũng 69 tuổi. Hai người đều có TÂM nhưng không đủ TẦM: đều không rành vi tính. Bấy giờ mới là năm 2009!

Người khai sinh ra Blog PhamTon là hai chàng trai 8x từng cùng học Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh lại say mê tin học. Đó là Đoàn Trọng Thắng và Nguyễn Thành Trung thân nhau từ lớp Kinh tế đại cương. Thành Trung là con trai, cũng là người con duy nhất của Tôn Thất Thành. Tên Nguyễn Thành Trung là do bà nội, trưởng nữ học giả Phạm Quỳnh đặt. Vì quý mến người phi công anh hùng đã ném bom Dinh Độc lập ngày 28/4/1975 gây khiếp sợ cho địch và làm nức lòng dân ta, đã khiến nhạc sĩ Phạm Tuyên bật ra ngay ca khúc Như có Bác trong ngày đại thắng. Bà mẹ nghĩ họ Nguyễn cũng là Tôn Thất rồi, mà mang cái họ Tôn Thất trên miền Bắc đã khiến các con bà chịu nhiều khổ cực không đáng, cho nên bà cố tránh cho cháu đích tôn của mình. Lẽ ra nên đặt là Nguyễn Phúc Thành Trung. Nhưng bấy giờ bà đâu nghĩ xa đến vậy. Đầu đuôi câu chuyện ra đời Blog PhamTon là thế này…

Từ khi biết nghĩ, chàng trai Thành Trung đã thấy bố mình cặm cụi, chắt chiu sưu tầm từng chút tư liệu về Cụ trên sách báo rồi ghi ghi, chép chép, cắt cắt dán dán, sắp xếp lại rồi cất giữ như kho báu. Lâu lâu, nhận được thư nhạc sĩ Phạm Tuyên là cậu ruột thì xúc động đọc, lấy bút dạ quang đánh dấu chỗ này chỗ nọ. Còn thư của các dì Phạm Thị Ngoạn, Phạm Thị Hoàn từ Pháp và cậu Phạm Tuân từ Mỹ gửi về, cũng làm như thế.

Rồi năm 1998, bố bị hôn mê vì xê tôn máu, nằm bệnh viện Nguyễn Trãi gần hai tháng, những tưởng không qua khỏi! Mẹ không dám rời bố một phút, may mà có bác Vương Thị Tửu từng làm việc với bố hồi ở Cảng Hà Nội biết tin, vào ở luôn trong bệnh viện cùng mẹ chăm sóc.

Rồi bố cũng ra viện, giở ngay kho báu ra đọc, sắp xếp lại và bắt đầu đánh máy một bài nhan đề Người nặng lòng với tiếng ta, đem đọc cho mẹ nghe rồi sửa và sao chụp lại gửi cho bà con, anh em, bạn bè…

Có người đọc, khen và hỏi có muốn in ở bên Mỹ không, nếu muốn họ sẽ gửi bạn bè đồng nghiệp bên ấy giúp. Nhưng bố từ chối, nói viết chỉ để người nhà đọc thôi. Năm sau lại viết bài Người nặng lòng với nhà. Năm sau nữa viết bài Người nặng lòng với nước ngay sau khi mới mổ mắt, chỉ nhìn được bằng một mắt, mắt kia còn băng kín.

Mãi đến năm 2006, mới có tạp chí Công giáo và Dân tộc ở Sài Gòn, sau một tháng tạp chí Xưa và Nay ở Hà Nội, cùng đăng bài viết cuối Người nặng lòng với nước. Rồi tạp chí Nghiên cứu và phát triển ở Huế đăng bài Người nặng lòng với nhà. Tạp chí ở Sài Gòn lại đăng bài bố viết đầu tiên Người nặng lòng với tiếng ta, nhưng yêu cầu tác giả lấy bút danh khác cho hợp với mục Trao đổi ý kiến của báo, không lẽ chỉ có một người trao đổi. Thời ấy, mấy ai dám lên tiếng bênh vực Phạm Quỳnh!

Hai năm sau 2008, tạp chí Hồn Việt ở thành phố Hồ Chí Minh mở hội thảo về Nguyễn Văn Vĩnh và Phạm Quỳnh đã thông báo từ mấy số trước. Bố lại hăm hở viết ngay bốn bài, họ đăng hai bài rồi vội vã kết thúc hội thảo bằng bài của Nguyễn Văn Hoàn, một người ngoài tòa soạn.

Tạp chí này mỗi tháng chỉ ra một kỳ, bố là người có số bài đăng nhiều nhất cũng chỉ có hai bài! Nhưng không bài nào nguyên văn: hết cắt đầu cắt đuôi lại sửa câu này, thay chữ nọ, thậm chí đổi cả tên bài! Bố đọc mà thở dài… Các bài viết về Cụ bố đều nhận nhuận bút bằng báo có đóng dấu Kính biếu để gửi cho bà con và những ai xem ra còn có lòng với ông ngoại mình. Rồi bố lại ghi chép, cắt dán, lại viết những bài khác. Cứ như thế nhiều năm trời.

Thương bố xót xa, chàng trai 8x bàn với bạn bè, rồi cùng Đoàn Trọng Thắng bạn từ năm đầu đại học kinh tế quyết định làm ra món quà sinh nhật đặc biệt. Và từ đó, tự nguyện làm tất cả những khâu thuộc về kỹ thuật, tư liệu phục vụ việc ra blog, sát cánh bên bố trong cuộc đấu tranh vì thanh danh của Cụ.

Khi mới ra đời, ngày 22/2/2009, Blog PhamTon phát liên tục hằng ngày liên tục tất cả những tư liệu gom

góp hàng mấy chục năm. Vì nghe nói… Mệnh của các blog cá nhân thường rất yểu, chỉ sợ chưa nói được điều cần nói thì đã biến mất… Dần dà thấy chẳng ai ngăn cấm, người ủng hộ tìm đọc ngày càng nhiều, mới quyết đi vào nền nếp để người đọc dễ tìm đọc, định ra thời gian phát blog mỗi tuần ra một số vào ngày chủ nhật đầu tuần. Sớm nhất thì vào thứ sáu tuần trước. Đến ngày 22/2/2012 đã vượt xa con số một triệu lượt người truy cập. Ngày cao nhất lên đến hơn 10 nghìn. Tư liệu blog cung cấp đã được sử dụng trong nhiều bài báo, và bắt đầu vào các sách viết về Thượng Chi Phạm Quỳnh. Ngay đến Từ điển mở quốc tế Wikipedia cũng dùng không ít tư liệu của Blog PhamTon và còn công khai đánh giá Blog PhamTon là một blog đã cung cấp nhiều tư liệu chính xác còn ít người biết đến.

Blog PhamTon chúng tôi vinh dự được công bố lần đầu tiên một số bài của các nhà văn nhà thơ nhà nghiên cứu trước khi các bài đó được in trên sách báo. Đặc biệt là Tư liệu về mối thân tình giữa Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh và Thượng Chi Phạm Quỳnh của nhà văn Anh hùng Lao động Sơn Tùng.

Chúng tôi chỉ phát những bài viết của Thượng Chi Phạm Quỳnh, những bài viết về Thượng Chi Phạm Quỳnh hoặc liên quan đến Thượng Chi Phạm Quỳnh. Chúng tôi vinh dự là người cung cấp đầu tiên cho bạn đọc 11 bài viết cuối đời của Phạm Quỳnh và Giới thiệu 51 bài thơ Đỗ Phủ do Ông dịch thô.

Sau này, thời thế biến đổi, những chuyện xưa bị những sự kiện đương thời lấn áp tâm trí người đọc, chúng tôi chỉ ra một tháng hai kì. Vẫn với tôn chỉ như từ thuở ra đời: Tôn trọng sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật. Tất nhiên là về Thượng Chi Phạm Quỳnh và liên quan đến Thượng Chi Phạm Quỳnh.

Từ 2017, chúng tôi bắt đầu đăng Chuyện một người cháu ngoại, nó rõ nguồn cơn của những sự kiện đã ảnh hưởng thế nào đến việc tìm hiểu Thượng Chi Phạm Quỳnh.

Trong suốt chặng đường dài gian nan trên đường tìm lại hình ảnh chân thật nhất, chính xác nhất của Thượng Chi Phạm Quỳnh đã nhiều năm bị bôi nhọ, bóp méo, nói chung là đi ngược lại tất cả những gì hàng mấy chục năm trời nhân dân yêu nước trọng lẽ phải đã bị nhồi nhét vào đầu những định kiến mà nói nôm na chỉ gói gọn trong hai câu: Phạm Quỳnh là tay sai của thực dân Pháp và Phạm Quỳnh bán nước. Cái gì càng đơn giản, càng dễ nhớ lại được tung ra từ trên cao thì càng lan rộng, tỏa xa. Dám chống lại chẳng khác gì cóc kiện trời. Nhưng chúng tôi nghĩ khác. Dịp gần Tết năm 1992, con cháu Phạm Quỳnh ở trong nước tràn đầy hy vọng hào hứng giúp Viện Văn học Việt Nam chuẩn bị cho hội thảo đầu tiên về Nam Phong tạp chí và chủ nhiệm kiêm chủ bút Phạm Quỳnh. Bốn gia đình ở trong nước là gia đình mẹ con chúng tôi, gia đình dì Phạm Thị Thức tức vợ giáo sư bác sĩ Đặng Vũ Hỷ đã mất, gia đình cậu Phạm Khuê, gia đình cậu Phạm Tuyên, cùng đóng góp tiền và công sức chuẩn bị cho hội thảo. Mẹ tôi, trưởng nữ của Thượng Chi Phạm Quỳnh còn mong được ra dự, đã chuẩn bị sẽ phát biểu những gì khi được người dự hỏi.

Cậu Tuyên đã lo xong việc vẽ pa nô áp phích. Cậu phụ trách phòng ca nhạc đài phát thanh rồi truyền hình Việt Nam. Nhạc sĩ Bửu Huyền làm cùng cậu lại là anh nữ sĩ Tôn Nữ Hỷ Khương cùng thuộc hoàng phái nhà Nguyễn như tôi.

Quá vui mừng, một tối đi học tiếng Nhật về tôi ghé Thùy Khương Trang chia sẻ với cô tin vui này. Tôi kể gần ngày hội thảo thì có người gọi điện thoại đến bảo hoãn. Gần Tết rồi. Ai cũng bận. Cứ để sau tết sẽ tổ chức. Cô người Huế, nhưng sống ở Sài Gòn đã lâu, nên nói năng có khi không giống Huế. Cô hỏi ngay: họ có nói là Tết ta hay Tết Công gô. Rồi cười tủm tỉm rất duyên đúng kiểu Huế. Tôi hơi chạnh lòng nghĩ đến niềm hy vọng của bốn gia đình. Vậy mà cô Hỷ Khương đã nói đúng. Đến nay, 2022 tức là 30 năm đã trôi qua, hội thảo như thế vẫn chưa được tổ chức. Tôi thoáng buồn, nhưng lại vui ngay. Vì nếu chắc chắn là sẽ thắng, giữ nguyên được hai câu kết tội ngắn gọn mà ác độc lưu hành hơn nửa thế kỷ nay thì hội thảo đã được tổ chức. Bắt hoãn vô thời hạn có nghĩa là chưa chắc thắng. Nghĩ như thế, chúng tôi hăng hái kiên trì nhẫn nại tìm cho ra hình ảnh chân thực nhất của Thượng Chi Phạm Quỳnh. Có Blog thành ra có nơi quy tụ thu hút những tấm lòng vẫn còn thương tiếc Thượng Chi Phạm Quỳnh. Trong hành trình gian khổ đó, chúng tôi được một con người chân chính sống tốt đạo đẹp đời là nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu (sinh năm 1920 tại phố Hàng Giấy – Hà Nội) đã viết một lá thư bảo lãnh gửi Ban biên tập tạp chí Công giáo và Dân tộc của thành phố Hồ Chí Minh để họ thêm tin tưởng vào quyết định cho đăng bài Người

nặng lòng với nước của tôi, chỉ thêm vào đầu nhan đề hai chữ Phạm Quỳnh để bạn đọc dễ nhận ra mà tìm đọc: Phạm Quỳnh, người nặng lòng với nước. Cụ cũng ở trong ban biên tập tạp chí Xưa và Nay của Hội sử học Việt Nam. Một tháng sau bài của Phạm Tôn xuất hiện trên tạp chí này với tên bài như tôi đã viết và còn thêm một số chi tiết và chú thích quan trọng trước đây chưa có tài liệu chính xác nên chưa đưa vào. Nhạc sĩ Phạm Tuyên cho biết, sau khi báo đăng bài ấy, ông liên tiếp nhận điện thoại chúc mừng, có người còn đến tận nhà chúc mừng. Không phải chỉ có bảo lãnh, hằng tuần cụ còn sẵn lòng tiếp Phạm Tôn tại nhà, và mỗi năm đều có thiếp chúc Tết với lời lẽ chân tình dẫn đường chỉ lối động viên chúng tôi. Năm Canh Dần 2010, Blog PhamTon vừa đầy năm, cụ chúc “Mạnh khỏe, an vui, hạnh phúc và thành đạt theo gương thân tộc nội ngoại rất đáng kính”. Năm Tân Mão 2011 cụ chúc “luôn mạnh khỏe an vui, hạnh phúc và thành đạt. Năm Nhâm Thìn 2012 cụ chúc tương tự. Nhưng năm Quý Tỵ 2013, cụ lại chúc “An vui, hanh thông, hạnh phúc, thành đạt”. Cụ còn cẩn thận viết TB (Tái bút) “Mừng chú đã thành đạt trong công trình đính chính và phát triển sự nghiệp lớn lao về văn học của Ông Cụ”. Chúng tôi đọc mà xúc động trước hai chữ hanh thông, chắc Cụ mong chúng tôi nuôi Blog PhamTon được suôn sẻ không gặp trở ngại gì trong năm mới. Cụ còn khen chúng tôi “thành đạt trong công trình đính chính và phát triển sự nghiệp lớn lao về văn học của Ông Cụ”. Chúng tôi vẫn biết mình chưa xứng với lời khen ấy, nhưng hiểu lòng Cụ nên càng thêm cố gắng. Quả là Cụ đã thấu hiểu mục đích chủ yếu lập ra và tiến hành Blog PhamTon. Chúng tôi chẳng mong gì hơn là Phạm Quỳnh được hiểu đúng như con người thật của Ông, cũng như những việc thật mà ông đã làm trong suốt đời mình. Chỉ như vậy thôi, không tô vẽ gì thêm. Vì chính Phạm Quỳnh từng nói: “Nói thật mất lòng. Nhưng nói thật vẫn hơn”

Năm nay bác (tôi quen gọi như thế mỗi lần gặp, bác hơn tôi 20 tuổi) Nguyễn Đình Đầu 102 tuổi. Không biết bác có nhớ một năm nọ, tôi đã chúc bác ít nhất cũng sống vượt Đại tướng mất năm 2014 ở tuổi 103, khi bác nói cho biết còn 11 đầu việc phải làm.

Năm Đại tướng mất, thành phố Hồ Chí Minh làm lễ tưởng niệm.

Tôi mệt ở nhà trông vợ nằm liệt giường vì păckinxơn. Hơn 11 giờ đêm, bác gọi cho tôi tâm sự như một người bạn. Bác nói: tôi lâu nay bị hai cái chân nặng quá, không đi đâu được. Nhưng với ông này thì không ra Hà Nội viếng được thì cũng phải đến viếng vọng ở Hội trường Thống Nhất. Khi viếng tôi lặng người đi, vừa được đưa về nhà tôi thấy cần chia sẻ ngay với chú, có thế mới trút được nỗi lòng, mong đêm nay ngủ được.

Từ ngày tôi bị ung thư, bác không muốn tôi phải đến nhà riêng như trước, hai bác cháu chỉ gặp nhau qua điện thoại. Nhân Blog PhamTon bước sang tuổi mới, tôi chân thành chúc bác, người tận lòng với con cháu Phạm Quỳnh vượt Đại tướng trước khi về Trời.

Thế là chính hai bạn 8x đã khai sinh ra Blog PhamTon này. Vậy là 3X Phạm Tuyên phải đứng ra chỉ đạo, làm ngọn cờ qui tụ những tấm lòng vàng hướng về Thượng Chi Phạm Quỳnh. Còn 4X Tôn Thất Thành phải đứng ra lo việc nuôi Blog PhamTon đủ sức ra đều đặn đúng hẹn với chất lượng đáng được bạn đọc tin cậy. Và từ nay, từ bỏ luôn ngày sinh 22/2 của mình vì không sao tranh giành với Blog PhamTon được. Đành lấy ngày sinh Âm lịch là rằm tháng Giêng. Ngày đó chẳng cần ai nhắc mọi người đều nhớ, thậm chí còn cỗ bàn linh đình, đỡ khổ cho vợ con.

Năm ngoái, gặp nhau lần cuối trước khi anh Nguyễn Tấn Thọ (tức Nguyễn Kiến Phước) mất, tôi hỏi: Ông có nhớ ngày ông và bà Kim Hạnh cưới là ngày nào không. Anh bảo: Tất nhiên tôi nhớ chứ. Nhưng tôi hỏi là hỏi ngày Âm lịch cơ. Thế thì tôi chịu. Tôi nói ngay: Ngày rằm tháng Giêng. Vì tối ấy, tôi được mời dự một đám cưới to như một ngày hội ở Trụ sở báo Tuổi Trẻ đường Lý Chính Thắng. Bọn bạn cũ chúng tôi thời 1958-1960 gặp nhau. Mừng là còn được thấy nhau và còn dám nhìn mặt nhau. Chuyện vui một lát thì được mời nhập tiệc, tôi nói ngay với các bạn cũ xin phép về, lý do là gia đình tôi đang chờ ở nhà cùng làm sinh nhật cho tôi. Vợ chồng Tuất Việt – Tuệ Quỳnh thường gặp tôi, bảo về đi, để tụi mình nói cho Thọ thông cảm. Còn Đinh Phong, mặt đỏ bừng dù chưa uống chất cồn nói: Lâu lắm mới gặp, đành vậy thôi…

Từ lâu tôi không gặp anh, nghe nói anh cũng người hoàng tộc như tôi, nhưng khi tôi đi bán báo và làm việc ở tổ báo Nhân Dân nông thôn (tức báo con) thì anh tên là Nguyễn Văn Túc. Nay lại là Đinh Phong, không rõ họ hàng với anh hùng Đinh Núp ra sao.

Tôi viết dài dòng thế này chỉ mong các bạn còn là bạn của tôi nhớ cho 22/2 là sinh nhật của Blog PhamTon. Còn sinh nhật tôi là ngày rằm tháng Giêng, không ai phải nhớ, cũng chẳng cần quà cáp gì. Chỉ có tình thương là đủ rồi. Còn sống, còn thăm nom nhau, nhớ đến nhau là đủ.

*

* *

Trước khi tôi mổ ung thư, bạn gái con tôi đến nhà. Hai đứa lên buồng con tôi trò chuyện, trước khi về cô gái ló mặt vào cửa buồng tôi chào kèm lời giới thiệu ngắn gọn của con tôi: Đây là Dung, bạn gái con, mới học ở Úc về.

Tôi báo tin cho cô bạn thanh mai trúc mã hơn tôi một tuổi ở Mỹ. Cô gọi điện hỏi ngay có xinh không Tôi đáp: không nhưng tốt. Cô hỏi mới gặp sao biết? Tôi đáp: Không xinh mà con tôi vẫn cứ chọn chứng tỏ cô ấy tốt, giỏi.

Hôm tôi mổ ung thư, chính hai đứa đưa tôi vào mổ lúc 14:30 chiều và gần 23 giờ đêm lại đón tôi khi mổ xong về buồng điều trị.

Mổ xong, nghỉ một tháng rồi tôi bắt đầu hóa trị tám đợt, mỗi đợt ba tuần, nghỉ một tuần trước khi sang đợt sau. Xong đợt hóa trị cuối hai đứa tổ chức cho vợ chồng tôi du lịch Nha Trang thật chu đáo. Lên mạng tìm hiểu rồi mua hai vé tàu giường nằm cho bố mẹ đi vào buổi chiều hôm sau, còn chúng đi tiền trạm tàu tối hôm trước toa ghế gỗ, thuê khách sạn và tìm hiểu món ngon địa phương, lên thực đơn cho mấy ngày ở Nha Trang. Lần đầu tiên trong đời chúng tôi ăn nguyên con tôm hùm to và cháo bào ngư, nộm sứa. Hóa ra các chuyện tôi kể con đều nhớ, và muốn cho bố mẹ thưởng thức những món chỉ biết qua lời bà nội kể.

Tôi đã đến Nha Trang mấy lần, nhưng đây là lần đầu đi về miền núi Nha Trang, thăm chùa Long Sơn xem tượng hàng chục vị hòa thượng từng tự thiêu, thăm Nhà thờ Đá tuyệt đẹp dựng trên vách núi cao. Còn vào khu du lịch Yang Bay thăm nhiều ngọn thác và những hang tôn tạo thành buồng nhỏ cho khách du lịch thuê. Chúng tôi ăn mừng thành công chữa khỏi bệnh ung thư khi chưa được ai xác nhận cả!

Sau này, thành người một nhà rồi tôi hỏi con dâu thấy hồi nào nhà mình vui nhất. Cháu nói ngay: chính là hồi bố đi hóa trị, cứ ba tuần lại một tuần tự do không phải truyền dịch, tha hồ đi

chơi ăn uống, mua sắm. Anh Ti chở bố, con chở mẹ, đi xem phong cảnh thành phố ở khu Phú Mỹ Hưng, Văn Thánh, rồi đi siêu thị mua đủ nguyên liệu về mẹ làm các mon ngon cả nhà đều thích.

Ra viện là chúng tôi chuẩn bị lễ cưới hai con. Thật ra thì vợ chồng tôi chẳng làm gì cả, ngoài việc vợ đi may hai chiếc áo dài mới. Con tôi nói với mẹ: chắc là hôm chúng con cưới bố cũng mặc áo thun thôi. Ở nhà bao giờ bố cũng mặc áo thun, quần xà lỏn, dự cưới chắc chỉ thay cái quần dài. Tôi im lặng không nói gì. Thật ra tôi đã có chuẩn bị. Hồi cậu Phạm Tuân về nước, khi đi có để lại một bộ com lê màu xanh rêu rất đẹp, lại vừa cỡ người tôi. Lý do để lại có lẽ là khi đem đi không xem xét kỹ, vải đẹp nhưng thuộc loại tự hủy theo thời gian. Nếu giơ lên trước ánh sáng sẽ thấy lưng áo chi chít lỗ nhỏ như sao đêm. Nhưng mình mặc, ai dám soi mà sợ. Vì thế tôi giữ đến gần lễ cưới mới lấy ra bảo vợ đưa hấp là cho đẹp khi cần mới mặc. Bấy giờ con tôi mới yên tâm.

Lệ thường cha mẹ lo cưới cho con, lo nhất là tiền, phải vay, cưới xong có tiền mừng mới trả. Nhiều nhà lỗ vì chi nhiều thu ít. Đám cưới con tôi chúng tôi chỉ dự. Đúng thế, tiền nong, địa điểm cưới hai đứa tự lo hết. Thiếp in đẹp, mời đến hơn 300 người ở phòng cưới lớn tại khách sạn Tân Sơn Nhất.

Tôi thay mặt cả nhà gái lên phát biểu đôi lời. Mặc com lê ngàn sao nên đi đứng nhẹ nhàng lịch sự, tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ. Ông thông gia mừng ra mặt. Khi cùng đi lên bục, ông cứ cặp chặt tay tôi, chỉ sợ tôi xỉu, ngã thì nguy. Ông vốn là cựu chiến binh Cămpuchia.

Cưới năm 2010 thì năm 2011 tôi và vợ có đích tôn. Sau công ty Minh Việt nhỏ bé thuần Việt, con tôi lại trở về Samsung đã to lại ngoại. Đúng lúc thăng chức được cấp bằng cao hơn kèm một giỏ hoa đẹp đưa tặng tận nhà, con tôi nộp đơn xin thôi việc, về hẳn. Lý do cũng chỉ vì làm việc ở công ty như thế thì không chăm sóc được bố mẹ già yếu bệnh tật.

Sau khi các con sinh cho chúng tôi đích tôn Nguyễn Phúc Trung Dũng thì vợ tôi bị ngã cầu thang, ngã trong buồng tắm, ngã ngay sàn nhà mấy lần, lần nào cũng chảy máu rất nhiều, phải đưa cấp cứu ở bệnh viện Nhân dân Gia Định. Năm 2013 thì xác định chính thức là bị pắckinsơn; dần dà chỉ nằm im lặng một chỗ, ăn uống vệ sinh do vợ chồng con trai lo. Còn tôi thì phải mổ thoát vị bẹn. Công ty nào chịu nổi một nhân viên cứ đột ngột lại nghỉ dài ngày như thế. Chỉ còn một cách là thôi việc công ty, tự mình làm chủ công việc làm ăn của mình mới lo cho bố mẹ già và con nhỏ được.

Con tôi lên mạng tìm hướng đi mới cho cuộc đời mình. Biết chuyện ông thông gia lo lắng nói tôi phải bảo con trai chứ cứ như thế này là không được. Tôi tin con tôi biết nghĩ nên không nói gì, thời mình khác, thời nó khác, cứ để con tự quyết định. Cuối cùng con tôi cho biết đã tìm ra cách bán hàng qua mạng. Cùng một bạn thân từ hồi học trường trung học phổ thông. Mặt hàng con chọn là chất tẩy rửa làm sạch xe hơi, xe máy. Khó nhất là thời gian đầu giới thiệu mặt hàng và hướng dẫn cách sử dụng. Từ đấy con tôi không ăn cơm cùng gia đình. Việc chợ búa cơm nước đưa đón con đều giao cho vợ. Bấy giờ mới thấy rõ đúng là con dâu tôi tốt và giỏi. Một mình lo hết mọi việc, không than một lời.

Giờ khách hàng rảnh là giờ con tôi bận, đến gặp họ giới thiệu mặt hàng, mang theo cả máy móc để dùng thử sản phẩm trên xe của họ. Bấy giờ đích tôn của tôi đã hai ba tuổi, bao giờ cũng mong bố về, suốt ngày chờ bố. Tôi bảo cháu khỏe mạnh, con đi thì đem nó đi theo, cho nó biết bố đi làm việc vất vả thế nào. Thế là thằng bé bỏ ngủ trưa vui vẻ đi theo bố còn cố học làm theo bố. Về nhà là khoe với ông nội. Cả nhà vui vẻ.

Rồi 2015, lại một cháu trai nữa. Ba bố con, ba cái tên, ba đức tính Trung, Dũng, Khiêm. Thế là chắc ăn rồi. Đích tôn của tôi đã học lớp ba, cháu rất thích thú nhận vai trò giao liên giữa bố và ông. Bố cháu đánh vi tính xong một tập giấy đầy chữ thì in ra, bảo đưa cho ông. Ông vui vẻ nhận, còn nói: cháu đưa cho ông thứ này là ông thích nhất đấy. Có lẽ ông thích nhất thật, vừa cầm là ông tắt ngay ti vi đang xem, đọc ngay, lại còn dùng bút bi đỏ chữa chữ này, gạch bỏ chữ kia, viết thêm

mấy dòng. Xong ông xem lại rồi bảo đưa ngay cho bố. Cháu chưa biết ông và bố cháu đang cùng làm cái blog Phạm Tôn mà bố cháu làm quà tặng sinh nhật ông năm 2009. Con còn nghĩ nên đặt tên blog sao cho thu hút người đọc. Viết về Cụ, bố lấy bút danh Phạm Tôn (là cháu cụ Phạm) đâu ai biết. Con đặt địa chỉ blog là www.phamquynh.wordpress.com sẽ có người quí Cụ tìm kiếm. Việc này chỉ có hai bố con làm dưới sự chỉ đạo và cố vấn của nhạc sĩ Phạm Tuyên và bạn đồng môn khóa tổng phản công Trường Lục Quân Việt Nam nay là Đại tá, tiến sĩ Sử học Nguyễn Văn Khoan. Ông Khoan viết nhiều bài, còn ông Phạm Tuyên có tư liệu gì thì cung cấp tư liệu ấy. Từ đấy, đích tôn làm giao liên đã quen, nay mỗi lần có việc, cháu ghé tai ông: ông ơi cháu đưa ông thứ ông thích nhất đây. Và ngồi chờ ông sửa xong lại đưa xuống cho bố.

Bố cháu nay đã có khách quen, hàng bán cũng nhiều hơn nên phải thuê một căn ở cùng khu tập thể để làm kho hàng và giao dịch. Vì thế, các bài vở blog cũng đánh vi tính luôn ở đấy. Giao liên khi nào cũng có việc.

Em trai đích tôn cũng phụ giúp anh một tay. Tuy mới lớp mẫu giáo cuối nhưng cháu cũng biết quí việc ông và bố làm, đưa giấy tờ tận tay, không làm nhàu nát, lem lấm.

Bố con ông cháu tôi ngày càng gắn bó với nhau hơn vì nhiều ràng buộc nương tựa như thế.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 6/2/2022

thành phố lớn đã trở thành vùng xanh, sống lại rồi.

P.T.

Đội 5

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2022.

CHUYỆN MỘT NGƯỜI CHÁU NGOẠI

ĐỘI 5

Phạm Tôn

3: Tarax Bun-ba

Cả buổi trưa 16/3/1967 tôi hì hục cùng anh chị em công nhân trong Đội 5 dọn chỗ làm việc tạm về nhà mới. Lãnh đạo xí nghiệp Cảng cho Đội 5 ra ở riêng, cách cái cổng lớn có ba chữ Cảng Hà Nội to tướng đến gần một cây số nằm gần bệnh viện Đồn Thủy. Văn phòng đội là nhà vách toóc si, vữa trát trên khung tre, mái tranh nứa, nằm cách đường bờ sông 20 mét, cách sông khoảng 50 mét. Nhà có một khuôn viên bao quanh khá rộng. Trước mặt nhà là sông Hồng, cứ như minh đường, sau nhà là con đê, xem như hậu chẩm. Lâm Khang là người gốc Hoa, làm ở tổ sửa ô tô bên Xưởng Sửa chữa của Cảng nhưng phục cụ Sán và mến tôi nên hay đến đội 5; trồng thêm một vườn hoa cúc dại vàng rực, cho hợp phong thủy Trung Hoa.

Bên phải cửa vào nhà là chỗ làm việc của chị Vương Thị Tửu công nhân yếu sức điều lên làm tạp vụ. Chị đặt hai cái lò to nấu nước cho cả đội uống, nấu cơm cho những người trong văn phòng ăn cùng với chị. Tất nhiên chị cũng đi chợ và nấu ăn luôn cho những công nhân cùng làm ca ngày nhờ chị lo bữa trưa. Chị cũng là người nấu ăn cho tôi cả hai bữa vì tôi ăn ở luôn tại văn phòng. Kế chỗ chị Tửu nấu nước là bàn làm việc của đội phó Nguyễn Khánh Chước, vách sau bàn có giá để anh treo xà cột và mũ cối. Còn bên trái nhà kề cửa sổ là bàn làm việc của tôi, giường cá nhân kề ngay bàn làm việc, không cần ghế.

Cái giường cá nhân của tôi thật ra ít khi tôi được nằm một mình. Vì các bạn trẻ biết chỗ để chìa khóa nhà trên gờ quang cửa, cứ cần là vào nằm, mắc màn mà ngủ. Một tối dạy học về muộn vì có bạn hỏi này hỏi nọ. Về nhà đã thấy cửa mở, màn buông bèn bảo cậu nào nằm đấy thì dẹp sang một bên cho anh vào ngủ với. Không ngờ trong màn đã có hai chú đang ngủ say sưa. Một chú giọng khê nồng bảo chúng em đang ngủ, trời lại rét thế này anh đi đâu mà ngủ đi, đừng làm mất giấc ngủ của chúng em. Sáng hôm sau, tôi từ tổ xe về thì biết chuyện động trời. Đêm qua Mỹ thả nhiều bom bi vùng bệnh viện Đồn Thủy, một quả bom bi mẹ rơi gần nhà tôi. Bi bắn tung tóe, một chú nằm giường tôi nghe tiếng bom nổ to vùng dậy thấy bụng mình ướt đẫm liền lay cậu bạn ngủ cùng, trách sao mày sợ gì mà vãi đái ra đầy bụng tao thế này. Hóa ra bản thân bị trúng bi, viên bi xuyên ngọt quá không biết đau, thấy máu mình phun ướt bụng bạn lại tưởng là bạn sợ bom quá mà vãi đái. Đẩy bạn ra rồi, kiệt sức anh nằm vật ra. Không ngờ anh bạn lành lặn thấy máu phun nhiều quá sợ hết hồn, chạy thẳng một mạch về hẳn quê hương Thường Tín cách hơn 20 km. Chuyện này, chính những người trong cuộc kể cho tôi nghe. Còn tôi, chỉ thấy những vết bom bi quả ổi nổ trên đường nhựa trước văn phòng đội 5 to bằng cái bát to. Anh bạn bị bom bi được đưa đi cấp cứu ngay bệnh viện quân đội gần đấy. Khi tôi vào thăm, chú đã tỉnh và kể cho tôi câu chuyện mà chú cho là hết sức buồn cười. Ai cũng bảo tôi mạng lớn. Tôi thì nghĩ mình gặp may, không muốn làm mất giấc ngủ của hai em mà tránh được nạn. Phía trong sát vách là giường ngủ của cụ Sán, kề bên là bàn làm việc, có chỗ để điếu cày và chai rượu vật bất li thân của cụ. Cụ và tôi thường trực đêm tại trụ sở. Giáp vách trái nhà là một khu có mái che, phản gỗ để công nhân ăn trưa và ngả lưng giữa ca.

Thế là Đội tuyển 5, toàn những người được lựa chọn thuộc loại lãnh đạo không ưa nay lại đóng đô ở ngoài cảng. Bị cách ly. Hình như bà con cũng ý thức được phận con ghẻ nên thương yêu nhau, nghe lời ban chỉ huy, làm việc rất tốt tùy theo sức của mình. Một hôm trời rét căm căm, tôi ra bờ sông sớm được tận mắt chứng kiến cảnh tổ bà Bảy đội 5 đang chuyển axit từ thuyền lên bờ qua một tấm ván dài làm cầu cho bà con đi. Chị Đen, người thanh mảnh đang vác trên vai một bình a xít bằng sành men da lươn, tay phải giơ cao cầm chặt quai bình gắn gần cổ bình. Đôi chân đang nhịp nhàng bước trên ván dập dềnh, bỗng chị lạng người, nút bình a xít văng ra, đổ cả vào thân chị, rồi cả bình lẫn người vác bình đều rơi xuống sông. Các chị em cùng làm vội kéo chị Đen lên. Áo đen bị a xít làm cháy loang lổ. May mà rơi xuống nước nên chị Đen chỉ bị bỏng nhẹ. Mấy anh tổ khác và tôi đưa ngay chị về trạm y tế cách hơn một cây số cấp cứu, thay quần áo khô. Những bà con trong tổ vẫn tiếp tục bốc vác cho xong số bình a xít còn lại trong thuyền lên bờ trong gió lạnh, không hề sợ hãi, lo lắng gì, cốt sao hoàn thành công việc theo đúng kế hoạch được giao. Hôm sau, chị Đen lại đi làm như thường. Công xá hôm ấy cũng hưởng như những người trong tổ.

Tôi sống ở đội 5 cảm thấy rất lý tưởng. Cơm chiều xong là xách hai cái xô xuống sông Hồng xách nước lên tưới những gốc mướp chị Tửu bảo tôi trồng. Có phù sa mướp lớn lên nhanh chóng, chẳng bao lâu đã leo kín các giàn, bò lên khắp cả mái tranh. Bà con tiện tay hái về làm bữa ăn chiều cũng chẳng ai trách, vì chủ giàn mướp là chị Tửu và tôi cho tự do lấy. Chiều, tôi leo lên mái nhà lấy mướp đủ ăn cả hôm sau. Tôi còn nấu mì ăn sáng bằng những quả nhỏ hơn ngón tay út, không cần cho mì chính, bát mì vẫn ngọt, ngon lành. Vậy mà vẫn chưa hết mướp. Chị Tửu giỏi lo liệu, bữa trưa, ăn xong là chị tính được ngay tiền ăn cho các người cùng ăn góp, còn tôi thì tính hai suất vì tôi còn ăn bữa chiều một mình ở đấy. Chị để nồi cơm cho tôi ăn chiều vào chỗ dưới than đỏ rấm lò, thành ra tôi vẫn ăn cơm nóng buổi chiều. Thế là thành như một gia đình. Cụ Sán thì về nhà ăn.

Cái làm tôi thích nhất ở đội 5 là những hôm trông thùng trà xuất khẩu cho công ty Nông sản Thực phẩm Hà Nội. Các thùng gỗ vuông đựng trà xếp chồng lên nhau thành một khối to, phủ bạt kín. Trên đó, cụ Sán cho bày bàn trà, khay tròn nhôm có ấm và một tá chén sành đáy bằng. Chúng tôi ngồi chung quanh uống trà và đọc sách. Tôi đọc tạp văn Lỗ Tấn dưới ánh đèn bão to. Anh Mão bộ đội phục viên pha và rót trà đều một vòng các chén. Bao giờ trực trà cũng khoảng một chục người. Tôi đọc và chăm chú ngắm các người nghe, ngừng đọc ngay khi có người muốn nói ý kiến về đoạn vừa nghe. Tôi ngạc nhiên là người nghe hầu hết là chưa qua tiểu học mà hiểu ra ngay thâm ý trong câu văn Lỗ Tấn. Cái vốn sống mà họ từng trải đã đưa đến cho họ trình độ thẩm văn thật cao cấp. Bài được mọi người tán thưởng nhất là bài Bàn về đánh chó rơi xuống nước, ai cũng bảo cái lũ chó, có đánh nó rơi xuống nước, nó cũng lại leo lên, rũ nước xông vào cắn người ta ngay, chớ thấy nó ướt lướt thướt, trông đáng thương mà thiếu cảnh giác. Con chó bao giờ cũng ác hơn chủ chó, vì nó muốn tâng công với chủ cho nên cắn cả thằng ăn mày đi qua ngoài rào sắt.

Tối mùa hè, trăng thanh gió mát, chúng tôi cởi trần nằm ngủ trên khối thùng trà cao. Mùa đông thì cũng có năm anh đắp chăn đơn, trong đó có tôi, nằm canh. Có lần bọn trộm đục phần dưới thùng lấy được một ít trà. Nhưng không sao, thủng lỗ, không khí ẩm vào, thùng vẫn không giảm trọng lượng. Cán bộ công ty bảo thế.

Ông Bình cán bộ công ty làm ăn với chúng tôi đã lâu cũng có cách bồi dưỡng chúng tôi rất hay. Ông viết giấy xác nhận là chúng tôi trông trà rất bảo đảm, xong lại còn giặt cả tấm bạt to sạch sẽ (mặc dù chúng tôi chỉ chải thôi) nên bồi dưỡng số tiền là… Rồi lại kèm giấy giới thiệu sang lò lợn, cho mua bốn cỗ lòng. Thế là chúng tôi có tiền mua rượu trà lại có cháo lòng và lòng lợn ngon lành làm một bữa chén ra trò. Ông Bình còn thương tôi hay sợ lạnh lưng, đem cho một tấm da báo gấm phế phẩm bị loại để tôi khâu thành mặt trong cốt áo bông, trở thành bảo bối tôi mang theo suốt mùa lạnh, nhất là trong đợt đi Quảng Bình sau này. Những tối ấy, anh Mão là đại úy quân đội nhân dân bao giờ cũng đứng lên tay nâng chén rượu, dõng dạc tuyên bố với cả đội là Tôi lấy danh dự người chiến sĩ cách mạng hứa với bà con là tôi còn ở đội này thì tôi còn phải làm cho cậu này hư hỏng đi mới được. Ai lại đàn ông đàn ang, mà không uống rượu, không hút thuốc, không mê gái, lúc nào cũng chỉ đọc sách và uống trà là không được. Tôi xin lấy danh dự quân nhân ra mà hứa như thế trước bà con. Mọi ngời vỗ tay ran. Tôi sung sướng như một người em được cưng chiều. Mà ở Đội 5 này, tôi được cưng chiều thật. Chị Tửu lo cho tôi từng bữa ăn. Nghe nói mẹ tôi sắp ở nơi sơ tán về thăm, chị còn lo mua cho tôi cả củi lẫn tem phiếu thực phẩm, gạo. Bà Thảo tổ trưởng thỉnh thoảng bảo tôi làm việc xong thì trưa vào ngay nhà bà ở xóm Phà Đen bà có việc cần nhờ. Tôi vào thì bà cho ăn một mẹt bún chả. Bà Bảy, một tổ trưởng khác thì bảo tôi đưa tem, tiền, bà đong gạo cho, còn đem bột mì độn của tôi cho người ta cán thành sợi, phơi khô trên mái tôn nhà rồi mới giao cho chị Tửu nấu cho tôi ăn ngày ba bữa, sáng ăn mì, trưa chiều ăn cơm độn mì.

Tối nào tôi cũng đọc sách, đọc đến đúng 12 giờ đêm mới ghi nhật ký rồi đi ngủ. Đó là lệ của tôi. Nhưng khi có cụ Sán cùng trò chuyện thì tôi thức hầu chuyện cụ cho đến khi nào cụ bảo đi ngủ mới ghi nhật ký. Nhiều đêm, đến một hai giờ sáng. Tôi cho đấy là giờ học của mình, cũng là đọc sách, nhưng là đọc quyển sách to là chính cuộc đời này.

Thứ bảy, ngày 4/3/1967, anh Đại từ Vĩnh yên, chị Thủy vợ anh từ Hải Phòng, em Thân từ Đông Anh ngoại thành Hà Nội đều về 16 Hàng Da. Thật hiếm có dịp như vậy. Bốn anh chị em đi chơi công viên Thống Nhất, tâm tình chung là cổ động nhau phấn đấu đến hơi thở cuối cùng, không đòi hỏi bất cứ đãi ngộ nào, địa vị hoặc sự thông cảm tin tưởng nào, tất cả hiến dâng cho đất nước, cho nhân dân, cố gắng tôi luyện để trở thành những con người gang thép, một con người kim cương trong suốt mà cứng rắn, lóng lánh muôn màu, những con người có ích cho đời.

Hôm sau, đi mua sách gặp may nhà xuất bản Văn Học vừa cho ra bản dịch Tarax Bunba của văn hào Nga Gôgôn. Đi làm là mang theo để đọc những lúc phải chờ. Giờ nghỉ trưa, vào chỗ anh em lái xe không chỉ là học viên mà còn là bạn của mình. Anh em hỏi có gì hay đọc cho nghe. Thế là bên bếp lửa giữa buổi trưa lạnh ấy, chúng mình bắt đầu thưởng thức Gôgôn. Thật kỳ lạ, những công nhân trẻ Việt Nam dân chủ cộng hòa lại say mê nghe, yêu mến vô hạn nhà văn Nga thế kỷ trước. Việc đọc sách này hình như lôi cuốn cả cụ Thiếp râu, kế toán đội xe, cụ lấp ló quan sát bọn mình đọc sách với cặp mắt sắc xảo của một ông cựu đại úy công an khu vực chợ Đồng Xuân từ ngày Hà Nội mới giải phóng năm 1954.

Trưa hôm sau, anh em lại đòi đọc tiếp. Có những câu cả đám trẻ ồ lên tán thưởng như Nếu ai chưa lập công trên bãi chiến trường mà đã nặng đường tình ái tức là không xứng đáng là kẻ trượng phu.

Hết giờ làm việc chiều, ghé vào anh bạn kỹ sư Hiệu, không ngờ Hiệu ốm, đang rất buồn. Tao ở nhiều nơi. Nhưng chưa bao giờ bị ốm mà lẻ loi như ở đây. Hai đứa nói chuyện chân tình cho đến khi mình phải đi họp Đoàn.

Hôm nay, đã đỡ lạnh, nhưng không biết vì sao mình vẫn thấy mệt mỏi.

Trưa hôm sau, lại đọc tiếp Tarax Bunba, người nghe cũng đông hơn có cả thợ xưởng sửa chữa. Càng về sau, anh em nghe càng say sưa chăm chú. Thế là họ yêu cầu mình đọc nốt phần cuối. Không ai ngủ trưa, mà người nào cũng có vẻ hỉ hả lắm. Câu chuyện người anh hùng Tarax Bunba tự tay giết đứa con vì gái đẹp mà phản bội đất nước, chống lại cha, anh. Ông còn phải chứng kiến cái chết anh dũng của con trai cả. Rồi đến khi bị trói bằng xích sắt trên giàn lửa thiêu vẫn lớn tiếng chỉ đạo đoàn quân Kôdắc vượt sông an toàn trước quân Ba Lan đông đảo, hung ác xâm lăng nước Nga. Xem ra tính khí người Kôdắc có vẻ rất hợp cánh lái xe trẻ ở đây. Hiệu, Công, Sâm vui ra mặt.

Kỹ sư Hiệu lại mệt nặng hơn hôm trước. Buổi trưa, mang cho bạn cái bánh mì thì Hiệu nói còn hộp sữa sáng nay mày cho thì mày phải mang về thôi. Tao sắp khỏi rồi. Cả ngày nằm trong màn, không ăn gì. Mãi đến chiều mình đi làm về đục hộp sữa và tự tay pha cậu ta mới chịu uống. Nhớ lại những ngày đau ốm trước đây, mình không muốn ai phải chịu cảnh cô đơn những lúc ngặt nghèo.

Hôm sau, tan giờ làm việc, đi về khu văn phòng, định thăm Hiệu, thì tình cờ gặp chủ nhiệm Nguyễn Trọng T. đang dắt xe đạp đi ra. Thấy mình chào và đi về phía nơi anh em tổ xe ở tạm, anh nói một câu mà thoạt nghe không thể ngờ được lại là một câu nói thật, không phải đùa: Cậu không đăng ký ở đây sao hay vào ngủ thế. Thưa anh, buổi trưa em thường vào đây ngủ để chiều đi làm cho đỡ mất thời giờ, lại mệt. Nhà em hiện cũng chẳng còn ai.

Anh Tin vẫn đứng dắt xe, cúi đầu, nói nhưng không nhìn mình: Cậu hay ngủ linh tinh lắm phải không. Từ dạo thôi ở tập thể, em toàn về nhà cả. Chỉ khi nào họp khuya, anh em rủ, mới nể mà ngủ lại thôi. Còn hôm nay là em đem cái bánh vào cho thằng Hiệu, nó ốm mấy hôm nay rồi. Anh Tin đưa mắt nhìn qua mình rồi nói tiếp: Cậu có đem cho anh em người ta mượn một số sách không tốt phải không?

Mình hơi ngạc nhiên, nhưng nghĩ ngay đến việc đọc Tarax Bunba. Thưa anh, em có hay cho mượn sách. Nhưng toàn là sách về Mác, Lênin, bác Hồ, bác Mao và sách văn học Liên Xô, Trung Quốc do ta xuất bản cả, toàn sách tốt. Không hiểu sao lại có chuyện lạ thế. Những người em hay cho mượn sách là Tân, Thái, Lợi, Phúc, Vi và một vài anh em khác. Anh Tin nghe nói thế thì nói: Có người nói cho tôi biết… Tôi thấy là nếu có ai muốn mượn sách thì đã có tủ sách xí nghiệp. Còn nếu cậu muốn cho mượn thì cho tủ sách họ mượn. Mình nghe nói thế thì cắt ngang ngay: Thật lòng, em không muốn cho mượn sách. Chẳng qua là nể anh chị em ham học thôi. Em sợ mất sách lắm, nhất là sách em mượn thư viện. Không hiểu sao lại có cái dư luận độc ác như thế. Anh cho em biết như thế là rất may cho em. Em thật không ngờ… Có vẻ vội đi, anh Tin nói: Tôi nghe nói, nhưng biết cậu là đoàn viên Thanh niên Lao động, nên tôi bảo để tôi hỏi thẳng cậu xem sao. Phải cẩn thận, kẻo mà mang vạ vào thân đấy… Em thật không ngờ lại có việc lạ lùng như thế. Đấy, cậu phải chú ý. Nói thế rồi anh về, không tỏ vẻ tin cậy chút nào. Rồi đi vội, như tiếc là đã nói những lời chưa nên nói, chẳng ra đâu vào đâu cả.

Mình quay lại thì gặp anh em lái xe trẻ. Kể cho nghe câu chuyện vừa rồi, anh em đều kêu là kỳ quặc, hoang đường, láo hết sức. Sau đó là một cuộc hội ý chớp nhoáng. Anh em rất căm kẻ nào định vu khống, chia rẽ. Họ cho thủ phạm đích thị là lão Thiếp râu, kế toán của đội. Lão từng bị tù ba năm vì hiếp con gái vị thành niên, ra tù về cảng làm quản lý bếp ăn tập thể, sau được lãnh đạo tin cậy cho làm ở đội xe. Tối qua, anh em đã thấy lão gặp bí thư chi bộ Nguyễn Văn N. và chủ nhiệm T.. Khi một người ở tổ xe vào thì lão cười khen cuốn sách đọc hôm qua hay nhỉ rồi hỏi tên sách. Anh lái xe chỉ nhớ tên Bunba, nên nói không nhớ rõ. Ông N. lại hỏi tên cuốn sách. Rõ ra là họ vừa nói chuyện với nhau về vụ đọc sách hôm qua. Một bạn khác còn cho biết thêm là chính lão già Thiếp nói là mình thuộc nhóm Nhân văn Giai phẩm trước kia nên mới phải xuống làm ở dưới đội, v.v. Anh em còn kể ra vô số trường hợp khác lão già này ton hót cấp trên để làm hại anh em. Tất cả đều rất căm tức lão già độc ác… Chúng em định cho lão một vố đau. Còn mình thì muốn xem màn chót của tấn hài kịch này, nên nhờ Hoàng Sâm, chú em nhỏ nhất đội xe đòi cuốn Tarax Bunba lại, giả vờ cho lão xem, để xem lão làm gì…

Sau đó, mình vào thăm bạn Hiệu. Bạn đã khá khỏe. Mình đưa bánh, rồi khi chỉ còn hai đứa, mình nói vắn tắt. Tao muốn nói với mày một câu thế này: Chúng mình đã biết nhau và còn nhiều dịp để biết rõ nhau. Nhưng nay, vì một lý do đặc biệt, nói trước để mày hiểu là tao sẽ ít gặp mày, sẽ tỏ ra kém nhiệt tình với mày trong một thời gian… Sự thật tất nhiên không phải như thế… Đôi mắt quầng thâm của Hiệu ánh lên những tia đầm ấm, giọng miền Nam mộc mạc. Tình cảm đâu phải những cái bên ngoài phải không mày… Mày hiểu cho… Có những đứa, cả già lẫn trẻ… định lấy thịt tao để dâng cho ai đó. Nó quyết giết tao và tao thì không muốn ai bị liên lụy… Tất nhiên, con chó bông vốn thường dữ tợn hơn chủ nó. Khi mình từ biệt ra về và tỏ ý tiếc về vụ này, Hiệu từ trong buồng nói vọng ra Đây thật là một nơi điển hình…

Sự việc này nhắc nhở mình phải cảnh giác hơn nữa, cũng củng cố thêm lòng tin vào quần chúng, tin tưởng ở sức mạnh của chính nghĩa. Những kẻ xấu xa, dơ bẩn căm thù mình, quyết làm hại mình, muốn giết mình càng làm mình yên tâm, phấn khởi tin tưởng là mình đã sống đúng đắn, sống như một người chân chính…

Trưa hôm nay, tiếp tục dạy tốp ca nữ hát. Xong, về nhà ăn cơm với em Thân, rất ngon, tuy chỉ toàn rau. Thịt không có đã đành mà ngay một chút mỡ cũng không có. Thời gian nấu và ăn xong, kể cả rửa nồi bát, chỉ mất vừa đúng một tiếng đồng hồ.

Tối, đi họp toàn xí nghiệp tổng kết công tác tự vệ. Bí thư N. thay mặt chi bộ Đảng phát biểu ý kiến chỉ đạo lại nhắc đến vụ đọc sách độc hại hôm qua. Đại ý lão khuyên anh em tự vệ nên cảnh giác, chú ý rèn luyện tư tưởng rồi dẫn chứng là có một số anh em thanh niên mất cảnh giác để cho phần tử xấu đem những sách báo có hại đọc cho nghe, chẳng những không phê phán gì lại còn khen là hay… Minh thấy kỹ sư Hiệu nhìn mình, lặng lẽ lắc đầu.

Cũng hôm nay, được biết là tài vụ sở giao thông vận tải Hà Nội đang kết luận mấy vụ tham ô của lão H.. Bà Thảo, một công nhân kỳ cựu của Cảng sẽ phải ra đối chứng với lão ta nói ông ấy kỳ này là phải cho về nông thôn học làm nông dân thôi. Cụ Sán thì nheo mắt tủm tỉm cười. Đấy, chúng tớ đã làm là làm cả một lũ, không phải là trả thù cá nhân. Đã làm là ra làm. Chuyến này rồi đảo lộn hết. Cậu cứ xem một tháng, hai tháng nữa là sẽ rõ cả… Lũ chủ hết thời, bầy chó của chúng sẽ mồ côi. Mình càng cần cẩn thận, kẻo chó cùng rút dậu. Dù sao lũ chó ở đây cũng khá đông…

Cô Phùng Thị Thất ngày càng có vẻ gì đó là lạ với mình. Ngay trước mặt cô có người nói mình là người yêu của cô cô cũng không cải chính, chỉ cười, cái cười rất xinh trên khuôn mặt bầu bĩnh, phúc hậu. Nghĩ mà thương cô gái hồn nhiên, chất phác thông minh ấy lạ. Cô ta dù sao cũng sẽ khổ nếu liên quan đến mình.

Thứ hai 13/3 làm việc suốt đêm. Tối xe xẹp lốp, đành ngủ lại xí nghiệp, nằm trên hai cái bàn làm việc, muỗi rất nhiều, lại lạnh nữa, nhưng vẫn ngủ ngon. Tuổi thanh xuân kỳ lạ thật. Thứ ba 14/3, đọc xong Vinhem Ten, quá hay, còn phải đọc lại nhiều lần. Mệt đi ngủ sớm, còn lạnh nhưng mình chỉ đắp một chăn đơn, không muốn được ấm áp quá… Hôm nay, 15/3, sau khi đi dạy hát về đã 22 giờ, nhân một chuyện không đâu, mình được một bạn cho biết lý do vì sao một số người xa lánh mình. Vì họ sợ liên lụy. Không lạ gì chuyện này. Nhưng nó chứng tỏ có những kẻ gieo rắc nhiều điều nghi vấn về mình. Nó cũng chứng tỏ quần chúng tin cậy mình, luôn bảo vệ mình. Mình cảm ơn bạn và nhờ bạn nhắn với những kẻ đó là mình còn sống, và xem ra còn muốn sống lâu, còn nhiều dịp để biết mình là người như thế nào, đừng có vội…

Ngày 15/3, đã 23 giờ rồi, lại mệt mỏi, nhưng không thể không ghi là hôm nay, mình đã gặp anh Mai Văn Sính, trưởng phòng tổ chức xí nghiệp, nói chuyện cho anh rõ về vụ Tarax Bunba. Anh nói có biết việc này, còn cho biết là có người nói vì đọc sách xấu mà tư tưởng công nhân tổ xe ngày càng nát bét. Điều kỳ lạ nhất anh nói là mình khai nhà ở 16 Hàng Da, nhưng thật ra thì không phải như vậy… Thật quả là không thể tưởng tượng ra được một việc kỳ quái nào hơn thế!

Câu chuyện Tarax Bunba mình cũng nói với Lợi. Lợi nhắc: Cứ yên chí. Việc gì ích nước lợi dân thì cứ làm. Đoàn sẽ ủng hộ. Tôi chưa nghe nói gì về việc này.

Viết nhật ký đến đây là vừa đúng 24 giờ. Chuẩn bị đón một ngày mới hữu ích cho đời. Bỗng nhớ lời Rô-manh Rô-lăng (Romain Rolland) viết về N.Axtơrốpxki: Hãy tin chắc là nếu đời bạn đã trải qua những ngày u ám, thì cuộc đời ấy sẽ là luồng ánh sáng cho hàng nghìn con người .

4. Chị Vương Thị Tửu

Từ ngày được chị Vương Thị Tửu chăm sóc, cho ăn ngày ba bữa mì và cơm nóng, sức khỏe mình khá hẳn. Không như trước kia ăn bếp tập thể, làm việc muộn là bữa nào cũng cơm nguội canh lạnh, cố nuốt để sống mà xem cuộc đời xoay chuyển ra sao thôi.

Tôi ở 16 Hàng Da, tiếng là ở một mình, nhưng tự nhiên nhà tôi lại thành một cái trạm. Đó là nơi anh Đại tôi từ Vĩnh Yên về, chị Thủy từ Hải Phòng lên, em Thân từ Đông Anh và còn các bạn em Nhàn từ Mộc Châu ghé qua, có khi ở lại nhiều ngày chờ xe lên Nông trường Mộc Châu nơi em tôi công tác từ đợt Thanh niên Hà Nội xung phong lên khai thác miền núi. Một lần bạn Lê Thành Thôn đến nhà nói ở tạm chờ xe lên nông trường. Bạn là người Cần Thơ, thân với chồng em tôi là Nguyễn Thăng Long quê Bạc Liêu. Tôi đã từng lên nông trường, quen thân với nhóm bạn em rể toàn người Nam Bộ. Sau một hôm đưa bạn ra ăn cơm ở cửa hàng ăn uống chợ Hàng Da có thu tem phiếu và trình giấy công tác, tôi cố chiêu đãi bạn một bữa. Thế là phải nhờ chị Tửu. Chị lo cho tôi mua gạo giá ngoài, rồi ra chợ gần cảng mua cá giếc tươi, bảo đem về kho cho bạn ăn dần, còn mua cà chua, hành để nấu bữa canh cá giấm mà ăn với nhau. Tôi đem thức ăn về, mua một lít dầu hỏa để nấu ăn bằng bếp dầu Trung Quốc. Hẹn bạn trưa nay về cùng ăn. Nhưng khi tôi về ăn bữa trưa thì trên bàn có cái giấy. Thôn viết có xe, phải đi ngay, nhưng đã kịp kho cá, chưa thổi cơm. Hôm sau là thứ bảy, chị Tửu bảo tôi về nhà chị, chị tráng bánh cuốn Thanh Trì cho mà ăn. Chị còn làm thêm bánh, pha sẵn cả nước chấm để hôm sau có anh em về thì cùng ăn. Hôm đó giặc Mỹ ném bom dữ dội, mấy lần phải vào cái lô cốt Tây trên điếm 19 trú ẩn. Chiều thứ bảy, tôi vui vẻ mang bánh cuốn về, chỉ mong đến ngã tư Hàng Bông – Hàng Da thấy ánh đèn sáng trên tầng hai nhà 16. Nhưng tối om. Không có ai về. Sáng chủ nhật, tôi đem cả bánh cuốn, cả nồi cá bạn Thôn kho theo kiểu Cần Thơ có cả hành, cả cà chua, ngon nhưng không để ăn dần được. Tôi mời các bác các anh em cùng làm hôm ấy ăn bánh cuốn chan canh cá giếc do chị Tửu nấu. Tôi nói với chị ăn món lạ nóng hổi do chị nấu ai cũng khen, chưa bao giờ ăn món nào mà lại ngon đến thế. Chị liếc mắt nhìn khách đang xì xụp ăn, nói: Chuyện không mất tiền ai chẳng thích. Không ít lần công lao của chị em tôi đổ sông đổ bể như thế. Khi về đông thì lại chẳng có gì ăn, khi có ăn thì lại chẳng có ai. Mà không phải chị em tôi mới bị như vậy. Cụ Sán cũng bị. Đêm Nô en, nhà cụ nấu miến gà. Cụ thương tôi lạnh lùng bên bờ sông vắng, đem cho tôi một bát miến nóng. Thấy văn phòng tối đèn, cụ lại đem về. Rồi lại hâm, đem ra lần thứ hai. Tôi vẫn chưa đến. Tối ấy tôi rủ Ngô Tiến Thái về nhà nói chuyện đến khuya không ra bến. Một lần, sau một tuần vất vả, mới về thì thấy trên bàn có một mâm đậy lồng bàn, trong đó có hai cái đùi gà chiên đã mọc bông trắng nằm giữa rau xà lách héo đen. Trên mặt bàn xanh lá cây có dòng chữ phấn mẹ tôi viết: đến giờ rồi, mẹ

phải ra tàu cùng các bác đi Yên Dũng. Ngày đề dưới là một ngày thứ tư, giữa tuần. Nét phấn trắng vẫn rõ ràng. Thời chiến nó như thế. Gặp lúc nào thì cứ vui lúc ấy thôi.

Ngày 17/3, trưa lại dạy hát, chiều vào thăm bác Sán bị bỏng. Cụ nằm nhà mấy hôm nay mà không lúc nào không lo lắng về công việc ở xí nghiệp kể cả những việc nhỏ nhặt nhất… Trên đường về nhà, mua được một gói kẹo có vẻ rất ngon, chắc bé Ngọc sẽ thích lắm…

Trời bắt đầu ấm áp, có vẻ mùa hè rồi. Hôm sau, gặp Tân, biết là anh em tổ lái xe rất phẫn nộ về vụ Tarax Bunba, lão già quỷ quyệt lập tức bị cô lập, nay phải đi mua chuộc từng anh em một. Cái mặt đen xạm, mũi khoằm và cặp mắt cú vọ sáng quắc soi mói của lão ló ra là anh em lảng xa. Cây ghi ta Bùi Trọng T. cũng cất công đi mấy cây số trong giờ hành chính đến tận trụ sở Đội 5 để làm lành. Trò chuyện chẳng ra đâu vào đâu cả. Mình cứ vừa làm việc vừa tiếp. Hết giờ làm việc T. về cùng Lâm Khang còn cố thanh minh mãi là tôi không tệ đến như thế đâu, rất khổ tâm thấy quan hệ giữa chúng ta căng thẳng, mong sao lại thân mật như xưa… Mình không nói gì mà xem ra cậu ta đã sợ mất mật.

Tối đi ăn cưới cô Hải kế toán đội 2, hát bài Nhớ của Hoàng Vân phổ thơ Nguyễn Đình Thi, ai cũng cảm động. Về đến nhà, đã muộn, nhưng là tối thứ bảy, thả lòng một chút, không theo kế hoạch, đọc ngay quyển Đimitơrốp mới mua đến khuya. Nhớ mãi những lời trước tòa án của bọn phát xít: Tôi thừa nhận rằng lời lẽ của tôi thẳng thắn và bốp chát, nhưng cuộc đấu tranh của tôi và cuộc đời tôi cũng đã như thế… Tôi bảo vệ ý nghĩa và nội dung cuộc đời của tôi.

Sáng chủ nhật, trời nhiều mây, mát mẻ đi mua sách, tìm được quyển Mác Ăngghen bàn về văn học nghệ thuật ao ước bấy lâu. Sau đó xuống nhà chị Tửu ở xóm Xép Thanh Trì. Các cháu rất mến mình. Cháu Trung 12 tuổi đã rõ ra là anh cả, một cậu bé ngoan, lanh lợi, chăm làm. Phải cái cháu hơi gầy. Chị Tửu cho ăn bánh chị mới tráng còn để phần cho cả một liễn cơm. Cô Thất ở ngay cạnh nhà chị, ra ao vo gạo thấy mình mời sang chơi. Lần đầu mình không đùa mà nói chuyện nghiêm chỉnh nhưng vui mà cũng rất thẳng thắn. Có phê bình bốp chát cô ta cũng vui vẻ nhận, trả lời thẳng tuột ý cô đang nghĩ, không do dự. Em chẳng thích cái gì hết. Cái gì cũng thế. Chỉ mong được đi khỏi cái đội 3 thôi. Tiếc thật, xí nghiệp mình còn có biết bao con người đầy nhiệt tình, thông minh đang ở trong tình trạng chán nản, uể oải như thế.

Khi về, đến nhà Nguyễn Văn Tân theo lời hẹn. Hóa ra nhà có giỗ, gia đình bắt Tân mời mình đến ăn. Thành ra vừa ăn no bánh cuốn mình cũng phải ăn. Cả hai cụ đều nói: Có coi anh như con cháu trong nhà mới dám mời. Bà cụ mang ra cả một mâm đầy, thêm một rổ rau sống, thứ cụ biết mình rất thích ăn.

Nguyễn Văn Tân có lần nói với tôi là trước kia, ngoài việc đi làm, thời giờ còn lại trong ngày, không biết làm gì cho hết rồi còn đi ngủ để sáng mai còn dậy mà đi làm. Bây giờ gặp anh, thì lúc nào cũng bận, cũng thấy thiếu thời giờ, nhiều khi định lên nhà anh chơi mà không thu xếp được. Anh còn quyển Goócki nào nữa thì cho tôi mượn. Tân đã đọc Thời thơ ấu, Kiếm sống và Những trường đại học của tôi..

Tôi đang đọc Mác Ăngghen thì Thành Quốc Bảo và Đỗ Đình Hưng đến. Hưng không bao giờ quên những ngày sống cùng mình trong túp nhà nhỏ cùng với lái xe Nhượng. Theo hai chú thì bây giờ anh em ai cũng biết quí thời giờ cả, không lêu lổng như trước.

Chiều 21/3, ra bờ sông, thấy cầu phao bắc ngang sông Hồng đã làm xong, bắt đầu cho người qua lại. Có lẽ đã cấm cầu Long Biên. Cầu phao bằng gỗ, đặt trên các phao sắt và những bó tre. Có thể ngắt ra từng khúc cho tàu bè qua lại. Cuối cầu là hai chiếc phà nối tiếp nhau, có hai ca nô trực ở hai đầu, chắc là để phục vụ cho việc cắt cầu… Mình lên cầu đi qua sông, gió lồng lộng, sóng dạt dào. Anh chị em thanh niên xung phong rất trẻ đang vác ván gỗ tiếp tục củng cố cầu thêm vững chắc. Cái cầu phao đơn sơ ấy thể hiện quyết tâm của Thủ đô ta quyết đánh Mỹ, quyết thắng Mỹ. Các cô cũng hay ghé văn phòng Đội 5 chơi. Sáng Nô en đã nghe tiếng các cô gọi tên mình, bảo hôm nay là một ngày hòa bình anh định đi chơi đâu không. Chỉ hỏi vu vơ thế thôi. Có trưa tôi đang ngủ, các cô lấy cọng cỏ, cù vào gan bàn chân, khen anh này ghê thật không cười cũng không chịu dậy tiếp khách. Tôi đành dậy nói chuyện. Hôm sau, mây sũng nước, rồi mưa nhỏ. Mệt, nằm đến 12:30 thì dậy, thổi cơm ăn với tí nước mắm để có sức ra xí nghiệp tập văn nghệ lần cuối, buổi tối còn đi biểu diễn tuyển tiết mục. Bài Những cô gái cảng sông đảm đang do mình soạn lời theo điệu dân ca quan họ được chọn đi biểu diễn ở hội diễn ngành. Mệt, lại vội, chú Bảo mời mình về nhà ăn cơm gần nơi diễn. Chú nói muốn kể cho mình nghe tỉ mỉ cuộc sống éo le của chú. Chú là con một nghệ sĩ xiếc, chết đột ngột trong khi biểu diễn đu bay tại Sài Gòn năm 1953.

Ngày 24/3, chưa khỏi ốm nhưng đã đi làm nên rất mệt, ngược lại, rất được việc. Trời mưa lạnh. Tan tầm,

cùng Nguyễn Mạnh An một chú bé bốc vác đi về nhà An chơi. An là con cả, mới 15 tuổi, trong một gia đình sáu miệng ăn, Bố em là thuyền trưởng, ít khi ở nhà, có khi mấy tháng mới về một lần. Mẹ là tạp vụ ở một nhà máy sơ tán. Nhà em ở khu lao động Thanh Long, mái tranh nứa, vách tre đan trát vữa, quét vôi nham nhở, nhà nhỏ chỉ kê vừa một giường to và một giường con, nền đất. Em chăm làm và biết điều, đúng là con cả của một gia đình con đàn. Có điều lại ngây thơ và có một vẻ dịu dàng như con gái. Chú thật đáng mến, không biết mình có thể giúp em việc gì…

Tối, lễ kỷ niệm ngày thành lập Đoàn tại xí nghiệp. Đoàn Di đến nói chuyện với tư cách cán bộ tuyên huấn Thành đoàn. Bí thư N. cũng lên huấn thị thanh niên, không thấy nhắc gì đến vụ đọc sách xấu. Cùng về, Di nói kỳ vừa rồi tao vừa phải đóng một hài kịch. Thằng Tiến đến họp, gặp riêng tao ra vẻ bí mật và hết sức quan trọng, cho biết là nó rất ái ngại về việc phân công bất hợp lý của mày. Nó còn nhận xét là dạo này mày có vẻ bi quan do biết là bị nghi ngờ này nọ. Nó rất thương. Còn nói là mày không khá như hồi nó còn phụ trách thanh niên được nó góp ý thường xuyên hơn. Tiến yêu cầu tao giúp đỡ mày. Tao đành nói là lâu lắm rồi tôi không gặp cậu ấy, đồng chí ở gần, nên trực tiếp giúp đỡ thì hơn. Di chân thật, thẳng thắn tuy cố làm ra vẻ khô khan, cộc lốc…cá tính ấy khác mình nhiều lắm. Nhưng rõ ràng đây là người bạn tốt nhất của mình. Cái chính là bạn trong sạch và cứng rắn. Bạn chỉ còn thiếu có những màu sắc lóng lánh muôn màu là thành kim cương rồi.

Hôm sau, tối thứ bảy là ngày hội truyền thống của ngành giao thông vận tải. Ba xí nghiệp tập trung ở xí nghiệp mình để biểu diễn văn nghệ. Mình không chuẩn bị gì cả cũng lên hát bài Vui mở đường của Đỗ Nhuận. Tưởng là thất bại vì lấy giọng hơi thấp, tiếng không vang, tư thế đứng lại cẩu thả, thêm vào đó là tấm thân cao gầy 1 mét 76. Hóa ra không đến nỗi. Lúc hội ý các đoàn sau buổi diễn, một cô ở xí nghiệp ca nô nói anh hát hay lắm, rất truyền cảm. Giọng cô chân thành, cởi mở, nói xong lại có vẻ thẹn, không nói tiếp… Điều đó chứng tỏ cô ta nói thật lòng.

Khuya mới xong mọi việc, ngủ lại xí nghiệp để hôm sau còn tham gia Ca hát trên sông.

Ngày 7/4 nhật ký ghi: Ở xí nghiệp Cảng Hà Nội có thể nói là cách mạng thắng lợi. Chiều hôm qua bí thư N. đã được tiễn ra khỏi xí nghiệp trong một bữa liên hoan ngọt nhưng lại đầy rẫy những lời châm chọc chua cay, cạnh khóe, mát mẻ, xói móc đắng lòng. Tiếp theo thư ký công đoàn H. sẽ đi về nông thôn sau khi có kết luận dứt khoát về các vụ tham ô. Còn anh Nguyễn Trọng T., chủ nhiệm, một con người trí thức có trình độ, thông minh đời tư trong sạch nhưng lại quan liêu, chủ quan nên đã dung túng cho hai người kia tự do hoành hành cũng sẽ ra đi. Sau này anh T. lên cục đường sông làm trưởng phòng thi đua tuyên truyền, có lần về cảng duyệt tiết mục văn nghệ tham gia hội diễn của cục, anh gặp mình khen tiết mục ảo thuật mình và hai kỹ sư Nguyễn Thế Cang và Kiều Văn Lập diễn, bảo chắc sẽ được giải, nên tập trung.

P.T.

(Còn nữa)

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 2 tháng 1 năm 2022)

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 1 năm 2022.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 30/1/2022

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chúc Tết lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước

Trong không khí đón chào Xuân mới và chào mừng 92 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, gửi đến các đồng chí lão thành cách mạng, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cùng toàn thể đồng chí, đồng bào, chiến sĩ cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài lời chào trân trọng, lời thăm hỏi chân tình và lời chúc mừng tốt đẹp nhất, chúc sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta đạt nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa…

Sáng 29/1 (tức 27 Tết) tại Trụ sở Trung ương Đảng, lãnh đạo Đảng, Nhà nước tổ chức gặp mặt mừng Đảng, mừng Xuân, mừng đất nước đổi mới, để chúc mừng những thành tựu toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đạt được trong năm 2021 và gửi tới đồng chí, đồng bào, chiến sĩ cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài lời chúc năm mới tốt đẹp nhất.

Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dự và chúc Tết. Cùng dự buổi gặp mặt, có các đồng chí: nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh; Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc; nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương; Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng; các đồng chí Ủy viên Bộ Chính, Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Trung ương Đảng; Phó Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch Quốc hội, Phó Thủ tướng Chính phủ, nguyên Phó Chủ tịch nước, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ; lãnh đạo các ban, bộ, ngành cơ quan Trung ương và thành phố Hà Nội…

Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng gửi đến các đồng chí lão thành cách mạng, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cùng toàn thể đồng chí, đồng bào, chiến sĩ cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài lời chào trân trọng, lời thăm hỏi chân tình và lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Tổng Bí thư nêu rõ, đất nước ta vừa đi qua năm Tân Sửu-2021, năm đầu tiên tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng với rất nhiều sự kiện trọng đại, sôi động và phong phú. Trong điều kiện còn nhiều khó khăn, thách thức, dịch bệnh, thiên tai diễn ra nghiêm trọng, để lại hậu quả rất nặng nề, nhưng với sự nỗ lực, phấn đấu bền bỉ, ý chí, bản lĩnh, sáng tạo của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, chúng ta đã đoàn kết một lòng, vượt qua khó khăn thách thức, đạt được nhiều kết quả, thành tích quan trọng, khá toàn diện trên các lĩnh vực, vừa phòng, chống đại dịch Covid-19 có hiệu quả, vừa tập trung duy trì, phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Nổi bật là: kinh tế tiếp tục tăng trưởng gần 3%. Kinh tế vĩ mô ổn định, các cân đối lớn của nền kinh tế cơ bản được bảo đảm. Việc triển khai, thực hiện các đột phá chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng được đẩy mạnh. Văn hóa, xã hội có bước đột phá, tiến bộ mới; an sinh xã hội được bảo đảm; phúc lợi xã hội và đời sống nhân dân được chăm lo, cải thiện rõ rệt; công tác giảm nghèo, thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công, chăm sóc sức khoẻ nhân dân được triển khai tích cực.

Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, có sự chuyển biến rất tích cực, đạt nhiều kết quả nổi bật, ấn tượng. Chính trị-xã hội ổn định, quốc phòng-an ninh được tăng cường, chủ quyền quốc gia được giữ vững. Hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả hơn. Không khí dân chủ trong Đảng và trong xã hội ngày càng được phát huy.

Việc nghiên cứu, học tập, quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm (2021-2025) được triển khai đồng bộ trên các lĩnh vực, sâu rộng đến từng chi bộ.

Sau Đại hội XIII, Đảng đã sớm kiện toàn kịp thời các chức danh lãnh đạo Đảng, Nhà nước; đã tổ chức thành công cuộc bầu cử Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 tạo nên sức mạnh tổng hợp, thế và lực mới cho đất nước tiếp tục phát triển.

Tổng Bí thư cho rằng, những thành tích đạt được trong năm qua là kết quả của sự cố gắng và nỗ lực to lớn của đồng bào, đồng chí cả nước dưới sự lãnh đạo đúng đắn và sát sao của Đảng, sự quản lý, điều hành tích cực, hiệu quả của Nhà nước, các ban, bộ, ngành Trung ương, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương; là minh chứng cho bản lĩnh, trí tuệ và sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam ta.

Nhân dịp này, Tổng Bí thư bày tỏ tình cảm trân trọng, lòng biết ơn sâu sắc đối với các đồng chí lão thành cách mạng, đội ngũ cán bộ, đảng viên, đồng bào và chiến sĩ cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài đã đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt đã tạo nên những dấu ấn nổi bật của năm 2021; gửi lời cảm ơn và lời chúc tốt đẹp nhất tới cán bộ, chiến sĩ, những y, bác sĩ trên tuyến đầu đang ngày đêm chống dịch và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc, bảo vệ sức khỏe, tính mạng và sự bình an cho nhân dân, nhất là trong phòng, chống dịch bệnh thời gian qua. Chúng ta tưởng nhớ và biết ơn các anh hùng, liệt sĩ, thương binh, bệnh binh; chia sẻ với các gia đình có người thân tử vong do đại dịch; cảm ơn các tổ chức quốc tế và các nước bạn bè gần xa đã hợp tác, giúp đỡ và ủng hộ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta.

Theo Tổng Bí thư, năm 2022 là năm bản lề thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm (2021-2025). Tình hình quốc tế và trong nước có nhiều thời cơ, thuận lợi, nhưng cũng đặt ra không ít khó khăn, thách thức, đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta phải ra sức thực hiện các mục tiêu đã đề ra để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ của năm 2022, mà trọng tâm là:

Phấn đấu hoàn thành ở mức cao nhất các nhiệm vụ phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội; ổn định kinh tế vĩ mô, tập trung tháo gỡ khó khăn cho các hoạt động sản xuất kinh doanh. Tiếp tục phát triển các lĩnh vực văn hóa, giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo đảm an sinh xã hội và phúc lợi xã hội, cải thiện đời sống nhân dân.

Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; cải cách hành chính, cải cách tư pháp, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, thực hành tiết kiệm.

Tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước nhanh, bền vững. Triển khai toàn diện và đồng bộ công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế theo tinh thần phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế.

Tổng Bí thư lưu ý, nhiệm vụ trọng tâm trước mắt là tiếp tục kiểm soát phòng, chống dịch bệnh, “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19” để phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững hơn. Các cấp ủy đảng, chính quyền, địa phương cần chủ động trong mọi tình huống, có các phương án ứng phó kịp thời trước những biến chủng mới phát sinh của đại dịch; tuyệt đối không được chủ quan, để xảy ra bị động, bất ngờ; đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh; chăm lo đời sống nhân dân, cán bộ, chiến sĩ đang làm nhiệm vụ ở nơi biên giới, biển, đảo, bảo vệ Tổ quốc; khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh; chăm lo để nhân dân đón Tết vui tươi, an lành.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, để thực hiện được những phương hướng, nhiệm vụ nêu trên, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta cần tăng cường đoàn kết, đã đoàn kết càng đoàn kết hơn nữa, đã quyết tâm càng quyết tâm hơn nữa; chung sức, đồng lòng, phát huy tinh thần yêu nước, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam, truyền thống văn hiến của dân tộc; nỗ lực phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, biến thời cơ thuận lợi thành hiện thực; xây dựng đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc.

Trong không khí đón chào Xuân mới và chào mừng 92 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh, Tổng Bí thư đã cùng với các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước nâng ly mừng Đảng, mừng Xuân Nhâm Dần, mừng Đất nước ta ngày càng phát triển. Chúc sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta đạt được nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa; năm 2022 thắng lợi to lớn hơn, phát triển nhanh và bền vững hơn năm 2021.

VĂN BẮC, Ảnh: ĐĂNG KHOA

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 29/1/2022

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thắp hương tưởng niệm các đồng chí Tổng Bí thư

Nhân dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 và kỷ niệm 92 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, sáng 28/1 (tức ngày 26 tháng Chạp năm Tân Sửu), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đến thắp hương tưởng niệm các đồng chí: cố Tổng Bí thư Lê Duẩn, cố Tổng Bí thư Trường Chinh, cố Tổng Bí thư Đỗ Mười và cố Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, tại nhà riêng.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã thắp nén hương thơm, thành kính tưởng nhớ những công lao đóng góp to lớn của các đồng chí cố Tổng Bí thư: Lê Duẩn, Trường Chinh, Đỗ Mười, Lê Khả Phiêu trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bày tỏ sự trân trọng và tri ân công lao to lớn của các đồng chí cố Tổng Bí thư đã có nhiều cống hiến vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân.

Đồng chí Lê Duẩn (tên thật là Lê Văn Nhuận) sinh ngày 7/4/1907 trong một gia đình có truyền thống yêu nước và hiếu học tại xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. 60 năm hoạt động cách mạng, 26 năm liên tục trên cương vị Bí thư thứ nhất và Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (1960-1986), đồng chí Lê Duẩn đã cống hiến trọn đời cho Đảng, cho dân tộc. Đồng chí đã để lại một di sản vô cùng quý báu, một tấm gương sáng ngời của người chiến sĩ cộng sản, người học trò lỗi lạc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Đồng chí Trường Chinh tên thật là Đặng Xuân Khu, sinh ngày 9/2/1907, trong một gia đình trí thức yêu nước tại xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Với cương vị 3 lần làm Tổng Bí thư, hơn 20 năm là Ủy viên Bộ Chính trị, được phân công giữ nhiều trọng trách lớn của Đảng, Nhà nước; dù ở bất cứ cương vị công tác nào, đồng chí luôn hết lòng vì Đảng, vì nước, vì dân; vững vàng trước mọi khó khăn, thử thách.

Trong công cuộc xây dựng đất nước, với tầm nhìn xa trông rộng, với tư duy lý luận sắc sảo, nhạy bén và kinh nghiệm thực tiễn sống động, đồng chí Trường Chinh đã sớm nhận rõ xu thế của thời đại, thực trạng của đất nước, yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân và chủ động đề xuất với Bộ Chính trị chủ trương đổi mới đất nước.

Đồng chí Đỗ Mười (tên thật là Nguyễn Duy Cống) sinh ngày 2/2/1917, quê ở xã Đông Mỹ, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Đồng chí Đỗ Mười đã sớm tham gia hoạt động cách mạng và sớm trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, được tôi luyện, trưởng thành qua các thời kỳ kháng chiến, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Hơn 80 năm hoạt động cách mạng liên tục, đồng chí Đỗ Mười đã có những cống hiến to lớn, góp phần vào thắng lợi vĩ đại của sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây và trong sự nghiệp đổi mới đất nước ngày nay. Trong suốt cuộc đời và sự nghiệp, trải qua nhiều lĩnh vực công tác, đồng chí Đỗ Mười đã để lại nhiều dấu ấn sâu đậm trên từng cương vị công tác, nhất là trong công cuộc đổi mới của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.

Đồng chí Lê Khả Phiêu sinh ngày 27/12/1931, tại xã Đông Khê, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Đồng chí Lê Khả Phiêu từng kinh qua nhiều vị trí công tác trong Quân đội, đảm nhiệm chức vụ Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; được bầu làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Hội nghị Trung ương 4 (khóa VIII).

Trên cương vị là Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (12/1997-4/2001), đồng chí Lê Khả Phiêu đã cùng tập thể Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đạt được nhiều thành tựu to lớn trong sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, ở cương vị công tác nào, đồng chí Lê Khả Phiêu cũng luôn hoàn thành xuất sắc trọng trách trước Đảng, Nhà nước và nhân dân, luôn giữ vững khí tiết, phẩm chất của người cộng sản, luôn tận tâm, tận lực vì nước, vì dân.

Trong không khí ấm áp của những ngày giáp Tết cổ truyền dân tộc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ân cần thăm hỏi tình hình đời sống, công tác của thân nhân gia đình các đồng chí cố Tổng Bí thư: Lê Duẩn, Trường Chinh, Đỗ Mười, Lê Khả Phiêu. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chúc gia đình, người thân của các đồng chí cố Tổng Bí thư một năm mới dồi dào sức khỏe, an khang thịnh vượng, tiếp nối và phát huy truyền thống vẻ vang của gia đình, đạt nhiều thành tích trong học tập, công tác, tích cực đóng góp vào công cuộc xây dựng, phát triển quê hương, đất nước.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 29/1/2022

Chủ tịch nước ân giảm án tử hình cho bốn phạm nhân

Thực hiện thẩm quyền của Chủ tịch nước và thể hiện chính sách nhân đạo của Nhà nước ta đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhân dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, ngày 28/1, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc ký quyết định về việc ân giảm án tử hình xuống tù chung thân cho 4 phạm nhân.

Sau khi xét đơn ân giảm án tử hình của các phạm nhân, Quyết định không kháng nghị của Tòa án nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; trên cơ sở ý kiến của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước về trường hợp người bị kết án xin ân giảm án tử hình, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc quyết định ân giảm án tử hình xuống tù chung thân đối với 4 phạm nhân, gồm: Lê Thị Thu Thảo (sinh năm 1982, quốc tịch Việt Nam); Thào Xua Thin (sinh năm 1986, quốc tịch Lào); KhamChanh Daovone (sinh năm 1986, quốc tịch Lào); Mùa A Chà (sinh năm 1991, quốc tịch Việt Nam).

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 29/1/2022

Tổ chức Chiến dịch tiêm chủng vắc-xin thần tốc mùa Xuân năm 2022

Từ ngày 29/1 đến hết ngày 28/2, Bộ Y tế sẽ tổ chức chiến dịch tiêm chủng vaccine thần tốc mùa Xuân năm 2022 cho toàn bộ trẻ em và người lớn có chỉ định và đến thời gian tiêm.

Tiêm chủng xuyên Tết Nguyên đán

Theo Bộ Y tế, tính đến ngày 24/1, tổng số vaccine Covid-19 đã tiếp nhận là hơn 211,9 triệu liều, trong đó có hơn 61 triệu liều vaccine AstraZeneca, hơn 77 triệu liều vaccine Pfizer, hơn 14 triệu liều vaccine Moderna, hơn 52,2 triệu liều vaccine Sinopharm, hơn 5,1 triệu liều vaccine Sputnik V và 100 nghìn liều vaccine Sputnik Light.

Hiện tại, Bộ Y tế đã phân bổ 194,2 triệu liều vaccine Covid-19; còn khoảng 17,7 triệu liều chưa phân bổ do mới được tiếp nhận, cần tiến hành các thủ tục để kiểm định chất lượng, xuất xưởng vaccine.

Đến nay, tổng số liều vaccine Covid-19 đã được tiêm là 179.593.670 liều, trong đó tiêm mũi 1 là 78.987.718 liều, tiêm mũi 2 là 73.908.501 liều, tiêm mũi 3 (tiêm bổ sung/tiêm nhắc và mũi 3 liều cơ bản) là 26.697.451 liều.

Tính đến ngày 26/1, nhóm đối tượng từ 18 tuổi trở lên có tỷ lệ tiêm vaccine phòng Covid-19 mũi 1, 2, 3 tương ứng gần 100%, 95,7% và 22,3% ; trẻ em từ 12-17 tuổi tiêm mũi 1, 2 đạt tỷ lệ 95,2% và 86%.

Liên quan công tác tiêm chủng vaccine phòng Covid-19, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long thông tin, từ ngày 29/1 đến hết ngày 28/2, sẽ tổ chức chiến dịch tiêm chủng vaccine thần tốc mùa Xuân năm 2022 cho toàn bộ trẻ em và người lớn có chỉ định và đến thời gian tiêm.

Theo kế hoạch tổ chức chiến dịch tiêm chủng mùa Xuân của Bộ Y tế, chiến dịch được triển khai trên quy mô toàn quốc tại tất cả các xã, phường, thị trấn.

Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở Y tế tổ chức triển khai chiến dịch tiêm chủng mùa Xuân trên địa bàn bảo đảm hiệu quả và an toàn, tuyệt đối không để lãng phí. Triển khai chiến dịch bảo đảm tiêm chủng theo đúng số lượng vaccine phòng Covid-19 đã được cấp, không được để lãng phí vaccine.

Đồng thời chỉ đạo các đơn vị quân đội, công an, y tế, giao thông vận tải… phối hợp trong việc triển khai chiến dịch tiêm chủng.

Bộ Y tế nêu rõ, tổ chức tiêm chủng theo đúng quy định tại Nghị định 104/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định về hoạt động tiêm chủng và các hướng dẫn của Bộ Y tế; Sử dụng hệ thống tiêm chủng mở rộng sẵn có và các cơ sở khác đủ điều kiện tiêm chủng để triển khai tiêm chủng bắt buộc cho cộng đồng.

Trong trường hợp cần đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng thì bố trí các cụm điểm tiêm chủng lưu động tại các nhà máy, khu công nghiệp, trường học, nhà văn hóa,… để tiêm cho nhiều đối tượng cùng thời điểm. Bố trí cơ sở, đội cấp cứu lưu động để xử trí kịp thời các trường hợp tai biến sau tiêm chủng; Cơ sở tiêm chủng thực hiện tiêm chủng theo quy định…

Việt Nam đã ghi nhận 166 trường hợp nhiễm biến thể Omicron

Theo Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long, đến nay, Việt Nam đã ghi nhận 166 trường hợp nhiễm biến chủng Omicron, trong đó có 6 trường hợp phát hiện trong nước tại TP Hồ Chí Minh (5), Hà Nội (1) và 160 trường hợp nhập cảnh từ 22 quốc gia và vùng lãnh thổ trên 49 chuyến bay và qua 1 cửa khẩu đường bộ (Mộc Bài-Tây Ninh).

Các hành khách đi cùng đã được cách ly, theo dõi, quản lý ngay khi nhập cảnh, sức khỏe ổn định.

Kể từ đầu dịch đến nay Việt Nam có 2.203.208 ca nhiễm, đứng thứ 28/224 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong khi với tỷ lệ số ca nhiễm/triệu dân, Việt Nam đứng thứ 143/224quốc gia và vùng lãnh thổ (bình quân cứ 1 triệu người có 22.320 ca nhiễm).

Trong đợt dịch thứ tư, số ca nhiễm mới ghi nhận trong nước là 2.196.351 ca, trong đó có 1.942.794 bệnh nhân đã được công bố khỏi bệnh.

So tuần trước, số mắc Covid-19 trong cộng đồng giảm 4,1%, số tử vong giảm 13,8%, số đang điều trị tại bệnh viện giảm 7,3%, số ca nặng, nguy kịch giảm 13,9%. So tháng trước, số ca cộng đồng cả nước tăng 21,2%, số ca tử vong giảm 7,5%, số ca khỏi bệnh tăng 6,2%, số ca đang điều trị tại bệnh viện tăng 3,4%, số ca nặng, nguy kịch giảm 11,6%.

So sánh giữa tháng 1/2022 và tháng 12/2021, số ca tử vong/100.000 dân của tháng 1/2022 ghi nhận là 5 ca (giảm 2 ca so tháng trước).

Hà Nội đã ghi nhận 560 ca tử vong liên quan Covid-19

Trong ngày 27/1, Hà Nội ghi nhận 2.907 ca dương tính với SARS-CoV-2 tại 422 xã, phường, thị trấn thuộc 30/30 quận, huyện, thị xã, trong đó có 679 ca cộng đồng và 2.228 ca đã được cách ly.

Một số đơn vị ghi nhận số ca mắc nhiều trong ngày như: Đống Đa (179); Đông Anh (168); Hoàng Mai (159); Bắc Từ Liêm (155); Thanh Xuân (140); Gia Lâm (139); Nam Từ Liêm (133); Thanh Trì (132),…

Với việc ghi nhận thêm số mắc trong ngày 27/1, kể từ ngày 29/4/2021 đến nay, Hà Nội đã ghi nhận 123.326 ca dương tính với SARS-CoV-2 (không tính ca ghi nhận tại các bệnh viện trước ngày 30/9/2021 và các ca nhập cảnh), trong đó có 33.268 ca cộng đồng và 90.058 ca khu cách ly.

Hiện có 70.837 trường hợp F0 đang được điều trị và cách ly. Trong đó tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương (145), Bệnh viện Đại học Y Hà Nội (160), tại các bệnh viện của Hà Nội là (3408), cơ sở thu dung điều trị thành phố (600), cơ sở thu dung quận, huyện (3856), theo dõi cách ly tại nhà (62.668).

Trong ngày không có bệnh nhân chuyển độ tại cơ sở thu dung. Số ca tử vong trong ngày là 23 trường hợp, tổng số người tử vong do Covid-19 từ ngày 29/4/2021 đến nay là 560 người.

Trong ngày toàn thành phố tiêm được 52.245 mũi tiêm, nâng tổng số mũi tiêm toàn thành phố đã thực hiện được từ khi triển khai tiêm chủng vaccine phòng Covid-19 là 14.646.506 mũi tiêm; 242.613 mũi bổ sung và 2.290.501 mũi vaccine nhắc lại.

Hiện tại, các hoạt động phòng, chống dịch Covid-19 như giám sát nhập cảnh, xét nghiệm, tiêm chủng, tổ chức điều trị tại bệnh viện, cơ sở thu dung và hỗ trợ người bệnh điều trị tại nhà vẫn đang được ngành y tế phối hợp chính quyền địa phương thực hiện, bảo đảm an toàn sức khỏe cho người dân.

Trần Lam

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 26/1/2022

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gửi thư chúc mừng năm mới Nhâm Dần 2022

Ngày 25/1, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã trao đổi Thư chúc mừng Năm mới nhân dịp nhân dân hai nước Việt Nam và Trung Quốc chuẩn bị đón Tết Nguyên đán Nhâm Dần.

Trong thư, lãnh đạo cao nhất hai Ðảng đều nhấn mạnh năm 2021 là năm có ý nghĩa quan trọng đối với mỗi Ðảng, mỗi nước. Việt Nam tổ chức thành công Ðại hội XIII của Ðảng Cộng sản Việt Nam và Trung Quốc long trọng kỷ niệm 100 năm thành lập Ðảng Cộng sản Trung Quốc.

Hướng đến năm 2022, hai đồng chí Tổng Bí thư nhất trí duy trì trao đổi thường xuyên, định hướng quan hệ Việt Nam-Trung Quốc phát triển tốt đẹp theo tinh thần láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt và đối tác tốt; đề nghị các bộ, ngành và địa phương hai nước thực hiện nghiêm túc nhận thức chung cấp cao, đẩy mạnh hợp tác thực chất về kinh tế-thương mại và đầu tư, thúc đẩy giao lưu nhân dân với nhiều hình thức phong phú, hợp tác chặt chẽ trong phòng, chống dịch bệnh, kiểm soát và xử lý tốt bất đồng trên cơ sở đàm phán hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, góp phần đưa quan hệ láng giềng hữu nghị, đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc phát triển lành mạnh, bền vững, đáp ứng lợi ích căn bản, lâu dài của hai Ðảng, hai nước và nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng của khu vực và thế giới.

Hai đồng chí Tổng Bí thư chúc Ðảng, Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam-Trung Quốc đón Tết Nhâm Dần an lành, hạnh phúc và thành công.

 

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 22/1/2022

Quốc hội luôn sẵn sàng tiếp thu ý kiến đóng góp để hoàn thành tốt trọng trách được giao.

Chiều tối 21/1, tại Nhà Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì cuộc gặp mặt của Ủy ban Thường vụ Quốc hội với các đồng chí nguyên lãnh đạo Quốc hội, nguyên Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội các khóa đã nghỉ hưu tại Hà Nội nhân dịp Xuân Nhâm Dần 2022.

Dự cuộc gặp mặt có nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân; Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; các đồng chí Phó Chủ tịch Quốc hội, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội; các đồng chí Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nguyên Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội các khóa đã nghỉ hưu tại Hà Nội.

Phát biểu ý kiến tại cuộc gặp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ bày tỏ vui mừng gặp lại các đồng chí nguyên lãnh đạo Quốc hội, nguyên Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội các khóa trong không khí đầm ấm, thân tình nhân dịp Xuân Nhâm Dần 2022.

Thay mặt Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội trân trọng cảm ơn sự quan tâm, động viên, cổ vũ, khích lệ, góp ý thường xuyên của các đồng chí nguyên lãnh đạo Quốc hội, nguyên Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội các khóa với Quốc hội khóa XV.

Chủ tịch Quốc hội bày tỏ mong muốn các đồng chí nguyên lãnh đạo Quốc hội, nguyên Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội các khóa tiếp tục dành sự quan tâm, góp ý, chia sẻ kinh nghiệm, cống hiến trí tuệ cho Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua việc tham gia các Tiểu ban hoặc theo hình thức chuyên gia, cộng tác viên, hội đồng nghiên cứu khoa học…

Chủ tịch Quốc hội cũng bày tỏ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội luôn trân trọng, mong muốn lắng nghe, cầu thị, học tập kinh nghiệm, sẵn sàng tiếp thu ý kiến đóng góp và sẽ chủ động xin ý kiến các đồng chí về những vấn đề thuộc chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội để hoàn thành tốt trọng trách được giao.

Thời gian tới, Quốc hội tiếp tục kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp, đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội, phát huy vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của cử tri, đóng góp thiết thực vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển bền vững đất nước.

Tại cuộc gặp mặt, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chia sẻ với các đồng chí nguyên lãnh đạo Quốc hội, nguyên Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội các khóa về bối cảnh khó khăn, thách thức, những thành tựu nổi bật của đất nước và của Quốc hội trong năm 2021.

Trong đó, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh tới thành công rất tốt đẹp của cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 với tỷ lệ cử tri đi bầu cao nhất trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp.

Kế thừa kinh nghiệm của Quốc hội khóa XIV trong việc tổ chức các kỳ họp kết hợp trực tiếp với trực tuyến, Quốc hội khóa XV cũng tổ chức các kỳ họp thích ứng với tình hình dịch bệnh rất hiệu quả.

Tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội đã có sáng kiến lập pháp rất quan trọng là ban hành Nghị quyết 30/2021/QH15 trao cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng nhân dân các cấp quyền hạn đặc thù, đặc cách, đặc biệt khác với quy định của pháp luật hoặc chưa được quy định trong pháp luật để thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Quốc hội cũng đã tổ chức thành công tốt đẹp Kỳ họp bất thường lần thứ nhất để quyết định những vấn đề cấp bách phục vụ công tác phục hồi và phát triển kinh tế, xã hội. Với việc chuẩn bị rất kỹ lưỡng, chu đáo, trong đó có việc tổ chức Diễn đàn kinh tế Việt Nam năm 2021: Phục hồi và phát triển bền vững, nên các nội dung (nhất là Nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, xã hội) đã nhận được sự đồng thuận rất cao của các đại biểu Quốc hội.

Nhân dịp này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ gửi lời cảm ơn tới Đảng đoàn Quốc hội khóa XIV đã đề nghị Bộ Chính trị ban hành nghị quyết về định hướng xây dựng pháp luật cho cả nhiệm kỳ. Trên cơ sở đó, Đảng đoàn Quốc hội khóa XV đã triển khai thực hiện và Bộ Chính trị đã ban hành nghị quyết rất quan trọng này.

Trong công tác giám sát, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, Quốc hội khóa XV đã ủy thác công tác chuẩn bị kỹ lưỡng cho công tác giám sát tối cao của Quốc hội cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã huy động lực lượng rất lớn phục vụ công tác giám sát tối cao của Quốc hội, trong đó có sự tham gia của Kiểm toán Nhà nước và Hội đồng nhân dân các địa phương.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc “Triển khai thực hiện Chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2022”. Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tham gia rất khí thế, với tinh thần trách nhiệm rất cao.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, Quốc hội khóa XV đã và đang kế thừa được truyền thống 76 năm của Quốc hội Việt Nam, tiếp tục kế thừa và phát huy những thành công của các khóa Quốc hội trước.

Chủ tịch Quốc hội tin rằng với truyền thống của Quốc hội Việt Nam; với sự lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; với sự đồng tình, ủng hộ của cử tri, nhân dân; đặc biệt là với sự quan tâm, động viên, ủng hộ của các đồng chí nguyên lãnh đạo Quốc hội, nguyên Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội các khóa; với tinh thần đoàn kết có nguyên tắc vì công việc chung, Quốc hội khóa XV sẽ tiếp tục có những đổi mới thành công, qua đó tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động.

Văn Chúc

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 21/1/2022

Đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, xử lý nghiêm mọi vi phạm

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng không được chủ quan, thỏa mãn, bằng lòng với những kết quả đạt được; phải kiên quyết, kiên trì đẩy mạnh hơn nữa công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; xử lý nghiêm, đồng bộ giữa kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính và xử lý hình sự đối với những trường hợp vi phạm, bất kể người đó là ai; kịp thời biểu dương, khen thưởng, động viên các tổ chức, cá nhân có thành tích trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Sáng 20/1, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (Ban Chỉ đạo) họp phiên thứ 21 để đánh giá công tác năm 2021, cho ý kiến về chương trình công tác năm 2022 của Ban Chỉ đạo. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Chỉ đạo, chủ trì phiên họp.

Phát biểu kết luận phiên họp, Tổng Bí thư nhấn mạnh: Năm 2021, mặc dù trong điều kiện dịch bệnh Covid-19 phức tạp; nhiều thành viên mới được bổ sung, nhưng Ban Chỉ đạo đã chỉ đạo đồng bộ, hiệu quả công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; gắn phòng, chống tham nhũng với phòng, chống tiêu cực, xử lý nghiêm mọi sai phạm. Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, đạt nhiều kết quả rõ rệt, có mặt cao hơn năm trước, khẳng định quyết tâm mạnh mẽ, “không ngừng”, “không nghỉ” của Đảng, Nhà nước trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Một số kết quả nổi bật là, nhiều chủ trương, giải pháp đột phá, mạnh mẽ về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được xây dựng, ban hành và triển khai thực hiện quyết liệt, tạo khí thế mới ngay từ năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Cụ thể là: Các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng đã tích cực, khẩn trương cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp về xây dựng Đảng và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; Trung ương đã tổ chức 7 hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai Nghị quyết Đại hội XIII, trong đó có Hội nghị về công tác nội chính, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Chỉ đạo xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện quyết liệt nhiều văn bản quan trọng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, như Kết luận số 21 của Ban Chấp hành Trung ương về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; Quy định số 37 của Ban Chấp hành Trung ương về những điều đảng viên không được làm; Quy định số 22 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; Quy định số 41 của Bộ Chính trị về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ; Quy định số 32 của Bộ Chính trị về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; Chỉ thị số 04 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế; Kết luận số 05 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 50, ngày 7/12/2015 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng; Kết luận số 19 của Bộ Chính trị về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV;…

Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của của Luật Đầu tư công; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Đầu tư; Luật Đấu thầu và Luật Thi hành án dân sự;… Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 144 nghị định, 40 quyết định; các bộ, ngành ban hành hơn 700 thông tư, thông tư liên tịch…

Công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán được chỉ đạo đồng bộ, hiệu quả; thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo về cơ chế phát hiện, xử lý sai phạm trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; xử lý nghiêm minh nhiều cán bộ, đảng viên sai phạm, tạo bước đột phá mới trong công tác phát hiện và xử lý tham nhũng, tiêu cực. Cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp đã tăng cường kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đối với 618 đảng viên do tham nhũng, cố ý làm trái (tăng 132 đảng viên so với năm 2020).

Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã tập trung kiểm tra dấu hiệu vi phạm liên quan đến các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã xử lý kỷ luật nhiều cán bộ cấp cao vi phạm liên quan đến tham nhũng, tiêu cực, trong đó có 32 trường hợp thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý (tăng 15 trường hợp so với năm 2020). Qua thanh tra, kiểm toán đã kiến nghị xử lý tài chính, thu hồi 81.290 tỷ đồng và 811 ha đất; kiến nghị xử lý hành chính 2.286 tập thể và 6.132 cá nhân; nhất là đã hoàn thành thanh tra chuyên đề diện rộng việc sử dụng quỹ bảo hiểm y tế, mua sắm trang thiết bị y tế và vật tư, đấu thầu thuốc chữa bệnh; việc chấp hành pháp luật trong quản lý và sử dụng đất đai tại 3 tập đoàn, tổng công ty. Công tác đôn đốc, xử lý sau thanh tra, kiểm toán được tăng cường và đạt nhiều kết quả tích cực.

Các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng thực hiện nghiêm cơ chế phát hiện, xử lý sai phạm trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; qua kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán đã chuyển cơ quan điều tra xem xét, xử lý hơn 330 vụ việc có dấu hiệu tội phạm (tăng hơn 3 lần so với năm 2020). Cơ quan tiến hành tố tụng cũng đã kịp thời cung cấp thông tin, chuyển tài liệu sai phạm của nhiều cán bộ cấp cao diện Trung ương quản lý đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, kiểm tra, xử lý theo quy định của Đảng. Việc thực hiện cơ chế này, vừa nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, xử lý tham nhũng, vừa bảo đảm sự đồng bộ, nghiêm minh, kịp thời giữa kỷ luật của Đảng với xử lý hình sự, xử lý kỷ luật hành chính, đoàn thể đối với cán bộ, đảng viên vi phạm.

Công tác điều tra, truy tố, xét xử tiếp tục được đẩy mạnh; xử lý nghiêm minh, kịp thời nhiều vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai”. Các cơ quan chức năng đã phối hợp chặt chẽ, tập trung chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ xác minh, xử lý các vụ việc, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án các vụ án tham nhũng, tiêu cực thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo. Các cơ quan chức năng trong cả nước đã khởi tố, điều tra 390 vụ án/1.011 bị can về các tội tham nhũng, chức vụ. Các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo, từ sau Phiên họp thứ 19 đến nay, đã khởi tố 10 vụ án/40 bị can; kết thúc điều tra 15 vụ án/150 bị can; truy tố 16 vụ/164 bị can; xét xử sơ thẩm 21 vụ án/179 bị cáo, xét xử phúc thẩm 13 vụ án/74 bị cáo.

Đáng chú ý là, đã khởi tố mới nhiều vụ án lớn, nghiêm trọng, phức tạp; tiếp tục mở rộng điều tra, kiên quyết, kiên trì đi sâu làm rõ bản chất tham nhũng, tiêu cực trong nhiều vụ án, khởi tố thêm nhiều bị can là cán bộ cấp cao, cả đương chức và nghỉ hưu, sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang, trong đó 10 trường hợp cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý. Đã kiên quyết điều tra, xử lý nghiêm vụ án đưa, nhận hối lộ liên quan đến Phan Văn Anh Vũ; một số vụ án xảy ra trong lĩnh vực y tế, lợi dụng phòng, chống dịch bệnh Covid-19 để trục lợi; các vụ án xảy ra tại Đồng Nai, Bình Dương, Khánh Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh, An Giang,… Xét xử kịp thời 10 vụ án trọng điểm theo kế hoạch của Ban Chỉ đạo, gồm: (1) Vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Vi phạm các quy định về quản lý đất đai” xảy ra tại Bộ Công thương và Tổng Công ty Bia-Rượu-Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) liên quan đến dự án 2-4-6 Hai Bà Trưng, Quận 1, thành phố Hồ Chí Minh; (2) Vụ án “Buôn lậu; Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty Nhật Cường và một số đơn vị liên quan; (3) Vụ án “Đưa hối lộ; Môi giới hối lộ; Nhận hối lộ” liên quan đến Phan Văn Anh Vũ; (4) Vụ án “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Công ty Cổ phần hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí Ethanol Phú Thọ và Tổng Công ty xây lắp dầu khí Việt Nam; (5) Vụ án “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng; Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Dự án cải tạo và mở rộng sản xuất giai đoạn 2 – Công ty Gang thép Thái Nguyên; (6) Vụ án “Vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội; (7) Vụ án “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Dự án đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi; (8) Vụ án “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Dự án đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi, liên quan đến các quân nhân thuộc Bộ Quốc phòng; (9) Vụ án “Tham ô tài sản; Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận (IPC), Công ty Phát triển Nam Sài Gòn (SADECO) và các đơn vị liên quan; (10) Vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Tham ô tài sản; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Tổng công ty Nông nghiệp Sài Gòn.

Công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án chuyển biến tích cực, các cơ quan chức năng đã thu giữ, tạm giữ, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản, ngăn chặn giao dịch tài sản có giá trị hơn 15 nghìn tỷ đồng và nhiều tài sản có giá trị lớn. Riêng các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo từ năm 2013 đến nay đã thu hồi được hơn 31 nghìn tỷ đồng (đạt tỷ lệ 33,33%); trong đó, năm 2021 đã thu hồi được hơn 9.000 tỷ đồng (tăng hơn 7.100 tỷ đồng so với năm 2020). Đã thu hồi số tiền gần 2,7 triệu USD và 127 nghìn đô-la Singapore của Phan Sào Nam ở nước ngoài.

Công tác phối hợp, chấn chỉnh, xử lý sai phạm, tiêu cực trong các cơ quan có chức năng phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được tăng cường. Các cơ quan chức năng trong Công an, Quân đội đã chủ động phát hiện, xử lý kỷ luật 98 cán bộ, chiến sĩ; tòa án, viện kiểm sát, thi hành án dân sự, thanh tra, kiểm toán đã xử lý kỷ luật 50 cán bộ, công chức có sai phạm, tiêu cực; Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã khởi tố, điều tra 26 vụ án/32 bị can về tội tham nhũng, chức vụ, tiêu cực xảy ra trong hoạt động tư pháp. Công tác phát hiện, xử lý tham nhũng ở địa phương có nhiều chuyển biến tích cực; trong năm 2021, tất cả 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã khởi tố mới án tham nhũng. Trong đó, nhiều địa phương đã điều tra, xử lý nhiều vụ án tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm (như: Đồng Nai, An Giang, Khánh Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh, Phú Yên, Hà Nội, Sơn La…).

Chỉ đạo tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên, báo chí và nhân dân trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Về nhiệm vụ trọng tâm công tác năm 2022, Ban Chỉ đạo yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng không được chủ quan, thỏa mãn, bằng lòng với những kết quả đạt được; phải kiên quyết, kiên trì đẩy mạnh hơn nữa công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; xử lý nghiêm, đồng bộ giữa kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính và xử lý hình sự đối với những trường hợp vi phạm, bất kể người đó là ai; kịp thời biểu dương, khen thưởng, động viên các tổ chức, cá nhân có thành tích trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Trong đó tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện thể chế để “không thể tham nhũng”. Trọng tâm là hoàn thiện thể chế kiểm soát quyền lực để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực; cơ chế kiểm soát tài sản, thu nhập, bảo đảm thực chất, hiệu quả; rà soát, khắc phục những sơ hở, bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật liên quan đấu thầu, đấu giá, quản lý, sử dụng đất đai, tài chính, tài sản công,…; sửa đổi, bổ sung Luật Thanh tra, Luật Đất đai, Luật Thực hành dân chủ ở xã, phường, thị trấn và các dự án luật liên quan trực tiếp đến phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Tiếp tục chỉ đạo tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, tập trung vào những lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng; thực hiện nghiêm chỉ đạo của Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo về cơ chế phát hiện, xử lý sai phạm trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức đảng, đảng viên có sai phạm liên quan các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo.

Tập trung chỉ đạo kết thúc điều tra 16 vụ án, kết thúc xác minh, xử lý 40 vụ việc; truy tố 20 vụ án; xét xử sơ thẩm 22 vụ án, xét xử phúc thẩm 1 vụ án theo kế hoạch của Ban Chỉ đạo. Nhất là, tập trung chỉ đạo xử lý vụ án xảy ra tại Công ty Việt Á và các vụ việc, vụ án liên quan đến lĩnh vực y tế; các vụ việc, vụ án xảy ra tại Khánh Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, An Giang…; xét xử sơ thẩm đối với 10 vụ án trọng điểm, gồm: (1) Vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Tổng công ty Sản xuất – Xuất nhập khẩu Bình Dương; (2) Vụ án “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh” xảy ra tại Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế và các cơ quan, đơn vị có liên quan; (3) Vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Công ty TNHH MTV Đầu tư và xây dựng Tân Thuận; (4) Vụ án “Buôn lậu; sản xuất, buôn bán hàng giả; đưa hối lộ; nhận hối lộ…” xảy ra tại Đồng Nai và một số địa phương; (5) Vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; nhận hối lộ” xảy ra tại một số đơn vị thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam và Bộ đội biên phòng; (6) Vụ án “Lạm quyền trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Liên hiệp Hợp tác xã thương mại Thành phố Hồ Chí Minh (Saigon Co.op); (7) Vụ án “Vi phạm các quy định về quản lý đất đai” xảy ra tại Dự án sinh thái tâm linh Cửu Long Sơn Tự và Dự án Biệt thự sông núi Vĩnh Trung tại khu vực núi Chín Khúc, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa; (8) Vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Bệnh viện Bạch Mai và một số cơ quan, đơn vị; (9) Vụ án “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Bệnh viện Tim Hà Nội và các đơn vị có liên quan; (10) Vụ án “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; đưa hối lộ; nhận hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công” xảy ra tại Công ty Việt Á và một số cơ quan, địa phương.

Tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, xử lý nghiêm các sai phạm, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, đột phá hơn nữa trong công tác giám định, định giá và thu hồi tài sản tham nhũng.

Chỉ đạo đẩy mạnh, nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục liêm chính, xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, trước hết trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, nhất là người đứng đầu. Phát huy hơn nữa vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên, báo chí và nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Chỉ đạo khẩn trương hoàn thành tổng kết Chiến lược quốc gia về phòng, chống tham nhũng đến năm 2020 và Kế hoạch thực hiện Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng (UNCAC); đề án thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh và các đề án, chuyên đề khác theo kế hoạch của Ban Chỉ đạo.

Tại phiên họp, Ban Chỉ đạo đã thảo luận, thống nhất Kế hoạch triển khai thực hiện công tác phòng, chống tiêu cực theo Quy định số 32, ngày 16/9/2021 của Bộ Chính trị và Kế hoạch số 03, ngày 1/12/2021 của Bộ Chính trị thực hiện Kết luận số 21 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, với 19 nhóm nhiệm vụ; phân công cụ thể cho các cấp ủy, tổ chức đảng và các thành viên Ban Chỉ đạo; xác định rõ lộ trình, thời gian thực hiện, trong đó nhấn mạnh công tác hoàn thiện thể chế về kiểm soát quyền lực để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Cũng tại Phiên họp, Ban Chỉ đạo đã thảo luận, cho ý kiến để hoàn thiện dự thảo Chương trình công tác năm 2022 của Ban Chỉ đạo; Kết thúc chỉ đạo xử lý đối với 9 vụ án, 4 vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo do đã kết thúc việc giải quyết theo quy định của pháp luật.

Chiều cùng ngày, Ban Nội chính Trung ương tổ chức họp báo, thông báo kết quả, nội dung phiên họp thứ 21 của Ban Chỉ đạo.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 17/1/2022

Khơi dậy ý chí Việt Nam, tinh thần sáng tạo để phát triển toàn diện đất nước

Nhân dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, chiều 16/1, tại thành phố Đà Nẵng, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và đoàn công tác Trung ương dự buổi gặp mặt thân mật hơn 200 cán bộ hưu trí nguyên là lãnh đạo cao cấp khu vực miền trung.

Cùng dự có đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư; đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; các Phó Chủ tịch Quốc hội: Trần Quang Phương, Nguyễn Đức Hải; một số ban, ngành Trung ương; một số tỉnh, thành phố.

Phát biểu tại buổi gặp mặt, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chủ tịch nước gửi lời thăm hỏi ân cần, lời chúc Tết tới các đồng chí lãnh đạo, nguyên là lãnh đạo cao cấp khu vực miền trung và mong muốn các đồng chí tiếp tục đóng góp trí tuệ, kinh nghiệm cho sự phát triển của khu vực miền trung và đất nước.

Chủ tịch nước thông báo với các đồng chí về tình hình đất nước năm 2021 với nhiều sự kiện chính trị trọng đại: Đại hội XIII của Đảng, bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đã được tổ chức thành công. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cùng chung sức, đồng lòng của toàn dân, nước ta đã thực hiện hiệu quả việc phòng, chống Covid-19; từng bước kiểm soát được dịch bệnh, hạn chế dần số trường hợp tử vong.

Đặc biệt, công tác an sinh xã hội, chăm lo đời sống người dân, nhất là đối với gia đình chính sách, người có công cách mạng, hộ nghèo, hoàn cảnh khó khăn, người yếu thế… được Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng quan tâm chỉ đạo kịp thời với nhiều giải pháp cụ thể.

Nhà nước xuất số lượng lớn lương thực hỗ trợ nhân dân, hỗ trợ hàng chục nghìn tỷ đồng cho các vùng khó khăn, huy động lực lượng quân đội, công an vào miền nam trực tiếp hỗ trợ nhân dân vượt qua dịch bệnh, bảo đảm không người dân nào thiếu ăn, đứt bữa. Đồng thời, nhiều gói hỗ trợ để phục hồi phát triển kinh tế đã được triển khai, chương trình tiêm vaccine phòng Covid-19 trên diện rộng được đẩy mạnh, các địa phương đã cơ bản hoàn thành việc tiêm mũi 2 cho người lớn và trẻ em hơn 12 tuổi, do đó dù dịch bệnh còn diễn biến phức tạp với nhiều biến chủng, số người nhiễm cao, nhưng số bệnh nhân chuyển nặng và số người tử vong rất thấp, từng bước đưa cuộc sống và sản xuất trở lại trạng thái bình thường mới. Công tác đối ngoại, ngoại giao vaccine có nhiều điểm sáng, vận động, kêu gọi bạn bè quốc tế cung cấp, ủng hộ Việt Nam lượng lớn vaccine, thiết bị vật tư y tế phục vụ phòng, chống dịch Covid-19.

Chủ tịch nước cũng cho biết, trong bối cảnh dịch bệnh, kinh tế nước ta tuy tăng trưởng thấp nhưng vẫn tăng trưởng dương. Thu ngân sách nhà nước tăng 10%, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt mức cao, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định. Vừa qua Quốc hội cũng đã họp bất thường để cụ thể hóa chủ trương của Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị về các biện pháp phục hồi kinh tế-xã hội. Đảng, Nhà nước cũng đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng, chỉ đạo điều tra nhiều vụ việc nghiêm trọng được nhân dân đồng tình, đánh giá cao.

Chủ tịch nước đánh giá cao các tỉnh miền trung thời gian vừa qua có sự nỗ lực cao và phát triển tích cực dù ảnh hưởng bởi đại dịch. Đây tiền đề quan trọng để năm 2022 và thời gian tới khôi phục và phát triển mạnh mẽ hơn, đóng góp quan trọng cho sự phát triển của đất nước.

Nhấn mạnh trong năm 2022 với nhiều khó khăn thách thức ở phía trước và nhiệm vụ của Đảng là tiếp tục lãnh đạo đất nước vượt qua khó khăn và phát triển mạnh mẽ, trong đó quan tâm hơn nữa đến người dân, Chủ tịch nước nêu rõ hơn 5,3 triệu đảng viên cả nước phải là những tấm gương sáng trong nhân dân trong việc nỗ lực xây dựng địa phương và đất nước phát triển tốt hơn. Trong bối cảnh quốc tế và khu vực có sự thay đổi lớn cần khơi dậy một ý chí Việt Nam, tinh thần sáng tạo để phục vụ phát triển.

Theo đó, Chủ tịch nước cho rằng, các cấp ủy đảng các bộ, ngành, địa phương cần ban hành được những nghị quyết sáng tạo, định hướng tốt hơn để gỡ nút thắt trong phát triển, đồng thời nêu cao tinh thần đại đoàn kết trong toàn Đảng, toàn dân để hội tụ sức mạnh, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.

Tại buổi gặp mặt, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã tặng quà các đồng chí nguyên là lãnh đạo cao cấp khu vực miền trung.

THANH TÙNG

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 29/1/2022

Tăng tần suất chuyến bay thương mại quốc tế

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh vừa có ý kiến về tình hình thực hiện chuyến bay quốc tế thường lệ chở khách đến Việt Nam và việc áp dụng biện pháp kiểm soát y tế đối với người nhập cảnh qua đường hàng không.

Theo đó, Phó Thủ tướng đồng ý chủ trương việc tăng tần suất chuyến bay thương mại quốc tế thường lệ chở khách đến các địa bàn như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) và mở rộng địa bàn áp dụng giai đoạn thí điểm tới châu Âu và Australia để đáp ứng nhu cầu về nước của người Việt Nam ở nước ngoài nhân dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022; đồng ý việc tiếp tục áp dụng các biện pháp xét nghiệm phòng, chống dịch Covid-19 đối với người nhập cảnh theo nội dung hướng dẫn tại Công văn số 10688/BYT-MT của Bộ Y tế và thông lệ quốc tế (không phải thực hiện xét nghiệm nhanh trước khi lên và sau khi xuống tàu bay).

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Ngoại giao chỉ đạo các cơ quan đại diện của Việt Nam tại các nước thúc đẩy các đối tác sớm trả lời đề nghị nối lại các chuyến bay thương mại quốc tế thường lệ và để người Việt Nam không bị yêu cầu cách ly khi đến các quốc gia như Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc…, đồng thời có hướng dẫn về thủ tục nhập cảnh đối với người Việt Nam bị các nước từ chối nhập cảnh. Bộ Y tế chủ trì rà soát, có hướng dẫn cụ thể về các biện pháp phòng, chống biến chủng Omicron đối với người nhập cảnh (đường không, đường bộ, đường thủy) vào Việt Nam. Bộ Công an chỉ đạo Cục Quản lý xuất, nhập cảnh chủ động hướng dẫn về thủ tục nhập cảnh, khai báo y tế đối với người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam, bảo đảm liên thông với dữ liệu của PC-COVID, tạo thuận lợi cho việc khai báo của hành khách cũng như công tác theo dõi y tế, giám sát, truy vết người nhập cảnh. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo chính quyền địa phương các cấp thống nhất triển khai biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 theo hướng dẫn cập nhật nhất của Bộ Y tế, thực hiện theo dõi, kiểm tra, giám sát y tế đối với người nhập cảnh Việt Nam trên các chuyến bay thương mại quốc tế chở khách thường lệ về địa phương mình theo quy định, không yêu cầu người nhập cảnh khai báo ở nhiều phần mềm, website khác nhau không trong quy trình giám sát, truy vết chung, bảo đảm an toàn phòng, chống dịch.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 28/1/2022

Ban hành hướng dẫn mới về đánh giá cấp độ dịch Covid-19

Ngày 27/1, Hệ thống Quốc gia quản lý ca bệnh Covid-19 ghi nhận 15.727 ca nhiễm mới, gồm 55 ca nhập cảnh và 15.672 ca trong nước tại 63 tỉnh, thành phố. Thành phố Hà Nội vẫn là địa phương ghi nhận số ca mắc Covid-19 trong ngày cao nhất, với 2.907 ca. Bệnh nhân phân bố tại 422 xã, phường, thị trấn thuộc tất cả 30 quận, huyện, thị xã. Trong ngày có 21.002 người mắc Covid-19 được công bố khỏi bệnh và 126 ca tử vong tại 28 tỉnh, thành phố.

Ngày 27/1, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 218/BYT-QĐ Hướng dẫn tạm thời về chuyên môn y tế thực hiện Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 của Chính phủ ban hành Quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành và thay thế Quyết định số 4800/QĐ-BYT ngày 12/10/2021 của Bộ Y tế. Theo quyết định mới, các tiêu chí đánh giá cấp độ dịch Covid-19 gồm: Tiêu chí 1 là tỷ lệ ca mắc mới trên địa bàn/số dân/thời gian; Tiêu chí hai là độ bao phủ vắc-xin; Tiêu chí ba là bảo đảm khả năng thu dung, điều trị của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh các tuyến.

Cụ thể: Tiêu chí 1 gồm: tỷ lệ ca mắc mới trong tuần trên địa bàn cấp xã/100 nghìn dân, được phân theo bốn mức độ từ thấp đến cao (mức 1: <90; mức 2: 90 đến dưới 450; mức 3: 450 đến 600; mức 4: >600); tỷ lệ ca bệnh phải thở ô-xy trung bình trong bảy ngày qua ghi nhận trên địa bàn xã/100 nghìn người, được phân theo bốn mức độ (mức 1: <1; mức 2: 1 đến dưới 32, mức 3: 32 đến 40, mức 4: >40). Tỷ lệ ca tử vong trong tuần trên địa bàn cấp xã/100 nghìn dân (không được vượt quá 6/100 nghìn dân trên địa bàn cấp xã…; chỉ số này được sử dụng để đánh giá điều chỉnh cấp độ dịch trên địa bàn cấp xã). Tiêu chí 2 gồm chỉ số tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ các mũi tiêm theo khuyến cáo tại thời điểm đánh giá của Bộ Y tế của địa bàn cấp xã tính trên toàn bộ dân số trên địa bàn (yêu cầu tỷ lệ tiêm chủng đủ mũi phải đạt tối thiểu 75% tổng dân số tại thời điểm đánh giá; chỉ số này được sử dụng để điều chỉnh mức độ lây nhiễm trên địa bàn cấp xã)… Tiêu chí 3 gồm: chỉ số tỷ lệ sẵn sàng quản lý, chăm sóc/10 nghìn dân (khả năng có thể quản lý, chăm sóc tại địa bàn cấp xã; chỉ số này được chia làm ba khả năng (gồm cao: > 500, trung bình: 200-500, thấp: <200); chỉ số tỷ lệ giường điều trị tích cực (ICU) có đủ nhân viên y tế phục vụ/100 nghìn dân (yêu cầu tỷ lệ giường ICU có đủ nhân viên y tế phục vụ trên địa bàn cấp tỉnh phải đạt tối thiểu 4/100 nghìn dân)…

Để tăng cường phòng, chống dịch trong mùa đông – xuân, nhất là dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần và mùa lễ hội đầu năm 2022, Bộ Y tế vừa có văn bản đề nghị chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo UBND các cấp, các sở, ban, ngành và các tổ chức chính trị triển khai các giải pháp thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch theo Nghị quyết 128 của Chính phủ. Thực hiện nghiêm Công văn số 375/BYT-MT ngày 22/1/2022 về tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong nước về quê nhân dịp Tết Nguyên đán. Chỉ đạo sở y tế xây dựng trình UBND tỉnh, thành phố phê duyệt kế hoạch phòng, chống dịch bệnh năm 2022 tổ chức triển khai thực hiện sớm nhất có thể, phân công cụ thể các đơn vị liên quan theo từng nội dung và địa bàn phụ trách. Tăng cường triển khai công tác phòng, chống dịch bệnh nguy hiểm, dịch bệnh mùa đông-xuân, tập trung giám sát các trường hợp mắc bệnh lây truyền qua đường hô hấp, nhất là Covid-19 và biến thể mới Omicron, kịp thời lấy mẫu xét nghiệm để chẩn đoán sớm tác nhân gây bệnh, triển khai xử lý triệt để ổ dịch, không để dịch phát triển lây lan trong cộng đồng. Tập trung chỉ đạo, triển khai “thần tốc” và “thần tốc hơn nữa” trong việc tổ chức tiêm vắc-xin phòng Covid-19 mũi ba cho người 18 tuổi trở lên và mũi hai cho trẻ em từ 12 đến 17 tuổi. Tổ chức công tác thu dung, cấp cứu, phân tuyến điều trị bệnh nhân, thực hiện phân luồng khám, chữa bệnh, thiết lập khu vực riêng khám, cách ly điều trị bệnh nhân để tránh lây nhiễm chéo trong bệnh viện…

Bộ Y tế vừa ban hành quyết định giao 37 bệnh viện, viện có giường bệnh trực thuộc Bộ Y tế tiếp nhận điều trị người bệnh Covid-19 được phát hiện khi đến khám bệnh hoặc đang trong quá trình điều trị tại bệnh viện. Đồng thời, hỗ trợ điều trị người bệnh Covid-19 cho địa phương khi có đề nghị, bảo đảm phù hợp với khả năng tiếp nhận và năng lực chuyên môn của bệnh viện.

Ngày 27/1, Sở Y tế tỉnh An Giang có công văn hướng dẫn phòng, chống dịch Covid-19 đối với người nhập cảnh vào An Giang. Theo đó, người nhập cảnh đã tiêm đủ liều vắc-xin hoặc đã khỏi bệnh Covid-19 thì theo dõi sức khỏe tại nơi lưu trú trong ba ngày đầu kể từ khi nhập cảnh; không được tiếp xúc với người chung quanh, không được ra khỏi nơi lưu trú; xét nghiệm RT-PCR vào ngày thứ ba kể từ ngày nhập cảnh và nếu kết quả xét nghiệm âm tính thì tiếp tục theo dõi đến hết 14 ngày kể từ khi nhập cảnh. Đối với người nhập cảnh chưa tiêm hoặc tiêm chưa đủ liều vắc-xin cách ly tại nơi lưu trú trong bảy ngày kể từ ngày nhập cảnh, xét nghiệm RT-PCR vào ngày thứ ba và ngày thứ bảy kể từ khi nhập cảnh. Nếu kết quả xét nghiệm âm tính, thì tiếp tục theo dõi sức khỏe đến hết ngày 14 kể từ ngày nhập cảnh.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 23/1/2022

Thúc đẩy liên kết vùng giữa các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang và Hải Dương

Ngày 22/1, tại Quảng Ninh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy các tỉnh: Quảng Ninh, Bắc Giang và Hải Dương tổ chức Hội nghị hợp tác giữa 3 địa phương để trao đổi và thống nhất những nội dung nhằm thúc đẩy liên kết vùng giữa 3 tỉnh giai đoạn 2022-2025.

Trong thời gian qua, 3 địa phương tích cực triển khai có hiệu quả các nội dung đã được các bên thống nhất, đồng thời chủ động, tích cực triển khai liên kết hợp tác trên các lĩnh vực quy hoạch, kế hoạch, cơ chế chính sách phát triển kinh tế-xã hội; xây dựng hạ tầng giao thông, công nghiệp, thương mại, du lịch, dịch vụ, an ninh trật tự…

3 địa phương cũng đã phối hợp xây dựng hồ sơ khoa học quần thể di tích và danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh, Bắc Giang và Hải Dương) trình UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới. Đồng thời phối hợp triển khai nhiều dự án để tăng cường kết nối giao thông giữa Quảng Ninh với các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, đặc biệt đã thống nhất đầu tư xây dựng dự án Cầu Triều, đường dẫn hai đầu cầu và các công trình trên tuyến đường trục bắc-nam tỉnh Hải Dương để kết nối giao thông thông suốt từ Quốc lộ 5 (Hải Dương) đến Quốc lộ 18 (Quảng Ninh).

Sự phối hợp liên kết của 3 tỉnh đã đạt được một số kết quả có ý nghĩa quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội nhanh, bền vững gắn với bảo đảm quốc phòng-an ninh; tiếp tục khẳng định vị thế của Quảng Ninh, Bắc Giang, Hải Dương là các động lực tăng trưởng của vùng, khu vực, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của cả nước.

Phát biểu tại hội nghị, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh Nguyễn Xuân Ký khẳng định, trong suốt hơn 10 năm qua, tỉnh Quảng Ninh kiên trì thực hiện định hướng không gian phát triển kinh tế-xã hội “Một tâm, hai tuyến đa chiều, các mũi đột phá”; tập trung tổ chức triển khai thực hiện 7 quy hoạch chiến lược của tỉnh do tư vấn hàng đầu thế giới lập; cùng với những định hướng chiến lược bài bản, tinh thần tự lực, tự cường, mở ra thời kỳ phát triển đột phá của Quảng Ninh với những mô hình đổi mới sáng tạo suốt một thập kỷ qua.

Hiện, tỉnh Quảng Ninh đang tích cực phối hợp trao đổi với tỉnh Bắc Giang và tỉnh Hải Dương để lập quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó nghiên cứu xây dựng các nội dung về phát triển kinh tế-xã hội và hợp tác liên kết vùng để đưa vào Quy hoạch tỉnh của các địa phương thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, bảo đảm cân đối, hài hòa giữa các ưu tiên phát triển của tỉnh với yêu cầu phối hợp chung của các vùng, liên vùng và của cả nước.

Tại hội nghị, lãnh đạo 3 tỉnh đã cùng nhau trao đổi ý kiến và chỉ ra những hạn chế trong hoạt động hợp tác giữa 3 địa phương, đó là chưa khai thác tốt tiềm năng, thế mạnh của các địa phương, chưa có sự liên kết chặt chẽ theo phương thức đa phương, phần lớn các chương trình hợp tác mới chỉ dừng ở song phương giữa các tỉnh, chưa thực sự tương xứng và chưa thường xuyên, liên tục, chưa tạo được tính kết nối trong chuỗi các hoạt động phát triển kinh tế, xã hội.

Thời gian tới, để thúc đẩy liên kết vùng giữa 3 tỉnh giai đoạn 2022-2025, các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang và Hải Dương tiếp tục phối hợp chặt chẽ, triển khai hiệu quả các Nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương trực tiếp đối với từng địa phương, góp phần tích cực phát triển kinh tế-xã hội của từng địa phương và thúc đẩy phát triển liên kết vùng ngày càng đi vào thực chất theo nguyên tắc “Chia sẻ – Đồng thuận – Cùng phát triển”.

Trong đó, tập trung phối hợp triển khai chiến lược “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”. Tăng cường hợp tác liên kết vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội nhanh, bền vững gắn với bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh. Tiếp tục hợp tác trong xây dựng hồ sơ khoa học quần thể di tích và danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh, Bắc Giang và Hải Dương) trình UNESCO công nhận di sản thế giới và xây dựng hồ sơ khoa học di sản văn hóa-lịch sử chiến thắng Bạch Đằng.

QUANG THỌ

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 20/1/2022

Chủ tịch nước phát lệnh thông xe tuyến chính cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận

Sáng 19/1, tại Tiền Giang, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã tới dự và phát lệnh thông xe tuyến chính cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận. Đây là tuyến cao tốc có vai trò đặc biệt quan trọng trong giao thương kết nối khu vực đồng bằng sông Cửu Long với TP Hồ Chí Minh và các khu vực kinh tế trọng điểm phía nam. Cùng dự có Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa.

Theo Công ty cổ phần BOT Trung Lương-Mỹ Thuận, tuyến cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận có tổng chiều dài 51,5km, bề rộng nền đường 17m, mặt đường 16m, gồm 4 làn xe. Toàn tuyến có 53 cầu, trong đó có 39 cầu trên tuyến chính, 14 cầu vượt và cầu trên tuyến nối. Tổng mức đầu tư hơn 12.600 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách nhà nước hỗ trợ hơn 2.100 tỷ đồng, vốn của nhà đầu tư, vốn tín dụng hơn 10.400 tỷ đồng

Đến nay, dự án đã hoàn thành tuyến chính, cơ bản hoàn thành các tuyến nối. Doanh nghiệp dự án sẽ phối hợp Bộ Giao thông vận tải, Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang và các cơ quan liên quan kiểm soát các vấn đề an ninh trật tự trong quá trình tổ chức phục vụ phương tiện lưu thông trong dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 (từ ngày 25/1 đến ngày 10/2), bảo đảm an toàn, thuận tiện cho người dân.

Tuyến cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giao thương kết nối khu vực đồng bằng sông Cửu Long với TP Hồ Chí Minh và vùng kinh tế trọng điểm phía nam. Suốt gần 10 năm đầu triển khai (2009 đến 2019), dự án đã 2 lần thay đổi nhà đầu tư, 3 lần thay đổi tổng mức đầu tư, 4 lần lùi thời hạn hoàn thành, chỉ đạt được 10% khối lượng.

Tháng 3/2019, liên danh các nhà đầu tư đã mời Tập đoàn Đèo Cả tham gia quản trị, điều hành thông qua doanh nghiệp dự án là Công ty cổ phần BOT Trung Lương-Mỹ Thuận. Tháng 4/2019, với sự nỗ lực vượt khó của hàng nghìn cán bộ, kỹ sư, công nhân ngày đêm bám sát và miệt mài thi công công trình bằng tinh thần “3 xuyên”: xuyên đêm, xuyên lễ, Tết và xuyên dịch, Tập đoàn Đèo Cả đã hoàn thành thông tuyến cao tốc trước ngày 31/12/2020, đúng theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chỉ hơn 1 năm rưỡi sau ngày tái khởi động.

Trong 2 năm (2020-2021), dự án chịu ảnh hưởng nặng nề do dịch Covid-19. Tập đoàn Đèo Cả cùng tỉnh Tiền Giang báo cáo Chính phủ, chủ động kiến nghị Bộ Y tế phân bổ nguồn vaccine cho người lao động làm việc trực tiếp và gián tiếp tại dự án Trung Lương-Mỹ Thuận. Đồng thời, điều động bổ sung nhân sự kịp thời từ các dự án ở khu vực miền bắc, miền trung vào thay thế cho các nhân sự đang phải cách ly, thực hiện “3 tại chỗ”, “1 cung đường 2 điểm đến” với tinh thần không để các hoạt động thi công bị gián đoạn.

Theo ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Đèo Cả, việc thông xe kỹ thuật dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận giúp kiểm soát đánh giá chất lượng công trình, qua đó tiến hành điều chỉnh, khắc phục, giải quyết các việc tồn tại để người dân bằng lòng khi trả phí dịch vụ tương xứng với sản phẩm chất lượng. Sau gần 3 năm tiếp nhận điều hành, nhận được sự ủng hộ của người dân, sự quan tâm chỉ đạo của Chính phủ, tỉnh Tiền Giang, các bộ, ngành, giải ngân tích cực của các ngân hàng hợp vốn, đặc biệt là sự đồng thuận cao của các nhà đầu tư, nhà thầu và hàng nghìn cán bộ nhân viên…, Tập đoàn Đèo Cả đã nỗ lực ngày đêm đưa dự án cán mốc thông xe kỹ thuật, tiếp tục kiểm soát chất lượng trong quá trình lưu thông trước Tết và sẽ đưa vào khai thác chính thức sau khi tổ chức hiệu chỉnh kỹ thuật.

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận là công trình có ý nghĩa quan trọng, góp phần gỡ nút thắt về giao thông cho khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Để tháo gỡ khó khăn của dự án, Trung ương đã có một số quyết định táo bạo, quan trọng, nhờ vậy những vấn đề dự án gặp phải đã được khắc phục như thiếu vốn, thiếu vật liệu, xử lý nền đất yếu và ảnh hưởng của dịch Covid-19 trong thời gian thi công.

Chủ tịch nước nhấn mạnh, với sự quyết tâm cao, chỉ đạo quyết liệt của Trung ương, tỉnh Tiền Giang, sự vào cuộc của các nhà khoa học, đơn vị thi công, chúng ta đã thực hiện tốt lời hứa với nhân dân đồng bằng sông Cửu Long, sớm đưa công trình vào sử dụng, góp phần thuận lợi phát triển khu vực này. Đây là công trình thắng lợi của ý chí, quyết tâm, tinh thần trách nhiệm cao của chủ đầu tư, đơn vị thi công; thắng lợi của doanh nghiệp Việt Nam tự cường vươn lên.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc biểu dương các đơn vị tư vấn, thiết kế, giám sát, các cố vấn, nhà khoa học; Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Tiền Giang đã thường xuyên đôn đốc, xử lý các điểm nghẽn của dự án và sự ủng hộ của các cấp, các ngành, các ngân hàng hợp vốn tín dụng cho dự án. Chủ tịch nước cũng biểu dương nhân dân vùng dự án đã nhường đất đai phục vụ thi công công trình; đặc biệt biểu dương Tập đoàn Đèo Cả đã điều hành, chỉ đạo quyết liệt, thi công ngày đêm để dự án đạt được mốc thông xe kỹ thuật.

Chủ tịch nước lưu ý Tập đoàn Đèo Cả và các đơn vị tham gia dự án không được thỏa mãn với thành quả ban đầu, cần tiếp tục hoàn thiện để khánh thành công trình đúng quy định; tiếp tục quản lý tốt công trình, khắc phục điểm bất cập về chất lượng nếu có, đặc biệt là quyết toán, kiểm toán dự án đúng quy định pháp luật. Quá trình khai thác phải bảo đảm an toàn giao thông, tạo điều kiện cho người dân đi lại thuận tiện, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán 2022.

Chủ tịch nước yêu cầu ngành giao thông vận tải tiếp tục đẩy nhanh tiến độ cầu Mỹ Thuận 2 và tuyến cao tốc Mỹ Thuận-Cần Thơ. Đồng thời, chuẩn bị các điều kiện cần thiết để khởi công cao tốc Cần Thơ-Cà Mau, sớm triển khai tuyến đường ven biển tại khu vực miền Tây Nam Bộ và một số tuyến đường khác.

Bộ Giao thông vận tải, bên cạnh đường bộ cần phát triển hàng không, đường sắt, đường thủy, hệ thống logistic trong thời gian tới, từ đó, cải thiện môi trường đầu tư, phát triển đô thị, khu công nghiệp công nghệ cao, nâng cao giá trị nông sản, hàng hóa để người dân Tây Nam Bộ có đời sống ấm no, hạnh phúc hơn.

Trước đó, sáng cùng ngày, trong chuyến công tác tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã tới dâng hương tại đền thờ Vua Hùng, thành phố Cần Thơ. Cùng đi có lãnh đạo một số địa phương.

Đền thờ Vua Hùng tại Cần Thơ được khởi công xây dựng từ tháng 6/2019, hiện cơ bản đang hoàn thiện những hạng mục cuối cùng. Khu vực đền thờ Vua Hùng ở Cần Thơ gồm: đền chính là khối tròn đặt trên khối đế hình vuông và tất cả đặt trong nền hồ nước cảnh quan hình tròn mang lại nét đặc trưng vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Cụm đền chính có thiết kế mang ý nghĩa biểu tượng cho “trời tròn, đất vuông”. Khối đền chính được bao bọc bởi 18 cánh cung có điêu khắc hoa văn, mang ý nghĩa tượng trưng cho 18 đời Vua Hùng. Các cánh được xây dựng trên 54 khoảng bằng nhau của hình tròn, tượng trưng cho 54 dân tộc anh em nước Việt. Gian thờ chính với kiến trúc thiết kế uy nghi, trang trọng là nơi thờ Quốc Tổ Hùng Vương, Tổ phụ Lạc Long Quân, Tổ mẫu Âu Cơ, Lạc hầu, Lạc tướng.

Đền còn có trung tâm quảng trường là nhà đặt bia được thiết kế theo kiến trúc gỗ; có hồ nước bao quanh cụm đền chính có 54 cột trụ tượng trưng cho 54 dân tộc cùng nhau bảo vệ Tổ quốc Việt Nam.

NGUYỄN SỰ-TUẤN ANH

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 29/1/2022

Trao học bổng Lương Định Của cho 340 học sinh, sinh viên tiêu biểu

Nhân dịp đầu Xuân Nhâm Dần năm 2022, Hội Khuyến học tỉnh Sóc Trăng tổ chức Lễ trao học bổng khuyến học, khuyến tài “Lương Định Của” cho 340 học sinh, sinh viên tiêu biểu tỉnh Sóc Trăng với tổng số tiền hơn 1,3 tỷ đồng.

Theo đó, có 271 suất (3 triệu đồng/suất) cho sinh viên hiếu học tiêu biểu đang học tại các trường đại học trong cả nước; 50 suất (5 triệu đồng/suất) cho học sinh có điểm thi 3 môn vào các trường đại học cao nhất tỉnh; 14 suất (20 triệu đồng/suất) cho tân sinh viên hiếu học tiêu biểu của Chương trình “Tiếp bước cho em đến trường”; 5 suất (5 triệu đồng/suất) cho 5 tác giả đạt giải nhất trong Cuộc thi “Sáng tạo Thanh-thiếu niên, nhi đồng” tỉnh Sóc Trăng năm 2021.

Đồng hành tài trợ và phát triển cùng quỹ học bổng “Lương Định Của” trong thời gian qua, Công ty Xổ số Kiến thiết Sóc Trăng đã tích cực ủng hộ vật lực, tài lực rất đáng trân trọng, đã góp phần thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, xã hội hóa giáo dục; tích cực hỗ trợ giúp đỡ hàng nghìn học sinh, sinh viên người ở vùng điều kiện kinh tế khó khăn, học sinh, sinh viên mồ côi, khuyết tật; và đặc biệt nhất là các em học sinh, sinh viên bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, gặp không ít khó khăn trong học tập và trong cuộc sống…

Từ năm 2004 đến nay, có Công ty Xổ số Kiến thiết Sóc Trăng là đơn vị tài trợ chính; đã tích cực ủng hộ, đóng góp quỹ học bổng liên tục trên 15 năm qua, với tổng số tiền trên 30 tỷ đồng. Đặc biệt, trong niên học 2021-2022 Công ty Xổ số Kiến thiết Sóc Trăng đã đóng góp tài trợ 8 tỷ đồng.

Nguyễn Thùy Hạnh Trăng, cựu học sinh Trường THPT Đoàn Văn Tố, hiện là sinh viên ngành Sư Phạm Ngữ Văn, Trường đại học Cần Thơ đại diện 340 học sinh, sinh viên tiêu biểu được nhận học bổng chân thành nói lên cảm tưởng của mình: “Em rất tự hào và xúc động khi nhận được suất học bổng Lương Định Của đợt này. Những người nhận học bổng đều là con nông dân nghèo, ở vùng sâu, vùng xa, hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn, điều kiện học tập còn nhiều thiếu thốn. Việc học của chúng em vốn là những chặng đường gian nan, vất vả bởi những nhu cầu thiết thực trong học tập, sinh hoạt nên những suất học bổng này đối với chúng em thật quý báu, đặc biệt là trong bối cảnh thích ứng an toàn để kiểm soát dịch Covid-19. Chúng em xin hứa sẽ sử dụng số tiền đúng mục đích và có trách nhiệm, cố gắng phấn đấu học thật tốt và trở thành người hữu ích cho xã hội để không phụ lòng mong mỏi của Quý lãnh đạo, của Hội Khuyến học tỉnh, Công ty Xổ số Sóc Trăng đã quan tâm tài trợ học bổng cho chúng em”.

NGUYÊN PHONG

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 25/1/2022

Người khai mở nhiều lĩnh vực khoa học – công nghệ cao cho đất nước

Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu (ảnh bên) là nhà vật lý kiệt xuất tầm cỡ quốc tế, người tiên phong, khai mở nhiều lĩnh vực khoa học-công nghệ cao cho đất nước, người thầy đã đào tạo và truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ cán bộ khoa học-công nghệ; đồng thời là nhà tổ chức, quản lý và lãnh đạo khoa học tài ba, người đã xây dựng và thúc đẩy mạnh mẽ nhiều kênh hợp tác quốc tế về khoa học công nghệ,… Sau hơn nửa thế kỷ miệt mài cống hiến cho sự nghiệp phát triển khoa học-công nghệ, ông đã từ giã chúng ta vào lúc 11 giờ 52 phút ngày 23/1, hưởng thọ 84 tuổi

Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu ra đi là một tổn thất vô cùng to lớn của nền khoa học-công nghệ Việt Nam nói chung và của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nói riêng, nơi ông đã làm việc và cống hiến từ năm 1969 cho đến nay.

Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu sinh ngày 21/7/1938, tại xã Hà Cầu, Hà Ðông, tỉnh Hà Tây (nay là TP Hà Nội). Năm 1956, ông tốt nghiệp Trường đại học Sư phạm Khoa học Hà Nội. Từ năm 1956 đến 1960, sau khi tốt nghiệp cử nhân Vật lý loại xuất sắc Trường đại học Sư phạm Khoa học Hà Nội, ông được giữ lại trường làm cán bộ giảng dạy. Tháng 10/1960, ông được cử đi đào tạo tại Liên Xô. Với nhiệt huyết của tuổi trẻ, trí thông minh siêu việt và sự cần cù, miệt mài, được học tập và làm việc trong môi trường khoa học tiên tiến cùng những người thầy, đồng nghiệp là những nhà vật lý danh tiếng như Viện sĩ Bogoliubov của Viện Liên hiệp nghiên cứu hạt nhân Dubna, ông đã nhanh chóng đạt được học vị Tiến sĩ (1963) và Tiến sĩ khoa học Toán-Lý (1964), trở thành Giáo sư Vật lý của Trường đại học Tổng hợp Lomonosov danh tiếng từ năm 1968, khi mới 30 tuổi.

Thành tích nghiên cứu khoa học của ông đã được Nhà nước Liên Xô ghi nhận, trao tặng Giải thưởng Lê-nin về Khoa học và Kỹ thuật năm 1986; được Nhà nước Việt Nam tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học và Kỹ thuật năm 1996, và nhiều giải thưởng khác. Năm 1982, ông được bầu là Viện sĩ Viện Hàn lâm khoa học Liên Xô; năm 1984 là Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Ðức và Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học thế giới thứ ba, là Chủ tịch Trung tâm Vật lý lý thuyết châu Á-Thái Bình Dương (APCTP), nhiệm kỳ 1996-2010.

Với vai trò là nhà khoa học và đào tạo đỉnh cao, ông đã được Ðảng và Nhà nước giao nhiều trọng trách quản lý và lãnh đạo khác nhau. Năm 1969, ông được giao thành lập Viện Vật lý, trở thành Viện trưởng sáng lập Viện Vật lý cho đến năm 1975. Từ năm 1983 đến 1993, ông là Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), là người kế nhiệm xuất sắc của Viện sĩ, Anh hùng Lao động Trần Ðại Nghĩa-Viện trưởng sáng lập Viện Khoa học Việt Nam. Từ năm 1993 đến 1994, ông là Giám đốc Trung tâm Khoa học Tự nhiên và Công nghệ quốc gia. Ông đã chủ trì xây dựng đề án thành lập và là người sáng lập nhiều cơ sở nghiên cứu, đào tạo, xuất bản khác trong nước, như: Viện Khoa học vật liệu trực thuộc Trung tâm Khoa học Tự nhiên và Công nghệ quốc gia; Trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội; tạp chí quốc tế Advances in Natural Sciences: Nanoscience and nanotechnology; Trường đại học Công nghệ thuộc Ðại học Quốc gia Hà Nội;…

Ở mọi cương vị, ông luôn thể hiện là người có tư duy bao quát, có tầm nhìn xa mang tính chiến lược, luôn quan tâm tới nghiên cứu khoa học cơ bản để làm nền tảng cho phát triển công nghệ. Ðiển hình như ông đã phát động và cổ vũ, tổ chức triển khai thành công Chương trình nghiên cứu vật liệu nano (khởi đầu từ năm 1997) và Chương trình phát triển vật lý (2015). Ông luôn định hướng các nghiên cứu phát triển công nghệ cao phục vụ cho những ứng dụng thực tế, đáp ứng nhu cầu thiết thực của đất nước, nổi bật như công trình thoát lũ ra Biển Tây cho đồng bằng sông Cửu Long, tạo được vùng trồng lúa phì nhiêu mà trước đó là nơi chứa phèn.

Với uy tín và tầm ảnh hưởng của mình, ông được nhiều nhà lãnh đạo cấp cao của Ðảng và Nhà nước qua các thời kỳ tham vấn và ông đã tư vấn thành công nhiều chính sách quan trọng liên quan tới sự phát triển của đất nước.

Ông là đảng viên 53 năm tuổi Ðảng, là Ủy viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Ðảng khóa V, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Ðảng khóa VI, VII và VIII; đại biểu Quốc hội các khóa IV, V, VII, VIII, IX và X. Ông đã được tặng thưởng nhiều Huân chương vì những thành tích đóng góp cho sự nghiệp phát triển khoa học-công nghệ và đào tạo: Huân chương Kháng chiến chống Mỹ, cứu nước hạng nhì, Huân chương Lao động hạng nhất, Huân chương Ðộc lập hạng nhất, danh hiệu Nhà giáo Nhân dân,…

Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu đã ra đi, nhưng sẽ còn mãi những dấu ấn tốt đẹp, sự truyền cảm hứng tích cực của ông ở các lĩnh vực hoạt động khoa học-công nghệ, giáo dục đào tạo, quản lý, lãnh đạo. Tên tuổi của ông đã trở thành huyền thoại, niềm kiêu hãnh và là tấm gương sáng đẹp cho giới trí thức khoa học-công nghệ Việt Nam.

Lễ viếng và đưa tang dự kiến vào hồi 13 giờ 30 phút đến 16 giờ ngày 28/1/2022, tại Nhà tang lễ Quốc gia số 5 Trần Thánh Tông, Hai Bà Trưng, Hà Nội. Lễ an táng diễn ra cùng ngày tại Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 16/1/2022

Khánh thành nhà bán trú học sinh vùng đặc biệt khó khăn Sơn La

Chiều 15/1, Tổng công ty Điện lực Miền Bắc đã khánh thành và đưa vào sử dụng công trình nhà bán trú học sinh và công trình cấp nước sinh hoạt Trường phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở xã Chiềng Công. Dự buổi lễ có đồng chí Y Thanh Hà Nie Kđăm, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.

Xã Chiềng Công là một xã vùng 3 đặc biệt khó khăn của huyện Mường La. Xã có 478 em học sinh dân tộc H’Mông, La Ha thuộc diện hưởng chế độ bán trú.

Thầy giáo Doãn Văn Trịnh, Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở xã Chiềng Công, cho biết, cuộc sống học tập xa gia đình của các em học sinh bán trú gặp nhiều khó khăn khi thiếu thốn cơ sở vật chất tại trường học.

Ông Mùa A Lụ, Chủ tịch UBND xã Chiềng Công, thông tin thêm, xã có 17 bản nằm cách trung tâm huyện 35km, đường giao thông chỉ đi được một mùa. Thời gian qua, cấp ủy, chính quyền địa phương đã triển khai nhiều giải pháp giúp người dân nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống. Tuy nhiên, tỷ lệ hộ nghèo của xã vẫn chiếm tới 58,6%, thu nhập bình quân mới đạt 8 triệu đồng/người/năm, đây là bài toán cần có lời giải cho xã vùng 3 đặc biệt khó khăn này.

Để giải quyết từng bước những khó khăn cho xã Chiềng Công, Tổng Công ty Điện lực Miền Bắc đã hỗ trợ 5,7 tỷ đồng từ nguồn quỹ phúc lợi và giao nhiệm vụ cho Công ty Điện lực Sơn La triển khai xây dựng nhà bán trú 2 tầng 14 phòng học với vệ sinh khép kín, 14 bộ tủ đựng tài liệu học sinh cùng công trình cấp nước sinh hoạt.

Tổng Công ty Điện lực Miền Bắc còn trang bị mới 1 “phòng máy xanh” với đầy đủ thiết bị phục vụ công tác giảng dạy cho nhà trường trị giá 100 triệu đồng; 1.500 quyển vở có các thông tin về an toàn điện, tiết kiệm điện và 500 áo ấm cho học sinh.

Nhân dịp này, đồng chí Tòng Thị Phóng, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc Hội chuyển tặng cho các cháu học sinh có hoàn cảnh khó khăn 10 máy tính bảng để phục vụ việc học tập.

Đồng chí Y Thanh Hà Nie Kđăm, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội nhấn mạnh, việc đầu tư các công trình cho xã Chiềng Công tạo điều kiện thuận lợi cho cô và trò nhà trường tập trung vào việc giảng dạy, học tập, rèn luyện góp phần nâng cao nhận thức, trình độ cho con em đồng bào các dân tộc vùng cao. Các em sau này sẽ là nguồn lực tại chỗ, là thế hệ tương lai của tỉnh nhà và đất nước.

Dự án được triển khai đã hỗ trợ cho địa phương sẽ góp phần giải quyết khó khăn về nguồn vốn đầu tư phục vụ sự nghiệp giáo dục, góp phần ổn định đời sống, sản xuất, phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững an ninh, chính trị trên địa bàn.

QUỐC TUẤN

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 30/1/2022

26 vụ tai nạn giao thông đường bộ trong ngày đầu nghỉ Tết

Chiều 29/1 (27 Tết), Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an, cho biết, trong ngày đầu tiên của dịp nghỉ Tết Nguyên đán, toàn quốc xảy ra 26 vụ tai nạn giao thông, làm chết 13 người, bị thương 15 người, so với ngày cùng kỳ Tết Nguyên đán Tân Sửu năm 2021 giảm 5 vụ, giảm 1 người chết, giảm 5 người bị thương; so với cùng kỳ Tết Nguyên đán Canh Tý năm 2020 tăng 4 vụ; giảm 6 người chết, tăng 8 người bị thương. 

Qua thống kê cho thấy, các vụ tai nạn đều xảy ra ở đường bộ, đường sắt và đường thủy không xảy ra tai nạn.

Bên cạnh đó, cảnh sát giao thông công an các địa phương đã kiểm tra, phát hiện xử lý 6.704 trường hợp vi phạm; phạt tiền gần 8 tỷ đồng; tạm giữ 32 xe ô-tô, 752 xe mô-tô; tước 501 giấy phép lái xe các loại, trong đó vi phạm nồng độ cồn xử lý 269 trường hợp, số phương tiện vi phạm được phát hiện qua hệ thống camera giám sát 1.027 trường hợp.

Các đội tuần tra kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc, Cục Cảnh sát giao thông đã kiểm tra, lập biên bản 19 trường hợp vi phạm, phạt tiền gần 50 triệu đồng, tước giấy phép lái xe 8 trường hợp. Ở đường thủy, công an các địa phương đã kiểm tra, phát hiện xử lý 83 trường hợp vi phạm; phạt tiền hơn 50 triệu đồng.

Ở đường sắt, các đơn vị thuộc Phòng Hướng dẫn và tổ chức bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt, Cục Cảnh sát giao thông bố trí các tổ công tác kiểm tra, kiểm soát trật tự an toàn giao thông tại 3 điểm thi công, 1 đường ngang; nắm tình hình số lượng hành khách lên xuống tại các ga.

Qua kiểm tra, Đội 3 Phòng Hướng dẫn và tổ chức bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt phối hợp Phòng Cảnh sát giao thông Công an Đà Nẵng lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính đối với 1 trường hợp, phạt tiền 450 triệu đồng.

LÊ TÚ

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 19/1/2022

Thanh tra việc mua sắm vật tư ý tế, kit xét nghiệm, vắc-xin, thuốc phòng, chống dịch Covid-19

Ngày 18/1, Thanh tra Chính phủ cho biết, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong vừa có Văn bản số 71 gửi Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc thực hiện thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19.

Theo đó, Thanh tra Chính phủ sẽ thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19 tại Bộ Y tế, UBND thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh; hướng dẫn các bộ, ngành và UBND 61 tỉnh thành phố trực thuộc trung ương giao Thanh tra bộ, ngành, tỉnh, thành phố xây dựng kế hoạch thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch  Covid 19 và báo cáo kết quả thanh tra về Thanh tra Chính phủ để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Thanh tra chính phủ nêu rõ: Đây là nhiệm vụ rất quan trọng mà Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và Chính phủ, Thủ tướng chính phủ giao cho Thanh tra chính phủ và ngành thanh tra.

Do đó, để thực hiện thanh tra đầy đủ nội dung, kịp thời, đúng pháp luật, thống nhất về thời gian, thời điểm thanh tra trên phạm vi cả nước, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khẩn trương chỉ đạo tổ chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch  Covid 19.

Khẩn trương nắm tình hình, xây dựng kế hoạch tiến hành thanh tra, ra quyết định thanh tra, phê duyệt kế hoạch và triển khai thanh tra ngay trong tháng 1/2022;  tùy theo quy mô, tính chất phức tạp, các bộ ngành địa phương có thể thành lập 1 hoặc nhiều đoàn thanh tra.

Thanh tra Chính phủ đề nghị: Kết thúc thanh tra, kịp thời ban hành kết luận thanh tra, trong đó, phải kết luận rõ vi phạm pháp luật, dấu hiệu tiêu cực, tham nhũng (nếu có), nguyên nhân. trách nhiệm và biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật. Trường hợp phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm thì kịp thời chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật. Tổng hợp, xây dựng báo cáo kết quả thanh tra gửi Thanh tra Chính phủ trước ngày 15/3/2022 để tổng hợp, xây dựng báo cáo kết quả thanh tra trên phạm vi cả nước để trình Thủ tướng Chính phủ.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cũng đã ký Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ Công tác đôn đốc, tổng hợp kết quả thanh tra chuyên đề mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19.

Ban Chỉ đạo có trách nhiệm: Tổ chức tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ thanh tra chuyên đề mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19 cho các vụ, cục thuộc Thanh tra Chính phủ và Thanh tra bộ, Thanh tra tỉnh theo đề cương hướng dẫn của Thanh tra Chính phủ. Đồng thời, chỉ đạo, đôn đốc hoạt động thanh tra chuyên đề mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19 của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra bộ, Thanh tra tỉnh tiến hành thanh tra theo đúng mục đích, yêu cầu, bảo đảm chất lượng, đúng tiến độ đề ra; chỉ đạo việc tổng hợp và xây dựng báo cáo kết quả thanh tra trên phạm vi toàn quốc trình Tổng Thanh tra Chính phủ; giúp Tổng Thanh tra Chính phủ xây dựng báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tổ Công tác có nhiệm vụ tham mưu Ban Chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ đã nêu trên; giúp Ban Chỉ đạo tổng hợp và xây dựng báo cáo kết quả thanh tra chuyên đề mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng, chống dịch Covid-19 trên phạm vi toàn quốc để báo cáo Ban Chỉ đạo và giúp Ban Chỉ đạo xây dựng báo cáo Tổng Thanh tra Chính phủ.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 16/1/2022

Ban Bí thư thi hành kỷ luật cán bộ

Văn phòng Trung ương Đảng vừa ban hành văn bản số 2898-CV/VPTW gửi Cổng Thông tin điện tử Chính phủ và các cơ quan thông tấn, báo chí về việc công bố tin Ban Bí thư thi hành kỷ luật cán bộ.

Theo đó, ngày 15/1, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì họp Ban Bí thư để xem xét, thi hành kỷ luật Đảng đoàn Hội Chữ thập đỏ Việt Nam nhiệm kỳ 2017 – 2022; đồng chí Sùng Minh Sính, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy Hà Giang; đồng chí Cao Minh Chu, Thành ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Sở Y tế thành phố Cần Thơ; đồng chí Bùi Thị Lệ Phi, nguyên Thành ủy viên, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Giám đốc Sở Y tế thành phố Cần Thơ; đồng chí Đại tá Phạm Văn Phong, nguyên Tỉnh ủy viên, nguyên Phó Bí thư Đảng ủy, nguyên Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và đồng chí Lương Thanh Hải, nguyên Tỉnh ủy viên, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Nghệ An.

Sau khi xem xét đề nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Bí thư nhận thấy:

1. Đảng đoàn Hội Chữ thập đỏ Việt Nam nhiệm kỳ 2017 – 2022 đã vi phạm các nguyên tắc hoạt động, quy chế, quy định của Đảng, Quy chế làm việc của Đảng đoàn. Thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo để xảy ra nhiều vi phạm, khuyết điểm trong công tác tổ chức – cán bộ; quản lý tài chính; quy hoạch, sắp xếp và quản lý các cơ quan báo chí trực thuộc Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam.

Vi phạm của Đảng đoàn Hội Chữ thập đỏ Việt Nam nhiệm kỳ 2017 – 2022 đã gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, uy tín của Đảng đoàn và Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, gây bức xúc trong cơ quan, tổ chức.

2. Đồng chí Sùng Minh Sính với cương vị là Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Nội chính Tỉnh ủy Hà Giang các nhiệm kỳ 2015 – 2020, 2020 – 2025 đã vi phạm các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt đảng, quy định về những điều đảng viên không được làm, quy định về trách nhiệm nêu gương; vi phạm quy định của pháp luật trong quản lý, sử dụng tài chính; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát để xảy ra nhiều vi phạm, mất đoàn kết nội bộ, một số cán bộ, đảng viên bị kỷ luật.

Vi phạm của đồng chí Sùng Minh Sính đã gây hậu quả nghiêm trọng, bức xúc trong cán bộ, đảng viên, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, cơ quan và cá nhân đồng chí.

3. Đồng chí Cao Minh Chu và đồng chí Bùi Thị Lệ Phi, trong thời gian đồng chí Bùi Thị Lệ Phi giữ cương vị Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Sở Y tế và đồng chí Cao Minh Chu giữ cương vị Phó Giám đốc kiêm Trưởng ban Quản lý dự án các công trình y tế, Sở Y tế thành phố Cần Thơ, đã vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong đầu tư mua sắm trang thiết bị y tế.

Vi phạm của đồng chí Cao Minh Chu và đồng chí Bùi Thị Lệ Phi gây hậu quả rất nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng và cá nhân từng đồng chí.

4. Đồng chí Đại tá Phạm Văn Phong, trong thời gian giữ cương vị Tỉnh ủy viên, Phó Bí thư Đảng ủy, Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (từ năm 2015 đến tháng 2/2020), đồng chí đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, quy định về những điều đảng viên không được làm, quy định về trách nhiệm nêu gương, các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, quy định của Bộ Quốc phòng trong đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại; thiếu kiểm tra, giám sát để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản, đất đai, đầu tư xây dựng cơ bản; một số tổ chức đảng và đảng viên bị kỷ luật.

Vi phạm của đồng chí Phạm Văn Phong gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, lực lượng Bộ đội Biên phòng và cá nhân đồng chí.

5. Đồng chí Lương Thanh Hải, trong thời gian giữ chức Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Nghệ An, Trưởng ban Quản lý Đề án hỗ trợ phát triển kinh tế – xã hội dân tộc Ơ Đu giai đoạn 2016 – 2020, đã vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, quy định về những điều đảng viên không được làm trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Đề án hỗ trợ phát triển kinh tế – xã hội dân tộc Ơ Đu.

Vi phạm của đồng chí Lương Thanh Hải gây hậu quả rất nghiêm trọng, ảnh hướng xấu đến uy tín của tổ chức đảng và cá nhân đồng chí.

Căn cứ nội dung, tính chất, mức độ hậu quả, nguyên nhân vi phạm, kết quả kiểm điểm; căn cứ Quy định của Đảng về xử lý kỷ luật tổ chức đảng và đảng viên vi phạm, Ban Bí thư quyết định:

– Thi hành kỷ luật bằng hình thức Cảnh cáo đối với Đảng đoàn Hội Chữ thập đỏ Việt Nam nhiệm kỳ 2017 – 2022.

– Thi hành kỷ luật bằng hình thức Cách chức Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Nội chính Tỉnh ủy Hà Giang các nhiệm kỳ 2015 – 2020, 2020 – 2025 đối với đồng chí Sùng Minh Sính.

– Cách tất cả các chức vụ trong Đảng đối với đồng chí Phạm Văn Phong.

– Thi hành bằng hình thức Khai trừ ra khỏi Đảng đối với các đồng chí: Cao Minh Chu, Bùi Thị Lệ Phi, Lương Thanh Hải./.

Người yêu quí của đại gia đình Phạm Quỳnh – Phạm Tôn

Blog PhamTon, tuần 4 tháng 8 năm 2010.

NGƯỜI YÊU QUÍ CỦA ĐẠI GIA ĐÌNH PHẠM QUỲNH

Phạm Tôn

Người yêu quí của mấy thế hệ trong đại gia đình Phạm Quỳnh là một người cùng tuổi Nhâm Thìn với ông

Sau kháng chiến chống Pháp thắng lợi, năm 1955, nhạc sĩ Phạm Tuyên mới từ Khu học xá Trung ương đóng ở Nam Ninh ( Trung Quốc) về nhà bà chị cả Phạm Thị Giá ở Hà Nội. Người đầu tiên ông hỏi thăm là “Anh Hạt”. Sau đó, nhạc sĩ diện bộ đại cán Tôn Trung Sơn mới cứng bằng dạ, đưa cụ đi đến hiệu ảnh, cùng chụp một bức toàn thân; cụ mặc áo dài, khăn đóng chỉnh tề.

Cả đại gia đình Phạm Quỳnh đều quí mến và thương nhớ Anh Hạt – Bác Già, người thân của đại gia đình từ hơn nửa thế kỷ.

Cụ Nguyễn Văn Hạt, sinh năm 1892 tại Đức Triêm, Kim Động, Hưng Yên, là con ông Nguyễn Văn Vương và bà Lê Thị Lan. Cụ sống với gia đình Phạm Quỳnh từ hồi mới ra báo Nam Phong, năm 1917.Và mất ngày 18-2-1972 tại bệnh viện Bạch Mai Hà Nội.

*

* *

Một tối đi làm về, chủ bút trẻ tuổi của báo Nam Phong bắt gặp trước nhà mình một thanh niên gầy, yếu đang nằm thoi thóp thở nặng nhọc. Ông đưa vào nhà, cùng vợ săn sóc. Hỏi chuyện mới biết hồi ấy ở quê nhà có bệnh dịch lớn, chú em tên là Vi chết đầu tiên, rồi chỉ trong vài tháng, cả nhà cũng lây bệnh mà lần

lượt đi theo chú ấy. Còn sót lại một mình Nguyễn Văn Hạt…. Mệt mỏi, đói rét, hoang mang, tinh thần hoảng loạn, anh theo đám bà con cùng quê kéo nhau lên Hà Nội kiếm sống. Rồi mệt lả, nằm ở trước cửa căn nhà nhỏ này tự lúc nào không biết…. Sau mấy ngày nghỉ ngơi ăn uống, anh đã lại sức, Phạm Quỳnh mới hỏi dự định sau này thế nào thì anh Hạt thưa là chưa biết ra sao. Bàn bạc với vợ xong, Phạm Quỳnh đưa anh một món tiền, dẫn đến chỗ tá túc từ thiện của một người quen, rồi bảo mua lạc rang mà bán cũng sống tạm được như bao người khác ở quê ra bấy giờ. Được mấy hôm thì một tối thấy anh Hạt đến nhà, thăm hỏi và biếu một gói lạc rang húng lìu nóng giòn, thơm phức. Vợ chồng Phạm Quỳnh hài lòng và khuyến khích anh cố gắng trong việc làm mới. Còn nhắc, khi nào có khó khăn, cứ đến nhà, sẽ tìm cách giúp… Không ngờ, chỉ hơn tuần sau, anh Hạt đã đến, khóc lóc, nói bị lừa hết cả tiền. Phạm Quỳnh suy nghĩ rồi bảo ngày hôm sau đến nhà sớm để ông dẫn đi làm việc mới. Ông đưa đến tòa soạn Tạp chí Nam Phong, giao cho việc đưa bài vở đến nhà in Đông Kinh của ông Lê Văn Phúc ở gần đó, chỉ cách vài con phố, đi bộ không mất đến 15 phút. Được vài hôm thì nhà in gọi đến báo là bài vở đưa chậm quá. Hỏi thì ra tuy là đường đi rất gần, nhưng do anh Hạt hay đi lạc đường, nên thường đưa muộn, lỡ kế hoạch của nhà in. Lúc ấy , Phạm Quỳnh mới nhận ra là tuy thật thà như đếm, nhưng bị choáng quá mạnh và kéo dài hàng mấy tháng trời do người thân lần lượt qua đời ngay trước mắt mình, anh không còn minh mẫn và thường đãng trí. Đã giúp thì giúp đến cùng. Thế là Phạm Quỳnh chỉ còn cách đưa anh về nhà mình, làm được việc gì thì làm; mỗi việc, mỗi dặn dò kỹ càng và có gì sai sót, quên làm thì cũng không trách mắng, than phiền gì. Từ đấy, anh Hạt, ông Hạt, rồi cụ Hạt sống với đại gia đình Phạm Quỳnh. Đun nước, pha trà, quét dọn, phơi sách báo và làm những việc vặt khác. Phạm Quỳnh và vợ thường gọi là Anh Hạt, rồi các con Phạm Quỳnh cũng quen gọi là Anh Hạt. Đến các cháu Phạm Quỳnh cũng cứ theo người lớn mà gọi là Anh Hạt, mặc dù đến đời cháu Phạm Quỳnh thì anh đã thành cụ rồi.

Một hôm, sau khi đi họp khu phố về, cụ nói với một cháu ngoại Phạm Quỳnh là muốn từ nay, cả nhà gọi mình là Bác Già. Từ đó, cả nhà gọi cụ là Bác Già thân thiết như gọi Anh Hạt khi xưa

Sau khi Phạm Quỳnh vào Huế, anh Hạt vẫn sống ở nhà số 5 phố Hàng Da Hà Nội, cùng gia đình bà Giá. Năm ấy, bà Giá sinh còn gái đầu lòng. Rồi hai gái nữa và hai trai. Khi bé gái thứ ba, vốn là đứa trẻ khỏe mạnh vui vẻ, mất lúc mới lên sáu, thì anh Hạt khóc rất lâu và đòi đưa bé đến tận nghĩa trang, tự tay lấp đất. Các con bà Giá đều yêu quí anh Hạt, luôn nhờ cái này, xin cái nọ. Đến con trai thứ ba của bà thì anh Hạt thật vất vả. Vì chiến tranh, trường Thăng Long chồng bà dạy phải sơ tán về Ba La Bông Đỏ (Hà Đông). Cả nhà đi theo. Thằng bé cứ khóc suốt đêm, hàng xóm kêu ca, anh Hạt phải đưa bé về với bố, hồi ấy còn làm việc ở Hà Nội để một bà vú em trông nom. Anh Hạt vừa lo cơm nước cho cả nhà, vừa lo dỗ em vốn chưa quen với bà vú. Rồi bà Giá sinh con gái út, đúng lúc đại gia đình gặp cơn biến lớn. Một thân một mình với đàn con nhỏ sáu đứa, lớn nhất mới 13, nhỏ nhất còn ẵm ngửa. Anh Hạt lại một phen vất vả giúp bà. Sau này, tản cư về làng Tràng Cát ( Hà Đông), anh Hạt đi sau, mang đồ đạc nhiều, chỉ lo mất, rốt cuộc đồ không mất nhưng… người thì lại bị lạc! Mươi hôm sau mới tìm về được với gia đình. Cả nhà quá mừng sau những ngày lo và thương. Tản cư chưa yên chỗ thì giặc Pháp đến, lại chạy về Nam Định. Ở được mấy năm thì con gái thứ hai bà Giá bị lao, chỉ còn cách về Hà Nội giặc còn tạm chiếm mới mong sống sót. Anh Hạt lại lẽo đẽo theo bà đưa con gái và hai đứa nhỏ nhất đi. Hai năm sau thì cô gái mất, anh Hạt thương khóc đến mấy ngày, ông càng ngày càng mau nước mắt. Rồi cũng đến ngày gia đình sum họp, ông Hạt ôm chầm lấy mấy đưa con bà Giá đành bỏ lại khi ra Hà Nội. Và khóc rất nhiều, nhưng vui. Moi việc lớn nhỏ trong nhà đều gắn bó với ông, ông thương các con bà Giá như người ruột thịt. Cả nhà cũng không ai nỡ nói nặng với ông một lời…

Ngày tết, giỗ của gia đình, ông đều nhớ kỹ. Từ sáng sớm đã áo the khăn đóng đốt những nén nhang đầu tiên trên bàn thờ, rồi pha trà cúng…Sau khi con gái thứ mất, bà Giá đau buồn quá, tìm nơi an ủi ở Đạo Cao Đài. Ông Hạt cũng theo đạo từ đó…

Khi con trai cả bà Giá được đi học Đại học Bách Khoa, là lúc gia đình đã sa sút lắm rồi. Anh đi dạy kèm tư gia. Còn con trai

thứ thì đi bán báo, sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông. Sáng nào cũng thức dậy từ ba giờ, lén xuống bếp, rang cơm ăn để còn kịp đến chỗ nhận báo lúc bốn giờ. Được hai hôm, đến hôm thứ ba, xuống bếp đã thấy Bác Già nổi lửa rang cơm cho mình rồi. Tối đến, anh lại dạy ông học đọc, học viết… Cô con út bà Giá tình nguyện đi xây dựng miền núi, lên chăn cừu ở nông trường Mộc Châu. Nghe tin cô bị ốm, gia đình định đánh điện lên hỏi thăm nhưng gặp lúc hết sạch cả tiền. Bác Già mở cái hòm gỗ riêng ra tìm tiền đưa cho thì anh cô thấy trên mặt trong nắp hòm có dán mấy bức ảnh chụp hỏng bị người nhà xé và vứt bỏ từ bao giờ. Bác Già quí hóa nâng niu tất cả những gì của gia đình.

Thời chống Mỹ, Hà Nội sơ tán triệt để. Anh con thứ nay làm ngành giao thông được ở lại Hà Nội. Bác Già sống cùng, nhưng ăn cơm tháng ở chợ Hàng Da, vì nhiều hôm anh không về. Những hôm anh về, Bác Già thật vui. Hai bác cháu đi bộ ra khách sạn Phùng Hưng. Đến nơi, anh hỏi bác nhớ chưa, bác đáp nhớ rồi và nói như đọc : “ Anh một bát cháo lòng ba hào, bác một đĩa lòng tám hào, một chén rượu quýt năm hào, không được đòi thêm”, rồi cười hiền hậu

Năm 1972, giáp Tết, trời rét đậm, Bác Già đổ bệnh, phải nằm bệnh viện Bạch Mai. Mọi việc điều trị do bác sĩ Phạm Khuê là con trai Phạm Quỳnh lo. Việc chăm sóc, giặt giũ thì vợ chồng con trai cả bà Giá lo. Con trai út bà hồi ấy mới có người yêu, cả hai cùng đến chăm sóc bác, “thay ca” vợ chồng anh cả. Con trai thứ vốn yếu, được miễn trực, cùng mẹ lo cái ăn, đồ uống.

Rạng sáng mồng bốn tết giá lạnh, đúng phiên “giao ca”, Bác Già ra đi khi chỉ còn một mình… Hôm sau, bệnh viện báo, gia đình mới biết. Bà Giá và vợ chồng con trai cả đang bàn bạc thì con trai thứ đi làm về nhà biết tin đã quay lại vay tiền công đoàn, đưa ông anh lo tang lễ, rồi đèo mẹ bằng xe đạp đến nhà nhạc sĩ Phạm Tuyên. Báo tin thì nhạc sĩ nói vừa may có món tiền nhuận bút Hải Phòng gửi cho nên đưa cả cho chị và hẹn sáng hôm sau đến sớm đưa tang. Đến nhà bà Phạm Thị Thức, con gái thứ hai của Phạm Quỳnh, thì bà khóc, nói là năm nay, trường Đại học Y khoa có biếu một “món tiền ăn Tết”, nghĩ mà tủi, vì chồng vừa mất nên mới có món tiền này. Cứ để đấy không tiêu mà định là khi nào ông Hạt đi thì sẽ đưa chị. Sau đó, hai mẹ con bà Giá ghé Thánh Thất Cao Đài rồi ngay về ngay nhà, đóng cửa lại, lập một bàn thờ với hoa, quả mua trên đường về. Nhưng bàn thờ không có ảnh sao được. Bác Già chỉ có ảnh trong chứng minh thư, nhỏ quá; ảnh to hơn thì lại chụp với nhạc sĩ Phạm Tuyên, không dùng được. Năm ấy, chụp lại một bức ảnh là việc không thể được. Con thứ bà nhớ ra là anh cả tài hoa, có lần đã yêu cầu Bác Già ngồi thật nghiêm chỉnh một lúc lâu để vẽ một bức chân dung màu nước. Ai ngờ, bức chân dung màu ấy, nét mặt tươi tắn, sinh động lại thành ảnh thờ. Vừa mở cửa thì bà con khu phố đến viếng. Thật may quá…

Sáng hôm sau, cả gia đình bà Giá và nhạc sĩ Phạm Tuyên đưa tiễn Bác Già về tận nơi an nghỉ cuối cùng…

Thật ra, căn cứ vào lời khai của người bệnh khi lập hồ sơ là không cha, mẹ, không anh em , vợ con nên bệnh viện Bạch Mai đã lên danh sách mai táng như người vô thừa nhận. Anh con cả báo với bà Giá tin ấy, bà khóc ròng và nói: “ Sao ông ấy lại không có người thân! Cả nhà mình là người thân của ông ấy chứ…” Và tang lễ đã tổ chức với đủ mọi nghi thức, lại còn cúng và cầu siêu ở cả Thánh Thất Cao Đài Hà Nội .

Từ đó, nhà bà Giá và sau này là các con bà, hằng năm thêm một cái giỗ vào mùng 4 Tết, bàn thờ không bao giờ thiếu rượu, vài món đồ nhắm và ít thuốc lá…

Bao Giờ, Anh Hạt – Bác Già cũng là người yêu quí của cả đại gia đình Phạm Quỳnh.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 4/8/2010.

P.T.

—o0o—

* Phạm Tôn viết thêm ngày 5/2/2022 tại Thành phố Hồ Chí Minh:

Trong bài Cầu dừa đủ xài, các bạn, nhất là những con cháu Thượng Chi Phạm Quỳnh đã nhận thấy trên ban thờ bình thường mới 2022 này có một thay đổi: Bên phải ban thờ có thêm chân dung Cụ Nguyễn Văn Hạt, tức Bác Già. Không làm giỗ riêng như từ ngày cụ mất vào mồng bốn Tết. Cho nên ngay tối đó, tôi đã phải báo ngay cho hai cháu gái con anh Tôn Thất Đại ở Hà Nội là Ánh Ngọc và Ánh Hồng biết là từ nay, cúng gia tiên hằng năm ở nhà tôi kể như cúng luôn chị dâu Nguyễn Thanh Thủy và Bác Già.

Nhân dây, cũng xin kể thêm một chuyện mà không nhiều bà con biết. Đó là Cụ đã có mộ mới to đẹp xây dựng ở Nghĩa trang Bất Bạt Sơn Tây sau khi nghĩa trang Hợp Thiện giải tỏa, các mộ bà ngoại tôi (vợ học giả Phạm Quỳnh) và chị tôi Tôn Nữ Thị Mỹ được cảitáng và di dời về Khu tưởng niệm học giả Phạm Quỳnh tại Hải Dương. Mộ cụ Nguyễn Văn Hạt do hai con gái anh Đại tự lo liệu. Hai cháu thật có tình, xứng với niềm tự hào có lần anh xúc động khoe với tôi trong một lần thăm gia đình tại Thành phố Hồ Chí Minh: Anh thật hạnh phúc có được hai con gái tốt bụng lại xinh đẹp. Ánh Ngọc thì đẹp một cách nền nã. Tôi tinh nghịch chen ngang hỏi: Còn Ánh Hồng thì thế nào? Anh bình tĩnh nói ngay: nó đẹp một cách hiện đại.

Khay quả Tết NHÂM DẦN: CẦU DỪA ĐỦ XÀI

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2022.

CHUYỆN MỘT NGƯỜI CHÁU NGOẠI – PHỤ LỤC 1:

Tôn Thất Thành

Tôi sinh vào giờ Dần ngày rằm tháng giêng năm Canh Thìn (1940) tại bệnh viện Đặng Vũ Lạc (nay là Việt Nam – Cu Ba) đường Trần Hưng Đạo Hà Nội. Thế nên tôi thường tự nhận là người Hà Nội. Nhưng lại họ Tôn Thất. Bố tôi là người Huế, bị đuổi học ở Trường Quốc Học vì tham gia tổ chức bãi khóa, biểu tình để tang Phan Châu Trinh và đòi ân xá Phan Bội Châu. Ông ra Hà Nội học rồi dạy ở trường tư Gia Long. Ông cưới mẹ tôi là trưởng nữ nhà báo Phạm Quỳnh. Thế là tôi gốc Huế, dù chỉ sống ở Huế trong nhà ông nội, ông ngoại mỗi năm vài tháng hè khoảng những năm 1942-1944 và ghé Huế vài giờ năm 1975.

Tôi vào Sài Gòn giải phóng làm phóng viên thường trú. Tết Bính Thìn (1976) đi chơi chợ Tết. Hết sức ngạc nhiên thấy trong chợ hoa xuân, bên muôn hoa khoe sắc, hàng nào cũng dành một khoang trang trọng bầy mấy thứ quả nhỏ bé, xấu xí, màu sắc nhợt nhạt, nhưng được người tìm mua rất đông. Đó là khoang bày bán khay quả Tết. Khác hẳn mâm ngũ quả của Hà Nội đẹp đẽ, nhiều màu sắc. Ở đây chỉ bán hai bộ. Một bộ sáu món là một quả mãng cầu xiêm bé có gai, chùm sung nhỏ tím tái, chùm quất cũng nhỏ xanh vàng, một trái dừa điếc bé xíu, bên trái đu đủ nhỏ. Được người bán thương tình dân Hà Nội chẳng hiểu biết gì giải thích: Coi vậy mà ý nghĩa hay lắm chú nghe. Mãng cầu là CẦU, sung là SUNG, trái quất trong này kêu là trái tắc, đọc trại thành TÚC, dừa là VỪA, thu đủ là ĐỦ, trái xoài là XÀI. Thế là thành: SUNG TÚC VỪA ĐỦ XÀI. Hay không nghen. còn bốn món thì thành: CẦU VỪA ĐỦ XÀI. Hóa ra bà con trong Nam không cầu hình thức mỹ miều mà cầu cái ý nghĩa mộc mạc chân tình thâm thúy mà đơn giản.

Tôi biết thế thôi, chứ gia đinh to, gia đình nhỏ tôi chưa bao giờ bày trên bàn thờ cái khay quả 4 món, 6 món này. Vì xấu quá.

Đến Tết Nhâm Dần này, sáng mùng 1, con trai ra chùa Vĩnh Nghiêm

nơi mẹ tôi để di cốt ở đó thắp hương thỉnh mẹ về, còn tôi chỉ ở nhà trông vợ bệnh nằm liệt giường. Mọi việc Tết do con cháu lo. Tôi chỉ dặn con trai mua hai chậu cúc đại đóa chưng cho sáng gian nhà nhỏ lại tối.

Cháu nội thứ hai sáu tuổi, chuẩn bị vào lớp một lon ton theo mẹ đi mua rau hoa quả. Tôi thấy một túi ni lông đỏ đựng mấy trái cây xấu xí. Mở xem thì mẹ cháu bảo nó chọn đấy. Hóa ra là bốn món bày bàn thờ: CẦU DỪA ĐỦ XÀI. Đúng ý tôi quá! Tôi xếp trên một đĩa vuông, dặn con trai bày bàn thờ thì để đĩa này. Tối, tôi lên lầu (gác) xem lại, thấy có đặt một trái thanh long xanh đỏ rất đẹp lên trên nền bốn trái xấu xí. Tôi nhặt bỏ ra ngay.

Thế là Tết năm nay, lần đầu từ khi tôi nhập tịch Sài Gòn, gia đình mới bày khay quả giàu ý nghĩa ấy.

*

* *

Chuyện này làm tôi nhớ lại cũng năm Bính Thìn 1976 ấy lần đầu tôi được nghe câu hát của một công nhân bốc vác ở chợ Cầu Muối, nghe một lần là nhớ ngay. Vì như có lần tôi đã viết là trong tôi bao giờ cũng có một công nhân bốc xếp ngấm vào hồn sau gần mười năm sống chết cùng họ ở Cảng Phà Đen Hà Nội. Mấy câu ấy như sau:

Sáng ăn cơm sườn (thì mới có sức mà vác chứ) Chiều chan nước tương (vì dân cửu vạn thì cứ ráo mồ hôi là hết tiền). Và hai câu cuối vẽ rõ ra chất dân lao động Sài Gòn: Tối leo lên giường, Nằm nghe cải lương! Thật ung dung tự tại, thoải mái trước giấc ngủ tái tạo sức cho một ngày lao động mới.

Tôi gửi hình ảnh bàn thờ nhà tôi Tết này cho anh họ Phạm Dũng ở Hà Nội. Với lời ghi Em thành người Sài Gòn rồi! Cả hai anh em nhà đều có thờ ông nội, ông ngoại chúng tôi là Phạm Quỳnh. Bất ngờ anh nhắn lại: Chúc cả nhà người Sài Gòn mạnh giỏi, ăn Tết vui vẻ nhé!

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày mồng 2 Tết Nhâm Dần,

khi cả thành phố đã thành Vùng Xanh, thành phố lớn nhất nước đã sống lại rồi.

T.T.T.

Một chuyện hậu trường đám cưới tôi

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2022.

CHUYỆN MỘT NGƯỜI CHÁU NGOẠI – PHỤ LỤC 2:

Phạm Tôn

Năm 1978 khốn khó, bị cấm vận, lại vừa ra khỏi 30 năm chiến tranh, đời sống kinh tế nước ta gần như kiệt quệ. Lại là năm bão lụt dữ dội. Đường sắt không chạy, tàu biển cũng ngừng, chỉ còn hàng không bay hạn chế, cấp từ thứ trưởng trở lên mới được mua vé. Vậy mà chúng tôi quyết định cưới tại Thành phố Hồ Chí Minh đúng ngày 2/9. Tôi làm phóng viên thường trú tại Sài Gòn, cô dâu lại là cô láng giềng cùng phố Hàng Da Hà Nội năm xưa, hiện vẫn làm việc ở Hà Nội. Gia đình tôi ở đây chẳng có ai. Mẹ và em gái ở tận Bạc Liêu hẹn gần ngày cưới sẽ lên. Mình tôi lo liệu mọi việc chắc không nổi. Chú Lê Xuân Vượng công nhân truyền telex sống cùng phòng ở khu tập thể 82 Lý Chính Thắng (cũng là nơi tổ chức đám cưới) thì vừa nhận quyết định đi công tác có thời hạn ở cơ sở mới lập tại Đà Nẵng, chuẩn bị in lại và phát hành báo ở miền Trung. Tôi nghĩ, tôi cần chú và còn cần một người nữa giúp mới lo được việc này. Tôi viết thư xin Ban biên tập ở Hà Nội cho phép chú ở lại giúp tôi cho đến sau khi cưới. Tôi gặp Nguyễn Đức Chính về chơi, cháu nói chú viết thư cho chính ủy, cháu tin là sẽ được nghỉ phép. Tôi viết ngay hai lá thư, chú Vượng gửi theo đường ống liên lạc bài vở hằng ngày nên đến ngay ban biên tập và bộ phận phụ trách kỹ thuật và được chấp nhận ngay. Cháu Chính mang thư về đơn vị rồi mấy hôm sau đã có mặt ở nhà tôi.

Nguyễn Đức Chính là con thứ của chị Vương Thị Tửu cùng làm việc với tôi ở Đội 5 Cảng Hà Nội. Cháu với gia đình tôi thân như người nhà. Tôi chọn cháu vì chỉ có cháu mới giúp tôi được việc này.

Thời ấy, đám cưới nào cũng đơn sơ: uống trà, ăn kẹo bánh, v.v…. không có chuyện ăn  mặn. Nhưng tôi biết làm gì với mẹ và mấy bà bạn mẹ sẵn sàng giúp một tay đây… Thế là tôi mượn cơ quan một buồng ở gác hai tòa nhà chính trông thẳng sang buồng tôi. Ngày cưới, mẹ tôi cùng ba bà bạn sử dụng buồng ấy để chuẩn bị cỗ mặn cho tôi. Có bà Thụy chồng cùng dạy Trường Thăng Long với bố tôi, bà vào Nam thăm vợ chồng con gái út ở Trường Sơn về định cư ở Sài Gòn, bà Cao Thị Hườn, vợ cụ Cao Triều Phát nhà cách mạng Nam Bộ nổi tiếng và bà Trần Thị Tiết, vợ ông Bùi Đình Kỷ, dân Hà Nội xưa sinh sống ở Sài Gòn từ 1954. Bốn bà đều có tài nấu nướng các món Bắc Trung Nam. Nhưng đã nấu nướng thì cần đủ thứ mà tôi và chú Vượng bao năm góp gạo thổi cơm chung làm sao có được, vì vậy cần một người giúp việc, gọi thân mật là người để các bà sai vặt! Không ai hơn cháu Chính, bộ đội trẻ quen nghe lệnh, lại thông thạo đường đi lối lại xóm tôi ở. Bên đây là bức ảnh chụp ở căn buồng bí mật, tất nhiên không có tôi là người chụp và cháu Chính không dám ló mặt.

Sau khi tiễn khách dự tiệc trà, chúng tôi về hưởng tiệc mặn ngon lành do mấy bà nấu trong buồng bí mật. Sáng 3-9, cháu Chính hết phép về lại doanh trại ở Bà Rịa – Vũng Tàu.

Còn chú Vượng, tôi tin cẩn nhờ chú tạo nền âm thanh êm dịu để khách dễ trò chuyện, không xập xình như nhiều đám cưới. Nhạc thì do tôi tự thu bằng máy của chú, toàn bộ lấy trong chương trình nhạc cổ điển và nhạc nhẹ của đài FM thành phố Hồ Chí Minh. Chú cũng lo luôn ánh sáng cho mọi khu vực trong sảnh lớn nhà 82 Lý Chính Thắng, không nơi nào thiếu ánh sáng cho anh Trần Thăng phóng viên nhiếp ảnh của báo và anh Nguyễn Đạt Hải anh rể vợ tôi chụp xít lai và phim màu.

Chú Vượng thực hiện xuất sắc nhiệm vụ. Sáng 6-9 ra Đà Nẵng bắt đầu nhiệm kỳ 3 tháng, đem theo quà cưới chúng tôi mời anh em ở Đà Nẵng. Chỉ là thuốc lá và trà thôi. Ngay tối đó, chúng tôi nhận được điện mừng của Đà Nẵng chuyển qua fax như sau:

“Điện chúc mừng

Thân gửi hai bạn Đông Thành

Chúng tôi rất vui mừng được anh Vượng cho biết tin lễ thành hôn của hai bạn đã tiến hành tốt đẹp tại thành phố Hồ Chí Minh. Tối nay, 6/9/1978, chúng tôi đã cùng chia vui với hai bạn và hân hạnh đón nhận món quà cưới đầy tình nghĩa của hai bạn.

Xin chúc mừng hạnh  phúc của hai bạn.

Cơ quan đại diện thường trực báo Nhân Dân  tại thành phố Đà Nẵng.

Đặng Minh Phương.”

Thành phố Hồ Chí minh ngày 3/1/2022,

mùa Covid-19 đang trong chiến dịch tiêm chủng toàn dân,

WHO kêu gọi tiêm chủng toàn cầu, quyết thắng đại dịch.

P.T.

Phạm Quỳnh Nặng Lòng với Quốc Phục

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 1 tháng 2 năm 2022.

PHẠM QUỲNH

NẶNG LÒNG VỚI QUỐC PHỤC

Dã Thảo

“Sau phong trào Cần Vương chống Pháp xâm lược, những thập niên cuối cùng của thế kỷ XIX bước vào thế kỷ XX, thời kỳ bình định và khai thác thuộc địa của thực dân Pháp, lòng yêu nước bất khuất của dân tộc Việt Nam vẫn bùng lên mạnh mẽ dưới ngọn cờ của các sĩ phu yêu nước với các phong trào Đông Du, Duy Tân, chống thuế…

(…) Khi Pháp bắt đầu khai thác thuộc địa, thì bộ mặt xã hội đã biến đổi (…) Rồi trong thực tế, một lớp người mới đã xuất hiện làm thông ngôn, ký lục, bồi bếp hay lái xe cho quan Tây (…) tiếp thu nhanh chóng văn minh phương Tây: nói tiếng Tây, mặc đồ Tây và hớt tóc ngắn. (…) đã xuất hiện bóng dáng của cậu học trò “học chữ Tây” với chiếc bình mực lủng lẳng nơi ngón tay – thay thế cho cái nghiên ngày trước – và cái ô đen cắp trên nách”. (Trích bài Một vài hình ảnh của Hà Nội buổi giao thời đầu thế kỷ XX của Nguyễn Mạnh Hùng, trang 22-24, tạp chí Xưa và Nay, số 418 tháng 12 năm 2012).

Phạm Quỳnh sinh năm 1893, thời đi học trường tiểu học Pháp Việt, khi đi mít tinh đòi cho tiếp tục mở cửa trường Đông Kinh Nghĩa Thục phố Hàng Đào của cụ Cử Can chỉ mới 15 tuổi, nên bị Tây bắt giam một ngày một đêm rồi cũng thả vì còn vị thành niên. Hồi học trường Thông Ngôn ở Bờ Sông, và cả khi vào Trường Bưởi, rồi trở thành thủ khoa đầu tiên của trường Trung học Bảo hộ này, cũng vẫn đánh bộ quốc phục, áo dài khăn đóng. Cả khi là nhân viên trợ lý Trường Pháp quốc Viễn Đông Bác Cổ, đồng sự của Nguyễn Văn Tố, tất nhiên cũng vẫn bộ quốc phục như Nguyễn Văn Tố. Ông chủ bút trẻ tạp chí Nam Phong chẳng những mặc quốc phục mà còn giữ cả búi tó củ hành nhỏ xíu như trong giấy căn cước làm năm 1918, sau khi Nam Phong ra đời một năm. Mãi đến năm 1922, trước khi đi Pháp dự khánh thành Đấu xảo thuộc địa ở Marseille, “Tôi bắt đầu thử mặc Tây tự Sài Gòn đi, để tiện xuống chơi các bến tàu đỗ.” (Trang 95 Pháp du hành trình nhật ký, NXB Hội Nhà Văn, Hà Nội, 2004). Và tất nhiên là cũng cắt đi cái búi tó củ hành. Sang Pháp, ông mới thường mặc Tây, chỉ vì: “Mình sang đây là để xem người, không phải cho người xem mình” (Sách đã dẫn, trang 95), chứ thực lòng ông vẫn tha thiết với quốc phục, nặng lòng với quốc phục. Điều này thể hiện rõ nhất trong chuyến đi Pháp của ông năm ấy.

Thứ bảy 13 tháng 5 năm 1922 (ở khách sạn Terminus, Lyon), Phạm Quỳnh ghi: “những đồ quần áo trong hòm cũng không dùng đến, vì phần nhiều là quần áo An Nam cả, khi ở nhà đi, tưởng sang bên này cứ giữ quốc phục, sang đến đây mới biết rằng không tiện. Mình sang đây là để xem người, không phải cho người xem mình; như vậy mà cứ thướt tha như anh lễ sinh, đi nghênh ngang ngoài đường phố, thời khác nào như làm một cái vật “đấu xảo” giong đường cho người quý quốc xem, nghĩ nó cũng dơ dáng dạng hình quá! Bởi thế nên từ ngày tới Pháp đến giờ, phải bận Âu phục luôn, trừ những khi dự các hội tiệc thời mặc quốc phục cho trọng thể. Còn nhớ mấy ngày đầu mới ăn mặc Tây, rõ phiền quá. Tôi bắt đầu thử mặc Tây tự Sài Gòn đi, để tiện xuống chơi các bến tàu đỗ. Hôm xuống Tân Gia Ba là ngày mặc Âu phục lần thứ nhất: hôm ấy trời lại nóng nực, mình quen mặc rộng rãi thênh thang, bây giờ bó buộc như thằng hình nhân, lấy làm khổ quá; nào là quần trong, quần ngoài, nào là áo “sổ mi”, nào là “bờ-lơ-ten”(dây đeo quần – DT chú) ; khổ nhất là đeo cái “phô-côn” (cổ cồn, cổ giả – DT chú) cho ngay ngắn, thắt cái “cà-vạt” cho dễ coi. “Cà vạt” có thứ đã thắt sẵn, chỉ việc cài vào mà thôi; có thứ mình phải thắt lấy. Trước khi mua đã phải hỏi ý các ông sành mặc Tây, ông nào cũng bảo rằng thứ thắt sẵn chỉ để cho các ông già dùng, còn người trẻ phải thắt lấy mới là lịch sự. Nhưng khốn quá, mình tập thắt mãi mà nó vẫn cứ nghiêng vẹo, lệch lạc, xô xếch, răn reo, không thấy “lịch sự” một chút nào cả! Cực nhất là lúc tàu đã đến bến rồi, anh em đợi để lên ăn cơm ở cao lâu trên phố, mà mình ở trong buồng cứ loay hoay thắt với buộc mãi không xong, bấy giờ đỏ mặt tía tai lên, muốn quăng cả đi, nghĩ bụng rằng: “Thôi, chẳng Tây thì đừng Tây, mỗi lần thế này khổ quá”. Sau cũng phải nhờ có tay giúp mới buộc xong. Nhưng mà cho hay muôn sự tại thói quen cả, hôm đầu khó nhọc như thế, đến ngày thứ nhì thứ ba đã thấy dễ rồi; cách một tuần lễ thời buộc cái “cà-vạt”, thấy dung dị (dễ dàng – DT chú) như thường, và soi gương coi đã ra vẻ lắm rồi! Khi đến Marseille thời nghiễm nhiên như ông Tây “đặc”, tưởng hình như mình vẫn mặc Tây đã mấy mươi năm rồi; không những cách ăn mặc mà dáng bộ cũng hệt: tay bỏ túi quần, tay cầm gậy “can”, không còn ngượng ngập gì nữa. Nghĩ bụng giá bấy giờ cứ thế mà hiện hình về giữa phố Hàng Đào Hàng Ngang Hà Nội thời chắc ai cũng phải cho là một cậu “công tử bột” chân chủng! Lại nghĩ rằng nếu văn mình mà chỉ có thế thôi, thời cũng dễ quá: chỉ mất sáu trăm quan là được cái lốt văn minh như hệt, và theo “mốt” tối tân, các “công tử” nước nhà không sao theo kịp: áo thắt ngang lưng, quần nếp thẳng băng, cổ là bóng nhoáng, giầy sơn đen nháy, lại phủ một miếng da trắng ở trên cho khỏi bụi (thế mới hợp “mốt” năm nay)… Nhưng mà mình vẫn biết đã lâu rằng văn minh không phải ở cái lốt ngoài đó. Chẳng qua là đến đâu phải theo tục đó mà thôi. Nhưng mà có một điều nên biết, là người mình có tính mềm mại, uyển chuyển, không bắt chước người thì chớ đã bắt chước thì cũng chẳng kém gì ai, nhất là về cách ăn mặc, có khi người mình ăn mặc Tây lại còn óng ả riêm rúa hơn nhiều người quí quốc…

Vậy bao nhiêu hành lý để cả Marseille và chỉ đem hai cái vali đựng quần áo Tây với mấy bộ quần áo An Nam để phòng khi dùng đến; còn thiếu cái gì, lên Paris sẽ mua.” (Sách đã dẫn trang 94-97). Trong chuyến Pháp du ấy của Phạm Quỳnh, sự kiện nổi bật nhất là việc ông đăng đàn diễn thuyết ở Viện Hàn Lâm Pháp. Một việc hoàn toàn do ông tự lo với sự giúp đỡ nhiệt tình, không vụ lợi của những người bạn Pháp mới quen mà đã quí trọng ông. Một dịp may hiếm có để cho giới tinh hoa của nước Pháp là nước bảo hộ, “nước mẹ” hiểu rõ nền văn hóa lâu đời của người Việt Nam và lòng dân ta quyết bảo vệ nền văn hóa và Tổ quốc ông cha để lại. Chính trong dịp trọng đại, nghìn năm có một đó, Phạm Quỳnh đã suy nghĩ nhiều về quốc phục để rồi hành động đúng đắn và còn có thể nói là dũng cảm nữa. Ông ghi: “Thứ bảy 22 tháng 7: “Sáng nay không đi chơi đâu, chỉ bữa ăn đi một lát, rồi về nghỉ ngơi để sửa soạn ra Hội Hàn lâm. Phân vân không biết mặc Tây phục hay mặc quốc phục. Đã có bộ jaquette, nếu mặc Tây thì cũng tùng tiệm được. Nhưng nghĩ lại, gặp những cơ hội như lúc này mà nỡ bỏ quốc phục đeo Tây phục, thì cũng tủi cái áo cái khăn anh đồ quá; thôi thì cứ mặc An Nam (DT nhấn mạnh), chỉ dẫu đi ngoài phố thiên hạ chỉ trỏ nữa cũng chẳng hề gì.” (Sách đã dẫn trang 330)

“Ngày 22/7/1922, trong bộ quốc phục áo dài khăn đóng giản dị mà trang trọng, ông (Phạm Quỳnh – D.T chú) “cả gan” trình bày trước Ban Luân Lý Chính trị Viện Hàn lâm Pháp về Một vấn đề dân tộc giáo dục. Lời nói thật khúc chiết, hùng hồn, tha thiết, bằng một giọng văn tiếng Pháp mẫu mực, khiến các viện sĩ Pháp phải phá lệ, đồng loạt đứng dậy vỗ tay hồi lâu khi ông vừa dứt lời. Một hiện tượng chưa hề có trong lịch sử viện hàn lâm đầy uy tín này. Báo chí Pháp đương thời đã loan tin lạ này trên trang nhất, đăng lại bài diễn văn, kèm theo là bức ảnh ông mặc áo gấm, bế trong lòng cô con út mới sinh được mấy tháng.

(…) “Chống lại chính sách ngu dân của bọn thực dân Pháp đang thi hành ở nước ta, ông dõng dạc nói trước những đại biểu của tinh hoa trí tuệ và lương tâm Pháp hiện diện tại Viện Hàn Lâm Pháp những lời sau và đã được họ tán thưởng hoàn toàn:

“- Dân tộc Việt Nam chúng tôi không thể ví như một tờ giấy trắng. Chúng tôi là một quyển sách dày đầy những chữ viết bằng một thứ mực không phai đã từ mấy mươi thế kỷ. Quyển sách ấy có thể đóng theo kiểu mới cho hợp với thời trang, nhưng không thể đem một thứ chữ ngoài in lên dòng chữ cũ. Vấn đề là phải giáo dục người Việt Nam thế nào cho vừa truyền được học thuật cao thượng đời nay, vừa không đến nỗi khiến chúng tôi mất giống, không còn quốc tính, để biến thành một dân tộc vô hồn, không còn có tinh thần đặc sắc gì nữa, như mấy thuộc địa cổ của Pháp kia.” Nhà báo Nguyễn Trung đã viết như thế trong bài Phạm Quỳnh, người nặng lòng với tiếng ta (Nguyệt san Công giáo và Dân tộc số 141 tháng 9 năm 2006).”

“Ở Hội Hàn lâm ra, về thẳng đường Saint Germain để nói chuyện cho hai cụ biết. Hai cụ lấy làm mừng lắm. Lại nghe nói khi đọc xong cử tọa có vỗ tay, hai cụ lấy làm lạ, nói xưa nay ít khi như thế, lần này thế là các cụ Hàn có ý biệt đãi khách phương xa lắm đó (DT nhấn mạnh). Hai cụ lại nói rằng các ngài Hàm lâm thường không hay đến hội đồng đông bao giờ, ngay như ở ban Văn học phải làm Tự điển mà mỗi lần cũng chỉ mươi lăm vị là cùng”  (Pháp du hành trình nhật ký, NXB Hội Nhà Văn, Hà Nội, 2004, trang 335).

Sự kiện một người dân thuộc địa lên diễn đàn Viện Hàn lâm mà được vỗ tay khiến các báo đổ xô đến xin bài diễn văn và xin cả ảnh để đăng cho nổi bật. Phạm Quỳnh hồi ấy đã diện đồ Tây xịn đi chơi nhiều nơi với Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Duy Tốn và chụp khá nhiều ảnh, vậy mà khi ấy, ông lại cho họ cái ảnh mặc áo dài bế con, vợ mới gửi sang: Trong ảnh, ông mặc áo gấm bế bé Phạm Thị Ngoạn sinh năm 1921, người sau này làm luận văn Tìm hiểu tạp chí Nam Phong và trở thành tiến sĩ của trường Sorbonne danh tiếng ở Paris. Tấm lòng Phạm Quỳnh với quốc phục thật sâu đậm.

Ở Hà Nội cũng như sau này về Huế, người ta vẫn thấy mỗi khi ông xuất hiện đều trong bộ quốc phục.

Ngày sinh nhật ngũ tuần của ông bà đồng tuổi nhâm thìn thì ông, bà, con trai, con gái, con dâu, con rể, cho đến các cháu mẹ còn bế trên tay, đều mặc quốc phục. Năm 2006 các bạn ở tạp chí Nghiên cứu và Phát triển (Huế) có đăng bài của Phạm Tôn nhan đề Phạm Quỳnh, người nặng lòng với nhà kèm ảnh đại gia đình mừng sinh nhật năm 1942 ấy, thì các bạn ở tạp chí vui mừng báo cho chúng tôi biết là cả toà soạn đều vui, vì năm ấy nước ta đăng cai hội nghị APEC, tất cả các nguyên thủ quốc gia đến dự đều mặc quốc phục Việt Nam, từ Tổng thống Pu-tin đến Bush… Chủ tịch Nguyễn Minh Triết của ta thì mặc quốc phục màu vàng. Thật là một cuộc biểu dương vẻ đẹp quốc phục ta.

Mùa hạ năm 1945 đặc biệt oi bức vậy mà Phạm Quỳnh, vẫn ngồi dịch 51 bài thơ Đỗ Phủ, viết Hoa Đường tùy bút – Kiến văn, Cảm tưởng. Tất nhiên là mặc quốc phục trang trọng theo lệ của riêng ông khi đọc sách hay viết lách.

Chúng ta may mắn có được bức ảnh năm cuối đời, khi ông tha thẩn ở khuôn viên biệt thự Hoa Đường những ngày ấy.

Thiếu tướng Phan Hàm sau này (1993) nhớ lại là trưa hôm 23/8/1945 ấy ông cùng một số bạn sinh viên Trường Thanh niên Tiền tuyến đến đưa giấy “mời Phạm Quỳnh ra Ủy ban Khởi nghĩa Thuận Hóa làm việc” thì “ông ta thản nhiên đứng dậy, mặc áo (tất nhiên là quốc phục rồi) ra đi”.

Ngày nay, vẫn thấy còn nhiều bàn luận về việc mặc quốc phục , may quốc phục nam giới. Chúng tôi đồng tình với ý kiến của họa sĩ Thành Chương: “Bàn gì thì