Phạm Quỳnh sinh ngày 30 tháng 1 năm 1893-Tìm hiểu Phạm Quỳnh

Blog PhamTon, tuần thứ 2 tháng 7 năm 2009

Phạm Quỳnh sinh ngày 30 tháng 1 năm 1893

Dã Thảo

Theo tiến sĩ Phạm Thị Ngoạn, con gái thứ sáu trong mười sáu người con của Phạm Quỳnh, định cư và mất tại Pháp, tác giả Tìm hiểu tạp chí Nam Phong (Introduction au Nam Phong), thì có ba “thuyết” về giấy khai sinh của Phạm Quỳnh.

“Trong Tạp chí Văn Học (Sài Gòn, tháng 10 năm 1972, trang 7) Phan Kim Thịnh có kể lại một cuộc tiếp xúc với bà Phạm Thị Hảo, chị ruột tác giả. Theo ông và căn cứ theo giấy thế vì khai sinh thì Phạm Quỳnh sinh ngày 1 tháng 12 năm 1892. Thực ra trong gia đình tôi có ba thuyết về giấy khai sinh. Sự kiện bất nhất là do trước đây, ngày sinh không được khai ngay, khiến sau đó mọi chi tiết đều căn cứ vào giấy “thế vì khai sinh” thiết lập nhờ các chứng nhân. Có một điều hiển nhiên mà chúng tôi là con, còn nhớ rõ: cha mẹ chúng tôi sinh cùng một năm và năm đó là năm Nhâm Thìn.”

Trong thẻ căn cước của Phạm Quỳnh (trong hình dưới đây) làm tại Hà Nội ngày 13/3/1918 (trước khi đi Pháp-1922-bốn năm, còn giữ búi tó củ hành) lại cho biết ông sinh ngày 17/12/1892.

Còn theo Phạm Trọng Nhân, cháu gọi Phạm Quỳnh bằng chú, anh họ bà Phạm Thị Ngoạn, định cư và mất tại Pháp, người dịch cuốn sách của bà Ngoạn Introduction au Nam Phong ra tiếng Việt, thì:

“Theo như tác giả cuốn Introduction au Nam Phong, ông Nguyễn Thọ Dực, trong một bài giới thiệu luận án đó đăng trong Etudes interdisciplinaires sur le Viet Nam Sài Gòn 1974, cho biết ông được biết rõ ngày sinh của Phạm Quỳnh vì hồi làm việc ở Triều đình Huế, ông có dịp lấy số tử vi cho Phạm Quỳnh và theo ngày tháng âm lịch Phạm Quỳnh đã  cho biết thì Phạm Quỳnh sinh vào ngày 30 tháng 1 năm 1893. Theo tác giả Tìm hiểu tạp chí Nam Phong mà cũng là con gái Phạm Quỳnh thì “thuyết” sau này đúng hơn cả, vì cũng là một năm nhâm thìn như cả gia đình đều nhớ rõ. (cũng do Nguyễn Thọ Dực cho biết thì bà Phạm Quỳnh sinh ngày 2 tháng 2 năm 1892)”

Trích Tìm hiểu Tạp chí Nam Phong, bản dịch tiếng Việt của Phạm Trọng Nhân, NXB Ý Việt, Yerres, Pháp, 1993, trang 60

Chúng tôi xin nói rõ thêm mấy điều sau: Ông Nguyễn Thọ Dực sau này làm Trưởng ban Hán Nôm, trực thuộc phủ Quốc Vụ Khanh đặc trách văn hóa chính quyền Sài Gòn. Ngày giờ sinh được chính Phạm Quỳnh đưa cho ông thì chắc chắn là đúng vì có muốn biết số phận của mình thế nào thì ông mới nhờ xem tử vi, không ai lại nói sai bao giờ, nhất là với một người có đầu óc nghiên cứu khoa học và tính vốn cẩn thận như Phạm Quỳnh. Trước thời gian vào Nam năm 1955, ông Nguyễn Thọ Dực có ở tạm nhà bà chị dâu Phạm Thị Giá, là con gái trưởng của Phạm Quỳnh, ở nhà số 16 phố Hàng Da Hà Nội. Bà Giá lúc này hoạt động công tác phụ nữ khu phố, thường họp hành, có khi phải phát biểu ý kiến này nọ. Bà hay bảo cậu con trai viết thay cho bà các bài đó. Nhưng một lần, bà cần phải phát biểu về đức Phật Thích Ca Mâu Ni thì cậu con xin chịu. Vừa lúc ấy, ông Nguyễn Thọ Dực đi qua, biết chuyện, ông nhận viết giúp. Bà Giá bảo bài này cần gấp thì ông xin cho giấy bút rồi ngồi vào bàn viết ngay một bài dài mấy trang giấy khổ to, về sự tích đức Phật Thích Ca Mâu Ni, trong đó đầy rẫy những năm, tháng và những chữ Nho phiên âm chữ Phạn, có phiên âm nguyên gốc bằng chữ La-tinh trong ngoặc, như Thích Ca Mâu Ni (Sakyamuni), Thái tử Tất Đạt Đa (Siddharta), bộ tộc Thích Ca (Sakya), vua Tịnh Phạn (Suddhahana) và Ca Tì La Vệ (Kapilavastu),… mà không hề có trong tay một sách, vở hay tài liệu tra cứu nào. Mẹ con bà Giá đều thán phục trí nhớ phi thường của ông Nguyễn Thọ Dực và chính bà Giá đã kể lại tỉ mỉ cho chúng tôi nghe và còn cho xem cả bài ông Nguyễn Thọ Dực viết nữa.

Vì thế chúng tôi tin chắc chắn là ông Nguyễn Thọ Dực nói đúng, Phạm Quỳnh sinh ngày 30/1/1893

Sau này, tình cờ chúng tôi được đọc tập Tử vi nghiệm lý, của Thiên Lương, trong các trang từ 137 đến 140 viết về Phạm Quỳnh lại có cả lá số tử vi do tác giả lập cho Phạm Quỳnh. Trang 137 có đoạn viết: “Có một ông bạn đưa ra lá số tuổi Nhâm Thìn sanh ngày 26 tháng 12 giờ Dần, nói là số của nhà học giả Phạm Quỳnh”.

Như vậy là vợ chồng đồng tuổi Nhâm Thìn, nhưng bà sinh đầu năm Thìn, ông sinh cuối năm (26/12). Điều này càng củng cố thêm lập luận rằng Phạm Quỳnh sinh đầu năm 1893.

D.T