Ông Phạm Quỳnh và phái Nam Phong (Tg: Dương Quảng Hàm)

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 1 tháng 3 năm 2021.

 

ÔNG PHẠM QUỲNH VÀ PHÁI NAM PHONG

Dương Quảng Hàm

Lời dẫn của Phạm Tôn: Trong Từ điển Văn học – Bộ mới  (NXB Thế Giới, Hà Nội 2004) Trần Hữu Tá viết: “ Dương  Quảng Hàm (14.VII.1898-?.XII.1946). Nhà nghiên cứu văn học, nhà giáo dục Việt Nam. Hiệu là Hải Lượng, người làng Phú Thị, tổng Mễ Sở, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Xuất thân trong một gia đình Nho học. Thuở nhỏ học chữ Nho, sau ra Hà Nội học quốc ngữ; tốt nghiệp Trường cao đẳng Sư phạm Đông Dương, 1920; giảng dạy ở Trường trung học Bảo hộ (Trường Bưởi) 1920-46.

(…) Ông là tác giả của một công trình đáng chú ý: Việt Nam văn học sử yếu (1944). Sách được in và chỉnh lý nhiều lần. Không kể phần mở đầu và tổng kết, Việt Nam văn học sử yếu gồm 46 chương, trong đó có nhiều phần quan trọng: Văn chương bình dân; Ảnh hưởng của nước Tàu; Các chế độ về việc học việc thi; Các thể văn; Ảnh hưởng của nước Pháp; Vấn đề ngôn ngữ văn tự…

(…) Ông dành đến bảy chương để nói tới nền văn học dân tộc đầu thế kỷ XX – giai đoạn hình thành một nền quốc văn mới. Ông giới thiệu nền văn xuôi mới, các thi sĩ hiện đại, các văn gia hiện đại…

(…) Có thể coi đây là cuốn lịch sử văn học Việt Nam phổ thông đầu tiên được biên soạn bằng chữ quốc ngữ. Phương pháp nghiên cứu tuy chưa thật khoa học nhưng vấn đề được đặt ra và giải quyết rành mạch, thỏa đáng. Tư liệu tập hợp khá phong phú và chính xác. Công trình này đã góp phần tích cực vào việc phát hiện và bảo tồn những giá trị văn hóa của dân tộc.

Dương Quảng Hàm mất tại Hà Nội trong những ngày đầu toàn quốc kháng chiến.”

Báo Sài Gòn Giải Phóng (ngày 7/7/2000) đăng bài Liệt sĩ Dương Quảng Hàm của Đỗ Đậu viết: “Là người thầy mẫu mực, nhà nghiên cứu uyên bác, ông là người đi tiên phong trong lĩnh vực khám phá, xây dựng bộ môn văn học sử Việt Nam. Các tác phẩm Quốc văn trích diễm, Việt văn giáo khoa thư và đặc biệt là công trình Việt Nam văn học sử yếu (hai tập) được tái bản đến 14 lần đã khẳng định tài năng cũng như sự uyên thâm của ông. 50 năm sau, sự “mất tích” của giáo sư mới chính thức được xác minh là hy sinh. Và ngày 5/7/2000, lễ truy điệu và trao bằng Tổ quốc ghi công cho Liệt sĩ Dương Quảng Hàm đã được tổ chức long trọng tại Câu lạc bộ văn hóa phường Hàng Bông (Hà Nội) nơi ông từng sinh sống trước đây.”

Ông Phạm Quỳnh và phái Nam Phong là phần chúng tôi trích từ sách Việt Nam văn học sử yếu của ông do Nhà xuất bản Tổng hợp Đồng Tháp xuất bản năm 1993, phần II, chương thứ tư, từ trang 430 đến trang 433.

Ông Phạm Quỳnh và phái Nam Phong

Cả cái văn nghiệp của ông Phạm Quỳnh đều xuất hiện trên tạp chí Nam Phong, tạp chí ấy trong một thời kỳ, đã thành được một cơ quan chung cho các học giả cùng theo đuổi một chủ đích với ông. Vậy ta cần nói đến tạp chí ấy trước.

Tạp chí Nam Phong – Nam Phong tạp chí xuất bản tự tháng Juillet (bảy – PT chú) năm 1917, đến tháng Décembre (12 –PT chú) năm 1934 thì đình bản, tất cả được 17 năm và 210 số. Kể trong các tạp chí đã ra đời ở nước ta, tạp chí ấy là tờ xuất bản liên tiếp và lâu hơn cả.

A)    Tình hình quốc văn hồi tạp chí Nam Phong ra đời – Muốn nhận rõ ảnh hưởng của tạp chí Nam Phong, cần phải nhắc qua lại tình hình quốc văn ở nước ta hồi tạp chí ấy ra đời. Lúc ấy, trừ các bản dịch tiểu thuyết Tàu ra tiếng ta, chưa hề có sách quốc văn xuất hiện. Trong nước, chỉ có vài tờ báo chí (Lục tỉnh tân văn ở Nam kỳ), Trung Bắc tân văn và Đông Dương tạp chí ở Bắc kỳ) và thiếu hẳn một cơ quan khảo cứu về học thuật tư tưởng để cho người trong nước có thể chỉ xem quốc văn mà mở mang tri thức được.

B)    Mục đích của tạp chí Nam Phong – Tạp chí ấy có hai mục đích chính sau này:

1. Đem tư tưởng học thuật Âu – Á diễn ra tiếng ta cho những người không biết chữ Pháp hoặc chữ Hán có thể xem mà lĩnh hội được.
2. Luyện tập quốc văn cho nền văn ấy, có thể thành lập được.

C)    Sự thực hành của bản chương trình ấy – Muốn thực hành bản chương trình ấy, các nhà biên tập tạp chí Nam Phong làm các việc sau này:

1. Viết các bài khảo cứu về triết học, khoa học, văn chương, lịch sử của Á Đông và của Âu Tây.
2. Dịch các tác phẩm về triết học, văn học nguyên viết bằng chữ nho hoặc chữ Pháp.
3. Sưu tập các thơ văn cổ của nước ta (cả chữ nho và tiếng nôm).
4. In các sách cũ của nước ta (như bộ Lịch triều hiến chương loại chí).

D)    Ảnh hưởng của tạp chí Nam Phong – Tạp chí Nam Phong đã có ảnh hưởng về hai phương diện:

1. Về đường văn tự, tạp chí ấy đã:

a)      sáp nhập vào tiếng ta nhiều danh từ triết học, khoa học mới mượn từ chữ nho;

b)      luyện cho tiếng ta có thể diễn dịch được các lý thuyết, các ý tưởng về triết học, khoa học mới

1. Về đường học vấn, tạp chí ấy đã:

a)         phổ thông những điều yếu lược của học thuật Âu Tây.

b)         diễn đạt những điều đại cương trong các học thuyết cũ của Á Đông (Nho học, Phật học, v.v) và bảo tồn những điều cốt yếu trong văn hóa cũ của nước ta (văn chương, phong tục, lễ nghi).

Tác phẩm của ông Phạm Quỳnh – Ông Phạm Quỳnh vừa làm chủ nhiệm và chủ bút tạp chí Nam Phong. Tác phẩm của ông có thể chia làm ba loại.

A)    Loại dịch thuật – Ông có dịch các đoạn văn hoặc các tác phẩm của Âu Tây, có phần thiên về triết học (Phương pháp luận, Discours de la méthode của Descartes, Nam Phong, số 3 trở đi), luân lý (Sách cách ngôn, Manuel của Epictète, Âu Tây tư tưởng, 1929, Đời đạo lý, La vie sage của Paul Carton, Nam Phong, 1929-1932) hơn là tiểu thuyết và kịch bản (Tuồng Lôi xích, Le Cid của Corneille, Nam Phong, số 38-39; Tuồng Hòa Lạc, Horace, của Corneille, Nam Phong, số 73-75)

B)    Loại trứ tác – Trừ các bài luận thuyết, ký sự, đoản thiên đăng trên tạp chí ông có viết mấy tác phẩm ghi chép những điều quan sát, nghị luận trong các cuộc du lịch của ông: Mười ngày ở Huế (Nam Phong, số 10), Một tháng ở Nam Kỳ (Nam Phong, số 17, 19, 20), Pháp du hành trình nhật ký (Nam Phong, 1922-1925).

C)    Loại khảo cứu – Loại này là phần quan trọng nhất trong văn nghiệp của ông. Ông nghiên cứu ở các sách, rồi viết ra những bài chuyên khảo về học thuật Âu Tây như Văn minh luận (Nam Phong, số 42), Khảo về các luân lý học thuyết của Thái Tây (Nam Phong, số 92 trở đi), Khảo về chính trị nước Pháp (Nam Phong, số 31 trở đi), Thế giới tiến bộ sử (Nam Phong, số 51 trở đi), Lịch sử và học thuyết của Rousseau (Nam Phong, số 104), của Montesquieu (Nam Phong, số 108) của Voltaire (Nam Phong, số 114-115); hoặc về học thuật Á Đông như Phật giáo lược khảo (Nam Phong, số 40), Cái quan niệm người quân tử trong triết học đạo Khổng (Nam Phong tùng thư, 1928), hoặc về văn học nước ta như Tục ngữ ca dao (Nam Phong, số 46), Văn chương trong lối hát ả đào (Nam Phong, số 69), Hán Việt văn tự (Nam Phong, số 107 trở đi), Việt Nam thi ca (Nam Phong, số 64)

Phần nhiều những tác phẩm kể trên, sau khi đăng trên tạp chí, đều in lại trong bộ Nam Phong tùng thư (Đông Kinh ấn quán Hà nội xuất bản)

Kết luận: – Ông Vĩnh có công diễn dịch những tiểu thuyết và kịch bản của Âu Tây và phát triển những cái hay trong tiếng Nam ra; ông Quỳnh thì có công dịch thuật các học thuyết tư tưởng của Thái Tây và luyện cho tiếng Nam có thể diễn đạt được các ý tưởng mới. Đối với nền văn hóa cũ của nước ta, thì ông Vĩnh hay khảo cứu những phong tục tín ngưỡng của dân chúng, mà ông Quỳnh thường nghiên cứu đến chế độ văn chương của tiền nhân.

Văn ông Vĩnh có tính cách giản dị của một nhà văn bình dân, văn ông Quỳnh có tính cách trang nghiêm của một học giả. Tuy văn nghiệp của mỗi người có tính cách riêng, nhưng hai ông đều có công với việc thành lập quốc văn vậy.

D.Q.H.

*

*    *

Một số bài Dương Quảng Hàm trích văn Phạm Quỳnh vào sách giáo khoa Việt Nam thi văn hợp tuyển

(NXB Tổng hợp Đồng Tháp, 1993)

1. 1.      Cách lễ phép của người mình

Người ta ở trong xã hội, trong khi giao tế với nhau, cần phải có lễ phép, dẫu đối với người cao hơn mình, người ngang bằng mình hay người thấp kém mình cũng vậy, kẻ khôn khéo thời tùy nghi mà gia giảm, nhưng bao giờ cũng phải có lễ nhượng mới là người có giáo dục. Nhưng giữ lễ phép không phải là làm đê hạ mình đi mới là tôn trọng kẻ khác, không phải là tự nằm rạp xuống đất hay uốn gẫy mình làm đôi, mới rõ là mình kính trọng người ta. Cách lễ phép như vậy thời một là giả dối, hai là đê hèn, đều đáng khinh bỉ cả, tưởng người được hưởng sự lễ phép ấy nếu biết cũng nên khinh trước mới là phải. Xét trong cách lễ phép của người mình phần nhiều như thế cả. Đối với người dưới thời đã tuyệt nhiên không có chút lễ phép gì, thường lấy sự thô bỉ tàn nhẫn mà đãi kẻ kém mình, đối với người trên thật đê tiện quá chừng. Rụt rè, khúm núm, gãi đầu gãi tai, bẩm bẩm thưa thưa, vâng vâng dạ dạ, coi lời ăn tiếng nói, dáng đứng cách ngồi, tưởng phàm người biết trọng cái phẩm giá con người không ai tự hạ đến thế. Mà thật những người ấy không biết lòng danh dự là cái gì. Lòng danh dự là biết tự trọng mình, trọng cái nhân cách của mình, người ta là người, mình cũng là người, không có lẽ một người đối với một người mà phải tự coi mình như con giun, con dế, dẫu người kia có oai quyền thế lực đến thế nào nữa mặc lòng. Vả lại muốn biểu dương cái lòng tôn trọng với người hơn mình, không phải là tự hạ mình đi mới là kính trọng người; tự hạ mình đi là làm hạ giá cả cái lòng kính trọng của mình, không những thế, tức là khi ( như khinh – PT chú) người ta nữa, vì tự hồ như cho người ta là hẹp lượng lấy những cách khúm núm quỵ lụy của mình làm chân thành vậy

Danh dự luận

(Nam Phong tạp chí, số 25, tháng 7-1919)

1. 2.      Triết lý của đạo Phật

Trung tâm đạo Phật là thuyết về luân hồi, nghĩa là vạn vật đã vào trong vòng sinh tử thì cứ sống đi chết lại mãi mãi, không bao giờ cùng cũng như cái bánh xe đã quay thời càng quay càng tít, không bao giờ dừng. Theo thuyết ấy thời đã sinh ra tất phải chết đi, đã chết đi tất phải sinh lại, sinh tử, tử sinh, vô cùng vô hạn, hết đời nọ đến đời kia, hết kiếp này đến đời khác, chữ phạn gọi là sâmsára, chữ Tàu dịch là luân hồi. Nhưng những đời đời kiếp kiếp, tử tử sinh sinh ấy là làm nhân quả lẫn cho nhau, không phải là vô bằng, vô cứ; các việc xảy ra ở đời này là sự thưởng hay sự phạt những việc đã xảy ra trong kiếp trước, và là nguyên nhân mầm mống những việc sẽ xảy ra về kiếp sau. Đạo Phật gọi phép báo ứng ấy là nghiệp báo (karma). Nghĩa chữ nghiệp báo là vừa chỉ các việc làm, vừa chỉ cái kết quả việc ấy sau này. Nay đệ nhất đề gọi “khổ đề” là thế nào? – Chính là phép khốc hại nó bắt chúng sinh cứ phải chết đi sống lại mãi, cứ phải qua hết đời nọ sang kiếp kia mà chịu những sự khổ não vô cùng, chính là phép luân hồi vậy. Thành ra khổ (dukha) là một chữ đồng nghĩa với chữ nghiệp (karma) và khổ với nghiệp cũng lại là đồng nghĩa với luân hồi, vì có nghiệp báo nên phải luân hồi, vì có luân hồi nên phải khổ não, ba chữ bổ nghĩa lẫn nhau, giải thích cho nhau, và là ba cái động lực rất mạnh gây ra cái thế gian “hữu tình”, cái cõi đời khốn nạn này…

Cơ mầu đã như thế, thời người trí giả phải mưu tính thế nào? Chắc là phải tìm cách ngăn ngừa sự luân hồi, trở át cái phép khốc hại ấy cho không thi hành được nữa. Nếu có thể tiêu diệt được nghiệp báo thời tiện thị là ngăn cấm được luân hồi, thoát khỏi được vòng sinh tử, cùng tránh được hết những sự khổ não nó đi kèm với cái sống cái chết, và trong một khoảng từ khi sinh ra đến khi chết đi, tiếp tục nhau mà bày ra cái cuộc đời rất sầu thảm này. Đã ngăn cấm được sự luân hồi thời không có sống, không có chết nữa. Không sống, không chết, đạo Phật gọi cảnh ấy là nát bàn (nirvâna), nghĩa là chốn an ổn vô cùng, tịch mịch vô cùng. Nhờ vậy thời đệ tam đề gọi là diệt đề (nirodha) tức là nát bàn; diệt với nát bàn, hai chữ đồng nghĩa, vì nát bàn là cái kết quả trực tiếp của sự liệt diệt: diệt được khổ não, tiện thị là nhập nát bàn vậy.

Phật giáo lược khảo

(Nam Phong tạp chí, số 40, tháng 10-1929)

3.      Đạo hiếu và đạo trung trong luân lý của Khổng giáo

Có thể nói cả cái đời luân lý của dân tộc Việt Nam là hun đúc bằng đạo Khổng, nói thế không phải là nói quá vậy. Những lời huấn dụ, những lời cách ngôn của ông Đại Hiền Triết vừa là Socrate vừa là Lycurgue của xã hội giống da vàng, trong hai ngàn năm đã tiêm nhiễm tâm hồn người Việt Nam và đã sáp nhập vào cái kho trí thức của dân chúng xứ này.

Nay luân lý đạo Khổng không phải là một lý thuyết bằng không mà kết cấu ra, chính là nguồn gốc của sự thực hiển nhiên của lẽ thường người ta, căn cứ ở đạo hiếu và đạo trung, hiếu với trung là gốc của gia đình, của tổ quốc, và gia đình với tổ quốc là hai cái hiện tượng hiển nhiên, ai ai cũng phải công nhận vậy.

Người ta là một giống ở xã hội, Aristote thì nói là một động vật sinh trưởng ở xã hội. Cái thiên tính của người là phải ăn ở trong xã hội những kẻ đồng loại với mình. Cái xã hội thứ nhất sau khi lọt lòng mẹ ra là gia đình, căn cứ ở máu mủ. Xã hội này lại thuộc một xã hội lớn hơn căn cứ ở đất nước, gọi là tổ quốc. Cả “nhân luân” là ở giữa hai cái đầu mối đó: gia đình, tổ quốc. Tưởng rằng cá nhân có một địa vị là tưởng lầm: cá nhân không có gì cả; cá nhân chỉ có địa vị là ở trong phạm vi gia đình, ở trong phạm vi tổ quốc mà thôi.

Phàm xã hội phải có trật tự. Không có gì gọi là bình đẳng cả. Auguste Comte đã nói: “Chính tạo vật đã tổ chức loài người theo lẽ tôn ti sai biệt”. Vậy thời gia đình với quốc gia phải có chủ: gia trưởng là cha, quốc trưởng là vua. Hai bậc đó bản thể không có gì sai biệt, chỉ có sai biệt ở trật tự mà thôi. Bổn phận của mỗi người đối với cha là hiếu, bổn phận của mỗi người đối với vua là trung. Đó là hai mối tình cảm thâm trầm mà sự giáo dục phải khai phát ra trong lòng người, vì đó chính là nền tảng của gia đình, tổ quốc vậy. Không có hiếu thì không có gia đình được, không có trung thì không có tổ quốc được, vì gia đình với tổ quốc không phải hai cái danh từ trừu tượng để nêu lên làm khẩu hiệu mà thôi, chính là hai hiện tượng có sinh hoạt mà nguồn gốc là tự trong thâm tâm người ta vậy.

Cổ nhân ta đã có câu rằng: xuất mẫu hoài tiện thị hữu quân thân, nghĩa là ở trong lòng mẹ ra đã có nghĩa vua tôi với cha con rồi.

Nghĩa đó là nghĩa tùy thuộc, nghĩa phục tòng cái trật tự thiên nhiên nó chi phối sự sinh hoạt của đoàn thể. Con người ta mới sinh ra đời bé nhỏ yếu ớt đã có ngay một hoàn cảnh, một cái phạm vi sẵn sàng để đón lấy, che chở cho, bênh vực cho. Lý tự nhiên là đem mình sáp nhập vào phạm vi đó, tùy thuộc vào cuộc sinh hoạt chung của đoàn thể. Không những nghĩa phải như thế, lợi cũng khiến nên như thế. Vì cuộc sinh hoạt chung đó vẫn đã có trước mình từ bao giờ, và sẽ còn có sau mình biết bao lâu nữa. Mình có nương tựa vào đó, có sáp nhập vào đó, thì mới có cơ sinh hoạt tồn tại được, chứ không phải tự phụ đem cái cá tính đơn độc của mình mà ngang nhiên phản đối lại được, cá tính nọ cũng như cá nhân kia là hão huyền không có cả.

Công cuộc chấn chỉnh quốc gia ở nước

Pháp và khôi phục cổ điển ở nước Nam

(Nhà in Đắc Lập, Huế)

4.      Nền luân lý cổ của dân tộc Việt Nam

Thờ gia đình, mến tổ quốc, phụng tổ tiên, tôn cổ điển những tình cảm đó nhờ giáo dục vun trồng, thói quen bồi đắp, văn chương cùng phong tục cổ lệ tán dương, dần dần tạo thành cho người nước Nam một cái thần trí vững vàng ngay thẳng, một cái tâm địa chắc chắn điều hòa, một cái hồn tính thiết thực và kiện toàn, có lẽ không được bay bổng cao xa lắm, nhưng gặp khi quan hệ đến vận mệnh gia đình tổ quốc thì cũng có thể tận tụy hy sinh được. Lòng hiếu thảo trong đạo cha con, lòng tiết nghĩa trong đạo vợ chồng, lòng trung thành với nhà vua là trạng thái đặc biệt của lòng ái quốc người Việt Nam, cổ lai vẫn gây nên những bực anh hùng liệt nữ, hoặc hiển hách, hoặc vô danh, hoặc tên đề chói lọi trong sử sách, hoặc việc chép lưu truyền trong gia phả, hay chỉ còn để lại cái bài vị trong một gian miếu nhỏ nấp dưới bóng tre xanh. Lòng vị nghĩa đó có khi siêu việt đến bậc tuẫn tử một cách oanh liệt.

Nhưng đó là những bậc anh hùng có đóng vai quan trọng trong lịch sử. Ngoài những bậc đó, còn biết bao nhiêu những người nữa, và trong những người đó thiếu chi người đàn bà, âm thầm lẳng lặng mà can đảm quyên sinh để giữ tròn danh tiết. Cho nên có câu thơ:

Khảng khái cần vương dị,

Thung dung tựu nghĩa nan.

Như vậy thời cái luân lý cổ thoát thai ở đạo Khổng mà ra đó một phần căn cứ ở thiên nhiên – là máu mủ và  đất nước – một phần căn cứ ở lịch sử, – là sự kinh lịch của đời trước – rất là hợp lý lắm, không có mâu thuẫn chút nào với đời nay, và rất có thể khôi phục lại để làm cơ sở cho sự sinh hoạt về đạo đức của dân tộc Việt Nam này. Luân lý ấy không phải là một thuyết trừu tượng ở trong sách cổ đâu; những điều giảng dạy của luân lý ấy đã tiêm nhiễm sâu xa cả thượng lưu cùng quần chúng trong nước vậy. Những danh từ dùng để chỉ các quan niệm cốt yếu của luân lý đó, như: tam cương, ngũ thường, quân tử, tiểu nhân, tam tòng, tứ đức, v.v… đã thâu nhập vào tiếng nói của bình dân từ bao giờ đến giờ ai ai cũng hiểu rõ và ai ai cũng thường dùng vậy.

Công cuộc chấn chỉnh quốc gia ở nước

Pháp và khôi phục cổ điển ở nước Nam.

(Nhà in Đắc Lập, Huế)

Thầy Tôn Thất Bình… một ngôi sao băng

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 1 tháng 3 năm 2021.

THẦY TÔN THẤT BÌNH

                        …một ngôi sao băng

Phạm Tôn Tôn Thất Thành

Tôi tình cờ đọc được tin nhắn trên báo Sài Gòn Giải Phóng mời các cựu giáo viên và học sinh Trường Thăng Long (Ngõ Trạm) Hà Nội về họp mặt. Dưới ký tên Võ Thuần Nho và Tô Lâm. Đúng ngày giờ, tôi đến dự tại một cơ sở giáo dục giản dị, trong phòng kê bàn học thành hình chữ nhật, có không hơn 30 người, già có trẻ cũng có, cỡ làng nhàng trên dưới 50 như tôi rất ít. Đầu tiên là màn tự giới thiệu, vì ít người biết nhau lắm.

Ông Võ Thuần Nho – nguyên thứ trưởng Bộ Giáo dục mà ai cũng biết là em ruột đại tướng Võ Nguyên Giáp người từng là giáo sư dạy sử của trường- chủ trì cuộc họp. Đến lượt mình, tôi đứng dậy nói : Tôi không phải thầy mà cũng chẳng phải trò của trường, nhưng tôi đến đây mong được hiểu thêm về trường và về bố tôi thầy Tôn Thất Bình. Ông Võ Thuần Nho và ông Tô Lâm cùng đứng dậy tiến đến bắt tay tôi giữa tiếng vỗ tay.

Sáng 15/2/1994, tôi dự buổi họp mặt đầu năm của hội trường Thăng Long thành phố Hồ Chí Minh. Nhiều người nói đến bố tôi: nghiêm, trịnh trọng, élégant (tiếng Pháp: thanh lịch). Có người còn nói vui ở trường hồi ấy ăn mặc đúng mốt nhất là hai thầy Tôn Thất Bình và Phan Thanh. Những người nhắc lại kỷ niệm này gồm có các ông Phong, Tô Lâm, Võ Thuần Nho , đặc biệt ông Trịnh Quán (hiệu trưởng trường Lê Hồng Phong Nam Định nổi tiếng đào tạo được nhiều học sinh giỏi). Lập hội này ở thành phố Hồ Chí Minh là muốn thực hiện “nghĩa tình, vui buồn có nhau”. Quỹ hiện có 400.000đ do chị Thục nguyên giáo viên trường tiểu học Thăng Long phụ trách. Ban liên lạc gồm có ông Phạm Gia Khánh 72 tuổi, Tô Lâm, cô Thục, nay bầu thêm ông Trịnh Quán và tôi. Ông Tô Lâm xin rút vì quá bận công tác. Ông Phạm Gia Khánh nói: Chúng tôi rất quí mến thầy Tôn Thất Bình, bây giờ trong ban liên lạc có con trai yêu của thầy, chúng tôi rất vui mừng. Ông Võ Thuần Nho còn nói thêm: ông Bình có học vấn cao, có tài mà không không ra làm việc cho Tây, lại đi dậy tư, rồi cùng ông Nguyễn Bá Húc và 6 người khác lập hội ADEL (Association pour le Développement de L’Engseignement Libre: Hội mở mang nền tư thục) noi gương Đông Kinh Nghĩa Thục hướng học sinh về tinh thần yêu nước và căm ghét thực dân Pháp. Ông Tô Lâm nhận xét: nói chung các thầy trường Thăng Long là élites (tiếng Pháp: tinh hoa) của xã hội thời bấy giờ.

Ngày 24/2 (tức rằm tháng giêng năm Giáp Tuất) tôi đưa ông Phạm Gia Khánh địa chỉ thầy Vũ Đình Hòe tôi biết được do một bạn Chu Văn An họp mặt đầu năm cho biết cụ hiện ở với con gái bên Thủ Đức. 25/2 thì cùng ông Khánh đến mời ông Trịnh Quán cùng sang thăm thầy Hòe. Vợ tôi làm kế toán ở cơ quan báo với lãnh đạo báo Nhân Dân  ở thành phố xin lĩnh nhuận bút hộ thầy Hòe một bài mới đăng báo Tết Giáp Tuất được 400.000đ và một ảnh tư liệu 40.000đ. Số tiền 440.000đ này sẽ là món quà Xuân bất ngờ với thầy.

Sáng 27/2/1994, tôi tháp tùng hai cụ thấp thập cổ lai hy Phạm Gia Khánh và Trịnh Quán đến thăm thầy học cũ Vũ Đình Hòe, 82 tuổi hiện đang ở chơi nhà con gái là chị Vũ Bảo Tuyên tại 121 đường Thống Nhất làng Đại học Thủ Đức. Hai cụ ông cụ bà cảm động mời trà, cà phê dùng với bánh đậu xanh Hà Nội, lại có cả kẹo Mỹ do một học trò cũ gửi biếu. Cụ Hòe mở an bom gia đình cho xem, chỉ rõ ảnh ngày 2/9/1945 cụ hồi ấy đã đeo kính) là một trong mấy người  đứng ngay cạnh Hồ Chủ tịch trên lễ đài. Trong an bom có ảnh cậu Phạm Tuyên tôi, cụ bảo hồi đó trong khu học xá ở Nam Ninh tại Trung Quốc, Phạm Tuyên còn trẻ nhưng rất có uy tín, tài năng. Thầy trò chuyện nọ nối chuyện kia thành ra đến từ lúc 7:30 mà mãi 10:40 mới lưu luyến chia tay. Khi chúng tôi xin phép về, cụ Hòe bùi ngùi nói: Gặp các anh thế này là tôi trẻ ra được mấy tuổi rồi. Riêng món quà bất ngờ tôi định đem sang cụ thì chỉ là tờ báo Nhân Dân số Tết Giáp Tuất, còn nhuận bút Hà Nội cho biết đã đưa anh Vũ Thế Khôi con trai cụ rồi. Trong khi nói chuyện, cụ Hòe biết tôi là con trai thầy Tôn Thất Bình đã khuyến khích tôi viết về bố tôi người mà theo cụ là một người đóng vai trò chủ chốt trong việc tồn tại của trường Thăng Long. Ông ấy còn che chắn nhóm các nhà cách mạng hoạt động trong và ngoài trường khỏi bàn tay của thực dân Pháp.

Tôi mê chụp ảnh, đi đâu cũng mang máy theo. Hôm đó tôi chụp ba bức ảnh: hai vợ chồng cụ Vũ Đình Hòe, cụ Hòe và cụ Phạm Gia Khánh, cụ Hòe và hai cụ Khánh, Quán. Có ảnh là tôi đưa ngay cho cụ Khánh.

Cụ Vũ Đình Hòe bảo phải viết về bố mình, tôi thấy thầy dạy chí phải. Nhưng cha con tôi xa nhau từ tối ngày 7/9/1945 tôi còn quá nhỏ mới năm tuổi. Khi Hà Nội thành lập hội cựu học sinh trường Thăng Long có bảo em tôi là Tôn Thất Thân cung cấp tư liệu về bố. Em báo lại cho tôi, nói là cần gấp bài và ảnh. Đặt hàng theo kiểu làm báo đúng hẹn phải có, tôi đành biết đâu tâu đấy. Chủ yếu là dựa trên những gì mẹ kể. Sợ bài quá ngắn, tôi viết phần đầu về ông nội Tôn Thất Cung. Ban truyền thống trường cắt đi vì lạc đề. Tôi cũng đành chịu. Nhưng nay tôi lại dám viết về bố tôi. Cũng chỉ dựa vào những gì các học trò cũ kể cho nhưng may mắn hơn là còn có Hồi ký của mẹ tôi là cụ Phạm Thị Giá cùng bản sao giấy khai sinh của bố tôi. Bố tôi là một trong những người sáng lập, quản lý và trực tiếp giảng dạy ở trường. Cho nên anh Phạm Ngọc Tâm thư ký ban truyền thống của ban liên lạc hội cựu học sinh trường Thăng Long có lần gặp tôi ở thành phố Hồ Chí Minh cứ nhấn mạnh là bố tôi không phải chỉ giảng dạy mà còn làm cả việc quản lý nhà trường, anh bảo như kiểu bên cạnh hiệu trưởng về giáo trình còn có bố tôi điều hành mọi việc của trường.

Nói vậy chứ mặc dù tư liệu còn thiếu sót nhưng tôi vẫn cứ mạnh dạn viết vì đã đến lúc không chần chờ được nữa. Tôi, dù kém hiểu biết, nhưng cũng đã hơn 80 tuổi rồi, ngày 22/2/2021 này là vừa 81. Đã thụ án chung thân với tiểu đường hơn 20 năm nay, mấy lần biến chứng, lại thêm ung thư mổ từ 2009, mới khám lại lần cuối đầu năm 2021, chưa di căn, nhưng ai biết bao giờ di căn. Cho nên trước khi chết và cả trước khi lẩm cẩm, nhớ nhớ quên quên thì biết gì cứ viết ra hết để thiên hạ phán xử. Không thể để cuộc đời bố tôi mãi mãi chìm trong bóng tối như ngót 80 năm nay.

Bố tôi – thầy Tôn Thất Bình sinh lúc 6 giờ 30 ngày 5/4/1907, tức ngày 25/2 năm Đinh Mùi (Huế ghi là Đinh Vỵ) . Tôi may mắn lần đầu tiên được biết tỷ mỉ như thế về ngày giờ sinh của bố là nhờ cuối năm 2020 chị họ Nguyễn Khoa Thị Nhuận (88 tuổi) từ Huế gửi cho tập bản sao khai sinh từ ông nội Tôn Thất Cung khai tại Phủ Tôn Nhân Huế hệ 7 phòng 8 có hai người làm chứng là Tôn Thất Bính, Tôn Thất Phố và đóng dấu đỏ chữ nho.

Tôi lại có bản sao Hồi Ký duy nhất của mẹ là cụ Phạm Thị Giá viết tại Bạc Liêu từ cuối năm 1993 đến đầu năm 1994. Bà mẹ hơn 80 tuổi ghi lại nhiều chuyện về bố giúp tôi hiểu thêm về ông.

Học sinh Trường Quốc Học Huế Tôn Thất Bình cùng một số bạn bị đuổi học vì chống đối đốc học người Pháp, tham gia các cuộc bãi khóa để tang Phan Châu Trinh (1925) và đòi ân xá Phan Bội Châu (1926). Tri huyện Tôn Thất Cung cho con ra Hà Nội tiếp tục học. Tại đây, anh Bình vừa dạy học ở trường Gia Long vừa tiếp tục học thêm cho đến thi đỗ cả hai phần tú tài Tây. Cũng ở Hà Nội, anh tiếp xúc với chủ bút báo Nam Phong Phạm Quỳnh, biết con gái đầu của ông.

Trong thời gian đó, ông quan huyện từng làm quan ở nhiều huyện Nam Trung Bộ, rồi về huyện Phong Điền Thừa Thiên Huế, chống lại lệnh viên công sứ Pháp, không chịu đi bắt cộng sản mà ông cho là người dân lương thiện, bị buộc từ quan. Anh Bình nhận thư cha viết vắn tắt là: “Nay chú hươu rồi (Nay cha về hưu rồi) Việc nhà con lo”. Từ đấy anh Bình lo cho cả gia đình ở Huế, phụ vào lương hưu ít ỏi của người cha thất sủng, nuôi bà dì là mẹ kế và hai em trai. mấy em gái con bà. Khi anh kết hôn thì cha đã về hưu. Năm 1931 ấy, chủ bút Nam Phong tạp chí Phạm Quỳnh cũng mới ngót 40 tuổi.

Mẹ lo việc nhà chỉ biết bố tôi dạy Pháp văn và có tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa của trường, cũng nhiều khi đại diện nhà trường đi đối thoại với chính quyền thực dân khi nhà trường bị họ gây khó dễ. Có lần bị chất vấn vì sao tại lễ kỷ niệm Jeanne d’Arc anh hùng dân tộc vĩ đại của nước Pháp mà ông lên diễn thuyết lại nói nhiều về Hai Bà Trưng hơn. Ông đáp vì học trò tôi chưa có nhiều hiểu biết về lịch sử Pháp, nói Hai Bà Trưng sau đó mới nói Jeanne D’Arc cũng là người như thế của nước Pháp, họ hiểu ngay. Lần khác bị chất vấn vì sao lệnh treo hai cờ ngày lễ mà trường lại treo cờ Việt Nam to còn cờ Pháp nhỏ. Ông nói ngay trên cờ nước Úc và cờ Canada (thời ấy), ở góc nhỏ có hình cờ nước Anh, bé nhưng đâu phải vì thế mà hai nước trên không dưới quyền nước Anh. Còn nhiều chuyện khác nữa, ông sẵn sàng đương đầu bênh vực trường, bênh vực nước nhà.

Năm 1998, ông Phạm Ngọc Tâm thư ký ban Truyền thống của ban liên lạc học sinh trường Thăng Long trước cách mạng tháng 8/1945 có thư từ với tôi, còn đến nhà tôi và  về tận Bạc Liêu gặp mẹ tôi. Anh cho biết theo các ủy viên ban liên lạc, thì bố tôi không chỉ là thầy dạy Pháp văn mà còn tham gia điều hành nhà trường. Nhờ bản sao khai sinh của bố, lần đầu tiên tôi biết được ông là Phó Đốc Giáo trường Thăng Long. Có lẽ như chức phó hiệu trưởng ngày nay.

Năm 1931 bố cưới mẹ tôi, năm 1932 thì sinh con gái đầu lòng Tôn Nữ Thị An. Vẫn lo chu cấp cho đại gia đình ở Huế cho nên sau khi có con đầu lòng, ông phải nhận làm chủ bút cho một tờ báo tiếng Pháp mang tên La Patrie Annamite (Tổ Quốc An Nam) nhưng do một người Việt làm chủ nhiệm là ông Phạm Lê Bổng. Ông này ra báo chỉ cốt được phép mua giấy giá rẻ để cung cấp cho người nhà có nguyên liệu làm pháo. Mọi việc về bài vở đều một mình bố tôi lo nhưng phải bảo đảm báo không bị đóng cửa làm ông mất nguồn nguyên liệu. “Thầy Tôn Thất Bình là nhà báo được nhiều người biết tiếng do sành tiếng Pháp và có tài hùng biện”. (trích Lịch sử truyền thống trường Thăng Long (Ngõ Trạm) Hà Nội do Phạm Ngọc Tâm sưu tầm biên soạn). Ông Tôn Thất Vỹ, sau này làm cách mạng bị phủ Tôn nhân Huế bắt bỏ họ Tôn Thất mới đổi tên thành Nguyễn Minh Vỹ, từng làm Tổng cục trưởng Tổng cục Thông Tin Việt Nam Dân Chủ Cộng hòa có kể là những bài báo đầu tiên ông viết là trên báo này, được sự nhuận sắc trau chuốt của bố tôi đã được người đọc khen ngợi. Hồi dựng tượng Pétrus Ký ở Sài Gòn, báo này chê là đúc tượng danh nhân người ta thường ghi lời nói thể hiện tư tưởng của người được tạc tượng, đằng này chỉ thấy toàn là huân chương với bội tinh!!?

“Các công việc đối ngoại của trường Thăng Long với nhà cầm quyền Pháp đều do thầy Tôn Thất Bình đảm nhận.” Năm 1993, thầy Vũ Đình Hòe nêu ý kiến: “Làm tốt việc đó là đảm bảo cho trường Thăng Long tồn tại mà vẫn giữ vững được bản chất yêu nước rất đặc trưng của trường” (trích tài liệu đã dẫn)

Vốn tính biết lo xa của con nhà nghèo, có con đầu lòng ông cho đóng ngay một hộp gỗ nhỏ, đề tên con gái, có khe ở nắp hộp, mỗi tháng cho vào một số tiền nhất định để lo cho con ăn học sau này. Các con kế tiếp cũng thế, mỗi con mỗi hộp. Chỉ có con gái út ra đời khi ông không còn ở nhà mới không có.

Có điều lạ là một người có văn hóa cao như ông mà chưa hề bao giờ mua cho con cái – đến sáu đứa – lấy một món đồ chơi nào. Các con chỉ nghe tiếng mẹ lắc chùm chìa khóa mà nhìn theo lúc còn nằm nôi và khi lớn hơn thì nghe tiếng ấy mà đi theo mẹ để bố yên tĩnh làm việc.

Ngay đến anh Đại tôi là con cưng cũng không có đồ chơi. Được bố đưa đi xem đấu kiếm để bố lấy tài liệu viết báo, anh rất thích. Nhưng về nhà cũng chỉ lấy cái rổ che mặt và que đan dài để biểu diễn đấu kiếm, toàn đồ dùng của mẹ. Trong khi đồ chơi của bố có cả những thứ độc đáo. Thời ấy, người Việt mình mấy ai có xe hơi. Vậy mà giáo sư kiêm diễn giả nổi tiếng Tôn Thất Bình lại đi xe hơi đến nơi diễn thuyết. Mà là tự lái. Một lần đi xa, có tài xế ngồi bên, không may đến chỗ vào cua gắt, vì mới học lái ông trở tay không kịp, xe lăn xuống ta luy âm. May mà không chạy nhanh nên cũng chẳng ai bị thương. Khi lập biên bản, tài xế ngồi bên trái bị phạt phạm lỗi lái xe. Thật ra là chính bố tôi lái, nhưng xe hơi này là loại của Mỹ, hình như mác Studebeker tay lái nghịch. Người lập biên bản xem xét qua loa, không nhận ra hoặc cho qua vì nể nhà báo. Thành ra chuyện này không mấy người biết . Ông kể với vợ chuyện thoát chết, mới đến tai tôi như kể trên.

Nhà số 5 phố Hàng Da các cửa kính đều có rèm lụa vàng. Xe xích lô, xe tay nhà cũng sơn vàng và người đạp xe kéo xe cũng mặc áo vàng, chân quấn xà cạp vàng. Có ý nhấn mạnh chất hoàng tộc của mình

Tuy vậy, có lần mẹ tôi kể hai vợ chồng đứng trên gác hai nhà số 5 nhìn sang phía trước mặt, thấy nhà 22 Hàng Da rao bán có 4.000 đồng, mẹ tôi bàn nên mua vì họ cần tiền nên bán rẻ quá. Bố tôi bảo mua làm gì cái nhà thấp lè tè lại bẩn thỉu thế. Mẹ tôi bảo nhưng nó là nhà của mình, sửa sang là đẹp ngay. Nhà mình đang ở có cao rộng cũng là nhà của thầy. Ông ít chú ý những chuyện lâu dài. Lần khác mẹ tôi bảo mình cũng làm báo diễn thuyết sao không viết sách in sách như thầy hoặc chú Nguyễn Tiến Lãng. Bố tôi bảo: báo người ta đọc rồi quên; diễn thuyết người ta nghe rồi càng quên nhanh hơn; làm sách còn mãi, lôi thôi lắm.

Sau này, tôi đọc sách Hồi ký Vũ Đình Hòe – tập I của Nhà xuất bản Văn hóa – Thông tin mới biết là bố tôi ngoài việc giảng dạy và quản lý trường Thăng Long còn tham gia nhiều hoạt động xã hội, nổi tiếng nhất là Hội Ánh Sáng do báo Ngày Nay khởi xướng để chống nạn nhà ổ chuột, tối tăm thiếu vệ sinh, ông là một trong ba chủ tịch cùng hai chủ tịch khác là Vũ Đình Hòe và Nguyễn Tường Tam. Hội này đã xây dựng được khu nhà Ánh sáng kiểu mẫu tại bãi Phúc Xá bên Sông Hồng. Ông cũng tham gia phong trào Truyền bá Quốc ngữ với Nguyễn Văn Tố làm chủ tịch, bố tôi và ông Vũ Đình Hòe làm phó chủ tịch (trang IV và V sách Hồi ký Vũ Đình Hòe, tập I)

Có lần ông về Hải phòng diễn thuyết quyên góp cho phong trào xây dựng Nhà Ánh Sáng. Nhà văn Nguyên Hồng chứng kiến toàn bộ buổi diễn thuyết từ khi diễn giả nổi tiếng hùng biện Tôn Thất Bình đến cho tới khi kết thúc, sau này ông bệ gần như nguyên xi cảnh tượng đó vào tác phẩm lớn Sóng Gầm được chọn in trong Tuyển tập Nguyên Hồng (tập III) từ trang 481 đến trang 484. Chỉ có một thay đổi nhỏ là cho diễn giả trong truyện có tên là Tôn Thất Bằng. Cuối trang 484 này lại thuật buổi diễn thuyết khác ở hội quán Trí Tri Nam Định về Nền quân chủ thịnh trị ở Anh và ảnh hưởng của nó đến văn học, nghệ thuật, khoa học như thế nào, nhân vật Thanh “ngạc nhiên hết sức trước sự hiểu biết của một vị giáo sư mà Thanh thấy sao mà rộng lớn đến thế”

Ngoài diễn thuyết, ông còn hay trả lời phỏng vấn của các báo đài từ Pa ri đến. Dì Phạm Thị Thức kém mẹ tôi hai tuổi, hồi ấy ở Hội Vũ gần nhà số 5 Hàng Da, một hôm hớt hải đến bảo mẹ tôi cùng di về nhà dì ngay để nghe bố tôi trả lời phỏng vấn của đài Pa ri, mà dì bảo nghe tức lắm: cứ con đĩ (chỉ người phỏng vấn) hỏi một câu, chàng (tức bố tôi) lại đáp ngay một câu, nào là: Nghe giọng anh nói thì chắc anh đã sống ở Pa ri nhiều năm? – Tôi chưa sang Pháp bao giờ, nhưng có may mắn được học nhiều thầy người Pa ri.

Còn ở trường Thăng Long thì hầu như mọi hoạt động ngoại khóa đều do bố tôi tổ chức như lần cùng thầy Nguyễn Dương đưa nữ sinh đi thăm đền Lý Bát Đế Bắc Ninh và các hoạt động thể dục thể thao của trường có cả vợ con các thầy đến xem… Bản thân thầy Tôn Thất Bình cũng là một tay quần vợt có hạng và khiêu vũ cũng là tay sành điệu. Ông xuất hiện trước công chúng rất nhiều và thường là nổi bật.

Thế rồi tất cả những hào nhoáng lừng lấy ấy đều biến mất từ tối 7 tháng 9 năm 1945. Cả nhà tôi đang ngồi ăn cơm tối quanh chiếc bàn dài. Có tiếng chuông ở cổng, ông lão bộc Nguyễn Văn Hạt ra mở cửa rồi vào báo: Có hai anh học trò trường Thăng Long đến xin gặp thầy. Bố tôi đang ăn cơm nên bảo đưa hai anh ấy vào phòng khách. Ông lão đưa khách vào. Nhưng họ không vào phòng khách mà vào thẳng phòng cả nhà đang ăn. Một anh mặc áo dài trắng, anh kia mặc Âu phục màu vàng đất như người đưa thư của bưu điện vẫn đến nhà. Có khác là anh ta cầm súng lục đã lên đạn, kéo dài súng ra. Tôi năm tuổi mở to mắt nhìn thấy rõ như thế. Anh áo dài trắng lễ độ nói: xin mời thầy đi cùng chúng tôi. Bố tôi nói: để tôi ăn hết chén cơm này đã. Anh áo trắng nói: xin mời thầy.

Mẹ tôi có vẻ lo lắng, năm chị em tôi ngơ ngác, chỉ có chị An gục mặt xuống bàn ăn khóc rấm rứt.

Trong Hồi Ký viết năm 1994, mẹ tôi kể rõ như sau:

Ăn xong, anh lên gác thay quần áo, tôi định lên theo, họ ngăn lại và chỉ một người lên theo, còn người kia đứng canh ở dưới nhà.

Lúc đó tôi lo sợ gần ngất đi. An con gái lớn 13 tuổi biết sự thể nên gục đầu xuống bàn khóc giữa các em nhỏ ngơ ngác chẳng hiểu chuyện gì. Một lúc sau anh (bố tôi – PT chú) xuống mặc áo blouson len nâu, tay không cầm gì, nhìn tôi và các con với đôi mắt ái ngại và theo hai người đi; anh đi giữa, lặng lẽ ra ô tô. Hàng xóm không ai hay gì hết.

Tôi xúc động nước mắt trào ra. Ngay hôm ấy vội cho người báo các em biết rồi cứ nằm vật vã khóc cả ngày mùng 8/9/1945. Đến tối thì thấy đau bụng trở dạ, cô Duy, chị Cả, dì Hỷ, chị Tường đều lại thăm và đưa đi hộ sinh. Đến 20:00 thì sinh em gái út, sinh rất dễ dàng ngay trên giường nằm, em nặng 3kg tròn trĩnh xinh xắn.

Mấy ngày nằm nhà hộ sinh, mỗi khi nghe tiếng giầy cồm cộp lại tưởng như anh được về vào thăm; khi tiếng giày qua phòng bên lại thở dài: “Họ vào thăm vợ con họ đấy (…) Cứ thế lần lữa trông chờ trong lo âu, chờ ba vào khai sinh cho con, mãi cho đến 10 ngày, tức 18/9 mới nhờ chú Duy thay mặt để khai sinh cho con. Nghĩ thương con ra đời vào lúc gia đình gặp cơn tai biến, thương số con vất vả nên đặt tên cho con là Thanh Nhàn (…) Được nửa tháng vội làm đơn lên Bộ Nội Vụ xin cho anh được tha.

Khi ấy ông Hoàng Hữu Nam là chánh văn phòng Bộ Nội vụ, tôi có trình bày: “chồng tôi bị bắt vì tội gì, nếu có tội, xin cho biết, gia đình cam chịu, còn nếu không, xin cho về với gia đình.” Ông chánh văn phòng cho biết: “Bọn Pháp ngày nay đang lùng những người thân Pháp để lợi dụng, nếu ông ở nhà, nó lại bắt dùng vào những việc có hại cho nước, ông sẽ mang tội, mà gia đình cũng không giữ được. Chúng tôi đưa ông đi an trí một nơi, cách biệt với gia đình để giữ cho ông được an toàn. Hồ sơ ông vẫn như tờ giấy trắng vậy thôi. Hành vi của gia đình là sự bảo đảm tốt cho ông”. Như vậy là không nói năng gì nữa. (…) Mấy tháng sau nghe tin con gái ông Bổng (chủ nhiệm báo La Patrie Annamite) xin được phép đi thăm ông, ông ta cũng bị bắt cùng ngày với anh B. Tôi vội vàng cho em Mỹ (11 tuổi) đi cùng, em An còn phải ở nhà coi em bé. Chiều đến, em Mỹ về nói là có được gặp ba. Ba thấy con ba mừng lắm, nhưng không được lại gần nói chuyện, sau ba ghé lại gần nói nhỏ: “Con về nói với me là ba có một lạng vàng để trong tủ sắt me lấy ra mà dùng.” (…)_

Mấy tháng sau, một hôm tôi đứng ở cửa chợt thấy một người thanh niên đi đi lại lại, nhìn trước ngó sau không thấy ai, vội đưa cho tôi một tờ giấy bản gấp kín rồi vội đi ngay, không kịp cho tôi hỏi đôi câu. Mở tờ giấy ra đúng chữ anh viết bằng bút chì: “Nhớ em và các con lắm, anh bị đi kiết lỵ mệt lắm, không biết có thuốc gì cho khỏi.” (…) Sáng hôm sau tôi dậy thật sớm cùng u Bình ra xe điện đi vào Hà Đông, rồi đợi ô tô đi Hoài Đức (…) đến Hoài Đức tôi hỏi thăm đến cửa Phủ thấy có lính bồng súng gác (…) 12 giờ trưa mới thây ô tô về. Bà bán quán nói: “Ô tô ông chủ tịch về đấy”. (…) Tôi vội đến chào ba ông và hướng về ông chủ tịch nói : “Tôi là vợ ông Bình xin phép ông cho tôi được thăm nhà tôi”. Ông ta cũng không hỏi ai bảo cho biết mà vào thăm, mà chỉ cho một ông cán bộ đứng cạnh mà nói: “Bà Bình tự ý vào thăm ông ấy, đồng chí đưa bà vào văn phòng ngồi đợi”. Nói rồi ông ta đi một hướng khác. Ông cán bộ đưa tôi vào một phòng, trong phòng có một bàn giấy và mấy ghế ngồi, gần đấy có một cửa sổ trông xuống sân rộng. (…) chợt cháu bé trai mà tôi gặp lúc ở cổng cứ nhìn tôi và hỏi “Bà tìm ai.” Tôi nói: “Em nói với ông Bình là có người nhà vào thăm”. Tôi thấy cháu chạy đến cửa một gian nhà nhỏ, độ một lúc thì thấy anh Bình đứng ở cửa nhìn lên thấy tôi có vẻ mừng nhưng không dám ra sân, giả vờ làm mấy động tác thể dục, giơ hai tay lên vận động (…) anh mặc bộ quần áo bà ba trắng. (…) đến 3 giờ mới thấy anh cán bộ ngồi nơi bàn giấy và gọi một anh khác bảo: “ Cho tôi ông Bình”. Một lúc thấy anh lên, anh cán bộ chỉ cho anh ngồi một ghế cạnh anh ta, còn tôi thì ngồi cách một bàn giấy trước mặt hai người. Trông anh xanh, tôi hỏi: “Anh có được khỏe không?” Anh nói “Dạo nọ anh có bị đau kiết lỵ nhưng nay đã khỏi rồi”. Anh cán bộ nói thêm” “Ông có bị đau kiết lỵ chúng tôi đã lấy thuốc khỏi rồi. Ông ở đây ăn cùng chúng tôi, hằng ngày lên coi báo chí” . Anh hỏi: “Các con có khỏe không anh nhớ chúng nó lắm, sao em không chụp ảnh em bé cho anh coi”. Tôi nói Bà ngoại và các em đã ra đông đủ cả, em gửi 300đ để anh mua thuốc phòng khi ốm đau”. Anh nói: “Em để tiền mà nuôi các con”. Tôi đưa mấy lá thư các con gửi qua anh cán bộ coi và đưa lại cho anh. Anh hỏi: “Em đi với ai vào đây”, tôi nói “Em đi cùng u Bính, u ngồi đợi ở quán nước”. Vì có người ngồi đấy không tiện nói gì hơn. Sau anh cán bộ nói: “Bà ở Hà Nội vào, ở đây cứ 5 giờ là hết ô tô ra Hà Đông, mà ngoài đường quân Tầu đi lại nhũng nhiễu lắm. “Anh nghe nói vậy lo sợ liền bảo: “Thôi em đi về kẻo lỡ xe phiền lắm, em cố giữ gìn sức khỏe chăm sóc các con. Em Mỹ có nói với em không? Mua cho anh một quyển Tự điển Việt – Anh anh học thêm”. Biết không thể ngồi lâu và nói gì hơn nữa, tôi vội đứng lên chào và cảm ơn: “Tôi vào đây được thấy rõ tôi cũng yên tâm. Cảm ơn các anh đã giúp đỡ nhà tôi khi đau ốm. Tôi xin phép về kẻo tối.”

Anh đứng lên lại gần tôi, tay nắm giải khăn tang tôi đội trên đầu, giật mạnh mấy cái, mắt đỏ hoe, buồn rượi! (…)

Đến tháng 10/1946, trong khi cả nhà đang ăn cơm thì có một thanh niên đến nói là người nhà ông Đặng Thai Mai báo cho gia đình biết là: Ông Bình hiện nay đã đưa về Ty Liêm phóng, vài hôm nữa sẽ được về, có ai đến làm tiền để ông được tha thì gia đình nên cảnh giác kẻo bị lừa.

Cả nhà hay tin mừng quá, sáng hôm sau tôi và cô Hoàn mua quà bánh đến Ty Liêm phóng thăm. Tôi gửi quà, họ nhận và nói: đợi đấy sẽ có trả lời. Tôi và cô Hoàn đợi một lúc thì có một người ra đưa cho mảnh giấy viết bút chì, đúng chữ anh: “Anh đã nhận được quà, anh rất sung sướng, mai sẽ được về sum họp cùng gia đình”.

Tuy chưa được gặp mặt nhưng mừng là ngày mai anh sẽ được về.

Sáng hôm sau, tôi và cô Hoàn đi đón, tới nơi thì được người ta cho biết : “Các người đưa về hôm qua nay đã chuyển đi nơi khác rồi, Pháp nó đánh mạnh ở Kiến An.”

Hai chị em chưng hửng buồn rầu ra về! Còn biết nói gì nữa! Sau tin vui là nỗi buồn muôn thủa!

*

*      *

Trong Hồi Ký mẹ có viết là hồi bị giữ ở Phủ Hoài Đức Hà Đông, bố tôi ở cùng phòng vơi ông quan châu Cầm Văn Dung. Sau Hiệp định Giơne 1954, Hà Nội giải phóng. Năm 1955, ông Cầm Văn Dung về Hà Nội họp các ủy viên Mặt trận Dân Tộc Thống Nhất đến thăm gia đình tôi tại 16 Hàng Da. Chúng tôi vừa mừng vừa lo. Lo vì biết chắc sẽ có cơ quan an ninh theo dõi. Lại mừng vì mong biết tin tức bố tôi.

Mẹ tôi tiếp ông Dung trong buồng nhìn ra đường trên gác hai. Hai cửa sổ và cửa ra ban công đều mở rộng. Tôi hé cửa phía ra sân cạnh buồng nên nghe được hết cả cuộc đối thoại. Ông Dung người nhỏ nhắn, mặc bộ đại cán vàng đất, đầu đội mũ dạ đen có che tai, đi dứng nhẹ nhàng, nói năng cũng nhẹ nhàng. Ông kể là từng ở cùng buồng với bố tôi khi bị giữ ở Hoài Đức, kể rõ tên  từng chị em tôi, kể cả em út chưa biết mặt cha. Sau đó ông hỏi một câu làm chúng tôi thất vọng: Gia đình có biết ông Bình nay ở đâu không? Đó chính là điều chúng tôi mong được ông cho biết khi nhận lời tiếp ông. Mẹ tôi từng gửi thư lên Đại tướng Võ Nguyên Giáp hỏi thì văn phòng hỏi lại: xin cho biết đồng chí Tôn Thất Bình nhập ngũ ngày nào, chúng tôi hiểu ngay thư đã không đến tay đại tướng. Khi biết là gia đình tôi chẳng biết gì, bấy giờ ông Cầm Văn Dung mới nói là sau khi có lệnh được tha, bố tôi được đưa về Hà Nội mấy ngày, sau đó đưa trở lại Hoài Đức, nghe nói vì Pháp gây hấn ở Kiến An Hải Phòng, kế hoạch thay đổi. Rồi một sáng sớm, khoảng 5 giờ, có người đến đưa ông Bình đi. Chúng tôi quen với những chuyến đi sớm như vậy, thường là chẳng lành. Mỗi lần đưa đi theo compagnie des six (tiếng Pháp: nhóm sáu người) thường không ai về. Sáng hôm ấy, hơi lạnh, ông Bình mặc cái áo lu dông len nâu quen thuộc. Đến trưa, thì tôi thấy một anh dẫn giải sáng đó mặc chiếc áo tôi rất quen nên nhận ra ngay. Từ đó bặt tin ông. Nay có dịp về Hà Nội họp, gặp cụ Ngô Tử Hạ là người quen cũ, tôi hỏi thăm thì biết bà vẫn ở Hà Nội lại có tham gia công tác mặt trận nên tìm đến nhà hỏi thăm cho biết cuối cùng thì ông Bình ở đâu.

Nhớ lại hồi cuối 1972 đầu 1973 tôi về lại báo Nhân Dân  sau 15 năm trôi nổi, anh Thép Mới người cố công đưa tôi trở lại với nghề mình say mê nhất đã dặn: Về đây, mày nên thận trọng, công an khu vực gây khó dễ khi cơ quan muốn nhận mày, nói mày giao du với phần tử xấu. Tôi nghĩ câu đó chắc ám chỉ việc tối ấy gia đình tôi tiếp ông Cầm Văn Dung.

Bố tôi, thầy Tôn Thất Bình là một trong những người sáng lập và điều hành trường Thăng Long (Ngõ Trạm) nổi tiếng, một cái nôi đào tạo nhiều nhà cách mạng. Ông còn là nhà họat động xã hội có tài hùng biện đóng góp vào sự truyền bá quốc ngữ, cải thiện nhà ở cho dân nghèo và nhiều hoạt động văn hóa khác, đã nổi lên như một ngôi sao và tắt lịm đi như sao băng chìm vào bóng tối. Năm ấy bố tôi chưa đến 40 tuổi.

Nhưng theo tài liệu đã dẫn của Phạm Ngọc Tâm, học sinh Thăng Long khóa 1940-1944 có xác nhận của Trưởng ban liên lạc Đào Thiện Thi ngày 2.9.1994, thì: “Cách mạng Tháng Tám, Thầy cũng bị bắt giữ “vì tình nghi là thân Pháp, nguy hiểm cho cách mạng”. Chưa được xét hỏi thì kháng chiến bùng nổ. “Thầy không hề bị đưa ra tòa án, không có bản án tử hình nào đối với ông cả, và bị chết vì bom đạn khi Pháp nhảy dù Bắc Cạn” (Lời ghi xác nhận của ông Lê Giản, nguyên Tổng Giám đốc Nha Công an 1946)

Thầy Tôn Thất Bình mất cuối năm 1947 khi Pháp nhảy dù Bắc Cạn”.

Bố tôi lại lâm vào cảnh như ông ngoại tôi năm ấy chăng: Không có tội, sao lại bị bắt? Không có tội sao lại chết không rõ ràng?

Mong những ai còn thương yêu, quí trọng và biết rõ về bố tôi lên tiếng để trả lại sự trong sạch và nói rõ tấm lòng yêu nước của thầy Tôn Thất Bình như các cựu học sinh trường Chu Văn An nọ đã đứng ra minh oan cho thầy Dương Quảng Hàm để việc mất tích bí ẩn của thầy được rõ ràng và ông lại trở thành đúng như con người thật của ông là một người thầy – liệt sĩ được đời tôn vinh.

Thành phố Hồ Chí Minh mùa cách ly Covid-19 ngày 19/2/2021

Phạm Tôn Tôn Thất Thành

Chuyện một gia đình trí thức dấn thân

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 1 tháng 3 năm 2021.

Quốc Minh

Lời dẫn của Phạm Tôn: Bài đăng trên trang Phóng Sự báo Tuổi Trẻ  số ra thứ tư 3/9/2014.

*

*       *

“Với tôi, giáo sư Dương Quảng Hàm là một người thầy, một trí thức đáng kính. Ông vừa cống hiến cho nước nhà thời lầm than vừa vẹn toàn gia đình.

Ông mất sớm nhưng có thể thanh thản vì con cháu đều tiếp nối là trí thức dấn thân”.

Tròn 68 năm nhắc nhớ về giáo sư Dương Quảng Hàm, ông Hoàng Tấn Anh – nguyên tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn pháo binh 523 tham chiến ở Điện Biên Phủ, cựu giáo viên Trường Chu Văn An – vẫn không kìm được nỗi xúc động. Tuy ngắn ngủi nhưng cuộc đời giáo sư Hàm để lại lẽ sống cho người sau phải suy ngẫm. Một trí thức không chọn cuộc sống vinh thân phì gia ích kỷ, mà dấn thân với vận nước và chấp nhận thiệt thòi, hiểm nguy…

Người thầy ái quốc

Nhìn lại những tấm ảnh bạc màu thời gian, ông Hoàng Tấn Anh tâm sự mình không được thọ giáo thầy Dương Quảng Hàm nhiều, vì khi ông vào Trường Bưởi (Chu Văn An) cũng là lúc máy bay đồng minh ném bom quân Nhật thời điểm cuối Thế chiến thứ hai. Ngôi trường danh tiếng này phải chuyển đi mấy nơi. Ông Tấn Anh theo học một chi nhánh tại Thanh Hóa.

“Tuy nhiên, tôi được học và rất thích đọc các sách quốc văn, Việt sử của thầy. Thời bình có thể không cảm nhận hết, nhưng vào thời giặc giã ấy, những trang sách này khơi gợi mạnh mẽ tinh thần ái quốc, yêu thương giống nòi, đặc biệt là thể hiện mạnh mẽ tinh thần canh tân đất nước vô cùng cần thiết vào thời điểm ấy” – ông nói.

Ông Tấn Anh tâm sự năm 1945, ông lên Hà Nội học ban tú tài, được chính thầy Dương Quảng Hàm chủ trì cuộc thi này. Lúc ấy thầy Hàm dạy và chấm thi cả con em người Pháp. Thầy khéo léo lồng vào nhiều bài giảng văn sử chống ngoại xâm nước Việt. Mật thám Pháp biết, rất bực bội mà vẫn phải kính trọng người thầy Việt Nam.

Ngày 2-9-1945, nước Việt Nam độc lập. Giáo sư Dương Quảng Hàm tình nguyện góp sức cho nền giáo dục mới. Đây là thời điểm nước nhà rất cần trí thức đóng góp tâm huyết và trí tuệ.

Mùa đông năm 1946, Pháp động binh tái chiếm Hà Nội. Thủ đô cũng như cả nước lại bước vào cuộc kháng chiến vệ quốc. Nhân dân không tham gia chiến đấu thì đi sơ tán, nhưng giáo sư Dương Quảng Hàm vẫn ở lại với Hà Nội.

Lúc này, ông đang làm việc ở Trường Chu Văn An. Người nhà kể ông đã giải thích tại sao mình không sớm đi sơ tán: nếu ông đi, khi ngành giáo dục cần thì biết tìm mình ở đâu.

Tối 19-12-1946, Hà Nội rền tiếng súng đạn. Chiến sự càng ngày càng ác liệt. Ông Hoàng Tấn Anh lúc ấy là phái viên tác chiến, sau làm đại đội trưởng đại đội tự vệ Duy Tân.

“Khoảng chiều 23-12-1946, chiến sự diễn ra khắp Hà Nội, mặt trận liên khu 2, tức phía nam Hà Nội, không nơi đâu không rền tiếng súng. Các chiến sĩ, trong đó có những người từng là học trò Trường Chu Văn An, đang chiến đấu thì thấy thầy Hàm xuất hiện ở khu vực phố Lê Văn Hưu giao với phố Hàm Long.

Thầy trò chưa kịp gặp nhau, hỏi han tình hình thì chiến sự lại rộ lên dữ dội. Pháp huy động cả pháo binh, xe tăng, thiết giáp tấn công khốc liệt. Các chiến sĩ thấy thầy Hàm trúng đạn, gục xuống ở đầu phố Lê Văn Hưu nhưng không thể làm gì được trong làn đạn ngược xuôi dữ dội.

Sau đó thi hài của thầy thất lạc trong bãi chiến địa đổ nát, bốc cháy. Đó cũng là tình cảnh của nhiều người dân và chiến sĩ trong thời khắc lịch sử ấy. Không phải ai ngã xuống trong bom đạn cũng có thể được vẹn toàn mồ yên mả đẹp” – ông Tấn Anh ngậm ngùi!

Về sau có thông tin nhiễu loạn cho rằng nhìn thấy giáo sư Dương Quảng Hàm đang sống an nhàn ở Pháp. Sở dĩ người ta suy diễn như vậy vì thầy Hàm vừa Nho học vừa Tây học. Ông là thầy của cả người Pháp và có quan hệ với họ. Nếu ông bỏ đất nước sang Pháp, có lẽ không khó để tìm đường…

Ông Tấn Anh kể mình rất buồn với thông tin này. Từ lâu, trong trái tim ông Tấn Anh đã xem thầy Hàm không chỉ là nhà giáo dục mẫu mực, mà còn là một nhân sĩ yêu nước. Cách ái quốc của ông cũng như nhiều nhân sĩ thời ấy không hẳn là cầm súng, mà họ còn dùng tri thức của mình để truyền lòng yêu nước, sẵn sàng chiến đấu vệ quốc vào lòng học trò, nhân dân.

Chính ông Hoàng Tấn Anh đã cùng ba người biết chuyện này là chính trị viên Đặng Văn Thái (đại đội tự vệ Duy Tân), ông Ngô Hương (tiểu khu trưởng tiểu khu 1) và ông Đỗ Đức Kiên (ủy viên Ủy ban kháng chiến Liên khu 2) cùng ký xác nhận về sự hi sinh của giáo sư Dương Quảng Hàm ở phố Lê Văn Hưu trong chiều 23-12-1946.

Mọi chuyện đã rõ ràng. Học trò, nhân dân Hà Nội và lịch sử vẫn tiếp nối trân trọng giáo sư Dương Quảng Hàm là nhân sĩ yêu nước. Ông đã không bao giờ chọn con đường an thân trong tình cảnh loạn lạc, chiến tranh của dân tộc. Chỉ có điều ngậm ngùi là suốt bao nhiêu năm mộ bia của ông ở nghĩa trang gia tộc tại làng quê Hưng Yên vẫn chỉ là một nấm chiêu hồn không có hài cốt!

Tự hào một gia đình

“Khi tôi sinh ra đời thì ông tôi đã mất rồi, nhưng mẹ và các chú bác vẫn kể cho tôi nhiều chuyện xúc động về ông. Và đó không chỉ là những câu chuyện sự nghiệp mà còn là chuyện ông sống thuận thảo vợ chồng, dạy dỗ con cái nên người như thế nào”. Nhắc nhớ về ông ngoại mình, giáo sư – tiến sĩ Nguyễn Việt Bắc, Viện Khoa học công nghệ quân sự Bộ Quốc phòng, tự hào tâm sự.

Ở trường, thầy Hàm rất tận tụy với học trò, về nhà ông cũng tận tâm dạy dỗ con cái. Tuy sớm mất cha, các con vẫn học hành, đỗ đạt giáo sư, tiến sĩ. Đặc biệt có những người vừa là trí thức vừa dấn thân hoạt động cách mạng.

Trong thời cuộc đói kém và giặc giã triền miên hồi ấy, không có nhiều gia đình được như nhà giáo sư Hàm. Ngày 2-9-1945, cô Dương Thị Thoa, người con gái thứ tư của giáo sư Dương Quảng Hàm, chính là người được chọn kéo cờ trong lễ Quốc khánh đầu tiên của Việt Nam.

Tham gia phong trào Phụ nữ cứu quốc Hà Nội, ngày lịch sử ấy cô Thoa dẫn đầu đoàn phụ nữ diễu hành ở quảng trường Ba Đình và được chọn cùng cô gái dân tộc Tày Đàm Thị Loan kéo cờ Tổ quốc trong nền nhạc Tiến quân ca mở ra một thời đại của dân tộc. Với hoàn cảnh gia đình sư phạm yên ấm của mình, cô Thoa có thể an thân nhưng lại chọn cuộc đời cách mạng đầy chông gai.

Trận đói khủng khiếp năm 1945, cô nữ sinh này đã bỏ học đi quyên góp, cứu đói đồng bào. Khi Pháp nổ súng tái chiếm Hà Nội mùa đông năm 1946, cô tiếp tục gia nhập đội quân kháng chiến, nhận lãnh nhiều trách nhiệm tiếp tế, cứu thương, kể cả trực tiếp chiến đấu trong trung đoàn thủ đô.

Khi lực lượng kháng chiến tạm rút khỏi Hà Nội, cô Thoa lại theo lên chiến khu Việt Bắc, chấp nhận đời sống vất vả, nguy hiểm để đi đến cùng chí hướng vì Tổ quốc của mình. Điều đặc biệt là sau Hiệp định Genève 1954, Pháp rút, hòa bình lập lại ở miền Bắc, cô con gái của giáo sư Dương Quảng Hàm lại tiếp tục con đường học hành, nghiên cứu và nhanh chóng trở thành giáo sư – tiến sĩ triết học. Cô đã sống trọn vẹn cả trên con đường lý tưởng dân tộc và chuyên môn của người trí thức để giáo sư Hàm có thể tự hào về con mình.

Lan truyền ý chí mạnh mẽ

“Các người con của thầy Hàm đều là những nhân vật đặc biệt. Trong đó có cô Dương Thị Ngân, nữ phát thanh viên đầu tiên đọc Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh mùa đông năm 1946.

Chính những người lính chúng tôi đã nghe giọng trong trẻo mà mạnh mẽ của cô thúc giục cầm súng kháng chiến” – thiếu tướng Ngô Huy Phác, Bộ Tổng tham mưu, hồi tưởng thời khắc lịch sử mình đã nghe lời hiệu triệu chiến đấu của Chủ tịch Hồ Chí Minh qua giọng phát thanh của cô con gái giáo sư Dương Quảng Hàm.

Chính tại chùa Trầm, tỉnh Hà Tây, cô Dương Thị Ngân đã lần đầu tiên đọc trên đài phát thanh: “Hỡi đồng bào toàn quốc… Chúng ta thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ. Hỡi đồng bào! Chúng ta phải đứng lên!…”.

Chính lời kêu gọi này đã lan truyền ý chí chiến đấu mạnh mẽ đến dân, quân trong hoàn cảnh còn rất nhiều khó khăn thời điểm ấy.

Người thầy của nhiều thế hệ học trò

Giáo sư Dương Quảng Hàm (1898-1946) quê ở làng Phú Thị, xã Mễ Sở, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên. Cha ông là Dương Trọng Phổ và bác là Dương Bá Trạc thuộc nhóm những người sáng lập phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục. Giáo sư Hàm học chữ Nho từ nhỏ, nhưng đến năm 1920 đã tốt nghiệp Trường cao đẳng Sư phạm Đông Dương.

Trong 21 năm dạy học và viết sách (ông mất năm 1946), ông đã đào tạo được nhiều lớp học trò thành danh sau này. Đặc biệt, người đời sau luôn trân trọng và đánh giá rất cao những quyển sách ông viết. Trong đó có các quyển xuất sắc như Việt Nam văn học sử yếu, Việt Nam thi văn hợp tuyển, Quốc văn trích diễm, Việt văn giáo khoa thư…

Ngoài ra ông còn viết sách bằng tiếng Pháp và cộng tác với nhiều tờ báo nổi tiếng đương thời như Nam Phong, Hữu Thanh, Tri Tân..

Q.M.

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 2 tháng 2 năm 2021)

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2021.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 14/2/2021

Lời chúc Tết Xuân Tân Sửu – 2021 của Đồng chí Tổng Bí Thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng

Xuân mới Tân Sửu – 2021 đã về trên khắp mọi miền đất nước Việt Nam thân yêu! Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng thân ái gửi tới toàn thể đồng bào, đồng chí và chiến sĩ cả nước, cộng đồng người Việt Nam ta ở nước ngoài những tình cảm thân thiết, lời thăm hỏi chân tình và lời chúc mừng năm mới tốt đẹp nhất; gửi tới bạn bè năm châu, nhân dân các nước lời chúc hòa bình, hữu nghị, hợp tác, tiến bộ và phát triển. Nhân Dân điện tử xin trân trọng giới thiệu toàn văn Lời chúc Tết Xuân Tân Sửu – 2021 của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng.

Thưa đồng bào, đồng chí và chiến sĩ cả nước,

Xuân Tân Sửu – 2021 đang rộn rã về trên đất nước Việt Nam muôn vàn yêu quý của chúng ta! Vào thời khắc giao thừa thiêng liêng và đầy cảm xúc này, tôi xin được thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, thân ái gửi tới toàn thể đồng bào, đồng chí và chiến sĩ cả nước, cộng đồng người Việt Nam ta ở nước ngoài những tình cảm thân thiết, lời thăm hỏi chân tình và lời chúc mừng năm mới tốt đẹp nhất.

Tôi cũng xin gửi tới bạn bè năm châu, nhân dân các nước lời chúc hòa bình, hữu nghị, hợp tác, tiến bộ và phát triển.

Năm Canh Tý – 2020 vừa đi qua với biết bao nhiêu các sự kiện trọng đại đáng nhớ, đặc biệt là Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng vừa kết thúc thành công tốt đẹp, rực rỡ.

Trong năm qua, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã phát huy tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí quyết tâm, bản lĩnh, đoàn kết, sáng tạo, nỗ lực phấn đấu đạt được nhiều thành tựu rất quan trọng, khá toàn diện, tạo nhiều dấu ấn nổi bật: Kinh tế tiếp tục phát triển; chính trị xã hội ổn định; an ninh, quốc phòng được bảo đảm; hoạt động đối ngoại và hợp tác quốc tế được đẩy mạnh, đi vào chiều sâu; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước; củng cố, nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa. Điểm nhấn là vừa phòng, chống đại dịch Covid-19 có hiệu quả, vừa tập trung phát triển kinh tế – xã hội; chuẩn bị và tổ chức rất thành công đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, để lại những ấn tượng rất tốt đẹp, góp phần củng cố và tăng thêm niềm tin, lòng tự hào dân tộc, được bạn bè quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.

Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt hoan nghênh, chúc mừng và biểu dương, trân trọng cảm ơn đồng bào, đồng chí và chiến sĩ cả nước về những đóng góp to lớn vào những thắng lợi và thành công trong năm qua.

Bước sang năm mới Tân Sửu 2021 – năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm 2021 – 2025; năm tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026; với ý chí và quyết tâm vươn lên phát triển đất nước ngày càng giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta cần tiếp tục nêu cao tinh thần yêu nước, đoàn kết, phát huy ý chí, quyết tâm và những thành quả của năm Canh Tý 2020, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, đẩy mạnh toàn diện và đồng bộ hơn nữa công cuộc đổi mới; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, giành nhiều thắng lợi mới, to lớn hơn nữa, vẻ vang hơn nữa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa muôn vàn thân yêu của chúng ta.

Chúc toàn thể đồng bào, đồng chí, mỗi gia đình, mỗi người dân Việt Nam sang năm mới có nhiều sức khỏe, niềm vui, hạnh phúc và thành công!

Mừng Xuân mới khí thế mới, thắng lợi mới!

Nhà nhà vui tươi, người người hạnh phúc!

Chào thân ái và quyết thắng!

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 14/2/2021

An ninh trật tự dịp Tết được đảm bảo

Ngày 13-2 (mồng 2 Tết), Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia cho biết, trong bốn ngày nghỉ Tết Nguyên đán từ ngày 10 đến 13-2 (từ 29 tháng Chạp đến mồng 2 Tết), cả nước xảy ra 95 vụ tai nạn giao thông (TNGT), làm chết 60 người, bị thương 51 người. Trong đó, đường bộ xảy ra 93 vụ, làm chết 58 người, bị thương 51 người. So với bốn ngày nghỉ Tết Nguyên đán năm 2020, TNGT giảm sâu cả ba tiêu chí: giảm 16 vụ (14,4%), 23 người chết (27,7%) và 14 người bị thương (21,5%). Riêng ngày mồng 2 Tết (13-2), cả nước xảy ra 21 vụ TNGT, làm chết 12 người, bị thương 14 người, tất cả đều xảy ra trên đường bộ. So ngày mồng 2 Tết Nguyên đán năm trước, TNGT giảm sáu vụ, giảm chín người chết và giảm bốn người bị thương.

* Trong dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, thực hiện nghiêm chỉ đạo của Bộ Công an, toàn lực lượng Công an đã triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo đảm cho nhân dân vui Xuân, đón Tết an toàn.

Tại địa bàn Thủ đô Hà Nội, từ ngày 10-2 (29 Tết), Công an TP Hà Nội bố trí trực 50% quân số. Từ 19 giờ ngày 30 Tết đến 7 giờ ngày mồng 1 Tết, Công an TP Hà Nội trực 100% quân số. Trong đó, Trung tâm thông tin chỉ huy Công an TP Hà Nội duy trì hoạt động theo dõi, giám sát thông tin qua hệ thống ca-mê-ra, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh các vấn đề về an ninh – trật tự (ANTT). Tại TP Hồ Chí Minh, để bảo đảm an toàn cho người dân thành phố trong dịp Tết Nguyên đán năm 2021, Công an thành phố đã xây dựng và triển khai kế hoạch cao điểm về tiến công trấn áp tội phạm, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, an toàn giao thông; bảo đảm trực ban, trực chiến, sẵn sàng chiến đấu. Riêng trong đêm Giao thừa, lực lượng trực tiếp chiến đấu của Công an TP Hồ Chí Minh như: Cảnh sát cơ động, hình sự, giao thông, kinh tế, môi trường… ứng trực 100% quân số. Bên cạnh đó, các tổ tuần tra, liên kiểm hỗn hợp thường xuyên hoạt động để đấu tranh với các loại tội phạm hoạt động nơi công cộng trên các tuyến giao thông, các khu vực, tuyến địa bàn trọng điểm nhằm chủ động răn đe, bảo vệ tính mạng và tài sản nhân dân.

Về tình hình giao thông trong dịp Tết Nguyên đán, Cục Cảnh sát giao thông (CSGT, Bộ Công an) cho biết, tình hình trật tự an toàn giao thông về cơ bản được bảo đảm tốt, không xảy ra ùn tắc giao thông trên các tuyến trục chính ra vào Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và tại các đầu mối giao thông chính, người dân đi lại thuận lợi. Tuy nhiên, từ 10 giờ sáng ngày 13-2 (mồng 2 Tết), trên đường vành đai 3 trên cao (Hà Nội) và đường cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ – Ninh Bình, lưu lượng giao thông tăng đột biến, lực lượng CSGT đã chủ động bố trí lực lượng, trang thiết bị, phương tiện tổ chức phân luồng, hướng dẫn giao thông, không để xảy ra ùn tắc kéo dài.

Bên cạnh đó, qua theo dõi, Cục CSGT cho biết, vẫn còn tình trạng người tham gia giao thông chở quá số người quy định; không đội mũ bảo hiểm khi đi mô-tô, xe máy, xe đạp điện khi tham gia giao thông… Tình trạng sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông vẫn còn cao; thanh, thiếu niên tụ tập, cổ vũ đua xe có chiều hướng tiềm ẩn. Do vậy, để bảo đảm người dân du xuân đón Tết an toàn trên các cung đường, lực lượng CSGT luôn duy trì hoạt động 24/7, xử lý nghiêm các hành vi này.

Về các vi phạm liên quan pháo nổ, Bộ trưởng Công an đã có công điện gửi Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư về việc triển khai các biện pháp cấp bách ngăn chặn việc sử dụng pháo trái phép trong dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021. Thực hiện nghiêm chỉ đạo của Bộ Công an, tình trạng vi phạm pháp luật liên quan pháo nổ tại các địa phương cơ bản được ngăn chặn hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn có một bộ phận nhỏ người dân tại một số địa phương chưa chấp hành nghiêm quy định của pháp luật, vẫn lén lút đốt pháo nổ dạng pháo hoa và pháo bánh. Những vi phạm này mang tính nhỏ lẻ, đều được lực lượng công an ứng trực kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý ngay khi xảy ra. Ðiển hình như, tại tỉnh Ðồng Nai, Công an TP Biên Hòa đã lập hồ sơ xử lý 118 vụ với 118 đối tượng có hành vi tàng trữ, đốt pháo trái phép trong đêm Giao thừa. Ngoài ra, qua công tác vận động đã có chín người dân ở các phường: Tân Phong, Phước Tân, Bửu Long giao nộp cho lực lượng công an bảy hộp pháo hoa và ba bịch pháo bánh nổ. Tại tỉnh Hà Tĩnh, công an đã ra quân phát hiện, xử lý hàng trăm trường hợp cố tình vi phạm về quản lý, sử dụng pháo…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 10/2/2021

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc:

Dồn sức khống chế, không để dịch Covid-19 lây lan

Chiều 9-2 (chiều 28 Tết), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đến thăm hỏi, động viên ngành y tế – ngành đi đầu trên mặt trận chống Covid-19. Lãnh đạo Sở Y tế một số địa phương, bệnh viện tại các địa bàn có dịch qua cầu truyền hình trực tuyến.

Phát biểu tại đầu cầu TP Hồ Chí Minh, Thứ trưởng Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, Bộ Y tế đã lập bộ phận thường trực đặc biệt phòng, chống dịch Covid-19 tại TP Hồ Chí Minh vào ngày 8-2. Thứ trưởng cho biết, các hoạt động phòng, chống dịch của TP Hồ Chí Minh đang tập trung quyết liệt. Tất cả phương tiện, nguồn lực của Bộ Y tế tại TP Hồ Chí Minh được huy động, tham gia tích cực nhất, không kể Tết. Đến bây giờ, các lực lượng đã tiến hành một số công việc như rà soát tất cả bộ phận liên quan đến sân bay Tân Sơn Nhất; các khu dân cư, khu cách ly được giám sát kỹ lưỡng.

Tổ trưởng tổ phòng chống dịch Bộ Y tế tại Chí Linh, Hải Dương, PGS Trần Như Dương báo cáo, từ ngày 27-1 đến nay, với tinh thần quyết liệt, Hải Dương đã truy vết F1 lên tới 12 nghìn người, lấy mẫu xét nghiệm 75 nghìn người. Bộ Y tế huy động lực lượng lớn chuyên gia, cán bộ hỗ trợ trang thiết bị cho Hải Dương, “cắm chốt từ ngày 27-1 đến nay, chưa có ai về cả”, PGS Trần Như Dương chia sẻ.

Để chống dịch Covid-19 với biến thể lây lan nhanh, tốc độ chống dịch là quan trọng nhất, phải nhanh hơn sự lây lan để chống dịch. Tất cả lực lượng chống dịch với tinh thần bốn thần tốc: Thần tốc khoanh vùng, thần tốc truy vết, thần tốc cách ly, thần tốc xét nghiệm.

“Chúng tôi nỗ lực hết mình chống dịch, tiếp tục bám trụ với Hải Dương để chống dịch đến cùng”, PGS Trần Như Dương nói.

Phát biểu ý kiến tại cuộc gặp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, trong ngày làm việc cuối trước kỳ nghỉ Tết cổ truyền dân tộc khi mọi người đều hướng về Tết, ngành y tế tiếp tục là chiến sĩ tiên phong, gồng mình chống dịch để bảo vệ sức khỏe nhân dân từ Nam chí Bắc, ở 63 tỉnh, thành phố, nhất là các trung tâm, ổ dịch lớn như TP Hồ Chí Minh, Hải Dương, Quảng Ninh, Hà Nội, Gia Lai…

Biểu dương thành tích lớn lao, quyết tâm, ý chí quyết liệt của toàn bộ chiến sĩ áo trắng trên mặt trận bảo vệ sức khỏe nhân dân, Thủ tướng nêu rõ, Việt Nam đã được đánh giá thành công trong kiểm soát dịch, góp phần quan trọng vào thực hiện mục tiêu kép, là một trong ít ỏi nền kinh tế tăng trưởng dương. Để có chiến công quan trọng đó, có công sức của hệ thống chính trị, toàn thể nhân dân, đặc biệt, có sự đóng góp quan trọng trực tiếp của ngành y tế, có các chiến sĩ áo trắng ở các bệnh viện, cơ sở y tế tuyến đầu.

Toàn ngành y tế đã quyết liệt, mau chóng, thần tốc, đã chỉ đạo hệ thống của mình phối hợp nhịp nhàng với các ngành, các cấp, phát động trong nhân dân thực hiện các biện pháp đã đưa ra, Thủ tướng nói. “Các đồng chí đã nêu cao ý thức, trách nhiệm, không ngại gian khổ, hy sinh để ngăn ngừa, kiểm soát Covid-19”. Ngành y tế phát huy truyền thống đoàn kết, sáng tạo, không ngại gian khổ, sẵn sàng trụ vững tại nhiều điểm nóng, “vì thế, chúng ta đã khống chế các ổ dịch ở nhiều đợt khác nhau”.

“Tôi được biết nhiều đồng chí một năm qua chưa được về nhà, chưa gặp mặt người thân, nhiều đồng chí phải gác lại việc riêng để chuyên tâm phòng chống, điều trị Covid-19 cùng nhiều bệnh nhân, trong đó có nhiều bạn trẻ, sinh viên ở các địa phương, trường đại học, cao đẳng đã đi vào ổ dịch, sẵn sàng ở lại, tham gia phòng chống dịch bệnh dù lần đầu tiên xa nhà trong dịp Tết, hoặc đã chuẩn bị mọi hành trang để về Tết…Các đồng chí đã sẵn sàng chấp nhận rủi ro để nhận khó khăn về mình”, Thủ tướng chia sẻ.

Tất cả hành động ấy, Chính phủ, lãnh đạo Bộ Y tế thực sự cảm động, đánh giá cao sự hy sinh cao cả đó.

Chỉ vài ngày nữa là đến Tết, nhiều đồng chí sẽ phải đón Tết tại bệnh viện, trực chiến tại cơ quan, tại cơ sở cách ly, kể cả các đồng chí trong quân đội, lực lượng biên phòng và các lực lượng khác cùng tham gia. Ngành y tế cũng như nhiều đơn vị đã chấp nhận thiệt thòi, rủi ro, hy sinh niềm vui sum vầy với gia đình dịp năm mới để mang lại sự bình yên, niềm vui, sức khỏe cho người bệnh và người nhà bệnh nhân. “Bên cạnh đó, người nhà, người thân cũng phải hy sinh, đồng hành cùng các đồng chí trong lúc này cũng như dịp Tết sắp tới”.

Thủ tướng gửi lời hỏi thăm ân cần tới toàn thể cán bộ, nhân viên ngành y tế, đặc biệt là những người đang trực tiếp làm việc tại các tâm dịch, vùng, địa bàn có dịch và “Thủ tướng bày tỏ lời cảm ơn, trân quý những hành động, tinh thần hy sinh cao cả, tương thân, tương ái của các đồng chí và gia đình các đồng chí đối với việc góp phần ngăn chặn dịch Covid-19 ở nước ta, nhất là tại trung tâm dịch mà chúng ta đang ứng phó”.

Bước vào đầu năm 2021, theo Thủ tướng, tình hình dịch bệnh phức tạp với biến thể mới, khả năng lây nhiễm cao. Thủ tướng đề nghị toàn ngành y tế dồn toàn lực để khống chế dịch lây lan và điều trị bệnh nhân. Phải trang bị đầy đủ, kịp thời để bảo vệ ở mức cao nhất sự an toàn của đội ngũ y bác sĩ, nhân viên y tế, tuyệt đối không để lây nhiễm chéo sang cán bộ y tế và người nhà.

Thủ tướng kêu gọi ngành y tế và toàn bộ các thầy thuốc trên mọi miền Tổ quốc tiếp tục phát huy phẩm chất cao đẹp của ngành, của người bác sĩ, nhân viên y tế, luôn sẵn sàng, quyết tâm, trách nhiệm và dồn hết sức, tâm trí, tri thức và kinh nghiệm của mình, cùng toàn Đảng, toàn dân chiến thắng dịch Covid-19.

Toàn ngành tiếp tục đề cao cảnh giác, “toàn ngành phải cảnh giác cao hơn các ngành, lực lượng khác”. Ngành y tế phải báo động toàn hệ thống từ Trung ương đến địa phương, từ các bệnh viện lớn đến trạm y tế xã, phường, từ Bộ Y tế đến các sở, phòng y tế, các trung tâm nghiên cứu. Thủ tướng nhấn mạnh, “các đồng chí phải luôn sẵn sàng cho mọi tình huống dịch bệnh, nhất là Covid-19 đang diễn ra ở nhiều nơi”. Cần có phương án kịp thời hỗ trợ, chi viện cho các địa phương, sẵn sàng có những biện pháp mạnh để xây dựng bệnh viện dã chiến, sẵn sàng các sinh phẩm, vật tư y tế khác để cung ứng khi dịch bệnh xảy ra trên diện rộng, không để bất ngờ xảy ra.

Các cấp, các ngành, nhất là các địa phương cần quan tâm chế độ chính sách, có biện pháp thiết thực chăm lo, động viên cán bộ, nhân viên y tế đang trực tiếp chống dịch, nhất là trong dịp Tết, quan tâm vật chất, tinh thần cho cán bộ công nhân viên ngành y tế. “Tôi cũng đề nghị với các đồng chí lãnh đạo Bộ Y tế, Sở Y tế và các địa phương đề xuất kịp thời việc khen thưởng các tổ chức, các cá nhân có thành tích trong phòng chống dịch thời gian qua, đặc biệt các điểm dịch, tâm dịch mà chúng ta đang phòng chống quyết liệt trong giai đoạn hiện nay”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng kêu gọi và mong muốn cả hệ thống chính trị, đồng bào cả nước hãy tiếp tục chung tay, đồng lòng và đồng hành trong cuộc chiến chống Covid-19 cả nước, trước hết là thực hiện “Thông điệp 5K” do ngành y tế phát động. Trước hết, thực hiện nghiêm ngặt việc đeo khẩu trang cũng như không tập trung đông người, nhất là trong dịp Tết. “Tất cả chúng ta, các cấp, các ngành hãy cùng động viên, chia sẻ, bảo vệ, ủng hộ những người chiến sĩ áo trắng yêu quý của chúng ta trong cuộc chiến đầy cam go và hiểm nguy với Covid-19 lần này ở nước ta”.

Nhân dịp này, Thủ tướng cho biết, đã ký nghị quyết mới nhất về chế độ hỗ trợ cho cán bộ nhân viên ngành y tế cũng như các đồng chí làm nhiệm vụ tại các cơ sở cách ly tập trung, phân luồng, làm thủ tục nhập cảnh, bảo vệ khu vực cách ly, người làm nhiệm vụ kiểm soát dịch bệnh tuyến biên giới, cán bộ y tế thường trực 24/24 tại cơ sở cách ly điều trị, người bị cách ly tập trung.

Thủ tướng cũng đề nghị trong dịp Tết này, tất cả các tỉnh ủy, thành ủy có hỗ trợ cần thiết cho cán bộ ngành y tế một cách thiết thực, cụ thể trong từng bệnh viện, trong từng điểm trực để “anh em có đủ sức khỏe chiến đấu chống lại căn bệnh này, để anh em làm việc ổn định, lâu dài kể cả vật chất và tinh thần”.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 10/2/2021

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chúc Tết các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước

Sáng 9-2, tại Phủ Chủ tịch, lãnh đạo Đảng, Nhà nước tổ chức gặp mặt mừng Đảng, mừng Xuân, mừng đất nước đổi mới, để chúc mừng những thành tựu toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đạt được trong năm 2020; gửi tới đồng bào, đồng chí, chiến sĩ cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài lời chúc năm mới tốt đẹp nhất.

Tới dự, có các đồng chí: Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước; Nông Đức Mạnh, nguyên Tổng Bí thư; Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ; Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy viên Bộ Chính trị khóa XII, Chủ tịch Quốc hội; các đồng chí lão thành cách mạng; các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư T.Ư Đảng; Phó Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch Quốc hội, Phó Thủ tướng Chính Phủ, nguyên Phó Chủ tịch nước, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ; lãnh đạo các ban, bộ, ngành cơ quan T,Ư và thành phố Hà Nội…

Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng gửi đến các đồng chí lão thành cách mạng, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cùng toàn thể đồng chí, đồng bào, chiến sĩ cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài lời chào trân trọng, lời thăm hỏi chân tình và lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nêu rõ, trong bối cảnh tình hình thế giới và trong nước có nhiều khó khăn, thách thức, thiên tai, dịch bệnh diễn ra liên tiếp, nhưng với sự nỗ lực, phấn đấu bền bỉ, sự đoàn kết, ý chí, quyết tâm, bản lĩnh, sáng tạo của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, chúng ta đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, vừa phòng, chống đại dịch Covid-19 có hiệu quả, vừa tập trung phát triển kinh tế – xã hội đạt nhiều kết quả khá toàn diện trên các lĩnh vực.

Nổi bật là kinh tế tiếp tục tăng trưởng gần 3%. Kinh tế vĩ mô ổn định, các cân đối lớn của nền kinh tế cơ bản được bảo đảm. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị tiếp tục được đẩy mạnh, có sự chuyển biến rất tích cực, đạt nhiều kết quả nổi bật, ấn tượng. Công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chuyển biến mạnh mẽ, có bước đột phá hiệu quả.

Hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế đạt nhiều kết quả quan trọng, nổi bật là đã làm tốt vai trò năm Chủ tịch ASEAN và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc; bảo đảm môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Đặc biệt, chúng ta đã tổ chức rất thành công đại hội đảng bộ các cấp và Đại hội lần thứ XIII của Đảng có sức lan tỏa rộng rãi và để lại những ấn tượng rất sâu sắc.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cho rằng, những thành tích đạt được trong năm qua là kết quả của sự cố gắng và nỗ lực to lớn của đồng bào, đồng chí cả nước dưới sự lãnh đạo đúng đắn và sát sao của Đảng, sự quản lý, điều hành tích cực, hiệu quả của Nhà nước, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, là minh chứng cho bản lĩnh, trí tuệ và sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam ta.

Đồng chí nêu rõ, nhân dịp này, chúng ta bày tỏ tình cảm trân trọng, lòng biết ơn sâu sắc đối với các đồng chí lão thành cách mạng, đội ngũ cán bộ, đảng viên, đồng bào và chiến sĩ cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài đã đóng góp to lớn cho sự nghiệp đổi mới của đất nước ta trong nhiệm kỳ vừa qua, đặc biệt đã tạo nên những dấu ấn nổi bật của năm 2020; cảm ơn các tổ chức quốc tế và các nước bạn bè gần xa đã hợp tác, giúp đỡ và ủng hộ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta,…

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh, năm 2021 là năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; năm tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, nhiệm kỳ 2021 – 2026, kiện toàn tổ chức bộ máy nhà nước các cấp.

Tình hình quốc tế và trong nước có nhiều thời cơ, thuận lợi, nhưng cũng đặt ra không ít khó khăn, thách thức, đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta phải nỗ lực phấn đấu rất cao, quyết tâm rất lớn để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ của năm 2021. Các cấp ủy, tổ chức đảng, các cơ quan, tổ chức và đơn vị cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện thật tốt Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và thực hiện tốt nhất cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV, bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, nhiệm kỳ 2021 – 2026, ngay từ tháng đầu, quý đầu năm 2021, đạt kết quả cao nhất.

Nhiệm vụ trọng tâm trước mắt của chúng ta là tiếp tục phòng, chống đại dịch Covid-19 có hiệu quả; tuyệt đối không được chủ quan, để xảy ra bị động, bất ngờ; đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh; chăm lo đời sống nhân dân, cán bộ, chiến sĩ đang làm nhiệm vụ ở nơi biên giới, biển, đảo, bảo vệ Tổ quốc; khắc phục hậu quả thiên tai; chăm lo Tết cho các gia đình chính sách, người nghèo, người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; đồng bào vùng miền núi, dân tộc; tăng cường quản lý thị trường; bảo đảm giao thông thông suốt và an toàn trong dịp Tết, các ngày lễ.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề nghị, để thực hiện thắng lợi những phương hướng, nhiệm vụ nêu trên, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta cần tăng cường đoàn kết, chung sức, đồng lòng, phát huy tinh thần yêu nước, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam, truyền thống văn hiến của dân tộc; nỗ lực phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, biến thời cơ thành hiện thực, xây dựng đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 8/2/2021

Thủ tướng Chính phủ tặng quà Tết HLV Pắc Hang-xo

Chiều 7-2 (26 Tết Nguyên đán), HLV Park Hang-seo đã nhận được quà Tết của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, là những đặc sản mang hương vị truyền thống của Việt Nam, qua đó mong muốn HLV Park Hang-seo có một cái Tết thật đầm ấm tại Việt Nam – nơi vị HLV người Hàn Quốc coi như quê hương thứ hai.

Đây cũng là sự quan tâm mà người đứng đầu Chính phủ dành tặng cho vị HLV đã mang lại niềm vui, tự hào cho hàng triệu người hâm mộ cả nước, mỗi dịp Tết đến xuân về, kể từ khi ông Park Hang-seo làm rạng danh bóng đá Việt Nam tại Giải U23 châu Á năm 2018.

Xúc động, tự hào trước sự quan tâm của Thủ tướng Chính phủ, HLV Park Hang-seo cho biết, ngay sau khi kết thúc quãng thời gian cách ly 21 ngày theo quy định, ông Park sẽ bắt tay ngay vào việc chuẩn bị cho các đội tuyển với mục tiêu đạt được thành tích cao nhất, tiếp tục mang đến tin vui cho người hâm mộ Việt Nam.

HLV Park Hang-seo vừa có mặt tại Hà Nội vào đêm 3-2, sau kỳ nghỉ phép hơn hai tuần ở quê nhà Hàn Quốc. Theo quy định, sau khi hoàn tất việc cách ly 21 ngày, ông thầy người Hàn Quốc sẽ bắt tay vào công việc.

Thời điểm ông Park cùng các cộng sự trở lại cũng là dịp cận Tết nguyên đán của người Việt Nam. Nhóm chiến lược gia Hàn Quốc sẽ đón năm mới tại khách sạn trong thời gian cách ly. Trong các cuộc trả lời phỏng vấn báo giới Hàn Quốc, HLV Park thể hiện mong muốn sớm được so tài với ông Shin Tae-yong – HLV trưởng đội tuyển Indonesia tại vòng loại World Cup 2022 khu vực châu Á.

Theo lịch thi đấu dự kiến, các trận cuối vòng loại World Cup 2022 có thể trở lại sớm nhất cuối tháng 3 tới tại một địa điểm tập trung.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 7/2/2021

Chiến lược phát triển, ứng dụng khoa học và công nghệ vũ trụ

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Chiến lược phát triển, ứng dụng khoa học và công nghệ vũ trụ đến năm 2030.

Theo đó, về đầu tư trọng tâm, trọng điểm, Chiến lược đề ra mục tiêu phấn đấu làm chủ được công nghệ thiết kế, chế tạo, tích hợp các cảm biến quang học, ra-đa cho vệ tinh quan sát Trái đất; lắp ráp, tích hợp, kiểm tra ở trong nước vệ tinh nhỏ có độ phân giải cao, siêu cao; làm chủ được công nghệ thiết kế, chế tạo thiết bị đầu cuối, trạm mặt đất điều khiển và thu nhận dữ liệu vệ tinh, các bộ phát đáp cho vệ tinh viễn thông; hình thành năng lực định vị dẫn đường của Việt Nam, giảm sự phụ thuộc vào các hệ thống định vị dẫn đường sử dụng vệ tinh toàn cầu hiện có.

Về phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ vũ trụ, phấn đấu đào tạo đội ngũ khoảng 300 chuyên gia, 3.000 kỹ sư; đầu tư nâng cấp khoảng 10 phòng thí nghiệm chuyên sâu. Trong đó, hoàn thành thực hiện đầu tư dự án Trung tâm Vũ trụ Việt Nam theo tiến độ đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; đầu tư nâng cấp các phòng thí nghiệm chuyên sâu phục vụ nghiên cứu về vật lý địa cầu, vật lý thiên văn, vũ trụ học,…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 7/2/2021

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trao quyết định phân công một số Ủy viên Bộ Chính trị

Sáng 6-2, tại Văn phòng T.Ư Đảng, Bộ Chính trị tổ chức Lễ công bố quyết định về việc phân công các Ủy viên Bộ Chính trị đảm nhiệm chức danh Thường trực Ban Bí thư và Trưởng Ban Kinh tế T.Ư. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng dự và trao quyết định.

Cùng dự, có các đồng chí: Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị khóa XII, Thường trực Ban Bí thư khóa XII; Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tổ chức T.Ư; Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo T.Ư; Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Công thương, kiêm Phó Trưởng Ban Kinh tế T.Ư; Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị khóa XII, Trưởng Ban Kinh tế T.Ư khóa XII; Lê Minh Hưng, Bí thư T.Ư Đảng, Chánh Văn phòng T.Ư; đại diện lãnh đạo Ban Tổ chức T.Ư, Ban Tuyên giáo T.Ư, Ban Kinh tế T.Ư, Văn phòng T.Ư Đảng, Bộ Công thương, các đồng chí Trợ lý Tổng Bí thư, Chủ tịch nước,…

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã trao quyết định cho đồng chí Võ Văn Thưởng giữ chức Thường trực Ban Bí thư; đồng chí Trần Tuấn Anh giữ chức Trưởng Ban Kinh tế T.Ư.

Thay mặt các đồng chí được đảm nhiệm chức danh mới, phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Võ Văn Thưởng trân trọng cảm ơn Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, cảm ơn Bộ Chính trị đã tin tưởng phân công nhiệm vụ rất quan trọng của Đảng vào thời điểm khởi đầu một giai đoạn phát triển mới của đất nước. Đây thật sự là niềm vinh dự lớn lao, đồng thời là trách nhiệm rất nặng nề trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân đang kỳ vọng vào những bước phát triển mới vững chắc của Đảng, của đất nước sau Đại hội lần thứ XIII của Đảng thành công rất tốt đẹp.

Đồng chí xin hứa sẽ luôn nỗ lực cao nhất để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần tích cực vào giữ gìn đoàn kết, thống nhất, kỷ luật, kỷ cương và thanh danh của Đảng; góp phần tích cực trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung  ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư,…

Ý thức rõ vinh dự và trách nhiệm, đồng chí cũng bày tỏ thật sự lo lắng; lo lắng vì nếu không làm tốt nhiệm vụ, sẽ phụ lòng tin của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và cán bộ, đảng viên và hơn hết là ảnh hưởng đến công tác của Đảng, đến lòng tin của nhân dân.

Đồng chí xin hứa sẽ luôn rèn luyện, nỗ lực phấn đấu, cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; đồng thời rất mong được Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, các đồng chí trong Bộ Chính trị, Ban Bí thư và toàn thể cán bộ, đảng viên luôn quan tâm, hỗ trợ, góp ý; đồng chí sẽ luôn cầu thị, tiếp thu, tự răn, tự sửa để ngày càng trưởng thành hơn và hoàn thành nhiệm vụ tốt hơn,…

Nhân dịp năm mới 2021 và đón Tết Tân Sửu, đồng chí Võ Văn Thưởng kính chúc Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng thêm nhiều sức khỏe để lãnh đạo Đảng, đất nước đạt những thành tựu to lớn toàn diện hơn nữa trên tất cả các lĩnh vực,…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 5/2/2021

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dâng hương tưởng niệm các lãnh đạo tiền bối của Đảng, Nhà nước

Nhân dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã tới dâng hương theo truyền thống của dân tộc tưởng nhớ các đồng chí lãnh đạo tiền bối của Ðảng, Nhà nước.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tới dâng hương tưởng nhớ Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công, nhà cách mạng đã tham gia hoạt động thanh niên cộng sản từ năm 1930 và chỉ huy cướp chính quyền ở Quảng Nam – Ðà Nẵng vào tháng 3-1945. Trên cương vị Phó Thủ tướng, rồi Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng từ năm 1976 đến 1986 và Trưởng Tiểu ban Nghiên cứu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, đồng chí là người đề xuất dùng danh từ “Ðổi mới” để làm chủ đề xây dựng nội dung đổi mới cơ chế quản lý, phát triển các thành phần kinh tế từ đầu những năm 1980. Sau Ðại hội lần thứ VI của Ðảng, đồng chí giữ cương vị Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, đồng thời là Chủ tịch Ủy ban sửa đổi hiến pháp chỉ đạo việc xây dựng bản Hiến pháp của thời kỳ Ðổi mới.

Tới dâng hương đồng chí Nguyễn Văn Linh, Tổng Bí thư của Ðảng từ năm 1986 đến 1991, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhắc lại những đóng góp to lớn của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, một trong những nhà lãnh đạo đi đầu trong xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, mở ra công cuộc Ðổi mới – bước ngoặt có ý nghĩa lịch sử để sau 35 năm, đất nước ta có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng ân cần thăm hỏi phu nhân Ngô Thị Huệ, cán bộ lão thành cách mạng, năm nay 103 tuổi; bà vừa được trao tặng Huy hiệu 85 năm tuổi Ðảng.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đã tới dâng hương tưởng nhớ Chủ tịch nước Lê Ðức Anh. Trên cương vị Chủ tịch nước từ năm 1992 đến 1997, đồng chí đã cùng tập thể lãnh đạo Ðảng, Nhà nước có nhiều quyết sách quan trọng để tái thiết đất nước, khởi xướng công cuộc đổi mới, phá thế bao vây cấm vận và mở rộng quan hệ đối ngoại của đất nước.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tới dâng hương tưởng nhớ đồng chí Phạm Hùng, đảng viên Ðảng Cộng sản Ðông Dương từ năm 1930. Giữ trọng trách Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng từ tháng 6-1987 đến tháng 3-1988, đồng chí là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng đầu tiên của thời kỳ Ðổi mới và là người rất quan tâm đến đổi mới hoạt động hành pháp của Chính phủ, nhằm xây dựng một Chính phủ năng động, vững mạnh.

Tới dâng hương tưởng nhớ Thủ tướng Võ Văn Kiệt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, với tầm tư duy chiến lược, với quyết tâm đổi mới, quyết đoán, đồng chí đã đóng góp xứng đáng vào quá trình hoạch định và tổ chức thực hiện đường lối đổi mới đất nước. Trên cương vị người đứng đầu Chính phủ từ năm 1991 đến 1997, đồng chí đã có tầm nhìn chiến lược về phát triển đồng bằng sông Cửu Long. Chính phủ nhiệm kỳ này cũng đang tiếp tục theo đuổi chiến lược phát triển đó bằng Nghị quyết 120/NQ-CP và đẩy mạnh phát triển giao thông, để vùng đồng bằng giàu tiềm năng, không gian sinh sống của hơn 20 triệu người phát triển bền vững trong điều kiện biến đổi khí hậu đang xảy ra nhanh hơn.

Tới dâng hương Thủ tướng Phan Văn Khải, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, trong gần 9 năm đảm nhận cương vị người đứng đầu Chính phủ từ năm 1997 đến 2006, đồng chí Phan Văn Khải là nhà lãnh đạo đã có nhiều đóng góp quan trọng trong đổi mới thể chế pháp luật và hội nhập của đất nước. Dấu ấn quan trọng nhất của Chính phủ giai đoạn này là sự ra đời của Luật Doanh nghiệp năm 1999 – được đánh giá là bước tiến làm thay đổi đất nước, xóa bỏ những rào cản đối với quyền tự do kinh doanh của người dân, mở đường cho khu vực doanh nghiệp tư nhân tìm được chỗ đứng xứng đáng trong nền kinh tế.

Thủ tướng cũng tới thăm Nhà lưu niệm và dâng hương tưởng nhớ Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Quyền Chủ tịch nước từ tháng 4-1980 đến tháng 7-1981, Chủ tịch Quốc hội từ năm 1981 đến 1987. Ðồng chí cũng là Chủ tịch đầu tiên của Ủy ban T.Ư Mặt trận Dân tộc giải phóng miền nam Việt Nam; sau này là Phó Chủ tịch nước đầu tiên của nước Việt Nam thống nhất, đến năm 1988 đồng chí là Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 4/2/2021

Điện của Thường trực Ban Bí thư về tăng cường công tác chăm lo, tổ chức đón Tết Nguyên đán 2021

Ngày 3-2, Thường trực Ban Bí thư có Điện về tăng cường công tác chăm lo, tổ chức đón Tết Nguyên đán 2021. Nhân Dân điện tử trân trọng giới thiệu toàn văn bức điện.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã thành công rất tốt đẹp. Để chuẩn bị các điều kiện tốt nhất phục vụ nhân dân đón Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, bảo đảm lành mạnh, an toàn, tiết kiệm, tạo khí thế phấn khởi ngay từ những ngày đầu triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp, Thường trực Ban Bí thư yêu cầu các tỉnh ủy, thành ủy, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng ủy trực thuộc Trung ương sớm phổ biến, quán triệt và tổ chức thực hiện Nghị quyết Đại hội, trước mắt tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau:

1. Tập trung cao độ phòng, chống, kiểm soát dịch Covid-19 theo chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, các chỉ thị và công điện của Thủ tướng Chính phủ về công tác này.
2. Tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm Chỉ thị số 48-CT/TW, ngày 9-12-2020 của Ban Bí thư về việc tổ chức Tết năm 2021, các công điện, chỉ thị và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trong dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021. Chuẩn bị các điều kiện tốt nhất phục vụ nhân dân vui xuân, đón Tết. Chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân trong dịp Tết, bảo đảm mọi nhà, mọi người đều được vui xuân đón Tết. Đặc biệt, quan tâm chăm lo các gia đình chính sách, người có công với cách mạng, người có hoàn cảnh khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh.
3. Các địa phương cân nhắc việc bắn pháo hoa (kể cả xã hội hóa) để thực hiện nghiêm các quy định về phòng, chống dịch bệnh và tiết kiệm các nguồn lực dành cho việc chăm lo, bảo đảm Tết cho nhân dân, cũng như công tác chống dịch.
4. Không sử dụng xe công đi lễ hội, không được đi lễ hội trong giờ hành chính (trừ trường hợp được cấp có thẩm quyền phân công).

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 3/2/2021

Đặt trọng niềm tin với Đảng, chung sức, đồng lòng đưa đất nước phát triển lên tầm cao mới

Hôm nay, trong không khí rạo rực đón mùa xuân mới Tân Sửu 2021, trong niềm vui, phấn khởi, tự hào chào mừng Đại hội lần thứ XIII của Đảng thành công tốt đẹp, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta long trọng kỷ niệm 91 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3-2-1930 – 3-2-2021).

Thực tiễn khẳng định, sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là mốc son chói lọi trên hành trình giữ nước, xây dựng và phát triển đất nước của nhân dân ta. Đảng ta ra đời là bước ngoặt tất yếu của lịch sử, là kết quả phát triển của phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam kết hợp với chủ nghĩa Mác – Lê-nin mà Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đặt nền móng. Có Đảng lãnh đạo, nhân dân ta triệu người như một, đồng sức, đồng lòng tạo nên sức mạnh to lớn, đưa con thuyền cách mạng Việt Nam vượt qua muôn trùng sóng gió đến bến bờ vinh quang. Đó là thắng lợi vẻ vang của Cách mạng Tháng Tám năm 1945; thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp năm 1954, thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử năm 1975, thống nhất non sông, đất nước cùng tiến bước trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt là trong 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới đất nước, dẫu trong muôn vàn khó khăn, thách thức, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã chung sức, đồng lòng đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử.

Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc. Nhìn lại chặng đường đã qua, tự hào về truyền thống vẻ vang của Đảng ta, chúng ta thêm trân trọng, quyết tâm gìn giữ những thành quả to lớn của cách mạng. Chúng ta thêm một lần khắc ghi sự cống hiến, hy sinh anh dũng của nhiều thế hệ cán bộ, đảng viên, đồng bào, đồng chí vì mục tiêu lý tưởng của Đảng; bày tỏ sự biết ơn vô hạn Chủ tịch Hồ Chí Minh – Người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng ta. Lịch sử đã khẳng định, sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Mặt khác, chính trong quá trình gánh vác sứ mệnh nặng nề mà vô cùng vinh quang đó, Đảng ta không ngừng rèn luyện, đã tích lũy, đúc rút được nhiều bài học quý báu, hun đúc nên những truyền thống vẻ vang, hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử mà dân tộc, nhân dân giao phó.

Chào xuân mới! Với những thành tựu đạt được trong nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng rất đáng tự hào; chào mừng kỷ niệm 91 năm Ngày thành lập Đảng; thêm một kỳ Đại hội của Đảng thành công tốt đẹp, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, không chỉ tạo được dấu ấn nổi bật, mà còn góp phần củng cố niềm tin, tạo động lực mới, khí thế mới để toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức, tận dụng thời cơ, thực hiện thắng lợi mục tiêu Đại hội lần thứ XIII của Đảng đề ra; chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đưa đất nước bước vào một thời kỳ phát triển mới. Chúng ta không chủ quan, thỏa mãn với những kết quả, thành tựu đã đạt được, vì mục tiêu, yêu cầu và nhiệm vụ của năm 2021 và nhiệm kỳ tới là rất cao, trong khi đất nước ta vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức lớn.

Những ngày này, không khí vui mừng, phấn khởi đang lan tỏa khắp cả nước, ý Đảng và lòng dân hòa quyện. Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta cùng chung sức, đồng lòng quán triệt, triển khai thực hiện thật tốt Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Phát huy cao độ truyền thống yêu nước và cách mạng, tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, sự nỗ lực phấn đấu kiên cường, sáng tạo của toàn dân, của các ngành, các địa phương, các thành phần kinh tế là nhân tố quan trọng đối với sự phát triển đất nước. Chúng ta quyết tâm tập trung xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh. Trước hết, các cấp ủy, tổ chức đảng nghiên cứu, quán triệt sâu sắc các văn kiện Đại hội, dồn sức xây dựng triển khai chương trình hành động, khơi dậy phong trào thi đua yêu nước tạo sức lan tỏa mạnh mẽ với những việc làm thiết thực, hiệu quả trong các tầng lớp nhân dân; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ nặng nề đang đặt ra và sự tin tưởng, kỳ vọng của nhân dân.

Với bề dày kinh nghiệm, truyền thống vẻ vang hơn 90 năm của Đảng, với đường lối đúng đắn, hợp quy luật, hợp lòng dân; phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, khát vọng vươn lên mãnh liệt và ý chí, quyết tâm chính trị cao, đất nước ta nhất định sẽ lập nên những kỳ tích phát triển mới, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội, thực hiện thành công tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và ước vọng của toàn dân tộc.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 2/2/2021

Nguồn động viên, cổ vũ lớn lao!

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã thành công rất tốt đẹp sau hơn một tuần làm việc nghiêm túc, khẩn trương với tinh thần “Đoàn kết – Dân chủ – Kỷ cương – Sáng tạo – Phát triển” với ý thức trách nhiệm cao trước Đảng, nhân dân và đất nước. Đây là sự kiện chính trị trọng đại của Đảng ta, đất nước ta và dân tộc ta, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quá trình tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới.

Đại hội đã thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, dân chủ và nhất trí cao những nội dung cơ bản về đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng; 10 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011); 10 năm thực hiện chiến lược phát triển kinh tế – xã hội năm 2011 – 2020; 30 năm thực hiện Cương lĩnh 1991; 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới; phương hướng nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội 5 năm 2021 – 2025; chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm 2021 – 2030 và tầm nhìn phát triển đất nước đến năm 2045; tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng; kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII và bầu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.

Đại hội thống nhất nhận định, các văn kiện trình Đại hội đã quán triệt sâu sắc nguyên tắc kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn, giữa kiên định và đổi mới, giữa kế thừa và phát triển. Trên cơ sở phát huy dân chủ rộng rãi, các văn kiện thật sự là sự kết tinh trí tuệ, trách nhiệm, ý chí và sức sáng tạo của toàn Đảng, toàn dân, thể hiện rõ sự thống nhất giữa ý Đảng và lòng dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Đại hội đã thảo luận và thông qua những chủ trương và quyết sách quan trọng để định hướng và lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, toàn diện quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Đại hội biểu thị sự thống nhất ý chí và quyết tâm mạnh mẽ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong thời kỳ mới: “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước; phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa”.

Đại hội đã thảo luận và quyết định Quy chế bầu cử theo tinh thần Quy chế bầu cử trong Đảng (ban hành năm 2014) và kế thừa các quy định đã được thực hiện tại các đại hội trước, đồng thời có bổ sung, sửa đổi một số điểm cho phù hợp yêu cầu thực tiễn hiện nay và tiếp thu kinh nghiệm tốt, thực tế chứng minh là đúng từ đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng. Trên cơ sở đó, Đại hội đã tiến hành nghiêm túc, đúng Điều lệ Đảng, sáng suốt lựa chọn, bầu một lần đủ 180 đồng chí Ủy viên Trung ương chính thức và 20 đồng chí Ủy viên Trung ương dự khuyết. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng được Ban Chấp hành Trung ương bầu tiếp tục làm Tổng Bí thư của Đảng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ lãnh đạo đất nước trong giai đoạn hiện nay và tình cảm, nguyện vọng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta.

Đại hội kêu gọi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, đồng bào ta ở trong nước và nước ngoài phát huy mạnh mẽ lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, dân chủ xã hội chủ nghĩa, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, giá trị văn hóa, khát vọng phát triển đất nước, sức mạnh con người Việt Nam, vai trò của khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội để đất nước ta phát triển nhanh, bền vững hơn, lập nên kỳ tích phát triển mới vì một nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc, cùng tiến bước, sánh vai với các cường quốc năm châu, thực hiện tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và ước vọng của toàn dân tộc ta.

Đại hội lần thứ XIII của Đảng thành công rất tốt đẹp đúng vào dịp kỷ niệm 91 năm Ngày thành lập Đảng quang vinh và đón Xuân Tân Sửu là nguồn động viên, cổ vũ mạnh mẽ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vượt qua khó khăn, thách thức, tranh thủ thời cơ thuận lợi, phấn đấu sớm đưa nước ta trở thành nước phát triển, có thu nhập cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Phát biểu bế mạc Đại hội, đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng yêu cầu: “Ngay sau Đại hội, tất cả các cấp ủy, tổ chức đảng cần tập trung làm tốt việc phổ biến, tuyên truyền sâu rộng trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân về kết quả Đại hội; nghiên cứu, quán triệt sâu sắc Nghị quyết và các văn kiện Đại hội; khẩn trương xây dựng, triển khai chương trình, kế hoạch hành động, phát động phong trào thi đua yêu nước sâu rộng, tinh thần đổi mới sáng tạo, vượt qua khó khăn, thách thức để sớm đưa Nghị quyết Đại hội vào cuộc sống, biến những quyết định của Đại hội thành hiện thực sinh động trong thực tế”.

Đại hội XIII của Đảng thành công rất tốt đẹp, mỗi người dân Việt Nam ta lại càng thêm tự hào về Tổ quốc văn hiến, về nhân dân anh hùng, về Đảng quang vinh, về Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, về cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của đất nước ta sau 35 năm đổi mới. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng, đất nước đang vững vàng đi tới tương lai tươi sáng!

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 15/2/2021

Thi công “xuyên Tết” dự án cao tốc bắc- nam đoạn Mai Sơn – quốc lộ 45

Ngày 14-2, Giám đốc điều hành dự án cao tốc bắc – nam đoạn Mai Sơn – quốc lộ 45 Lương Văn Long (thuộc Ban Quản lý dự án Thăng Long – đại diện chủ đầu tư) cho biết, trong dịp Tết Nguyên đán vừa qua, các đơn vị, nhà thầu vẫn duy trì lực lượng cán bộ, công nhân và máy móc trên công trường thi công “xuyên Tết”, nhằm đẩy nhanh tiến độ và bảo đảm chất lượng công trình trọng điểm này.

 Tại gói thầu số 10-XL, đã huy động 82 thiết bị và gần 100 nhân sự, triển khai chín mũi thi công, trong đó có hai mũi thi công hầm Tam Ðiệp, hai mũi thi công cầu. Gói thầu số 11-XL, nhà thầu huy động hơn 100 thiết bị, 31 nhân sự chủ chốt và kỹ thuật, tổ chức 14 mũi thi công, gói 12-XL huy động 81 xe máy (gồm ba máy khoan hầm, hai rô-bốt phun bê-tông), triển khai đầy đủ tám mũi thi công, gồm hai mũi thi công hầm Thung Thi và hai mũi thi công cầu,… Sản lượng thi công của toàn dự án đến nay đạt giá trị 146,5 tỷ đồng, tiến độ cơ bản đáp ứng yêu cầu. Dự kiến, sáng 11 tháng Giêng tới đây, Bộ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể sẽ phát lệnh ra quân đồng loạt triển khai thi công dự án cao tốc bắc – nam tại đoạn Mai Sơn – quốc lộ 45 và Cao Bồ – Mai Sơn.

* Giám đốc Ban Dự án điện Sông Hậu 1 thuộc Tổng công ty Lắp máy Việt Nam – CTCP (LILAMA) Vũ Trọng Thiết cho biết, thời điểm này, tiến độ dự án Nhiệt điện Sông Hậu 1 đã đạt khoảng 93%, phấn đấu đưa tổ máy số 1 vào vận hành thương mại trong quý II-2021 và tổ máy số 2 vào quý III-2021 theo đúng chỉ đạo của Chính phủ. Các đơn vị trên công trường đã vượt mọi khó khăn, hoàn thành đúng tiến độ, hòa lưới điện đồng bộ cả hai tổ máy. LILAMA chủ động cử một đội thi công đến 29 Tết và mồng 3 Tết đi làm trở lại, toàn bộ công trường sẽ trở lại hoạt động bình thường vào ngày 17-2 (mồng 6 tháng Giêng), tiếp tục tập trung lắp đặt, thử nghiệm hệ thống, phát điện lên lưới điện quốc gia, chuẩn bị các bước nhập than và đốt than, hiệu chỉnh tổ máy để đạt công suất thiết kế, tối ưu vận hành hệ thống, chạy tin cậy và bàn giao cho chủ đầu tư. Nhà máy nhiệt điện Sông Hậu 1 có công suất 1.200 MW, do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) làm chủ đầu tư, LILAMA làm Tổng thầu EPC. Khi đi vào hoạt động, nhà máy sẽ cung cấp cho lưới điện quốc gia khoảng 7,8 tỷ kW giờ/năm.

* Phó Giám đốc phụ trách sản xuất Nhà máy lọc dầu Dung Quất Cao Tuấn Sĩ cho biết, để bảo đảm đáp ứng yêu cầu vận hành đạt từ 106 đến 110% công suất trong dịp Tết Nguyên đán, toàn nhà máy huy động khoảng 600 chuyên gia, kỹ sư và công nhân chia làm hai ca làm việc liên tục, đón Tết tại nhà máy. Trong những ngày Tết, Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR), đơn vị vận hành nhà máy, đã nhập ba chuyến dầu thô, mỗi chuyến khoảng 92 nghìn tấn và vẫn xuất bán sản phẩm bằng đường biển, đường bộ cho khách hàng. Trong ngày 30 Tết, BSR đã xuất bán hơn 17.500 m3 xăng dầu các loại. Ngoài vận hành an toàn nhà máy, công tác phòng, chống dịch Covid-19 được BSR đặt lên hàng đầu, không cho phép nhân sự không liên quan vào các phòng điều khiển, nhân sự vận hành điều khiển bắt buộc phải sát khuẩn tay, đeo khẩu trang.

* Thông tin từ Liên doanh Việt – Nga Vietsovpetro, trong dịp Tết, đơn vị đã bố trí hơn 2.000 cán bộ, kỹ sư làm việc trên các công trình biển, cũng như huy động đủ lực lượng ứng trực tại các điểm trên bờ nhằm bảo đảm an toàn sản xuất, bảo vệ an ninh, ứng cứu sự cố, y tế,… nhất là phòng, chống dịch Covid-19, dự kiến mồng 6 tháng Giêng, toàn đơn vị sẽ ra quân. Năm 2021, Vietsovpetro đặt chỉ tiêu khai thác gần ba triệu tấn dầu, phối hợp PVN xây dựng và quản trị danh mục đầu tư, nâng cao hiệu quả các dự án; áp dụng các giải pháp khoa học – công nghệ mới để nâng cao hệ số thu hồi dầu, bảo đảm gia tăng sản lượng khai thác. Ðồng thời, tăng cường năng lực quản trị, quản lý chặt chẽ dòng tiền, thường xuyên theo dõi các biến động giá dầu để kịp thời đưa ra giải pháp cân đối,…

* Tổng công ty Viễn thông MobiFone cho biết, để bảo đảm mạng lưới ổn định, thông suốt những ngày Tết và đầu Xuân mới, đơn vị đã thực hiện các phương án kỹ thuật, tăng cường chất lượng mạng lưới, phát sóng thêm gần 1.000 trạm 4G trong vòng một tuần trước Tết, nhằm phủ sóng 4G đến các vùng nông thôn và miền núi, đồng thời lên kế hoạch chi tiết, triển khai các phương án, bố trí nhân lực trực ứng cứu thông tin 24 giờ/ngày trong những ngày nghỉ Tết để xử lý và hỗ trợ khách hàng.

* Từ sáng 14-2 (mồng 3 tháng Giêng), Tổng công ty Bưu điện Việt Nam (Vietnam Post) hoạt động trở lại, riêng các bưu cục cấp 1 trên toàn quốc mở cửa phục vụ khách hàng từ ngày 15-2; các bưu cục cấp 2, 3 hoặc bưu điện văn hóa xã, căn cứ vào tình hình thực tế, phong tục, tập quán của từng địa bàn cụ thể để chủ động bố trí nhân viên giao dịch theo hướng tối ưu hóa hiệu quả phục vụ khách hàng. Dịch vụ chuyển tiền bưu điện, chuyển tiền nhanh PayPost, tiết kiệm bưu điện, tín dụng hưu trí và công chức cũng hoạt động bình thường từ mồng 4 tháng Giêng. Thực hiện tốt phòng, chống dịch Covid-19, Vietnam Post thường xuyên khử khuẩn và vệ sinh các bưu cục, điểm giao dịch,…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 14/2/2021

Tân Cảng Sài Gòn thông quan lô hàng đầu tiên trong năm mới

Tối 11-2 (30 Tết), cán bộ, công nhân Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn thực hiện nghi thức phát lệnh làm hàng đầu xuân năm Tân Sửu 2021. Ðể thông quan lô hàng đầu năm mới, các cán bộ, công nhân viên, người lao động của đơn vị đã nỗ lực không ngừng trong công tác quản lý, điều hành sản xuất, giải phóng tàu đến và đi đúng thời gian. Ðồng thời, điều tiết giao thông trong và ngoài cảng được tăng cường trong dịp cao điểm Tết để hàng hóa được lưu thông nhanh chóng. Năm 2020, lượng hàng hóa qua cảng Cát Lái tăng 8,2% so năm 2019, là cảng có sản lượng thông qua hàng đầu thế giới. Dự kiến năm 2021 lượng hàng hóa qua cảng Cát Lái tăng trưởng 5%.

* Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cho biết, đã bố trí hàng nghìn kỹ sư, người lao động ứng trực, bảo đảm hoạt động sản xuất, kinh doanh tại các đơn vị ngay trong dịp Tết Nguyên đán. Ðồng thời yêu cầu cán bộ công nhân viên trong Tập đoàn thực hiện nghiêm các yêu cầu về phòng, chống dịch Covid-19. Mồng 6 Tết, toàn Tập đoàn sẽ trở lại hoạt động bình thường, khẩn trương triển khai công việc ngay từ những ngày đầu năm, quyết tâm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ, chỉ tiêu sản xuất, kinh doanh năm 2021.

* Theo Giám đốc Ban Dự án hóa dầu Long Sơn thuộc Tổng công ty Lắp máy Việt Nam – CTCP (LILAMA) Lê Hải Long, tính đến nay, tiến độ thi công ba gói thầu đơn vị tham gia đạt gần 45%: lắp đặt vượt tiến độ gói G với tổng thầu HEC (khối lượng 3.600/3.900 tấn), gói A1 với tổng thầu TPSK đạt 50% và bám sát tiến độ gói B với tổng thầu SECL. Do dịch Covid-19, khoảng 20 cán bộ, kỹ sư không thể về quê nên đã ở lại trực Tết trên công trường và được công ty lo ăn, ở đầy đủ. Dự kiến, ngày 17-2 (mồng 6 Tết), toàn công trường sẽ ra quân, sẵn sàng cho mốc tiến độ hoàn thành lắp đặt thiết bị gói G, cũng như chuẩn bị tốt nhất nhân lực, vật tư thi công hai gói còn lại.

* Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) cho biết, đã triển khai một loạt giải pháp kỹ thuật trên toàn mạng, trong đó tập trung mở rộng, nâng cao năng lực mạng lõi, thực hiện tối ưu mạng lưới để bảo đảm an toàn cho việc dịch chuyển thuê bao từ các khu vực dự kiến tăng mật độ tại một số địa phương trong dịp Tết. VNPT cũng tăng, san tải tại những khu vực có mật độ, lưu lượng dự kiến tăng cao, đồng thời nâng cấp cấu hình, bố trí các trạm phát sóng cỡ nhỏ hoặc xe phát sóng lưu động tại các khu vực diễn ra các sự kiện lớn. Cùng với đó, VNPT các tỉnh, thành phố đã chủ động xây dựng các phương án, bố trí cán bộ kỹ thuật, trang bị bảo hộ lao động đầy đủ túc trực ngày đêm xử lý, lắp đặt đường truyền in-tơ-nét, hệ thống wifi chuyên dụng,… nhất là tại các “điểm nóng” về dịch Covid-19 như: Hải Dương, Quảng Ninh, TP Hồ Chí Minh.

* Theo thống kê của Viettel, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, trong dịp Tết Nguyên đán năm nay số lượng thuê bao di chuyển sớm hơn so năm 2020, bắt đầu hình thành rõ rệt từ giữa tháng Chạp thay vì sau ngày 23 tháng Chạp như mọi năm. Các địa phương có lượng thuê bao di chuyển đến nhiều nhất là Thanh Hóa, Nghệ An, Nam Ðịnh, Thái Bình, An Giang, một số địa phương có lượng khách hàng di chuyển đi lớn nhất là TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bình Dương, Bắc Ninh. Từ một tuần trước Tết, nhu cầu sử dụng dịch vụ dữ liệu của Viettel đã tăng gần 50% so ngày thường. Do đã hoàn thành công tác chuẩn bị từ trước, sẵn sàng mọi nguồn lực, chất lượng dịch vụ của Viettel luôn được bảo đảm, kể cả khi nhu cầu tăng đột biến.

* Ðúng 11 giờ ngày 12-2 (mồng 1 Tết), tại Cảng Cẩm Phả, Công ty Kho vận và Cảng Cẩm Phả, Công ty Tuyển than Cửa Ông tổ chức rót tấn than đầu tiên trong ngày đầu năm mới Tân Sửu 2021 xuống tàu Việt Thuận 56-01 vào “xông” cảng lấy than tiêu thụ cho thị trường trong nước.

Theo hợp đồng, tàu Việt Thuận 56-01 sẽ nhận 47.800 tấn than cám 6a.1 tại Cảng Cẩm Phả để cung cấp cho Công ty TNHH Ðiện lực Vĩnh Tân 1. Từ đầu năm 2021 đến nay, công ty đã bố trí, sắp xếp cho 1.776 lượt tàu, đoàn sà-lan và phương tiện thủy ra, vào nhận than tại Cảng an toàn; tổng sản lượng than tiêu thụ qua Cảng đạt gần sáu triệu tấn. Năm 2021, với mục tiêu “An toàn – Phát triển – Hiệu quả”, Công ty Kho vận và Cảng Cẩm Phả quyết tâm phấn đấu hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kế hoạch sản xuất kinh doanh, trong đó tiêu thụ hơn 55,6 triệu tấn than; trong đó: xuất khẩu hơn 1,2 triệu tấn, tiêu thụ nội địa hơn 54,4 triệu tấn; tổng doanh thu đạt hơn 92 nghìn tỷ đồng, lợi nhuận hơn 1.300 tỷ đồng; thu nhập bình quân của người lao động đạt hơn 10 triệu đồng/người/tháng.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 14/2/2021

Niềm vui đón Tết trong nhà mới của người dân vùng sạt lở ở Quảng Nam

Thời gian qua, tỉnh Quảng Nam nỗ lực sửa chữa và dựng lại nhà mới cho người dân vùng sạt lở. Hàng chục hộ dân mất nhà hoàn toàn đã được đón Tết Nguyên đán Tân Sửu trong căn nhà mới xây kiên cố.

Trở lại xã Trà Leng (huyện Nam Trà My) vào những ngày này, chúng tôi cảm nhận cuộc sống người dân nơi đây đang trở lại bình thường. Con đường từ Tắc Pỏ – trung tâm huyện Nam Trà My về xã Trà Leng đã được khắc phục, sửa chữa; tạo thuận lợi cho việc đi lại và công tác cung cấp lương thực cho người dân.

Trong hơn ba tháng qua, ngoài việc tiếp tục tìm kiếm các nạn nhân còn mất tích, UBND xã Trà Leng đã phối hợp lực lượng quân đội tập trung sửa chữa, dựng nhà tạm, đồng thời tìm mặt bằng để tái định cư (TÐC) cho người dân. Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My Trần Duy Dũng cho hay, sau khi khảo sát, bồi thường, giải tỏa mặt bằng, vào giữa tháng 12-2020, huyện đã chọn khu đất tại thôn 2, xã Trà Dơn (vùng giáp ranh giữa xã Trà Dơn và Trà Leng) cách trụ sở UBND xã Trà Leng khoảng 1 km để làm khu TÐC cho người dân bị mất nhà do bão lũ. Khu TÐC này rộng khoảng 6 ha được phân thành 80 lô (mỗi lô 200 m2) để bố trí cho 80 hộ dân của xã Trà Leng bị mất nhà cửa trong đợt bão lũ vừa qua. Với sự hỗ trợ của cấp trên và các đơn vị tài trợ, huyện đang khẩn trương xây dựng nhà cho 51 hộ dân ở thôn 1 và thôn 2, xã Trà Leng.

Sau hơn một tháng rưỡi tập kết vật liệu, tổ chức thi công, đến ngày 6-2, UBND huyện Nam Trà My và Công ty cổ phần ô- tô Trường Hải (THACO) tổ chức lễ bàn giao 13 căn nhà mới xây cho 13 hộ dân bị sạt lở đất tại làng Ông Ðề, thôn 1, xã Trà Leng. Mỗi căn nhà được thiết kế kiên cố, trụ làm bằng bê-tông, có hai phòng ngủ, một phòng khách, mái lợp tôn… bảo đảm chỗ ở lâu dài cho người dân, với tổng chi phí xây dựng 150 triệu đồng. Các đơn vị thi công cũng đang gấp rút hoàn thiện 30 ngôi nhà để sớm bố trí cho người dân. Dự kiến sau Tết Nguyên đán sẽ khởi công xây dựng 15 ngôi nhà nữa để bố trí cho người dân bị mất nhà cửa trong đợt bão lũ vừa qua.

Có được ngôi nhà mới để đón Tết cổ truyền và làm nơi thờ cúng tổ tiên và người thân đã mất trong vụ sạt lở đất, người dân nơi đây phần nào vơi đi nỗi mất mát, đau thương. Ðưa chúng tôi đến thăm ngôi nhà mới nhận, ông Hồ Văn Ðề (86 tuổi, ở thôn 1, xã Trà Leng) chia sẻ: “Tôi chân thành cảm ơn sự quan tâm của Ðảng, Nhà nước và các đơn vị tài trợ đã giúp gia đình tôi và người dân nơi đây có được nhà mới để đón Tết, vui xuân và có điều kiện khôi phục lại cuộc sống sau bão lũ”.

Cùng với xã Trà Leng, dịp này, Hội Bảo trợ người khuyết tật, quyền trẻ em và bệnh nhân nghèo tỉnh Quảng Nam và UBND huyện Nam Trà My đã tổ chức bàn giao bảy căn nhà mới (kinh phí xây dựng 220 triệu đồng/nhà) cho bảy hộ dân bị mất nhà do sạt lở cuốn trôi ở Nóc Ông Sinh, thôn 1, xã Trà Vân. “Những căn nhà này được thiết kế và xây dựng kiên cố theo kiểu nhà truyền thống, phù hợp với đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương, nên bà con rất phấn khởi” – Chủ tịch UBND xã Trà Vân Hồ Văn Huyện bộc bạch.

Trao đổi với chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Quang Bửu cho biết, cùng với huyện Nam Trà My, tại xã Phước Kim (huyện Phước Sơn), từ nguồn kinh phí gần hai tỷ đồng của Công ty TNHH thương mại và du lịch Lý Châu Giang hỗ trợ, sau hơn hai tháng thi công, đến nay, địa phương cũng đã bàn giao 17 căn nhà mới xây cho 17 hộ gia đình có nhà cửa bị cuốn trôi hoàn toàn ở thôn Trà Văn A. Hôm dọn về nhà mới, chị Hồ Thị Vơi (thôn Trà Văn A) nghẹn ngào: “Ðợt bão lũ cách đây ba tháng đã làm ngôi nhà của gia đình tôi bị cuốn trôi hết, giờ được hỗ trợ nhà mới như thế này, tôi rất vui. Từ đây, gia đình tôi và bà con ở đây có được nhà mới để đón Tết, vui xuân”.

Bên cạnh bố trí đất, khẩn trương xây nhà cho người dân bị thiệt hại, tỉnh Quảng Nam cũng đã cung cấp gạo đầy đủ cho người dân ăn Tết và bảo đảm lương thực trong những tháng giáp hạt. Vừa qua, huyện Nam Trà My đã phân bổ hơn 160 tấn gạo cho các xã để hỗ trợ cho người dân ăn Tết và cho những tháng giáp hạt. Hy vọng, với sự quan tâm của chính quyền và sự chung tay, sẻ chia cộng đồng sẽ tạo động lực, giúp đồng bào các dân tộc ở miền núi Quảng Nam vượt qua khó khăn, đón Tết an vui, đầm ấm và sớm ổn định, tái thiết lại cuộc sống sau bão lũ.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 5/2/2021

Doanh thu bán lẻ hàng hóa tháng 1 tăng 4,1%

Theo Bộ Công thương, trong tháng 1 (trước Tết Nguyên đán), các doanh nghiệp, trung tâm thương mại, hệ thống siêu thị và cơ sở kinh doanh đã chủ động chuẩn bị nguồn hàng hóa phong phú, đa dạng, đồng thời đưa ra nhiều chương trình khuyến mại, giảm giá nhằm kích cầu, thu hút tiêu dùng của người dân.

 Do đó, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 1 ước đạt 479,9 nghìn tỷ đồng, tăng 3,7% so tháng trước và tăng 6,4% so cùng kỳ năm trước. Xét theo ngành hoạt động, doanh thu bán lẻ hàng hóa tháng 1 ước đạt 378,9 nghìn tỷ đồng, tăng 4,1% so tháng trước; doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống ước đạt 48,7 nghìn tỷ đồng, chiếm 10,1% tổng mức và tăng 2,7%; doanh thu du lịch lữ hành ước đạt 1,6 nghìn tỷ đồng, chiếm 0,3% tổng mức và tăng 0,7%; doanh thu dịch vụ khác ước đạt 50,7 nghìn tỷ đồng, chiếm 10,6% tổng mức và tăng 1,1%;…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 15/2/2021

Mở cửa Phố Sách xuân Tân Sửu

Sáng 14-2, tức mùng 3 Tết Tân Sửu, tại phố 19-12 (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội phối hợp UBND quận Hoàn Kiếm mở cửa hoạt động Phố Sách xuân Tân Sửu.

Trong tiết trời se lạnh của những ngày đầu năm mới, các gian hàng của Phố Sách được trang hoàng rực rỡ, đậm sắc xuân, với hình ảnh nổi bật là chú trâu, linh vật của năm Tân Sửu. Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, hoạt động của Phố Sách năm nay bị thu hẹp quy mô, Ban Tổ chức dừng khai mạc cũng như các buổi toạ đàm, trò chuyện về văn hoá đọc, về văn hoá Tết.

Tuy nhiên, các nhà xuất bản, công ty sách đều thiết kế những gian hàng đẹp, tổ chức nhiều hoạt động khuyến mại, tặng sách để phục vụ công chúng. Điển hình như các nhà xuất bản: Sự thật, Phụ Nữ, Kim Đồng… hay các nhà sách: Huy Hoàng, Minh Long, Đinh Tị… Trong đó, NXB Kim Đồng giới thiệu một bộ sách Tết hấp dẫn, gồm: Nhâm nhi Tết – Tết Tân Sửu 2021, Kể chuyện Tết Nguyên Đán, Tết xưa thơ bé, Nhớ ơi là Tết, Giao thừa không đến muộn… Các cuốn sách được trình bày đẹp, nội dung hấp dẫn. Nhà xuất bản Phụ nữ thực hiện chương trình Lì xì sách, tất cả các khách tham quan đều được lì xì một cuốn sách thông qua bóc bao lì xì trên cành đào.

Ngoài ra, Phố Sách xuân Tân Sửu còn có rất nhiều hoạt động văn hoá hấp dẫn như: Viết chữ thư pháp, nặn tò he, trò chơi dân gian cho thiếu nhi…

Với hình ảnh trang trí đẹp, ấn tượng, mang đậm không khí Tết cổ truyền dân tộc; Phố Sách xuân Tân Sửu 2021 tiếp tục trở thành không gian tri thức, điểm đến văn hóa yêu thích của người dân Thủ đô và du khách đến Hà Nội. Nhằm bảo đảm công tác phòng, chống dịch Covid-19, Ban Tổ chức nghiêm túc triển khai các biện pháp phòng, chống dịch và khuyến cáo độc giả khi đến tham quan, mua sắm tại Phố Sách xuân luôn đeo khẩu trang, thường xuyên xịt nước sát khuẩn, giữ khoảng cách theo quy định.

Phố Sách xuân Tân Sửu mở cửa từ nay đến mùng 10 Tết Tân Sửu.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 5/2/2021

Xử phạt nhiều cá nhân đăng thông tin không chính xác trên mạng xã hội

Trong hai ngày 3 và 4-2, Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội vừa ban hành các quyết định phạt vi phạm hành chính đối với Hoàng Thu Trang, sinh năm 1990, ở tại chung cư VOV, phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội; Hoàng Ngọc Anh, sinh năm 1992, ở tại số 3 ngõ 20 Nguyễn Đình Hoàn, quận Cầu Giấy, Hà Nội; Trần Thị Hằng, sinh năm 1993, ở tại chung cư Đại Thanh, xã Tả Thanh Oai, huyện Thanh Trì, Hà Nội và Phạm Mạnh Đạt, sinh năm 1993, ở tại 149 Lê Duẩn, phường Cửa Nam, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. 

Trước đó, ngày 28-1-2021, cả bốn cá nhân trên sử dụng tài khoản Facebook cá nhân để đăng nội dung chưa được các cơ quan chức năng kiểm chứng, thông tin sai sự thật, gây hoang mang dư luận về một cá nhân.

Hành vi này đã vi phạm quy định tại Điều 5 Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15-7-2013 của Chính phủ quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin mạng. Các đối tượng trên bị xử phạt 7,5 triệu đồng/người và buộc gỡ bỏ thông tin vi phạm.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 15/2/2021

Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Dũng qua đời

Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Hoàng Dũng đã qua đời vào lúc 14 giờ 15 phút ngày 14-2-2021 (hưởng thọ 65 tuổi), tại Bệnh viện Huyết học Trung ương sau thời gian chiến đấu với bệnh tật.

NSND Hoàng Dũng sinh năm 1956, tại Hà Nội, ông là diễn viên hoạt động trên cả lĩnh vực kịch, truyền hình, điện ảnh. Ông từng giữ chức Giám đốc Nhà hát kịch Hà Nội (2007-2017), sau đó nghỉ hưu. Ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân năm 2007.

Mặc dù là diễn viên được yêu thích trên truyền hình nhưng trước đó ông vốn nổi danh trên sân khấu kịch với các vai diễn để đời trong các vở: Tôi và chúng ta (vai Chính), Cát bụi (vai Cả Khoa), Thầy khóa làng tôi (vai Thầy khóa), Hà Nội đêm trở gió (vai Lãm), Ăn mày dĩ vãng (vai Hai Hùng), Tiếng đàn vùng Mê Thảo (vai Bá Nhỡ)…

Trong lĩnh vực phim ảnh, NSND Hoàng Dũng từng tham gia phim điện ảnh Tướng về hưu và hàng loạt tác phẩm truyền hình tên tuổi như: Những người sống bên tôi, Cuồng phong, Đàn trời, Tuổi thanh xuân… Đặc biệt, ông được nhiều khán giả yêu thích qua vai ông trùm Phan Quân trong phim truyền hình Người phán xử (2017)…

Gái già lắm chiêu V và Trở về giữa yêu thương là hai dự án phim cuối cùng của ông. Đến cuối đời, cố nghệ sĩ vẫn tâm huyết với việc giảng dạy ở trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội…

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 15/2/2021

Hà Nội dừng tổ chức nhiều lễ hội lớn

Chiều 13-2 (tức mùng 2 Tết Tân Sửu), Ban Chỉ đạo (BCĐ) phòng, chống Covid-19 TP Hà Nội đã họp trực tuyến lần thứ 89 với các quận, huyện, phường, xã để tiếp tục thực hiện các biện pháp nhanh chóng khống chế dịch bệnh. Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chử Xuân Dũng, Trưởng BCĐ phòng chống Covid-19 TP Hà Nội chủ trì phiên họp.

Tại phiên họp, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Hoàng Đức Hạnh cho biết, 12.302 mẫu xét nghiệm các cán bộ, nhân viên ở sân bay Nội Bài đều cho kết quả âm tính. Ở các bệnh viện TP đã lẫy mẫu 1.723 trường hợp và chỉ một trường hợp dương tính – trước đó đã là F1,ở tỉnh khác lên khám bệnh. 18.151 mẫu người đi về từ vùng dịch chỉ có bốn ca dương tính. Đáng chú ý, TP đã lấy hơn 16 nghìn mẫu là các trường hợp ở khu vực có ca bệnh trên địa bàn TP và đều có kết quả âm tính. “Đây là số liệu minh chứng cho việc dịch bệnh ở Hà Nội đã được kiểm soát. Tuy nhiên trong thời gian tới cần tiếp tục thực hiện nghiêm các biện pháp phòng dịch, không để lây lan”, ông Hạnh nhấn mạnh.

Tại phiên họp, các quận huyện đã báo cáo nhiều tin vui đầu xuân khi đa số các trường hợp tiếp xúc với các ca bệnh đều đã có kết quả âm tính. Các trường hợp đang được theo dõi tại các khu cách ly đều được chăm lo, ăn Tết ấm cúng, an toàn. Tại các di tích, danh lam, thắng cảnh, đình, chùa đều thực hiện nghiêm 2k: khẩu trang, sát khuẩn.

Quận Nam Từ Liêm cho biết, tại Trường tiểu học Xuân Phương, ngày 10-2 đã có 28 người (phụ huynh và học sinh) được về nhà. 109 người còn lại đã được lấy mẫu xét nghiệm vào mùng 1 tết và đã có kết quả âm tính lần thứ ba. Dự kiến 6 giờ sáng 14-2 (mùng 3 Tết), những trường hợp còn lại sẽ được về nhà.

Lãnh đạo UBND huyện Mỹ Đức báo cáo, đến nay, huyện chính thức công bố dừng toàn bộ hoạt động khai hội, không tổ chức đón tiếp khách, không tổ chức dịch vụ thuyền đò.

Kết luận hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TP Chử Xuân Dũng nêu, trong những ngày Tết vừa qua, vẫn còn một bộ phận nhỏ người dân lơ là, chủ quan. Phó Chủ tịch UBND TP yêu cầu các đơn vị thực hiện nghiêm các nhóm nhiệm vụ trọng tâm mà TP đã đề ra. Các sở ngành, địa phương phải triển khai nghiêm túc việc kiểm tra xử phạt cá nhân, tổ chức vi phạm công tác phòng chống dịch: Đặc biệt, Phó Chủ tịch UBND TP nêu rõ, thành phố đã chỉ thị dừng tất cả các lễ hội đầu năm. Các đơn vị có lễ hội kéo dài như ở chùa Hương, từ nay đến rằm Tháng Giêng tạm thời không đón khách thập phương”.

Phó Chủ tịch UBND TP nhắc các đơn vị phát huy hiệu quả hơn 10 nghìn tổ giám sát cộng đồng để quản lý tốt nhân khẩu, hộ khẩu từ các tổ dân phố, nhất là trong những ngày sắp tới khi người từ các địa phương trở về Hà Nội; ai cũng phải khai báo y tế để nắm chắc lịch trình, sức khỏe của người dân. Các địa bàn có khu chế xuất, công nghiệp phải quản lý chặt công nhân từ quê lên trên tinh thần: “ Không gây khó dễ cho người dân”… Sở Giáo dục và Đào tạo chuẩn bị phương án để học sinh đi học trở lại; Sở Giao thông vận tải bảo đảm công tác phòng dịch khi đón người dân trở về thành phố…

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 10/2/2021

TP Hồ Chí Minh hủy khai mạc Đường hoa và Đường sách Tết Tân Sửu 2021

Sáng 9-2, đại diện Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn (Saigontourist Group) cho biết, tuân thủ khuyến nghị của Bộ Y tế, chiều 8-2, UBND TP Hồ Chí Minh quyết định hủy bỏ Lễ khai mạc đường hoa Nguyễn Huệ Tết Tân Sửu 2021 vào tối cùng ngày.

Dù hủy bỏ Lễ khai mạc, Đường hoa vẫn sẽ mở cửa phục vụ công chúng từ 8 giờ đến 17 giờ mỗi ngày, bắt đầu từ ngày 10-2 và phải tuân thủ chặt chẽ thông điệp 5K.

Theo đó, tất cả mọi người vào Đường hoa phải xếp hàng đúng khoảng cách, đo thân nhiệt và thường xuyên rửa tay bằng dung dịch diệt khuẩn. Tùy tình hình thực tế, Ban Tổ chức sẽ bố trí thêm các biện pháp khử khuẩn và sẽ có hiệu lực tức thời đối với tất cả mọi người đi vào Đường hoa bao gồm thành viên Ban Tổ chức, đơn vị thi công và đơn vị chịu trách nhiệm bảo đảm an ninh.

Người dân và du khách tuân thủ quy định di chuyển trong Đường hoa, tuyệt đối không tháo bỏ khẩu trang để chụp ảnh hoặc selfie. Những người không đeo khẩu trang hoặc đeo khẩu trang không đúng cách hoặc tháo bỏ khẩu trang để chụp ảnh, sẽ bị bộ phận chuyên trách của thành phố xử phạt theo quy định.

Ban Tổ chức cũng khuyến nghị người dân và du khách hạn chế vào Đường hoa tại các giờ cao điểm, tránh tập trung đông người và nếu đang ở bên trong Đường hoa thì sử dụng các cổng phụ hai bên để đi ra. Cổng phụ nằm tại các giao điểm giữa đường Nguyễn Huệ và các đường nhánh. Ngoài ra, tất cả gian hàng ẩm thực dọc theo Đường hoa đều phục vụ bán mang đi, không phục vụ ăn uống tại chỗ.

Sở Thông tin và Truyền thông thành phố đề nghị người dân thành phố và du khách khi đến tham quan đường sách Tết thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch theo thông điệp “5K” của Bộ Y tế và quy định của UBND TP Hồ Chí Minh; mang khẩu trang xuyên suốt quá trình tham quan kể cả khi chụp ảnh.

Ban Tổ chức Lễ hội đường sách Tết Tân Sửu có trang bị khu vực đo thân nhiệt, sát khuẩn tay và cấp phát khẩu trang cho các trường hợp người dân, du khách bị hư hỏng, rơi, mất khẩu trang tại bốn khu vực cổng vào, khu vực trưng bày sách trên tuyến đường: Mạc Thị Bưởi – Nguyễn Huệ – Ngô Đức Kế.

Bên cạnh đó, Ban Tổ chức Lễ hội đường sách Tết Tân Sửu năm 2021 sẽ phối hợp các cơ quan chức năng mời ra khỏi khu vực tổ chức Lễ hội đối với các trường hợp chống đối không mang khẩu trang, không bảo đảm các quy định về phòng, chống dịch Covid-19.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 9/2/2021

Lập bộ phận thường trực đặc biệt hỗ trợ TP Hồ Chí Minh chống dịch Covid-19

Sáng 9-2, PGS, TS Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế đã chủ trì cuộc họp với ngành Y tế TP Hồ Chí Minh về việc thành lập, hoạt động của tổ thường trực đặc biệt chống dịch Covid-19 của Bộ Y tế tại TP Hồ Chí Minh.

Theo đó tổ thường trực đặc biệt chống dịch Covid-19 của Bộ Y tế tại TP Hồ Chí Minh do PGS, TS Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Y tế giữ vai trò Tổ trưởng cùng hai Tổ phó là PGS, TS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh; TS, BS Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy.

Tổ sẽ có nhiệm vụ triển khai chỉ đạo các hoạt động chuyên môn kỹ thuật trong việc giám sát, đáp ứng chống dịch, điều trị bệnh nhân, công tác truyền thông trên địa bàn TP Hồ Chí Minh và các địa phương có liên quan.

Đồng thời, tổ sẽ kiểm tra, hỗ trợ địa phương trong việc tổ chức triển khai các hoạt động phòng, chống dịch Covid-19 theo chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo Quốc gia và các chỉ đạo, hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế… cùng nhiều nội dung công tác liên quan nhằm hỗ trợ TP Hồ Chí Minh trong công tác phòng, chống dịch.

Báo cáo tại cuộc họp, Đại diện Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP Hồ Chí Minh (HCDC) cho biết, theo kết quả xét nghiệm sáng ngày 9-2, TP Hồ Chí Minh ghi nhận thêm hai trường hợp nghi nhiễm Covid-19.

Hai trường hợp này được phát hiện khi thành phố tiếp tục thực hiện xét nghiệm giám sát cho 830 nhân viên sân bay mà chưa làm xét nghiệm trước đó, nâng tổng số các ca nhiễm, nghi nhiễm Covid-19 có liên quan đến ca bệnh là nhân viên bốc xếp tại Sân bay Tân Sơn Nhất lên 32 trường hợp được chia thành hai nhóm bao gồm nhóm nhân viên tổ bốc xếp và nhóm bệnh nhân liên quan đến nhóm bệnh nhân này.

Về công tác xét nghiệm, truy vết và tiếp nhận điều trị, đại diện HCDC cho biết, Thành phố đã kích hoạt toàn bộ hệ thống dự phòng và điều trị cũng như phối hợp chặt chẽ với các cơ quan y tế đóng trên địa bàn Thành phố. Thực hiện phòng chống dịch với phương châm: thần tốc, quyết liệt, đồng bộ, chủ động. Nâng cao mức độ cảnh báo trong phòng, chống dịch.

Thành phố đã tiến hành lấy mẫu đơn tất cả các ca tiếp xúc gần F1, mẫu gộp đối với hộ gia đình ở trong khu vực lây nhiễm. Xét nghiệm toàn bộ nhân viên, cán bộ công nhân viên của BV 175. Sở Y tế chuẩn bị kịch bản ứng phó với tình huống dịch bệnh ở mức độ khẩn cấp.

Đối với các nhân viên đang làm việc tại Sân bay Tân Sơn Nhất, thành phố đã lấy mẫu giám sát lần 2 đối với nhân viên công ty VIAGS và triển khai làm xét nghiệm hàng ngày đối với nhân viên sân bay phục vụ hành khách trước khi vào ngày làm việc hôm sau.

Về phía đại diện Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, GS, TS Nguyễn Tấn Bỉnh, Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho biết, Sở Y tế đã phân công trách nhiệm, nhiệm vụ cho các đơn vị trực thuộc phụ trách để đảm bảo các công tác truy vết, lấy mẫu, xét nghiệm, điều trị… Đã kích hoạt hệ thống các cơ sở cách ly, điều trị… sẵn sàng cho các kịch bản phòng, chống dịch trong thời gian tới.

Cùng với các khu cách ly hiện có, TP Hồ Chí Minh đã mở một số điểm cách ly khác như Cần Giờ, Học viện Hành chính tại Quận 9,… với sức chứa có thể lên đến hơn 20 nghìn người.

Về điều trị, đã kích hoạt hệ thống điều trị trên toàn thành phố với Bệnh viện Cần Giờ có sức chứa 300 giường, Bệnh viện Nhiệt đới với khả năng tiếp nhận 40 ca bệnh, bốn ca bệnh nặng, Bệnh viện Nhi đồng thành phố với khu điều trị riêng biệt có sức chứa 50 giường. Thành phố cũng có phương án chuẩn bị đối với khu xây dựng mới của Bệnh viện Ung Bướu với các trang thiết bị có sẵn.

Phát biểu tại cuộc họp, PGS, TS Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Y tế đã đánh giá cao hiệu quả của công tác phòng chống, ngăn chặn, truy vết xét nghiệm… của TP Hồ Chí Minh.

Trong thời gian tới Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn đề nghị ngành Y tế TP Hồ Chí Minh cần nâng cao mức độ đáp ứng xét nghiệm, y tế để bảo đảm cuộc sống bình yên, an lành cho người dân trong dịp tết; đồng thời yêu cầu ngành y tế TP Hồ Chí Minh tiến hành nhanh xét nghiệm kháng thể với các nhóm lây nhiễm để có kết quả nhanh chóng; tăng tốc công tác lấy mẫu, xét nghiệm để bảo đảm tốc độ trong công tác phòng chống, ngăn chặn dịch bệnh.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 8/2/2021

Hỗ trợ tài chính đối với nhân viên y tế nhiễm Covid-19

Công đoàn Y tế (CĐYT) Việt Nam có công văn gửi các công đoàn y tế cơ sở trực thuộc về việc thống kê và hỗ trợ tài chính cho nhân viên y tế mắc Covid-19 đợt dịch thứ ba.

Trong hai đợt bùng phát dịch trước, đã có 42 nhân viên y tế được trao kinh phí với mức hỗ trợ 10 triệu đồng/ trường hợp.

Để tiếp tục “Chương trình hỗ trợ đặc biệt dành cho y bác sĩ tuyến đầu phòng, chống dịch Covid-19” đợt thứ ba, CĐYT phối hợp Bộ Y tế tiếp tục tổ chức rà soát, tổ chức xét nghiệm Covid-19 tổng thể nhân viên y tế tại các cơ sở y tế.

Sau khi có kết quả xét nghiệm, những cán bộ nhân viên y tế bị mắc Covid-19 sẽ được trợ cấp khi nhiễm bệnh với kinh phí 10 triệu đồng, hỗ trợ khi có tử vong là 100 triệu đồng đối với mỗi cán bộ y tế tử vong do nhiễm SARS-CoV-2.

Đối tượng được hỗ trợ là các y bác sĩ, điều dưỡng, hộ lý, kỹ thuật viên, dược sĩ, nhân viên dược, nhân viên nhà thuốc, nhân viên hành chính, lái xe cấp cứu, bảo vệ, nhân viên phục vụ, tình nguyện viên  đang công tác tại bệnh viện/cơ sở y tế/cơ sở xét nghiệm/bệnh viện dã chiến có tham gia xét nghiệm, chẩn đoán, điều trị Covid-19.

Các nhân viên y tế được hưởng hỗ trợ kinh phí là người phải có hợp đồng lao động trực tiếp với bệnh viện/cơ sở xét nghiệm/bệnh viện dã chiến. Đối với trường hợp tình nguyện viên, cần có văn bản xác nhận của bệnh viện/cơ sở y tế/cơ sở xét nghiệm/bệnh viện dã chiến nơi tình nguyện viên công tác.

Chương trình được áp dụng từ ngày 1-1 đến hết ngày 30-6-2021.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 8/2/2021

Rộn ràng dòng sách Tết Tân Sửu

Đón Tết, vui Xuân, một số nhà xuất bản và công ty sách đã phát hành những sản phẩm sách Tết đặc biệt để phục vụ bạn đọc. Bên cạnh những đầu mục sách nghiên cứu, văn học, thơ ca, có nhiều ấn phẩm giới thiệu nét văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán, ẩm thực Tết ở ba miền đất nước.

Đón bắt nhu cầu bạn đọc, trong dịp này, Công ty sách Alpha Books tiếp tục tung ra thị trường nhiều ấn phẩm, trong đó có The Story of Art (Câu chuyện nghệ thuật), một trong những hiện tượng sách năm 2020. Cuốn sách này xứng đáng là một món quà Tết ý nghĩa và giá trị dành cho các đối tác của doanh nghiệp, bạn bè, thầy cô, đồng nghiệp hay những người quan tâm đến nghệ thuật. Cuốn sách được in lần đầu năm 1950 và trong 70 năm qua, tác phẩm được dịch ra gần 30 thứ tiếng với hơn tám triệu bản đã được bán ra trên toàn thế giới, trở thành cuốn sách nghệ thuật bán chạy nhất mọi thời đại. Trong Câu chuyện nghệ thuật, tác giả đã kể cho người đọc câu chuyện về lịch sử nghệ thuật châu Âu từ thời cổ đại đến hiện đại, dựa trên những khảo sát và đánh giá của ông về nhiều lĩnh vực khác nhau như hội họa, điêu khắc, kiến trúc… song hành với những chuyển biến và giao thoa của các nền văn hóa, chính trị, và tôn giáo. Từ đó, mang đến một cái nhìn bao quát về nghệ thuật châu Âu qua từng thời kỳ. Cùng với cuốn sách này, bộ sách Góc nhìn Đông Dương thế kỷ XIX lại có giá trị tư liệu lớn về con người, phong tục xứ Đông Dương cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 với hai cuốn Xứ Đông Dương và Một chiến dịch ở Bắc Kỳ. Tuy cuốn sách mang góc nhìn của những người Pháp thực dân, song phần nào giúp bạn đọc tái hiện một giai đoạn lịch sử Việt Nam đầy biến động và bi thương trong cuộc chiến tranh xâm lược và khai thác thuộc địa của thực dân Pháp, về cách vận hành xã hội nước ta dưới sự cai trị của thực dân, phong kiến.

Bộ sách Cẩm nang sống khỏe bao gồm bốn cuốn: Lắng nghe cơ thể; Your Health, Your Decisions – Hợp tác với bác sĩ để trở thành người bệnh thông thái; Hoang mang – Chỉ dẫn của bác sĩ để hiểu rõ đúng sai và Detox, lowcarb, thực phẩm hữu cơ – Tin đồn và sự thật. Đây là những cuốn sách giúp bạn đọc có thể hiểu được sức khỏe của bản thân, cách lựa chọn những thông tin đúng cho sức khỏe của mình và những người chung quanh. Bộ sách Tư duy khác biệt cùng Malcolm Gladwell của nhà báo hàng đầu về đề tài khoa học xã hội Man-côm Glát-oen (Malcolm Gladwell) lại cung cấp những góc nhìn, tư duy khác biệt về đời sống xã hội, kinh doanh và những kiến thức quan trọng cho công việc, cuộc sống của mình. Một trong những bộ sách thu hút bạn đọc ở các lứa tuổi, ngành nghề là Những quy tắc thành công, bao gồm bảy cuốn: Những quy tắc tư duy, Những quy tắc trong công việc, Những quy tắc trong quản lý, Những quy tắc để giàu có, Những quy tắc trong Tình yêu, Những quy tắc trong cuộc sống, Những quy tắc làm cha mẹ từng được tái bản nhiều lần, giúp chúng ta phần nào tìm hiểu những quy tắc trong tư duy và cách hành xử để xử lý công việc và sinh hoạt đời thường.

Đều đặn vào mỗi dịp đón Tết Nguyên đán, Nhà xuất bản Kim Đồng cũng ra mắt đồng loạt các ấn phẩm dòng sách Tết. Các tác phẩm mang đậm sắc xuân, trẻ trung mà vẫn đậm đà nét văn hóa truyền thống. Cuốn Nhâm nhi Tết – Tân Sửu 2021 tập hợp những tác phẩm văn, thơ, nhạc, họa, tôn vinh văn hóa Tết Việt, phong tục, tập quán ở các vùng miền đất nước, mang đến cho bạn đọc những cảm xúc yêu thương, sẻ chia và niềm vui tuổi thơ. Trong đó, có nhiều truyện ngắn của các nhà văn tên tuổi viết cho thiếu nhi, các tác phẩm âm nhạc, hội họa thấm đẫm nét tươi mới của mùa Xuân, đan xen là các thông tin thú vị về con giáp năm Sửu và chân dung những danh nhân lịch sử Việt Nam tuổi Tân Sửu. Cùng với cuốn sách này là các tác phẩm như: Kể chuyện Tết Nguyên đán, Tết xưa thơ bé, Nhớ ơi là Tết, Giao thừa không đến muộn, Ngọn lửa đêm ba mươi, Đúng là Tết…

Cùng dịp này, Công ty cổ phần Văn hóa Đông A liên kết Nhà xuất bản Văn học đã giới thiệu ấn phẩm độc đáo Sách Tết Tân Sửu 2021 là hợp tuyển các tác phẩm thơ, văn, hội họa có chủ đề về mùa Xuân đặc sắc của nhiều tác giả: Ma Văn Kháng, Mạc Can, Nguyễn Huy Thiệp, Hồ Anh Thái, Uông Triều, Trương Anh Quốc, Nguyễn Ngọc Thuần… Sách có sáu phần nội dung: Khúc dạo đầu của mùa xuân, thơ, văn, nhạc, họa, Muôn màu cuộc sống và Khúc Vĩ thanh với nhiều thông tin thú vị và tranh vẽ minh họa sinh động của các họa sĩ nổi tiếng: Thành Chương, Lê Trí Dũng, Đỗ Phấn, Lương Xuân Đoàn…

Có thể nói, dòng sách Tết được các nhà xuất bản, đơn vị làm sách giới thiệu vừa qua đã thật sự trở thành món quà tri thức nhiều ý nghĩa, giúp bạn đọc đón Xuân thêm nhiều ý nghĩa.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 7/2/2021

“Mùa đoàn tụ 2021” phát song khung giờ giao thừa

Chào mừng thành công Ðại hội lần thứ XIII của Ðảng và đón Tết Tân Sửu 2021, Ðài Truyền hình Việt Nam sẽ phát sóng chương trình đặc biệt “Mùa đoàn tụ 2021” từ 22 giờ 15 phút ngày 30 Tết tới 1 giờ ngày Mồng 1 Tết Tân Sửu. Chương trình có ba phần nội dung: Cội nguồn Ðất – Nước; Vươn lên từ Ðất, sinh sôi từ Nước; Ðất nước là nơi dân mình đoàn tụ.

Chương trình mang đến nhiều câu chuyện cảm động về tình người, những giá trị gắn kết của người Việt Nam qua bao thế hệ. Khán giả sẽ được thưởng thức những tiết mục nghệ thuật đặc sắc, lắng nghe câu chuyện hội ngộ của những cựu học sinh các trường học nổi tiếng ở ba miền đất nước hồi đầu thế kỷ 20; chuyện các gia đình nghệ sĩ có nhiều cống hiến xuất sắc trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật cùng vi-đê-ô clíp “Chào cờ” tại Cột cờ Hà Nội của ê-kíp thực hiện chương trình tổ chức với sự tham gia của dàn hợp xướng thiếu nhi Bắc – Trung – Nam nhiều thế hệ, tạo nên cảm hứng tự hào, linh thiêng, ấm áp và hy vọng.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 6/2/2021

Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Son là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ngày 3-2, Bộ trưởng Văn hóa, thể thao và du lịch Nguyễn Ngọc Thiện đã ký Quyết định số 601/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó công nhận Lễ hội truyền thống Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn (quận Ngũ Hành Sơn, TP Đà Nẵng) là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn (hay còn gọi là Lễ hội Quán Âm 19-2) là lễ hội dân gian truyền thống mang đậm yếu tố tín ngưỡng Phật giáo, gắn liền với di tích quốc gia đặc biệt – Danh lam thắng cảnh Ngũ Hành Sơn và đời sống tâm linh tín ngưỡng của cộng đồng địa phương.

Từ năm 1991, Lễ hội Quán Thế Âm được tổ chức quy mô, diễn ra trong ba ngày 17,18 và 19 tháng 2 (âm lịch) hằng năm. Được các Chư Tôn Giáo phẩm Tỉnh hội, Thành hội và chùa Quán Thế Âm chủ trì tổ chức, đây là dịp để đạo hữu nói riêng, nhân dân và du khách nói chung cầu cho quốc thái dân an, chúng sinh an lạc, khơi dậy lòng từ bi, bác ái, hướng thiện trong mỗi con người, sự hòa hợp giữa Phật pháp với dân tộc, tình yêu quê hương đất nước.

Lễ hội Quán Thế Âm bao gồm hai phần: lễ và hội. Phần lễ mang đậm màu sắc lễ nghi Phật giáo hoà quyện với phần hội là những sinh hoạt văn hoá cổ truyền đậm tính nhân văn như lễ rước ánh sáng, lễ khai kinh, lễ trai đàn chẩn tế, lễ thuyết giảng về Bồ tát Quan thế âm và dân tộc, lễ rước tượng Quan Âm. Ngoài các nghi lễ trên, còn có lễ tế Xuân để cầu quốc thái dân an. Riêng phần hội, được tổ chức sôi nổi với nhiều hoạt động phong phú: hội hóa trang, hát tuồng, thi các môn: thi pháp, tranh thủy mặc, thả hoa đăng trên sông Cổ Cò, đua thuyền, lắc thúng chai, kéo co, bơi chải, thi nấu ăn chay, trang trí cổng trại, hát bài chòi, thiền trà, triển lãm tượng đá và hội thi điêu khắc đá của làng đá mỹ nghệ Non Nước…

Năm 2000, Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn được công nhận và xếp vào Danh mục 15 lễ hội lớn cấp quốc gia. Từ đó đến nay, hằng năm cứ đến mùa Xuân, Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn được tổ chức quy mô, phong phú cả về nội dung lẫn hình thức. Lễ hội đã thu hút sự tham gia của hàng nghìn người, gồm cộng đồng Phật tử theo đạo Phật, cộng đồng nhân dân địa phương, cùng du khách trong và ngoài nước về đây tham dự, lễ bái, nguyện cầu. Như lời lưu truyền trong dân gian: “Quán Âm mười chín tháng Hai/Ngũ Hành lễ hội ai ai cũng về”.

Năm 2020, do dịch bệnh Covid-19 cho nên Lễ hội tạm dừng tổ chức.

PGS. TS Tôn Thất Đại: Người sáng lập khoa âm nhạc dân tộc ở Angola

TIN MỚI NHẬN

Thái Phương

PGS.TS Tôn Thất Đại vốn là kiến trúc sư có tiếng và có niềm đam mê nghệ thuật. Ông là kiến trúc sư Việt Nam đầu tiên được dạy khoa âm nhạc dân tộc cổ truyền ở Angola

Cơ duyên bước chân vào “lâu đài nghệ thuật” của một kiến trúc sư

Đang hành nghề kiến trúc ở Việt Nam, Tôn Đại nhận nhiệm vụ sang giúp nước bạn Angola giảng dạy môn Lịch sử kiến trúc tại trường Đại học Kỹ thuật Luanda, thuộc Đại học Quốc gia Luanda. Là một chuyên gia kiến trúc nhưng ông có niềm đam mê đặc biệt với âm nhạc. Tôn Đại luôn cho rằng, việc sau này ông trở thành một thầy giáo cũng như có “máu nghệ thuật” là được thừa hưởng từ cả hai bên gia đình nội ngoại của mình.

Ngay từ nhỏ, Tôn Đại đã được tiếp xúc và học chơi đàn ghi ta, đàn piano với các thầy dạy tư ở phố Hàng Quạt. Trong thời sinh viên, ông tham gia cuộc thi sáng tác bài hát của Đài tiếng nói Việt Nam với chủ đề “Ca khúc Mùa xuân” và đạt được giải Ba. Bài hát của ông đã được phát đi phát lại nhiều lần trên đài trong một thời gian dài. Thời gian ấy, ông cùng các nghệ sĩ nổi danh như Tạ Tấn, Hải Thoại, Nguyễn Tỵ, Phạm Văn Phúc chơi đàn cho Đài tiếng nói Việt Nam và được thu đĩa, một thời bán khá chạy.

Khi sang công tác tại Angola, ở nơi xa gia đình này, ngoài giờ giảng dạy và vẽ công trình, ông thường mượn đàn ghita để giải khuây. Trong những năm lầm lũi một mình ấy, căn phòng của ông mỗi tối luôn bừng lên những nốt đàn trầm bổng. Chơi đàn một mình mãi cũng chán, ông đi dạo các con phố ở Luanda, tình cờ gặp được một nhóm hát rong gồm hai chàng trai và một cô gái đang ngồi hát dân ca. Ông kiên trì ngồi bên họ lắng nghe những bài dân ca tuyệt vời đó không chán.

Tôn Đại nhanh chóng kết thân với nhóm hát rong này và ghi lại những lời hát dân ca của những người thiểu số bản địa bằng những ký hiệu âm nhạc. Rồi ông sưu tầm những bài dân ca của Angola, chọn những bài hát hay và biên soạn thành sách. Hai quyển sách nhạc dân ca của tác giả Tôn Đại ra mắt và trưng bày ở một buổi hòa nhạc lớn diễn ra ở thủ đô Luanda. Buổi hòa nhạc thu hút được nhiều quan chức địa phương và nhiều nghệ sĩ nổi danh. Trong buổi hòa nhạc đó, ông là nhạc công ghita của nhóm và biểu diễn một màn độc tấu ghita.

Giáo sư khoa âm nhạc dân tộc tại Angola

Sau buổi hòa nhạc, Nhạc viện Quốc gia Angola (Academia de Musica de Angola) thấy Tôn Đại là nhà soạn nhạc có tài và chơi nhạc rất chuyên nghiệp nên ông đã được mời giảng dạy tại đây. Cứ buổi nào ông không có giờ dạy ở trường Đại học Kỹ thuật thì ông lại sang dạy tại Nhạc viện Quốc gia.

Khi phát hiện ra tài năng và niềm đam mê của Tôn Đại, các quan chức địa phương tại Angola thật sự phấn khởi vui mừng. Bởi lẽ sau 400 năm bị Bồ Đào Nha đô hộ, ngoài các giáo sĩ ra chưa từng có một ai quan tâm đến âm nhạc cổ truyền của dân tộc Angola. Và đây là lần đầu tiên có một vị giáo sư không những sưu tầm vốn quý âm nhạc đó, mà còn biến tấu thành những bản nhạc ghita không lời. Điều đặc biệt hơn nữa, vị giáo sư này là người Việt Nam. Vì thế đối với nước bạn, điều này thật đáng trân trọng.

Tuy nhiên, để được vào dạy tại Nhạc viện Quốc gia, Tôn Đại cũng gặp ít trở ngại nho nhỏ. Nhạc viện Quốc gia yêu cầu các giáo sư phải nộp bằng tốt nghiệp nhạc viện, nhưng ông lại chỉ hoàn toàn là tự học đàn ghita. Trong khi đó, những giáo sư âm nhạc giảng dạy tại đây đều có những tấm bằng của các nhạc viện danh tiếng.

Ông nghĩ ra đủ mọi cách, tìm đủ mọi lý do cho thiếu sót này. May mắn thay, các bạn bè ở Đại sứ quán Việt Nam đã giúp đỡ ông. Sau mọi thỏa thuận rằng chỉ cần có một chứng nhận của Đại sứ quán về việc ông đã từng dạy đàn ở Hà Nội, ông đã được nhận vào dạy ở Nhạc viện Quốc gia của Angola. Khi đó, mức lương ông nhận được là 2.000 đô mỗi tháng.

Nhiều sinh viên học viện hát rất hay, chơi đàn rất giỏi, nhưng thiếu sót của họ lại là ít quan tâm và kém về nhạc lý. Tôn Đại đã nhận ra điều này và giảng dạy tâm huyết cho sinh viên khoa âm nhậc dân tộc tại đây. Những sinh viên Nhạc viện Quốc gia Angola được học ông sau này đều trưởng thành khá tốt, trong đó có hai người bạn trai trong nhóm hát rong trước đây. Có thể nói, PGS. TS Tôn Đại là người Việt Nam sáng lập ra khoa âm nhạc dân tộc Angola tại Nhạc viện Quốc gia Angola.

Trong khoảng 10 năm công tác tại Angola, Tôn Đại không chỉ có cơ hội thể hiện trình độ chuyên môn nghề nghiệp kiến trúc, mà tài năng nghệ sĩ của ông cũng được bạn bè xứ này khâm phục và ngưỡng mộ.

Chúc mừng năm mới Tân Sửu

Tâm lý ngày Tết

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2021.

Phạm Quỳnh

Lời dẫn của Phạm Tôn: Bài này Phạm Quỳnh viết bằng tiếng Pháp nhan đề Psychologie du Tet, đăng trên phần Pháp văn của Tạp chí Nam Phong số 149-1924, sau này có in trong Tiểu luận 1922-1932 (Essais 1922-1932) và đã được nhà văn Nguyên Ngọc dịch rất đạt ra tiếng ta, xuất bản năm 2007. Nhưng ở đây, chúng tôi giới thiệu với bạn đọc bản dịch của Tiến sĩ Phạm Thị Ngoạn, con gái Phạm Quỳnh, và là tác giả luận văn Tìm hiểu tạp chí Nam Phong để tạo thêm một nét hứng thú trong ngày Tết này.

—o0o—

Những dịp để cho cả một dân tộc cùng nhau hướng về một tình cảm, một tư tưởng, để cùng nhau rung động…thật là hiếm có. Thường phải có những sự xẩy ra khá quan trọng, có ảnh hưởng đến tính mạng cả một đoàn thể, để ai nấy đều phải để hết tâm trí vào.

Dân Việt Nam ta có cái may mắn, cái đặc ân là có một dịp vui chung cho tất cả, dịp ấy cứ đều đặn mỗi năm một lần vào ngày đầu xuân năm mới. Về dịp này tất cả đàn con đất Việt, từ người giàu cho đến kẻ nghèo, từ người tiên tiến cho đến kẻ thủ cựu đều một lòng một dạ, cùng nhau hớn hở đón chúa xuân, trong mấy ngày lễ long trọng, trang nghiêm mà cũng rộn ràng náo nhiệt biết bao! Ngày ấy là ngày TẾT.

“TẾT”, chữ màu nhiệm thay! Như đã chứa chất biết bao niềm vui mừng của cả một dân tộc vô tư vui vẻ, cứ mỗi năm, đến kỳ xuân tới là quên cả hết thẩy những nỗi lo lắng khó khăn của năm cũ để sẵn sàng hoan hỷ bước vào năm mới với chứa chan hy vọng.

Vậy thời ý nghĩa của ngày TẾT, của cái thực thể huyền bí ấy mà người ta sùng bái như một vị thần thánh có sức mạnh đến nỗi có thể khiến cho cả một dân tộc, trong khoảng mấy ngày tròn, đã cùng một tâm hồn, cùng một tình cảm, mà nhất là cùng một hy vọng tin tưởng ở ngày mai, hy vọng và tin tưởng mà nhiều khi họ rất cần phải có, để đương đầu với một cuộc đời vất vả bấp bênh…

TẾT không phải chỉ là ngày đầu năm mà thôi, vì nếu kể cả những ngày sửa soạn linh đình trước và những cuộc vui đùa giải trí sau, thì TẾT ít ra cũng phải kể tất cả là ba tuần. Nhưng dù sao tâm trạng của người ta mà ngày TẾT đã gây nên chưa dễ đã xóa nhòa trong chốc lát, và ta cũng nên thử nghiên cứu xem, để tìm hiểu giá trị đặc biệt của ngày lễ long trọng ấy.

TẾT không phải hoàn toàn không có nghĩa lý, mà lại còn bao trùm cả một “triết lý”.

Trong một năm bốn mùa liên tiếp nối nhau và đó là một hiện tượng tự nhiên rất quan trọng cho một dân tộc nông nghiệp. Theo như thuyết “Vũ trụ khai tịch” xưa, khoảng thời gian đông qua xuân tới là đánh dấu một thời kỳ hoàn toàn đổi mới, người và vạn vật thiên nhiên như sống lại và cùng nhau thông cảm trước sự đổi mới vui tươi để hăng hái đón mừng xuân mới. Trong mấy ngày cổ truyền ấy, con người ta phải hoàn toàn đổi mới, lột hết những gì cổ hủ của con người cũ đi mà tự tạo nên một tâm hồn mới mẻ; phải đuổi hết những tư tưởng yếm thế, phải tạo ra những ý vui, chỉ nói những lời ngọt ngào dễ thương, quên hết những hận thù, để đối với ai, – dù là kẻ thù chăng nữa- cũng một lòng khoan hồng bác ái. Như thế là ta đã góp phần vào sự gây dựng vũ trụ điều hòa, và do đó gây dựng hạnh phúc của xã hội và đồng thời hạnh phúc của chính mình. Những lời nặng nhẹ, những cử chỉ không hợp phép, những sự buồn bực, bất bình thổ lộ ra trong những ngày TẾT không những trái với lễ độ cổ truyền và rất kỵ trong những ngày tốt lành nhất của một năm ấy mà lại là một sự phản bội đối với vạn vật thiên nhiên, và như thế kẻ đã phạm tội ấy sẽ bị tai họa.

Dị đoan lại khiến cho người ta tin rằng tất cả những gì xẩy ra trong mấy ngày đầu năm đều có ảnh hưởng huyền bí, hay, dở đến cả một năm. Vì vậy sáng sớm ngày đầu năm, người khách đầu tiên đến nhà có thể coi như đã đem đến cho gia đình ấy hạnh phúc hay tai họa, tùy theo nếu người ấy là một người sướng hay khổ, có chức phận trong xã hội hay không, giàu hay nghèo, con cháu đông đủ hay hiếm hoi, tính nết tốt hay xấu, nhiều may mắn hay không…Một người có tang vừa đau khổ, một người rủi ro vừa bị thất bại trong công việc làm ăn…chớ nên đến thăm ai trong buổi sáng đầu năm vì sợ có thể sẽ đem lại rủi ro đến cho người ta. Để khỏi phải có những sự bất ngờ chẳng hay, người khách đầu tiên đến “xông đất” mỗi nhà, nghĩa là người khách có thể coi như sẽ đem lại may mắn hay rủi ro đến cho gia đình, đều được chủ nhà sắp đặt trước. Người ấy sẽ được lựa trong những bà con bè bạn thân thiết và là người được coi như có hạnh phúc đầy đủ, vừa giàu sang phú quí lại con cháu đầy đàn, để sáng sớm đầu năm làm “sứ giả” đem Hạnh phúc đến cho cả gia đình.

HẠNH PHÚC! Hạnh phúc là cái mộng đẹp mà hết thảy chúng ta ai cũng mong ước. Ở nước Nam này, mỗi năm xuân tới, người ta kêu gọi, cầu khẩn, tìm kiếm Hạnh phúc bằng đủ mọi cách. Họ ca ngợi Hạnh phúc trên những câu đối đỏ chói treo trên tường bên những cánh cửa nhà. Màu đỏ là màu tượng trưng điểm lành, điểm tốt, vì vậy từ sân nhà cho đến trên bàn thờ, mỗi gia đình, chỗ nào cũng rải rác đầy xác pháo đỏ cùng những cánh hoa đào. Người ta cũng thế, ai cũng có vẻ tạo ra một vẻ mặt sung sướng, vui tươi, niềm nở như để dễ quyến rủ cái Hạnh phúc nó như cái bóng phảng phất khó lòng mà nắm được, tựa hồ như con chim hoàng oanh của nhà thi sĩ nọ, ríu rít hót ca trên cành liễu này rồi phút chốc đã lại bay qua cành liễu khác. Thật không cái gì cảm động bằng cái lòng nguyện vọng thiết tha của cả một dân tộc, nguyện vọng đến được một đời sống thanh nhàn hạnh phúc, mà tất cả đều mơ ước, nhưng dễ mấy ai đã tới được!

Vậy thì TẾT là gì? Là lời kêu thiết tha của cả đàn dân Việt trong dịp vạn vật đổi mới, nói lên lòng tin tưởng ở năm mới sẽ đến, và sự khát khao một đời sống thảnh thơi sung sướng.

Ngày TẾT lại còn có một ý nghĩa khác nữa. Ngày TẾT còn là sự thánh hóa, sự ca tụng, tán dương chủ nghĩa gia tộc và sự thờ phượng tổ tiên. Với tư cách này TẾT có thể coi như một thiết lập có liên hệ mật thiết với sự thành lập gia tộc ở nước Việt Nam ta. Mấy ngày TẾT chính là những ngày mà cả đại gia đình đông đủ sống quây quần tụ họp làm một. Gia đình Việt Nam thường có cha mẹ, anh chị em, hay là cả ông bà cô chú, có khi lại có cả cụ nội ngoại ở cùng cả một nhà. Những gia đình có con cháu đi làm xa trong cả năm, đến kỳ TẾT đều trở về đông đủ dưới mái nhà của tổ tiên. Những hôm đó trên bàn thờ trang hoàng rực rỡ, những bài vị ghi tên tuổi các vị tổ tiên đã mất, đều được mở ra chưng bày, những đèn hương sắp lên nghi ngút, những đồ mã tượng trưng nén vàng nén bạc để cung hiến tổ tiên được chất thành từng đống.

Vì TẾT không phải chỉ là ngày vui cho người sống mà còn cả cho người chết nữa. Chính trong những ngày TẾT các vị tổ tiên ông bà đều về sống chung với gia đình con cháu. Hôm ba mươi Tết, mỗi gia đình đều có một lễ thỉnh mời tổ tiên về. Rồi cứ mỗi ngày hai lần, dâng lễ cúng cơm cùng nước trà bánh trái. Đến ngày thứ ba là ngày cúng tiễn biệt, để rồi hồn của tổ tiên lại trở về nơi chín suối, mang theo lời chúc tụng cùng tâm sự của con cháu mà các ngài vừa được chung sống trong mấy  ngày Tết vừa qua, và tuy từ biệt ra về, tổ tiên vẫn không quên phù hộ và che chở cho con cháu bằng một cách huyền bí.

Trong mấy ngày Tết, người sống và người chết lẫn lộn chung sống dưới mái gia đình. Bà con bạn bè đến thăm viếng nhau ngày Tết, trước hết không quên đến kính cẩn lễ trước bàn thờ tổ tiên rồi mới cùng nhau chúc tụng năm mới.

Tết với những tượng trưng và nghi lễ của ngày ấy đã ghi vào đời sống của chúng ta một giai đoạn vui sướng, mà giai đoạn ấy chúng ta có cái may mắn là cứ mỗi năm ta lại được sống lại một lần. Sống mấy ngày hoan hỷ vui chung cả quốc dân, tự thấy mình đã cũng chia sẻ sự vui sướng ấy và cùng thông cảm với tất những người đồng chung về một ý thức, một tư tưởng, đó là niềm vui không phải nhỏ; niềm vui ấy, chính ngày Tết đã đem lại cho ta, và ta sẽ không bao giờ quên ơn.

Riêng về phần tôi, mõi lần ngó về dĩ vãng, nhớ lại những ngày thơ ấu, những năm của tuổi trẻ đã qua, ngày Tết đã để lại cho tôi toàn những kỷ niệm êm đềm.

Một ngày kia nếu phải bỏ phiếu để bãi bỏ cái ngày lễ ấy đi, thì dù ai biện lẽ phải gì hay ho tốt đẹp đến đâu, tôi cũng bỏ phiếu chống sự bãi bỏ ấy, mặc dầu họ có thể cho tôi là một anh thủ cựu bướng bỉnh hay liều lĩnh.

Thượng Chi (Phạm Quỳnh)

Phạm Quỳnh Nặng Lòng với Quốc Phục

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2021.

PHẠM QUỲNH

NẶNG LÒNG VỚI QUỐC PHỤC

Dã Thảo

“Sau phong trào Cần Vương chống Pháp xâm lược, những thập niên cuối cùng của thế kỷ XIX bước vào thế kỷ XX, thời kỳ bình định và khai thác thuộc địa của thực dân Pháp, lòng yêu nước bất khuất của dân tộc Việt Nam vẫn bùng lên mạnh mẽ dưới ngọn cờ của các sĩ phu yêu nước với các phong trào Đông Du, Duy Tân, chống thuế…

(…) Khi Pháp bắt đầu khai thác thuộc địa, thì bộ mặt xã hội đã biến đổi (…) Rồi trong thực tế, một lớp người mới đã xuất hiện làm thông ngôn, ký lục, bồi bếp hay lái xe cho quan Tây (…) tiếp thu nhanh chóng văn minh phương Tây: nói tiếng Tây, mặc đồ Tây và hớt tóc ngắn. (…) đã xuất hiện bóng dáng của cậu học trò “học chữ Tây” với chiếc bình mực lủng lẳng nơi ngón tay – thay thế cho cái nghiên ngày trước – và cái ô đen cắp trên nách”. (Trích bài Một vài hình ảnh của Hà Nội buổi giao thời đầu thế kỷ XX của Nguyễn Mạnh Hùng, trang 22-24, tạp chí Xưa và Nay, số 418 tháng 12 năm 2012).

Phạm Quỳnh sinh năm 1893, thời đi học trường tiểu học Pháp Việt, khi đi mít tinh đòi cho tiếp tục mở cửa trường Đông Kinh Nghĩa Thục phố Hàng Đào của cụ Cử Can chỉ mới 15 tuổi, nên bị Tây bắt giam một ngày một đêm rồi cũng thả vì còn vị thành niên. Hồi học trường Thông Ngôn ở Bờ Sông, và cả khi vào Trường Bưởi, rồi trở thành thủ khoa đầu tiên của trường Trung học Bảo hộ này, cũng vẫn đánh bộ quốc phục, áo dài khăn đóng. Cả khi là nhân viên trợ lý Trường Pháp quốc Viễn Đông Bác Cổ, đồng sự của Nguyễn Văn Tố, tất nhiên cũng vẫn bộ quốc phục như Nguyễn Văn Tố. Ông chủ bút trẻ tạp chí Nam Phong chẳng những mặc quốc phục mà còn giữ cả búi tó củ hành nhỏ xíu như trong giấy căn cước làm năm 1918, sau khi Nam Phong ra đời một năm. Mãi đến năm 1922, trước khi đi Pháp dự khánh thành Đấu xảo thuộc địa ở Marseille, “Tôi bắt đầu thử mặc Tây tự Sài Gòn đi, để tiện xuống chơi các bến tàu đỗ.” (Trang 95 Pháp du hành trình nhật ký, NXB Hội Nhà Văn, Hà Nội, 2004). Và tất nhiên là cũng cắt đi cái búi tó củ hành. Sang Pháp, ông mới thường mặc Tây, chỉ vì: “Mình sang đây là để xem người, không phải cho người xem mình” (Sách đã dẫn, trang 95), chứ thực lòng ông vẫn tha thiết với quốc phục, nặng lòng với quốc phục. Điều này thể hiện rõ nhất trong chuyến đi Pháp của ông năm ấy.

Thứ bảy 13 tháng 5 năm 1922 (ở khách sạn Terminus, Lyon), Phạm Quỳnh ghi: “những đồ quần áo trong hòm cũng không dùng đến, vì phần nhiều là quần áo An Nam cả, khi ở nhà đi, tưởng sang bên này cứ giữ quốc phục, sang đến đây mới biết rằng không tiện. Mình sang đây là để xem người, không phải cho người xem mình; như vậy mà cứ thướt tha như anh lễ sinh, đi nghênh ngang ngoài đường phố, thời khác nào như làm một cái vật “đấu xảo” giong đường cho người quý quốc xem, nghĩ nó cũng dơ dáng dạng hình quá! Bởi thế nên từ ngày tới Pháp đến giờ, phải bận Âu phục luôn, trừ những khi dự các hội tiệc thời mặc quốc phục cho trọng thể. Còn nhớ mấy ngày đầu mới ăn mặc Tây, rõ phiền quá. Tôi bắt đầu thử mặc Tây tự Sài Gòn đi, để tiện xuống chơi các bến tàu đỗ. Hôm xuống Tân Gia Ba là ngày mặc Âu phục lần thứ nhất: hôm ấy trời lại nóng nực, mình quen mặc rộng rãi thênh thang, bây giờ bó buộc như thằng hình nhân, lấy làm khổ quá; nào là quần trong, quần ngoài, nào là áo “sổ mi”, nào là “bờ-lơ-ten”(dây đeo quần – DT chú) ; khổ nhất là đeo cái “phô-côn” (cổ cồn, cổ giả – DT chú) cho ngay ngắn, thắt cái “cà-vạt” cho dễ coi. “Cà vạt” có thứ đã thắt sẵn, chỉ việc cài vào mà thôi; có thứ mình phải thắt lấy. Trước khi mua đã phải hỏi ý các ông sành mặc Tây, ông nào cũng bảo rằng thứ thắt sẵn chỉ để cho các ông già dùng, còn người trẻ phải thắt lấy mới là lịch sự. Nhưng khốn quá, mình tập thắt mãi mà nó vẫn cứ nghiêng vẹo, lệch lạc, xô xếch, răn reo, không thấy “lịch sự” một chút nào cả! Cực nhất là lúc tàu đã đến bến rồi, anh em đợi để lên ăn cơm ở cao lâu trên phố, mà mình ở trong buồng cứ loay hoay thắt với buộc mãi không xong, bấy giờ đỏ mặt tía tai lên, muốn quăng cả đi, nghĩ bụng rằng: “Thôi, chẳng Tây thì đừng Tây, mỗi lần thế này khổ quá”. Sau cũng phải nhờ có tay giúp mới buộc xong. Nhưng mà cho hay muôn sự tại thói quen cả, hôm đầu khó nhọc như thế, đến ngày thứ nhì thứ ba đã thấy dễ rồi; cách một tuần lễ thời buộc cái “cà-vạt”, thấy dung dị (dễ dàng – DT chú) như thường, và soi gương coi đã ra vẻ lắm rồi! Khi đến Marseille thời nghiễm nhiên như ông Tây “đặc”, tưởng hình như mình vẫn mặc Tây đã mấy mươi năm rồi; không những cách ăn mặc mà dáng bộ cũng hệt: tay bỏ túi quần, tay cầm gậy “can”, không còn ngượng ngập gì nữa. Nghĩ bụng giá bấy giờ cứ thế mà hiện hình về giữa phố Hàng Đào Hàng Ngang Hà Nội thời chắc ai cũng phải cho là một cậu “công tử bột” chân chủng! Lại nghĩ rằng nếu văn mình mà chỉ có thế thôi, thời cũng dễ quá: chỉ mất sáu trăm quan là được cái lốt văn minh như hệt, và theo “mốt” tối tân, các “công tử” nước nhà không sao theo kịp: áo thắt ngang lưng, quần nếp thẳng băng, cổ là bóng nhoáng, giầy sơn đen nháy, lại phủ một miếng da trắng ở trên cho khỏi bụi (thế mới hợp “mốt” năm nay)… Nhưng mà mình vẫn biết đã lâu rằng văn minh không phải ở cái lốt ngoài đó. Chẳng qua là đến đâu phải theo tục đó mà thôi. Nhưng mà có một điều nên biết, là người mình có tính mềm mại, uyển chuyển, không bắt chước người thì chớ đã bắt chước thì cũng chẳng kém gì ai, nhất là về cách ăn mặc, có khi người mình ăn mặc Tây lại còn óng ả riêm rúa hơn nhiều người quí quốc…

Vậy bao nhiêu hành lý để cả Marseille và chỉ đem hai cái vali đựng quần áo Tây với mấy bộ quần áo An Nam để phòng khi dùng đến; còn thiếu cái gì, lên Paris sẽ mua.” (Sách đã dẫn trang 94-97). Trong chuyến Pháp du ấy của Phạm Quỳnh, sự kiện nổi bật nhất là việc ông đăng đàn diễn thuyết ở Viện Hàn Lâm Pháp. Một việc hoàn toàn do ông tự lo với sự giúp đỡ nhiệt tình, không vụ lợi của những người bạn Pháp mới quen mà đã quí trọng ông. Một dịp may hiếm có để cho giới tinh hoa của nước Pháp là nước bảo hộ, “nước mẹ” hiểu rõ nền văn hóa lâu đời của người Việt Nam và lòng dân ta quyết bảo vệ nền văn hóa và Tổ quốc ông cha để lại. Chính trong dịp trọng đại, nghìn năm có một đó, Phạm Quỳnh đã suy nghĩ nhiều về quốc phục để rồi hành động đúng đắn và còn có thể nói là dũng cảm nữa. Ông ghi: “Thứ bảy 22 tháng 7: “Sáng nay không đi chơi đâu, chỉ bữa ăn đi một lát, rồi về nghỉ ngơi để sửa soạn ra Hội Hàn lâm. Phân vân không biết mặc Tây phục hay mặc quốc phục. Đã có bộ jaquette, nếu mặc Tây thì cũng tùng tiệm được. Nhưng nghĩ lại, gặp những cơ hội như lúc này mà nỡ bỏ quốc phục đeo Tây phục, thì cũng tủi cái áo cái khăn anh đồ quá; thôi thì cứ mặc An Nam (DT nhấn mạnh), chỉ dẫu đi ngoài phố thiên hạ chỉ trỏ nữa cũng chẳng hề gì.” (Sách đã dẫn trang 330)

“Ngày 22/7/1922, trong bộ quốc phục áo dài khăn đóng giản dị mà trang trọng, ông (Phạm Quỳnh – D.T chú) “cả gan” trình bày trước Ban Luân Lý Chính trị Viện Hàn lâm Pháp về Một vấn đề dân tộc giáo dục. Lời nói thật khúc chiết, hùng hồn, tha thiết, bằng một giọng văn tiếng Pháp mẫu mực, khiến các viện sĩ Pháp phải phá lệ, đồng loạt đứng dậy vỗ tay hồi lâu khi ông vừa dứt lời. Một hiện tượng chưa hề có trong lịch sử viện hàn lâm đầy uy tín này. Báo chí Pháp đương thời đã loan tin lạ này trên trang nhất, đăng lại bài diễn văn, kèm theo là bức ảnh ông mặc áo gấm, bế trong lòng cô con út mới sinh được mấy tháng.

(…) “Chống lại chính sách ngu dân của bọn thực dân Pháp đang thi hành ở nước ta, ông dõng dạc nói trước những đại biểu của tinh hoa trí tuệ và lương tâm Pháp hiện diện tại Viện Hàn Lâm Pháp những lời sau và đã được họ tán thưởng hoàn toàn:

“- Dân tộc Việt Nam chúng tôi không thể ví như một tờ giấy trắng. Chúng tôi là một quyển sách dày đầy những chữ viết bằng một thứ mực không phai đã từ mấy mươi thế kỷ. Quyển sách ấy có thể đóng theo kiểu mới cho hợp với thời trang, nhưng không thể đem một thứ chữ ngoài in lên dòng chữ cũ. Vấn đề là phải giáo dục người Việt Nam thế nào cho vừa truyền được học thuật cao thượng đời nay, vừa không đến nỗi khiến chúng tôi mất giống, không còn quốc tính, để biến thành một dân tộc vô hồn, không còn có tinh thần đặc sắc gì nữa, như mấy thuộc địa cổ của Pháp kia.” Nhà báo Nguyễn Trung đã viết như thế trong bài Phạm Quỳnh, người nặng lòng với tiếng ta (Nguyệt san Công giáo và Dân tộc số 141 tháng 9 năm 2006).”

“Ở Hội Hàn lâm ra, về thẳng đường Saint Germain để nói chuyện cho hai cụ biết. Hai cụ lấy làm mừng lắm. Lại nghe nói khi đọc xong cử tọa có vỗ tay, hai cụ lấy làm lạ, nói xưa nay ít khi như thế, lần này thế là các cụ Hàn có ý biệt đãi khách phương xa lắm đó (DT nhấn mạnh). Hai cụ lại nói rằng các ngài Hàm lâm thường không hay đến hội đồng đông bao giờ, ngay như ở ban Văn học phải làm Tự điển mà mỗi lần cũng chỉ mươi lăm vị là cùng”  (Pháp du hành trình nhật ký, NXB Hội Nhà Văn, Hà Nội, 2004, trang 335).

Sự kiện một người dân thuộc địa lên diễn đàn Viện Hàn lâm mà được vỗ tay khiến các báo đổ xô đến xin bài diễn văn và xin cả ảnh để đăng cho nổi bật. Phạm Quỳnh hồi ấy đã diện đồ Tây xịn đi chơi nhiều nơi với Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Duy Tốn và chụp khá nhiều ảnh, vậy mà khi ấy, ông lại cho họ cái ảnh mặc áo dài bế con, vợ mới gửi sang: Trong ảnh, ông mặc áo gấm bế bé Phạm Thị Ngoạn sinh năm 1921, người sau này làm luận văn Tìm hiểu tạp chí Nam Phong và trở thành tiến sĩ của trường Sorbonne danh tiếng ở Paris. Tấm lòng Phạm Quỳnh với quốc phục thật sâu đậm.

Ở Hà Nội cũng như sau này về Huế, người ta vẫn thấy mỗi khi ông xuất hiện đều trong bộ quốc phục.

Ngày sinh nhật ngũ tuần của ông bà đồng tuổi nhâm thìn thì ông, bà, con trai, con gái, con dâu, con rể, cho đến các cháu mẹ còn bế trên tay, đều mặc quốc phục. Năm 2006 các bạn ở tạp chí Nghiên cứu và Phát triển (Huế) có đăng bài của Phạm Tôn nhan đề Phạm Quỳnh, người nặng lòng với nhà kèm ảnh đại gia đình mừng sinh nhật năm 1942 ấy, thì các bạn ở tạp chí vui mừng báo cho chúng tôi biết là cả toà soạn đều vui, vì năm ấy nước ta đăng cai hội nghị APEC, tất cả các nguyên thủ quốc gia đến dự đều mặc quốc phục Việt Nam, từ Tổng thống Pu-tin đến Bush… Chủ tịch Nguyễn Minh Triết của ta thì mặc quốc phục màu vàng. Thật là một cuộc biểu dương vẻ đẹp quốc phục ta.

Mùa hạ năm 1945 đặc biệt oi bức vậy mà Phạm Quỳnh, vẫn ngồi dịch 51 bài thơ Đỗ Phủ, viết Hoa Đường tùy bút – Kiến văn, Cảm tưởng. Tất nhiên là mặc quốc phục trang trọng theo lệ của riêng ông khi đọc sách hay viết lách.

Chúng ta may mắn có được bức ảnh năm cuối đời, khi ông tha thẩn ở khuôn viên biệt thự Hoa Đường những ngày ấy.

Thiếu tướng Phan Hàm sau này (1993) nhớ lại là trưa hôm 23/8/1945 ấy ông cùng một số bạn sinh viên Trường Thanh niên Tiền tuyến đến đưa giấy “mời Phạm Quỳnh ra Ủy ban Khởi nghĩa Thuận Hóa làm việc” thì “ông ta thản nhiên đứng dậy, mặc áo (tất nhiên là quốc phục rồi) ra đi”.

Ngày nay, vẫn thấy còn nhiều bàn luận về việc mặc quốc phục , may quốc phục nam giới. Chúng tôi đồng tình với ý kiến của họa sĩ Thành Chương: “Bàn gì thì bàn, nói gì thì nói, áo dài của phụ nữ và áo dài khăn đóng của nam giới luôn luôn là lễ phục gợi lên hình ảnh người Việt Nam. Đã gọi là quốc phục thì tinh thần cối lõi vẫn là hồn cốt dân tộc”. (DT nhấn mạnh) (báo Tuổi Trẻ ngày 22/12/2012)

Thành phố Hồ Chí Minh 26/12/2012.

D.T.

Tết Kỷ Dậu 1969 ở Quảng Bình của chúng tôi

 Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2021.

Phạm Tôn

Lời dẫn của Phạm Tôn: Bài dưới đây là phần 2 Sống giữa lòng dân trong hồi ký Chúng tôi đi Quảng Bình của Phạm Tôn đã lên Blog PhamTon tháng 12 năm 2018 kể chuyện 50 công nhân cảng Hà Nội vào cảng Sông Gianh phục vụ chiến trường.

—o0o—

Đại tá Luận là con người lịch thiệp. Thấy khách đến là rót trà nóng từ phích  nước và đưa mời bao thuốc lá Điện Biên bao bạc. Tôi xin chén trà và nói là chưa hút thuốc lá bao giờ. Ông cười, nói vài chuyện vui về Hà Nội, nơi vợ con ông đang sống. Từ đó coi như đồng hương. Có vẻ mừng mỗi khi tôi ghé binh trạm 4.

Cùng nhóm tài vụ với tôi có cô Hồng thủ quỹ xinh xắn, đậm người, hơi thấp một chút. Tội nghiệp cô bé khổ vì giữ tiền cho cả đơn vị năm tỉnh. Cô không bao giờ dám di xem phim hay biểu diễn văn nghệ vì sợ mất tiền. Tôi hỏi nếu cô giữ tiền mà có kẻ vào cướp thì sao, cô trả lời ngay là em sẽ đánh đến cùng, cào, cấu, cắn, không để lấy mất tiền. Em có chết thì tiền mới mất.

Mỗi lần đi lĩnh tiền cho đơn vị, tôi phải đến tận nhà, dặn kỹ cô từ tối hôm trước là mặc cho thật ấm, nhưng không được đi giày vải, vì sẽ phải lội qua mấy con ngầm. Tôi cao, chân dài, cô thấp, chân ngắn, cứ đi một đoạn tôi lại phải dừng chờ cô. Đến gần một con ngầm, bỗng nghe tiếng cô la hốt hoảng, tưởng chuyện gì, hóa ra em lỡ di giày vải rồi. Tôi nhìn quanh hai đầu ngầm tìm được hai khúc gỗ, bèn đặt gần bờ nước một khúc, kế đó là khúc còn lại. Tôi bảo em cứ bước lên khúc này rồi bước sang khúc kia, chờ tôi chuyển xong, lại bước tiếp. Cứ thế cũng đi qua con ngầm mà giày vải vẫn khô ráo.

Đến tài vụ binh trạm cũng toàn những cô gái trẻ, Hồng vui lắm Tôi thường nghe các chàng trai đến giao dịch chọc ghẹo các cô bằng tiếng Quảng Bình. Chẳng hạn như nộp tiền xong thì hỏi các o đụ chưa đầy ẩn ý. Các o cũng đâu có vừa, đáp ngay, tụi tui thừa biết các anh rồi và chỉ chờ các anh trúng kế hỏi lại các o biết tụi tui thừa là thừa cái chi thì phang ngay các anh thừa một khúc chớ thừa cái chi. Tiếp đó là những tràng cười trong sáng trẻ trung, trong đó có cả tiếng cười vô tư của em Hồng và tôi.

Một hôm lên binh trạm tôi đi băng trảng cát cho gần, không đi ven biển như mọi khi thong thả. Đang vừa đi vừa nghĩ thì va phải một chú lính mới quần áo đậm màu, còn nếp đang đứng ngẩn tò te giữa con đường mòn nhỏ dẫn đến một hố bom lớn. Chú bảo, em hãi quá anh ạ, anh xem, toàn là con gái cởi trần đang tắm. Có mỗi cái cầu ván nhỏ hẹp thì các o lại lấy làm bàn giặt quần áo. Cầu dài đến hơn 10 mét. Hai bên hai hàng tiên nữ cười đùa vui vẻ, vỗ tay vào lưng nhau, kỳ cọ. Tôi sợ muộn giờ họp nên bảo chú lính cứ đi theo tôi rồi đánh tiếng: các o ơi, cho chúng tôi đi qua nhé. Thì liền có nhiều tiếng đon đả xin mời cứ tự nhiên và cả đám tiên nữ rời xa cầu một gang tay cho chúng tôi đi qua. Qua cầu, tôi còn ngoái lại nói một câu các o thanh niên xung phong dũng cảm quá. Thì các cô cười vang thằng Mỵ tụi tui còn nỏ sợ, sợ chi các anh. Chú lính mới vừa lau mồ hôi trên mặt vừa nói em chỉ sợ ngã thì chết mất. Thật ra tôi cũng sợ như chú thôi. Nhưng chưa sợ bằng lần sau này.

Hôm ấy mưa rét, từ văn phòng binh trạm ấm áp ra, tôi vội trùm ngay cái áo mưa không tay trùm đầu thì bị hai cô gái mặc quân phục áp sát xin đi nhờ. Tôi căng áo to ra, mỗi cô một bên, cứ thế mà đi trong mưa rét. Khi đến bưu điện, tôi hỏi các o có vô không thì hai cô bỗng ôm chặt lấy tôi, mỗi cô hôn chùn chụt vào một bên má, rồi vùng ra, cùng bỏ chạy kèm lời nguýt dài não nuột rõ chán anh quá, con trai chi mà nhát thế.

Thật ra, các cô làm tôi nhớ Rosa, giờ này chắc đang nhớ mong tôi về.

Bỗng nhớ lại sáng 16/12/1968 xe rời Cảng Hà Nội. Trưa qua Phủ Lý, các cừa hàng ăn đều hết cơm, nhịn đến tối, ăn cơm và ngủ ở Thanh Hóa trên hè một nhà ăn có mái hiên lợp rạ. Ngày 17, ăn cơm ở Diễn Châu Nghệ An có cả cà phê bơ nhưng không phải là cà phê rang bơ mà là cà phê bán mỗi suất bốn hào một bơ sữa bò. Cơm chiều ăn ở Bến Thủy, cũng sáu hào một suất như ở Diễn Châu. Tối ngủ ở Hà Tĩnh trong một khu nhà lớn nhưng đã bị bom Mỹ đánh sập. Sáng 18 ăn ở Kỳ Anh Hà Tĩnh. Khoảng hai giờ chiều thì đến bờ Bắc sông Gianh. Đoàn thổi cơm ăn ngay trên bờ sông, trong gió lộng. Tối ngủ trong một lớp học, mái ngói mới lợp, vách phía trên thưng rạ, phía dưới đắp đất thành tường mỏng. Cả đoàn 50 người cùng ngủ ở đấy. Suốt ngày 19/12 được nghỉ cùng nhau ra tắm ở một hố bom to, tắm xong, cùng nhau ra biển ngắm trời mây và biển yên bình, thư thái.

Sáng 20, tiếp tục nghỉ, viết thư về nhà cho hai em trai, gái và cháu Ngọc, đứa cháu đầu tiên của mẹ mình và chúng mình. Rồi cùng anh em ra khu trồng phi lao chắn cát kiếm củi, gặp rất nhiều bom chưa nổ. Mấy hôm trước, ở đây bà con cho biết thỉnh thoảng vẫn có bom nổ, cũng nhiều lần thấy máy bay Mỹ ào ào bay qua. Nhân dân cảnh giác, chạy đi ẩn nấp.

Tối 19/12 họp chi đoàn để ổn định tổ chức, tôi được bổ sung vào ban chấp hành làm phó bí thư. Đồng chí Vân là đảng viên làm bí thư. Đang họp thì máy bay Mỹ bay qua thả pháo sáng, sáng rực như đèn pha, nhưng chúng tôi vẫn họp.

Đêm 20, nằm ngủ ở một nhà bờ Nam sông Gianh. Nhà mái rạ. Nói chung kèo cột đều buộc lạt và mây, không có mộng. Sàn nhà là bãi cát, lổn nhổn những mẩu tre, gạch. Có cả một tảng gạch vuông to như cái bàn ở ngay chỗ nằm. 21/12, trời vẫn nắng đẹp. Đêm và sáng sớm còn lạnh lắm. Nhà cửa ở khu cảng này đều đã bị phá hủy. Chúng tôi ở ngay cạnh một nhà thờ chỉ còn mấy bức tường bao quanh và một ngôi chùa chỉ còn trơ cái tam quan.

Hai hôm nay, cứ tối đến là anh chị em lại hò đối đáp nhau thật vui. Hò Phú Thọ hay nhất là chú Vọng còn rất trẻ.

Tối 22/12 tập trung cả đội Hà Nội nghe Đài Tiếng Nói Việt Nam, tiết mục văn nghệ diễn một vở kể chuyện mấy cụ già bắn rơi máy bay. Khoảng 21, giờ số đông đã ngủ thì có tiếng gọi to. Hóa ra đơn vị bạn gọi đi xem phim. Trời tối, rét, mà cũng có một số khá đông anh chị em đội mình tung chăn, vén màn đi xem phim. Độ hơn 12 giờ đêm mới về. Tôi mệt, ngủ nhưng dễ tỉnh lắm.

Mờ sáng thì gió mùa đông Bắc về. Nhà trống, gió lùa, lốc, bốc tung bụi mù. Rồi mưa, rét buốt. Nhưng chỉ một lát sau khi khua được anh chị em dậy, mỗi người mỗi việc thì căn nhà thay đổi hẳn. Bạt giải ở sàn cát được kéo lên chắn gió hai đầu, phía thứ ba che một tấm ni lông lớn màu xanh. Sàn nhà cũng san lại, khối gạch vuông đặt giữa nhà thành cái bàn trà đẹp. Hôm nay gió vẫn lạnh suốt ngày. Cậu Đỗ Trọng Phẩm nhỏ người có cặp mắt đượm buồn bị ốm hôm qua, nay đã ăn cơm được rồi. Mình cùng y tá Cương ra ngoài chơi, vào một nhà nhỏ, ăn một bát bún một đồng. Chỉ có ớt cay là ngon thôi. Sau đó lại ăn bánh bột lọc luộc nhân tôm, bé như cái lưỡi mèo mà một đồng bảy một cái. Đắt, không ngon, nhưng ai đi qua cũng ăn, vì ngoài ra chẳng còn cái gì khác. Cơm của đội thì vẫn như mọi hôm, không độn, ăn với cá kho, hoặc cá khô và mắm tôm. Thèm ăn rau quá.

Chiều 23/12 là bữa ăn cuối cùng tạm bợ trước khi đưa toàn đội vào ở nhà dân. Đã hết gió lớn, ăn cơm ở ngoài nhà được rồi. Tối, ra bến cảng chơi, đèn sáng, gió mát trai gái cùng nhau tâm sự có vẻ đi chơi công viên lắm. Đài Cảng Gianh hoạt động rất đều. Mở đầu bao giờ cũng bằng bài Chiến thắng Quảng Bình (tên chính thức là Bám Biển Quê Hương) của cậu Phạm Tuyên. Bom nổ chậm thỉnh thoảng lại nổ ục một tiếng, một cột khói, cát nâu nâu bốc lên. Từ sáng đến giờ đã bốn năm lần nổ như thế. Sáng nay ăn cơm sớm rồi một số anh em đi ra cửa sông. Sóng biển, bờ cát, hệt như bãi biển rồi. Suốt dọc đường đi vẫn rất nhiều hố bom, không một ngôi nhà nào còn nguyên vẹn, cột điện cao thế đổ gục và thủng lỗ chỗ… Trời sáng, ấm áp. Đội mình cũng như các đội bạn đều chưa bắt tay vào việc. Sức trai đang lớn mà ngồi không thì chịu sao nổi. Thành ra anh em vật nhau loạn xạ. Cảng Hà Nội vật có kỹ thuật, rất hay. Cánh thanh niên thèm thuốc lá thì bảo nhau đi tìm bố Dần, bố có cả một kho Trường Sơn. Mỗi bao bố mua ở Cảng Hà Nội hôm xuất quân ba hào hai chục điếu, nay bố nhường lại cho các con một hào hai điếu. Còn cánh thèm thuốc lào thì đã có bố Hoành, để lại mỗi gói vẫn hai hào như mua ở mậu dịch Hà Nội. Cánh nữ thì thích hát hò, rất nhiệt tình say sưa hát các bài như Trước ngày hội bắn có nam nữ hát đối rất duyên.

Tối 23, lại thêm một đêm nằm đất nữa vì đã đưa vào nhà dân ở nhưng chưa kịp bố trí rõ ràng. Khá lạnh mình vào một nhà dân, lỡ miệng hỏi xin nước. Một cụ ông ngoại 60 tung chăn dậy, đun nước nóng cho. Anh Võ Văn Đại cao to cán bộ Cục Đường Sông chỉ đạo chiến dịch này của năm tỉnh được cụ nhường cho nằm trên giường, ba anh khác cũng thế. Còn cụ, cụ nằm trên nền đất như anh em tôi đến sau. Nhà này chỉ nhận chứa hai công nhân mà bọn mình tối mới đến lại có những bảy người.

24/12 cán bộ gián tiếp bắt đầu làm việc. Mình và anh Thịnh ở đoàn Hà Bắc đi Đức Trạch gặp ban chỉ huy binh trạm 4. Còn gặp cả anh Như cán bộ Cục Đường Sông cùng đoàn công tác. Anh Khanh phụ trách hành chính quản trị binh trạm hòa nhã, chân tình khẩn trương giải quyết mọi việc thật nhanh. Binh trạm mới thành lập tháng 10 năm 1968. Việc gì cũng gấp, lại nhiều, dồn dập… Người đến gặp anh đều là những người thiếu ngủ, mệt mỏi vì đi xa nên dễ nổi nóng. Họ đến là để yêu cầu, đòi hỏi anh. Còn anh, anh chỉ có một tấm lòng ưu ái, thông cảm tận tụy và cái miệng rất tươi, nhưng thâm lại vì hút thuốc nhiều, đôi mắt nheo quầng thâm, mệt mỏi đầm ấm, dịu dàng. Cũng trong khu ấy, mình gặp một người trẻ, mắt kính trắng dẹp dẹp, da trắng, môi đỏ. Anh ta nhìn mình, lắc đầu quầy quậy và nói ở đây, họ không biết quản lý gì cả, anh ạ. Tôi đang phải hướng dẫn từng ly từng tí một. Anh ta cười rất đểu rồi nói Binh trạm chỉ biết a la xô thôi.

Tối, cùng anh em đi xem văn công xung kích của Bộ Giao thông vận tải. Người xem đông đến nỗi ban tổ chức phải gọi loa kêu gọi mọi người trật tự, có trẻ em đã bị nghẹt thở vì chen lấn. Bài hát Vui mở đường của Đỗ Nhuận mở đầu chương trình, có cả ảo thuật gươm đâm xuyên thùng mà người nằm trong vẫn sống, trứng hóa ra từ tay không, có cả múa ba lê Phá bom nổ chậm mà quả bom lại có chữ A to tướng. Tối sau, anh em lại rủ đi xem đêm diễn cuối cùng. Hóa ra vẫn diễn mấy tiết mục đó, người đi xem đông hơn hôm trước. Tôi bỏ về nhà.

Vào đây, mới thấy hầu như nhà nào cũng có khăn tang nâu. Các chị, các mẹ cứ chít khăn trắng trên đầu suốt ngày để không quên người đã khuất mà thành ra nâu như vậy. Hầu như nhà nào cũng đổ nát do bom, đạn. Nếu chưa, thì chủ nhà thường cũng dỡ đi, làm lại một túp nhà con lọt thỏm giữa bốn bức tường cao cũ, còn vật liệu chủ yếu để làm hầm chữ A. Hầm ở đây quan trọng hơn nhà nhiều. Có người đi công tác cần ở nhờ là dân sẵn sàng nhường nhà cho ở, còn mình thì vào hầm.

Ở đây, số bom chưa nổ còn nhiều lắm. Nhiều đến nỗi người ta không để ý gì đến chúng nữa, cứ làm ăn, đi lại quanh quả bom. Lý do là vô lẽ vì sợ nó nổ mà không dám sống nữa sao? Mà không mần thì sống răng nổi? Máy bay ngày nào cũng lẻ tẻ một hai cái bay qua… Hắn coi bà con ta làm ăn tấp nập bộ hắn tức lắm chớ. Có tối máy bay bay qua rất thấp. Một cuộc họp tắt đèn để phòng không. Sau đó liền bị cấp trên phê bình là hữu khuynh, không biết tính thằng Mỹ, mình càng đàng hoàng, hắn càng sợ, mình e sợ hắn càng lấn tới.

Quảng Bình là thế đấy.

25 tháng 12, Đội Hà Nội xuất quân trận đầu trên sông Gianh. Kết quả khá lắm. Riêng tôi thì bận quá. Vì cán bộ gián tiếp của bốn đội bạn cứ ỳ ra, anh nào cũng chỉ lo việc của đội mình thôi, còn việc chung thì đã có các ông ấy lo. Các ông ấy đây là nói anh Mận, giám đốc cảng Tuyên Quang và tôi, tự nhiên thành kế toán trưởng của đoàn ĐS5. Anh Mận là trưởng đoàn, tất nhiên có anh Võ Văn Đại chỉ đạo. Nhưng rồi mọi việc cũng ổn, tất cả vì tiền tuyến mà.

Tôi và Cường ở nhà ông Huân là ngư dân, xóm Làng, hợp tác xã Quyết Thắng xã Thanh Trạch huyện Bố Trạch. Ông có năm con. Hai con lớn là o Ái và em trai là Ân. Giống những nhà trong xóm hồi đó là trống tuềnh trống toàng, không có cửa, chỉ có một cái bàn và bốn cái ghế đặt trước bàn thờ. Một cái giường kê ở góc cho cả bảy người nhà ngủ.Trước nhà là căn hầm chữ A thật to. Cả nhà thường ngủ trong hầm, mọi đồ vật quí giá đều cất trong hầm. Ba cánh cửa kê sát nhau trên miệng hầm ở nền nhà là chỗ nằm cho anh em tôi. Vì là cánh cửa ghép, cho nên gồ ghề chỗ cao chỗ thấp. Nhưng tôi vẫn nằm ngủ ngon vì mệt và nhờ cái cốt áo bông lưng lót da báo. Còn Cường thì hễ đặt lưng xuống là ngủ liền. Hai anh em đắp chung một cái chăn dạ mỏng của Cường. Giữa hai anh em tạo thành một chỗ trũng. Đêm hôm ấy, ngủ thật ngon, có vẻ như ấm hơn mọi khi. Tỉnh dậy, tôi thấy con chó to của chủ nhà nằm giữa hai anh em. Thảo nào mà thấy ấm. Nhà có ba con chó. Chủ nhà đã làm cho chúng một cái ổ rơm ở góc nhà, nhưng chúng vẫn thích hơi người. Liếm tay, liếm chân, có khi liếm cả mặt. Vô tình tôi kể chuyện đêm qua cho bác Huân nghe. Người đàn ông đen đúa, thấp và ít nói ấy lắng nghe, mắt nhấp nháy, không nói gì. Không ngờ trưa hôm đó ông và con trai vác ở đâu về một bộ khung giường, lắp ngay trên miệng hầm, kê ba cánh cửa lên thành cái giường trải chiếu đàng hoàng. Xong việc ông mới đi làm.

Trưa, đưa Phẩm đi mua thuốc, rồi về nhà giúp Ân và bạn là Soạn học toán chuẩn bị thi học kỳ. Ba chú cháu trò chuyện rất vui toàn bằng tiếng Quảng Bình, khiến một bạn cùng đội đến chơi, không hiểu gì cả. Tôi mẹ Hà Nội, nhưng cha là người Huế cho nên học tiếng miền Trung cũng nhanh hơn anh em khác. Trưa, ngủ dậy, được bà chủ nhà mời ăn một bát cháo nếp sánh thơm, ăn với muối. Ở đây, gạo ăn ngày nào giã ngày ấy, bằng cối gỗ, có khi giã hai chày, có khi đến ba chày, ba người cùng giã, chưa quen dễ đụng chày người giã trước. Cả làng chỉ có một cái cối máy, thật ra là cối đạp chân ở Bắc Bộ.

Tối lại cùng bác Hoành bí thư chi bộ ra cảng Gianh đón hai tổ về muộn. Làm việc từ 6 giờ đến 19 giờ mới nghỉ. Bốc dỡ hàng ở các tàu giữa sông, đi ra đi vào đều bằng xe xích lội nước. Hôm nay làm việc tương đối khá. Bom vẫn nổ mấy lần.

Một hôm lên binh trạm về, tôi thấy một bà bán cua bể bên đường, có hai con thật to, bèn mua về để nấu cháo cả nhà ăn. Không ngờ sáng sau thức dậy đã thấy bà chủ nhà đon đả báo cháo đã xong, các chú rửa mặt ăn cho nóng còn đi mần. Hai đứa nhỏ ngồi đấy, chúng tôi mời thế nào cũng một mực từ chối tụi con được cho ăn rồi.

Người lớn thì người nào việc nấy, chỉ có bà chủ nhà múc cháo cho anh em tôi ăn. Những hôm lạnh, Cường đi làm rồi, tôi kê cái bàn con ra hiên nhà cho sáng để làm sổ sách, thì bà mang ra một cái vung sắt lật ngược, trên đầy than hồng lót trấu khô ở dưới, lặng lẽ đặt dưới chỗ tôi kê chân. Cả nhà cứ lặng lẽ như thế trừ Phan Văn Ân là hay trò chuyện với chúng tôi. Mờ sáng đã nghe tiếng cậu bạn đến rủ đi dũi tôm, việc mà hai em gọi là đi lái tàu ngầm K8, tên một bộ phim Liên Xô mới chiếu ở xã. Còn cô chị Ái thì ở nơi khai hoang, ít khi thấy mặt. Hai em nhỏ đi học và chăn bò, cũng ít ở nhà. Một buổi trưa, Ân ghé tôi lém lỉnh hỏi sao hai chú không đi xem phim, tụi nó kéo nhau đi xem phim đông lắm. Tôi hỏi xem phim ban ngày thì xem ở đâu, Ân cười xem phim Rừng O Thắm bên kia sông. Tôi chợt hiểu, giờ này là giờ chị em đi làm về, cần tắm sông, mà ở đội Thái Nguyên, có chị Thắm cao, to, trắng trẻo như đầm. Tôi bàn ngay với chi đoàn làm nhà tắm dã chiến, ba cọc tre và ba tấm ni lông. Khi đi tắm thì mang đi dựng ở mé sông để chị em có chỗ thay quần áo.

Ân và bạn trúng tủ trong kỳ thi cuối học kỳ, vui quá. Mình thì nghỉ là lo khâu vá lại quần áo, vì nước mặn làm quần áo nát nhanh quá. Trưa ngủ dậy bà chủ lại ép ăn một sét cơm thật khó từ chối bữa nay có cá mới dám mời chú đó, ăn một miếng đi.

Cả ngày 28/12, bận bù đầu, đi đi lại lại giữa Thanh Trạch và Quảng Trạch xoạc cả cẳng. Mệt, nhưng vui vì công việc xong xuôi. Tối về, hát suốt hàng chục bài cho cả gia đình chủ nhà nghe, họ chăm chú nghe lắm, trẻ con còn vỗ tay, ông bà thì lau nước mắt. Còn mình thì khi hát đến bài Có chúng tôi trên mặt đường thấy nhớ Rosa lạ. Tự nhiên nhận Rosa là người yêu của mình. Khi nào kể chuyện về người yêu cũng kể về Rosa. Rứa đó, sống ở Quảng Bình kỳ thật.

Ở Quảng Bình hồi này không có chủ nhật và ngày nghỉ, ngày nào cũng làm việc, ai cũng làm việc. Chủ nhật, 29/12 tôi cùng chị Hồng ở Cảng Tuyên Quang lên binh trạm 4. Ở đâu cũng hay gặp những con người như thế này, gầy gầy, da xam xám mắt quầng thâm, khi đi thì chỉ nhìn xuống đất, mắt đăm đăm suy nghĩ. Hễ gặp người quen thì đôi mắt thâm quầng lại vội tươi lên, nheo lại miệng nở nụ cười duyên dáng, rồi vội vàng đi. Những con người mệt mỏi ấy bao giờ cũng là những con người hòa nhã, nhẫn nại và cố gắng làm vừa lòng người đến gặp mình. Ở đây, không phải chỉ có anh Khánh hành chính là dễ thương, mà anh Tốn cũng vậy. Anh Phê tài vụ công việc ngập đầu mà lúc nào cũng niềm nở, khiêm nhường. Trời nắng ấm rồi mà vẫn áo bông cổ nhung, lại còn mặc áo vệ sinh trong sơ mi, khi nào mũi cũng sụt sịt. Rõ là anh ấy ốm rồi, nhưng công việc vẫn chạy. Toàn là việc liên quan đến tiền.

Bom vừa nổ hai quả. Cả ngày bom nổ hơn mười quả.

Còn có hai ngày nữa là hết năm 1968. Mình đang ở Quảng Bình. Tự mình xung phong đi và làm đủ mọi việc để được đi Quảng Bình. Mình nghĩ đây là dịp tốt để học tập, để hiểu mình và hiểu người. Ở một nơi như Quảng Bình dễ nhìn rõ và đánh giá đúng những con người và những sự kiện. Mình mong được tham dự vào những ngày rung chuyển đất nước đó. Vì thế, ngày 16/12 ra đi không phải là để rồi ba tháng sau sẽ về mà có thể là ngày thống nhất đất nước mới về. Mình ra đi là bước vào một giai đoạn mới của cuộc đời, cũng có thể là bước vào một cuộc đời mới…. Mình thành thật nghĩ như thế, không hiểu đúng đến đâu…

Hôm nay, đã mấy lần máy bay Mỹ đến và thả bom khá gần nơi mình ở, không rõ ở đâu. Bà chủ nhà đã cấm con cái đi xa… Đi thăm mấy anh em bị ốm, thấy có vấn đề, cần họp ban chấp hành chi đoàn và các cán bộ phân đoàn rồi họp chi đoàn và toàn thể đoàn viên, thanh niên nhằm tăng cường đoàn kết, chống bàn lùi…

Ngày 30/12, đơn vị mình nay chính thức có tên là B1.ĐS5.BT4. Họp toàn thể, khá căng thẳng, nhưng nói chung là tốt. Tối, Bùi Lê Nghiên đến nhà tâm sự. Nghiên là phân đoàn trưởng, rất tha thiết cống hiến trong đợt đi chiến dịch này và cũng là một nhà thơ của báo Tiến Lên, thích làm thơ Đường luật.

Tối 31/12/1968, dự mít tinh toàn Cảng Gianh. Mệt, về sớm. Trăng sáng đầy bến cảng, đẹp lạ lùng.

Sáng sớm 1/1/1969, bác Hoành sang nhà, cho chép lại thơ chúc Tết của Bác Hồ

Tiến lên! Chiến sĩ đồng bào / Bắc Nam sum họp Xuân nào vui hơn!

Quanh quẩn mà đã sang năm 1969. Đêm giao thừa Tây, pháo hiệu các tàu Cu-ba,  Ba Lan, Liên Xô bắn lên trời đêm xanh, đỏ, vàng như pháo hoa ngày Tết Ta ở Hồ Gươm Hà Nội. Để thêm vui, các tàu còn bật đèn xanh đỏ vàng và mở nhạc nhảy nữa. Tết của họ mà, lại là Tết xa xứ…

Tôi bàn với chị Vân bí thư chi đoàn là phải lo Tết Ta đi là vừa. Cốt sao làm cho đừng ai nghĩ là sẽ về nhà ăn Tết là được rồi. Chúng tôi hướng đoàn viên thanh niên vào việc chuẩn bị Tết. Mỗi phân đoàn lo một việc. Phân đoàn của Bùi Lê Nghiên lo việc làm trò chơi. Phân đoàn đông các bạn gái thì lo việc hát hò. Phân đoàn cô Trịnh Thị Thành lo việc ăn uống và quà thưởng trò chơi. Tôi thường xuyên đi kiểm tra các tổ tiến hành thế nào và trực tiếp dạy hát cho các cô. Trò chơi thì có kéo co, cướp cờ… Và quan trọng nhất là trò đánh giập đầu giặc Mỹ là dùng một gậy tre đập vào một củ chuối to vẽ hình chú Sam treo trên dây. Chơi là có thưởng.

Gần Tết có một số thanh niên kêu ca là làm thì mệt, trời lại rét, mà ăn uống thì kém quá. Toàn cá khô và canh toàn quốc, chỉ có nước. Chi đoàn bèn tổ chức Hội thảo cải tiến bữa ăn. Các thanh niên hay kêu ca nhất được mời lên phát biểu, tha hồ tố khổ. Chê chán thì được mời nói xem nên làm thế nào cho bữa ăn khá hơn, lại càng hùng hồn hơn, nói lẽ ra phải làm thế này, thế kia, mà lại cứ quanh đi quẩn lại vẫn cá khô, tép rang, ai mà chịu nổi. Thảo luận có biểu quyết xem ai có phương án cải tiến hay nhất. Mọi người vỗ tay và cười. Lúc ấy, tôi đại diện ban tổ chức hội thảo mời những người được bình chọn đứng lên nhận tràng pháo tay của tập thể. Và tuyên bố luôn là từ ngày mai, các vị được bầu sẽ lo bữa ăn cho chúng ta. Tất cả vỗ tay càng to hơn kèm theo tiếng cười điên đảo. Trước sự ngỡ ngàng của những diễn giả hùng biện. Có một ngày để nhận bàn giao và chuẩn bị. Nếu cần, có thể yêu cầu sự giúp đỡ của chị Lư và chị Thành. Sau hai ngày thực hiện “kế hoạch cải tiến bữa ăn”, bốn người được bầu và toàn thể đội Cảng Hà Nội lại đề nghị các chị cấp dưỡng vui lòng làm lại như trước cho. Những tiếng phàn nàn cũng bặt hẳn. Nhưng có một thay đổi nhỏ, liên quan đến tôi. Một hôm tôi thấy Đỗ Trọng Phẩm ăn cơm rất nhanh xong lại đi rửa bát, xới cơm rồi lại ngồi tán chuyện. Tôi vừa ăn xong thì chú trút ngay bát cơm vừa xới vào bát tôi và nói là em thấy anh ăn chậm, bữa nào cũng chỉ được một bát là hết cơm. Nghe được chuyện này, ban chỉ huy đội quyết định buộc tôi từ nay về ăn với các chị cấp dưỡng do chị Lư chịu trách nhiệm quản lý. Mọi người đều cười.

Đi binh trạm về, tôi lại mua ba con cua bể, để trưa ba chị em ăn cháo. Bọn thanh niên thấy cua, hỏi của ai, biết rồi thì hẹn trưa sẽ sang xin một bát cháo. Chị Lư, cô Thành quắc mắt, nhưng tay vẫn múc thêm một ca nước đổ vào nồi.

Trời trở lạnh. Nhiều hôm mưa suốt ngày, anh em nghỉ làm ở nhà túm năm tụm ba nói chuyện. Thuốc Tam Đảo đã hết từ lâu, thuốc Trường Sơn giá cao của ông Dần tổ 2 cũng hết. Thế là mưa vẫn rủ nhau vào khu sơ tán trong núi mua thuốc lá rời của bà con. Tôi đi theo anh em mua ớt khô, chẳng ngon lành gì nhưng có ớt cũng dễ nuốt cơm hơn. Ớt khô bán một đồng một lon. Mùa mưa nên thuốc lá ẩm mốc hút vào là ho. Lại còn do hút thuốc lào say mà có chú ngã vào bếp lửa, cháy cả tóc, xém cả má. Chú Cường vừa hút thuốc lào vừa làm thơ hay đáo để Thuốc lào ta đánh một bài / Ống bầu, cọng đủ khói mù tỏa ra / Dù thân còn ở nơi xa / Hồn ta vẫn cứ vấn vương quê nhà.

Tôi vận động bỏ thuốc, anh em đều bảo anh bỏ ớt thì chúng em bỏ thuốc. Tôi chịu thua. Tất cả cùng cười. Thương nhau, hiểu nhau quá mà.

Càng gần Tết, càng thấy đêm nào cũng có tiếng con gái khóc. Tôi bàn với các chàng trai đi thăm đồng hương, số còn lại thì để tôi và Cường thăm hỏi. Chúng tôi đến nhà cô Chúc cấp dưỡng, thấy em đang ngồi ở bếp khóc khe khẽ. Hỏi thì em nói là em khóc vì ngọn lửa bếp hôm nay sao giống với ngọn lửa bếp nhà em quá, em nhớ mẹ. Tôi đưa cho em mớ nghệ mua hôm vào núi thì em nức nở kể hôm đó mưa em nấu cơm, củi ướt quá, em hắt ít xăng vào cho bén lửa như mọi khi thì bỗng hoa cả mắt, tóc cháy khét, lông mi cũng cháy, tối tăm mặt mũi. Chị em cùng nhà gọi được anh y tá Cương đến thì anh ấy mắng em như tát nước, làm em tủi thân quá. Tôi kể em nghe chuyện sáng nay đi binh trạm về, thấy mấy cô thanh niên xung phong má đỏ hồng cứ hai cô gánh một đòn tre treo lủng lẳng những tảng thịt đỏ au. Thế mà cứ vừa đi vừa khóc. Cô nào cũng xụt xịt, mắt đỏ hoe. Tôi mời các cô cùng ngồi nghỉ trên bờ đá. Các cô lần đầu xa nhà, lại đúng dịp Tết, càng nhớ nhà hơn. Tôi kể các cô nghe, năm nay, chúng tôi cũng lần đầu xa Hà Nội, cũng lần đầu xa nhà. Tết này mỗi chúng tôi chỉ được có một lạng thịt. Sáng nay, tôi lên binh trạm nhờ đại tá Luận viết cho một lá thư tay gửi cô bạn cùng học cấp hai nay làm cửa hàng trưởng cửa hàng thực phẩm đề nghị cho mua mười ký… muối cho 230 con người… ăn Tết. Cứ nói vớ vẩn linh tinh như thế cho đến khi các cô hết khóc, rồi bật cười, mới dám chia tay.

Mỗi lần lên binh trạm thì vui nhất là các đơn vị gặp nhau, cùng uống chén trà nóng, mừng là còn thấy mặt nhau, còn sống và đi lại được. Rồi thì ai có thơ thì đọc thơ, mà đều là thơ của mình, tự biên, tự diễn cho nên nghe rất xúc động. Tôi là người Hà Nội, bao giờ cũng được mời lên hát trước tiên, mà hát là phải hát bài về Hà Nội. May cho tôi, bài hát về Hà Nội thì đã nhiều lại rất hay, cho nên tôi được các bạn cùng họp yêu mến lây. Những ngày này cả nước đều hướng về Hà Nội. Đã thành lệ rồi, nên hôm nào lên họp, tôi cũng chuẩn bị ít nhất một hai bài. Nhưng nhớ mãi một lần, mới đến cửa phòng đã thấy có người kéo tay lại gần rồi nói nhỏ, giọng xúc động lát nữa tui giới thiệu anh hát xong thì anh giới thiệu tôi, một người Quảng Bình xin trình bày một tiết mục đặc biệt về Quảng Bình. Khi lên diễn đàn, anh say sưa nói, có khi nhắm mắt lại, nắm chặt tay, vung lên cao thể hiện tiết mục của mình… Nào Quảng Bình là … Quảng Bình còn là… Vẫn là… Cứ như thế, anh ta tuôn ra cả một bài xã luận báo Nhân Dân ca ngợi chiến công của Quảng Bình nơi đầu sóng ngọn gió, vững vàng chiến đấu và chiến thắng. Cử tọa ngơ ngác, rồi vỗ tay hồi lâu, có vẻ mừng vì cuối cùng một bài văn xuôi trường giang đại hải tưởng không bao giờ hết, cuối cùng cũng có lúc kết thúc. Tiếp đó đại tá Luận mời thuốc lá thơm và bắt đầu cuộc họp. Ông nhấn mạnh đây là lúc giao thời Giôn xơn – Ních xơn, ta phải tranh thủ thời cơ chuyển hàng vào chiến trường càng nhiều càng tốt… Nghe nói thế, tôi hiểu vì sao ở Hà Nội, tôi mua một bao diêm Thống Nhất nhãn xanh có hình chim hòa bình trắng chỉ có một hào mà vào đây, khó lắm mới mua được một bao với giá một đồng rưỡi. Cái gì đã đem được đến Quảng Bình thì chỉ ráng một chút nữa là đến chiến trường lớn rồi.

Tối nào về nhà, cũng thấy bác Huân làm việc gì đó ở sân, dưới ánh trăng. Trong nhà tối om. Nhưng hễ thấy tôi là bác thắp ngay đèn, sau đó, thường là đi hâm nước uống miếng nác nóng chú hè rồi lại tiếp tục làm việc. Con chó to, bác bảo không muốn nuôi, chắc vì khó kiếm cái ăn cho nó. Mấy lần bác thăm dò, hỏi có thích ăn thịt chó không. Tôi đoán là bác muốn bán, nên hội ý với tổ sản xuất, đồng ý mua, thì mới hỏi giá. Bác Huân lắc đầu cười Tui không bán mô. Nếu bán, bán cho người ta lâu rồi. Chỉ có hai chú với gia đình tôi ăn thôi. Biết lòng dạ bác, tôi đành xin hoãn binh nói là khi nào chia tay sẽ giết chó liên hoan.

Lúc nào cũng bận việc, ít khi ở nhà, lại ít nói, nhưng bác Huân rất tế nhị, hóm hỉnh. Có hôm bác ăn trưa, thường là ăn cháo, chúng tôi lại có bạn đến chơi, thành ra có đến bốn người mà bác vẫn mời, múc ra năm tô cháo nếp nấu khoai khô. Chúng tôi cố từ chối, thì bác cười Các chú cứ ăng đi, bầy tui khổng rải chất độc hóa học như tụi Mỹ mô.

Gia đình hai vợ chồng có năm con. Con gái đầu lòng ở nơi khai hoang. Con trai học lớp sáu. Ba cháu bé, tất cả đều đi học. Hằng ngày, tôi thấy bé Mai bảy tuổi giã than, anh cháu là Luyến thì lấy đất sét vê thành những con giun dài. Tưởng là nghịch chơi thôi hóa ra than bột để trét bảng với lá khoai lang cho đen, còn con giun là phấn đấy. Cả nhà đều mỗi người mỗi việc mà tôi không thấy họp gia đình phân công việc bao giờ cả. Tất cả đều tự giác. Cháu Ân đang tuổi ăn tuổi ngủ mà sáng nào cũng  dậy từ mờ sáng đi dũi tôm tép, dù mưa cũng đi, rồi mang về khi nửa ký, khi một ký, trước khi đi học. Mình thật hạnh phúc được sống với những người Quảng Bình như thế. Và thật vinh dự thấy họ coi mình như người nhà, yêu mến thật lòng. Một đêm rét tôi đang ngủ say thì bà mẹ gọi dậy báo tin vui con trai vừa được một mẻ lớn cả cua lẫn tôm.

Đi khắp làng xóm ở đây tôi đều gặp những bông hoa cỏ, nhỏ xíu, màu xanh da trời phơn phớt. Không hiểu sao, thấy hoa nở rộ lòng mình vui lạ… Mình cũng giống như cỏ dại, ở đâu cũng sống được, chẳng những sống mà còn cố nở hoa, dù chỉ là những bông hoa nhỏ xíu, phơn phớt xanh màu da trời.

Chi đoàn tôi tổ chức thảo luận đề tài Chúng ta đã học được gì ở người dân Quảng Bình. Anh chị em kể ra được rất nhiều chuyện cảm động. Đồng bào tốt quá mà cũng khổ quá. Ở đây, cái vỏ hồng củ sắn, cũng làm món ăn, xào, nấu canh cá, có nhiều thì xắt nhỏ phơi khô ăn dần. Lõi cây đu đủ thì kho cá. Tấm da trâu phơi khô căng trên khung tre, tưởng để che nắng, hóa ra khi có cỗ mới cắt ra ninh nhừ làm món nộm. Một hôm, chủ nhà biết tôi làm việc nhưng nhịn đói từ sáng, đã ép ăn một bát cơm. Bà nói Mọi khi không mời chú. Hôm nay có món thịt heo xào mới mời. Tôi ăn thật ra không vì thịt heo mà vì món vỏ sắn xào, hơi giống vị hoa chuối. Còn cơm thì nấu gạo với sắn mịn, tức là sắn thái lát phơi khô rồi giã, cỡ như hạt gạo, hạt ngô. Không bao giờ ăn gạo không.

Trưa 10/1/1969, khoảng 13h35 máy bay Mỹ đến vùng Cảng Gianh, gầm rú, bay lượn lộn đi lộn lại nhiều lần hơn mọi ngày và có lần bay rất thấp để đe dọa. Nhưng nông dân Thanh Trạch vẫn nhổ mạ, cấy lúa, các em vẫn thả trâu, bò, đi học, vui hát tưng bừng. Còn ở Cảng, hàng trăm người vẫn mải mê bốc dỡ, giải phóng mau phương tiện vận tải. Tàu, xà lan vẫn ra vào tấp nập. Nếu có ai, nhân lúc nghỉ mệt mà ngước lên nhìn trò khỉ của lũ Mỹ thì cũng chỉ cười mà nghĩ là cho mày tức nổ ruột ra, chúng ông cứ làm tới.

Và có lẽ một thằng giặc lái Mỹ nó cũng tức nổ ruột ra thật mà đâm bổ nhào xuống, ném bom một đám học sinh, bộ đội đang khẩn trương lao động. Sáu quả bom đã nổ, khói đen bốc lên những vệt bẩn nổi trên bầu trời trong xanh. Bom rơi trúng một tàu há mồm đang đậu ở bến. Ba người hy sinh, chín người bị thương, có cả vài em học sinh. Tan khói bom, chúng tôi lại tiếp tục làm việc..

Hôm 11/1, lần đầu đội Hà Nội bốc hoàn toàn xong một tàu trong có hai giờ 15 phút, lập chiến công mới. Nhất là khi chiến công ấy lại lập trong ngày như thế này. Khoảng 11, 12 giờ, máy bay Mỹ bay lồng lộn trên trời gầm rú đầy đe dọa. Anh em mình tìm nơi ẩn nấp. Nhưng, ngớt tiếng máy bay là lại ra làm ngay. Tổ I đạt năng suất cao chưa từng thấy. Khoảng 14 giờ, một số yếu, mệt, được cho về nghỉ. Chỉ còn 10 anh em, quần một mạch suốt đến tối, khi mắt hoa đầu váng mới thôi. Chị Thành gánh cơm ra cho anh em, đúng lúc anh em đang xuất nốt hai xe cuối, bèn buông gánh cơm, lao vào quại giúp hai tay. Mình cùng làm với Thành, muốn anh em làm cho xong kẻo cơm canh nguội mất. Gần 21 giờ, minh đi làm việc bên lương thực về, chắc giờ này các anh bên ấy vẫn còn làm việc. Mặc dù hôm nay là thứ bảy. Mình thấy vui vì đội nhà lập thành tích mới, vui vì công việc giao dịch thuận lợi, còn vì được nghe một o Thanh Hóa ngâm bài thơ Quê Hương của Giang Nam, giọng trong vắt, đầy xúc động… Trong một căn lều bạt trên cát trắng bờ sông Gianh. O Thanh Hóa về rồi, lại nghe có tiếng hò cao vút, tinh nghịch, nối tiếp nhau, chen lẫn nhau, nổi lên nhộn nhịp trong đêm tối. Từng đoàn thanh niên nam nữ nối nhau đi về sau một ngày lao động cật lực. Ôi giọng hò dân tộc sao mà tha thiết…

16/1, như đã báo trước tại hội nghị thanh niên toàn B1, chiều nay ra mắt tờ báo liếp của chi đoàn, vẫn mang tên Tiến lên! thân quen từ Hà Nội. Báo viết trên những băng giấy màu vàng nâu, khổ 15×40 cm mình lấy ở nhà Bảo lái cẩu đem đi, dán trên một khung tre phất tạm giấy báo. Báo được hoan nghênh, nhiều người đọc, ý kiến càng nhiều hơn. Chủ yếu là khen.

Tối qua, có người báo đi lấy chăn dạ do mình gửi mua, tình cờ biết một tin vui: Có thể sẽ đi xa hơn nữa và đi lâu hơn nữa. Mình sẵn sàng và cả em Cường của mình cũng sẵn sàng. Không hiểu có phải tại anh đi em cũng muốn đi không. Dù sao cũng tốt hơn là chuồn. Còn toàn đội, mình thấy được một phần ba là giỏi. Họ còn mong về Hà Nội, và Thường Tín ăn Tết đấy. Thời gian mới có đúng một tháng thôi mà đã làm tiêu tan khá nhiều khí phách anh hùng của ngày ra đi. Không ít người đã biết đi là dại rồi.

Trời lại rét. Hai anh em đắp chung hai cái chăn, thành ra được một đêm ngủ ngon lành quá.

Bận, nhưng lúc nào nghỉ mệt, tôi lại cặm cụi khâu vá hai cái ba lô của hai anh em, phòng khi đi xa hơn nữa, đi lâu hơn nữa. Cháu Mai bảy tuổi bĩu môi chê chú là đàn ông mà khâu vá hoài.

Tối 18/1, đi họp một lát rồi về chép bài hát chuẩn bị Tết. Cả nhà đi ngủ mình cũng đành đi ngủ, không nỡ lợi dụng dầu của chủ nhà. Lại một tối thứ bảy ở Quảng Bình.

Sáng 19/1, đang lúc tạm nghỉ sau một lúc làm việc mệt mỏi, lại đói nữa, thì bác gái chủ nhà và hai em nhỏ mang ra cho một con cua bể luộc to còn nóng hổi, một chén muối và mấy trái ớt. Trời lại lạnh. Ngon quá là ngon.

Những lúc rỗi rãi đều đọc Tục ngữ Ca dao. Có ở đây mới thấm ý nghĩa sâu xa của tục ngữ ca dao. Hầu như lúc nào cũng thấy văng vẳng bên tai câu hò, điệu hát dân ca. Có gió lung, mới biết tùng bá cứng / Có ngọn lửa lừng mói rõ thức vàng cao. / Gừng già, gừng lụi, gừng cay / Anh hùng càng cực càng dày nghĩa nhân. / Nước lã mà vã nên hồ / Tay không mà nổi cơ đồ mới hay.

Chiều 20/1, xong việc mình cùng em Cường ra sông tắm rồi vào khu tiểu thương trong núi. Xóm này toàn tiểu thương ở Cảng Gianh sơ tán vào đây. Đám Do Thái cái này bán đủ mọi thứ, từ nón, mũ lá đến thuốc lá, thuốc lào, ớt khô, bồ kết… Lại có cả bánh trứng, nhỉnh hơn cái khuy áo mưa một chút mà mỗi cái hai hào. Mấy bà già thấy anh em mình đem một cái cặp lồng thì bám sát, hỏi mua đường, ra giá 12 đồng một ký. Hai anh em bật cười rồi mua một gói thuốc lá và một lon ớt khô. Quan trọng nhất là mua mấy cân sắn về luộc ăn sáng. Tối, mấy anh em lại chơi, nói chuyện rất vui, có anh thành thật nói là nhớ Hà Nội lắm rồi, sợ phải đi xa nữa.

Mấy hôm nay, máy bay Mỹ lại gầm rú, đe dọa. Anh em Hà Nội vẫn làm việc, cho đến khi công an bắt vào hầm mới vào.

Sáng 21/1, mình đi Bắc Trạch, được đọc tờ báo Nhân Dân ngày 12/1/1969. Trang 4 có mấy dòng tố cáo Mỹ ném bom Thanh Trạch ngày 10/1 là xã mình đang ở. Trong tháng 12/1968, Mỹ đã thả bom Quảng Bình trên 30 lần. Báo còn có tin thú vị về khảo cổ Việt Nam, về Hội nghị khảo cổ các di chỉ thời đại Hùng Vương và lời Bác Hồ năm nào Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước.

Tối 23/1, họp cảm tình Đoàn tại sân nhà mình ở, dưới ánh trăng. Vậy mà trang nghiêm, ấm áp. Họp xong, dưới ánh đèn dầu gần cạn, Cường còn cặm cụi làm thơ cho báo Tết, Thịnh chống gậy đi về, vừa đi vừa nhẩm hát bài hát mới học. Đội Hà Nội lập thành tích mới. Tàu thóc chở 70 tấn thứ nhất bốc xếp xong mất ba tiếng, tàu thứ hai chỉ còn một tiếng rưỡi. Anh chị em quại nhanh, chạy nhanh, xếp nhanh, hăng hái, sôi nổi, vui vẻ.

Ngày 29/1 là ngày được ăn một bữa thịt lợn đầu tiên từ khi vào Quảng Bình. Cục Đường Sông nhờ Cảng Hà Bắc chuyển cho đội Cảng Hà Nội một con lợn sống, xu hào, bắp cải, xà phòng, diêm, đường… Dân ở đây thấy xu hào,  bắp cải lần đầu trong đời rủ nhau đến xem. Máy bay Mỹ cũng ít bay qua và không bắn phá gì. Các đội chuẩn bị liên hoan Tết. Văn nghệ được đặc biệt chú ý, chị em tổ 3 trước khi đi làm và đi ngủ đều véo von hát bài Những cô gái Cảng Hà Nội đảm đang do mình soạn lời cho điệu quan họ năm xưa, mở đầu bằng đoạn Ai có qua sông Hồng, trông thấy bao băng chuyền tăm tắp chuyền than, lại trông poóc tích mang nặng tấn hàng, mới thấy công nhân Cảng, gái kém gì trai đâu, đã sẵn sàng thay trai. Nay lại thêm một đoạn Em tới sông Gianh này, nhớ nhung sông Hồng, thêm mến dòng Hương, Cửu Long bát ngát, Nam Bộ mến yêu, đất quê anh hùng. Quyết phấn đấu giành năng suất cao. Em quyết chí lập chiến công.

Đã sang tháng 2, trời vẫn rét, mưa, anh chị em nghỉ việc còn mình thì bận quá. Trận mưa đêm vẫn kéo dài, đến bây giờ vẫn tầm tã. Trời mù, nặng trĩu nước, đến cả hình dáng ngọn núi trước nhà, cách không xa, cũng không thấy. Tối lại đi thăm em Chúc, cô cấp dưỡng nhỏ tuổi bị bỏng, mới ra viện. Chúc nằng nặc xin ở lại với đội, không chịu về Hà Nội theo yêu cầu của nơi sơ cứu. Số đông đều cho là dại. Sắp Tết, được về nhà ăn Tết với gia đình có phải sướng không. Em vừa nói, tay vừa giã nghệ để bôi lên mặt cho khỏi sẹo. Mấy cô ở nhà khác cũng sang chơi cùng mấy cô nhà này. Các cô nói mãi là không ngờ mà tối hôm nay vui quá, bây giờ chúng em mới hiểu anh, trước thì quí nhưng hơi sợ. Riêng mình còn vui vì không rõ vì sao, tối nay các cô lại nhắc đến Rosa, ai cũng khen tốt, can đảm lại có cô khen xinh nữa.

Ngày 1/2, nhà chủ cúng rẫy mả. Bọn mình rủ nhau đi sơ tán để tránh… ăn cỗ. Chẳng dè lúc về gia đình đã để sãn cho một mâm riêng cho mấy anh em. Không ăn thì chủ nhà lại bảo Có lẽ các chú theo đạo, ăn sợ Chúa phạt.

Trời vẫn mưa, rét. Họp chi đoàn về, mình và Cường vá lại… nhà cho khỏi gió lùa. Lấy tấm cói lót hàng làm cửa, còn màn gió thì dùng bao tải. Đêm nay sẽ ấm áp hơn đây.

Nghe nói ngoài cảng đã dỡ loa phóng thanh, trạm lương thực cũng di chuyển, mình ra tận nơi xem. Nhà bạt các đơn vị dỡ đi đã nhiều, loa phóng thanh cũng dỡ hết. Trạm lương thực cũng rút bớt nhân viên. Anh trạm trưởng Cua cho biết: Cảng đang trở lại hoạt động bình thường như cũ. Chiến dịch VT5 đến ngày 16/2 là kết thúc. Anh cười Chỉ còn lại ta với ta thôi hè.

Trời vẫn rét, hàng không vào công nhân không có việc làm đã mấy hôm rồi, Tết lại sắp đến nơi, còn có chục ngày nữa thôi. Mọi cái bếp lửa, dù nhỏ cũng làm mọi người nhớ đến bếp lửa nhà mình, ai cũng nhớ nhà, nhất là lại không có việc làm, ngồi không, càng nhớ nhà.

Cả ngày 7/2, dự Hội nghị tổng kết chiến dịch VT5 của Binh trạm 4. Mưa bùn lầy. Lạnh. Mà ở đây tưng bừng, phấn khởi, tràn đầy tinh thần chiến đấu, tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, Tổ quốc, nhất là nhân dân, chiến sĩ Miền Nam. Số đông đại biểu đã lớn tuổi, vậy mà hò hát, ngâm thơ, đọc thơ sôi nổi hào hứng. Mình hát Tiếng nói Hà Nội và nhất là Chiếc gậy Trường Sơn của cậu Tuyên, được hoan nghênh nhiệt liệt và còn yêu cầu hát lại một lần nữa. Ai cũng yêu mến Thủ Đô. Và do đó càng quí mến những người Thanh niên Thủ đô quyết tâm ra đi phục vụ chiến trường.

Hôm nay,  hết mưa và cũng hết rét. Đội Hà Nội lại tiếp tục làm việc sau một tuần nằm nhà hút thuốc lào và nhớ nhà. Vừa may, đúng hôm nay, 8/2, xe tiếp tế của Cục đem vào cho anh em quà cáp và rất nhiều thực phẩm. Mình nhận được thư mẹ và một thư của Bảo ở cùng phòng trước khi đi Quảng Bình. Quà của nhà có mấy lưỡi dao cạo râu, xà phòng, quai dép lốp, toàn những thứ cần dùng. Thích nhất là có mấy tập bài hát, chỉ có toàn lời mà không có nhạc do Nhà xuất bản Âm nhạc phát hành theo dạng bỏ túi phục vụ phong trào Tiếng hát át tiếng bom thời ấy. Lại có thư và quà của Đội I. Cảng Hà Nội gửi Đội I Cảng Gianh. Quà có thuốc lá, xà phòng. Còn có thư của Giám đốc, ban tuyên truyền, phòng tổ chức. Chiều, lại được ăn một bữa thịt lợn thứ hai.

Cũng ngày hôm ấy, một công nhân trẻ trong đội đã ăn cắp áo, quần, tiền của một bạn Thường Tín, còn làm dấu chân đi ngược để gây nghi ngờ cho nhà hàng xóm. Nhưng nhờ các đội viên trung kiên đều là người Thường Tín, và công phu nhiều năm tu luyện duy vật biện chứng đã biết phân tích một cách cụ thể những sự việc cụ thể và tâm lý học mình và anh em đã tìm ra thủ phạm ngay trong buổi chiều, không kinh động gì đến dân làng. Nhàn rỗi, lại thích ăn chơi, thuốc lá và rượu đã dẫn đến hậu quả như thế. Cuối cùng là khai trừ ra khỏi Đoàn. Cũng trong đợt này, kết nạp được hai đoàn viên mới. Lễ kết nạp trang nghiêm, chân tình trong một căn hầm trước cờ đoàn do mình vẽ bằng phấn màu trên vỏ bao xi măng.

5/2, 29 Tết, cũng là ngày cuối năm, họp ở Binh trạm xong, theo lệ mình ghé ban tài vụ thì được biết là do Tết, cần chi tiêu nhiều, cho nên tài vụ thanh toán ngay cho những đơn vị nào đã nộp chứng từ đủ. Xem danh sách thì có ĐS5 là đơn vị mình. Thế là mặc dù không có thủ quỹ, nhưng mọi thủ tục vẫn diễn ra nhanh chóng. Chỉ có những nụ cười ánh mắt đưa đẩy thay cho lối giao tiếp đã thành lệ “đụ chưa – thừa một khúc” những khi nhàn nhã. Tôi thay mặt thủ quỹ má hồng nhận một ba lô đầy tiền, công sức vất vả của 230 con người Hà Nội và 4 tỉnh bạn. Rồi vẫn theo lệ, ghé bưu điện, nhận cả một xấp thư, riêng tôi có hai bức, đều là của mẹ, gửi cách nhau nửa tháng mà nhận cùng một ngày. Thời này, thư đến tay là may rồi. Mẹ tôi cứ có thời gian là lại viết thư cho các con. Mẹ bảo khi viết thư mẹ như thấy đang nói chuyện với các con, lòng dạ nhẹ nhàng như có người tâm sự.

Mọi khi thong thả đi bộ ven biển về nhà tôi thấy lòng thư thái lắm, vừa ngắm biển rộng, vừa suy nghĩ miên man. Cuộc đời mình thế mà hay, đi khá nhiều nơi, gặp khá nhiều người, biết khá nhiều chuyện, ngắm khá nhiều cảnh. Nhưng, lần này đeo cái ba lô nặng trên vai, mà toàn là tiền của tập thể thì đi ven biển là nghĩ ngay đến những chuyện nghe được ở binh trạm là dạo này có bọn biệt kích hay đi thuyền máy từ biển vào bắt cóc người của ta, như là cán bộ, bộ đội rồi đưa ra tàu to đỗ ngoài khơi. Thế là mò vào túi quần. Chỉ có một con dao nhíp nhỏ, mua ở Bờ Hồ trước khi đi mấy hôm để gọt bút chì. Tôi mở lưỡi dao ra, nắm chặt cán dao nhỏ xíu. Dù sao cũng còn hơn là tay không. Có đứa nào bắt, cướp tiền thì đánh đến cùng, không để mất tiền của tập thể. Bỗng nhớ lời em Hồng nói em giữ quĩ, em có chết thì tiền mới mất. Giá như có em ở bên như mọi khi đi lĩnh tiền thì hay biết bao. Ít nhất, cũng có người làm chứng cho tôi nếu chẳng may có chuyện gì không hay xảy ra.

Cứ nghĩ như thế mà về đến nhà em Hồng lúc nào không hay. Em ngỡ ngàng mừng rỡ nhận ba lô tiền. Còn tôi, mau chóng về nhà đọc thư mẹ. Thư đầu mẹ viết là ở nơi sơ tán về mẹ mới biết con đi Quảng Bình .Mẹ cứ nhìn quanh nhà, đâu cũng thấy con, từ cái ghế nhỏ ngồi nấu cơm con đóng, cái muôi con mua, sợi dây thép con chăng phơi quần áo, cái bàn và những quyển sách con đọc… Thư thứ hai đặc biệt có đến nửa trang viết về Rosa. Mà là đầy tình yêu thương, dẫn lại từng câu nói, kể rõ từng nét mặt cử chỉ… nhắc lại câu tôi nhắn là mùa xuân anh sẽ về. Mẹ kể rõ Rosa một mình đi xe đạp đến nhà. Có lẽ là chưa mổ lại lần thứ bảy. Vì nếu mổ hôm 21/12/1968 thì chưa thể đi xe đạp như vậy được. Nghĩ mà thương. Con thật cảm ơn mẹ đã viết như vậy, khi mà trước đó có bác sĩ quen, làm việc ở khoa mổ bệnh viện Xanh Pôn đến nhà chơi đã nói đùa với mẹ là Bác có muốn có một cô con dâu què không, như chính mẹ đã kể cho con trước khi con đi.

Rời nhóm con gái tập hát xong tôi sang nhóm con trai làm trò chơi. Các em bảo kéo co và cướp cờ thì không lo, chúng em thạo rồi, ở quê vẫn chơi. Nhưng trò đánh giập đầu giặc Mỹ thì khó quá. Xin được củ chuối to rồi, giây thừng treo đầu cũng đã có, nhưng cái đầu thằng giặc thì làm thế nào. Chúng tôi hì hục vừa nghĩ, vừa bàn bạc, vừa làm, cuối cùng cũng ra được một cái đầu rõ to, hai mắt là hai cái vỏ ốc nhồi, mũi là một cây chuối con vặt trụi lá, còn mồm chỉ là một cái hốc to, ai cũng chê cái mồm xấu quá. Tôi bảo mặt giặc Mỹ thì càng xấu càng hay. Anh em có vẻ không phục.

Bà con Quảng Bình đón tết đạm bạc quá. 26 Tết mà nhà bác Huân mới mua được cho bé Mai một cái quần mới, người lớn thì không mua sắm gì. Có một ít lá dong bó vào thân cột, chỉ đủ gói vài cái bánh chưng. Mỗi nhà được mua một gói chè, một bao thuốc và khoảng một ký đường. Mỗi khẩu được hai lạng thịt heo.

Trời nắng ấm, giặt được cả chăn đơn rồi phơi khô trong ngày.

Tối 29 Tết (tức 30 mọi năm) và sáng mồng một bà con thường cúng kiếng, tiếp khách thăm hỏi nhau, cho nên chúng tôi tổ chức cho anh chị em vui chơi bên bờ sông. Tối thì hát, hò, sáng mồng một là bắt đầu chương trình trò chơi. Nhưng đường đi ra bờ sông thì tránh con đường thường ngày vẫn đi làm. Vì đường đó gần, dễ đi, nhưng có một lần đội Tuyên Quang đi làm về bị một loạt đạn từ máy bay bay qua bắn. Hai chị chết ngay trên mặt đường. Đám tang làm vội, chôn ngay cạnh đường, cắm mấy vòng hoa tím cuối đông, kết thành hình ngôi sao trong một vành tròn.

Đêm cuối năm thành công không ngờ. Cả đội Hà Nội ra bờ sông Gianh đốt lửa ngồi bên nhau nói chuyện vui, ăn khoai lang, lạc luộc, hút thuốc lá và uống trà. Chỉ có tiếng cười, các chàng trai lém lỉnh được các cô vỗ tay hoan hô khi nhắc lại những kỷ niệm ngày mới vào đất lửa, toàn chuyện buồn cười. Sau giao thừa, mới chia tay, còn hẹn sáng mai ra bờ sông sớm.

Tôi về nhà, hai bác chủ nhà đã pha sẵn ấm trà ngon chờ anh em tôi về. Bác trai rót nước, bác gái kể chuyện xưa. Chú có hỏi thì tui mới nói thiệt ông ấy bao nhiêu tuổi cũng chẳng ai biết. Bố mẹ tui đi làm về thì thấy ông trên bờ ruộng, lấm lem cả mặt chỉ thấy hai con mắt thao láo, bèn đem về nuôi. Cả nhà ai cũng bận việc nọ công kia, thành ra tự nhiên tui là người lo tắm rửa, cho ăn uống. Ông nhỏ người nhưng không đau ốm bao giờ. Lớn lên còn chăm sóc bảo vệ tui nữa. Nên bố mẹ tui bảo hai đứa là duyên trời xe bèn cho nên vợ nên chồng. Ông ít nói, lúc nào cũng chỉ lo làm, hết việc này đến việc kia. Tên con gái đầu lòng do ông đặt. Tên là Ái. Thằng em, ông đặt là Ân. Họ Phan là họ nhà tôi. Chẳng ai biết ông họ gì. Cái hầm to đủ cả nhà ở cũng do tay hai cha con ông làm, tụi tui chỉ lo chuyện dọn dẹp, sắp xếp trong nhà. Tôi kể chuyện hôm trước tôi đi họp về ngang ven biển, thấy mấy em đang kéo một cái đuôi bom to, tôi bảo tất cả chạy nhanh sang bên kia đồi cát, thì một lát sau bom nổ. Bác gái nói chuyện bom nổ ở đây là thường. Chú nhìn đám rừng dương chắn cát kia thì rõ. Trước dầy kín mà nay xơ xác cả. Bom rơi cũng có cắm biển báo, nhưng rồi dần mất đi, có mất công làm lại thì cũng chẳng ai cần, vì người làng ai chẳng biết, không ai đi đường ấy. Ở đây ai chẳng biết, không có việc gì thì đừng đi. Có việc cần đi thì đừng sợ. Nó có ném bom thì chưa chắc đã trúng. Có trúng chưa chắc đã chết. Cứ vậy mà sống hoài.

Sáng mồng một Tết, tôi dậy sớm đi nhắc tổ trò chơi, hóa ra anh em đã ra bờ sông từ sớm. Các cô phát phiếu lĩnh thưởng cũng đã vào vị trí. Lũ trẻ trong thôn đến khá đông. Mặt tái mét vì lạnh, mắt sáng, mồm luôn hò hét, mà hầu như tất cả đều chỉ mặc áo, không mặc quần. Tôi lấy nắm kẹo làm quen. Em thì tên là Chiến Thắng, em lại Quyết Thắng, Tất Thắng, có em gái tên Hòa Bình, Thống Nhất cũng chỉ có áo, không thấy em nào tên Hạnh Phúc. Tôi hiểu đây là kết quả của những ngày dài giá lạnh nằm hầm của những nam nữ dân quân trực chiến.

Không ngờ cuộc thi kéo co lại hấp dẫn các bạn đến thế. Nhất là các bạn gái má đỏ hồng ra sức kéo và các chàng trai ga lăng nơi tay cho các nàng thừa thắng xông lên. Cướp cờ cũng vậy. Các chàng cố để các nàng nắm lấy tay mình mới chịu buông ra để các nàng thắng trong tiếng cười giòn vang. Một lát sau thì thanh niên trong thôn đến chơi. Tối hôm trước, tôi đã đem cái giấy khống chỉ có chữ ký của phó giám đốc Nghị, và con dấu tròn đỏ có ghi rõ tên bí thư chi đoàn thôn đến gặp, bí thư thôn cảm động ra mặt. Và sáng nay, những bạn trẻ đầu tiên của địa phương đến với chúng tôi. Hầu hết là gái, nam đi bộ đội hết rồi. Có một chị dong dỏng cao, mặt trái xoan xinh xắn. Tôi hỏi chị làm nghề gì, đến khi chị cho biết, tôi phải hỏi lại vì không dám tin vào tai mình: Chị làm thợ xẻ. Tôi mời các bạn đánh giập đầu giặc Mỹ là trò chơi có thưởng nhưng bấy giờ ít khách quá. Các bạn sẵn sàng để chúng tôi bịt mắt rồi vung gậy đánh giặc Mỹ. Tôi để ý thấy cái củ chuối to hôm nọ chỉ mới có cái mồm há hốc, ai cũng chê xấu, hôm nay đã thấy lè ra một cái lưỡi đỏ lòm làm bằng hoa chuối trông vừa ác, vừa buồn cười. Bịt mắt đánh thật là khó, gây nên nhiều tràng cười vui vẻ của cả người xem lẫn người đánh. Nhưng rồi dân Quảng Bình tinh ý, đã đánh trúng nhiều đến nỗi cô phát thưởng phải đề nghị tôi cho giảm thưởng từ 10 cái kẹo xuống năm cái mỗi phiếu trúng thưởng. Anh em ta chơi cũng khá, nhưng khi lĩnh thưởng thì ưu tiên phát cho bạn, ta về nhà lĩnh sau. Anh em hiểu ý ban tổ chức, giữ phiếu làm kỷ niệm và mừng bạn lãnh thưởng. Vừa lúc ấy đầu thằng giặc Mỹ củ chuối cũng tả tơi rồi. Các bạn Quảng Bình thắng lớn, còn dân Hà Nội thì tự hào là người Hà Nội thanh lịch.

Chiều chúng tôi tập hợp cùng bốn tỉnh bạn ở sân trước một cửa hàng mậu dịch. Tối cuối năm, chúng tôi còn dự một cuộc tập hợp vui chung năm đoàn ĐS5. Chơi trò thì hát nhiều bài, nhiều người, đội nào nhiều người hát nhiều bài nhất thì thắng, không kể hát hay hay dở, đúng hay sai. Chỉ cốt nhiều. Thế là các cụ thắng. Những cái miệng quen ra lệnh, quát anh em làm cho mau, nay cất tiếng hát Qua cầu gió bay, Yêu nhau cởi áo cho nhau. Chiều mồng một Tết lại tập trung chơi cả ném vòng vào cổ chai, câu cá… Thi báo liếp đội Hà Nội đoạt giải nhất, trang trí đẹp, một góc có thơ Mừng Xuân: Chú gà Kỷ Dậu, Mổ Mỹ vỡ đầu, mổ ngụy vỡ sọ. Cất tiếng gáy to, Chúc mừng năm mới. Góc khác là bài vè Táo Công lập bô của Cường kể chuyện đội làm việc ra sao, sống thế nào theo kiểu trào phúng. Có thơ ca ngợi người tốt như Bạn nhỏ Quảng Bình tôi sống gần. Có tên thật đẹp Phan Văn Ân. Sáng học dũi tôm từ buổi sớm… Hoặc phê phán thói tiêu sài hoang phí của mấy chàng công tử bốc vác. Đã là công tử phải hơn người. Đã là công tử biết cách chơi để rồi Hết tiền công tử đi vay nợ. Đội Hà Nội còn đạt giải kéo co nữ.

Đến đêm vẫn còn tụ tập thành những nhóm nhỏ uống nước trà, hút thuốc, trò chuyện vui vẻ. Nhiều  người dự trò chơi, không trực tiếp chơi thì đứng ngoài hò hét, cười thỏa chí. Những ngày này không ai muốn lẻ loi, cô độc, sợ lại nhớ nhà. Nhất là các bạn gái, bao giờ cũng đề nghị tổ chức vui chơi tập thể, ít nhất cũng tập trung lại nói chuyện cho vui, các cô sẵn sàng bỏ thuốc ra mời, đun nước pha trà, bưng lên mời các anh, cốt sao các anh đừng về, cứ ngồi đó mà tán láo cũng được…

Tết Quảng Bình Kỷ Dậu 1969 của chúng tôi vui như thế đấy.

P.T.

Chuyện kể của một chiến sĩ xe tăng

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2021.

Dã Thảo

Dã Thảo tôi có một ông em kết nghĩa trẻ hơn mười tuổi. Chú vốn con nhà nông dân Phú Thọ, được tuyển đi học lái cần cẩu to ở nước ngoài, di chuyển bằng xích sắt như xe tăng. Từ đấy, chú ôm mộng làm lính xe tăng. Nhưng, học xong, chú được tuyển về cảng Hà Nội, tất nhiên là để … lái cần cẩu to.

Đang hồi giặc Mỹ leo thang chiến tranh, chú tình nguyện xin nhập ngũ. Được chấp nhận, tưởng là sắp bắt đầu cuộc đời lính xe tăng rồi, nhưng ai ngờ, chỉ vì cao, to lại đẹp trai, chú bị… chuyển về đơn vị chuyên phục vụ lễ nghi đón đưa khách quốc tế và các ngày lễ trọng, ăn trắng, mặc trơn, chuyên sống ở Hà Nội. Thời chiến, nhiều người mong mà chẳng được, nhưng chú thì cuộc họp nào cũng xin “nhận khuyết điểm là không yên tâm công tác”, chỉ có một nguyện vọng là được ra mặt trận làm chiến sĩ xe tăng, trực tiếp giết giặc. Cứ thế mãi rồi đơn vị lễ nghi cũng đành chiều. Và chú thành chiến sĩ xe tăng ngay đợt tuyển đầu. Rồi ra trận. Xe tăng của chú là chiếc thứ hai tiến vào dinh Độc Lập lúc hơn 11 giờ trưa ngày 30-4-1975. Hết chiến tranh, chú về quê, cống hiến trọn đời cho các việc ích nước lợi dân, không kể lớn nhỏ, với cấp hàm đại úy.

Tết năm nào tôi cũng viết thiếp chúc Tết gia đình chú. Nhưng chú thì không bao giờ viết. Thay vào đó, là một cuộc gọi điện thoại đường dài Phú Thọ – Sài Gòn, nói thật là lâu. Lá thiếp không thể chứa nổi tình cảm của chú với anh em cũ… Tết Tân Mão 2011, theo lệ cũ, tôi gởi thiếp. Sáng mồng một thì về bên ngoại, họp mặt gia đình, ăn uống đến hơn hai giờ trưa mới về. Vừa mở cửa, đã nghe có tiếng chuông điện thoại. Chú ấy gọi. Và cho biết đây là lần gọi thứ bốn từ sáng đến giờ. Sau lúc hàn huyên thăm hỏi gia đình, chú nói là có chuyện rất vui chỉ chờ dịp này kể cho tôi nghe. Chuyện chú kể đai khái thế này…

Trước Tết, đi ăn cưới, chú ngồi cùng bàn với nhiều vị chức sắc và lão thành cách mạng, có lẫn vài thanh niên nay làm lãnh đạo địa phương. Đến lúc gần tàn tiệc, uống trà nói chuyện tào lao thì chú bỗng nổi hứng, lên tiếng hỏi “Các vị có biết ông Phạm Quỳnh là ai không?” Cả bàn già trẻ dè dặt nhìn ông đại tá một lát rồi mới có một vị lên tiếng: “Phạm Quỳnh thì ai chẳng biết…”. Lại hỏi “Thế ông ấy là người thế nào?…” Đáp ngay: “Phạm Quỳnh là tay sai thực dân Pháp”. Lại hỏi: “Còn gì nữa?”. Lại đáp ngay: “Phạm Quỳnh bán nước…” nhưng có hơi do dự .

Lúc ấy vị đại tá mới nói: “Thế ông có biết Phạm Quỳnh là thủ khoa đầu tiên của Trường Bưởi năm 15 tuổi, rồi đi làm ngay ở Trường Viễn Đông Bác Cổ, chuyên nghiên cứu về văn hóa văn học cổ nước nhà. 24 tuổi là chủ bút tạp chí Nam Phong lớn nhất nước ta. Năm 1922, Phạm Quỳnh sang Pháp dự Đấu xảo thuộc địa, tranh thủ gặp Nguyễn Ái Quốc, Phan Chu Trinh, Phan Văn Trường… bàn việc nước. Chính Nguyễn Ái Quốc đã “đích thân” chỉ đạo bạn cũ từ hồi đi tàu thủy làm một “bữa cơm Bắc thết khách Bắc” là Phạm Quỳnh. Chính vì thân thiết và hiểu nhau như thế cho nên năm 1945, Hồ Chủ tịch làm việc ở Bắc Bộ Phủ đã nói với Thứ trưởng Bộ Nội Vụ Hoàng Hữu Nam “vô Huế gặp cụ Phạm, trao thư tôi mời cụ”. Khi nghe tin Phạm Quỳnh bị bắt, chính Cụ Hồ đã nói “Bất tất nhiên” (không nhất thiết phải làm như thế). Còn khi nghe Tôn Quang Phiệt, chủ tịch Ủy ban Cách mạng Thừa Thiên – Huế báo là: “Cụ Phạm Quỳnh đã bị khử mất rồi” thì Người nói: “Giết một học giả như vậy thì nhân dân ta được gì? Cách mạng được lợi ích gì? Tôi đã từng gặp, từng giao tiếp với Cụ Phạm ở Pháp! Đó không phải là người xấu!”. Và đến năm 1946, trước phái đoàn ta dự Hội nghị Fontainebleau (Pháp), Bác đã nói: “Lúc này còn cụ Phạm Quỳnh thì …” Ông Phạm Văn Đồng đáp lời: “Bất tất nhiên, Bác đã nói rồi mà!…”.

Cả bàn tiệc ngơ ngác, nhất là vị cán bộ nọ. Vị đại tá nói tiếp:

–    Người ta như thế, mà ông chỉ biết có hai câu tay sai với bán nước thôi sao… Vậy xin hỏi ông một câu cuối: “Ông có thuộc bài Như có Bác trong ngày đại thắng không?” Vị cán bộ đỏ mặt: “Ông say rồi mới hỏi tôi như thế, cả nước ai cũng thuộc, đến đứa trẻ con cũng thuộc, ai mà mỗi năm chẳng hát chục lần”.

–    Vậy ông có biết tác giả Phạm Tuyên chính là con trai cụ Phạm Quỳnh không?

–    Ủa, thật vậy sao?… Điều này thì tôi cũng không biết…

–    Vậy thì hôm nào rỗi rãi, ông lại tôi chơi, ta nói chuyện, xem sách cho vui. Sách của ông ấy thì nhiều lắm. Ngay ở nước ta, từ năm 2001 đến nay đã in rất nhiều, có quyển như Thượng Chi văn tập dày hơn một nghìn trang, trong ba tập sách Du ký Việt Nam mấy nghìn trang, tính ra ông ấy có hơn một quyển, chẳng thế mà nhà văn Nguyên Ngọc gọi ông là “người khổng lồ”. Hồi sang Pháp năm 1922, ông đã tự tìm cách lên được diễn đàn Viện Hàn Lâm Pháp để bênh vực dân mình và được cả viện vỗ tay, là điều chưa từng xảy ra ở đấy… Rỗi đến tôi chơi nhé, chứ biết ít như ông mà cứ nói nhiều thì e người ta cười cho đấy!

Đại loại chuyện vui mà ông em kết nghĩa người Phú Thọ muốn làm quà cho tôi ngày mồng một Tết Tân Mão là như vậy. Thật quả là tôi được “lì xì” quá mức dám mơ tưởng.

D. T.

Đồng chí Võ Văn Thưởng thăm, chúc Tết các văn nghệ sĩ tại Hà Nội

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 2 năm 2021

TIN MỚI NHẬN:7

Sáng 3-2, tại Hà Nội, nhân dịp kỷ niệm 91 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3-2-1930 – 3-2-2021) và đón Xuân Tân Sửu – 2021, đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo T.Ư đã đến thăm, chúc Tết các gia đình nhạc sĩ Phạm Tuyên, nhà thơ Hữu Thỉnh và GS, TSKH, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Tô Ngọc Thanh.

Trao đổi với các văn nghệ sĩ, đồng chí Trưởng Ban Tuyên giáo T.Ư đánh giá cao vai trò của văn nghệ sĩ, trí thức nước ta trong sự nghiệp cách mạng trước đây cũng như hiện nay, khẳng định thành công của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Đại hội đại biểu toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam khóa X (nhiệm kỳ 2020 – 2025) có sự đóng góp không nhỏ của các văn nghệ sĩ. Trong quá trình phát triển đất nước, Đảng ta coi văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là sức mạnh nội sinh của dân tộc; do đó, giới trí thức, văn nghệ sĩ có vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển đất nước. Đồng chí cảm ơn các trí thức, văn nghệ sĩ đã say mê sáng tác, tổ chức, hướng dẫn, dẫn dắt, quản lý đội ngũ văn nghệ sĩ.

Đồng chí khẳng định, lãnh đạo Đảng, Nhà nước dành cho văn nghệ sĩ tình cảm đặc biệt quý trọng, tạo điều kiện phát huy tài năng, sức sáng tạo, cống hiến của các văn nghệ sĩ. Đồng chí chúc các văn nghệ sĩ tuổi cao chí càng cao, tiếp tục nghiên cứu, sáng tác các tác phẩm có giá trị cho đất nước.

Các văn nghệ sĩ bày tỏ xúc động với sự quan tâm sâu sắc của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước dành cho giới trí thức, văn nghệ sĩ và sự phát triển của văn học nghệ thuật; tin tưởng từ thành công của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, đất nước sẽ tiếp tục phát triển nhanh, không ngừng nâng cao vị thế, tiềm lực. Các văn nghệ sĩ cũng trao đổi tâm huyết với việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong quá trình hội nhập với thế giới; bồi dưỡng tâm hồn người Việt Nam; giáo dục thanh thiếu nhi thông qua các tác phẩm văn học, nghệ thuật.

Nhân dịp này, đồng chí Võ Văn Thưởng tặng các văn nghệ sĩ cuốn sách “Rạng danh Tổ quốc cơ đồ Việt Nam” do Ban Chỉ đạo công tác thông tin đối ngoại, Ban Tuyên giáo T.Ư tổ chức biên soạn.

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 1 tháng 2 năm 2021)

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 1 tháng 2 năm 2021.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 31/1/2021

Đại hội làm việc tại Hội trường bầu cử Ban Chấp hành T.Ư Đảng khóa XIII

Ngày 30-1, Ðại hội làm việc tại Hội trường. Ðồng chí Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư T.Ư Ðảng thay mặt Ðoàn Chủ tịch điều hành ngày làm việc thứ năm của Ðại hội.

Buổi sáng, Ðại hội thông qua việc điều chỉnh Chương trình làm việc. Dự kiến, Ðại hội sẽ bế mạc vào ngày 1-2-2021.

Đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Ðảng, Trưởng Ban Tổ chức T.Ư, thay mặt Ðoàn Chủ tịch đọc Báo cáo của Ðoàn Chủ tịch Ðại hội về kết quả thảo luận của các đại biểu đối với Báo cáo của Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa XII về công tác nhân sự Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa XIII.

Ðại hội bầu Ban Kiểm phiếu. Ðại hội thực hiện quy trình biểu quyết thông qua danh sách ứng cử, đề cử, các trường hợp xin rút khỏi danh sách ứng cử, đề cử Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa XIII. Ðại hội thông qua danh sách bầu cử Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa XIII (cả chính thức và dự khuyết).

Buổi chiều, đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Ðảng, Trưởng Ban Tuyên giáo T.Ư, thay mặt Ðoàn Chủ tịch đọc Báo cáo tiếp thu, giải trình của Ðoàn Chủ tịch Ðại hội về ý kiến thảo luận của các đại biểu đối với các văn kiện trình Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Ðảng. Ban Kiểm phiếu hướng dẫn việc ghi phiếu và bỏ phiếu bầu cử Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa XIII. Ðại biểu nhận phiếu bầu cử, ghi phiếu bầu cử và bỏ phiếu bầu cử Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa XIII. Ban Kiểm phiếu tiến hành kiểm phiếu bầu cử Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa XIII.

Sau khi hoàn thành công tác kiểm phiếu, Ðại hội công bố danh sách Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa XIII gồm 200 ủy viên, trong đó có 180 ủy viên chính thức và 20 ủy viên dự khuyết. (Danh sách Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa XIII, đăng trên số báo hôm nay).

Hôm nay 31-1, Ðại hội nghỉ. Ban Chấp hành T.Ư Ðảng khóa XIII họp Hội nghị lần thứ nhất bầu Bộ Chính trị, Tổng Bí thư, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 30/1/2021

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Thần tốc truy vết, ngăn chăn dịch Covid-19

Với quan điểm chỉ đạo xuyên suốt “Bình tĩnh, tự tin, chủ động, quyết liệt, thần tốc và bốn tại chỗ”, hướng tới mục tiêu khống chế dịch bệnh trong 10 ngày tới, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hải Dương đã kích hoạt hệ thống chính trị của tỉnh vào trạng thái khẩn cấp và mức độ lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống dịch Covid-19 cao nhất. 

Theo đó, các cấp ủy, chính quyền, khẩn trương kiện toàn Ban Chỉ đạo (BCĐ) phòng, chống dịch bệnh Covid-19 các cấp; tổ chức hoạt động ngay các tổ Covid-19 tại cộng đồng. BCĐ phòng, chống dịch tỉnh thành lập ngay bốn tiểu ban gồm: Tiểu ban Hậu cần và tổ chức cách ly do Phó Chủ tịch UBND tỉnh là Trưởng Tiểu ban; Tiểu ban An ninh và trật tự do Giám đốc Công an tỉnh là Trưởng Tiểu ban; Tiểu ban Tuyên truyền do Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy là Trưởng Tiểu ban; Tiểu ban Chuyên môn do đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh là Trưởng Tiểu ban. Các tiểu ban khẩn trương phân công nhiệm vụ cho các thành viên và tổ chức hoạt động ngay.

Các đồng chí bí thư cấp ủy, chủ tịch UBND cấp huyện chủ động lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống dịch, chịu trách nhiệm cao nhất trước Ban Thường vụ Tỉnh ủy và UBND tỉnh về công tác phòng, chống dịch ở địa phương mình; chủ động tổ chức phong toả ngay các khu dân cư khi xuất hiện bệnh nhân dương tính với Covid-19; tổ chức cách ly và các biện pháp hành chính khác nhằm mục tiêu khống chế dịch một cách nhanh nhất.

Mỗi đơn vị cấp huyện thành lập ít nhất một đội chống dịch Covid-19 phản ứng nhanh để kịp thời xử lý mau lẹ các tình huống phát sinh trên địa bàn; Đội có nhiệm vụ ứng trực 24/24 giờ kể cả ngày nghỉ, ngày lễ. Công tác chỉ đạo phòng, chống dịch trên địa bàn của mỗi địa phương cần hết sức khẩn trương, nhanh nhạy và linh hoạt; tùy theo mức độ diễn biến của dịch bệnh mà người đứng đầu cấp ủy cấp huyện quyết định các biện pháp, cấp độ một cách phù hợp để bảo đảm vừa phòng chống dịch, vừa bảo đảm các hoạt động sản xuất, kinh doanh, lưu thông hàng hóa, giao thông, sinh hoạt của nhân dân bị ảnh hưởng ít nhất, nhất là trong dịp tết Tân Sửu.

BCĐ chống dịch Covid-19 cấp tỉnh và cấp huyện phải chủ động chuẩn bị sẵn các kịch bản đối phó với dịch bệnh khi có diễn biến phức tạp hơn. Huy động tối đa nguồn lực về nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài chính… sẵn sàng đáp ứng công tác phòng chống dịch nhanh nhất. Lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, các sở, ban, ngành, đoàn thể có liên quan phải bố trí trực lãnh đạo để chỉ đạo xử lý công tác phòng chống dịch 24/24 giờ tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày nghỉ Tết cổ truyền Tân Sửu cho đến khi kiểm soát được dịch bệnh.

Xác định rõ, trong thời điểm hiện nay tốc độ công tác truy vết, xét nghiệm, cách ly để nhanh chóng khoanh vùng dập dịch có ý nghĩa quyết định. BCĐ phòng, chống dịch Covid-19 cấp tỉnh cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế, đẩy nhanh tiến độ xét nghiệm và mở rộng đối tượng xét nghiệm, cụ thể là: sớm hoàn thành xét nghiệm cho cho toàn bộ F1 trên địa bàn tỉnh; tổ chức xét nghiệm lần hai cho toàn bộ công nhân của Công ty Poyun và các trường hợp là F2 của công nhân công ty; lấy mẫu xét nghiệm rộng hơn ở các khu dân cư thuộc diện phong tỏa và có nguy cơ cao của thành phố Chí Linh; lấy mẫu xét nghiệm cho tất cả nhân viên y tế và bệnh nhân đang điều trị tại Trung tâm Y tế thành phố Chí Linh.

BCĐ phòng, chống dịch Covid-19 TP Hải Dương, thị xã Kinh Môn, các huyện Kim Thành, Nam Sách, Cẩm Giàng,… quyết liệt truy vết, tiến hành xét nghiệm F1, F2 trên địa bàn và cách ly tập trung các đối tượng F1, cách ly tại nhà các đối tượng F2; đồng thời, phong tỏa ngay các khu dân cư, khu phố có đối tượng dương tính với Covid-19. Để đẩy nhanh tốc độ của việc xét nghiệm, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đồng ý giao UBND tỉnh hợp đồng với Công ty Việt Á triển khai ngay trang thiết bị đáp ứng nhu cầu xét nghiệm nhanh trên diện rộng.

Ban Thường vụ Thành ủy Chí Linh chỉ đạo trung nguồn lực, tận dụng tối đa cơ sở vật chất hiện có để tổ chức cách ly 100% đối tượng F1 trên địa bàn và toàn bộ công nhân của Công ty Poyun theo quy định. Ban thường vụ các huyện ủy, thành ủy, thị ủy rà soát lại các cơ sở cách ly bảo đảm đủ điều kiện để cách ly ngay các F1 và bố trí thêm các địa điểm cách ly khác để có thể tiếp nhận một số lượng lớn người phải cách ly. UBND tỉnh có văn bản đề nghị Bộ Quốc phòng và Quân khu 3 tạo điều kiện cho TP Chí Linh sử dụng doanh trại một số đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn làm địa điểm cách ly và hỗ trợ lực lượng quân đội cho việc tổ chức cách ly.

Tại mỗi điểm cách ly cần thành lập một tổ phục vụ có thành phần phù hợp, trong đó có lực lượng công an, quân đội, nhân viên y tế, thanh niên tình nguyện… để phục vụ công tác cách ly. Cần có phương án tổ chức bảo đảm các điều kiện sinh hoạt thiết yếu cho người bị cách ly; trong đó, chuẩn bị cho người dân được đón tết cổ truyền Tân Sửu chu đáo tại nơi cách ly.

Để tăng cường lực lượng cho TP Chí Linh trong công tác điều trị, cách ly và lấy mẫu xét nghiệm, đồng thời tiếp nhận và vận hành các bệnh viện dã chiến, UBND tỉnh bố trí 50 bác sĩ, nhân viên, kỹ thuật viên y tế tuyến tỉnh có chuyên môn tốt về công tác tại TP Chí Linh từ ngày 31-1-2021.

UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra ngay các biện pháp phòng, chống dịch tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn có đông công nhân, các siêu thị… xử lý nghiêm các sai phạm. Các chủ doanh nghiệp, siêu thị phải ký cam kết tự chịu trách nhiệm thực hiện nghiêm túc các quy định về phòng, chống dịch. Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh tổ chức ngay cho 100% các doanh nghiệp trong các khu công nghiệp ký cam kết về việc thực hiện các quy định về phòng, chống dịch Covid-19, nếu thực hiện không nghiêm túc sẽ phải tạm dừng sản xuất, kinh doanh và xử lý theo quy định của pháp luật.

Công an tỉnh chủ trì phối hợp các lực lượng có liên quan thành lập và tổ chức hoạt động của các chốt gác bảo đảm an ninh trật tự và công tác phòng, chống dịch tại các khu vực phong tỏa và cách ly xã hội theo quy định; tiến hành xử lý nghiêm các trường hợp không chấp hành các quy định của pháp luật về phòng, chống dịch; phối hợp Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tiến hành kiểm tra, xử lý nghiêm những trường hợp nhập cảnh trái phép cư trú và làm việc tại địa bàn tỉnh. Các trường hợp nhập cảnh vào làm việc tại tỉnh phải được cách ly, xét nghiệm nghiêm túc theo đúng quy định.

Thành lập ngay ba bệnh viện dã chiến để điều trị bệnh nhân Covid-19. Tại mỗi bệnh viện dã chiến sẽ thành lập một ban quản lý để quản lý và tổ chức hoạt động. Khẩn trương tổ chức tiếp nhận trang thiết bị để thành lập bệnh viện dã chiến do tập đoàn SunGroup hỗ trợ tại Trường dạy nghề Việt Nam-Canada. Sở Y tế chỉ đạo các bệnh viện tuyến tỉnh chuẩn bị sẵn sàng các máy thở, các phòng bệnh đáp ứng yêu cầu điều trị các bệnh nhân Covid-19 nặng.

Sở Tài chính tham mưu cho UBND tỉnh sử dụng nguồn ngân sách dự phòng để chi cho công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19; hướng dẫn các cơ quan, đơn vị, sử dụng kinh phí trong bối cảnh đáp ứng khẩn cấp cho nhu cầu phòng, chống dịch bệnh Covid-19.

Các cơ quan truyền thông tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, thông tin kịp thời, đầy đủ về tình hình dịch bệnh Covid-19 để người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm trong phòng bệnh, không hoang mang lo lắng nhưng không được chủ quan, lơ là trong công tác phòng, chống dịch bệnh. Tuyên truyền người dân hạn chế việc đi thăm, chúc Tết nhân dịp năm mới Tân Sửu 2021.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 28/1/2021

Thông điệp của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gửi Hội nghị cấp cao trực tuyến về thích ứng với biến đổi khí hậu

Ngày 25-1, tại phiên khai mạc Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến về thích ứng với biến đổi khí hậu, bàn các giải pháp cấp bách thích ứng với tình hình biến đổi khí hậu đang ngày càng tác động mạnh mẽ tới tất cả các quốc gia trên thế giới, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có thông điệp quan trọng gửi Hội nghị. Xin trân trọng giới thiệu toàn văn thông điệp.

Thưa Quý vị đại biểu,

Trái đất ngôi nhà chung của chúng ta đang bị rung chuyển mạnh mẽ do những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, sự phát triển, tồn vong của nhiều dân tộc, quốc gia bị đe dọa. Thách thức này như đang nặng nề thêm bởi sự lan tràn của đại dịch Covid-19 đang gây ra những hệ lụy to lớn và làm phân tán nguồn lực dành cho các nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu.

Hội nghị hôm nay có ý nghĩa hết sức quan trọng khi chúng ta chung tay đoàn kết mở ra thập kỷ mới vì Ngôi nhà trái đất thân yêu, với những quyết tâm mạnh mẽ, các sáng kiến mới, tăng cường hành động thích ứng với biến đổi khí hậu, góp phần quan trọng thúc đẩy thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững SDG-2030 của Liên hợp quốc.

Thưa Quý vị,

Theo Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu. Khu vực ven biển và đồng bằng, đặc biệt là đồng bằng sông Cửu Long ở miền nam Việt Nam, thường xuyên chịu tác động nghiêm trọng của nước biển dâng, xâm nhập mặn và các hiểm họa liên quan đến khí hậu như bão và áp thấp nhiệt đới, lũ lụt, hạn hán. Khu vực miền núi cũng thường xuyên bị lũ quét và sạt lở đất với tần suất ngày càng gia tăng.

Để thích ứng với biến đổi khí hậu, bên cạnh việc tích cực tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng các-bon thấp, giảm phát thải khí nhà kính, Việt Nam cam kết tăng cường sức chống chịu và nâng cao năng lực thích ứng của cộng đồng, các thành phần kinh tế và hệ sinh thái; giảm nhẹ rủi ro thiên tai và thiệt hại do biến đổi khí hậu gây ra; lồng ghép thích ứng với biến đổi khí hậu vào hệ thống chiến lược, quy hoạch quốc gia; đầu tư phát triển nguồn nhân lực, tăng cường nghiên cứu khoa học, phát triển và ứng dụng công nghệ hiện đại.

Chính phủ Việt Nam coi dựa vào người dân, sự chung tay hợp tác, hành động của mỗi người dân là nền tảng cho triển khai thắng lợi các chương trình, hoạt động thích ứng với biến đổi khí hậu.

Mặc dù, Việt Nam đã rất nỗ lực nhưng tiềm lực nền kinh tế hiện mới đáp ứng được 30% nhu cầu thích ứng với biến đổi khí hậu của quốc gia; trong giai đoạn 2021-2030 cần huy động thêm khoảng 35 tỷ USD. Nhân dịp này, tôi trân trọng cảm ơn và mong tiếp tục nhận được sự  đồng hành, hỗ trợ của cộng đồng quốc tế trong thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thưa Quý vị đại biểu,

Các thách thức của biến đổi khí hậu sẽ tiếp tục gia tăng và trở nên khó kiểm soát, chúng ta cần khẩn trương hành động và tăng cường khả năng thích ứng ngay từ bây giờ. Vì vậy, tôi cho rằng:

Thứ nhất, cần nâng cao năng lực thích ứng của cộng đồng, tham gia của mọi người dân, tăng cường khả năng chống chịu của tất cả các ngành và lĩnh vực trước các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.

Thứ hai, thích ứng với biến đổi khí hậu cần gắn liền với phát triển bền vững, bình đẳng giới, xóa đói, giảm nghèo và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Thứ ba, tăng cường hỗ trợ quốc tế dành cho các nước đang phát triển về tài chính và công nghệ phục vụ cho thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thứ tư, thúc đẩy quan hệ đối tác nhiều bên, khuyến khích, thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp, các nhà khoa học, cộng đồng dân cư và các tổ chức phi chính phủ vào các hoạt động thích ứng với biến đổi khí hậu.

Việt Nam sẽ tiếp tục tích cực tham gia vào các nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế nhằm chuyển hóa những “thách thức” do biến đổi khí hậu thành “cơ hội” phát triển bền vững cho tất cả mọi người.

Trân trọng cảm ơn.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 27/1/2021

Thông cáo báo chí

Phiên khai mạc đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam chính thức khai mạc sáng 26-1, tại Trung tâm Hội nghị quốc gia, Thủ đô Hà Nội.

Dự Đại hội có 1.587 đại biểu thay mặt cho hơn 5 triệu đảng viên toàn Đảng. Trong đó có 191 đồng chí đại biểu là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, 1.381 đại biểu được bầu từ đại hội đảng bộ các tỉnh, thành phố và đảng bộ trực thuộc Trung ương, 15 đại biểu thuộc các Đảng bộ ngoài nước do Bộ Chính trị chỉ định.

Đại biểu nam có 1.365 đồng chí, chiếm 86,01%, đại biểu nữ có 222 đồng chí, chiếm tỷ lệ 13,99%. Đại biểu là người dân tộc thiểu số có 175 đồng chí, chiếm tỷ lệ 11,03%.

Có 3 đại biểu là Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, chiếm 0,19%; 13 đại biểu là Nhà giáo Ưu tú, chiếm 0,82%; 15 đại biểu là Thầy thuốc Nhân dân, Thầy thuốc Ưu tú, chiếm 0,95%.

Tới dự Đại hội có các đại biểu khách mời:

– Đồng chí Nông Đức Mạnh, nguyên Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. Các đồng chí nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: đồng chí Trần Đức Lương, đồng chí Nguyễn Minh Triết, đồng chí Trương Tấn Sang. Đồng chí nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng. Các đồng chí nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: đồng chí Nguyễn Văn An, đồng chí Nguyễn Sinh Hùng.

Các đồng chí nguyên Uỷ viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Trung ương Đảng; các đồng chí nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các đồng chí nguyên Phó Chủ tịch nước, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ; các đồng chí nguyên Ủy viên Trung ương Đảng từ khóa III đến khóa VII; các đồng chí Ủy viên Uỷ ban Kiểm tra Trung ương khoá XII.

– Đại diện các Mẹ Việt Nam Anh hùng, nhân sĩ, trí thức, văn nghệ sĩ, chức sắc tôn giáo tiêu biểu; đại diện thanh niên tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam.

– Các vị đại sứ, đại biện các nước và trưởng đại diện các đoàn ngoại giao, các tổ chức quốc tế tại Việt Nam.

Đồng chí Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thay mặt Đoàn Chủ tịch điều hành phiên khai mạc Đại hội.

Đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thay mặt Đoàn Chủ tịch đọc Diễn văn khai mạc Đại hội.

Đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trình bày Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng.

Đồng chí Nguyễn Thanh Hải, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội khóa XIV tỉnh Thái Nguyên, Uỷ viên Đoàn Thư ký Đại hội đọc danh sách 215 chính đảng, tổ chức và bạn bè quốc tế đã gửi điện, thư chúc mừng Đại hội XIII Đảng Cộng sản Việt Nam (tính đến ngày 22-1-2021).

Đồng chí Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thay mặt Đoàn Chủ tịch và toàn thể Đại hội phát biểu ý kiến bày tỏ sự trân trọng, cảm ơn tình cảm hữu nghị, sự hợp tác, quan tâm, cổ vũ, ủng hộ và giúp đỡ quý báu của các chính đảng, các tổ chức và bạn bè quốc tế đã dành cho Đảng Cộng sản Việt Nam và nhân dân ta; khẳng định Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại mà Đảng ta đã đề ra, tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác với các nước, các chính đảng, các tổ chức và bạn bè quốc tế, góp phần vào sự nghiệp hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.

Đồng chí Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng trình bày Báo cáo kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.

*Chiều 26-1, các đại biểu làm việc tại đoàn, thảo luận các văn kiện Đại hội XIII.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 26/1/2021

Thắp sáng niềm tin cả nước hướng về đại hội

Trong không khí náo nức mừng Xuân, mừng đất nước đổi mới và Đảng ta tròn 91 tuổi, hôm nay 26-1, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng chính thức khai mạc trọng thể tại Thủ đô Hà Nội. Đây là sự kiện trọng đại, có ý nghĩa lịch sử, ghi thêm một dấu mốc mới trên hành trình đi lên của dân tộc trong thời đại Hồ Chí Minh, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Về dự Đại hội có 1.587 đại biểu, tiêu biểu cho trí tuệ, ý chí, tinh thần và sức mạnh đoàn kết thống nhất của hơn 5 triệu 156 nghìn đảng viên trong toàn Đảng. Đại hội diễn ra trong bối cảnh đất nước đạt những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử qua 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, nhiều thuận lợi, thời cơ nhưng cũng có những khó khăn, thách thức với nhiều vấn đề mới đặt ra, trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến rất nhanh, phức tạp và khó dự báo.

Thực hiện Chỉ thị số 35-CT/TW, ngày 30-5-2019 của Bộ Chính trị về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội lần thứ XIII của Đảng, quá trình soạn thảo các Văn kiện trình Đại hội XIII được chuẩn bị một cách công phu, bài bản, chu đáo; quán triệt sâu sắc nguyên tắc kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn, giữa kiên định và đổi mới, giữa kế thừa và phát triển; phát huy tối đa tinh thần dân chủ, lắng nghe các ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, cán bộ, đảng viên và nhân dân; lựa chọn, chắt lọc, tham khảo các đề xuất tâm huyết, trách nhiệm. Cùng với việc lấy ý kiến trong Đảng, dự thảo các văn kiện được công bố toàn văn trên các phương tiện thông tin đại chúng, để các tầng lớp nhân dân, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài tham gia góp ý. Các văn kiện thể hiện tầm cao trí tuệ của Đảng, kết tinh trí tuệ và sức sáng tạo của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tham gia vào quá trình hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách phát triển đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Đại hội XIII của Đảng được tiến hành theo phương châm: Đoàn kết – Dân chủ – Kỷ cương – Sáng tạo – Phát triển, với chủ đề “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”. Đại hội có nhiệm vụ kiểm điểm việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng; nhìn lại 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh năm 1991, 10 năm thực hiện Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011), Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm 2011-2020; xác định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội 5 năm 2021 – 2025; xác định mục tiêu, phương hướng đến năm 2030; và tầm nhìn phát triển đến năm 2045; kiểm điểm sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII; đánh giá công tác xây dựng Đảng và việc thi hành Điều lệ Đảng khóa XII; bầu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.

5 năm qua, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, chúng ta đã nỗ lực phấn đấu nắm bắt thời cơ, thuận lợi, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức. Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tiếp tục phát triển; kinh tế vĩ mô ổn định, tốc độ tăng trưởng duy trì ở mức khá cao. Giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ; các lĩnh vực văn hóa, xã hội, phát triển con người đạt nhiều kết quả quan trọng. Chính trị – xã hội ổn định; quốc phòng – an ninh được giữ vững và tăng cường; quan hệ đối ngoại, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố; dân chủ xã hội chủ nghĩa tiếp tục được phát huy. Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa có nhiều tiến bộ; tổ chức, bộ máy lập pháp, hành pháp và tư pháp tiếp tục được hoàn thiện. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị được đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả rõ rệt. Đặc biệt, trong năm 2020, chúng ta đã từng bước kiểm soát thành công đại dịch Covid-19; từng bước phục hồi sản xuất, kinh doanh; ổn định đời sống, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa; khẳng định bản lĩnh, ý chí, truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta, dân tộc ta. Đất nước chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay.

Thực tiễn những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội càng tiếp tục khẳng định đường lối đổi mới của Đảng ta là đúng đắn, sáng tạo. Những thành tựu đó là kết tinh sức sáng tạo của Đảng và nhân dân ta, khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta là phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế phát triển của thời đại; khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

Dự báo trong những năm tới, bối cảnh quốc tế, khu vực tiếp tục có nhiều thay đổi phức tạp, nhanh chóng, khó lường. Dưới tác động của đại dịch Covid-19, thế giới rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng nhiều mặt. Cạnh tranh chiến lược, cạnh tranh kinh tế, chiến tranh thương mại tiếp tục diễn ra gay gắt. Các nước nỗ lực điều chỉnh chiến lược và phương thức phát triển nhằm thích ứng với tình hình mới. Biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh và các vấn đề an ninh phi truyền thống khác ngày càng tác động mạnh, nhiều mặt, đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển ổn định, bền vững của thế giới, khu vực và đất nước ta.

Tiếp tục thực hiện đường lối đổi mới của Đảng trong giai đoạn tới, tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta là kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Tư tưởng chiến lược là phát triển nhanh và bền vững, bảo đảm gắn kết chặt chẽ và triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, trong đó: phát triển kinh tế – xã hội là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên. Động lực và nguồn lực cho phát triển đất nước là khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của nền văn hóa, con người Việt Nam; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Nhân tố có ý nghĩa quyết định thành công là tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện.

Với truyền thống vẻ vang và những bài học kinh nghiệm quý báu trong 91 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam của Đảng Cộng sản Việt Nam – một đảng cách mạng chân chính, trong sạch, vững mạnh, có đủ bản lĩnh, trí tuệ, kinh nghiệm và uy tín lãnh đạo, được nhân dân hết lòng tin yêu, ủng hộ, chúng ta tin tưởng sắt son rằng, Đảng luôn vững tay chèo lái, lãnh đạo toàn dân tộc ta lập nên những kỳ tích mới trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn.

Hướng về Đại hội lần thứ XIII của Đảng, toàn Đảng, toàn quân và đồng bào ta ở mọi miền Tổ quốc, người Việt Nam ở nước ngoài hãy đồng tâm nhất trí, gửi gắm niềm tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, chung tay góp sức đưa Nghị quyết Đại hội Đảng vào cuộc sống, đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 21/1/2021

Việt Nam và Hoa Kỳ tăng cường hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh

Chiều 20-1, Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam (gọi tắt là Ban chỉ đạo 701) phối hợp Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID), tổ chức lễ công bố kết quả xử lý dioxin khu vực Hồ cổng 2, Sân bay Biên Hòa; khởi động Dự án hỗ trợ người khuyết tật Việt Nam tại các tỉnh ưu tiên và ký ý định thư hợp tác truyền thông khắc phục hậu quả bom mìn, chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam.

Tham dự buổi lễ có Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Ủy viên T.Ư Đảng, Thứ trưởng Quốc phòng và đại diện một số bộ, ban ngành, địa phương. Về phía Hoa Kỳ có ông Daniel J. Kritenbrink, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Hoa Kỳ tại Việt Nam.

Dự án xử lý ô nhiễm dioxin khu vực sân bay Biên Hòa được khởi công tháng 12-2019. Trong năm 2020, mặc dù gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid -19, nhưng với nỗ lực của các cơ quan chức năng liên quan, dự án đã được bốc xúc gần 1.200 m3 trầm tích ô nhiễm dioxin vượt ngưỡng tiêu chuẩn cho phép đưa vào khu xử lý công đoạn tiếp theo. Đồng thời, giải phóng, phục hồi toàn bộ diện tích mặt bằng Hồ cổng 2 rộng hơn 5.300m2, đáp ứng về ngưỡng dioxin của Việt Nam, bảo đảm an toàn lao động con người, môi trường và các công trình chung quanh.

Kết quả xử lý dioxin ở khu vực Hồ cổng 2 là cơ sở để thời gian tới ngành chức năng bàn giao mặt bằng cho tỉnh Đồng Nai, góp phần bảo vệ môi trường, an toàn cho người dân địa phương sống gần khu vực trên. Từ kết quả này, Quân chủng Phòng không Không quân tiếp tục bàn giao mặt bằng các khu vực ô nhiễm dioxin phía trong sân bay Biên Hòa với tổng diện tích khoảng 7,2 ha cho USAID, tiến hành thực hiện dự án trong năm nay.

Đối với khởi động Dự án hỗ trợ người khuyết tật Việt Nam, sau hơn một năm khảo sát thực địa, USAID và Trung tâm hành động quốc gia khắc phục hậu quả chất độc hóa học và môi trường đã xác định được nội dung công việc, địa điểm triển khai, hồ sơ liên quan để trình phê duyệt đầu tư dự án, với nguồn vốn ODA không hoàn lại của Chính phủ Hoa Kỳ là 65 triệu USD và một phần vốn đối ứng ngân sách Việt Nam 75 tỷ đồng. Việc dự án chính thức khởi động sẽ có tác động tích cực tới ít nhất 100 nghìn người khuyết tật, gia đình người khuyết tật tại tám tỉnh bị phun rải chất da cam của nước ta, gồm: Đồng Nai, Bình Phước, Tây Ninh, Kon Tum, Bình Định, Quảng Nam, Thừa Thiên Huế và Quảng Trị.

Cũng tại buổi lễ, đại diện USAID và Văn phòng Ban chỉ đạo 701 đã ký ý định thư về hợp tác truyền thông, với ba nội dung về khắc phục hậu quả chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam.

Thiên Vương

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 18/1/2021

Trao đổi điện mừng nhân kỷ niệm 71 năm Ngày thiết liệp quan hệ ngoại giao Việt Nam – Trung Quốc

Nhân kỷ niệm 71 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Trung Quốc (18-1-1950 – 18-1-2021), Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã trao đổi điện mừng với Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Quốc vụ viện Lý Khắc Cường và Ủy viên trưởng Ủy ban thường vụ Ðại hội đại biểu nhân dân toàn quốc Lật Chiến Thư.

Nhân dịp này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, Chủ tịch Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam – Trung Quốc cũng trao đổi điện mừng với Ủy viên Quốc vụ, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị, Chủ tịch Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương Trung Quốc – Việt Nam.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 17/1/2021

Mỹ không áp thuế trừng phạt đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam

Ngày 16-1, Bộ Công thương thông tin, Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) đã chính thức ban hành Báo cáo điều tra theo Mục 301 đối với các hành vi, chính sách và hành động của Việt Nam liên quan đến vấn đề định giá thấp tiền tệ. Trong đó, hoàn toàn không đề cập hoặc đề xuất việc Chính phủ Hoa Kỳ áp thuế hay sử dụng các biện pháp trừng phạt đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.

Phía Việt Nam bày tỏ sự hoan nghênh kết luận nói trên của USTR. Quyết định của USTR có ý nghĩa tích cực đối với quan hệ thương mại song phương, môi trường kinh doanh, đầu tư ở Việt Nam và quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước. Việt Nam coi trọng quan hệ kinh tế, thương mại với Hoa Kỳ, coi đây là trụ cột quan trọng, là động lực thúc đẩy mạnh mẽ tổng thể quan hệ song phương. Thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục các nỗ lực mở cửa thị trường, tăng cường hoạt động đối thoại chính sách, thực hiện nghiêm túc các thỏa thuận hợp tác giữa hai bên nhằm đạt được những kết quả thực chất, giải quyết một cách toàn diện các quan tâm của Hoa Kỳ và Việt Nam; qua đó, duy trì quan hệ thương mại ổn định, hướng tới cán cân thương mại hài hòa, bền vững, hai bên cùng có lợi.

 * Phòng Thương mại Hoa Kỳ cũng vừa ra tuyên bố, cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ hoan nghênh thông tin chính quyền Hoa Kỳ sẽ không áp thuế trừng phạt đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam; đồng thời, tái khẳng định hành động trừng phạt thương mại là phương tiện không thích hợp để giải quyết các vấn đề về định giá tiền tệ. Cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ luôn khuyến khích chính phủ Hoa Kỳ thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược và thương mại chặt chẽ hơn với Việt Nam.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 29/1/2021

Thu hút FDI tháng 1 đạt hơn hai tỷ USD

Ngày 28-1, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) trong tháng 1-2021 đạt hơn hai tỷ USD, bằng 37,8% so cùng kỳ năm 2020.

Tổng vốn đăng ký giảm mạnh do cùng kỳ năm 2020 có dự án Nhà máy điện khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) Bạc Liêu, quy mô bốn tỷ USD được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Nếu không tính dự án này, tổng vốn đầu tư đăng ký tháng 1-2021 sẽ tăng 51,7% so cùng kỳ. Trong đó, vốn đăng ký của các dự án mới đạt hơn 1,3 tỷ USD; vốn điều chỉnh tăng thêm đạt hơn 472 triệu USD. Ngoài ra, các nhà đầu tư đã thực hiện 194 lượt góp vốn mua cổ phần vào doanh nghiệp trong nước với tổng giá trị hơn 220 triệu USD. Công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn là lĩnh vực dẫn đầu thu hút vốn FDI, chiếm 76,4% tổng vốn đầu tư đăng ký. Tiếp theo là lĩnh vực kinh doanh bất động sản, vận tải kho bãi, nông lâm nghiệp thủy sản.

Riêng vốn thực hiện của các dự án FDI tháng 1 ước đạt 1,51 tỷ USD, tăng 4,1% so cùng kỳ.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 30/1/2021

Hàng nghìn công nhân, người nghèo được nhận quà Tết

Sáng 29-1, tại Hà Nội, Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai, Trung tâm Hỗ trợ phát triển khoa học và công nghệ và các đơn vị liên quan phối hợp tổ chức Hành trình “Tết sẻ chia, Tết yêu thương” năm 2021. Đồng chí Phan Diễn, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thường trực Ban Bí thư T.Ư Đảng, Chủ tịch Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai, đến dự.

Hành trình diễn ra từ nay đến hết tháng 1-2021, sẽ trao hàng nghìn bánh chưng, phần quà, tổ chức bữa cơm đoàn viên tặng thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn, trẻ khuyết tật, mồ côi; thăm, trao quà tặng các cán bộ, chiến sĩ biên phòng đang làm nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19 ở vùng biên giới… tại các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Dương, Ninh Bình. Ngay sau lễ phát động, Ban Tổ chức triển khai chương trình “Gói bánh chưng, gói trọn yêu thương” với sự tham gia của nhiều học sinh Thủ đô. Hành trình là việc làm ý nghĩa, giúp thiếu nhi hiểu rõ hơn về phong tục truyền thống, đồng thời thể hiện tình cảm, sự sẻ chia với bạn bè đồng trang lứa có hoàn cảnh khó khăn.

★ Chính thức khởi động chương trình “Tết sum vầy – Kết nối yêu thương” năm 2021, sáng 29-1, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Điện Biên tổ chức trao 50 suất quà Tết tặng công nhân, người lao động hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn. Từ nay đến trước Tết Nguyên đán, LĐLĐ tỉnh sẽ trao 260 phần quà tặng công nhân, người lao động nghèo, hoàn cảnh khó khăn đang làm việc tại các đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Trước đó, từ sự hỗ trợ của Quỹ Thiện Tâm (Tập đoàn Vingroup), Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên đã tổ chức trao 800 suất quà (mỗi suất trị giá 600 nghìn đồng) tặng 800 gia đình đồng bào dân tộc thiểu số nghèo, thuộc các huyện: Điện Biên Đông, Mường Nhé, Tủa Chùa. Trung đoàn Cảnh sát cơ động Tây Bắc phối hợp với Viện Nghiên cứu hợp tác phát triển Việt – Lào và Tiểu vùng sông Mê Công (TP Hà Nội) tổ chức trao 100 suất quà (trị giá gần 100 triệu đồng) tặng học sinh Trường tiểu học Mường Phăng (TP Điện Biên Phủ) và gia đình khó khăn tại xã Thanh Nưa, huyện Điện Biên.

★ Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Ninh vừa tiếp nhận 300 triệu đồng ủng hộ quỹ “Vì người nghèo” từ Công ty cổ phần Ô-tô Trường Hải – chi nhánh Quảng Ninh. Ủy ban MTTQ tỉnh dành 100 triệu đồng mua 200 suất quà Tết tặng các hộ nghèo, hộ cận nghèo, có hoàn cảnh khó khăn của các hội, đoàn thể, địa phương. 200 triệu đồng còn lại được sử dụng để hỗ trợ xây dựng bốn nhà “Đại đoàn kết” tặng các hộ nghèo tại huyện
Ba Chẽ.

★ Hội Chữ thập đỏ TP Cần Thơ vừa tổ chức chương trình trao tặng quà “Tết vì người nghèo và nạn nhân chất độc da cam” Xuân Tân Sửu năm 2021 cho các hộ nghèo, cận nghèo và các đối tượng dễ bị tổn thương của quận Cái Răng. Đây là điểm cấp quà đầu tiên của Hội Chữ thập đỏ TP Cần Thơ. Tại đây, được sự hỗ trợ của T.Ư Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Hội đã trao tặng gần 100 phần quà, mỗi phần trị giá 500.000 đồng và vận động Công ty cổ phần chăn nuôi CP tặng 1.000 trứng gà. Cùng ngày, Hội Chữ thập đỏ TP Cần Thơ phối hợp Sở Y tế TP Cần Thơ đến thăm hỏi, động viên cán bộ, chiến sĩ, nhân viên đang làm nhiệm vụ tại khu cách ly Trung đoàn bộ binh 932 Bộ Chỉ huy quân sự TP Cần Thơ là đơn vị tuyến đầu thực hiện công tác phòng, chống dịch Covid-19.

★ Ngày 29-1, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hậu Giang tổ chức trao 1.000 phần quà tặng hộ nghèo trên địa bàn thành phố Vị Thanh, huyện Vị Thủy, huyện Long Mỹ và thị xã Long Mỹ, mỗi phần quà trị giá 600 nghìn đồng, do Quỹ Thiện Tâm của Tập đoàn Vingroup tài trợ.

Dịp Tết này, tỉnh Hậu Giang thực hiện công tác chăm lo cho gia đình chính sách, người có công, hộ nghèo, các đối tượng bảo trợ xã hội trên địa bàn với tổng kinh phí gần 30 tỷ đồng từ nguồn ngân sách trung ương và địa phương. Trong đó, 9,4 tỷ đồng dành cho người có công, hơn 5,4 tỷ đồng chăm lo cho hộ nghèo và khoảng 14 tỷ đồng chăm lo cho đối tượng bảo trợ xã hội.

★ Ngày 28-1, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lạng Sơn tổ chức chương trình “Tết sum vầy – Kết nối yêu thương” năm 2021 cho cán bộ, giáo viên và người lao động có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh. Dịp này, Công đoàn ngành giáo dục tỉnh (Sở Giáo dục và Đào tạo), LĐLĐ tỉnh và Hội Chữ thập đỏ, Hội Khuyến học tỉnh trao 168 phần quà tặng các nhà giáo, người lao động, học sinh có hoàn cảnh khó khăn với tổng trị giá gần 170 triệu đồng.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 24/1/2021

Hà Nội tổ chức “Tết sum vầy” năm 2021

Sáng 23-1, tại Cung Văn hóa lao động hữu nghị Việt – Xô (Hà Nội), Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) TP Hà Nội tổ chức chương trình “Tết sum vầy” năm 2021 cho gần 1.000 công nhân lao động Thủ đô. Các đồng chí: Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội; Chu Ngọc Anh, Ủy viên T.Ư Đảng, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội; Trần Thanh Hải, Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam dự.

Năm 2021 là năm thứ bảy LĐLĐ thành phố Hà Nội tổ chức Chương trình “Tết sum vầy” huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân phối hợp tổ chức công đoàn cùng mang Tết đến sớm với người lao động. Tham dự “Tết sum vầy” 2021, công nhân, lao động Thủ đô được thưởng thức những tiết mục nghệ thuật đặc sắc, thi gói bánh chưng, bốc thăm trúng thưởng… Đáng chú ý, phiên chợ Tết với 24 gian hàng của 20 doanh nghiệp giảm giá bán các sản phẩm từ 10% – 50%. LĐLĐ thành phố đã tặng 800 công nhân, lao động có hoàn cảnh khó khăn phiếu mua hàng 0 đồng với tổng trị giá hơn 800 triệu đồng để mua sắm tại phiên chợ này.

Trong dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu, LĐLĐ thành phố phối hợp các doanh nghiệp trao hơn 80 nghìn suất quà tặng công nhân, lao động có hoàn cảnh khó khăn, tặng hơn 90 nghìn vé xe, hỗ trợ phương tiện đưa công nhân, lao động có hoàn cảnh khó khăn về quê đón Tết. Số tiền hỗ trợ công nhân, lao động có hoàn cảnh khó khăn dịp Tết ước tính hơn 60 tỷ đồng. Tại Chương trình “Tết sum vầy”, LĐLĐ thành phố đã trao 800 suất quà trị giá 1,6 tỷ đồng và 126 giải thưởng, trị giá hơn 210 triệu đồng tặng đoàn viên công đoàn và người lao động.

* Ngày 23-1, Ủy ban MTTQ thành phố Đà Nẵng tổ chức Chương trình “Xuân yêu thương – Tân Sửu 2021” trao quà Tết tặng hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo năm 2019 – 2020, các gia đình khó khăn của các tổ chức thành viên.

Theo đó, MTTQ thành phố đã trao 10.672 suất quà Tết với số tiền gần sáu tỷ đồng tới các hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo năm 2019 – 2020; trẻ mồ côi, người khuyết tật, nạn nhân da cam; hộ đồng bào dân tộc Cơ Tu (xã Hòa Bắc, Hòa Phú) và người Hoa (xã Hòa Ninh), mỗi suất quà trị giá từ 300 nghìn đồng đến 700 nghìn đồng. Ngoài ra, sáu đơn vị gồm: Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi, Hội cựu Thanh niên xung phong, Hội Tù yêu nước, Hội Người khuyết tật, Hội Người mù, Hội Nạn nhân chất độc da cam cũng được thành phố hỗ trợ mỗi đơn vị 100 suất quà, mỗi suất 300 nghìn đồng.

Thực hiện Chương trình “Xuân yêu thương – Tân Sửu 2021”, Ủy ban MTTQ thành phố đã nhận được sự quan tâm, đồng hành, hỗ trợ từ các đơn vị, nhà hảo tâm với số tiền hơn 11,7 tỷ đồng. Qua đó, ngoài hỗ trợ tặng quà Tết, số tiền sẽ được sử dụng để xây mới, sửa nhà cho người nghèo năm 2021.

* Tại Nhà văn hóa lao động, Liên đoàn Lao động TP Đà Nẵng vừa tổ chức Chương trình “Tết sum vầy – Kết nối yêu thương” và Liên hoan tiếng hát công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) thành phố.

Tại buổi lễ, Liên đoàn Lao động thành phố đã trao 3.330 suất quà Tết tặng đoàn viên, CNVCLĐ toàn thành phố có hoàn cảnh khó khăn, với tổng giá trị hơn 3,3 tỷ đồng. Trao hỗ trợ thực hiện “Chuyến xe công đoàn” đưa đoàn viên, người lao động về quê ăn Tết. Dự kiến sẽ tổ chức gần 80 chuyến xe đưa gần 3.000 lao động về quê, với lộ trình phía nam đến tỉnh Khánh Hòa, phía bắc đến tỉnh Thanh Hóa và Tây Nguyên đến tỉnh Đắk Lắk, từ ngày 25 đến 29 tháng Chạp. Công đoàn thành phố sẽ tiếp tục trao 3.000 suất với tổng trị giá khoảng ba tỷ đồng cho đoàn viên, lao động bị ảnh hưởng dịch Covid-19.

* Tại xóm Mã Lịp, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng, được sự ủy quyền của lãnh đạo Bộ Công an, Tỉnh ủy Cao Bằng vừa tổ chức lễ nghiệm thu, bàn giao nhà cho hộ nghèo khó khăn về nhà ở huyện Hà Quảng (giai đoạn I).

Trước đó, trong dịp Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Công an  về dự “Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc” tại xã Lũng Nặm, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng (tháng 11-2020) đã trao đổi, thống nhất với Thường trực Tỉnh ủy Cao Bằng về việc hỗ trợ tổng kinh phí 35 tỷ đồng hỗ trợ xây dựng mới, sửa chữa nhà ở cho 700 hộ nghèo khó khăn về nhà ở trên địa bàn huyện Hà Quảng. Đến ngày 18-1, đã hoàn thành 60 nhà tôn lắp ghép tại 18 xã của huyện Hà Quảng.

Tại buổi lễ, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Cao Bằng và huyện Hà Quảng đã nghiệm thu và bàn giao 60 nhà ở cho hộ nghèo trên địa bàn huyện Hà Quảng; trao  quà tặng các đơn vị đang công tác trên địa bàn xóm Mã Lịp; trao 41 phần quà Tết tặng các hộ gia đình xóm Mã Lịp, xã Trường Hà.

* Đoàn công tác của Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam  vừa đến thăm, tặng quà Tết các hộ nghèo của xã Tân Sơn, huyện Chợ Mới và xã Mỹ Thanh, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn. Tại xã Tân Sơn, Đoàn đã trao 100 suất quà tặng hộ nghèo, mỗi suất gồm quà và chăn với tổng trị giá 500.000 đồng. Tại xã Mỹ Thanh, từ nguồn Quỹ Vì người nghèo Trung ương, Đoàn đã trao 50 suất quà tặng hộ nghèo, mỗi suất gồm quà và một triệu đồng.

* Nhân dịp Xuân Tân Sửu năm 2021, Đoàn lãnh đạo, nguyên lãnh đạo TP Cần Thơ đến thăm, trao 200 phần quà Tết (mỗi phần trị giá 500 nghìn đồng) tặng các gia đình chính sách, gia đình có công với cách mạng ở Khu di tích Tỉnh ủy Cần Thơ thuộc địa bàn xã Phương Bình, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang. Lãnh đạo TP Cần Thơ gửi lời chúc mừng năm mới tốt đẹp đến người dân khu căn cứ cách mạng,  đồng thời mong muốn thời gian tới, các gia đình tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, tích cực vận động người thân thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đoàn kết, gắn bó xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

* Nhân dịp Tết cổ truyền của dân tộc và để động viên, khuyến khích người dân phát triển sản xuất, tự lực vươn lên thoát nghèo, huyện Bát Xát (Lào Cai) vừa quyết định trích từ nguồn ngân sách địa phương thưởng 300 nghìn đồng/hộ có nhiều nỗ lực thoát nghèo. Bên cạnh đó, huyện Bát Xát trích ngân sách hỗ trợ cho hơn 17 nghìn hộ dân của huyện, mỗi hộ 100 nghìn đồng để đón Tết Nguyên đán. Trước Tết Nguyên đán này, huyện Bát Xát đã huy động xã hội hóa hơn 4,6 tỷ đồng, từ Ngân hàng Vietinbank để làm nhà “ba cứng” cho 92 hộ nghèo, xóa toàn bộ nhà dột nát ở địa phương, sớm nhất trong toàn tỉnh Lào Cai.

* Ngày 23-1, T.Ư Hội Nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin Việt Nam, Bệnh viện Mỹ Đức và Công ty Hướng Việt (TP Hồ Chí Minh) phối hợp Hội Nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin tỉnh Gia Lai tổ chức trao quà Tết tặng nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin trên địa bàn các huyện Đắk Đoa, Chư Păh, Ia Grai, Chư Sê và TP Pleiku. Đoàn đã trao 100 suất quà, mỗi suất trị giá 700.000 đồng (bao gồm nhu yếu phẩm và 400 nghìn đồng tiền mặt). Trước đó, ngày 22-1, tại hội trường Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện Chư Prông, đoàn đã tặng 100 suất quà (mỗi suất trị giá 700 nghìn đồng, gồm: Gạo, dầu ăn, nước mắm và bánh kẹo… và 400 nghìn đồng tiền mặt).

* Nhân dịp đón Tết cổ truyền dân tộc, đồng chí Ngô Đông Hải, Ủy viên dự khuyết T.Ư Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình đã thăm, trao 300 suất quà Tết (mỗi suất 400 nghìn đồng) tặng hộ nghèo, hộ cận nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn tại xã Bắc Hải (huyện Tiền Hải) và xã Bình Định (huyện Kiến Xương), tỉnh Thái Bình.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 20/1/2021

Thủ tướng Chính phủ chủ trì họp Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia và Tổ Tư vấn kinh tế

Chiều 19-1, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì cuộc họp với Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia và Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ.

Nhìn lại năm 2020, ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Thương mại cho rằng, Chính phủ đã hành động quyết liệt, quyết đoán, qua đó, kiểm soát được dịch bệnh, góp phần thúc đẩy kinh tế. Trong điều kiện ngân sách khó khăn, Chính phủ đã chấp nhận thâm hụt thêm để hỗ trợ cho người dân, doanh nghiệp.

Theo ý kiến của một số chuyên gia, tình hình năm 2021 chỉ khả quan khi dịch bệnh được kiểm soát. Do đó, giải pháp được chia thành 2 nhóm mà thứ nhất là phòng chống dịch bệnh và nhóm thứ 2 là các giải pháp khác, như kích thích xuất khẩu và tiêu dùng nội địa phải coi là động lực tăng trưởng. Tiếp tục đẩy mạnh đầu tư công. Thời gian qua, đầu tư công đã có tác động lan tỏa, thúc đẩy các ngành, lĩnh vực khác phát triển.

TS Nguyễn Xuân Thành, Trường Đại học Fullbright Việt Nam cho rằng, mức tăng trưởng kinh tế năm 2020 hoàn toàn đến từ cải thiện năng suất, mà chủ yếu là do chuyển đổi số, tối ưu hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chia sẻ băn khoăn về áp lực lạm phát, ông kiến nghị, phải tiếp tục duy trì ổn định vĩ mô; thúc đẩy phục hồi tiêu dùng dân cư, đầu tư tư nhân; tiếp tục gia cố thêm chính sách, không đảo chiều chính sách.

Góp ý về giải pháp thời gian tới, TS Cấn Văn Lực nêu ra 5 vấn đề: Phục hồi kinh tế theo hướng xanh; Tuần hoàn kép nhằm tận dụng tối đa những gì hội nhập quốc tế mang lại, gọi là tuần hoàn quốc tế và tuần hoàn thị trường nội địa; Thể chế cần tập trung vào đổi mới sáng tạo, tăng năng suất, kinh tế số, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc và khâu thực thi phải tốt hơn; Cơ hội vàng tái cơ cấu lại nền kinh tế để phân bổ nguồn lực tốt hơn; Tiếp tục các gói hỗ trợ. TS Cấn Văn Lực cũng lưu ý vấn đề vaccine là bài toán cho tăng trưởng khi Ngân hàng Thế giới đã lượng hóa tác động của vaccine đối với tăng trưởng, theo đó, đối với Mỹ và châu Âu, nếu chiến dịch tiêm vaccine được triển khai tốt, đầy đủ thì có thể giúp cho kinh tế tăng trưởng thêm 5-6 điểm phần trăm cho 2 năm 2021-2022.

Cùng quan điểm, TS Trần Du Lịch cho rằng, cần tiếp tục gói hỗ trợ. Năm 2021, động lực tăng trưởng tiếp tục tập trung vào “cỗ xe tam mã”: Xuất khẩu, đầu tư, tiêu dùng. Nhấn mạnh vấn đề đổi mới thể chế, giải quyết các chồng chéo, TS Trần Du Lịch hoan nghênh Thủ tướng đã ban ký ban hành Nghị định 148 sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai có hiệu lực từ 8-2-2021 trong đó, gỡ vướng về vấn đề đất công nằm xen cài trong các dự án. Hàng trăm doanh nghiệp TP Hồ Chí Minh vỗ tay hoan nghênh nghị định mà khi có hiệu lực, thị trường bất động sản sẽ được khai thông, TS Trần Du Lịch cho biết.

Ghi nhận các ý kiến tại cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, chúng ta đã chuẩn bị cho một nền tảng quan trọng theo năm 2021 và 5 năm tới một cách căn bản, về năng lực sản xuất kinh doanh, về hệ thống kinh tế vĩ mô. Nhất là, người dân đã vào cuộc mạnh mẽ trước thử thách của dịch bệnh, có thể nói một dân tộc bừng lên sức sống mãnh liệt, đoàn kết thống nhất cao, ý chí khát vọng phát triển, đây chính là nền tảng rất quan trọng để chúng ta thổi luồng sinh khí mới trong phát triển thời gian tới, thực hiện các nhiệm vụ đặt ra cho năm 2021 và các năm tiếp theo. Tuy nhiên, chúng ta không được chủ quan trong bối cảnh quốc tế và khu vực diễn biến phức tạp.

Chúng ta chấp nhận sự thay đổi trong điều kiện mới, thay đổi cả thói quen, thậm chí phải thay đổi cả thể chế pháp luật phát triển về kinh tế và nếu pháp luật tốt, hoàn thiện thì doanh nghiệp và người dân sẽ tăng cường, đầu tư đổi mới sáng tạo, thực hiện tốt khát vọng phát triển. Nhấn mạnh một số tồn tại, Thủ tướng nêu rõ, cần lưu ý các bài học đề phòng lạm phát, nợ xấu. Chất lượng tăng trưởng có cải thiện nhưng còn nhiều điểm hạn chế, nếu nỗ lực, chúng ta sẽ làm tốt hơn nữa. Chúng ta vẫn chưa có một số cơ chế đủ mạnh để khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo thực sự là động lực nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Môi trường đầu tư-kinh doanh có nhiều cải thiện nhưng còn nhiều rào cản, nhất là vẫn còn tình trạng tham nhũng vặt… Thu hút đầu tư nước ngoài đóng góp tích cực cho nền kinh tế nhưng sự liên kết giữa khu vực FDI và doanh nghiệp trong nước còn lỏng lẻo, tỷ lệ nội địa hóa thấp, nhất là đối với ngành công nghiệp ô-tô, điện tử…

Thủ tướng nêu rõ, thời gian tới, Chính phủ phải làm nhiều việc, nhất là thực hiện mạnh mẽ các đột phá chiến lược. Cải cách hành chính, cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển doanh nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia và thu hút nguồn lực đầu tư cho phát triển bền vững là những trọng tâm. Đặc biệt, chuyển đổi số quốc gia là con đường tất yếu. “Các đồng chí cần phát hiện, đề xuất các chính sách để thu hút phát triển, tháo gỡ vướng mắc”, Thủ tướng đề nghị, tìm động lực mới cho phát triển.

Tổ tư vấn và Hội đồng Chính sách tiền tệ quốc gia cần theo dõi sát diễn biến kinh tế trong và ngoài nước, phát hiện những vấn đề mới phát sinh để kịp thời tư vấn với Thủ tướng về những cơ chế, chính sách, giải pháp phù hợp trước tình hình mới. Tiếp tục đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện “mục tiêu kép”, vừa phòng chống dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe nhân dân, vừa phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Tư vấn để tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do đã được ký kết. Nghiên cứu giải pháp hoàn thiện cơ chế quản trị doanh nghiệp nhà nước.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 25/1/2021

“Siêu cảng” Gemalink chính thức đi vào hoạt động

Sáng 19-1, tại thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, “siêu cảng” Gemalink đã chính thức đi vào hoạt động và tổ chức lễ đón chuyến tàu thương mại đầu tiên của hãng tàu CMA-CGM cập cảng với số lượng bốc dỡ hàng hóa lên tới gần 8.422 TEU. 

Cảng Gemalink khi đi vào hoạt động đã trở thành cảng nước sâu lớn nhất tại khu vực phía nam, có khả năng tiếp nhận đồng thời ba tàu mẹ ra vào làm hàng. Đồng thời, đây là cảng nước sâu duy nhất tại khu vực có bến chuyên dụng cho tàu feeder/sà lan kết nối với TP Hồ Chí Minh, các cảng vùng đồng bằng sông Cửu Long và các cảng của các nước trong khu vực như: Thái Lan, Campuchia….

Cảng Gemalink có tổng vốn đầu tư cho giai đoạn 1 là 330 triệu USD. Dự án do hai tập đoàn lớn trong lĩnh vực hàng hải và khai thác cảng là Công ty cổ phần Gemadept (75%) và Tập đoàn CMA-CGM (25%) góp vốn cùng đầu tư.

Theo thiết kế, cảng Gemalink có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn nhất thế giới hiện nay lên đến 200 nghìn DWT. Năng lực xếp dỡ của Cảng trong giai đoạn 1 là 1,5 triệu TEU/năm và toàn dự án là 2,4 triệu TEU/năm. Trong giai đoạn 1, cảng có 800 m cầu bến chính, bảo đảm tiếp nhận cùng lúc hai tàu mẹ và 230 m bến feeder/sà lan, trên diện tích 33 ha.

Cảng Gemalink được trang bị công nghệ hiện đại nhất hiện nay, với sáu cẩu STS và 18 cẩu RTG.

Cảng Gemalink được thiết kế là cảng thông minh (Smart Port), thông qua hệ thống phần mềm, toàn bộ thông tin, dữ liệu trong quá trình vận hành cẩu sẽ được truyền trực tiếp về Trung tâm vận hành Cảng, bảo đảm việc kiểm soát đến từng vị trí container trên bãi, qua đó hoạt động khai thác cảng trở nên đồng bộ nhịp nhàng, hiệu quả và an toàn.

Cảng nước sâu Gemalink chính thức đi vào hoạt động sẽ góp phần thúc đẩy phát triển các trung tâm logistics, mạng lưới ICD vệ tinh, kho bãi liền kề, cụm công nghiệp và các dịch vụ phụ trợ tại Bà Rịa – Vũng Tàu và cả khu vực phía nam.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 27/1/2021

20 học sinh đoạt Huy chương tại Ô-lym-pích Toán học và Khoa học quốc tế

Ngày 26-1, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cho biết, đoàn học sinh Việt Nam vừa tham dự Ô-lim-pích Toán học và Khoa học quốc tế (IMSO) lần thứ 17 năm 2021 có 24 học sinh của Hà Nội tham dự và đoạt 20 huy chương.

IMSO diễn ra từ ngày 20 đến 24-1 với sự tham gia của học sinh đến từ 15 quốc gia và vùng lãnh thổ, do In-đô-nê-xi-a đăng cai tổ chức. Do tình hình dịch Covid-19, kỳ thi được tổ chức bằng hình thức trực tuyến. Đội tuyển Hà Nội tham dự cả hai môn Toán học và Khoa học; mỗi nhóm có 12 thành viên là học sinh lớp 6 đến từ các trường trên địa bàn thành phố. Kết quả, môn Toán học có hai Huy chương vàng, năm Huy chương bạc và bốn Huy chương đồng. Môn Khoa học có năm Huy chương bạc, bốn Huy chương đồng. Đáng chú ý, học sinh Nguyễn Tùng Lâm, Trường THCS Giảng Võ đoạt Huy chương vàng môn Toán học và là thí sinh có điểm cao nhất phần thi khám phá.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 25/1/2021

Vòng 2 giải bóng đá vô địch quốc gai LS V.League 1-2021

SHB Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh giành chiến thắng

Thi đấu trên sân Cẩm Phả trong khuôn khổ lượt trận cuối của vòng 2 V.League 1-2021, sau chiến thắng ở trận ra quân trước đội TP Hồ Chí Minh ở vòng 1, đội khách SHB Ðà Nẵng tiếp tục thể hiện sự tự tin khi đẩy cao đội hình tiến công ngay từ đầu trận. Họ đã tạo nên một thế trận dồn ép buộc đội Than Quảng Ninh phải lùi về phòng ngự trong suốt hiệp 1 và sang đầu hiệp 2 đã ghi được bàn thắng. Phút thứ 55, từ đường chuyền đẹp mắt của Anh Tuấn, chân sút ngoại binh Ra-pha-en-xơn của đội bóng sông Hàn đã tung cú sút căng bằng chân trái mở tỷ số 1-0. Trong khoảng thời gian dài còn lại của hiệp 2, cho dù rất nỗ lực, nhưng các cầu thủ Than Quảng Ninh vẫn không có nhiều cơ hội tiếp cận khung thành đối phương và buộc phải chấp nhận mất điểm ngay trên sân nhà

* Trên sân Thanh Hóa, đội Ðông Á Thanh Hóa được chơi trận đầu tiên trên sân nhà nhưng lại gặp phải đối thủ đáng gờm là đương kim vô địch Viettel. Ở trận khai mạc, cả Thanh Hóa và Viettel đều thất bại cho nên đều quyết tâm giành trọn ba điểm ở trận đấu này. Ở phút thứ 18, đội trưởng Thanh Hóa là Lê Văn Thắng nhận đường chuyền thuận lợi của Trịnh Văn Lợi nhưng lại dứt điểm quá dễ với thủ môn Nguyễn Mạnh. 18 phút sau, đội khách mới tạo được pha sóng gió trước cầu môn đội chủ nhà, đáng tiếc cú sút của tân binh Pê-đrô Pau-lô lại thiếu chính xác. Sang hiệp 2, các chân sút của cả hai đội đều dứt điểm kém cho nên trận đấu kết thúc với tỷ số hòa 0-0.

* Sau trận ra quân nhiều thất vọng (thua SHB Ðà Nẵng 0-1), đội TP Hồ Chí Minh đã phần nào lấy lại khí thế với chiến thắng trước đội Hồng Lĩnh Hà Tĩnh ở trận đấu muộn tối qua trên sân Thống Nhất. Ðội Hồng Lĩnh Hà Tĩnh nhập cuộc nhanh chóng, tăng tốc ngay từ đầu và tạo được một số tình huống nguy hiểm về phía khung thành đối phương. Tuy nhiên, do quá nôn nóng ghi bàn và chơi rắn, đội khách đã rơi vào thế bất lợi ở phút 36 khi Ken-li bị thẻ vàng thứ hai phải rời sân. Tận dụng thế hơn người, song phải đến phút 62 các cầu thủ TP Hồ Chí Minh mới có bàn thắng từ cú sút căng của Huy Toàn ở ngoài vòng 16m50. Chưa đầy 10 phút sau, chân sút ngoại binh Ða-ri-o Giu-ni-o đi bóng qua năm cầu thủ của Hà Tĩnh vào khu vực cấm và dứt điểm ấn định chiến thắng 2-0 cho TP Hồ Chí Minh.

Khép lại vòng 2 V.League 1-2021, SHB Ðà Nẵng có sáu điểm xếp ở vị trí thứ ba sau hai đội dẫn đầu và thứ hai là Hải Phòng và Becamex Bình Dương. TP Hồ Chí Minh cũng vươn lên vị trí thứ bảy với ba điểm.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 24/1/2021

Trưng bày chuyên đề “Di tích và lễ hội truyền thống tỉnh Bắc Ninh”

Tại Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh vừa khai mạc Trưng bày chuyên đề “Di tích và Lễ hội truyền thống tỉnh Bắc Ninh”. Trưng bày gồm bốn phần: Bắc Ninh xứ sở đình chùa và lễ hội; Di tích Bắc Ninh; Lễ hội truyền thống Bắc Ninh và phát triển di sản; Di sản di tích và lễ hội Bắc Ninh, tiềm năng phát triển kinh tế – xã hội.

Với trên 500 tài liệu, hiện vật về di tích và lễ hội truyền thống như: Di tích quốc gia đặc biệt (chùa Dâu, Bút Tháp, Phật Tích, đền Đô…); Lễ hội truyền thống tiêu biểu (hội Kinh Dương Vương, hội Lim, hội Diềm, hội Đồng Kỵ…), qua đó giới thiệu một cách sinh động về di sản văn hóa tiêu biểu của tỉnh Bắc Ninh, giúp công chúng có cái nhìn tổng quan về hệ thống di tích, bảo vật quốc gia và lễ hội truyền thống của tỉnh Bắc Ninh; giá trị, tiềm năng của di tích và lễ hội truyền thống trong phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. Trưng bày mở cửa đến tháng 3.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 24/1/2021

Trao cờ Tổ quốc và ảnh Bác Hồ tặng ngư dân

Sáng 19-1, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng phối hợp UBND tỉnh Phú Yên và Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam tổ chức chương trình “Vì chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc”. Đây là một trong những hoạt động chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Tham dự chương trình có Trung tướng Đỗ Danh Vượng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Bộ đội Biên phòng; đồng chí Phạm Đại Dương, Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên và cán bộ chiến sĩ, bà con ngư dân tỉnh Phú Yên.

Chương trình “Vì chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc” được tổ chức nhằm động viên, khích lệ quần chúng nhân dân khu vực biên giới và ngư dân tham gia bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới; tích cực vươn khơi, bám biển, giữ vững chủ quyền biển, đảo, lập thành tích xuất sắc chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Các đơn vị trong toàn lực lượng Bộ đội Biên phòng đồng loạt tổ chức trao tặng hơn 200 nghìn lá cờ Tổ quốc, 60 nghìn ảnh chân dung Bác Hồ cho nhân dân ở khu vực biên giới biển, đảo từ ngày 19-1 đến 2-2.

Riêng tại tỉnh Phú Yên, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng trao tặng 16.000 lá cờ Tổ quốc, 5.000 ảnh chân dung Bác Hồ nhằm chia sẻ, cổ vũ, động viên bà con ngư dân đang ngày đêm vươn khơi, bám biển.

Bên cạnh đó, chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản”, trao tặng hàng trăm căn nhà “mái ấm biên cương”, hàng vạn suất quà cho gia đình chính sách, hộ nghèo và học bổng cho các cháu học sinh, với tổng trị giá gần 10 tỷ đồng.

Phát biểu tại chương trình, đồng chí Phạm Đại Dương, Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên cảm ơn Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng đã tổ chức chương trình ý nghĩa đối với ngư dân.

Những năm qua, với nhiều cách làm hay, sáng tạo, đặc biệt là các mô hình, tổ, đội sản xuất an toàn trên biển,… ngư dân tỉnh Phú Yên luôn đi đầu trong tham gia bảo vệ chủ quyền vùng biển, đảo và giữ gìn an ninh trật tự trên khu vực biên giới biển. Với những lá cờ Tổ quốc đỏ thắm và hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại được trao tặng hôm nay sẽ tiếp thêm động lực để ngư dân bám biển. Mỗi con tàu của ngư dân Phú Yên khi ra khơi là “một cột mốc sống” trên biển; khẳng định chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Cũng trong dịp này, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng và Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam tặng quà cho các gia đình chính sách, hộ nghèo; tặng học bổng cho các cháu học sinh trong chương trình “Nâng bước em tới trường” khu vực biên giới tỉnh Phú Yên.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 24/1/2021

Tiếp viên VNA trả lại hơn 200 triệu đồng khách bỏ quên

Ngày 23-1, Hãng hàng không Vietnam Airlines (VNA) cho biết, tổ tiếp viên VNA Group đã phát hiện và trả lại tài sản trị giá hơn 200 triệu đồng cho hành khách bỏ quên trên chuyến bay VN220, hành trình TP Hồ Chí Minh – Hà Nội (ngày 19-1) và BL6442 hành trình TP Hồ Chí Minh – Thanh Hóa ngày 22-1.

Theo đó, ngày 19-1, tổ tiếp viên VNA VN220, hành trình TP Hồ Chí Minh – Hà Nội phát hiện một ví khách bỏ quên trên ghế. Bên trong có 70 triệu đồng và một điện thoại Iphone 6. Tổ tiếp viên đã bàn giao tài sản cho đơn vị mủặt đất để liên hệ khách trả lại. Cùng ngày, khách đã nhận lại toàn bộ số tiền mặt, điện thoại của mình.

Đến ngày 22-1, tổ tiếp viên Hãng hàng không Pacific Airlines (PA, đơn vị thành viên của VNA Group) trong quá trình kiểm tra khoang khách sau khi chuyến bay BL6442 hạ cánh, các tiếp viên đã phát hiện một túi xách nam bị bỏ quên trên ghế 8F. Bên trong chiếc túi là số tiền mặt hơn 130 triệu đồng cùng một giấy phép lái xe, một căn cước công dân của hành khách.

Tổ tiếp viên đã khẩn trương bàn giao các tài sản cho đơn vị mặt đất để liên hệ khách trả lại. Cùng ngày, khách đã nhận lại toàn bộ số tiền mặt và tư trang của mình.

Trường hợp khách bỏ quên tài sản trên tàu bay và được nhân viên hãng hàng không trả lại diễn ra khá thường xuyên. Mỗi năm, tiếp viên, nhân viên mặt đất của VNA Group nhặt được và trả lại hàng chục nghìn tài sản có giá trị bị bỏ quên trên máy bay cho hành khách.

Để phòng tránh các sự cố không mong muốn như để quên tài sản và giấy tờ tùy thân trên máy bay, hành khách nên tạo thói quen kiểm tra kỹ vị trí ghế ngồi, túi ghế phía trước và ngăn đựng hành lý trước khi rời khỏi máy bay.

Trong trường hợp để quên tài sản, hành khách có thể đến quầy Thất lạc hành lý (Lost and Found), hoặc liên hệ đại diện hãng hàng không và bộ phận an ninh tại sân bay để được hỗ trợ.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 24/1/2021

Tiền đạo Văn Quyết được bầu chọn vận động viên tiêu biểu toàn quốc năm 2020

Ngày 16-1 tới, Giải bóng đá vô địch quốc gia LS V.League 1-2021 sẽ khai mạc. Mặc dù vẫn còn những trở ngại do phải thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 và mối lo gián đoạn giải, nhưng nhiều câu lạc bộ (CLB) đã mạnh tay chi cả trăm tỷ đồng để chuẩn bị cho mùa giải mới, tạo ra sự sôi động hơn hẳn mấy mùa bóng trước.

Sau khi để mất ngôi vô địch ở mùa giải 2020 về tay Viettel, Hà Nội FC nhanh chóng nhận ra những nguyên nhân khiến họ mất điểm dù sở hữu đội hình mạnh nhất V.League 1. Mặc dù im ắng hầu như suốt mùa chuyển nhượng, nhưng cuối năm 2020, CLB có thành tích tốt nhất Việt Nam đã lên tiếng bằng bản hợp đồng với tiền đạo người Bra-xin Bru-nô Cun-ha, chân sút góp công lớn đưa Viettel lên ngôi vô địch mùa bóng vừa qua. Sự bổ sung này của Hà Nội FC sẽ thay thế cho tiền đạo người Gia-mai-ca là Ri-ma-ri-ô, cầu thủ đã sang thi đấu cho Bình Ðịnh. Mặc dù hậu vệ Ðoàn Văn Hậu khó thi đấu cả mùa cho Hà Nội FC, và dù phải thi đấu ở cả “mặt trận” trong nước lẫn AFC Cup 2021, đội bóng do huấn luyện viên (HLV) Chu Ðình Nghiêm dẫn dắt vẫn được đánh giá cao nhất.

CLB Viettel lên ngôi vô địch tại V.League 1-2020 đầy bất ngờ. Ðể thi đấu các giải trong nước và AFC Champions League, HLV Trương Việt Hoàng đã chiêu mộ thành công tiền đạo người Bra-xin Pê-đrô Pau-lô. Với sự bổ sung chất lượng này, hàng công của Viettel hy vọng sẽ được gia tăng sức mạnh và sẽ được kiểm chứng trong trận đối đầu với Hà Nội FC vào ngày 9-1 tới trong trận tranh Siêu Cúp quốc gia.

Việc CLB Viettel lên ngôi vô địch mùa bóng 2020 đã tạo động lực cho nhiều CLB khác. Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) không chỉ đưa về HLV Ki-a-ti-xắc với mức lương 600 triệu đồng/tháng mà còn bổ sung lực lượng cầu thủ mạnh mẽ. Bị đánh giá là yếu ở hàng hậu vệ, các ngoại binh thi đấu khá nhạt nhòa ở mùa giải 2020, cho nên HLV Ki-a-ti-xắc đã bổ sung tiền đạo người Bra-xin Oa-sinh-tơn Bra-đao, sinh năm 1990, người từng thi đấu khá nhiều cho các CLB tại Ðông – Nam Á. Ở hàng phòng thủ, đội bóng phố núi có thêm cựu trung vệ đội tuyển U23 Hàn Quốc Kim Dong-so, cầu thủ sinh năm 1995 trưởng thành từ “lò” đào tạo Hăm-buốc SV (Ðức) có thể chơi tốt cả vai trò tiền vệ phòng ngự, trong khi trung vệ Ða-mia Mê-mô-vích người Xéc-bi-a vẫn còn một năm hợp đồng với HAGL. Về cầu thủ trong nước, khá nhiều tuyển thủ và cựu tuyển thủ quốc gia Việt Nam như thủ môn Huỳnh Tuấn Linh, hậu vệ Nguyễn Văn Việt (CLB Than Quảng Ninh), hậu vệ Nguyễn Hữu Tuấn (CLB TP Hồ Chí Minh) cũng đã về làm đồng đội của Công Phượng. Ngoài ra, có trung vệ Việt kiều S. Ðặng cũng thi đấu cho đội bóng của “bầu” Ðức. Với sự bổ sung mạnh mẽ này, HAGL trở thành một đội bóng mạnh có khả năng tranh chấp ngôi đầu V.League 1-2021.

Mùa bóng 2020, CLB TP Hồ Chí Minh được đầu tư mạnh mẽ, nhưng không thành công bởi dàn cầu thủ thiếu ổn định và lối chơi nhạt nhòa. Bước vào mùa bóng mới, tân HLV A-lếch-xan-đrê Pôn-kinh, người cổ súy lối đá đẹp sẽ cùng hàng loạt cầu thủ nội và ngoại mới bổ sung như tiền đạo người Bra-xin Gio-ao Pau-lô, tiền vệ Lee Nguyễn, thủ môn Phạm Văn Cường (đến từ Quảng Nam), trung vệ Phạm Hoàng Lâm (đến từ Hồng Lĩnh Hà Tĩnh), Thân Thành Tín (đến từ Sài Gòn), tiền vệ Phù Trung Phong, Lê Quyền Huy Tín (đến từ Bình Phước), Phan Thanh Hậu (đến từ HAGL), Lê Sỹ Minh (đến từ Nam Ðịnh) và tiền đạo Hồ Tuấn Tài (đến từ Sông Lam Nghệ An)… Với một đội hình gần như mới tinh, “Chiến hạm đỏ” có thể sẽ gây nên những bất ngờ ở mùa bóng 2021.

Topenland Bình Ðịnh là một “nhà giàu” mới tại V.League 1-2021 khi được tài trợ tới 300 tỷ đồng trong ba mùa bóng cùng giải thưởng 10,7 tỷ đồng và năm tỷ đồng nếu đoạt ngôi vô địch, á quân hoặc hạng ba tại V.League 1 năm nay; nếu đạt các danh hiệu ở Cúp quốc gia thì mức thưởng theo thứ tự vô địch, á quân, hạng ba lần lượt là ba, hai và một tỷ đồng. Với dàn nội binh khá mạnh, sự bổ sung tiền đạo Ri-ma-ri-ô (từ Hà Nội FC), hậu vệ Ahn Byung-keon (từ Sài Gòn FC), tuyển thủ quốc gia Hồ Tấn Tài (từ Bình Dương), Dương Thanh Hào (từ Quảng Ninh) và hàng loạt gương mặt nổi bật khác như Phạm Văn Thành, Ðinh Tiến Thành, Tống Ðức An, Lê Thanh Bình, đội bóng đại diện vùng đất võ Bình Ðịnh sẽ khiến cho cuộc đua tranh ngôi vô địch 2021 thêm hấp dẫn.

Ngoại trừ Than Quảng Ninh vừa xảy ra nạn “chảy máu” cầu thủ lẫn HLV, các CLB còn lại ở V.League 1-2021 như Sài Gòn FC (thay mới 19 cầu thủ), Thanh Hóa (thay Chủ tịch và HLV), Sông Lam Nghệ An (đôn nhiều cầu thủ trẻ tuyến dưới lên), Becamex Bình Dương (đưa về HLV Phan Thanh Hùng và một số cầu thủ chất lượng), Dược Nam Hà Nam Ðịnh (thay hai ngoại binh)… sẽ khiến V.League 1-2021 hứa hẹn cuốn hút hơn hẳn mấy mùa bóng trước.

• Trang 5 báo Nhân Dân 20/1/2021

Chung kết “Hoa khôi sinh viên Việt Nam”

Với kỹ năng ứng xử khéo léo về quan điểm đối với hiện tượng antifan trên mạng xã hội, cùng vẻ đẹp trong sáng và bảng thành tích học tập xuất sắc, thí sinh Lê Thị Tường Vy từ Trường đại học Nam Cần Thơ đã trở thành “Hoa khôi sinh viên Việt Nam” năm 2020.

Tối 19-1, tại Hà Nội, Cổng Tri thức Thánh Gióng (T.Ư Hội LHTN Việt Nam), Trung tâm Hỗ trợ và Phát triển sinh viên Việt Nam (T.Ư Hội Sinh viên Việt Nam) phối hợp tổ chức Đêm chung kết Cuộc thi “Hoa khôi sinh viên Việt Nam” năm 2020. Đến dự, có đồng chí Huỳnh Tấn Việt, Ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư Đảng ủy Khối cơ quan T.Ư.

Đêm chung kết có sự tham gia của 41 thí sinh tiêu biểu, đại diện cho hàng triệu nữ sinh trên cả nước. Trải qua hai phần thi trình diễn áo dài và trang phục dạ hội, Ban Tổ chức đã lựa chọn được năm gương mặt xuất sắc nhất lọt vào phần thi ứng xử.

Với phần ứng xử khéo léo, bày tỏ quan điểm một cách thông minh về hiện tượng antifan trên mạng xã hội, thí sinh Lê Thị Tường Vy (Trường Đại học Nam Cần Thơ) đã được Ban Giám khảo bình chọn số điểm cao nhất, qua đó đăng quang ngôi “Hoa khôi sinh viên Việt Nam” năm 2020 với phần thưởng 200 triệu /đồng.

Ban Tổ chức cũng đã trao danh hiệu Á khôi 1 cùng phần thưởng 100 triệu đồng tặng thí sinh Nguyễn Trần Vân Đình (Trường đại học Ngoại thương TP Hồ Chí Minh); trao danh hiệu Á khôi 2 cùng phần thưởng 50 triệu đồng tặng thí sinh Lê Thị Phương Đoan (Trường đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh).

Đồng thời, trao một số giải thưởng khác như “Nữ sinh viên tài năng”, “Nữ sinh viên tình nguyện vì cộng đồng”, “Nữ sinh viên được bình chọn nhiều nhất trên mạng xã hội”.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 19/1/2021

Cả nước có 2.278 học sinh giỏi quốc gia

Những giải cao nhất của Kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia năm nay không chỉ tập trung ở một số tỉnh, thành phố có bề dày truyền thống mà đã rải khá đều ở các vùng miền trong cả nước.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) vừa công bố kết quả Kỳ thi học sinh giỏi quốc gia năm học 2020-2021. Kỳ thi được tổ chức từ ngày 25 đến 27-12-2020 với 12 môn thi. Tham gia Kỳ thi có 4.562 thí sinh đến từ 63 tỉnh/thành phố, trường THPT vùng cao Việt Bắc và 5 trường THPT chuyên của các đại học, trường đại học.

Theo Bộ GD-ĐT, Kỳ thi năm 2020-2021 được tổ chức nghiêm túc ở tất cả các khâu, nhất là ở khâu chấm thi với quy định chấm hai vòng độc lập theo quy trình chặt chẽ đảm bảo chính xác, khách quan. Đề thi đảm bảo chính xác và có độ phân hóa cao.

Kết quả cả nước có 2.278 thí sinh đoạt giải (gần 50% tổng số thí sinh dự thi) với 93 giải nhất, 544 giải nhì, 718 giải ba và 923 giải khuyến khích.

Một trong những nét nổi bật của Kỳ thi năm nay là tất cả các đơn vị dự thi đều có học sinh đoạt giải. Trong đó, 26 đơn vị có học sinh đoạt giải nhất, 53 đơn vị có học sinh đoạt giải nhì, 64 đơn vị có học sinh đạt giải ba. 36 tỉnh, thành phố có học sinh đoạt giải cao được lựa chọn để tham dự kỳ thi chọn các đội tuyển thi Olympic khu vực và quốc tế năm 2021.

Giải nhất năm nay không chỉ tập trung ở một số tỉnh, thành phố, đơn vị có bề dày truyền thống như: Hà Nội, Nghệ An, Thanh Hóa, Nam Định, Bắc Ninh, Hải Dương, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh…. mà đã rải khá đều ở các vùng miền trong cả nước. Các tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng, Ninh Thuận, Quảng Nam, Thừa Thiên – Huế, Bình Định… có học sinh đoạt giải nhất. Các tỉnh: Sơn La, Cao Bằng, Lai Châu, Lào Cai, Quảng Trị, Phú Yên, Quảng Ngãi, An Giang, Bến Tre, Kiên Giang, Tiền Giang… có nhiều học sinh đoạt giải nhì.

Theo đánh giá của Bộ GD-ĐT, trong điều kiện chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 và bão lũ, các địa phương đã quyết tâm khắc phục khó khăn, phấn đấu nâng cao chất lượng dạy học giáo dục đại trà và giáo dục mũi nhọn. Kết quả này này cũng cho thấy, chất lượng giáo dục của các địa phương đã được nâng lên theo hướng ngày càng toàn diện.

Việc 36 tỉnh, thành phố có học sinh đạt kết quả cao trong Kỳ thi năm nay được triệu tập tham dự kỳ thi chọn các đội tuyển dự thi Olympic khu vực và quốc tế năm 2021 cũng cho thấy, các địa phương đã chú trọng tới công tác phát hiện, bồi dưỡng học sinh năng khiếu, tạo tiền đề cho công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương lai.

Kết quả chọn học sinh giỏi năm nay tiếp tục khẳng định chủ trương đúng đắn của Bộ GD-ĐT, đó là, trên cơ sở nâng cao chất lượng giáo dục đại trà để làm tốt công tác phát hiện, bồi dưỡng học sinh năng khiếu, học sinh giỏi.

Bộ GD-ĐT cho biết, thành công của Kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia THPT năm học 2020 – 2021 tạo tiền đề thuận lợi để tuyển chọn đội tuyển Olympic khu vực và quốc tế, hướng tới những thành công của Kỳ thi Olympic quốc tế năm 2021.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 18/1/2021

Trao Giải thưởng âm nhạc năm 2020

Tối 14-1, Lễ trao Giải Mai Vàng lần thứ 26, năm 2020, do Báo Người Lao Động tổ chức, diễn ra tại Nhà hát Thành phố Hồ Chí Minh.

Đầu tiên, Ban tổ chức đã trao giải cho ba hạng mục đã được công bố ngày 12-1, là: Vở diễn sân khấu được yêu thích nhất cho vở cải lương “Áo cưới trước cổng chùa”, tác giả Kiên Giang, đạo diễn NSND Trần Ngọc Giàu (đơn vị thực hiện: Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang và Sân khấu xã hội hóa NSND Thanh Ngân); Bộ phim được yêu thích nhất là phim “Ròm” của đạo diễn Trần Thanh Duy và Chương trình truyền hình được yêu thích nhất thuộc về chương trình “Siêu trí tuệ Việt Nam” (HTV2).

Tiếp theo, Ban tổ chức lần lượt trao 10 hạng mục còn lại của Giải thưởng Mai Vàng 2020. Cụ thể, hai ca sĩ Jack, Vũ Cát Tường được vinh danh ở hạng mục nam ca sĩ  được yêu thích nhất và nữ ca sĩ được yêu thích nhất; Ca sĩ hát nhạc âm hưởng dân ca thuộc về nữ ca sĩ trẻ Phương Anh với ca khúc “Thương lắm miền trung ơi”; Nhóm (ban) nhạc được yêu thích nhất là Nhóm nhạc Da LAB.

Trong khi đó, ở hạng mục nam/nữ diễn viên sân khấu được khán giả yêu thích lần lượt thuộc về nam nghệ sĩ Võ Minh Lâm, và nữ NSƯT Tú Sương. Diễn viên Huỳnh Lập được trao giải diễn viên hài được yêu thích nhất. Hai diễn viên Nhan Phúc Vinh, Văn Phượng lần lượt được trao giải nam/nữ diễn viên được yêu thích nhất.

Ngoài ra, ca sĩ Ngô Kiến Huy đã vinh dự nhận giải Người dẫn chương trình được yêu thích nhất. Ban tổ chức cũng trao giải nghệ sĩ “Vì cộng đồng” năm 2020 cho NSƯT Hoài Linh và MC Đại Nghĩa.

Giải Mai Vàng lần thứ 26, năm 2020 diễn ra vòng đề cử từ ngày 15-9 đến ngày 30-11-2020, với 15 hạng mục và vòng bầu chọn diễn ra từ ngày 8-12 đến ngày 6-1-2021 với 13 hạng mục (hai hạng mục không vào bầu chọn là Ca khúc và MV Ca nhạc).

Dấu ấn của mùa Giải Mai Vàng 2020 là Chương trình “Mai Vàng nhân ái”, ra đời nhân khép lại chặng đường 25 năm Giải Mai Vàng, mở ra chặng đường mới, với mong muốn với mục đích chăm lo đời sống cho những nghệ sĩ có gia cảnh khó khăn, ốm đau bệnh tật, cần được giúp đỡ; thể hiện tinh thần tri ân của xã hội đối với đội ngũ sáng tạo nghệ thuật, những người mang lại cho đời sống xã hội những tác phẩm, vai diễn có giá trị tinh thần nay gặp khó khăn, cần được xã hội quan tâm giúp đỡ, góp phần động viên các nghệ sĩ tiếp tục cống hiến.

Đến nay, đã có gần 100 văn nghệ sĩ được chương trình “Mai Vàng nhân ái” đến thăm, tặng tiền; kết nối và lan tỏa tình yêu thương của công chúng với nghệ sĩ ở mọi miền trong cả nước. Dự kiến, ngoài việc thăm viếng, chăm sóc như đang làm, “Mai Vàng nhân ái” trích quỹ lập sổ bảo hiểm y tế, chăm sóc sức khỏe thường xuyên cho các nghệ sĩ neo đơn, đang sống tại Trung tâm dưỡng lão nghệ sĩ TP Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố khác.

Sau lễ trao giải Mai Vàng 2020, Gala Mai Vàng – “Tết yêu thương” diễn ra vào đêm 28-1 (19 tháng Chạp năm Canh Tý), tại Nhà Văn hóa Thanh Niên, TP Hồ Chí Minh. Chương trình có nội dung: Biểu diễn phục vụ và giao lưu giữa nghệ sĩ đoạt Giải Mai Vàng 2020 cùng nghệ sĩ khách mời với công nhân, người lao động; trao tặng quà cho công nhân có hoàn cảnh khó khăn, không có điều kiện về quê ăn Tết.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 18/1/2021

Phim Lư Đồng  thắng bảy giải tại Dự án làm phim 48 giờ  

Dự án làm phim 48 giờ Việt Nam 2020 (48HFP Việt Nam) đã chính thức khép lại sau 6 tháng tranh tài, với sự tham dự của 114 bộ phim ngắn đến từ 1.000 nhà làm phim trẻ.

Không chỉ đạt danh hiệu cao nhất tại Dự án Làm phim 48 giờ Việt Nam 2020, bộ phim Lư đồng của đội Hạt Dẻ Film còn đạt 6 giải thưởng khác, gồm: Đạo diễn xuất sắc nhất; Thiết kế sản xuất xuất sắc nhất; Dựng phim xuất sắc nhất; Biên kịch xuất sắc nhất; Phim công chiếu được yêu thích nhất; diễn viên Trần Phong trong phim cũng đạt giải Nam diễn viên xuất sắc nhất.

Nở rộ những tài năng trẻ

Chia sẻ tại Lễ trao giải và tổng kết 48HFP Việt Nam 2020, Tổng Lãnh sự Ý Dante Brandi nói: “Buổi lễ được dành để trao giải cho các tài năng phim ngắn và điện ảnh Việt Nam. Tôi cảm thấy vinh dự được gặp gỡ và kết nối lại với rất nhiều bạn bè, những gương mặt thân quen, và cũng là một đặc ân lớn khi được tiếp xúc với những người trong lĩnh vực sáng tạo đang nở rộ tập trung tại cuộc thi làm phim ngắn. Trong năm 2020 đầy khó khăn này, vượt qua mọi trở ngại, đã có rất nhiều thành tựu hợp tác giữa Ý và Việt Nam trong lĩnh vực phim và điện ảnh. Và vì vậy, tôi xin một lần nữa cảm ơn chân thành nhất vì được trải nghiệm một sự kiện với những xúc cảm tốt đẹp mà những người làm sáng tạo tại Việt Nam mang lại. Sáng kiến tuyệt vời này do COLAB Vietnam khởi xướng thực hiện và chúng tôi tự hào đồng hành hỗ trợ”.

Bộ phim Lư đồng thuộc thể loại phim gia đình với thông điệp nhân văn: “Không phải chỉ những người sinh ra ta mới có thể là cha mẹ ta”. Nam diễn viên chính trong phim – Trần Phong, từng thủ vai “bad boy” Dũng trong Mắt biếc và Bách trong Tà Năng – Phan Dũng cũng nhận được giải Nam diễn viên xuất sắc nhất.

Nhận xét về bộ phim, Ban giám khảo đánh giá tổng thể Lư đồng là một phim ngắn chỉn chu, chất lượng, trọn vẹn, dung hòa được tất cả những yếu tố vừa đủ cho một bộ phim ngắn, mở ra những yếu tố được cài cắm một cách tự nhiên và giải quyết vừa đủ. Đó cũng là lý do bên cạnh giải Quán quân, Lư đồng cũng chiến thắng ở nhiều hạng mục quan trọng khác. Bên cạnh đó, hình ảnh xuyên suốt trong phim thể hiện tính bản địa rõ nét, hiện nên một Việt Nam xinh đẹp với nhiều giá trị truyền thống.

Giải Á quân thuộc về đội 23.976 Frames với phim Thuốc thở thể loại phim viễn tưởng. Lấy cảm hứng từ dịch Covid-19, nội dung phim là cuộc nói chuyện mỗi ngày qua bức tường của chàng trai và cô gái trong đại dịch cách ly gần 13 năm bỗng không còn tiếng phản hồi. Cùng với đó, bộ phim noir Tác dụng phụ của đội RKDL Squad đạt giải Ba chung cuộc.

Hai Giải triển vọng thuộc về đội Leafilms với bộ phim Bóng tối cuối cùng và đội Wow Team với bộ phim Hôm nay Yến thế nào?.

Không khí trẻ trung và sáng tạo

Trưởng nhóm Leafilms, Lê Đức Anh cho biết: “Ngoài cảm giác vui vì đạt giải, được cùng nhau đồng hành và làm nên bộ phim của chính nhóm mình đã truyền cảm hứng cho cả nhóm. Chúng mình không quan trọng thắng thua, kỉ niệm này rất đáng nhớ”.

Bộ phim Bóng tối cuối cùng cũng đạt giải thưởng Diễn xuất nhóm xuất sắc nhất và Video hậu trường xuất sắc nhất. Bộ phim thuộc thể loại phim noir, buddy film phản ánh mặt tối của con người và những vấn đề trong xã hội, kể về cuộc sống của những đứa trẻ nằm trong đường dây chăn dắt trẻ con bán hàng rong và vận chuyển ma túy.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 17/1/2021

Nhà hát kịch Việt Nam công diễn vở Đêm Trắng

Chào mừng Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Ðảng, Nhà hát Kịch Việt Nam vừa tổ chức công diễn vở Ðêm trắng của tác giả Lưu Quang Hà, do NSƯT Xuân Bắc đạo diễn. Ðây là vở diễn thể hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong kháng chiến chống thực dân Pháp, từng hai lần được nhà hát dàn dựng với những thành công vang dội. Vở diễn lần này có nhiều đổi mới, phù hợp tư duy sân khấu hiện đại và tính thời sự.

Dựa trên một câu chuyện có thật trong kháng chiến chống thực dân Pháp, cách đây đã hơn 70 năm, nhưng vở Ðêm trắng vẫn mang đậm tính thời sự, thể hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong vấn đề rèn luyện đạo đức cán bộ, đảng viên, xây dựng quân đội cách mạng và cuộc đấu tranh chống tiêu cực, tham ô, lãng phí. Vở diễn đã khắc họa thành công hình ảnh vị lãnh tụ bình dị, gần gũi, thân quen, quyết liệt với cái xấu, cái tiêu cực, nhưng cũng đầy tính nhân văn và một tầm nhìn xa mang tính toàn cục trong công tác cán bộ. Ðêm trắng đã tái hiện những ngày đầu gian lao kháng chiến của quân và dân ta, vượt qua đói, rét, hy sinh, vừa chiến đấu, vừa xây dựng lực lượng, nhưng trong cuộc chiến đấu ấy, vẫn có một số cán bộ quân đội cấp cao như Cục trưởng Quân nhu Hoàng Trọng Vinh rơi vào con đường thoái hóa, biến chất, tham nhũng, bớt xén công quỹ, ăn chơi sa đọa, làm ảnh hưởng đến kháng chiến, đến sức chiến đấu của bộ đội, nhất là uy tín của Ðảng, Chính phủ và quân đội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trực tiếp xuống tận các đơn vị quân đội tìm hiểu, quyết định cho điều tra, lập tòa án xét xử kẻ sai phạm.

Vở diễn mang lại nhiều cảm xúc cho người xem và nói như một nhà phê bình sân khấu là “đã chạm đến trái tim công chúng” với những trường đoạn chân thực và xúc động khi Bác Hồ gặp gỡ cán bộ, chiến sĩ, nhân dân, nói chuyện, tìm hiểu tình hình hoặc trăn trở suy tư cả đêm trước khi đưa ra quyết định cuối cùng về vụ án, về một con người. Quyết liệt trước những sai phạm tham nhũng, tha hóa của một số cán bộ, đảng viên, nhưng Người cũng nhìn xa hơn trong công tác xây dựng Ðảng, xây dựng quân đội khi nhắc nhở cán bộ, đảng viên không được che giấu khuyết điểm, vì Ðảng, chính quyền chỉ thật sự mạnh khi dám nhìn thẳng vào sự thật.

Bên cạnh lối diễn tươi mới, trẻ trung cùng những chi tiết, tình huống được đạo diễn bổ sung tạo kịch tính, hấp dẫn, một trong những điều làm nên thành công của vở Ðêm trắng là diễn xuất của nghệ sĩ Minh Hải, người thể hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Anh có thuận lợi là sinh ra lớn lên ở Nghệ An và từ nhỏ đến lớn đã được sống trong những tình cảm của mọi người dành cho Bác Hồ. Minh Hải không chỉ có ngoại hình, tiếng nói xứ Nghệ trầm ấm mà điều quan trọng nhất là thể hiện được phong cách và thần thái của vai diễn lãnh tụ. Theo nghệ sĩ, để diễn cho đúng là điều hết sức khó bởi việc mô phỏng lại vẻ bề ngoài hay hình thức chỉ là yếu tố nhỏ, điều quan trọng hơn là phải thể hiện được tâm tư, tình cảm, cốt cách tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh phù hợp hoàn cảnh, giai đoạn lịch sử. Vai diễn có rất nhiều cung bậc cảm xúc và trạng thái tâm lý khác nhau khi Người tiếp xúc với các chiến sĩ, làm việc với cán bộ, khi nói chuyện với nhân dân và nhất là sự cảm hóa của Người trước cán bộ sai phạm, giúp họ nhận ra lỗi lầm, thấy được hậu quả tai hại, làm ảnh hưởng đến uy tín của Ðảng, của cách mạng. Ðể có thể nhập tâm vào vai diễn, nghệ sĩ Minh Hải đã tìm hiểu, đọc nhiều tư liệu, tác phẩm văn học, xem các phim tài liệu, hình ảnh về Chủ tịch Hồ Chí Minh, các hồi ký của các đồng chí lão thành cách mạng cùng những người từng tiếp xúc với Bác Hồ, nhất là trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Cũng từ đó, anh luyện tập cách đi đứng, giọng nói, cử chỉ, tình cảm và nỗi trăn trở, đau đáu vì dân, vì nước của Người. Phải làm sao để khi diễn, những lời nói, ứng xử của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn toát lên sự chân thành, dung dị và ấm áp yêu thương.

Được thể hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong vở Ðêm trắng là niềm vinh dự và trách nhiệm rất lớn mà lãnh đạo Nhà hát Kịch Việt Nam đã tin tưởng ở nghệ sĩ Minh Hải. Anh cho biết: “Ðã nhiều lần tôi bật khóc sau mỗi buổi diễn khi chứng kiến những tình cảm mà khán giả dành cho vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc. Qua đó, tôi hiểu là vai diễn của mình và các nghệ sĩ nhà hát đã thành công”. Sau đêm công diễn, vở Ðêm trắng sẽ được Nhà hát Kịch Việt Nam biểu diễn hằng tuần phục vụ công chúng Thủ đô và lưu diễn tại nhiều địa phương trong cả nước.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 16/1/2021

Ra mắt Hội đồng Y khoa quốc gia

Ngày 15-1, tại Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Vũ Ðức Ðam trao quyết định thành lập Hội đồng Y khoa quốc gia và quyết định bổ nhiệm lãnh đạo Hội đồng Y khoa quốc gia theo nội dung Quyết định số 956/QÐ-TTg ngày 6-7-2020 và số 1595/QÐ-TTg ngày 16-10-2020 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng Y khoa quốc gia có các nhiệm vụ: Xây dựng chuẩn năng lực nghề nghiệp cho các chức danh hành nghề khám bệnh, chữa bệnh để đơn vị chức năng thuộc Bộ Y tế trình Bộ trưởng Y tế ban hành; tham gia giám sát, đánh giá việc tuân thủ chuẩn năng lực nghề nghiệp của người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh sau khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp chứng chỉ hành nghề theo đề nghị của cơ quan quản lý nhà nước về y tế và theo quy định của pháp luật. Chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tổ chức đánh giá năng lực hành nghề khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của pháp luật: xây dựng và thử nghiệm Bộ ngân hàng câu hỏi đánh giá năng lực hành nghề, xây dựng tiêu chuẩn của cơ sở tổ chức đánh giá năng lực hành nghề, xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu quốc gia về đánh giá năng lực hành nghề.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Vũ Ðức Ðam nhấn mạnh, việc thành lập Hội đồng Y khoa quốc gia là một dấu mốc quan trọng đối với hệ thống y tế, nhất là đối với người hành nghề và hệ thống đào tạo nhân lực y tế nhằm thể chế hóa Nghị quyết 20-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành T.Ư khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới, đồng thời phù hợp thông lệ quốc tế về việc thí điểm giao cho cơ quan độc lập tổ chức cấp chứng chỉ hành nghề.

Tại buổi lễ, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long, Chủ tịch Hội đồng Y khoa quốc gia đề nghị các đơn vị trực thuộc, các cơ sở đào tạo, các hội nghề nghiệp và các cơ quan, đơn vị có liên quan tích cực phối hợp, hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất cho Hội đồng triển khai nhiệm vụ. Ðồng thời đề nghị các đồng chí lãnh đạo Hội đồng tập trung xây dựng kế hoạch hoạt động dài hạn và hằng năm của Hội đồng bám sát các nhiệm vụ trọng tâm; nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế về hoạt động của Hội đồng để áp dụng phù hợp vào thực tiễn của Việt Nam; xây dựng các chuẩn năng lực hành nghề; các bộ công cụ, ngân hàng câu hỏi đánh giá năng lực hành nghề; chuẩn bị các điều kiện cần thiết để triển khai đánh giá năng lực hành nghề dự kiến từ năm 2027…

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 24/1/2021

Truy tố 15 bị can trong vụ án Nhật Cường

Viện Kiểm sát nhân dân tối cao vừa ban hành cáo trạng truy tố 15 bị can trong vụ án sai phạm tại Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Nhật Cường (Công ty Nhật Cường) và một số đơn vị liên quan về các tội “buôn lậu” và “vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.

Theo nội dung cáo trạng, từ tháng 5-2019, Bùi Quang Huy, Tổng Giám đốc Công ty Nhật Cường trực tiếp chỉ đạo, lãnh đạo nhân viên công ty thực hiện hành vi giao dịch, mua bán trái phép hơn 255.000 sản phẩm của 16 nhà cung cấp tại Hồng Công (Trung Quốc). Thông qua hệ thống các cửa hàng của Công ty Nhật Cường, Bùi Quang Huy đã tiêu thụ sản phẩm, thu lợi bất chính 221 tỷ đồng. Viện Kiểm sát nhân dân tối cao nhận định, đây là vụ phạm tội có tổ chức, có sự cấu kết giữa các bị can trong việc thực hiện hành vi phạm tội, trong đó, Bùi Quang Huy là người tổ chức, chủ mưu, cầm đầu, điều hành toàn bộ hoạt động buôn lậu. Trong vụ án này, một số bị can hiện đang bỏ trốn, Cơ quan điều tra đã ra quyết định truy nã, quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can, quyết định tạm đình chỉ điều tra bị can, khi nào bắt được sẽ xử lý theo quy định của pháp luật.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 20/1/2021

Phạt cơ sở sản xuất gỗ 200 triệu đồng vì xả thải vượt ngưỡng ra môi trường

Ngày 19-1, UBND tỉnh Hòa Bình ban hành quyết định xử phạt 200 triệu đồng đối với Công ty TNHH MDF Hòa Bình (chuyên sản xuất gỗ) tại xã Lạc Thịnh, huyện Yên Thủy vì đã vi phạm các quy định về xả nước thải vượt ngưỡng ra môi trường; đồng thời yêu cầu Công ty TNHH MDF có các biện pháp khắc phục hậu quả.

Theo đó, UBND tỉnh Hòa Bình yêu cầu công ty phải nạo vét toàn bộ bùn và đất tại khu vực xả thải trong khuôn viên nhà máy và chuyển giao cho đơn vị có chức năng để thu gom và xử lý theo quy định; cải tạo khu đất và trồng cây xanh chung quanh khuôn viên Công ty.

Bên cạnh đó, Công ty phải bổ sung, sửa chữa, cải tạo nhiều hạng mục liên như quan như: điểm quan trắc khí thải, biển cảnh báo xả nước mưa chảy tràn, sửa chữa lại thiết bị nghiền nguyên liệu dăm gỗ bảo đảm không bị rò rỉ dầu, mỡ vào nước thải nghiền dăm; Cải tạo khu vực chứa nguyên liệu dăm, bịt kín toàn bộ các điểm xả nước mưa, nước thải còn lại ra ngoài môi trường.

Sau khi khắc phục và nâng cấp, cải tạo các công trình xử lý chất thải, Công ty TNHH MDF lập Kế hoạch vận hành thử nghiệm các công trình xử lý chất thải theo quy định nộp về Sở Tài nguyên và Môi trường để được xem xét cho phép vận hành thử nghiệm theo quy định.

Trước đó, các cơ quan báo chí phản ánh về việc người dân trong xã đã dựng lán trại phản đối nhà máy sản xuất gỗ của Công ty TNHH MDF Hòa Bình xả thải ra môi trường chung quanh gây ô nhiễm. Ngay sau đó, UBND tỉnh Hòa Bình đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với UBND huyện Yên Thủy cùng các Sở, ngành liên quan kiểm tra, xác minh và xử lý dứt điểm các sai phạm.

 

Truyện Kiều – Lịch sử tác giả

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 1 tháng 2 năm 2021.

Một trăm năm trước, Phạm Quỳnh đã viết bài này

TRUYỆN KIỀU

Lời dẫn của Phạm Tôn: Từ một trăm năm nay, ở nước ta, hầu như không ai nói tới Truyện Kiều mà quên nhắc tới Phạm Quỳnh. Nhất là từ sau 1924, năm diễn ra lễ kỷ niệm lớn nhất nước ta từ xưa tới nay ngày mất đại thi hào Nguyễn Du, với hơn hai nghìn người tham dự tại Hà Nội. Tối ấy, nhà báo, nhà văn Phạm Quỳnh xuất thần thốt lên câu nói bất hủ “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn,Tiếng ta còn, nước ta còn”.

Sau đó, đã nổ ra một cuộc tranh luận lớn về Truyện Kiều, với sự tham gia của những tên tuổi lớn trong cả nước. Đến nỗi, sau này cuộc tranh luận về một tác phẩm văn học đã bị đẩy lên thành một hành động chính trị. Và cuộc tranh luận đã thành một “vụ án”: Vụ án Truyện Kiều, thoát hẳn ra ngoài lĩnh vực văn học nghệ thuật.

Đến nay, sau hơn ba mươi năm tiến hành công cuộc đổi mới do Đảng Cộng Sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, theo tinh thần “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật”, đang ngày càng có nhiều cách tiếp cận mới dân chủ hơn, công bằng hơn mà cũng thấu tình đạt lý hơn. Và chân lý ngày càng sáng tỏ, trong một xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, xứng đáng là quê hương của các danh nhân văn hoá thế giới: đại thi hào Nguyễn Du và Hồ Chí Minh.

Thật ra, Phạm Quỳnh quan tâm, yêu mến Truyện Kiều và Nguyễn Du từ lâu rồi. Trong bài văn cuối đời viết còn dở dang vào trưa ngày 23/8/1945 Cô Kiều với tôi, Phạm Quỳnh có kể là ông đã say mê Kiều từ thuở lọt lòng, qua lời ru của mẹ là cô Vũ Thị Đoan, một hậu duệ của dòng thi thư họ Vũ nổi tiếng hay chữ, hiếu học đất Hải Dương. Và bài đầu tiên ông viết về Truyện Kiều, phân tích tìm hiểu Truyện Kiều “theo lối mới” là bài Truyện Kiều, đăng trên Tạp chí Nam Phong số 30, tháng 12 năm 1919, năm ông mới 26 tuổi và Nam Phong ra đời vừa hai năm. Bài dài đến 20 trang báo, gồm bốn phần: 1) Cỗi rễ Truyện Kiều. 2) Lịch sử tác giả. 3) Văn chương Truyện Kiều. 4) Tâm lý cô Kiều.

Để cung cấp cho bạn đọc ngày nay có thêm tư liệu nghiên cứu về Truyện Kiều và Nguyễn Du, cũng như bản thân tác giả Phạm Quỳnh, bắt đầu từ kỳ 1 tháng 1/2011, chúng tôi lần lượt trích đăng bài báo quan trọng này, theo văn bản in trong Phạm Quỳnh – Thượng Chi Văn Tập, Nhà xuất bản Văn học xuất bản tại Hà Nội năm 2006, từ trang 549 đến trang 593. Nay đăng lại bắt đầu từ kỳ 2 tháng 1 năm 2019

Sau đây, xin mời các bạn đọc từng phần.

—o0o—

2. Lịch sử tác giả

Đã xét về cỗi rễ truyện Kiều, nay nói đến lịch sử tác giả. Ai cũng biết rằng người đặt truyện Kiều là cụ Tiên Điền Nguyễn Du, làm Lễ bộ tham tri về đời Gia Long, Minh Mệnh. Hành trạng cụ thời trong quốc sử có nói lược qua, nhưng ngoại giả không được biết rõ cả lịch sử thế nào. Mong rằng con cháu cụ ngày nay còn biết được tường về sự trạng cụ, nên đem công bố cho quốc dân hay, vì một người đã có công với quốc văn như cụ thật đáng lưu danh thiên cổ và đáng cho quốc dân sung phụng muôn đời như một ông thánh trong nước vậy. Các nước Âu – Mĩ trọng các văn hào hơn các bậc đế vương, vì cái công nghiệp về tinh thần còn có giá trị quí báu hơn và ảnh hưởng sâu xa hơn là những sự nghiệp nhất thời về chánh trị. Tên vua Louis XIV, Napoléon I có ngày người đời không nhắc đến nữa, mà tên những  danh sĩ như Pascal, Corneille, Racine thời trong thiên hạ còn có người học chữ Pháp, còn có người nói tiếng Pháp, còn có người biết tư tưởng sâu xa, thì còn không bao giờ quên được. Theo lý tưởng cũ thời ở đó có ba cái “bất hủ”: một là lập đức, hai là lập công, ba là lập ngôn; nhưng cứ lịch sử đời xưa đời nay mà chứng, thời có lẽ cái trật tự ấy đảo ngược lại mới là phải, và ở đời này có lẽ lập ngôn là cái kế bất hủ hơn cả. Lập ngôn là gì, là đem cái lý tưởng rất cao của mình, cái cảm tình rất thiết của mình, đem cả tâm hồn tình tính mà chung đúc vào tiếng nói của nước mình, tiếng nói ấy đã kinh qua bao nhiêu đời mới thành, tất cũng sẽ di truyền bao nhiêu đời không mất, vậy thời tiếng nước còn là hồn mình còn, mà hồn mình còn là tiếng không mất, như thế thời lập ngôn chẳng là cái kế trường sinh bất diệt ở đời dư? Lập ngôn chẳng là đem cuộc sinh tồn hữu hạn của một đời người mà đổ lộn vào cuộc sinh tồn vô hạn của một nòi giống, khiến cho mình nhờ nòi giống mà lưu danh mãi mãi, nòi giống cũng nhờ mình mà sống được vô cùng dư? Bao giờ bán đảo Đông Dương này còn có người Việt Nam ở, người Việt Nam còn biết nói tiếng Việt Nam, thì truyện Kiều còn có người đọc, truyện Kiều còn có người đọc thời cái hồn Cụ Tiên Điền còn phảng phất mãi trong sông núi đất Việt Nam không bao giờ mất được! Ôi! Linh hồn bất diệt, linh hồn bất diệt là nghĩa thế nào? Lấy lẽ tôn giáo mà chứng thời huyền viễn quá, người thường không thể hiểu được. Nhưng thiết nghĩ đối với nhà thơ nhà văn thời linh hồn bất diệt tức là cái công trước tác của mình, nếu công ấy đáng giá thời linh hồn mình tất cùng với núi sông, cùng với nòi giống lưu truyền mãi mãi, tưởng cũng có thể gọi là bất diệt được, vì người ta ai cũng là kết quả của một giống, giống mình còn mình cũng còn, mình với giống mình cũng là một, còn có kế  trường sinh nào hơn nữa?

Bởi các lẽ đó mà những nhà văn đã có công với quốc văn như Cụ Tiên Điền, sự trạng nên công bố cho quốc dân biết, một là có biết truyện người làm sách mới hiểu rõ văn chương của người, hai là muốn sùng phụng tiền nhân cho xứng đáng phải biết tâm thuật của tiền nhân thế nào.

Nay không thể khảo cứu được tường tận về lịch sử Cụ Tiên Điền hẵng xin dịch ra đây bài truyện ký vắn tắt của Cụ trong Đại Nam liệt truyện (chính biên), là tập truyện những bậc danh nhân Bản triều, do Sử quán ở kinh đô soạn.

“Nguyễn Du người huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh, là con quan Xuân quận công nhà Lê Nguyễn Nghiễm, và là em quan tham tụng Nguyễn Khản. Con nhà quyền quí, lại thêm người có văn tài, có khí tiết, không chịu giúp nhà Tây Sơn. Năm đầu Gia Long, được bổ tri phủ Thường Tín, sau mắc bệnh từ. Năm thứ năm được thăng Đông các học sĩ, năm thứ tám bổ ra làm cai bạ Quảng Bình, trị dân có chính tích. Năm thứ 12 thăng Cần chính điện học sĩ, sung chức chính sứ sang tuế cống bên Tàu. Khi về thời thăng Lễ bộ Hữu tham tri. Năm Minh Mệnh nguyên niên, lại có mệnh sang sứ Tàu nữa, nhưng chưa kịp đi thời chết. Đức Thánh tổ Nhân Hoàng đế (đức Minh Mệnh) thương tiếc lắm, ban cho vàng bạc hai mươi lạng, gấm vóc hai cây, táng về rồi lại cho thêm ba trăm quan tiền nữa.

“Dù là người tính khẳng khái tự phụ, mà bề ngoài thời coi ra thuần cẩn. Mỗi lần lên bệ kiến, như sợ hãi không nói ra lời; Hoàng đế thường dụ rằng: Quốc gia dùng người, duy chọn lấy người hiền minh mà thôi, có phân biệt chi kẻ Nam người Bắc. Như nhà ngươi đã được ta tri ngộ, quan tới á khanh, phải nên nói năng để cho xứng chức, há cứ rụt rè sợ hãi mà chỉ biết dạ dạ vâng vâng hay sao?”.

“Làm thơ hay, lại tài về quốc âm, khi đi sứ Thanh về có tập Bắc hành thi tập và tập Thúy Kiều truyện hành thế.

“Du lúc đầu lấy nhà mình là đời đời làm quan với Tiền Lê, gặp Tây Sơn nổi loạn không ra làm việc nữa, chỉ đi ngao du săn bắn, chín mươi chín ngọn núi Hồng Sơn, túc tích đi gần khắp. Sau bị Nhà nước gọi, không thể từ được mới phải ra. Làm quan thường bị chuyết với kẻ thượng ti, uất uất không đắc chí. Kịp đến khi bệnh nặng không chịu uống thuốc, người nhà mó đến chân tay thời lạnh rồi; khi chết cũng không giối giăng điều gì về sau cả.

“Có hai người em: một người tên là Thảng, một người tên là Sóc, hai người đều có tài nghệ nổi danh. Thảng có tài vẽ, viết chữ tốt lắm, trước sung Hàm lâm viện, sau lên Công bộ Thị lang, Sóc thời cũng có tài khéo, vào giữa đời Gia Long làm tới Công bộ kiểm sự rồi làm Giám đốc Vũ Khố”. (Đại Nam chính biên liệt truyện, sơ tập, quyển 20, trang 9).

Lời sử tuy nghiêm trang vắn tắt, nhưng đọc qua bài tiểu truyện trên kia, tưởng cũng đủ đoán được cái tâm sự của Cụ Tiên Điền ta vậy. Xem đó thời biết Cụ có tính trầm uất, làm quan thường không được đắc chí, và trong sự kinh lịch có nhiều nỗi bất bình.

Trải qua một cuộc bể dâu,

Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.

Bởi lòng đau đớn nên cầm bút viết thường thổ lộ ra những giọng thiết tha ai oán, đầy khắp một quyển truyện Kiều. Có lắm câu trong vắt như hạt lụy rơi, não nùng như tiếng quyên gọi, khiến người đọc đến phải ngậm ngùi mà gạt lệ, đủ biết tác giả cũng là một khách đoạn trường và cùng Kiều nhi cũng là một người một thuyền một hội vậy.

Trong sử lại nói: Cụ tính rụt rè và ít hay nói; xưa nay những người không hay biểu lộ tình cảm ra ngoài thường uất súc vào trong, lại càng thêm kịch liệt. Cụ đã có cái thiên bẩm như thế, lại gặp phải đời loạn: vốn giòng bầy tôi cũ triều Lê, lại ở vào giữa Lê triều mạt vận. Tây Sơn dấy lên, nước nhà điên bái, đã hôi tâm thoái chí, không còn mong ra thi thố gì với đời nữa. Kịp đến lúc Nguyễn triều lên kế thống, thời bầy tôi triều truớc thờ chúa triều sau, cảnh ngộ cũng có điều khó xử, mà nỗi lòng không khỏi mối ăn năn, nên trên bị vua quở trách, dưới bị bọn thượng tí khuất nhục. Những tình tiết, những nông nỗi ấy, vào một người đa tình đa cảm, trầm mặc uất phẫn như Cụ, thời tiện thị là những nông nỗi, những tình tiết đoạn trường cả, nên trách chi cái công trình tâm huyết của Cụ là tập truyện Kiều kia, từ đầu chí cuối lại chẳng là một khúc “đoạn trường thanh”! Nhưng cái đau đớn của khách tài tình không phải là đau đớn vô ích: nhờ cái đau đớn của Cụ Nguyễn Du mà trong kho “hương hỏa” của tổ tiên ta để lại, thêm được một hạt trân châu vô giá, đủ bổ cứu cho sự nghèo nàn của giống ta, hạt trân châu ấy là cái áng phong tình kiêm tiết nghĩa của nàng Kiều vậy.

P.Q.

Hai anh em tôi_P2

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 1 tháng 2 năm 2021.

CHUYỆN MỘT NGƯỜI CHÁU NGOẠI – PHỤ LỤC:

HAI ANH EM TÔI

Phạm Tôn

(Phần 2)

Ở Tam Đảo được một ngày nắng là bà con bảo nhau hôm nay bắt được vàng. Cả làng vào rừng hái củi khô, nhặt nấm nhiều loại. Trẻ con còn leo cây hái quả đỏ có gai mềm mà các cháu gọi là vải thiều, nhưng thật ra là một loại chôm chôm dại, ăn chua loét. Nhưng ai chứ như anh Hùng là ăn cả chùm. Tôi nói đùa Hùng ăn nhiều quả chua quá nên giọng nói the thé như con gái. Ba thằng em cười. Vì anh Hùng đang vỡ giọng, càng ra oai quát các em giọng càng the thé, mất cả uy, chỉ để chúng cười nhạo.

Thỉnh thoảng có bà Tác bán bánh ú dạo đi quanh làng, ghé nhà xin nước uống, chứ cũng chả mong bán được gì ở nhà ông chủ tịch liêm khiết lại đông con. Bà rất có uy tín trong làng, nói gì cũng đúng mà chuyện gì cũng biết. Có người trêu anh Trương Trọng Xuân mãi vẫn chưa có vợ. Anh dẫn lời bà Tác bảo anh ấy chẳng muốn chứ cứ gọi một tiếng là gái đến hàng đàn. Nói thế đủ biết uy tín của bà Tác cao đến thế nào.

Dân ở đây cũng ghê lắm. Một hôm anh Xuân dẫn tôi đi đong gạo. Thấy bà con đã xếp hàng kín cả lối đi, anh nói to: cho mua hai xuất cán bộ đây! Anh nhấn mạnh hai chữ cán bộ. Thì bà con cười vui: cán bộ cũng là con của dân chứ ở đâu mà ra, cứ bán cho bố mẹ cán bộ trước rồi sau bán cho các con. Có phải thế không bà con. Mọi người cười. Sau thấy tôi là người lạ, lại có tiếng nói nhỏ chú Hà Nội chữa ho đó, thì bà con lại nhường cho chúng tôi mua trước. Anh Xuân ngạc nhiên về sự thay đổi này.

Một sáng, tôi đi tha thẩn đến câu lạc bộ đặt trong nhà thờ, rồi lại đi chơi với hai em Hòa, Hoạt (Tư) hái hoa hút mật và ra suối. Về nhà, khá mệt, nhưng anh Xuân rủ cùng anh đến nhà một bác thợ xây là bác Cương, rồi gặp một số thợ xây khác. Các bác đều là thợ xây nhà đá, đúng như thiết kế anh Đại đã vẽ cho trạm khí tượng. Mình bao giờ cũng dễ gần công nhân lao động, nói chuyện một lúc đã như người thân. Nhà nào cũng trồng nho nhưng chua quá, không ngon. Hoa đĩa (còn gọi là tú cầu) mọc nhiều nhất, hoa mọc thành chùm như đĩa xôi đầy, màu tím nhợt, vàng ngà. Thỉnh thoảng cũng có bụi hoa dơn dại, đỏ rực hay hồng, đẹp nhưng cô đơn tội nghiệp thế nào ấy, như lạc loài. Anh Xuân tháo vát, liên hệ tốt với quần chúng, đến nhà nào cũng được niềm nở tiếp, sẵn sàng bàn bạc công việc.

Một sáng khác tôi đi xem lấy mật ong. Mỗi đõ ong có nhiều cầu ong. Những chỗ nào có nhiều ong đen phải bỏ đi vì mất mật. Đi chơi với bọn trẻ thật vui. Hùng cương quyết, Hậu hiền lành, Hòa khá ngoan, biết nhường nhịn em. Hùng đi rừng về đem cho một túm vải thiều chua loét mà ai cũng ăn vì buồn mồm. Đi chơi về thường tắm nước suối, mát, nhưng xà phòng không tan. Ở đây chẳng ai dùng xà phòng cả.

Gia đình và các con đều quý tôi, thân đến nỗi mời cùng mút bã ong, còn hỏi, có ngon không.

Tối lại đi chơi với anh Xuân quanh xóm, ai cũng quí anh, tuy sau lưng họ vẫn bảo anh hay nói dóc, khôn… Anh dúi cho tôi mười đồng, bảo cứ ở đây chơi đã, đừng về vội.

Một buổi đi chơi Thác Bạc, Suối Bạc. Thác cao độ 50m, ít nước thôi. Chia làm hai bậc. Nước từ trên cao chảy xuống, đụng phải tảng đá, bắn tung tóe, bụi nước tỏa ra cả vùng mát mẻ hẳn. Thật bõ công leo hàng trăm bậc đá ngoắt ngoéo. Ánh nắng chiếu vào, làm trong đám bụi nước mọc lên rõ nhiều cầu vồng nhỏ, vòng qua chân thác lóng lánh rất đẹp. Bám giây rừng, leo xuống khá nguy hiểm, nhưng đến chỗ sâu, ngắm lên càng đẹp. Theo con suối này, có thể đi đến tận khu Lâm Nghiệp khá xa.

Một sáng, tôi rời sách theo bọn Hùng và hai bạn trai, hai bạn gái và hai chú nhỏ đi Đền Chúa. Loanh quanh thế nào lại về Suối Bạc. Nhưng lần này xuống sâu hơn, đến chỗ không thấy thác thứ hai nữa, phải ngẩng đầu lên mới thấy cái cửa đá. Mãi ba giờ chiều mới về. Tắm ở chỗ đáy, trong một vũng khá sâu. Đã hết thuốc Rimifon mấy hôm rồi mà đi xa như vậy, cũng khá nguy hiểm, nhưng rất thú vị… Về thì bé Tư bị ho, lại bốc thuốc cải soong mật ong, sáu lần là khỏi. Buổi tối, nói chuyện với Hùng (15 tuổi) và bạn là Nga (13 tuổi), các em nghe say mê. Nhưng mình thì tự giận mình: lại giở cái trò thuyết pháp rồi. Lẽ ra phải nghe mọi người nói để học cơ mà. Chứng nào tật nấy, khó sửa.

Đêm qua, 13/7/1963, cả nhà thức dậy vì nghe có tiếng máy bay. Hôm nay mới biết là hồi 22:30 hôm qua, có máy bay địch bay qua lượn đi lượn lại. Ông chủ tịch Hựu đi tập trung đến hơn hai giờ sáng mới về. Hôm ấy, ở cây số 8 có gián điệp…

Tối 14/7  lại chơi nhà anh công nhân làm bánh mì cho khách sạn. Anh cho ăn tại chỗ một bánh mới ra lò. Bánh nóng giòn, thơm mùi bơ. Khách sạn phục vụ khách quốc tế có khác, bánh mì mình thường mua ăn vừa cứng vừa chua. Mình lên đây mang theo không ít sách, nhưng bao giờ cũng xem đó là lương khô, đồ hộp, chỉ dùng khi không có thức ăn tươi, tức là cuộc sống thực. Vì thế ai rủ đi đâu xem gì, cũng xếp sách lại đi ngay. Mình lại ăn ở ngay trong nhà ông chủ tịch Hựu, cho nên biết nhiều chuyện kể cả chuyện mật. Sáng 15/7, ông chủ tịch đi từ sớm, nói hôm nay không về ăn cơm, đừng chờ. Vì có khách đặc biệt từ Hà Nội lên.

Thôn 1 này đặc biệt an toàn. Kiểm soát chặt ngay từ Cát xăng nên hai thôn mà chỉ có một thợ cạo ở ngay Cát xăng, vì anh ấy lương thiện, nhưng đã từng xỏ nhầm giầy, đi lính cho Pháp mấy năm. Hồi này, đang mùa nghỉ hè, khách nước ngoài lên Tam Đảo khá đông, họ ở trong những căn nhà xinh xắn nhiều màu, có vườn hoa ven đường cái nhỏ giữa lòng thôn I. Khu này do khách sạn quốc doanh quản. Còn một khu nghỉ Công đoàn, thì nằm gọn trong tòa nhà hai tầng, có bể bơi và sân quần vợt, bếp ăn tập thể theo chế độ đại táo (bếp lớn) phục vụ chung và tiểu táo (bếp nhỏ) phục vụ cán bộ cao cấp. Khách nước ngoài chủ yếu là chuyên gia các ngành và nhân viên các cơ quan ngoại giao. Thời ấy có chuyện xung đột Trung – Xô chủ yếu trên ngôn luận. Ở thôn này, khu nghỉ mát cũng chia ra hai phe. Bên phải đường đi là Liên Xô, Tiệp Khắc, Ba Lan, Hung-ga-ri… Bên trái là Trung Quốc, Anbani…

Sáng 15 ấy, mưa nhỏ, mát mẻ, nhưng đường nhớp nháp bùn từ trận mưa đêm. Tôi đang đọc lại Bông Hồng Vàng của Pauxtốpxki thì vội gấp sách xuống đường vì nghe loáng thoáng tiếng trẻ con gọi nhau í ới: Bác Hồ chúng mày ơi! Tôi theo ngay đoàn người đi sau chân Người. Mặt ai cũng hớn hở, tươi vui, cả người già, nam nữ cứ mỗi lúc một đông, nhưng trật tự. Tôi cố len đến gần Bác nhất, mong nghe được những lời Người nói. Cụ chỉ vẫy tay chào hỏi bà con và chia kẹo cho lũ trẻ tíu tít theo sau. Đến khu có khách nước ngoài, Cụ đáp lời họ chào bằng nhiều thứ tiếng, có khi chắp hai tay chào lại khách Ấn Độ. Ai cũng mời Cụ ghé thăm nhà họ ở, Cụ xoa tay từ chối và chỉ ra phía trước, ý nói có việc phải đi. Rồi cười từ biệt họ. Đến gần Thác Bạc, các cán bộ bảo vệ khuyên Bác không nên xuống, vì đá trơn do mưa đêm không an toàn. Cụ chống cây gậy gỗ màu ngà, xem lại gấu quần lụa tơ tằm lấm lem, rồi đứng sau lưng các tùy tùng to cao, cởi quần dài, chỉ còn mặc cái quần lụa lửng dưới đầu gối. Da dẻ mặt hồng hào, nhưng hai chân thì trắng xanh. Hội ý một lát, Cụ lên vườn thuốc Nam thực nghiệm trên đầu dốc. Cán bộ nhân viên vườn mặc áo choàng trắng ra đón Bác, đưa đi thăm vườn. Cuối cùng trưởng trại xin Bác cho chụp một kiểu ảnh để làm kỷ niệm. Cụ cười, đứng vào chỗ họ yêu cầu. Và vui vẻ nói: Kỷ niệm gì chứ, Bác biết các cô chú muốn Bác quảng cáo cho vườn thôi. Bác sẵn sàng làm việc này… Mọi người cười vui vẻ, có người còn hô Hồ Chủ tịch muôn năm. Bác ra hiệu đừng hô. Còn anh nhiếp anh chuyên chụp Cụ sau khi xoay máy một lúc, lấy cả thiết bị đo sáng ra ngó nghiêng xem xét rồi lắc đầu bảo: Thưa Bác, thiếu ánh sáng quá, không chụp được. Mọi người ồ lên thất vọng.

Tôi có thời làm nhân viên tạm tuyển ở báo Nhân Dân những năm 1958-1959, tôi quen các anh chị chụp ảnh như Bùi Á, Thanh Hảo, Trịnh Hải, Văn Bang, tôi không tin lời anh ta nói. Tôi nghĩ thiếu sáng chỉ là cái cớ, anh không dám chụp ảnh Hồ Chủ tịch mặc quần lửng thôi.

Về sau đọc báo tôi mới biết Bác đi chơi Tam Đảo sau đó ghé thăm và nói chuyện tại Đại hội Đảng tỉnh Vĩnh Phúc kiểm điểm bí thư Kim Ngọc đã xé rào khoán chui, cụ thể nhất là thí điểm ở hợp tác xã Hòa Loan kinh doanh đa ngành nghề đời sống xã viên khá hẳn lên, nhưng thời ấy cho là đi chệch con đường xã hội chủ nghĩa, manh nha mầm mống nảy sinh chủ nghĩa tư bản ở miền Bắc. Trước đấy, báo Nhân Dân  đã có bài đăng liền hai ngày mỗi ngày nửa trang cảnh báo về con đường sai lầm này. Hồi tôi còn học ở Học viện Nông Lâm, thầy dạy kinh tế nông nghiệp cứ đến lớp là thao thao bất tuyệt về những thành tựu mới ở Hợp tác xã Hòa Loan mà thầy coi là tương lai của nông nghiệp nước nhà. Nay thì ông Kim Ngọc đã là một tượng đài anh hùng của thời kỳ đổi mới rồi. Một lần sau khi trở lại nghề báo, tôi lên Vĩnh Phú gặp đồng nghiệp ở đây, anh em cho biết tỉnh định dựng tượng ông Kim Ngọc nhưng cánh nhà báo bảo phải dựng tượng to, mà dưới chân ông phải có tượng nhỏ một số nhà báo đã từng hạ bệ ông. Mọi người nghe đều cười, dù biết rõ ràng đây không phải chuyện để cười. Giống chuyện tượng Nhạc Phi – Tần Cối quá.

Đêm 16, lạnh, ngủ không ngon lắm. Biết mình sẽ dậy sớm thổi cơm đun nước nên bác Hựu gái không còn gọi Hùng dậy nữa, coi mình như người nhà rồi.

Độ 8 giờ sáng anh Đại gọi điện lên báo là em Nhàn thi đỗ trung học phổ thông rồi. Buổi chiều xem báo: Hà Nội đã có 500 thanh niên đi xây dựng quê hương mới. 300 đã đi Lai Châu. Còn báo Văn Nghệ, thấy có truyện ngắn của Đỗ Quảng cùng đội Thanh Niên Công tác phát hành báo Nhân Dân  với mình hồi mới vào đời năm 1958-1959.

Ngày 17, anh Đại gửi thư, tiền và gạo lên. Có thư Lê Đăng Quang. Nó hơi buồn và đánh giá quá cao cuộc sống của mình. Rất nhớ Quang, nay Quang an dưỡng ở Ba Vì sau thời gian điều trị tại bệnh viện A chuyên chữa lao cho cán bộ nhân viên nhà nước. Quang ra trường rồi làm ở nhà máy cơ khí Yên Viên phục vụ ngành địa chất.

Lại đọc truyện ngắn Lỗ Tấn, buồn mà hay quá. Cuộc sống vất vả, đau khổ và dũng cảm của ông càng khiến mình thêm yêu tác phẩm mà ông vắt kiệt cuộc đời mình viết ra như chính ông tâm sự. Muốn về nhà quá. Ở Tam Đảo này mát mẻ, thoải mái nhưng không sao viết được, ngay đọc sách cũng còn khó nữa là viết. Ồn ào, đông trẻ con, rồi khách gặp ông chủ tịch, gặp cán bộ khí tượng. Và nhất là cái ý nghĩ cứ dày vò mình mãi là mình bị lao, có thể vi trùng lao sẽ làm hại cả một gia đình lương thiện hạnh phúc mà mình yêu mến và cũng được họ mến yêu. Mãi sau này giữa những năm 1980 thế kỷ trước được giáo sư Đặng Văn Chung đầu ngành nội khoa của cả nước khám hai buổi kỹ càng với nhiều phim chụp phổi, xét nghiệm máu mới khẳng định là nay mình không bị lao mà bị giãn phế quản. Sau đó bác sĩ Trương Thìn viện trưởng Viện Y Dược học dân tộc Thành phố Hồ Chí Minh cứ theo hướng giãn phế quản mà chữa, nên còn sống đến nay, mặc dù có thêm hai bệnh không lây là đái tháo đường và ung thư. Kể từ ngày nằm bệnh viện Bạch Mai vì lao màng phổi cũng như sau này chữa ngoại trú, tôi chưa bao giờ thử đờm có vi trùng lao BK. Dạo ấy, tôi chỉ vui vì mình bị bệnh nhưng không lây cho ai cả. Nhưng sau này, chính thức thôi học, tự mua thuốc chữa, có thử đờm bao giờ đâu, cho nên vẫn có mặc cảm là lừa đối làm hại người khác.

Sáng 18 đi chơi thôn 2, lúc về tôi ghé trại bộ đội nhờ cắt tóc. Người cắt tóc nhận xét sao anh ra nhiều mồ hôi thế, trời mát mà. Càng làm mình nghĩ tới bệnh lao hay ra mồ hôi trộm. Hơn nữa mình ở đây cũng có gây phiền phức cho anh Xuân, có người cho là anh vô nguyên tắc cho người nhà lên ở cơ quan. Anh thì đi đâu cũng rủ mình đi cùng và vui vẻ giới thiệu với mọi người là ông em họ, còn có vẻ hãnh diện nữa. Trong khi mình chỉ mong được như người bình thường là mừng rồi.

Mới ngỏ ý muốn về nay mai, các em Hùng, Hậu đã tỏ ý rất lưu luyến, không nỡ rời. Hùng nghe mình gợi ý phân công việc nhà cho các em đã làm rất tốt và ngày càng yêu mến các em hơn.

Sáng 19, Hậu – chú em chất phác 13 tuổi má lúm đồng tiền, thường bị mắng vì lơ đễnh, đang cắm cúi đọc quyển Nhạc sĩ mù của Kôrôlenkô, kẻo anh về em lấy sách đâu mà xem. Chú nhìn mình âu yếm tâm sự thế. Tối đó, cả hai anh em Hùng, Hậu đều đòi ngủ với mình, nói chuyện đến khuya. Được một đêm ấm quá do hai em sưởi cho. Lúc nấu cơm buổi sáng mình nói là nếu có xe xuống là anh đi. Hùng ngạc nhiên, muốn giữ lại một tuần nữa. Em không để anh đi đâu. Tôi phải nói có ở thêm một tuần thì rồi cũng phải đi thôi.

Trưa 20, đi mua 9kg dưa Mán được 6 quả định mang về Hà Nội ba quả, ba quả ăn ở Vĩnh Yên. Còn mua thêm nửa lít mật ong rừng. Có xe của đại sứ Cu ba về Hà Nội, anh Trương Trọng Xuân có việc cần họp nên theo họ về. Mình chờ đến tối, vẫn không có xe, đành về lại nhà, Hùng kiếm cơm nguội cho ăn với lạc rang. Rồi cùng anh em đi xem phim trên nhà nghỉ Công Đoàn. Hùng bảo: Lỡ xe thế này càng hay. Em mong anh lỡ xe nữa…

Tối ấy, lại trò chuyện và ngủ chung với các em. 4 giờ sáng đã dậy ra ngay bến xe cạnh đồn công an. Gặp bà Tác bán bánh ú, mình mua năm bánh nhờ bà đưa cho Hùng con ông chủ tịch. Tiền mua bánh là tiền mình được anh Xuân chia cho công cùng anh, anh Xiêm và một số thanh niên nhận sàng cát từ vữa nhà đổ để lấy cát xây trạm khí tượng mới.

5:30 lên xe thì 7:30 đến Vĩnh Yên. Trời nóng, mọi người ở phòng thiết kế đều khen dưa Mán ngon, mát, ăn lúc này thật hợp.

Buổi chiều, anh Minh mời cơm anh em mình. Bữa ăn chị vợ làm ngon lắm nhưng chị không hỏi thăm mình lấy một câu để mình nói lời cám ơn. Ăn xong, mình ngủ ở Ty Kiến Trúc từ 11:00 đến 16:00 mới dậy. Tối cũng ngủ sớm. Trời mưa to lầy lội.

Lạ quá, viết thư cho Vũ Văn Chỉ đã lâu mà chưa nhận được thư Chỉ.

Mình suy nghĩ kỹ thấy tốt nhất là thứ tư lên Chỉ, thứ bảy về Hà Nội. Hôm nay thứ hai rồi.

Hôm nay, 22 tháng 7, ngủ dậy rất thoải mái. Sao mà về Vĩnh Yên lại buồn ngủ đến thế… Đến nhà ăn liên cơ có biển đề: Dành hai bàn cuối cho những người lao phổi. Người đi ăn thấy thế bàn tán xôn xao. Họ nói cho ngồi ăn riêng, nhưng bát đũa không rửa riêng thì cũng chết thôi! Ba bữa đi ăn rồi mà chưa thấy bữa nào có người ngồi ở hai cái bàn ấy. Có lẽ họ chờ mọi người về hết mới dám ngồi ăn.

Cụ Châu, bác Lục Minh, các anh Vượng, Khoa ở phòng thiết kế đều bực mình vì nhà ăn có bảng dành hai bàn. Xưa nay họ đều ngồi ăn ở bàn có ba chữ Bàn lao phổi cốt để được ăn riêng, khỏi chờ đợi. Anh em mình vẫn ngồi bàn ấy, ung dung ăn cháo, nhìn nhau cười.

Chiều, anh Xuân lại chơi nhận lời cảm ơn của anh em mình, hẹn gặp nhau ở Hà Nội.

Sáng 24/7, cụ Châu nói rất nghiêm trang, từ tốn với mình những lời này: Ông không nên đi học nữa, nên tìm chỗ tĩnh mịch mà ăn, ngủ, chơi. Tôi trông ông nó lạ lắm. Da mai mái, đi Tam Đảo về có đen hơn nhưng khí sắc vẫn lạ lắm. Mắt ông lòng đen nó không rõ, trông không tinh nhanh. Đêm ngủ ông hay nấc lên rồi lại thở dài, giống thằng bé nhà tôi (Cụ có hai con trai cỡ tuổi tôi). Tôi nói thật, ông không sống được bao lâu đâu…

Nhìn vẻ trịnh trọng, nghe lời nói ôn tồn của cụ, tôi phải cố nhịn cười, cổ họng cứ ằng ặc mãi.

Sống vui vẻ ở Tam Đảo khí hậu trong lành, mát mẻ được 20 ngày, hầu như thực đơn không thay đổi, ngày nào cũng ba bữa cơm độn ngô xay ăn với su su luộc, rau cải soong trộn giấm hoặc luộc chấm với lạc sống giã nhuyễn chưng với nước muối. Hôm 20/7, quyết định về, bà chủ nhà mới quyết định giết con gà mái già đã đẻ mấy lứa lấy trứng cho con gái út ăn. Gà kho gừng, dai ngoanh ngoách nhưng lũ trẻ hào hứng lắm, dùng cả hai hàm răng và hai bàn tay xé thịt khỏi xương, vừa và cơm ăn vừa khen ngon quá. Tôi cũng cố ăn một miếng thịt gà kho do Hùng gắp cho. Tôi thích ngắm các em ăn hơn là ăn thịt gà này.

Sáng 24, lên tàu ra ga Ấm Thượng đến xã Y Sơn. Xuống tàu, tôi xem đồng hồ tay, đi đúng nửa giờ. Theo tốc độ của tôi thì vừa 6km, mà như Chỉ nói là đến xã Y Sơn. Tôi hỏi một chú bé, chú bảo đúng đây là Y Sơn, nhưng chú tìm nhà ai. Tôi nói tên, chú bé nói ngay Chỉ sinh viên phải không. Rồi theo lời chú chỉ, tôi đến cổng nhà. Rất may là gặp cả mẹ và chú Hiện của Chỉ là hai người tôi từng gặp hồi học cùng trường, mẹ và chú đến thăm cho quà Chỉ.

Trời mưa tầm tã, lại khá mệt, buổi trưa tôi nằm nói chuyện với Chỉ. Tôi nói hết những suy nghĩ của mình thời gian qua, cũng kể về thực trạng bệnh hiện nay. Chỉ chăm chú nghe, có lúc đỏ hoe cả mắt! Tôi nghĩ bạn yêu thương mình lắm, thật tội quá…Trong lúc nói chuyện với Chỉ ý định lên ở hẳn Thác Bà với bà và cô, làm nông nghiệp và đi sâu tìm hiểu đời sống nhân dân càng củng cố trong mình. Tôi viết ngay thư gửi lên Thác Bà.

Sáng 26, cùng chú Hiện đi về ga Ấm Thượng, dầm mưa suốt hơn năm cây số. Chỉ thì ngược Yên Bái. Trên tàu nói chuyện rất vui. Có mấy bạn cùng trường học lớp Chăn Nuôi 2 nói chuyện với chú Hiện là giảng viên của khoa. Bỗng một anh hỏi thăm chú về anh bạn chăn nuôi 3 bị lao và tỏ vẻ ghê sợ lắm…

Ngày 27, may quá mình về vừa kịp cùng cả nhà tiễn em Nhàn, em gái út đi Mộc Châu. Vì xung phong đi em mới được kết nạp vào Đoàn Thanh niên Lao Động. Hai giờ trưa. Chỉ thiếu có anh Đại. Bạn em đi tiễn rất đông. Khi xe em đi rồi, anh bạn yêu em úp mặt vào lưng bạn đèo xe mà khóc. Mình hẹn đến chơi, cậu ta cũng không trả lời được…

Xe ca em tôi đi cắm lá cờ Đoàn thêu ở mũi xe. Hai bên thành xe căng khẩu hiệu Đâu cần thanh niên có, Việc gì khó có thanh niên và Thanh niên Thủ Đô sẵn sàng làm theo tiếng gọi của Đảng

Thành phố Hồ Chí Minh 21/12/2020

trong trạng thái bình thường mới mùa Covid-19

P.T.

Con tôi

Blog PhamTon năm thứ mười ba kỳ 1 tháng 2 năm 2021.

CHUYỆN MỘI NGƯỜI CHÁU NGOẠI – PHỤ LỤC

Phạm Tôn

14:30 ngày 2 tháng 9 năm 1978 tức mồng một tháng tám năm Mậu Ngọ tại 82 Lý Chính Thắng Thành phố Hồ Chí Minh, tôi cưới cô láng giềng Lê Thị Đông nhà 20 phố Hàng Da Hà Nội. Cố tình cưới vào ngày ấy không chỉ vì hôm ấy cơ quan tôi mới được nghỉ mà còn vì nhà gái cho

nhà trai chọn ngày, nhưng phải ra khỏi tháng bảy mưa ngâu để đôi vợ chồng mới cưới khỏi mỗi người một chốn. Cưới xong, chúng tôi lên Đà Lạt hưởng tuần trăng mật theo lời mời của vợ chồng dì Phạm Thị Giễm và chồng là dược sĩ Nguyễn Văn An; được dành cho hẳn một buồng riêng. Dì lo việc ăn uống. Chồng dì từng du học Pháp đưa cho tôi hai tập sách tiếng Pháp có đánh dấu số trang và gạch xanh gạch đỏ, bảo cháu đọc rồi chọn những ngày có con hoặc chưa có con mà làm theo. Tôi chọn ngày có con. Chồng 38 vợ 34 rồi!

Sau tuần trăng mật, vợ ra Hà Nội nhập học đại học tại chức.

Mấy tháng trôi qua, ở cơ quan tôi, chị Nguyễn Thị Yến làm ở phòng tài vụ, treo cho tôi giải thưởng một cái hộp bằng kính, có bốn góc bịt vàng, đế hộp cũng vàng nếu tôi có con, gái trai gì cũng được. Anh Trần Thăng phóng viên ảnh hay đi công tác cùng tôi thì cứ trêu: Cụ Thành trông thế mà yếu, các con ngài của cụ cứ đi giật lùi cho nên cụ chậm con!

Tôi nhận thư vợ báo đã có thai hai tháng và vẫn khỏe mạnh nhưng không nói với ai. Trong lòng thì quá mừng …

Rồi ông anh cột chèo lấy chị vợ tôi ra Hà Nội. Khi về bảo tôi lên nhà gấp: Anh ra đúng lúc vợ đi làm về, nằm vật ra sàn nhà. Cô bị thai chết lưu, phải nạo cấp cứu. Vợ chồng tôi gọi đùa cháu đầu ấy là Thằng Đậu Phọng, vì hai tháng, chắc chỉ lớn cỡ ấy thôi.

Vợ tôi muốn ít nhất có ba con, bảo tôi đặt sẵn tên, khi đẻ khỏi lúng túng. Có ba đức tính ở con người tôi quí hơn cả, bèn lấy đặt tên con: Trung, Dũng, Khiêm. Chỉ có Dũng là tên con trai, còn Trung và Khiêm gái hay trai đều được cả. Anh cu Đậu Phọng chưa ra đời nên không được nhận tên.

Năm 1982, tôi ra Hà Nội học nghiệp vụ dài ngày kết hợp nghỉ phép năm. Sau Tết, vợ chồng đi tàu hỏa giường

nằm về thành phố Hồ Chí Minh. Từ đấy mới chính thức sống chung một buồng, nằm chung một giường.

Khi vợ có thai được độ hai tháng, lại có triệu chứng giống như lần thai chết lưu. Nhưng bấy giờ, tôi đã thành bạn thân của bác sĩ Trương Thìn. Anh đến tận nhà khám kỹ càng, bảo chỉ cần nghỉ ngơi và cho bài thuốc độc vị ngải cứu. Vợ tôi khỏe dần, lại đi làm được bằng xe đạp. Và đến 11:50 tối 6/4/1983 con tôi ra đời tại bệnh viện Từ Dũ. Vợ đau đẻ từ 16:00, cô Oanh ở báo Sài Gòn giải phóng nhà ngay trước bệnh viện phải đỡ cho đi đi lại lại ở dọc hành lang. Cơn đau đẻ kéo dài gần tám tiếng khiến vợ kiệt sức. Khi đẻ, không sao rặn nổi, phải dùng kẹp mới lấy được con ra. Vì thế, một năm sau đẻ, hằng tháng tôi phải đưa con đến bệnh viện theo dõi. Lúc sinh nặng 2.950 gam nhưng do mở mắt ngay khi lọt lòng nên phải nhỏ mắt bằng acgirôn lĩnh ở bệnh viện. Mọi chỉ tiêu cân nặng, chiều cao, đều vượt mức thông thường.

Anh cả và hai em đều cưới trước tôi, nhưng chỉ đến tôi, mẹ mới có đích tôn nên vui lắm. Khi cai sữa, bắt đầu

ăn cháo, bà nội nấu tới năm món trong một nồi áp suất anh tôi mua cho ở Hà Nội. Mỗi món trong một vỏ lon sữa bò. Cháo thì có cháo bí đỏ, củ dền, rau muống, rau dền nấu với nước hầm xương. Giữa các lon đó là lon chè đậu xanh đường phèn ăn sau giấc ngủ trưa.

Bố 43, mẹ 39 cho nên con tôi không khỏe. Thuở nhỏ hay ốm vặt, nhất là bị các bệnh về mũi họng. Nhiều hôm sốt 39, 40 độ, vợ chồng thay nhau mỗi người thức trông con một giờ một giờ ngủ. Rồi đi bệnh viện công, bác sĩ tư cũng không ít. Nặng nhất là lần sốt xuất huyết, vào viện truyền dịch một tuần lẽ ra là xuất viện như con người ta thì con tôi lại nặng lên, phải cấp cứu. Nhưng rồi cũng qua nhờ có sự giúp đỡ của chị em bên vợ.

Tôi hồi ấy đang bệnh nặng điều trị ngoại trú ở Viện Y Dược học dân tộc, do viện trưởng Trương Thìn chủ trì. Đưa con đi viện, bố phải mang theo chai thuốc sắc đen nâu ai cũng tưởng là cà phê.

Những lần đi họp báo, họ giới thiệu thuốc gì mới tôi lại mua. Có lần tôi mua hai chai nước can xi. Con uống kêu khó uống quá, pha thêm ít đường, con vẫn bảo còn chát lắm, không muốn uống, nhưng nghe lời bố mẹ, vẫn uống, thương quá. Vợ chồng tôi bàn nhau bồi dưỡng cho con từ nhỏ. Hồi ấy phô mai Con bò cười chỉ bán lẻ ở các cửa hàng nhỏ có người nhà ở nước ngoài gửi về, nên giá đắt mà cũng khó mua. Nhưng nhà tôi khi nào cũng có. Sau này, thay nước canxi bằng Con bò cười, con vui quá, cứ đi học về là lấy ăn. Chúng tôi bàn nhau có thiếu gì thì bố mẹ chịu, chớ không để con thiếu Con bò cười.

Con lớn dần, đất nước cũng mở cửa, khởi sắc hơn. Tôi xem ti vi, đọc báo thấy có món ăn nào mới là đưa con đi

ăn thử ngay. Nào là gà rán Cali, hót đốc sữa sốc, kem Brôđa, thức ăn đồ uống gì ngon, bổ đều đưa con đi ăn hết. Bố chỉ ngồi hoặc đứng nhìn. Con nài bố ăn thử bổ bảo bị tiểu đường, không ăn các đồ ấy con mới chịu ăn một mình. Mẹ đón ý con, lo làm các món con thích. Cháu lớn lên khỏe mạnh, tôi lo cho cháu tập đi xe đạp, tập bơi; hè đến còn cố tìm lớp cho con học võ. Nhưng hồi ấy, muốn tìm môn võ chỉ tự vệ và tăng cường sức khỏe là rất khó. Ai cũng thích các môn đối kháng đánh người. Một tối gia đình ba người tôi đi chơi về, qua đường Đặng Tất thấy một số trẻ em đang đánh nhau ở hàng nước vỉa hè, cứ trông các cháu thủ thế, ra đòn, cầm chân ghế đẩu đánh nhau đủ biết là có học lớp võ nào đó rồi.

Đăng ký lớp giuđô rồi chờ mãi mới đủ người mở lớp. Mỗi tuần tôi đưa con đi học hai tối. Các chị cùng lớp rất quí em mới lớp ba đã chịu khó tập luyện, thường cùng tập cặp với em. Vợ tôi thấy hai bố con vui vẻ chở nhau đi tập đều đặn, một tối đòi cùng đi đón, nhưng đi sớm để xem tập tành ra sao. Vợ đến vừa lúc con tập vật với một chị, bố vội chụp ảnh làm kỷ niệm. Không dè vợ thấy con bị vật, về nhà là bảo thôi ngay, ngộ nhỡ đầu đụng phải cái gì thì chết. Em nhất định không muốn con học võ nữa. Con cũng không phản đối mẹ. Tôi thiểu số. Thế là sự nghiệp võ của con tôi chỉ đến thế. Sau này con kể đi đường gặp chị ấy, chị vẫn bảo em nghỉ chị tiếc quá.

Nhờ gặp các thầy dạy giuđô tôi biết muốn có cơ bắp khỏe thì phải chịu khó ăn chuối. Vì chuối nhiều kali. Không tập giuđô nữa thì thôi, nhưng tôi khuyên con trai ăn chuối càng nhiều càng tốt. Nhưng cháu ghét ăn chuối. Nhớ lại tôi mới thấy chưa bao giờ cháu tự ý ăn chuối. Chỉ khi người lớn bảo mới ăn một nửa quả. Tôi bèn treo giải ăn một quả chuối thì được 200 đồng, bằng được một điểm 10 môn toán hoặc 7 điểm môn văn. Do đó cũng khuyến khích cháu ăn chuối.

Bao giờ tôi đi bán ve chai báo cũ cũng đưa cháu đi cùng. Sau tôi bảo cháu chịu khó gom bao ni lông nhà đã dùng tích lại khi nào bố đi bán thì mang đi. Đó là tiền riêng của cháu, muốn mua gì thì mua. Tôi đưa con đi học và thường đón con về nên biết ở cổng trường có nhiều món ăn vặt con thích. Thứ nhất là bánh mì phá lấu thơm mùi ngũ vị hương và bánh mì nhỏ xẻ đôi cho kem vào rồi rưới một sợi sữa đặc có đường lên trên. Thế là con tôi có ba cách kiếm tiền là có nhiều điểm toán văn tốt, nhặt bao ni lông cũ và chịu khó ăn chuối! Con vui vẻ mỗi khi đi học trong túi lại rủng rỉnh tiền tự mình kiếm được. Sáng chủ nhật, tôi lại đưa con ra câu lạc bộ thiếu nhi thành phố học cờ Vua. Con rất mê môn này. Nô en năm ấy, được Ông Già Nô en tặng cho bộ cờ Vua mi ni của Liên Xô coi như quà chia tay. Cháu mười tuổi rồi. Môn vẽ thì tự tôi dạy. Con vẽ hình bằng bút chì rồi tô màu sáp, và thích thú gọi là tô thật nhựa, đẹp bóng lên. Khi được dạy vẽ nhà theo luật xa gần (tức phối cảnh), con càng ham. Bảo vẽ phong cảnh tự do thì bao giờ cũng vẽ ở trung tâm là một ngôi nhà theo đúng phối cảnh. Hóa ra con không thích vẽ, cũng chẳng thích màu mà thích cách vẽ nhà do có vẻ toán học. Con vẫn thích toán, khoa học tự nhiên hơn văn nghệ. Con tôi là hậu vệ đội bóng ném trường Nguyễn Thái Sơn nhiều năm đoạt giải thành phố Hồ Chí Minh khối tiểu học.

Tính con tôi nhát giống mẹ. Từ hồi học mẫu giáo, mỗi khi được bố đón thường ghé cửa hàng tạp hóa Phú Hương mua một cái bánh đậu xanh tròn 10 đồng. Tôi chỉ mua lần đầu, lần sau tôi đưa cho 10 đồng, bảo vào quầy bánh mà mua. Cháu đứng trước quầy, nhìn lên cô bán hàng đưa tiền ra toát cả mồ hôi, mãi mới nói được là muốn mua bánh đậu. Cô bán hàng bật cười, có thế thôi sao mà mãi vẫn không nói cho cô biết, cứ đứng đấy làm gì. Sau này, con tự mua vui vẻ, vì tôi bảo nếu không tự mua thì mình về nhà thôi.

Vợ chồng tôi không khi nào hỏi con hôm nay được mấy điểm. Con khoe điểm tốt thì thưởng. Còn chỉ nghe tiếng mở cửa sắt khẽ, rít, rồi tiếng bước chân lên thang gác nặng nề, chậm chạp là biết hôm ấy con không vui rồi. Chỉ cố làm con khuây khỏa thôi.

Tôi hỏi con học môn nào thấy khó nhất, con bảo tập làm văn là khó nhất; cô cho đề bài về chuẩn bị, nhưng con chẳng biết phải làm sao. Do đó điểm vẫn kém… Tôi bàn với con xem kỹ đề bài, cố nghĩ ra những nét chính của bài sẽ viết rồi viết ra cho hết những gì mình nghĩ, xem lại một lượt rồi đưa bố xem. Bố cùng con xem nên sửa thế nào cho hay hơn thì viết vào bài. Con xem kỹ những chỗ bố sửa, học thuộc lòng cả bài viết, khi đến lớp làm bài chỉ việc viết ra. Cô khen là có tiến bộ, về nhà lại được mẹ thưởng 200 đồng… Một hôm cô giáo thấy vở nháp của con có chữ viết đỏ, hỏi thì con nói thật. Cô bảo học thế cũng tốt, nhưng phải tự mình nghĩ nhiều hơn, chớ ỷ lại có người sửa mà viết qua quít. Từ đấy, tôi cho con xem những sách tôi ưa

thích hồi chạc tuổi con.

Cứ như thế, con tôi lớn dần. Thi trung học rồi thi đại học. Hồi chuẩn bị thi đại học, thấy con vất vả tan học ở trường lại học thêm chỗ này chỗ nọ, tôi rất thương. Nghe nói nơi nào có thầy dạy giỏi là lại xin mẹ tiền học thêm. Có một thầy nổi tiếng dạy toán hay, lớp là một hội trường, có đến ba trăm học sinh trong mùa hè nóng bức. Thực tình tôi không cho học những lớp như thế có ích gì cho con, nhưng học tài thi phận, nhất lại là thi đại học, bước ngoặt cuộc đời, tôi sợ, nhỡ mình bảo đừng học các lớp ấy con trượt mà bạn đỗ thì sao. Đành im lặng. Đến khi chọn nghề. Tôi chỉ hỏi con ham thích môn nào nhất thì con bảo

thích toán tin. Tôi bàn thế thì cứ ghi thi toán tin, còn ba trường khác thì hai mẹ con bàn với nhau. Rốt cuộc, con ghi thi toán tin đại học tổng hợp, ba môn còn lại hai mẹ con bàn rồi ghi thi điện lạnh trường đại học Văn Lang, rồi đại học Kinh tế và cuối cùng thi cả trung cấp ở trường công nghiệp kỹ thuật 4.

Trường Văn Lang báo kết quả đầu tiên. Cậu Vinh em vợ đến chơi biết tin thưỏng ngay cho 100 nghìn. Toán tin thì điểm đỗ là 15, con chỉ đạt 12. Trung cấp kỹ thuật 4 lại… trượt! Đỗ đại học kinh tế, trường công, nên bỏ trường tư Văn Lang đỡ gánh nặng cho gia đình.

Dù vợ tôi vẫn quen nói anh giúp em nhặt mớ rau hoặc con lấy giúp mẹ ca nước, nhưng thật ra ở nhà tôi việc nhà là việc chung, không có chuyện con giúp mẹ làm việc nhà mà chỉ là con làm việc nhà cùng cha mẹ. Từ nhỏ, con trai tôi đã vào bếp mỗi khi mẹ nấu ăn để học nấu. Tôi bảo con thật không ra làm sao cả nếu nhà có rau củ thịt cá mà chịu đói vì… mẹ chưa về! Đầu tiên là học nhóm bếp. Hồi ấy đun lò mùn cưa hoặc than, củi, làm gì có bếp ga. May mà nhà được cháu Ngọc con anh tôi dạy học ở Đà Lạt, mỗi lần về Sài Gòn đều đem cho một bó ngo

đỏ to, toàn là các mảnh chẻ mỏng từ những gốc thông già đã đốn hạ nên nhiều nhựa cháy rất đượm. Nhóm lò củi đã sướng, đun lò mùn cưa dùng làm nòm càng tiện. Các món ăn đầu tiên con học là luộc rau, củ, luộc trứng ba cỡ: nước sôi ba phút là trứng trụng, sáu phút là trứng lòng đào và chín phút là chín hẳn. Bố đọc được trong báo Pháp, bảo cho cả nhà. Rồi trứng tráng, ốp lết, trứng chưng. Thế là có cái ăn với cơm rồi.

Đến khi mẹ về hưu, con gái chị cả mở cửa hàng chăm sóc da, nhận dì làm quản lý để có cớ phát lương giúp đỡ gia đình tôi. Mẹ đi chợ làm món ăn mặn còn cơm canh bố con tự lo. Bố con tôi gọi đùa món ăn mặn của mẹ là thịt truyền thống vì hầu như ngày nào cũng ăn. Bố thổi cơm, luộc rau, bí, su su, giá chần. Ăn mãi cũng chán, bố trổ tài làm món nộm rau muống chẻ chần, giá cũng chần trộn với nước

mắm chanh đường tỏi và vừng rang cả hạt. Con ăn ngon miệng thích quá. Hồi này con luyện thi đại học, về nhà ăn vội lại sang lớp học thêm. Hôm nào rảnh thì rửa bát nồi chảo. Nay, con nấu ăn có nghề, món tủ là ra gu, cà ri, cơm nếp cá rô, cá điêu hồng bọc giấy bạc nướng và nhiều món xúp. Bác Đại vào đây dậy học bao giờ cũng được thưởng thức các món tủ ngon lành do đầu bếp Văn Ty đích thân nấu và phục vụ.

Hồi biết con tôi chọn đại học kinh tế, một nhà văn nữ xứ Huế thân với gia đình tỏ vẻ ngạc nhiên là đích tôn lại là con một vậy mà không theo nghiệp ông cha?! Nhưng rồi cuộc sống đảo lộn từ khi tôi bệnh đái tháo đường biến chứng thần kinh, vợ tôi bị cắt túi mật, mổ bướu cổ, tôi bị ung thư đại tràng phải mổ. Con tôi được tuyển vào làm ở Samsung, rồi chuyển sang LG nhỏ hơn, sau về công ty Minh Việt nhỏ hơn nữa, lại là của người Việt, không phải Hàn Quốc như hai công ty trước. Nguyên nhân của mọi biến chuyển có vẻ phú quý giật lùi đó chỉ là con tìm nơi nào vẫn chăm sóc được tốt nhất sức khỏe cha mẹ già yếu. Bố mổ mấy đợt, mẹ cũng hai đợt. Nếu con theo nghiệp ông cha thì chắc gia đình tôi không chết vì bệnh thì cũng chết vì đói.

Trước khi tôi mổ ung thư bạn gái con tôi đến nhà. Hai đứa lên buồng con tôi trò chuyện, trước khi về ló mặt vào cửa buồng tôi chào kèm lời giới thiệu ngắn gọn của con tôi: Đây là Dung, bạn gái con, mới học ở Úc về.

Tôi báo tin cho cô bạn thanh mai trúc mã hơn tôi một tuổi ở Mỹ. Cô gọi điện hỏi ngay có xinh không Tôi đáp: không nhưng tốt. Cô hỏi mới gặp sao biết? Tôi đáp: Không xinh mà con tôi vẫn cứ chọn chứng tỏ cô ấy tốt, giỏi.

Hôm tôi mổ, chính hai đứa đưa tôi vào mổ lúc 14:30 chiều và gần 23 giờ đêm lại đón tôi khi mổ xong về buồng điều trị.

Mổ xong, nghỉ một tháng rồi tôi bắt đầu hóa trị tám đợt, mỗi đợt ba tuần, nghỉ một tuần trước khi sang đợt sau. Xong đợt hóa trị cuối hai đứa tổ chức cho vợ chồng tôi du lịch Nha Trang thật chu đáo. Lên mạng tìm hiểu rồi mua hai vé tàu giường nằm cho bố mẹ đi vào buổi chiều hôm sau, chúng đi tiền trạm tàu tối hôm trước, thuê khách sạn và tìm hiểu món ngon địa phương, lên thực đơn cho mấy ngày ở Nha Trang. Lần đầu tiên trong đời chúng tôi ăn nguyên con tôm hùm to và cháo bào ngư, nộm sứa. Hóa ra các chuyện tôi kể con đều

nhớ, và muốn cho bố mẹ thưởng thức những món chỉ biết qua lời bà nội kể.

Tôi đã đến Nha Trang mấy lần, nhưng đây là lần đầu đi về miền núi Nha Trang, thăm chùa Long Sơn xem tượng hàng chục vị hòa thượng từng tự thiêu, thăm Nhà thờ Đá tuyệt đẹp dựng trên vách núi cao. Còn vào khu du lịch Yang Bay thăm nhiều ngọn thác và những hang tôn tạo thành buồng nhỏ cho khách du lịch thuê. Chúng tôi ăn mừng thành công chữa khỏi bệnh ung thư khi chưa được ai xác nhận điều đó cả!

Sau này, thành người một nhà rồi tôi hỏi con dâu thấy hồi nào nhà mình vui nhất. Cháu nói ngay: chính là hồi bố đi hóa trị, cứ ba tuần lại một tuần tự do không phải truyền dịch, tha hồ đi chơi ăn uống, mua sắm. Anh Ti chở bố, con chở mẹ, đi xem phong cảnh thành phố ở khu Phú Mỹ Hưng, Văn Thánh, rồi đi siêu thị mua đủ nguyên liệu về mẹ làm các mon ngon cả nhà đều thích.

Ra viện là chúng tôi chuẩn bị cho lễ cưới hai con. Thật ra thì vợ chồng tôi chẳng làm gì cả, ngoài việc vợ đi may hai chiếc áo dài mới. Con tôi nói với mẹ: chắc là hôm chúng con cưới bố cũng mặc áo thun thôi. Ở nhà bao giờ bố cũng mặc áo thun, quần xà lỏn, dự cưới chắc chỉ thay cái quần dài. Tôi im lặng không nói gì. Thật ra tôi đã có chuẩn bị. Hồi cậu Phạm Tuân về nước, khi đi có để lại một bộ com lê màu xanh rêu rất đẹp, lại vừa cỡ người tôi. Lý do để lại có lẽ là khi đem đi không xem xét kỹ, vải đẹp nhưng thuộc loại tự hủy theo thời gian. Nếu giơ lên trước nắng sẽ thấy lưng áo chi chít lỗ nhỏ như sao đêm. Nhưng mình mặc, ai dám soi mà sợ. Vì thế tôi giữ đến gần lễ cưới mới lấy ra bảo vợ đưa hấp là cho đẹp khi cần mới mặc. Bấy giờ con tôi mới yên tâm.

Lệ thường cha mẹ lo cưới cho con, lo nhất là tiền, phải vay, cưới xong có tiền mừng mới trả. Nhiều nhà lỗ vì chi nhiều thu ít. Đám cưới con tôi chúng tôi chỉ dự. Đúng thế, tiền nong, địa điểm cưới hai đứa tự lo hết. Thiếp in đẹp, mời đến hơn 300 người ở phòng cưới lớn tại khách sạn Tân Sơn Nhất.

Tôi thay mặt cả nhà gái lên phát biểu đôi lời. Mặc com lê ngàn sao nên đi đứng nhẹ nhàng lịch sự, tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ. Ông thông gia mừng ra mặt. Khi cùng đi lên bục, ông cứ cặp chặt tay tôi, chỉ sợ tôi xỉu, ngã thì nguy. Ông vốn là cựu chiến binh Cămpuchia.

Cưới năm 2010 thì năm 2011 tôi và vợ có đích tôn. Sau công ty Minh Việt nhỏ bé thuần Việt, con tôi lại trở về Samsung đã to lại ngoại. Đúng lúc thăng chức được cấp bằng cao hơn kèm một giỏ hoa đẹp đưa tặng tận nhà, con tôi nộp đơn xin thôi việc, về hẳn. Lý do cũng chỉ vì làm việc ở công ty như thế thì không chăm sóc được bố mẹ già yếu bệnh tật.

Sau khi các con sinh cho chúng tôi đích tôn Nguyễn Phúc Trung Dũng thì vợ tôi bị ngã cầu thang, ngã trong buồng tắm, ngã ngay sàn nhà mấy lần, lần nào cũng chảy máu rất nhiều, phải đưa cấp cứu ở bệnh viện Nhân dân Gia Định. Năm 2013 thì xác định chính thức là bị pắckinsơn; dần dà chỉ nằm im lặng một chỗ, ăn uống vệ sinh do vợ chồng con trai lo. Còn tôi thì phải mổ thoát vị bẹn. Công ty nào chịu nổi một nhân viên cứ đột ngột lại nghỉ dài ngày như thế. Chỉ còn một cách là thôi việc công ty, tự mình làm chủ công việc làm ăn của mình mới lo cho bố mẹ già và con nhỏ được.

Con tôi lên mạng tìm hướng đi mới cho cuộc đời mình. Biết chuyện ông thông gia lo lắng nói tôi phải bảo con trai chứ cứ như thế này là không được. Tôi tin con tôi biết nghĩ nên không nói gì, thời mình khác, thời nó khác, cứ để con tự quyết định. Cuối cùng con tôi cho biết đã tìm ra cách bán hàng qua mạng. Cùng một bạn thân từ hồi học trường trung học phổ thông. Mặt hàng con chọn là chất tẩy rửa làm sạch xe hơi, xe máy. Khó nhất là thời gian đầu giới thiệu mặt hàng và hướng dẫn cách sử dụng. Từ đấy con tôi không ăn cơm cùng gia đình. Việc chợ búa cơm nước đưa đón con đều giao cho vợ. Bấy giờ mới thấy rõ đúng là con dâu tôi tốt và giỏi. Một mình lo hết mọi việc, không than một lời.

Giờ khách hàng rảnh là giờ con tôi bận, đến gặp họ giới thiệu mặt hàng, mang theo cả máy móc để dùng thử sản phẩm trên xe của họ. Bấy giờ đích tôn của tôi đã hai ba tuổi, bao giờ cũng mong bố về, suốt ngày chờ bố. Tôi bảo cháu khỏe mạnh, con đi thì đem nó đi theo, cho nó biết bố đi làm việc vất vả thế nào. Thế là thằng bé bỏ ngủ trưa vui vẻ đi theo bố còn cố học làm theo bố. Về nhà là khoe với ông nội. Cả nhà vui vẻ.

Rồi 2015, lại một cháu trai nữa. Ba bố con, ba cái tên, ba đức tính Trung, Dũng, Khiêm. Thế là chắc ăn rồi. Đích tôn của tôi đã học lớp ba, cháu rất thích thú nhận vai trò giao liên giữa bố và ông. Bố cháu đánh vi tính xong một tập giấy đầy chữ thì in ra, bảo đưa cho ông. Ông vui vẻ nhận, còn nói: cháu đưa cho ông thứ này là ông thích nhất đấy. Có lẽ ông thích nhất thật, vừa cầm là ông tắt ngay ti vi đang xem, đọc ngay, lại còn dùng bút bi đỏ chữa chữ này, gạch bỏ chữ kia, viết thêm mấy dòng. Xong ông xem lại rồi bảo đưa ngay cho bố. Cháu chưa biết ông và bố cháu đang cùng làm cái blog Phạm Tôn mà bố cháu làm quà tặng sinh nhật ông năm 2009.

Con thấy bố ốm nặng mà cứ lo sưu tầm cất giữ từng chút tư liệu về cụ Phạm Quỳnh là ông Ngoại rồi lâu lâu lại cặm cụi viết viết, xóa xóa, đánh máy, sửa chữa, mà bài viết về Cụ đâu mấy ai dám đăng. Khi đăng lại cắt đầu cắt đuôi, sửa cả nhan đề. Tiền nhuận bút bố chuyển sang mua báo hết, để gửi cho bà con, bạn bè. Con bàn với bạn cùng lớp kinh tế tên là Thắng, lập cho bố một blog cá nhân, muốn viết gì cứ viết và tự chịu trách nhiệm. Con còn nghĩ nên đặt tên blog sao cho thu hút người đọc. Viết về Cụ, bố lấy bút danh Phạm Tôn (là cháu cụ Phạm) đâu ai biết. Con đặt địa chỉ blog là www.phamquynh.wordpress.com sẽ có người quí Cụ tìm kiếm. Việc này chỉ có hai bố con làm dưới sự chỉ đạo và cố vấn của nhạc sĩ Phạm Tuyên và bạn đồng môn khóa tổng phản công Trường Lục Quân Việt Nam nay là Đại tá, tiến sĩ Sử học Nguyễn Văn Khoan. Ông Khoan viết nhiều bài, còn ông Phạm Tuyên có tư liệu gì thì cung cấp tư liệu ấy. Từ đấy, blog ra mỗi tuần một kỳ. Sau do thời thế biến chuyển, chuyện mới quá nhiều, người đọc còn ít thời giờ chú ý chuyện xưa. Blog ra nửa tháng một kỳ. Vẫn hai bố con làm. Cháu nội làm giao liên đã quen, nay mỗi lần có việc, cháu ghé tai ông: ông ơi cháu đưa ông thứ ông thích nhất đây. Và ngồi chờ ông sửa xong lại đưa xuống cho bố.

Bố cháu nay đã có khách quen, hàng bán cũng nhiều hơn nên phải thuê một căn ở cùng khu tập thể để làm kho hàng và giao dịch. Vì thế, các bài vở blog cũng đánh vi tính luôn ở đấy. Giao liên khi nào cũng có việc.

Em trai đích tôn cũng phụ giúp anh một tay. Tuy mới lớp mẫu giáo cuối nhưng cháu cũng biết quí việc ông và bố làm, đưa giấy tờ tận tay, không làm nhàu nát, lem lấm.

Bố con ông cháu tôi ngày càng gắn bó với nhau hơn vì nhiều ràng buộc nương tựa như thế.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 13/1/2021

mùa Covid-19 trong trạng thái bình thường mới.

P.T.

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 2 tháng 1 năm 2021)

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 1 năm 2021.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 14 tháng 1 năm 2021.

Công bố chương trình lễ hội Tết Việt 2021

Chiều 13-1, tại TP Hồ Chí Minh, Ban tổ chức Lễ hội Tết Việt tổ chức họp báo thông tin về sự kiện Lễ hội Tết Việt 2021. Lễ hội Tết Việt 2021 do Sở Du lịch phối hợp Sở Công thương TP Hồ Chí Minh và Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam đồng tổ chức từ ngày 21 đến ngày 24-1, tại Công viên Lê Văn Tám, quận 1, nhằm tôn vinh giá trị văn hóa và ẩm thực Việt Nam.

Ban tổ chức Lễ hội cho biết, chương trình chú trọng đem đến cho các gia đình và đặc biệt các thiếu nhi và thanh niên cơ hội trải nghiệm Tết cổ truyền, hiểu thêm về ý nghĩa của ngày Tết và các nghi thức trong những ngày lễ, Tết. Lễ hội Tết Việt 2021 sẽ có bốn nội dung chính xoay quanh các trải nghiệm của du khách, bao gồm: xem Tết, ăn Tết, chơi Tết, chợ Tết.

Bà Nguyễn Thị Ánh Hoa, Giám đốc Sở Du Lịch TP Hồ Chí Minh cho biết, thành phố luôn mong muốn tổ chức nhiều sự kiện, hoạt động vào dịp Tết cổ truyền của dân tộc. Vì vậy, Lễ hội Tết Việt sẽ là một sự kiện rất có ý nghĩa đối với việc đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí của nhân dân thành phố cũng như thu hút du khách đến thành phố trong dịp Tết đến, Xuân về. Qua đó, góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc và quảng bá hình ảnh TP Hồ Chí Minh sống động, cởi mở và thân thiện.

Ban tổ chức dự kiến sẽ đón tiếp gần 70.000 lượt người tham dự xuyên suốt bốn ngày tổ chức Lễ hội. Được biết, lần đầu tiên được tổ chức vào năm 2020, Lễ hội Tết Việt đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng các du khách. Theo thống kê, đã có hơn 50.000 lượt du khách đến tham quan và mua sắm tại Lễ hội Tết Việt 2020. Diễn ra trong ba ngày ngắn ngủi, Lễ hội Tết Việt 2020 đã góp thêm một tiếng nói trong việc gìn giữ, bảo tồn những giá trị, tinh hoa tốt đẹp của truyền thống dân tộc.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 13/1/2021

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự hội nghị triển khai nhiệm vụ của ngành thanh tra, Bộ Thông tin và Truyền thông

Chiều 12-1, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Hội nghị trực tuyến triển khai nhiệm vụ năm 2021 của ngành thanh tra do Thanh tra Chính phủ (TTCP) tổ chức. Cùng dự có đồng chí Phan Đình Trạc, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Nội chính T.Ư.

Phát biểu ý kiến chỉ đạo hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá, toàn ngành thanh tra, với 40 nghìn người có nhiều thành tích nổi trội, đóng góp vào việc giữ gìn kỷ cương phép nước, tạo niềm tin cho nhân dân. TTCP đã rất quan tâm đến xây dựng thể chế pháp luật.

Trong 5 năm qua, TTCP chủ trì, giúp Chính phủ trình Quốc hội thông qua dự án Luật Phòng chống tham nhũng, trình Chính phủ ban hành nghị định hướng dẫn thi hành luật này; đề xuất xây dựng Luật Thanh tra sửa đổi; đã trình Thủ tướng ban hành Chỉ thị số 10 để chống tham nhũng vặt, một vấn đề gây nhức nhối trong xã hội, Chỉ thị số 20 chấn chỉnh hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp.

Thủ tướng đánh giá cao tinh thần, trách nhiệm, sự tích cực triển khai giải quyết, nhất là đối với các vấn đề nổi cộm xã hội, đã góp phần quan trọng cả trong phòng ngừa tham nhũng và trong phát hiện, xử lý tham nhũng. Kết quả đạt được tích cực với số tiền phát hiện vi phạm tăng 134%, số tiền kiến nghị thu hồi tăng 83,4%, tỷ lệ thu hồi về tiền tăng hơn 5,7 lần, số vụ việc và số đối tượng chuyển cơ quan điều tra tiếp tục xử lý tăng lần lượt là 56,9% và 92,1% so cùng kỳ.

Dưới sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống tham nhũng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, TTCP đã tiến hành thanh tra, phát hiện sai phạm, kiến nghị xử lý nhiều vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, trong đó có vụ rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, mang tính đột phá trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, như vụ Mobifone mua cổ phần của AVG, việc cổ phần hoá Cảng Quy Nhơn, các dự án, gói thầu liên quan Đinh Ngọc Hệ, Dự án mở rộng nhà máy Gang thép Thái Nguyên giai đoạn II, Dự án đầu tư cải tạo, mở rộng Nhà máy Phân đạm Hà Bắc, Dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2… Đã phát hiện và kiến nghị xử lý 454 vụ, 650 người có hành vi tham nhũng và liên quan đến tham nhũng. Hiệu quả thu hồi tài sản có chuyển biến rõ rệt, trung bình đạt hơn 73%, riêng năm 2019 đạt trên 98%.

Ngành thanh tra đã phát huy vai trò nòng cốt trong việc tham mưu triển khai thực hiện Chỉ thị của Đảng, Chính phủ, pháp luật về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo; tham mưu giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, thủ trưởng các cơ quan hành chính các cấp nhiều chủ trương, giải pháp và tăng cường hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn, chỉ đạo sát sao công tác giải quyết khiếu nại tố cáo. Theo đó, tình hình khiếu nại, tố cáo có xu hướng giảm so với trước: Số lượt công dân khiếu nại, tố cáo giảm 10,4%, khiếu nại đông người giảm 18%, số đơn giảm 11,6%, số vụ khiếu nại, tố cáo giảm 11,8%.

Lưu ý một số nhiệm vụ thời gian tới, Thủ tướng nêu rõ, TTCP và ngành thanh tra cần bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, thủ trưởng cơ quan hành chính cùng cấp để xây dựng kế hoạch thanh tra sát đúng, phục vụ tốt nhất nhiệm vụ chính trị ở địa phương, trong đó có việc triển khai Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2021 và 5 năm (2021-2025). Tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả định hướng, kế hoạch thanh tra năm 2021 theo hướng bảo đảm trọng tâm, hiệu quả, nhất là lĩnh vực nhạy cảm, nhiều dư luận xấu, chú ý thanh tra đột xuất.

Lựa chọn thanh tra công vụ, đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật ở những khâu, những hoạt động quản lý thường xuyên có sự tiếp xúc giữa cán bộ, công chức, viên chức với người dân, doanh nghiệp. Không thanh tra chồng chéo để tạo thuận lợi cho đầu tư kinh doanh. TTCP thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, phối hợp giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân phục vụ Đại hội lần thứ XIII của Đảng và bầu cử Đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp, không để phát sinh “điểm nóng”.

Tiếp tục triển khai thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng, nhất là những quy định mới về kiểm soát tài sản, thu nhập, kiểm soát xung đột lợi ích, phòng, chống tham nhũng khu vực ngoài nhà nước. Tích cực hơn nữa trong phòng ngừa kết hợp chủ động phát hiện, xử lý kịp thời, đồng bộ. Tiếp tục hoàn thiện Bộ tiêu chí đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng… Tập trung sửa đổi Luật Thanh tra 2010, bảo đảm phù hợp với yêu cầu cải cách hành chính nhà nước, xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam và xây dựng thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN. Xây dựng tổ chức, đơn vị thanh tra tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Rà soát, hoàn thiện các bộ phận, cơ quan làm công tác tranh tra từ trung ương đến địa phương. Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ thanh tra, nhất là cấp cơ sở; chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ ngành thanh tra.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 11/1/2021

Phát triển đội ngũ chuyên gia bảo vệ hệ thống thông tin của Đảng và Nhà nước

Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt Ðề án “Ðào tạo và phát triển nguồn nhân lực an toàn thông tin (ATTT) giai đoạn 2021 – 2025”. Mục tiêu tổng quát của đề án là đào tạo, nâng cao kiến thức, kỹ năng về ATTT cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan, tổ chức nhà nước; hỗ trợ các cơ quan, tổ chức của Ðảng, tổ chức chính trị – xã hội đào tạo, tập huấn về ATTT khi có đề nghị từ các cơ quan, tổ chức này; xây dựng và phát triển đội ngũ chuyên gia ATTT để bảo vệ cho các hệ thống thông tin của Ðảng và Nhà nước.

Theo đó, sẽ tổ chức 6.000 lượt đào tạo ngắn hạn về kiến thức, kỹ năng ATTT của người dùng cho các công chức, viên chức và người lao động có sử dụng thiết bị công nghệ thông tin khi làm việc của các cơ quan, tổ chức của Ðảng, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội, các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế của nhà nước; lựa chọn và tổ chức đào tạo 200 chuyên gia ATTT để bảo vệ cho các hệ thống thông tin của Ðảng và Nhà nước; đưa 150 giảng viên, nghiên cứu viên đi đào tạo, bồi dưỡng cập nhật về ATTT ở nước ngoài, trong đó có tối thiểu 70 tiến sĩ; đào tạo 5.000 thạc sĩ, kỹ sư, cử nhân ATTT;…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 10/1/2021

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự khởi công xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia

Sáng 9-1, tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội), Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức khai mạc Triển lãm Đổi mới sáng tạo Việt Nam năm 2021 (VIIE 2021) và khởi công xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC). Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự và phát biểu ý kiến.

Cùng dự có Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan T.Ư. Đại diện các cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế, đông đảo các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, các quỹ đầu tư. Sự kiện này diễn ra trong hai ngày 9 và 10-1.

VIIE 2021 là triển lãm quốc tế đầu tiên về đổi mới sáng tạo, do Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp các bộ: Khoa học và Công nghệ, Thông tin và Truyền thông, Công thương, Giáo dục và Đào tạo tổ chức.

Triển lãm khẳng định vai trò kiến tạo của Chính phủ Việt Nam, trong đó Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan tiên phong, trong việc huy động các nguồn lực, kết nối các chủ thể của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nhằm thúc đẩy tăng trưởng dựa trên nền tảng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Triển lãm nhấn mạnh vai trò trung tâm của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ trong nước và các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; thể hiện rõ Việt Nam là điểm đến của đổi mới sáng tạo của khu vực trong kỷ nguyên mới.

Trên địa điểm sẽ xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc, VIIE 2021 có hơn 150 gian hàng giới thiệu, trưng bày, trình diễn các giải pháp, ý tưởng, sản phẩm công nghệ đổi mới sáng tạo đến từ các chủ thể của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Triển lãm có sự tham gia của nhiều doanh nghiệp công nghệ quy mô lớn và uy tín của Việt Nam như Viettel, Vingroup, MoMo, CMC; các doanh nghiệp lớn trong nước như Sunshine, Hanaka; các tập đoàn, doanh nghiệp đầu tư nước ngoài lớn như Samsung, Hyosung, Intel, Dell, Hitachi, Siemens; cộng đồng startup và các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đồng thời, triển lãm còn có sự tham gia gian hàng của các cơ sở nghiên cứu, trường đại học lớn như Viện Hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam, Viện Khoa học công nghệ Việt Nam – Hàn Quốc, Trường đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Huế, Đại học Cần Thơ; khối HTX và đặc biệt là các gian hàng dành cho cộng đồng người yếu thế.

Với sự tham gia của hàng chục quỹ đầu tư và nhiều doanh nghiệp lớn, triển lãm sẽ tổ chức các hoạt động kết nối giữa startups, doanh nghiệp nhỏ và vừa với các quỹ đầu tư và các doanh nghiệp lớn; kết nối doanh nghiệp đầu tư nước ngoài với doanh nghiệp Việt Nam; kết nối, hợp tác giữa các chủ thể của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Đặc biệt tại đây có sự xuất hiện của các HTX, các tổ chức, doanh nghiệp đại diện cho cộng đồng yếu thế với những sản phẩm sáng tạo từng đạt các giải thưởng khác nhau; các cá nhân từ các cơ sở sản xuất của người yếu thế do Bộ Kế hoạch và Đầu tư bảo trợ trong khuôn khổ Chương trình Vì sự phát triển cộng đồng.

Nhiều giải pháp, sản phẩm công nghệ ấn tượng sẽ được giới thiệu tại triển lãm, trong đó tập trung vào các lĩnh vực trọng tâm như Nhà máy thông minh (tay máy trợ lực hỗ trợ – tỷ trọng nâng 300kg; Robot vận chuyển hàng trong xưởng; turbine điện gió ngoài khơi); đô thị thông minh (giải pháp giám sát và phát cảnh báo sớm cho tài xế ứng dụng công nghệ AI nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông; giải pháp tòa nhà thông minh; giải pháp công nghệ thông minh cho trường học; máy bay không người lái hỗ trợ tìm kiếm cứu trợ cứu nạn; camera AI; Công nghệ số (chip 5G sản xuất tại Việt Nam; giải pháp ngân hàng số, thanh toán số; trung tâm trải nghiệm số); công nghệ môi trường và nông nghiệp (giải pháp máy bay nông nghiệp) và một số giải pháp, sản phẩm sáng tạo khác phục vụ cộng đồng như công nghệ thực tế ảo, thực tế ảo tăng cường; hệ thống thay thế chức năng giao tiếp cho người bị tổn thương chức năng vận động, robot phòng chống Covid-19.

Trong khuôn khổ sự kiện sẽ diễn ra năm tọa đàm với các chủ đề: Vai trò của trung tâm đổi mới sáng tạo trong nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế; đổi mới sáng tạo trong các doanh nghiệp dẫn đầu, vai trò dẫn dắt hướng đến nền kinh tế số 2030; Người tiêu dùng thông minh trong kỷ nguyên 4.0; Chiến lược chuyển đổi số trong kinh doanh thông minh; Thanh niên – động lực của đổi mới sáng tạo quốc gia. Ngoài ra, các hoạt động trình diễn, giới thiệu về giải pháp, sản phẩm, ý tưởng công nghệ đổi mới sáng tạo; ngày hội STEAM dành cho học sinh, sinh viên cũng được tổ chức.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) đã được thành lập theo Quyết định số 1269/QĐ-TTg ngày 2-10-2019 của Thủ tướng Chính phủ, là đơn vị trực thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhằm thực hiện hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, góp phần đổi mới mô hình tăng trưởng trên nền tảng phát triển khoa học công nghệ. Việc thành lập NIC là một bước đi mạnh mẽ của Chính phủ nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 52-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Việc khởi công dự án xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc đánh dấu nỗ lực của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc hoàn thiện các thủ tục liên quan để tạo dựng cơ sở vật chất và chuẩn bị các điều kiện để thúc đẩy hoạt động kết nối giữa các chủ thể của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, là dấu mốc quan trọng trong việc hình thành, phát triển của NIC. Cơ sở của Trung tâm tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc sẽ là nơi hội tụ của các tổ chức, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trong nước và quốc tế; các cơ sở nghiên cứu, phòng thí nghiệm; nơi đặt văn phòng của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trong nước và trên thế giới; nơi làm việc của các chuyên gia, nhà khoa học xuất sắc.

Để tạo hành lang pháp lý cho hoạt động của NIC, ngày 21-8-2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 94/2020/NĐ-CP quy định cơ chế, chính sách ưu đãi đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia. Nghị định đã quy định các cơ chế, chính sách ưu đãi cao nhất về thủ tục hành chính, tài chính, tín dụng, đất đai, mặt bằng, hạ tầng cho Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia, các cá nhân, tổ chức làm việc tại trung tâm. Với hành lang pháp lý và cơ sở vật chất đồng bộ, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia sẽ là nơi hội tụ, kết nối các chủ thể của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, phát huy tối đa vai trò, đóng góp của hoạt động đổi mới sáng tạo cho tăng trưởng kinh tế.

Phát biểu ý kiến tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, trong 20 năm trở lại đây, thực tế đã chứng minh đổi mới sáng tạo có vai trò động lực quan trọng đối với tăng năng suất, hiệu quả, tăng trưởng và năng lực cạnh tranh quốc gia trong dài hạn. Vì lẽ này, đổi mới sáng tạo đã trở thành “chìa khóa thành công” và một trong những “lợi khí” quan trọng nhất trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ.

Thủ tướng khẳng định, Đảng và Nhà nước ta cũng đã sớm nhận ra vai trò quyết định của đổi mới sáng tạo trong đổi mới mô hình tăng trưởng, thiết lập lập nền tảng cho tăng trưởng cao – bền vững và tạo việc làm có chất lượng. Bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, với tốc độ thay đổi nhanh chóng của các nền tảng công nghệ số, kết nối vạn vật, dữ liệu lớn, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo, buộc chúng ta phải thích nghi và hành động mạnh mẽ.

Đề cập về tình hình đất nước, Thủ tướng cho biết, nước ta được cộng đồng quốc tế vinh danh là một nền kinh tế năng động, tăng trưởng nhanh tại châu Á với GDP tăng trung bình 6,3% trong 10 năm qua. Năm 2020, chúng ta là một trong 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất, đã thực hiện thắng lợi mục tiêu kép, đẩy lùi dịch bệnh và duy trì mức tăng trưởng dương (+2,91%), nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới. Quan trọng nhất là uy tín và ảnh hưởng của Việt Nam ngày một gia tăng trên trường quốc tế, đời sống vật chất và tinh thần của người dân phong phú, khá giả hơn kể cả vùng nông thôn, miền núi và hải đảo… Những kết quả trên cho thấy một triển vọng kinh tế rất tươi sáng phía trước; niềm tin xã hội, niềm tin thị trường, đặc biệt là niềm tin của các nhà đầu tư trong nước và quốc tế về sự phục hồi kinh tế của Việt Nam đang gia tăng mạnh mẽ.

Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng lần thứ XIII đặt ra mục tiêu phát triển của Việt Nam là: “Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng: Là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao”. Thủ tướng chia sẻ, đây là khát vọng, là điểm tầm nhìn chung cho cả dân tộc vươn lên. Và trên con đường tới đích, vẫn còn rất nhiều chông gai, thách thức, tiềm ẩn những nguy cơ của “bẫy thu nhập trung bình’’và tụt hậu. “Ta tiến nhưng thế giới chắc chắn không chờ chúng ta. Và vì thế phải đổi mới sáng tạo, phải có khát vọng về một Việt Nam hùng cường thành hiện thực mạnh mẽ hơn”.

Theo Thủ tướng, để thực hiện mục tiêu, khát vọng trên chúng ta phải dựa vào tri thức, khoa học công nghệ, và đặc biệt là đổi mới sáng tạo, đây là yếu tố nội sinh quan trọng của tăng trưởng. Chính công nghệ mới cùng với nguồn nhân lực phù hợp (có khả năng sử dụng, kiểm soát và sáng tạo công nghệ mới) là yếu tố quyết định cho tăng trưởng trong dài hạn, là chìa khóa để chúng ta đột phá trong phát triển, thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình. Thực tiễn đã cho thấy nhiều nước giàu tài nguyên nhưng không thể tăng trưởng nhanh và bền vững, ngược lại có nước có rất ít tài nguyên nhưng vẫn đạt được tăng trưởng kinh tế cao. Yếu tố quan trọng tạo nên sự khác biệt đó chính là con người và công nghệ. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam những năm gần đây được cải thiện liên tục, tăng 10 bậc từ năm 2015, đứng thứ 42/131 quốc gia, vùng lãnh thổ; đứng đầu nhóm 29 quốc gia, nền kinh tế cùng mức thu nhập. Đây là nền tảng quan trọng, là bệ phóng cho sắp tới.

Thời gian tới, cả nước ta, cả khu vực nhà nước và khu vực tư nhân, cần nhận thức đúng tầm quan trọng của đầu tư cho khoa học công nghệ và ưu tiên chi cho khoa học công nghệ một cách tương xứng hơn, hiệu quả hơn.

Lý giải điều này, Thủ tướng cho biết, vì tỷ lệ chi cho khoa học công nghệ của Việt Nam, cả khu vực nhà nước và tư nhân chỉ khoảng 0,44% GDP, mức rất thấp nhiều so mức bình quân của thế giới 2,23% GDP. Việt Nam đang tụt hậu về mức độ sẵn sàng công nghệ, về đổi mới sáng tạo và về năng suất lao động so với một số nước ở châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia và Singapore. Vì chúng ta chưa thực sự có những chính sách tốt, cơ chế tốt hoặc những bài toán hay, đúng tầm để kích thích sáng tạo và sự cống hiến của đông đảo các nhà khoa học và chuyên gia. Hành lang pháp lý và cơ chế chính sách còn thiếu đồng bộ, chưa thực sự tạo động lực cho phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ.

Rất ít doanh nghiệp Việt Nam quan tâm đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D), đổi mới sáng tạo, chuyển giao, ứng dụng công nghệ tiên tiến, ý tưởng mới vào sản xuất, kinh doanh. Và cũng vì năng lực nghiên cứu khoa học ứng dụng – khoa học phục vụ cuộc sống, công nghệ và đổi mới sáng tạo của chúng ta còn hạn chế và hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia còn non trẻ, manh mún. Thủ tướng cảnh báo, nếu không mạnh dạn đầu tư cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chúng ta sẽ bị mắc kẹt trong chính cái hố năng suất thấp, giá trị gia tăng thấp, và bẫy thu nhập trung bình của chính chúng ta. Do vậy, Thủ tướng hoan nghênh và đánh giá cao sự quyết tâm, nỗ lực của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức Triển lãm quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam, hành động thiết thực triển khai Nghị quyết 52-NQ/TW của Bộ Chính trị nhanh chóng đi vào thực tế, thúc đẩy vai trò trung tâm của doanh nghiệp trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, thể hiện rõ mong muốn Việt Nam là điểm đến của đổi mới sáng tạo trong khu vực.

Thủ tướng đánh giá, VIIE 2021 được tổ chức lần đầu tiên nhưng đã quy tụ được đông đảo các thành phần (với 156 gian hàng của 113 doanh nghiệp trong nước, 22 doanh nghiệp FDI, 21 viện, trường). Chất lượng và sự phong phú của các sản phẩm sáng tạo cho thấy tiềm năng lớn của các tổ chức, doanh nghiệp và các nhà sáng chế Việt Nam. “Tôi mong muốn triển lãm sẽ là sự kiện quốc tế tiêu biểu hằng năm về đổi mới sáng tạo Việt Nam, góp phần thúc đẩy kết nối sâu rộng các chủ thể của hệ sinh thái và mở rộng các liên kết, hợp tác với các đối tác quốc tế”.

Thủ tướng hoan nghênh đề xuất của một số bộ, ngành về việc báo cáo Thủ tướng lấy ngày 10-1 hằng năm là Ngày Đổi mới sáng tạo quốc gia. “Cũng trong khuôn khổ này, hôm nay chúng ta khởi công Dự án cơ sở Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia, với biểu tượng đại bàng cất cánh bay lên, nơi đây sẽ tạo ra những điều kiện lý tưởng về môi trường thể chế pháp luật, thử nghiệm chính sách mới, điều kiện hạ tầng, môi trường làm việc đặc biệt thuận lợi để thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam phát triển và vươn mình ra thế giới”, Thủ tướng nói, đồng thời mong rằng trong thời gian tới các bộ, ngành TP Hà Nội và các đối tác quốc tế tiếp tục phối hợp hỗ trợ để phát triển Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia đi vào hoạt động và vận hành hiệu quả trở thành mô hình tiên phong trong thúc đẩy đổi mới sáng tạo của Việt Nam.

Nhân dịp này, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, các cơ quan hoạch định chính sách và Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia một số công việc. Đó là nghiên cứu đề xuất chính sách, thể chế, khuyến khích và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực doanh nghiệp, nhất là lĩnh vực khởi nghiệp sáng tạo. Phát huy vai trò của các trường đại học, viện nghiên cứu trong việc tăng cường nền tảng vốn con người cho đổi mới sáng tạo, gắn liền các hoạt động nghiên cứu ứng dụng với nhu cầu doanh nghiệp, nhu cầu của nền kinh tế. Thúc đẩy liên kết các mạng lưới đổi mới sáng tạo trong và ngoài nước, trên cơ sở phát huy vai trò quan trọng của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia.

Tập trung hỗ trợ phát triển sản phẩm quốc gia dựa vào công nghệ mới, công nghệ cao, hình thành các ngành nghề mới và các sản phẩm mới, giá trị gia tăng cao, nhất là lĩnh vực mà Việt Nam có thế mạnh như nông nghiệp, công nghiệp chế biến chế tạo, công nghệ thông tin….

Thủ tướng khẳng định, việc tổ chức VIIE và khởi công NIC tiếp tục thể hiện cam kết của Chính phủ đồng hành cùng với doanh nghiệp, cá nhân đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng chúc Triển lãm quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2021 thành công tốt đẹp và phát triển hơn sau mỗi năm, để góp phần đưa Việt Nam thực sự là điểm đến của đổi mới sáng tạo trong kỷ nguyên cách mạng công nghiệp 4.0.

* Tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các đồng chí lãnh đạo đã thực hiện nghi thức khai mạc VIIE 2021 và khởi công NIC.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 9/1/2021

Công bố Nghị quyết về việc thành lập TP Phú Quốc thuộc tỉnh Kiên Giang

Tối 8-1, tại TP Phú Quốc (Kiên Giang), lãnh đạo tỉnh Kiên Giang long trọng tổ chức buổi Lễ công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập TP Phú Quốc thuộc tỉnh Kiên Giang và các phường thuộc TP Phú Quốc. 

Đến dự có đồng chí Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; đồng chí Uông Chu Lưu, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành TƯ; lãnh đạo tỉnh Kiên Giang, lãnh đạo TP Phú Quốc và hàng nghìn người dân đang sinh sống, làm ăn trên đảo Phú Quốc.

Phát biểu tại buổi lễ, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đánh giá cao những kết quả, nỗ lực của chính quyền, quân và dân Phú Quốc nói riêng và tỉnh Kiên Giang nói chung. Đồng chí Trương Hòa Bình cho rằng, thời gian qua, Phú Quốc đã có bước phát triển vượt bậc, từ một huyện đảo khó khăn cách biệt với các thành phố lớn của cả nước, nhưng nay Phú Quốc đã có sân bay quốc tế, cảng biển quốc tế, lưới điện quốc gia. Nhiều tập đoàn kinh tế lớn đã có mặt tại Phú Quốc đầu tư xây dựng nhiều công trình với quy mô lớn trang bị hiện đại đạt tiêu chuẩn tầm cỡ khu vực và quốc tế.

Ngày nay, Phú Quốc đã thực sự phát triển với dáng dấp, hình hài của một đô thị hiện đại, thông minh, năng động được nhiều du khách trong nước và quốc tế biết đến. Cùng với sự phát triển kinh tế – xã hội, quá trình đô thị hóa nhanh trên địa bàn trong thời gian qua đã đặt ra những yêu cầu mới cần thiết để Phú Quốc có một bộ máy chính quyền đô thị có trình độ phát triển cao, hiện đại, đủ năng lực thực thi có hiệu quả công tác quản lý hành chính nhà nước.

“Vì vậy việc Phú Quốc trở thành thành phố trực thuộc tỉnh Kiên Giang có ý nghĩa vô cùng quan trọng, không chỉ là xu thế tất yếu mà còn góp phần rất lớn vào việc ổn định phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh ở các khu vực trọng điểm phía Nam” – đồng chí Trương Hòa Bình nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đề nghị thời gian tới, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân TP Phú Quốc tiếp tục nắm bắt cơ hội, khai thác tối đa lợi thế sẵn có và nguồn lực nội tại, tranh thủ thời cơ tích cực đổi mới, đoàn kết nhất trí, tập trung trí tuệ, sức lực xây dựng bộ máy chính trị vững mạnh, phấn đấu thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ chính trị, kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh; xây dựng Phú Quốc trở thành một thành phố thông minh, phát triển nhanh và bền vững, hiện đại, văn minh cùng với TP Rạch Giá và TP Hà Tiên trở thành ba trụ cột trong phát triển kinh tế của tỉnh Kiên Giang và vùng động bằng sông Cửu Long.

Phó Thủ tướng cũng dặn dò chính quyền tỉnh Kiên Giang, TP Phú Quốc cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó, có việc quy hoạch phát triển Phú Quốc phải có tầm nhìn dài hạn ít nhất từ 50 năm trở lên, đáp ứng nhu cầu phát triển của cả trước mắt và lâu dài. Tiếp đến là trong phát triển cơ sở hạ tầng đáp ứng nhu cầu dịch vụ cao cấp nhưng phải giữ gìn vẻ đẹp tự nhiên, giữ gìn cảnh quan môi trường và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của Phú Quốc.

Phát triển bền vững, bảo vệ môi trường biển và hải đảo, nhất là phải bảo vệ hệ sinh thái biển, sinh vật biển, rạng san hô, xử lý nước thải, chất thải, chế tài xử lý nghiêm đối với các hành vi phá hoại môi trường. Trước mắt, cần sớm nghiên cứu, đề xuất xây dựng cơ chế chính sách đặc thù, đột phát cho TP Phú Quốc như: mô hình chính quyền đô thị đặc thù biển đảo, cơ chế chính sách để thu hút các nhà đầu tư lớn, có năng lực thực sự… Tạo điều kiện cho Phú Quốc phát triển trở thành 1 trung tâm du lịch, thương mại lớn của cả nước, khu vực và quốc tế với bốn trụ cột chính: công nghiệp giải trí, du lịch nghỉ dưỡng, dịch vụ tài chính ngân hàng và kinh tế biển…

Tính đến nay, trên địa bàn TP Phú Quốc có 327 dự án đầu tư còn hiệu lực trong các khu quy hoạch với tổng diện tích 10.827ha, tổng số vốn đăng ký là 357.532 tỉ đồng. Trong các dự án đầu tư nói trên, có 58 dự án phát triển đô thị diện tích khoảng 1.663ha, ước tổng vốn 58.818 tỉ đồng. Có 166 dự án phát triển du lịch với diện tích khoảng 5.714ha, tổng vốn đầu tư ước khoảng 256.595 tỉ đồng.

Đến nay, có 48 dự án đầu tư ở Phú Quốc đã đi vào hoạt động (tăng một dự án so với năm 2019). Trong số này có nhiều dự án quy mô cực kỳ hoành tráng như: quần thể du lịch, nghỉ dưỡng có loại hình dịch vụ casino của tập đoàn Vingroup ở phía bắc đảo Phú Quốc.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 6/1/2021

Điện của Thường trực Ban Bí thư về tăng cường công tác phòng, chống dịch Covid-19

Ngày 5-1, thừa lệnh của Thường trực Ban Bí thư, đồng chí Lê Minh Hưng, Ủy viên T.Ư Ðảng, Chánh Văn phòng T.Ư Ðảng ký ban hành Điện của Thường trực Ban Bí thư về tăng cường công tác phòng, chống dịch Covid-19 gửi Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19; các tỉnh ủy, thành ủy; các ban đảng, ban cán sự đảng, đảng đoàn, đảng ủy trực thuộc Trung ương; các đảng ủy đơn vị sự nghiệp Trung ương. Nội dung Ðiện nêu rõ:

Hiện nay, đại dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp ở nhiều quốc gia trên thế giới. Vaccine phòng bệnh chưa được sử dụng rộng rãi, đã xuất hiện các chủng mới của virus có khả năng lây lan nhanh, mạnh hơn trước. Tại Việt Nam, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự đồng tình, hưởng ứng của người dân, dịch bệnh cơ bản đã được kiểm soát tốt. Tuy nhiên, nguy cơ ca nhiễm xâm nhập và gây lây lan trong cộng đồng vẫn luôn thường trực do nguyện vọng của đồng bào ta từ nước ngoài trở về nước đón Tết Tân Sửu 2021 rất lớn. Vừa qua, ở một số nơi đã có biểu hiện lơ là, chủ quan, không áp dụng và thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo chỉ đạo của cấp trên và khuyến cáo của các cơ quan chức năng.

Để chủ động phòng, chống dịch bệnh hiệu quả trong thời điểm hết sức quan trọng này, chuẩn bị các điều kiện tốt nhất tổ chức thành công Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và đón Tết Nguyên đán Tân Sửu an toàn, Thường trực Ban Bí thư yêu cầu:

1. Các cấp ủy, tổ chức đảng quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc văn bản chỉ đạo của Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 và hướng dẫn của Bộ Y tế.
2. Ban Cán sự Đảng Chính phủ, ban thường vụ các tỉnh ủy, thành ủy tăng cường chỉ đạo công tác kiểm soát đường biên giới, đường bộ, đường thuỷ quản lý chặt chẽ xuất, nhập cảnh, không để xảy ra tình trạng nhập cảnh, vượt biên trái phép gây ra lây nhiễm Covid-19 trong cộng đồng; quản lý chặt chẽ các địa bàn, phát hiện kịp thời những trường hợp xâm nhập trái phép. Điều tra, triệt phá các đường dây đưa người vượt biên trái phép, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm.
3. Chỉ đạo thực hiện nghiêm các quy định về cách ly tại cơ sở cách ly tập trung và cách ly tại nơi lưu trú theo hướng dẫn của các cơ quan chức năng. Tăng cường giám sát chặt chẽ việc thực hiện các biện pháp cách ly đối với các trường hợp nhập cảnh, tuyệt đối không để lây lan dịch bệnh trong khu cách ly và lây lan từ khu cách ly ra cộng đồng.
4. Hạn chế tổ chức các sự kiện đông người; hạn chế tổ chức các lễ hội; có giải pháp phòng, chống dịch đối với các khu phố đi bộ, các khu vui chơi tập trung đông người, hoạt động bắn pháo hoa…; quản lý chặt chẽ các khu vực chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, các quán bar, karaoke, vũ trường; thực hiện việc kiểm tra và xử phạt các trường hợp không đeo khẩu trang theo quy định.
5. Bí thư tỉnh ủy, thành ủy, người đứng đầu cấp ủy đảng trực tiếp chỉ đạo thực hiện công tác phòng, chống dịch tại địa phương, chịu trách nhiệm trước Bộ Chính trị, Ban Bí thư về các hoạt động phòng, chống dịch trên địa bàn. Chỉ đạo các cơ quan chức năng đề cao cảnh giác, thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch ở các cơ sở khám, chữa bệnh; sớm phát hiện ca nhiễm (nếu có), khẩn trương thực hiện việc truy vết, khoanh vùng, cách ly, dập tắt ổ dịch; chuẩn bị đầy đủ phương tiện, dụng cụ, sinh phẩm xét nghiệm, thuốc men cho tình huống dịch bệnh lây lan trong cộng đồng trên địa bàn. Thực hiện nghiêm túc phương châm bốn tại chỗ trong công tác phòng, chống dịch.
6. Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông tập trung chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí cung cấp thông tin kịp thời, chính xác để người dân có người thân ở nước ngoài chủ động vận động người thân không nhập cảnh trái phép, chủ động khai báo với cơ quan chức năng khi phát hiện trường hợp nhập cảnh trái phép.
7. Ban Dân vận Trung ương, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, đặc biệt, tại cơ sở tiếp tục phổ biến, tuyên truyền nâng cao nhận thức của nhân dân trong việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19; phát huy vai trò, trách nhiệm của mỗi người dân trong công tác bảo vệ, nâng cao sức khoẻ của bản thân và cộng đồng.
8. Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19, Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế, ban cán sự đảng, đảng đoàn các bộ, ngành chỉ đạo toàn ngành thực hiện chế độ công tác với tinh thần sẵn sàng ứng phó mọi tình huống dịch bệnh. Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế sớm có phương án về việc hợp tác với nước ngoài sản xuất, mua vắc-xin của nước ngoài, nghiên cứu sản xuất vắc-xin trong nước, báo cáo Thường trực Chính phủ xem xét, quyết định.

Văn phòng Trung ương Ðảng chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nắm tình hình triển khai thực hiện và báo cáo Ban Bí thư về kết quả thực hiện công văn này.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 11/1/2021

Thành lập Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam

Thủ tướng Chính phủ vừa ký Quyết định số 37/2020/QĐ-TTg, có hiệu lực từ ngày 20-2-2021 thành lập Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam (VNX) theo mô hình công ty mẹ – công ty con trên cơ sở sắp xếp lại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Sở Giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh (HoSE).

VNX là công ty mẹ được tổ chức theo mô hình công ty TNHH một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. VNX có vốn điều lệ ba nghìn tỷ đồng, trụ sở chính đặt tại Hà Nội, nắm giữ 100% vốn điều lệ Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và Sở Giao dịch Chứng khoán TP Hồ Chí Minh (HoSE). VNX có nhiệm vụ chính là xây dựng và ban hành các quy chế về niêm yết chứng khoán, giao dịch chứng khoán, công bố thông tin, thành viên của VNX và các quy chế nghiệp vụ khác liên quan tổ chức và hoạt động thị trường giao dịch chứng khoán; ban hành tiêu chí giám sát giao dịch…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 4/1/2021

Ngành tư pháp hoàn thành rà soát 8.800 văn bản quy phạm pháp luật

Bộ Tư pháp mới đây công bố 10 sự kiện nổi bật năm 2020 của ngành Tư pháp; trong đó đáng chú ý ngành đã rà soát, kiến nghị hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) theo các chuyên đề; tham mưu chính sách ứng phó kịp thời tác động của đại dịch Covid-19.

Các bộ, cơ quan ngang bộ và Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về rà soát VBQPPL do Bộ trưởng Tư pháp làm Tổ trưởng đã tập trung rà soát gần 8.800 VBQPPL thuộc các lĩnh vực quản lý nhà nước do các cơ quan trung ương ban hành đang có hiệu lực. Trong đó có 10 chuyên đề, lĩnh vực pháp luật liên quan trực tiếp hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh để phát hiện các quy định của pháp luật mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập. Kết quả rà soát được Chính phủ báo cáo Quốc hội (QH) khóa XIV tại kỳ họp thứ 10 và nhận được sự đánh giá cao của các đại biểu QH; sự quan tâm, hưởng ứng của các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp.

Trước tác động của đại dịch Covid-19, bộ, ngành Tư pháp chủ động nghiên cứu, góp ý, thẩm định kịp thời về cơ sở pháp lý để tham mưu cho Ủy ban Thường vụ QH, Chính phủ, chính quyền các cấp những chính sách, giải pháp thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống dịch, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Đồng thời, ngành tư pháp tiếp tục tham mưu giúp Chính phủ hoàn thành việc tổng kết Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24-5-2005 về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020; Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2-6-2005 về Chiến lược Cải cách tư pháp đến năm 2020 và ba chỉ thị của Ban Bí thư T.Ư Đảng về: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức và hoạt động của luật sư; hợp tác với nước ngoài trong lĩnh vực pháp luật, cải cách hành chính và cải cách tư pháp; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.

Bên cạnh đó, bộ, ngành tư pháp đã tham mưu cho Đảng, QH và Chính phủ tiếp tục thể chế hóa kịp thời, đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, các cam kết quốc tế mà nước CHXHCN Việt Nam là thành viên, các quy định của Hiến pháp nhằm bảo đảm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân… Bộ Tư pháp đã phối hợp các bộ, ngành tham mưu Chính phủ xây dựng, trình QH, Ủy ban Thường vụ QH thông qua 17 luật và nhiều nghị quyết, văn bản quan trọng khác.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 4/1/2021

Tổng kết thi hành Luật Đất đai và xây dựng Dự án Luật Đất đai (sửa đổi)

Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng vừa ký ban hành Kế hoạch và Quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo tổng kết thi hành Luật Đất đai và xây dựng Dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Theo đó, tổng kết thi hành Luật Đất đai tập trung các nội dung cơ bản như: Đánh giá chồng chéo, mâu thuẫn và không thống nhất giữa Luật Đất đai năm 2013 với Luật chuyên ngành liên quan; kết quả tổ chức thực hiện các quy định về đất đai; kết quả đạt được của Luật Đất đai và thực tiễn thi hành trong việc nâng cao chất lượng công tác quản lý nhà nước về đất đai; những hạn chế, bất cập trong các quy định của Luật Đất đai, các văn bản quy định chi tiết thi hành và thực tiễn tổ chức thực hiện quy định của Luật; xác định và phân tích rõ nguyên nhân khách quan và chủ quan của những hạn chế, bất cập đó. Đề xuất, kiến nghị, sửa đổi, bổ sung những nội dung của Luật Đất đai và các pháp luật khác liên quan.

Phó Thủ tướng chỉ đạo thông qua kế hoạch và tiến độ xây dựng Luật Đất đai sửa đổi; xây dựng Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) theo quy định và tổ chức lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương và các tổ chức, cá nhân liên quan; hoàn thiện hồ sơ và gửi Bộ Tư pháp thẩm định, trình Chính phủ và hoàn thiện hồ sơ để Chính phủ trình Quốc hội.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 2/1/2021

Khu di tích Bạch Đằng Giang (Hải Phòng) đón nhận Bằng xếp hạng di tích lịch sử quốc gia

Tối 2-1, tại Khu di tích Bạch Đằng Giang, Thành ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hải Phòng tổ chức trọng thể Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia Khu di tích Bạch Đằng Giang và chương trình nghệ thuật Hào khí Bạch Đằng Giang. Dự lễ có Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.

Cùng dự có các Ủy viên Bộ Chính trị: Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Quốc phòng; Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Công an và các Bí thư T.Ư Đảng: Phan Đình Trạc, Trưởng ban Nội chính T.Ư; Nguyễn Hòa Bình, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Cùng đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành T.Ư, TP Hải Phòng và các tỉnh, thành phố bạn…

Khu di tích Bạch Đằng Giang được xây dựng tại vùng đất Tràng Kênh – Bạch Đằng (huyện Thủy Nguyên). Vùng đất này là địa danh nổi tiếng với ba trận thủy chiến trong lịch sử hào hùng của cha ông ta chống quân xâm lược. Những trận chiến lịch sử vang dội đó gắn liền với tên tuổi các bậc hào kiệt: Vua Lê Đại Hành, Quốc Công Tiết chế Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn và Đức Vương Ngô Quyền.

Khu di tích Bạch Đằng Giang được xây dựng để tưởng nhớ các vị anh hùng dân tộc lập nên những chiến thắng vang dội trên dòng sông Bạch Đằng lịch sử. Trong đó, có các công trình tiêu biểu như: trụ Chiến thắng khắc bảy chữ “Giang san vượng khí Bạch Đằng thâu” (tạm dịch là “Khí thiêng sông núi đọng lại ở chốn Bạch Đằng”) và lưu khắc công lao và thần tích của Đức vua Ngô Quyền, Lê Đại Hành Hoàng đế và Đức Thánh Trần…; đền Tràng Kênh thờ Đức Vương Ngô Quyền- người khai sinh trận địa cọc Bạch Đằng, đánh thắng quân Nam Hán năm 938, chấm dứt 1117 năm Bắc thuộc, mở ra nền văn minh Đại Việt; Đền Tràng Kênh Vọng Đế, thờ Đức Vua Lê Đại Hành, năm 981 người tái tạo lại địa cọc của Ngô Quyền, có công đánh Tống, bình Chiêm, đưa Đại Cồ Việt ngang hàng với Đại Hán; Linh từ Tràng Kênh thờ Quốc Công Tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn – người có công ba lần đánh bại Nguyên Mông và đỉnh cao là chiến thắng Bạch Đằng 1288, đập tan dã tâm xâm lược nước ta của đế chế Nguyên Mông, mở ra nền văn minh Đông A rực rỡ…

Cùng với đó là các công trình Trúc Lâm tự Tràng Kênh; đền thờ Thánh Mẫu; đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh; khu nhà bảo tàng và Quảng trường Chiến thắng…

Hào khí Bạch Đằng Giang – một chương trình nghệ thuật sử thi hoành tráng đã được hàng trăm nghệ sĩ biểu diễn đã tái hiện lại những trường đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc. Nơi cửa sông Bạch Đằng, các bậc tiền nhân anh hùng đã lãnh đạo nhân dân ta kiên cường, anh dũng và mưu trí sáng tạo dựng lên những trận chiến oai hùng, đánh bại quân xâm lược, những chiến công vang dội đã lưu danh sử sách muôn đời…

Hoạt động thể hiện sự tri ân sâu sắc của thế hệ hôm nay đối với các anh hùng dân tộc đã có công lớn trong các trận chiến trên sông Bạch Đằng; khẳng định tiềm năng và trí tuệ của con người Việt Nam; những giá trị nổi bật của các trận thắng trên sông Bạch Đằng đối với lịch sử Việt Nam và thế giới.

Đây cũng là dịp để các thế hệ hôm nay khơi dậy, nêu cao lòng tự hào, tự tôn dân tộc; góp phần giáo dục và phát huy truyền thống lịch sử văn hóa, truyền thống yêu nước và đấu tranh hào hùng của dân tộc ta hôm nay và mai sau. Đồng thời, đây cũng là hoạt động nhằm tuyên truyền những giá trị khoa học, giá trị lịch sử, giá trị văn hóa của khu Di tích quốc gia Bạch Đằng Giang lịch sử.

Khu di tích Bạch Đằng Giang là một địa điểm du lịch tâm linh thực hiện thành công “ba không”: không thương mại, không thu phí, không rác thải và thu hút đông đảo du khách thập phương đến thưởng ngoạn.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 2/1/2021

Tổng kết Chiến lược quốc gia phòng, chống tham nhũng

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình vừa ký Quyết định ban hành Kế hoạch tổng kết Chiến lược quốc gia phòng, chống tham nhũng (CLQGPCTN) đến năm 2020 và Kế hoạch thực hiện Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng (UNCAC).

Theo đó, yêu cầu việc tổng kết CLQGPCTN và Kế hoạch thực thi UNCAC phải bảo đảm toàn diện và sâu sắc; trên cơ sở đánh giá cụ thể kết quả thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp PCTN tại Nghị quyết T.Ư 3, khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, lãng phí; tập trung đánh giá tình hình thực hiện CLQGPCTN đến năm 2020, Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện công tác PCTN đến năm 2020 (Ban hành kèm theo Nghị quyết số 126/NQ-CP ngày 29-11-2017 của Chính phủ), đồng thời rà soát, đánh giá phù hợp, tương thích pháp luật Việt Nam đối với UNCAC.

Nội dung tổng kết bao gồm: Việc lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật PCTN, CLQG PCTN đến năm 2020, Chương trình hành động của Chính phủ về PCTN, UNCAC; việc thực hiện các nhóm giải pháp; việc nội luật hóa, thực thi UNCAC và công tác hợp tác quốc tế về PCTN; đánh giá mức độ thực hiện các mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể của Chiến lược quốc gia trong công tác PCTN…

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 1/1/2021

Công bố Nghị quyết về việc thành lập TP Thủ Đức thuộc TP Hồ Chí Minh

Sáng 31-12, Thành ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ TP Hồ Chí Minh tổ chức Lễ công bố Nghị quyết 1111 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và thành lập TP Thủ Đức thuộc TP Hồ Chí Minh.

Đến dự có các đồng chí nguyên Ủy viên Bộ Chính trị: Lê Hồng Anh, nguyên Thường trực Ban Bí thư; Trương Vĩnh Trọng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ; đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh, theo dõi, chỉ đạo Đảng bộ TP Hồ Chí Minh; đồng chí Nguyễn Văn Nên, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh; đồng chí Uông Chu Lưu, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội cùng các đồng chí nguyên là lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các ban, ngành TP Hồ Chí Minh, các cán bộ lão thành cách mạng, các Mẹ Việt Nam Anh hùng.

Ngay sau phần công bố Nghị quyết 1111 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đã trao Nghị quyết 1111 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho lãnh đạo TP Hồ Chí Minh.

Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong khẳng định: Ban Chỉ đạo thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và thành lập thành phố Thủ Đức thuộc TP Hồ Chí Minh nhận thức rằng, vấn đề trước mắt là ổn định tổ chức bộ máy, nhân sự khi tiến hành sáp nhập quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức, bảo đảm không ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của cán bộ công chức, viên chức, người lao động, người dân và doanh nghiệp khi ngày 7- 2- 2021 bộ máy của thành phố Thủ Đức chính thức được thành lập. TP Hồ Chí Minh cũng xác định khi thực hiện chuyển đổi các loại giấy tờ có liên quan đến đời sống, an sinh xã hội, kinh doanh cho cá nhân và tổ chức với nguyên tắc không thu các loại lệ phí khi thực hiện việc chuyển đổi do thay đổi địa giới đơn vị hành chính.

Theo ông Nguyễn Thành Phong, thành phố Thủ Đức là mô hình thành phố trong thành phố trực thuộc Trung ương đầu tiên của cả nước. Thành phố Thủ Đức dự kiến sẽ đóng góp khoảng 30% GRDP của thành phố Hồ Chí Minh và chiếm khoảng 7% GDP cả nước. Đây là động lực mới cho tăng trưởng nhanh và bền vững của thành phố Hồ Chí Minh và Vùng kinh tế trọng điểm phía nam.

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, theo dõi và chỉ đạo Đảng bộ TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Quận 2, 9 và Thủ Đức đã có nhiều tiền đề quan trọng để hình thành một khu đô thị sáng tạo, tương tác cao, nếu được quy hoạch hợp lý, bổ sung các cấu phần còn thiếu, sẽ trở thành một trung tâm kinh tế 4.0 của thành phố, là hạt nhân cho phát triển kinh tế của thành phố và khu vực Đông Nam Bộ. Đồng thời, xuất hiện nhu cầu cần phải sát nhập ba quận này thành một đơn vị hành chính mới có một quy hoạch thống nhất, một hệ thống chính sách thống nhất, một chính quyền quản lý thống nhất. Đó là lý do phải thành lập thành phố Thủ Đức – một thành phố kinh tế tri thức, một động lực đột phá phát triển kinh tế của thành phố.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 15/1/2021

Việt Nam dẫn đầu Đông – Nam Á về phục hồi kinh tế

Viện Kế toán Công chứng Anh và xứ Uên (ICAEW) vừa đưa ra nhận định, Việt Nam và Xin-ga-po là hai nước kiểm soát thành công dịch đã vươn lên dẫn đầu khu vực Ðông – Nam Á về phục hồi kinh tế.

Trong đó, Việt Nam là nền kinh tế duy nhất có mức tăng trưởng dương năm 2020, dự báo GDP tăng 8% vào năm 2021. ICAEW cũng đánh giá, sự phục hồi kinh tế khu vực năm 2021 còn phụ thuộc nhiều vào việc nới lỏng các biện pháp phong tỏa, đà phục hồi kinh tế toàn cầu và việc triển khai tiêm vắc-xin phòng Covid-19 thành công. Do đó, tiến độ tiêm chủng vắc-xin vẫn là một thước đo quan trọng quyết định phục hồi kinh tế. Các biện pháp phong tỏa và giãn cách xã hội kéo dài được cho là đã hạn chế tăng trưởng GDP toàn cầu trong năm nay, khiến tốc độ tăng trưởng kinh tế và hoạt động thương mại như trước khi xảy ra đại dịch Covid-19 sẽ không thể diễn ra trước thời điểm cuối năm 2021.

Nhìn chung, tăng trưởng GDP của Ðông – Nam Á dự kiến sẽ phục hồi mạnh mẽ lên mức 6,2% vào năm 2021, do tác động của GDP thấp từ năm trước, cũng như các chính sách vĩ mô được thiết lập vẫn rất phù hợp, như chính sách tài khóa mở rộng và lãi suất thấp. Năm 2020 cho thấy Ðông – Nam Á đã trải qua quá trình phục hồi ba tốc độ, với sự khác biệt chủ yếu do mức độ thành công khác nhau của mỗi quốc gia trong việc ngăn chặn làn sóng nhiễm Covid-19 mới và thực hiện các chiến lược mở cửa lại nền kinh tế của họ một cách an toàn, cũng như chính sách hỗ trợ tài khóa và tiền tệ.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 14/1/2021

Công bố 92 sản phẩm công nghiệp tiêu biểu

Ngày 13-1, Sở Công thương TP Hồ Chí Minh công bố danh sách 92 sản phẩm công nghiệp và công nghiệp hỗ trợ tiêu biểu năm 2020. Chương trình được UBND thành phố Hồ Chí Minh triển khai hai năm một lần kể từ năm 2016, qua ba lần bình chọn, số lượng sản phẩm và doanh nghiệp tham gia ngày càng tăng. Năm 2016 có 46 hồ sơ đăng ký, năm 2018 có 65 hồ sơ và năm 2020 là 110 hồ sơ với 63 doanh nghiệp đăng ký tham gia. Trong số này, ngành cơ khí – điện có 30 sản phẩm; ngành chế biến lương thực – thực phẩm 25 sản phẩm; ngành cao-su – nhựa 22 sản phẩm; ngành dệt may 11 sản phẩm,…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 12/1/2021

Khánh thành hầm đường bộ Hải Vân 2

Ngày 11-1, tại cửa phía nam hầm Hải Vân thuộc địa phận quận Liên Chiểu (TP Đà Nẵng), Bộ Giao thông vận tải (GTVT), UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, TP Đà Nẵng và Tập đoàn Đèo Cả tổ chức khánh thành hầm Hải Vân 2, hầm đường bộ có quy mô lớn nhất khu vực Đông-Nam Á. Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng dự và phát biểu ý kiến chỉ đạo.

Công trình này cũng được gắn biển công trình chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII.

Theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, đèo Hải Vân trong quá khứ là cung đường đèo hiểm trở, thường xuyên xảy ra tai nạn và ùn tắc giao thông. Sau khi hầm Hải Vân 1 do Nhật Bản tài trợ hoàn thành năm 2005, đã cải thiện cơ bản điều kiện giao thông trên tuyến Quốc lộ 1, rút ngắn hành trình trên tuyến xuyên Việt.

Thời gian qua, lượng phương tiện tăng trưởng nhanh đã dẫn tới quá tải, việc xây dựng hầm Hải Vân 2 là nhu cầu cấp thiết. Tập đoàn Đèo Cả tiên phong đầu tư dự án BOT hầm Đèo Cả đã khẳng định sự tiến bộ, vươn lên của doanh nghiệp Việt Nam.

“Công trình hoàn thành đúng tiến độ, chất lượng, với công nghệ phức tạp trong thi công cầu đường có đóng góp rất lớn của các cán bộ, kỹ sư Tập đoàn Đèo Cả. Đây là tin vui của ngành GTVT, món quà quý chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, khẳng định Tập đoàn Đèo Cả là đơn vị số 1 tại Việt Nam trong việc đầu tư, quản lý những dự án hạ tầng giao thông lớn của đất nước”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng cũng chỉ đạo các bộ, ngành liên quan khẩn trương xem xét tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng giao thông, trong đó có những khó khăn, vướng mắc của Tập đoàn Đèo Cả tại dự án hầm Đèo Cả.

Hạng mục hầm Hải Vân 2 dài 6,2 km (chiều dài tuyến 12,4 km bao gồm cả đường dẫn) là công trình hầm đường bộ dài nhất khu vực Đông-Nam Á, được Tập đoàn Đèo Cả đề xuất đầu tư, triển khai sau khi thực hiện một loạt công trình hầm Đèo Cổ Mã, Đèo Cả, Đèo Cù Mông. Đây là một công trình kỷ lục, khẳng định năng lực của Việt Nam, của doanh nghiệp Việt Nam trong việc thực hiện một dự án mang tầm cỡ quốc tế.

Trong quá trình xây dựng, nhà đầu tư phải xử lý các khâu kỹ thuật phức tạp, vừa thi công hầm Hải Vân 2 vừa bảo đảm an toàn công trình, an toàn giao thông cho hầm Hải Vân 1.

Trước đây, thời gian hoàn thành hầm Hải Vân 1 sau 5 năm, còn thi công hầm Hải Vân 2, nhà đầu tư gặp nhiều khó khăn về tài chính và yếu tố tự nhiên bất thuận, nhưng với nỗ lực cao độ của các bên, dự án đã về đích đúng hẹn chỉ sau bốn năm.

Hiện nay, dự án hầm qua Đèo Cả vẫn tồn tại những vướng mắc kéo dài cần được giải quyết để bảo đảm quyền lợi cho nhà đầu tư khi dự án đã được đưa vào khai thác, sử dụng. Đó là phần vốn ngân sách nhà nước cam kết đóng góp vẫn còn 1.180 tỷ đồng chưa được giải ngân; tình trạng tranh chấp trạm thu phí Bắc Hải Vân đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho nhà đầu tư (ước tính 486 tỷ đồng); việc điều chỉnh cơ chế thu phí tại trạm La Sơn – Túy Loan để hoàn vốn cho dự án so với hợp đồng đã ký đến nay vẫn chưa được cấp có thẩm quyền giải quyết dứt điểm, gây thiệt hại cho nhà đầu tư hơn 186 tỷ đồng; việc hoàn thuế VAT gặp khó khăn vì cơ chế, phương án thực hiện chưa thống nhất, gây thiệt hại cho nhà đầu tư 200 tỷ đồng; hướng tuyến cao tốc đoạn Bình Định – Phú Yên theo quy hoạch về phía tây hầm Cù Mông khiến việc đầu tư xây dựng cao tốc giai đoạn sau sẽ gây thêm lãng phí.

Nhận thức nhu cầu đi lại của người dân trong dịp cao điểm Tết Nguyên đán rất cần thiết, tuy nhiên việc đưa dự án vào khai thác, vận hành sẽ phát sinh nhiều chi phí (điện, nước, nhân công, bảo trì, bảo dưỡng hằng tháng,…) trong khi các vướng tài chính kéo dài vẫn chưa được giải quyết.

Vì vậy, Tập đoàn Đèo Cả sẽ cố gắng tổ chức vận hành cho các phương tiện lưu thông qua hai ống hầm trong 20 ngày, từ ngày 1-2 đến hết ngày 21-2-2021 (tức từ ngày 20 tháng Chạp năm Canh Tý đến ngày 10 tháng Giêng năm Tân Sửu).

Sau thời gian trên, hầm Hải Vân 2 sẽ tạm dừng vận hành (hầm Hải Vân 1 vẫn hoạt động bình thường) để chờ cơ quan nhà nước giải quyết các kiến nghị nhà đầu tư đã báo cáo nhiều lần trước đây.

Theo ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả, sau Tết Nguyên đán, đơn vị buộc phải đóng hầm Hải Vân 2, sẽ ảnh hưởng đến nhân dân khi các vướng mắc vẫn chưa được giải quyết. Điều đó dẫn tới sự lãng phí tài sản lớn của doanh nghiệp và người dân chính là đối tượng chịu thiệt hại.

“Để giải quyết kịp thời những khó khăn vướng mắc, Tập đoàn Đèo Cả kiến nghị Quốc hội, Chính phủ; các bộ: GTVT, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính,… quan tâm xem xét, chỉ đạo để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc của dự án”, ông Hoàng đề nghị.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 11/1/2021

Đưa vào khai thách đường cất hạ cánh, đường lăn tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất

Ngày 10-1, tại cảng hàng không Quốc tế Tân Sơn Nhất, TP Hồ Chí Minh, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã tổ chức khánh thành đưa vào khai thác các đuờng cất hạ cánh, đường lăn thuộc các Dự án cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh và đường lăn tại cảng hàng không Quốc tế Nội Bài và cảng hàng không Quốc tế Tân Sơn Nhất giai đoạn 1!. Đồng chí Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ dự.

Đây là hai công trình được tổ chức triển khai theo lệnh khẩn cấp của Chính phủ tại Nghị quyết 41/NQ-CP ngày 9-4-2020 vì hệ thống đường cất hạ cánh, đường lăn của hai cảng hàng không quốc tế này bị xuống cấp trong suốt một thời gian dài.

Dự án cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh, đường lăn cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất có tổng mức đầu tư 2.015,3 tỷ đồng; được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước với mục tiêu: Cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh 25R/07L và vuốt dốc vào các đường lăn nối W6, W4, NS1, E1; xây dựng các đường lăn thoát nhanh (W2, W4A), đường lăn song song (W11A); xây dựng, cải tạo nâng cấp các đoạn đường lăn nối (N1, W3, W5, W5A, W7, W9); xây dựng các công trình phục vụ quản lý bay, đèn tín hiệu, sơn kẻ tín hiệu, hệ thống thoát nước và các công trình phụ trợ đồng bộ.

Dự án được chia thành hai giai đoạn, trong đó giai đoạn một thực hiện trong thời gian sáu tháng, tiến hành sửa chữa đường băng 25R/07L, dài 3km, rộng gần 46m; bốn đường lăn nối E1, NS1, W4, W6 cùng các công trình phụ trợ. Trong giai đoạn hai, dự án sẽ tiếp tục hoàn thiện các hạng mục còn lại, phấn đấu kết thúc trước 31-12-2021.

Dự án cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh, đường lăn cảng hàng không quốc tế Nội Bài có tổng mức đầu tư 2.031,6 tỷ đồng, có mục tiêu tiến hành cải tạo, nâng cấp đường cất/hạ cánh 11L/29R (1A) và đường cất/hạ cánh 11R/29L (1B); xây dựng mới các đường lăn thoát nhanh S3A, S5B, S6B; cải tạo, nâng cấp các đường lăn hiện hữu (S1, S1A, S2, S3, S4, S5, S5A, S6, S7); xây dựng các công trình phục vụ quản lý bay, đèn tín hiệu, sơn kẻ tín hiệu…

Dự án cũng được chia thành hai giai đoạn, trong đó giai đoạn một thực hiện trong thời gian sáu tháng, tiến hành cải tạo 3.000 m đường cất hạ cánh 1B và các đường lăn nối, hệ thống thoát nước.. Giai đoạn 2 sẽ hoàn thành các hạng mục còn lại của đường cất hạ cánh 1B và hoàn thiện đường 1A, các đường lăn nối, kết thúc trước dịp Tết Nguyên đán năm 2022.

Việc hoàn thành Dự án cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh, đường lăn cảng hàng không Quốc tế Tân Sơn Nhất và Dự án cải tạo, nâng cấp đường cất hạ cánh, đường lăn cảng hàng không Quốc tế Nội Bài sẽ nâng cao năng lực khai thác, bảo đảm an ninh an toàn cho hoạt động hàng không dân dụng tại hai sân bay lớn nhất Việt Nam; góp phần vào sự phục hồi, phát triển kinh tế, đáp ứng nhu cầu đi lại, đẩy mạnh giao thương trong nước cũng như quốc tế, đặc biệt là việc bảo đảm an toàn trong khai thác hoạt động bay cũng như đảm bảo quốc phòng an ninh trong khu vực và của đất nước.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình biểu dương những cố gắng nỗ lực của Bộ Giao thông vận tải, các đơn vị thi công đã khắc phục nhiều khó khăn, nỗ lực phấn đấu, lao động làm việc ngày đêm trong trạng thái “bình thường mới” vừa chống dịch Covid-19, vừa tổ chức thi công liên tục, bảo đảm chất lượng của công trình.

Đồng chí Trương Hòa Bình nhấn mạnh: Từ năm 2017 đến nay, với sự phát triển mạnh mẽ của ngành hàng không cả về số hãng và số lượng chất lượng tàu bay, vì vậy phải khai thác vượt tần suất thiết kế, tiếp nhận nhiều loại máy bay thế hệ mới với tải trọng lớn nên hệ thống đường cất hạ cánh, đường lăn của cảng hàng không Quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất đã bị xuống cấp và ngày càng nghiêm trọng. Tình trạng xuống cấp kết cấu mặt đường băng như hiện nay nếu không được cải tạo, nâng cấp kịp thời hoạt động bay, điều đó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh tế, chính trị hàng không, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế – xã hội, đối ngoại cũng như gây mất an toàn, an ninh hoạt động hàng không.

Hệ thống đường cất hạ cánh, đường lăn hiện hữu tại cảng hàng không Quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất không đáp ứng được nhu cầu khai thác đến năm 2025. Do vậy, việc đưa vào khai thác sử dụng để phục vụ các hoạt động khai thác bay là hết sức quan trọng, sẽ phát huy được hiệu quả, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và góp phần nâng cao năng lực khai thác, đáp ứng việc cất hạ cánh cho các loại tàu bay thế hệ mới, bảo đảm an toàn khai thác và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đảm bảo an ninh – quốc phòng.

Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đề nghị đề nghị Bộ GTVT tiếp tục chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện thi công tiếp (giai đoạn 2) tạo sự hoàn chỉnh và đồng bộ.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 10/1/2021

Chuyển dự án đường cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ sang đầu tư công

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 2275/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án xây dựng đường cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ kết nối với đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai từ hình thức hợp đồng Xây dựng – Kinh doanh – Chuyển giao (BOT) sang hình thức đầu tư công.

Theo đó, tổng mức đầu tư dự án là 3.112,970 tỷ đồng, trong đó giai đoạn 1 từ năm 2020 đến năm 2023 là  2.653 tỷ đồng; giai đoạn 2 sau năm 2025 là 459,970 tỷ đồng từ vốn ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương. Dự án có tổng chiều dài 40,2 km, đi qua TP Tuyên Quang, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang; huyện Đoan Hùng, Thanh Ba, Phù Ninh và thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ. Sau khi hoàn thành tuyến đường sẽ đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng cao, giảm ùn tắc và tai nạn giao thông trên quốc lộ 2, nâng cao hiệu quả khai thác của tuyến đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai, tạo bước phát triển đột phá về kinh tế – xã hội cho hai địa phương và khu vực.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 5/1/2021

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự lễ thông tuyến cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận; khởi công đường cao tốc Mỹ Thuận – Cần Thơ

Ngày 4-1, Đoàn công tác của Chính phủ do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu đã đi thực nghiệm trên toàn tuyến cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận và dự lễ cắt băng thông tuyến cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận.

Cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận khởi công tháng 11-2009, sau đó bị đình trệ. Đến tháng 3-2019, liên danh các nhà đầu tư đã mời Tập đoàn Đèo Cả tham gia quản trị, điều hành dự án. Sau hơn 1,5 năm tái khởi động, Tập đoàn Đèo Cả đã hoàn thành lời cam kết theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ phải thông tuyến dự án trước 31-12-2020.

Theo Báo cáo của Ban Quản lý dự án cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận, đến thời điểm này, dự án đã thi công đạt hơn 75% khối lượng, tuyến chính dài hơn 51 km đã được thông, một số đoạn trên tuyến chính đã trải cấp phối đá dăm, thảm bê-tông nhựa mặt đường, các cầu trên tuyến đã hoàn thành bản mặt cầu, các đường dẫn đầu cầu đã đắp xong vật liệu dạng hạt và thực hiện vuốt nối. Dự án đang tiếp tục thi công các hạng mục còn lại như: Kết cấu mặt đường, hệ thống an toàn giao thông, chiếu sáng, hệ thống kiểm soát giao thông thông minh (ITS), trạm thu phí…

Việc thông tuyến cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận không chỉ khẳng định một mốc tiến độ quan trọng đạt được làm tiền đề hoàn thành dự án trong năm 2021 mà trong thời điểm này, với các điều kiện kỹ thuật có thể sẵn sàng tổ chức lưu thông tạm thời nhằm ứng cứu nạn ùn tắc, kẹt xe trên quốc lộ 1 vẫn thường xuyên xảy ra để kịp phục vụ nhân dân trong dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu năm 2021.

Với thực trạng tuyến cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận hiện nay có thể phục vụ người dân (xe khách dưới 16 chỗ và xe tải dưới 2,5 tấn với tốc độ ≤ 40 km/giờ) vào dịp Tết Nguyên đán năm 2021 trong trường hợp quốc lộ 1 quá tải và xảy ra tình trạng ùn tắc giao thông.

Tuy nhiên, việc tổ chức lưu thông tạm thời trên tuyến cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận để hỗ trợ nhân dân trong dịp Tết Nguyên đán phải được các cơ quan chức năng như: Bộ GTVT, UBND tỉnh Tiền Giang cho phép và làm đầu mối tổ chức thực hiện.

Ban Quản lý dự án cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận cũng kiến nghị Bộ GTVT sớm giải quyết các vướng mắc kéo dài về việc thu phí của tuyến TP Hồ Chí Minh – Trung Lương, đồng thời sử dụng các trạm thu phí sẵn có trên cao tốc TP Hồ Chí Minh – Trung Lương (Trạm Chợ Đệm) để tổ chức quản lý thu phí đồng bộ liên thông trên toàn tuyến cao tốc từ TP Hồ Chí Minh đến Mỹ Thuận – Cần Thơ. UBND tỉnh Tiền Giang phối hợp Bộ GTVT, Hội đồng nghiệm thu nhà nước, Kiểm toán Nhà nước, cùng nhà đầu tư lập kế hoạch hoàn thành các công việc tiếp theo; xác định rủi ro tiềm ẩn về kỹ thuật do tác động của biến đổi khí hậu, địa chất phức tạp tại khu vực; những rủi ro về pháp lý và tài chính do nhiều lần thay đổi chủ đầu tư, nhà đầu tư, nhà thầu, để báo cáo Đảng, Quốc hội, Chính phủ và nhân dân khi hoàn thành đưa dự án vào khai thác trong năm 2021…

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho biết, đến thời điểm này, Dự án đã thi công đạt hơn 75% khối lượng, tuyến chính dài hơn 51 km đã được thông, một số đoạn trên tuyến chính đã trải cấp phối đá dăm, thảm bê-tông nhựa mặt đường, các cầu trên tuyến đã hoàn thành bản mặt cầu, các đường dẫn đầu cầu đã đắp xong vật liệu dạng hạt và thực hiện vuốt nối. Dự án đang tiếp tục thi công các hạng mục còn lại như kết cấu mặt đường, hệ thống an toàn giao thông, chiếu sáng, hệ thống kiểm soát giao thông thông minh (ITS), trạm thu phí… Trong dịp Tết Nguyên đán tới, tuyến cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận tổ chức lưu thông tạm thời khi xảy ra tình trạng ùn tắc, kẹt xe trên quốc lộ 1.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nêu: Tháng 4-2019, trước bức xúc của nhân dân vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Thủ tướng cùng các đồng chí lãnh đạo Chính phủ đã có lời hứa với hơn 20 triệu người dân ĐBSCL là trước Tết Nguyên đán 2021 sẽ thông tuyến Trung Lương – Mỹ Thuận.

Trong quá trình triển khai dự án, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng: Có sự thay đổi chính sách pháp luật về đầu tư, thời tiết mưa lũ kéo dài, diễn ra dịch Covid-19, khu vực có nền đất yếu, vật liệu khan hiếm. Đặc biệt, phải thi công xây dựng tới 39 chiếc cầu lớn, nhỏ trên tuyến cao tốc 51 km này. Trước tình hình đó, Thủ tướng đã quyết định chuyển đổi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền từ Bộ GTVT sang UBND tỉnh Tiền Giang; nhấn mạnh đề cao trách nhiệm cá nhân trong việc thực hiện lời hứa trước nhân dân, chọn đúng đơn vị có năng lực thi công, tổ chức thực hiện. Thủ tướng đã bốn lần trực tiếp vào kiểm tra thi công dự án, còn các Phó Thủ tướng đã ba lần vào kiểm tra, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Nhân dịp này, Thủ tướng đánh giá cao 4.000 hộ dân đã di dời, nhường đất cho dự án, đặc biệt không xảy ra khiếu kiện trong quá trình đền bù giải phóng mặt bằng; yêu cầu tỉnh Tiền Giang tiếp tục quan tâm công tác tái định cư, ổn định đời sống, tạo sinh kế cho người dân.

Ngoài ra, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nhấn mạnh: khối lượng công việc của giai đoạn 2 còn rất lớn, phải tiếp tục nỗ lực hơn nữa để năm 2021 dự án khánh thành tuyến cao tốc mẫu mực này với tiêu chuẩn quốc tế.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 3/1/2021

Chuyển hình thức xây dựng đường cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ sang đầu tư công

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 2275/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án xây dựng đường cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ kết nối với đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai từ hình thức hợp đồng Xây dựng – Kinh doanh – Chuyển giao (BOT) sang hình thức đầu tư công.

Theo đó, tổng mức đầu tư dự án là 3.112,970 tỷ đồng, trong đó giai đoạn 1 từ năm 2020 đến năm 2023 là  2.653 tỷ đồng; giai đoạn 2 sau năm 2025 là 459,970 tỷ đồng từ vốn ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương. Dự án có tổng chiều dài 40,2 km, đi qua TP Tuyên Quang, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang; huyện Đoan Hùng, Thanh Ba, Phù Ninh và thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ. Sau khi hoàn thành tuyến đường sẽ đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng cao, giảm ùn tắc và tai nạn giao thông trên quốc lộ 2, nâng cao hiệu quả khai thác của tuyến đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai, tạo bước phát triển đột phá về kinh tế – xã hội cho hai địa phương và khu vực.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 15/1/2021

Đại hội đại biểu toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam lần thứ 10

Ngày 14-1, tại Hà Nội diễn ra Ðại hội đại biểu toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật (VHNT) Việt Nam lần thứ 10, nhiệm kỳ 2020-2025. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân dự và chỉ đạo Ðại hội. Cùng dự, có các đồng chí: Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Ðảng, Trưởng Ban Tuyên giáo T.Ư; Trần Thanh Mẫn, Bí thư T.Ư Ðảng, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam; Vũ Ðức Ðam, Ủy viên T.Ư Ðảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, đoàn thể; hơn 260 đại biểu là các cán bộ chủ chốt của 10 hội VHNT chuyên ngành Trung ương; 63 hội VHNT tỉnh, thành phố trong cả nước; các văn nghệ sĩ tiêu biểu, đại diện cho hơn 40 nghìn văn nghệ sĩ ở lĩnh vực VHNT.

Phát biểu chỉ đạo Ðại hội, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân khẳng định: Với vị trí, vai trò là lĩnh vực rất quan trọng, nhạy cảm và tinh tế của văn hoá, VHNT đã hun đúc, nuôi dưỡng tâm hồn, nhân cách, khí phách của biết bao thế hệ người Việt Nam. Trải qua những biến thiên của lịch sử, những cuộc tiếp biến văn hóa lớn, văn học và nghệ thuật nước nhà đã chứng tỏ được bản lĩnh khi tiếp thu, chọn lọc, thẩm thấu tinh hoa từ những nền văn hóa khác nhau, tạo nên những giá trị mang đậm bản sắc dân tộc và nhân văn, trao truyền cho các thế hệ sau những di sản vô giá. Từ khi thành lập đến nay, Ðảng ta luôn tin tưởng, coi trọng, chăm lo và tạo điều kiện để đội ngũ văn nghệ sĩ nước nhà hoàn thành sứ mệnh cao cả của mình trước dân tộc và đất nước. Dưới sự lãnh đạo của Ðảng, suốt gần 73 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam đã có nhiều đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, giai đoạn tới, tình hình trong nước và quốc tế được dự báo sẽ tiếp tục có những diễn biến nhanh chóng, khó lường, với những thời cơ, thuận lợi và khó khăn,thách thức đan xen. Với vai trò là một trong những động lực to lớn trực tiếp góp phần xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội và sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam trong tình hình mới, VHNT cần phải nâng tầm, đổi mới mạnh mẽ, phát huy sức mạnh đặc biệt của các loại hình VHNT, cũng như tiềm năng sáng tạo to lớn của hơn 40 nghìn văn nghệ sĩ để có một giai đoạn sáng tạo mới, cống hiến thêm nhiều tác phẩm hay, có giá trị cao về tư tưởng, giáo dục, nghệ thuật, ghi lại chân thực dấu ấn về giai đoạn phát triển quan trọng của đất nước.

Ðại hội đã bầu Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam gồm 78 ủy viên, bầu Ðoàn Chủ tịch gồm 27 thành viên cùng Ban kiểm tra có bảy thành viên và năm Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam nhiệm kỳ 2020 – 2025.

• Trang báo Nhân Dân ngày 14/1/2021

Kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa đoạt giải kiến trúc của châu Á

Công trình nhà ở độc đáo “Stepping Park House” do Công ty kiến trúc Võ Trọng Nghĩa Architects thực hiện tại Việt Nam vừa đoạt giải DFA Design for Asia Awards ở hạng mục “Không gian nhà ở và khu dân cư” trong lĩnh vực “Thiết kế môi trường”. Công trình đã được xây dựng tại TP Hồ Chí Minh, có ý tưởng thiết kế nhà ở dựa trên phần mở rộng của môi trường thiên nhiên, kết hợp cây xanh của công viên và không gian xanh trong nội thất của ngôi nhà, phù hợp cư dân vùng khí hậu nhiệt đới. DFA Design for Asia Awards là giải thưởng uy tín hằng năm nhằm tôn vinh các thiết kế nổi bật của châu Á, được lựa chọn dựa trên ba tiêu chí là sự xuất sắc trong thiết kế, có tầm ảnh hưởng châu lục và thành công trong thương mại. Trước đó, cuối năm 2020, công ty của kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa cũng có ba công trình đoạt giải thưởng quốc tế về thiết kế LOOP Design Award.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 11/1/2021

Kỷ niệm 435 năm Ngày mất danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm

Ngày 10/1, Ủy ban nhân dân huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng tổ chức kỷ niệm 435 năm ngày mất Danh nhân văn hóa Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm tại Khu di tích Đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, thôn Trung Am, xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo.

Đây là một trong những hoạt động của lễ hội đền Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm diễn ra trong ba ngày 9, 10 và 11/1/2021.

Ngoài các nghi lễ truyền thống, tại lễ hội còn có nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao mang đậm dấu ấn vùng miền như: giải vật truyền thống, giải đua thuyền truyền thống, giải pháo đất.

Lễ hội là dịp tuyên truyền, giới thiệu về thân thế, sự nghiệp, công lao của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, giá trị của khu di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm. Qua đó giáo dục tình yêu quê hương đất nước, giáo dục truyền thống văn hóa, tinh thần hiếu học cho các thế hệ học sinh, sinh viên và nhân dân, tỏ lòng tri ân của nhân dân với Trạng Trình.

Trước đó, tại Đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, Bí thư thành ủy Hải Phòng Lê Văn Thành cùng lãnh đạo thành phố Hải Phòng thành kính dâng hương tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc trước những công lao, đóng góp to lớn đối với quê hương, đất nước của Danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm – “cây đại thụ” bao trùm thế kỷ 16.

Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm sinh năm Tân Hợi (1491), năm Hồng Đức thứ 21 đời vua Lê Thánh Tông tại làng Trung Am (huyện Vĩnh Lại, phủ Hạ Hồng, trấn Hải Dương), nay là thôn Trung Am (xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng). Ông tên húy là Văn Đạt, tự là Hanh Phủ, hiệu là Bạch Vân am cư sĩ được các môn sinh tôn là Tuyết Giang phu tử là một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất của lịch sử cũng như Văn hóa Việt Nam trong thế kỷ XVI.

Khi đỗ Trạng Nguyên khoa thi Ất Mùi 1535 và làm quan dưới triều Mạc, ông được phong tước “Trình Tuyền hầu” rồi thăng tới “Trình Quốc công” mà dân gian quen gọi ông là Trạng Trình.

Vào tháng 8 năm Nhâm Dần 1542, sau khi dâng sớ chém 18 lộng thần không được vua Mạc chấp thuận, ông treo ấn từ quan về quê mở trường dạy học. Về quê, ông dựng quán Trung Tân, lập Am Bạch Vân làm trường dạy học, lấy biệt hiệu Bạch Am cư sỹ, sáng tác thơ (đặc biệt là tập thơ Nôm “Bạch Vân thi tập“), tập hợp các thi gia sáng tác, xướng họa. Am Bạch Vân đã trở thành trung tâm đào tạo nhân tài của đất nước lúc đó với những tên tuổi còn mãi lưu sử sách như Phùng Khắc Khoan, Nguyễn Quyện, Đinh Thời Trung, Lương Hữu Khánh.

Di tích lịch sử đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt (Quyết định số 2367/QĐ-TTg ngày 23/12/2015). Năm 2019, Lễ hội Đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Đền thờ Nguyễn Bỉnh vừa là nơi để tri ân những đóng góp của một danh nhân lịch sử, vừa là địa điểm diễn ra các hoạt động sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân thành phố Hải Phòng và du khách thập phương. Thành phố Hải Phòng đã chọn di tích lịch sử đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm để tổ chức lễ tôn vinh học sinh, sinh viên xuất sắc của thành phố hàng năm.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 10/1/2021

Đội Hà Nội FC đoạt Siêu Cúp quốc gia

Viettel và Hà Nội đã cống hiến cho người hâm mộ một trận Siêu cúp hấp dẫn. Chung cuộc, đội bóng áo tím là người tận dụng cơ hội tốt hơn để có được danh hiệu đầu tiên của mùa giải 2021.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 8/1/2021

Xếp hạng bảy di tích quốc gia đặc biệt

Thủ tướng Chính phủ vừa quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 11, năm 2020) đối với bảy di tích, bao gồm: Hệ thống di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Thừa Thiên Huế; di tích lịch sử An toàn khu (ATK) II Hiệp Hòa (huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang); di tích lịch sử Căn cứ Cái Chanh (huyện Hồng Dân, Bạc Liêu); di tích kiến trúc nghệ thuật Ðền An Xá (huyện Tiên Lữ, Hưng Yên); di tích kiến trúc nghệ thuật Ðình Hạ Hiệp (huyện Phúc Thọ, TP Hà Nội); di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Lăng mộ và Ðền thờ Nguyễn Xí (huyện Nghi Lộc, Nghệ An); danh lam thắng cảnh Gành Ðá Ðĩa (huyện Tuy An, Phú Yên). Khu vực bảo vệ di tích được xác định theo biên bản và bản đồ các khu vực bảo vệ di tích trong hồ sơ.

Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Chủ tịch UBND các cấp nơi có di tích được xếp hạng trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình thực hiện việc quản lý nhà nước đối với di tích theo quy định.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 6/1/2021

Bệnh viện Chợ Rẫy nhận chứng chỉ xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế

Ngày 5-1, tại TP Hồ Chí Minh, Bệnh viện Chợ Rẫy đã đón nhận chứng nhận đạt chuẩn Six Sigma của Westgard VP lần thứ 3 cho hệ thống xét nghiệm Bệnh viện Chợ Rẫy. Đặc biệt, đây cũng là lần đầu tiên tại Việt Nam, hệ thống xét nghiệm huyết học và miễn dịch của Bệnh viện Chợ Rẫy được trao chứng nhận Six Sigma. 

Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, quá trình xét nghiệm luôn đối diện với sự gia tăng số lượng, đặc biệt vào giờ cao điểm do số lượng bệnh nhân ngày càng tăng. Do kết quả xét nghiệm ảnh hưởng từ 60 -70% quyết định lâm sàng nên việc có kết quả đúng hẹn, chất lượng tốt nhưng vẫn bảo đảm hiệu quả kinh tế là thách thức không nhỏ cho bộ phận này.

Nhằm mang lại hiệu quả tối ưu, khoa Sinh hóa – Bệnh viện Chợ Rẫy đã ứng dụng tiêu chuẩn Six Sigma để kiểm soát chất lượng xét nghiệm – một trong những tiêu chuẩn chất lượng quốc tế quan trọng đang được ứng dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia trên thế giới. Phòng xét nghiệm đạt chứng nhận của Westgard VP nghĩa là có thiết bị phân tích tốt, sử dụng phương pháp đúng, dùng đúng nhân viên, đào tạo đúng, thực hiện quản lý chất lượng đúng và quan trọng nhất là trả kết quả xét nghiệm đúng cho bệnh nhân, không chỉ đem đến sự hài lòng cho người bệnh mà còn cho chính đội ngũ bác sĩ lâm sàng.

Phát biểu tại sự kiện, TS, BS CK2 Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy khẳng định, sự kiện là niềm tự hào và vinh dự của Ban lãnh đạo cùng toàn thể nhân viên y tế bệnh viện Chợ Rẫy trong quá trình cải thiện, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho bệnh nhân tại Bệnh viện Chợ Rẫy, đồng thời gửi lời cảm ơn sâu sắc đến các đối tác cũng như các bộ phận đã chung tay đồng hành để Bệnh viện đạt được các dấu ấn ngày hôm nay.

Chứng nhận Six Sigma của Westgard VP, là một trong những chứng nhận quốc tế có uy tín về chất lượng xét nghiệm. Các phòng xét nghiệm đạt chứng nhận Westgard VP sẽ chứng minh được sự khác biệt của mình bởi không chỉ tuân thủ chặt chẽ các quy trình mà nó còn được đánh giá như một phòng xét nghiệm tiêu chuẩn quốc tế.

Hiện nay, có hơn 75 trung tâm xét nghiệm trên toàn thế giới đạt được chứng nhận Westgard VP. Tại Việt Nam, năm 2017, Bệnh viện Chợ Rẫy là đơn vị xét nghiệm công lập đầu tiên đạt được chứng nhận này.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 4/1/2021

Phẫu thuật cắt gan thành công cho cháu bé 14 ngày tuổi

Chào đời mới được 14 ngày tuổi với cân nặng chỉ 3 kg, bé L (Như Quỳnh, Hưng Yên) đã phải trải qua một ca đại phẫu vô cùng khó khăn do có một khối u máu khổng lồ trong gan.

“Đây là trường hợp trẻ sơ sinh có khối u máu lớn, lan toả toàn bộ trong gan trái, bệnh nhi rất có thể đối mặt với nguy cơ chảy máu trong phẫu thuật gây sốc mất máu và có thể tử vong trên bàn mổ. Phần khác do cắt thể tích gan lớn, phần gan còn lại không đủ sau phẫu thuật gây suy gan cấp”, PGS.TS Phạm Duy Hiền– Phó Giám đốc bệnh viện kiêm Trưởng khoa Ngoại tổng hợp cho biết.

Theo gia đình bệnh nhi, khi mang thai cháu L đến tuần 29 đã phát hiện có u máu trong gan. Vừa sinh ra được 1 ngày tuổi, bé L được gia đình chuyển từ Bệnh viện Phụ Sản Trung ương sang Bệnh viện Nhi Trung ương do bụng chướng và có tiền sử u máu trong gan đã được chẩn đoán trước sinh. Cháu vào Trung tâm Sơ sinh và được thăm khám, chụp chiếu. Các bác sĩ chẩn đoán bé có khối u máu thể lan toả toàn bộ nhu mô gan trái, kích thước 113x62x100mm.

Nhận định đây là một trường hợp phức tạp, PGS.TS Trần Minh Điển – Phó Giám đốc bệnh viện đã chỉ đạo hội chẩn chuyên môn toàn bệnh viện và đi đến quyết định bệnh nhi cần được phẫu thuật cắt gan cấp cứu, xác định rõ các nguy cơ trong và sau phẫu thuật. Gia đình bệnh nhi được các bác sỹ giải thích kỹ các nguy cơ trước trong và sau phẫu thuật.

Theo PGS Phạm Duy Hiền, với trường hợp cháu L, bệnh nhi xuất hiện tình trạng bụng chướng tăng dần, gây chèn ép ngày càng lớn vào ổ bụng, gây suy hô hấp và nguy cơ vỡ u rất cao nếu không phẫu thuật cấp cứu.

Nhóm bác sĩ phẫu thuật phải đối mặt với những khó khăn trực tiếp, đó là cấu trúc gan đã bị khối u đè đẩy, thay đổi vị trí, mà cắt gan bắt buộc phải theo giải phẫu các mạch máu để giảm thiểu lượng máu mất và bảo tồn phần gan lành, nên các bác sĩ phải hết sức cẩn thận tỉ mỉ trong khi phẫu tích.

Trong quá trình phẫu thuật, huyết áp của bệnh nhi đã có lúc tụt xuống rất thấp, phải truyền rất nhiều máu và huyết tương tươi nhưng cả kíp mổ vẫn kiên trì, phối hợp, làm việc nhóm ăn ý giữa bác sĩ phẫu thuật và bác sĩ gây mê hồi sức.

Sau 3 tiếng, với sự nỗ lực của  ê kíp phẫu thuật, ca phẫu thuật đã thành công, bệnh nhi được chuyển đến khoa Điều trị Tích cực Ngoại khoa. Tại đây, các chỉ số của bệnh nhi luôn được theo dõi chặt chẽ, để phòng các nguy cơ biến chứng sau mổ, đồng thời đánh giá được chức năng của lá gan còn lại.

Đến nay, hơn 1 tuần sau mổ, sức khỏe của bệnh nhi tiến triển tốt, được chuyển lên phòng bệnh thông thường. Tuy nhiên, các bác sĩ cho biết, trong  thời gian tới, bệnh nhi sẽ vẫn tiếp tục được theo dõi định kỹ hàng tháng, bởi u máu của gan có thể tái phát lại, xuất hiện ở các khu vực khác.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 5/1/2021

Khánh thành Cột cờ Thủ Ngữ

Sáng 4/1, TPHCM tổ chức lễ khánh thành Cột cờ Thủ Ngữ, quận 1, TPHCM. Đến dự có các lãnh đạo: Trần Lưu Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM; Nguyễn Thành Phong, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND TPHCM; Nguyễn Thị Lệ, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TPHCM; các Phó Chủ tịch UBND TP Lê Hòa Bình, Phan Thị Thắng, Ngô Minh Châu, Dương Anh Đức; Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Phạm Đức Hải; cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Văn phòng UBND TP, Văn phòng Đoàn Đại biểu Quốc hội và HĐND TP, các sở – ngành,…

hực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP về trùng tu Cột cờ Thủ Ngữ và chỉnh trang công viên Bến Bạch Đằng, Sở Xây dựng đã phối hợp Sở Quy hoạch – Kiến trúc và chỉ đạo Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật triển khai công trình trùng tu Cột cờ Thủ Ngữ và cải tạo cảnh quan công viên với các công tác chủ yếu như sau: Thực hiện trùng tu kiến trúc cột cờ, thay toàn bộ cáp, sơn lại cột cờ, điều chỉnh lại bộ phận kéo cờ, tháo dỡ phần tường rào bên ngoài, thay mái ngói, lát đá nền kiến trúc,…

Công tác cải tạo cảnh quan công viên với diện tích khoảng 3.530m² gồm xây dựng lối đi lát đá, trồng mảng xanh, lắp đặt hệ thống tưới tự động, hệ thống chiếu sáng công viên, lắp đặt ghể ngồi bằng đá. Kinh phí thực hiện trùng tu kiến trúc cột cờ và cải tạo cảnh quan từ nguồn tài trợ xã hội hóa (Công ty TNHH Thành phố tươi mới).

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 4/1/2021

Hà Nội tuyển dụng gần 4.000 giáo viên, nhân viên ngành giáo dục

UBND TP Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 5444/QĐ-UBND về việc phê duyệt chỉ tiêu và ban hành kế hoạch tổ chức tuyển dụng viên chức làm việc tại các cơ sở giáo dục công lập trực thuộc UBND quận, huyện, thị xã của TP Hà Nội năm 2020.

Tổng chỉ tiêu tuyển dụng viên chức làm việc tại các cơ sở giáo dục công lập trực thuộc UBND quận, huyện, thị xã của TP Hà Nội năm 2020 là 3.960 người, bao gồm 3.674 giáo viên và 286 nhân viên.

Cụ thể, trong số 3.674 giáo viên, có 790 giáo viên mầm non, 1.723 giáo viên tiểu học và 1.161 giáo viên trung học cơ sở. Trong số 286 nhân viên, có 166 nhân viên thư viện và 120 nhân viên văn thư.

Điều kiện chung đối với các ứng viên dự tuyển là có quốc tịch Việt Nam và cư trú tại Việt Nam; đủ 18 tuổi trở lên; có phiếu đăng ký dự tuyển theo mẫu quy định, có lý lịch rõ ràng; có văn bằng, chứng chỉ đào tạo phù hợp với vị trí việc làm cần tuyển; có đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ.

Căn cứ kế hoạch của UBND TP Hà Nội, UBND các quận, huyện, thị xã xây dựng kế hoạch cụ thể để tuyển dụng và chịu trách nhiệm về công tác tuyển dụng của đơn vị mình; công khai kế hoạch tuyển dụng; thành lập tổ tiếp nhận phiếu đăng ký dự tuyển; thành lập hội đồng thi tuyển, xét tuyển…

UBND TP Hà Nội quyết định hình thức tuyển dụng là thi tuyển hoặc xét tuyển theo quy định tại Nghị định số 115/2020/NĐ-CP ngày 25-9-2020 của Chính phủ quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 4/1/2021

Trao giải Sáng tác kịch bản phim truyện Điện ảnh năm 2020

Sau thời gian phát động, Cuộc thi “Sáng tác kịch bản phim truyện điện ảnh năm 2020” đã nhận được rất nhiều tác phẩm của các tác giả tham gia dự thi, Ban Tổ chức đã lựa chọn và giải thưởng cho 8 kịch bản xuất sắc gồm 2 giải Nhì, 3 giải Ba và 3 giải Khuyến khích.

Ngày 31/12, tại Hà Nội, Cục Điện ảnh (Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch) tổ chức Lễ trao giải Cuộc thi “Sáng tác kịch bản phim truyện điện ảnh năm 2020”.

Cuộc thi “Sáng tác kịch bản phim truyện điện ảnh năm 2020” được phát động ngày 14/9, nhằm tìm kiếm các kịch bản điện ảnh để sản xuất phim, đồng thời tìm kiếm tài năng, tạo môi trường sáng tác và khích lệ những dự án điện ảnh có cơ hội được đến với khán giả. Sau thời gian phát động, Ban Tổ chức đã nhận được một số lượng kịch bản lớn, chứng tỏ lĩnh vực sáng tác kịch bản điện ảnh vẫn nhận được sự quan tâm của nhiều đối tượng trong xã hội.

Cụ thể, Ban Tổ chức đã nhận được tổng số 226 kịch bản dự thi của 152 tác giả từ 32 tỉnh, thành; trong đó, có 186 kịch bản hợp lệ. Từ đây, Ban tổ chức đã chấm, chọn và trao giải thưởng cho 8 kịch bản xuất sắc gồm 2 giải Nhì, 3 giải Ba và 3 giải Khuyến khích.

Cụ thể, 2 giải Nhì (mỗi giải trị giá 50 triệu đồng) được trao cho cho kịch bản “Culi không bao giờ khóc” của tác giả Phạm Ngọc Lân, Nghiêm Quỳnh Trang và kịch bản “Thiên mạc hùng ca” của tác giả Nguyễn Thị Mai Phương.

3 giải Ba (mỗi giải trị giá 30 triệu đồng) được trao cho các kịch bản: “Anh hùng tình báo Phạm Xuân Ẩn” của tác giả Phạm Thuỳ Nhân; “Nổi loạn” của Nhiếp Thị Hải Anh và “Vầng trăng thơ ấu” của tác giả Đặng Thị Thanh Bình.

3 giải Khuyến khích (mỗi giải trị giá 10 triệu đồng) được trao cho các kịch bản: “Đêm ả đào” của tác giả Đặng Thu Hà, “Kiếm gỗ và kiếm thép” của tác giả Nguyễn Anh Tuấn (Mai An) và “Mẹ Tư Hồng” của tác giả Huỳnh Bá Long.

Đánh giá về chất lượng giải thưởng năm nay, Ban tổ chức cho biết, kịch bản đoạt giải đều là các tác phẩm có nội dung tư tưởng hướng đến giá trị nhân văn, hướng thiện, giàu bản sắc văn hóa Việt. Nhiều kịch bản thể hiện sự đầu tư, tìm tòi kỹ lưỡng của tác giả về các vấn đề của lịch sử hoặc đời sống; thể hiện sự chuyên nghiệp; hướng tới xây dựng thị hiếu lành mạnh cho công chúng, đặc biệt là khán giả trẻ tuổi; có triển vọng để sản xuất phim. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều kịch bản chưa đạt chất lượng, chưa phù hợp với yêu cầu của một kịch bản phim truyện điện ảnh; cách thể hiện còn cũ…

Kịch bản tham dự Cuộc thi phong phú về đề tài, trong đó, có những kịch bản cập nhật, phản ánh các vấn đề “nóng”, đang diễn ra trong đời sống như cuộc chiến chống đại dịch COVID-19; phòng, chống tham nhũng… Thể loại của kịch bản dự thi cũng rất đa dạng, gồm có tâm lý xã hội; tâm lý hài; hình sự, điều tra, phá án; viễn tưởng; dòng phim tác giả, phim độc lập…

Cục Điện ảnh cũng sẽ lựa chọn các kịch bản có nội dung phù hợp với tiêu chí đặt hàng từ ngân sách Nhà nước để sản xuất phim những năm tới./.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 4/1/2021

Thêm 24 hiện vật, nhóm hiện vật được công nhận bảo vật quốc gia

Theo Quyết định số 2283/QĐ-TTg Thủ tướng Chính phủ (ký ngày 31-12-2020) về việc công nhận bảo vật quốc gia (đợt 9) năm 2020, có thêm 24 hiện vật, nhóm hiện vật được công nhận là bảo vật quốc gia (BVQG), nâng tổng số BVQG trên cả nước đến thời điểm hiện tại lên 215.

Đáng chú ý, tỉnh Quảng Ninh có bốn BVQG được công nhận đợt này, trong đó có ba BVQG hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Quảng Ninh, gồm: Bình gốm hoa nâu Kinnari;  Bình gốm hoa sen;  Thạp gốm hoa nâu – cùng có niên đại thế kỷ XI – XII.  Tỉnh Bắc Ninh có  ba BVQG được công nhận đợt này, gồm: Bộ tượng Phật Tam thế;  Hương án và Tòa Cửu phẩm liên hoa – có cùng niên đại thế kỷ XVII hiện đang được thờ,  lưu giữ tại cùng một ngôi chùa là Chùa Bút Tháp, xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành. Và lần đầu có một BVQG thuộc sở hữu tư nhân (ở  Hà Nội)  là  Trống đồng Kính Hoa, có niên đại Văn hóa Đông Sơn, thế kỷ IV – III trước Công nguyên…

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 3/1/2021

Mổ cấp cứu ngư dân đau ruột thừa cấp khi đang khai thác hải sản trên biển

Hồi 9 giờ 30 phút sáng 2-1, Trung tâm y tế quân dân y Bạch Long Vĩ đã mổ cấp cứu thành công cho một ngư dân bị viêm ruột thừa cấp giờ thứ 23 khi đang khai thác hải sản tại ngư trường vịnh Bắc Bộ.

Bệnh nhân Hà Văn Quyết, SN 1989, quê Quảng Ninh đã xuất hiện triệu chứng đau bụng âm ỉ từ sáng 1-1 khi tàu đang hoạt động trên ngư trường vịnh Bắc Bộ. Cơn đau ngày càng tăng dần và xuất hiện sốt. Sáng 2-1, anh Quyết được mọi người trên tàu đưa vào Trung tâm y tế quân dân y Bạch Long Vĩ cấp cứu.

Các y bác sĩ Trung tâm đã thăm khám, thấy bệnh nhân sốt 37,5 độ; hội chứng nhiễm trùng rõ, có phản ứng thành bụng vùng hố chậu phải; ấn điểm Mac-Burney bệnh nhân đau chói, huyết áp cao ở mức 190/100 mmHg. Bệnh nhân được chẩn đoán viêm ruột thừa cấp giờ thứ 23 cùng với huyết áp tăng cao.

Sau khi xét nghiệm, hội chẩn, các y bác sĩ xác định cần phải mổ cấp cứu. Tuy nhiên, huyết áp bệnh nhân khá cao, các bác sĩ đã xử lý điều trị ổn định. Khoảng hơn một giờ sau, huyết áp bệnh nhân ổn định ở mức 140/90 mmHg. Các bác sĩ đã tiến hành phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa viêm đỏ, sung huyết, quặt ngược sau manh tràng kịp thời.

Đến chiều 2-1, bệnh nhân Quyết đã tỉnh táo trở lại và đang được theo dõi điều trị tiếp.

Dự kiến, anh Quyết có thể xuất viện sau khoảng 7-10 ngày tới.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 2/1/2021

Tuyên dương 12 gương công dân trẻ tiêu biểu TP Hồ Chí Minh

Ngày 1-1, tại Nhà Văn hóa Thanh niên, Thành đoàn TP Hồ Chí Minh tổ chức chương trình tuyên dương “Công dân trẻ tiêu biểu TP Hồ Chí Minh” lần thứ 15 năm 2020 và phát động đợt hoạt động kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26-3-1931 – 26-3-2021). Đồng chí Trương Mỹ Hoa, nguyên: Bí thư T.Ư Đảng, Phó Chủ tịch nước dự. 

Nổi bật trong số các gương công dân trẻ được tuyên dương năm nay có công dân Hoàng Tuấn Anh (quận Tân Phú), là người đã có sáng kiến ra “ATM gạo”, “ATM khẩu trang” đầu tiên khi cả nước phải giãn cách xã hội vì dịch Covid-19. ATM gạo của Tuấn Anh đã góp phần giúp đỡ nhiều người có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn thành phố. Tương tự, Ngô Việt Anh, Bí thư Chi đoàn Hồi sức Cấp cứu, Bệnh viện Chợ Rẫy là bác sĩ trẻ tham gia đội phản ứng nhanh Bệnh viện Chợ Rẫy trong công tác phòng, chống dịch tại TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng;… 10 công dân còn lại được tuyên dương đợt này cũng đều là những công dân có các thành tích, hoạt động xuất sắc trong nhiều lĩnh vực khác như: thể dục thể thao, học tập, nghệ thuật… là tấm gương tiêu biểu trong đời sống xã hội với những việc làm thiết thực, góp phần giáo dục, định hướng lối sống đẹp trong thanh, thiếu nhi thành phố.

Chương trình được triển khai từ năm 2006 đến nay, Ban Thường vụ Thành đoàn TP Hồ Chí Minh đã tuyên dương 111 điển hình trên các lĩnh vực. Dịp này, Thành đoàn khởi động đợt hoạt động kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26-3-1931 – 26-3-2021) với chủ đề “90 năm – Đoàn ta tự hào tiến bước”.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 14/1/2021

Xử phạt hơn 14 nghìn xe quá tải, thu hơn 162 tỷ đồng

Ngày 13-1, ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam (ĐBVN) cho biết, trong năm 2020, các trạm cân xe lưu động, cố định trên cả nước đã kiểm tra 134.588 xe, trong đó có 14.392 xe vi phạm, tước 5.452 giấy phép lái xe, xử phạt nộp Kho bạc nhà nước 162,4 tỷ đồng.

Riêng đối với bộ cân xe quá tải do JICA tài trợ tại quốc lộ 5 (TP Hải Phòng) sau gần năm tháng (139 ngày) triển khai thử nghiệm, số xe vi phạm tải trọng đến mức bị xử phạt đã giảm hơn 49 lần (từ 6,9% của bảy tháng năm 2020 xuống còn 0,14%); số xe vi phạm theo ngày đã giảm bình quân 42,9 lần, từ 176 xe/ngày xuống còn 4,1 xe/ngày.

Theo đánh giá của ông Huyện, công tác kiểm soát tải trọng phương tiện cơ bản vẫn được triển khai rộng khắp trên toàn quốc, tình trạng vi phạm về chở hàng hóa quá tải trọng đã giảm sâu; thị phần vận tải đang được cơ cấu lại hợp lý, có sự kết hợp hài hòa giữa các phương thức vận tải đường sắt, đường bộ, hàng hải, đường thủy nội địa; góp phần bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông, an toàn giao thông, bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, kết quả xử phạt nêu trên chỉ phản ánh được một phần số xe quá tải lưu thông qua đoạn đường có đặt trạm cân xe lưu động, cố định và những vị trí mà lực lượng chức năng kiểm soát được bằng cân xách tay, chứ không thể phản ánh đúng thực tế nạn xe quá tải đang hoành hành theo chiều hướng ngày càng nghiêm trọng.

Lực lượng thanh tra giao thông của các Sở Giao thông vận tải chỉ kiểm soát tải trọng xe trên các quốc lộ được ủy quyền quản lý và đường địa phương, các lực lượng khác có chiều hướng buông lỏng nên tình trạng xe quá tải đã bùng phát trở lại, lưu thông trên các quốc lộ và một số đường địa phương nơi có các mỏ vật liệu xây dựng, mỏ quặng, nhà máy xi-măng, khu công nghiệp, bến thủy nội địa…

Theo chỉ đạo của Bộ Công an, hiện nay hầu hết lực lượng cảnh sát giao thông đã rút, không phối hợp tại các trạm cân lưu động. Do thiếu lực lượng và vướng mắc quy định, các trạm cân lưu động đã rút, lực lượng thanh tra không kiểm soát trên các quốc lộ chính, chỉ kiểm soát đường địa phương và quốc lộ được ủy quyền quản lý.

Thậm chí, theo tiết lộ của ông Nguyễn Văn Huyện, thời gian gần đây đã xuất hiện tình trạng sử dụng xe đầu kéo kéo theo sơmi rơmoóc (loại chở container 40 feet) lắp ben thủy lực (kiểu xe ben tự đổ) và thùng chở hàng (kiểu giả container 40 feet) dùng để chở quá tải hơn 200% (than, cát, đá…), lưu thông trên đường bộ thuộc các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang, Hải Phòng, Hải Dương, Hà Nam, Ninh Bình, Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai,… Những xe vi phạm này hết sức tinh vi và nguy hiểm đối với kết cấu hạ tầng giao thông.

Trong khi đó, việc kiểm tra và xử lý vi phạm về bốc xếp hàng hóa lên phương tiện tại các cơ sở đầu nguồn hàng, kho bãi, bến cảng còn chưa được duy trì thường xuyên, liên tục, do không được thực hiện độc lập, cần phải phối hợp với các sở, ngành và chính quyền địa phương, khiến kết quả còn hạn chế.

Mặt khác, vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp vận tải, chủ hàng, chủ xe, lái xe ý thức chấp hành pháp luật giao thông đường bộ và các quy định về vận tải đường bộ chưa nghiêm. Một số doanh nghiệp có xe vi phạm khi bị kiểm tra thường tìm mọi cách né tránh, giấu xe, cho người theo dõi Tổ kiểm tra tải trọng xe hoặc khi bị kiểm tra thì không chấp hành như đóng cửa xe bỏ đi, lôi kéo nhiều người chống đối, gây rối, cản trở lực lượng làm nhiệm vụ kiểm soát tải trọng phương tiện.

Một số ban quản lý dự án, nhà thầu thi công, nhà đầu tư BOT, doanh nghiệp cảng, mỏ, nhà máy sản xuất thép, xi-măng, clinker, doanh nghiệp vận tải, mặc dù đã ký cam kết với Bộ Giao thông vận tải và UBND các tỉnh về không bốc xếp, tiếp nhận phương tiện quá tải nhưng thực tế vẫn vi phạm; nguyên nhân do thiếu chế tài pháp lý để xử lý các trường hợp đã ký cam kết nhưng vẫn vi phạm.

Trong năm nay, lực lượng chức năng sẽ tiến hành kiểm tra, thanh tra đột xuất trên các đoạn đường có nhiều xe quá tải lưu thông, xe cơi nới thành thùng; tập trung kiểm tra tại các đầu nguồn hàng, khu vực cảng, bến, mỏ vật liệu, công trình, dự án lớn; kiểm soát chặt chẽ các phương tiện chở hàng ra, vào cảng, các phương tiện vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng.

Tổng cục ĐBVN sẽ phối hợp Cục Đăng kiểm Việt Nam để cung cấp dữ liệu phục vụ kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm của xe ô-tô chở hàng quá tải trọng, thay đổi kích thước thành thùng xe, cải tạo container thành thùng xe để chở hàng quá tải, nâng cao hiệu quả công tác kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện cơ giới đường bộ.

Tổng cục ĐBVN cũng đề nghị Bộ Giao thông vận tải phối hợp Bộ Công an, các địa phương tiếp tục bố trí lực lượng kiểm soát tải trọng phương tiện và xử lý nghiêm vi phạm.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 15/1/2021

Tạm dừng cấp phép chuyến bay từ Anh, Nam Phi về Việt Nam

Ngày 13-1, Bộ Giao thông vận tải cho biết, đã yêu cầu các đơn vị trong ngành và sở giao thông vận tải các địa phương thực hiện nghiêm chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về phòng, chống dịch Covid-19. Theo đó, Bộ chỉ đạo Cục Hàng không Việt Nam tạm dừng cấp phép các chuyến bay về Việt Nam từ các quốc gia, vùng lãnh thổ có lây nhiễm biến thể mới của vi-rút SARS-CoV-2 và nơi đang có dịch diễn biến phức tạp, trước hết là từ Anh, Nam Phi. Đồng thời, yêu cầu các hãng hàng không Việt Nam và nước ngoài thực hiện nghiêm quy định về phòng, chống dịch trước, trong và sau chuyến bay chở người nhập cảnh, trong đó chú trọng khai báo y tế, đeo khẩu trang, kiểm tra thân nhiệt hành khách trước khi lên tàu bay, khử khuẩn các bề mặt, khử khuẩn tàu bay theo quy định,…

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 4/1/2021

Các bị cáo Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh ra hầu tòa trong vụ án Ethanol Phú Thọ

TAND thành phố Hà Nội vừa ra quyết định ngày 22-1 sẽ mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Dự án Nhà máy nhiên liệu sinh học (Ethanol) Phú Thọ – viết tắt là Dự án Ethanol Phú Thọ. Dự kiến, phiên tòa diễn ra trong 10 ngày.

Có tổng số 12 bị cáo trong vụ án này, trong đó có  Ðinh La Thăng (SN 1960, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dầu khí Việt Nam – PVN), Trịnh Xuân Thanh (SN 1966, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Tổng công ty cổ phần xây lắp Dầu khí Việt Nam – PVC), Vũ Thanh Hà (SN 1962, nguyên Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí – PVB), Trần Thị Bình (SN 1958, nguyên Phó Tổng Giám đốc PVN), Phạm Xuân Diệu (SN 1960, nguyên Tổng Giám đốc PVC), Nguyễn Ngọc Dũng (SN 1958, nguyên Phó Tổng Giám đốc PVC)… Bị cáo Trịnh Xuân Thanh bị Viện KSND tối cao truy tố về hai tội: “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” (theo quy định tại Ðiều 224, khoản 3 – Bộ luật Hình sự năm 2015) và “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” (theo quy định tại Ðiều 356, khoản 3 – Bộ luật Hình sự năm 2015). Bị cáo Ðỗ Văn Hồng bị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” (theo quy định tại Ðiều 356, khoản 3 – Bộ luật Hình sự năm 2015). 10 bị cáo còn lại bị Viện KSND tối cao truy tố về tội “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” (theo quy định tại Ðiều 224, khoản 3 – Bộ luật Hình sự năm 2015).

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 7/1/2021

Bộ Công an thông tin về tổ chức khủng bố “Triều đại Việt”

Căn cứ pháp luật Việt Nam và quốc tế, Bộ Công an ra thông báo về tổ chức đã và đang tiến hành hoạt động khủng bố.

Theo đó, tổ chức khủng bố “Triều đại Việt” do các đối tượng nguyên là thành viên Tổ chức khủng bố “Chính phủ quốc gia Việt Nam lâm thời” thành lập tháng 1-2018. Trụ sở đặt tại Canada; trang web và các kênh truyền thông: “Triều đại Việt”, “Free Bibet”, “Hoàng Kỳ”, “Giải độc chính trị”, “Việt Nam today”, “Việt tự do”, “Radio tiếng nói quốc dân”, “Phung Nguyen”, “Scott Huynh”, “Jeffrey Thai”, “Tin tức hàng ngày TV24”.

Các đối tượng cầm đầu, chỉ huy gồm: Ngô Văn Hoàng Hùng, SN 1952, tại Tiền Giang, quốc tịch Canada, tự xưng là “Tổng tư lệnh Triều đại Việt”; Trần Thanh Đình, SN 1957, tại Nam Định, quốc tịch Đức, tự xưng là “Phó Thủ tướng”; Ngô Mạnh Cương, SN 1961, tại TP Hồ Chí Minh, quốc tịch Pháp, tự xưng là “Tổng cục trưởng Tổng cục đặc nhiệm”; Huỳnh Thanh Hoàng, SN 1976, quốc tịch Mỹ, “phát ngôn viên Triều đại Việt”.

Phương thức hoạt động: Bạo động vũ trang, với phương châm “Đốt sạch”, “Giết sạch”, “Phá sạch”, “Cướp sạch”; hỗ trợ tiền, chỉ đạo số cơ sở trong nước tiến hành các hoạt động khủng bố, phá hoại; kích động người dân xuống đường biểu tình, bạo loạn cướp chính quyền. Tổ chức khủng bố “Triều đại Việt” đã gửi hàng chục nghìn USD, hàng trăm triệu đồng cho số đối tượng trong nước mua sắm vũ khí, chế tạo bom, mìn, may cờ, in truyền đơn, khẩu hiệu phản động.

“Triều đại Việt” là tổ chức khủng bố, do đó, người nào có hành vi tham gia, tuyên truyền, lôi kéo, xúi giục người khác tham gia, tài trợ, nhận tài trợ của “Triều đại Việt”; tham gia các khóa đào tạo, huấn luyện do “Triều đại Việt” tổ chức; hoạt động theo chỉ đạo của “Triều đại Việt”… là phạm tội “Khủng bố”, “Tài trợ khủng bố” và sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật Việt Nam.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 6/1/2021

Tuyên án Phạm Chí Dũng 15 năm tù tội chống phá Nhà nước

Ngày 5-1, Tòa án nhân dân TP Hồ Chí Minh đã tuyên phạt bị cáo Phạm Chí Dũng 15 năm tù; bị cáo Nguyễn Tường Thụy; bị cáo Lê Hữu Minh Tuấn 11 năm tù về tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống phá Nhà nước.

Các bị cáo còn bị quản chế ba năm; tịch thu toàn bộ số tiền liên quan đến việc phạm tội mà có.

Tại phiên xét xử, dù không thừa nhận hành vi của mình là phạm tội nhưng các bị cáo đã khai nhận toàn bộ hành vi như cáo trạng truy tố. Vì vậy, cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân TP Hồ Chí Minh truy tố các bị cáo là đúng người, đúng tội, không oan sai.

Hành vi chống phá Nhà nước của các bị cáo là đặc biệt nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho xã hội, đã tiếp tay cho các phần tử bất mãn, cơ hội chính trị, làm xói mòn lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, gây hoang mang trong dư luận quần chúng.

Theo các tài liệu, từ năm 2014, các đối tượng (Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn) thường xuyên tiếp xúc các đối tượng, tổ chức có tư tưởng bất mãn về chính trị trong và nước ngoài, từ đó nảy sinh tư tưởng bất mãn với chính quyền.

Dũng đã thành lập “Hội Nhà báo độc lập Việt Nam”, lập trang web, blogger “Việt Nam Thời Báo”,… nhằm tuyên truyền, xuyên tạc, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Các bị cáo với các vai trò khác nhau (bị cáo Dũng giữ vai trò là “chủ tịch” hội, bị cáo Thụy giữ vai trò là “phó chủ tịch” hội, còn bị cáo Tuấn (quản trị trang web)) đã lôi kéo các đối tượng khác viết bài, trả lời phỏng vấn, đăng tải công khai lên trang web, blogger có nội dung tuyên truyền, xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân, bịa đặt, xâm phạm uy tín của Đảng Cộng sản Việt Nam nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Bị cáo Phạm Chí Dũng còn thực hiện hành vi ký hợp đồng viết bài, trả lời phỏng vấn với các trang tin điện tử, các báo đài nước ngoài với mục đích nhằm đấu tranh làm thay đổi thể chế chính trị Việt Nam hiện nay thành thể chế chính trị tam quyền phân lập. Hành vi này của các bị cáo được nhận tiền hoa hồng và tiền nhuận bút.

Theo Hội đồng xét xử, hành vi của các bị cáo nếu không được ngăn chặn kịp thời sẽ gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, hành vi này đã tiếp tay cho các phần tử bất mãn, cơ hội chính trị, làm xói mòn lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, gây hoang mang trong dư luận quần chúng, gây chia rẽ mất đoàn kết trong nội bộ Đảng và Nhà nước, do đó cần phải bị xử lý nghiêm minh mới có tác dụng giáo dục, răn đe phòng ngừa chung.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 6/1/2021

Đình chỉ công tác cán bộ vi phạm quy định cách ly tập trung

Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 cho biết, trong ngày 5-1 xác nhận bảy người mắc Covid-19 (người bệnh từ 1.498 đến 1.504), đều là các ca nhập cảnh.

Ca bệnh 1.498 và 1.499 từ Mỹ nhập cảnh sân bay Nội Bài ngày 21-12 trên chuyến bay VN415, được cách ly ngay. Kết quả xét nghiệm lần 2 ngày 4-1 dương tính với SARS-CoV-2. Hiện hai người bệnh được cách ly, điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư cơ sở Ðông Anh. Trước đó trên chuyến bay này đã ghi nhận chín ca dương tính với SARS-CoV-2. Ca bệnh 1.500 là chuyên gia, quốc tịch Anh, từ Ðu-bai nhập cảnh sân bay Tân Sơn Nhất ngày 2-1 trên chuyến bay QR392, hiện đang được cách ly, điều trị tại Bệnh viện dã chiến Củ Chi. Ca bệnh 1.501 từ Phi-li-pin nhập cảnh sân bay Cần Thơ ngày 21- 12 trên chuyến bay VJ2527, hiện đang được cách ly, điều trị tại Trung tâm Y tế huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. Các ca bệnh 1.502, 1.503, 1.504 từ Nhật Bản nhập cảnh sân bay quốc tế Vân Ðồn ngày 29-12 trên chuyến bay VN311, hiện đang được cách ly, điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh Hải Dương.

Ðáng chú ý, trong bảy người bệnh nêu trên có trường hợp ca bệnh 1.498 (du học sinh từ Mỹ về) có kết quả xét nghiệm lần 2 dương tính với SARS-CoV-2 (tối 4-1), nhưng đã rời khỏi khu cách ly vào trưa cùng ngày.

UBND thành phố Hạ Long ngày 5-1 cho biết đã hoàn thành việc truy vết và thực hiện cách ly đúng quy trình, bảo đảm an toàn các trường hợp F1 và F2 liên quan trường hợp F0 là ca bệnh 1.498. Theo đó, vào lúc 22 giờ 30 phút ngày 4-1, ngay sau khi nhận được thông tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội về trường hợp F0 này được gia đình đón về Hạ Long tiếp tục cách ly tại gia đình có kết quả dương tính với SARS-CoV-2, Ban Chỉ đạo phòng chống dịch TP Hạ Long đã họp khẩn, triển khai ngay các biện pháp phòng dịch. Qua truy vết, kết quả ban đầu có năm trường hợp là F1 và 13 trường hợp F2. Trong ngày 5-1, TP Hạ Long đã hỗ trợ xe chuyên dụng đưa người bệnh về Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư điều trị; các trường hợp là F1, F2 đã được đưa đi cách ly và tổ chức phong tỏa, phun thuốc khử trùng nơi ở của gia đình tại phường Bãi Cháy và phường Giếng Ðáy. TP Hạ Long và ngành y tế tiếp tục điều tra, truy vết các trường hợp có liên quan để tổ chức cách ly theo đúng quy định phòng, chống dịch Covid-19.

Ngày 5-1, Sở Y tế Hà Nội ra quyết định tạm đình chỉ công tác đối với Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Chương Mỹ Tạ Văn Thiềng do chưa thực hiện đúng quy trình trong việc tổ chức cách ly tập trung trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 đối với trường hợp dương tính với vi-rút SARS-CoV-2 (người bệnh 1.498) được cách ly tại Trung đoàn Bộ binh 59 (Xuân Mai, huyện Chương Mỹ). Trong thời gian cách ly, người bệnh này đã có một lần kết quả xét nghiệm âm tính (ngày 23-12-2020); đến 20 giờ 20 phút ngày 4-1, CDC Hà Nội công bố kết quả xét nghiệm lần 2, dương tính với vi-rút SARS-CoV-2. Tuy nhiên, sáng 4-1, người bệnh đã được rời khỏi khu cách ly và trở về nhà riêng tại tỉnh Quảng Ninh để thực hiện cách ly tại nhà.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 5/1/2021

Xử lý nghiêm việc sử dụng giấy tờ giả đi tàu bay

Ngày 4-1, Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) cho biết, đã có văn bản gửi các đơn vị liên quan trong ngành về phối hợp ngăn chặn các vụ việc sử dụng giấy tờ tùy thân không đúng quy định khi đi tàu bay nhằm bảo đảm tuyệt đối an ninh, an toàn trong hoạt động hàng không dân dụng.

Theo đó, thời gian qua, có nhiều vụ việc hành khách sử dụng giấy tờ tùy thân, vé, thẻ lên tàu bay mang tên người khác hay giấy tờ nhân thân giả để vào khu cách ly, lên tàu bay, làm thủ tục kiểm tra an ninh hàng không.

Những trường hợp vi phạm này đã bị Cục HKVN ra quyết định cấm vận chuyển có thời hạn bằng đường hàng không trong một năm và kiểm tra trực quan bắt buộc trong sáu tháng tiếp theo.

Để ngăn ngừa tình trạng này trong thời gian tới, Cục HKVN yêu cầu các đơn vị liên quan có giải pháp thực hiện tốt công tác phòng ngừa, ngăn chặn hành khách sử dụng giấy tờ tùy thân không đúng quy định. Các đơn vị theo chức năng, nhiệm vụ được giao cần chỉ đạo và tăng cường phối hợp các đơn vị chức năng địa phương liên quan tổ chức tuyên truyền cho hành khách biết việc sử dụng giấy tờ tùy thân không đúng quy định khi tham gia vận chuyển hàng không là vi phạm quy định pháp luật.

Đồng thời, hoàn tất hồ sơ vi phạm theo đúng quy định và xử lý nghiêm đối với hành khách sử dụng giấy tờ không đúng quy định khi tham gia vận chuyển bằng đường hàng không. Bên cạnh đó, các cảng vụ hàng không với trách nhiệm là cơ quan kiểm tra, giám sát việc thực thi pháp luật của các đơn vị tại cảng hàng không, sân bay và là thành viên ban chỉ đạo phòng, chống khủng bố tỉnh, thành phố, huyện đảo nơi có cảng hàng không, sân bay cần tổng hợp, trao đổi kịp thời các vụ việc hành khách sử dụng giấy tờ xác nhận nhân thân không đúng quy định và sử dụng giấy tờ giả, gửi về công an tỉnh, thành phố, huyện đảo nơi có hành khách vi phạm để xác minh, kịp thời xử lý.

Ngoài ra, Cục HKVN cũng yêu cầu các hãng hàng không chỉ đạo, kiểm tra, rà soát, thông báo đến đại lý bán vé máy bay của hãng, có biện pháp ngăn chặn việc đăng ký không đúng thông tin hành khách khi mua vé.

Đêm nhạc xúc động ở tuổi 91 của nhạc sĩ Phạm Tuyên

Blog PhamTon năm thứ mười ba,  kỳ 2 tháng 1 năm 2021.

Mai Thương

Lời dẫn của Phạm Tôn: Trong mục Từ hàng ghế khán giả trang 13 báo Tuổi Trẻ số thứ năm 14/1/2021 đã đưa tin về Đêm nhạc xúc động ở tuổi 91 của Nhạc sĩ Phạm Tuyên sau đây.

—o0o—

Đêm nhạc mừng sinh nhật 91 tuổi của nhạc sĩ Phạm Tuyên (12-1-1930 – 12-1-2021) vừa diễn ra trong không khí đầm ấm tại Đài Tiếng nói Việt Nam (58 Quán Sứ, Hà Nội) vào tối 12/1 vừa qua.

Những Chiếc đèn ông sao, Cánh én tuổi thơ, Tiễn thầy giáo đi bộ đội… dường như không phải là ca khúc của riêng thế hệ nào, nên khi các giai điệu quen thuộc vang lên, từ trẻ nhỏ đến cụ già cũng ngân nga theo khán giả như được trở về tuổi thơ, hoặc là sống với tuổi thơ, trong từng lời ca điệu nhạc, như một cuộc du hành để ai cũng thấy mình bé lại, trong veo và hồn nhiên.

Cái trong veo đó không chỉ hiển lộ qua những ca khúc được biểu diễn, mà còn qua cách những nghệ sĩ hay các ca sĩ nhí trình diễn trên sân khấu. Là khi ca sĩ Mỹ Linh cùng các em nhỏ trong dàn hợp xướng kính cẩn cúi chào nhạc sĩ Phạm Tuyên trước và sau khi biểu diễn ca khúc Nơi ấy Trường Sa. Là khi ca sĩ Phương Thanh hát mộc bài Có ai vô xứ Nghệ hay những ca khúc quen thuộc như Từ Làng Sen, Từ một ngã tư đường phố. Là những đứa trẻ ríu rít đồng thanh “Chúng con chúc mừng sinh nhật ông” sau mỗi lần ra sân khấu.

Có thể thấy, bao trùm cả đêm nhạc là một tình cảm chân thành từ nghệ sĩ trình diễn cho đến khán giả. “Đã rất lâu rồi tôi mới được nghe lại những ca khúc gắn bó với tuổi thơ của mình. Đêm nhạc thật sự xúc động và mang lại cảm giác nhẹ nhàng trong những ngày cuối năm thế này. Tôi biết ơn nhạc sĩ Phạm Tuyên đã trở thành người đồng hành cùng với cuộc – lớn – lên của một đứa trẻ để ở mỗi giai đoạn hay cả những sự kiện lịch sử quan trọng đều có lời ca của ông để ghi chép lại”-khán giả Vân Nam (Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội), chia sẻ.

Địa điểm tổ chức đêm nhạc – 58 Quán Sứ – chính là ngôi nhà thân thiết nhạc sĩ Phạm Tuyên đã làm việc gắn bó suốt ¼ thế kỷ, nơi cả gia đình ông sống năm 1973, khi khu tập thể Đài Tiếng nói Việt Nam ở 126 Đại La bị bom Mỹ san phẳng. Nhạc sĩ Phạm Tuyên bồi hồi: “Nhiều đồng nghiệp của tôi ở lứa tuổi này không còn nữa, như Nguyễn Đức Toàn, Văn Ký. Tôi cho đây là phần thưởng cuối đời khi được tổ chức ở đây. Nhiều phóng viên phỏng vấn tôi sao viết nhiều bài hát như viết lịch sử thế. Tôi đã trả lời tôi cảm ơn môi trường báo chí, môi trường phát thanh tôi đã gắn bó suốt ¼ thế kỷ. Nay làm ở đây thế này tôi rất xúc động”.

Làm mới 200 bài hát thiếu nhi

Dịp này, NXB Hội Nhà Văn ra mắt cuốn sách Nhạc sĩ Phạm Tuyên – Tuyển tập 100 bài hát và khởi động dự án “Cánh én tuổi thơ”. Theo thông tin từ dự án, khoảng 200 bài hát thiếu nhi trong số các sáng tác của nhạc sĩ Phạm Tuyên sẽ được làm mới, phối khí và thể hiện hiện đại, đáp ứng xu hướng hiện nay, đồng thời sẽ được phổ biến trên nhiều phương tiện, nền tảng hiện đại, góp phần làm phong phú hơn đời sống tinh thần của trẻ em.

M.T.

Hai anh em tôi _ P1

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 1 năm 2021.

CHUYỆN MỘT NGƯỜI CHÁU NGOẠI – PHỤ LỤC:

HAI ANH EM TÔI

Phạm Tôn

(Phần 1)

Sau hai tháng nằm nội trú tại Khoa Lao Bệnh viện Bạch Mai san L.12A, tôi ra viện để điều trị ngoại trú. Bác sĩ Hơn và bác sĩ Hải hằng tháng khám lại, chiếu điện rồi cho đơn. Đơn nào cũng như nhau, chỉ có hai thứ thuốc là Rimifon (còn gọi là INH) thuốc viên và Phi-la-tốp thuốc tiêm, đều do nước ta sản xuất. Cuối đơn bao giờ cũng có câu mà tôi thuộc lòng đến nay, hơn nửa thế kỷ vẫn nhớ: Bệnh đang tiến tới ổn định.

Tôi đi tàu điện từ trạm Phùng Hưng tới bệnh viện chỉ mất năm xu tiền vé. Có lần bác sĩ cho đơn, vẫn ghi câu ấy, mà tôi hiểu là bệnh không biết đến bao giờ mới khỏi, nên thất vọng, hoang mang lên tầu mà còn mơ màng, đến khi bừng tỉnh thì đã qua trạm Phùng Hưng tôi phải xuống mà đến ga Hàng Cót rồi, tôi phải vứt vé năm xu đi mà mua vé tám xu. Tôi chán nản đi bộ thất thểu về phố Hàng Da nhà tôi.

Năm tôi bị bệnh, anh chị tôi mới sinh con đầu lòng. Anh ở Ty Kiến trúc Vĩnh Yên; chị khi ở Hà Nội, khi đi Hải Phòng. Con gái nhỏ do bà cô người Huế, hơn mẹ tôi hai tuổi trông nom là chính. Có hồi con bé cứ xụt xịt hoài, chảy nước mũi có mùi. Bà cô lấy tăm cuộn bông rồi nhúng nước muối ngoáy vào mũi làm con bé khóc. Tôi cùng bà đưa cháu đi khám bệnh, bác sĩ lấy ra một hòn sỏi đen nhỏ mắc trong hốc mũi. Tôi ra bưu điện gửi ngay cho chị dâu đang ở Hải Phòng, nói rõ là lấy ra từ hốc mũi cháu. Từ đấy cháu khỏe hơn.

Tôi nghỉ học để điều trị ngoại trú khá lâu, tâm trạng u uất, thường ra Đền Ngọc Sơn, đến Trấn Ba Đình ngồi một mình suy nghĩ, tự cho là có bộ chính trị đang họp trong đầu mình để tìm hướng ra cho cuộc đời. Kết quả vẫn chỉ là yên tâm điều trị, học được cái gì hay cái nấy, chủ yếu là ngoại ngữ để sau này khỏi bệnh sẽ dùng.

Mẹ đi làm ở hợp tác xã may mặc trên phố Hàng Lược, gần chợ Đồng Xuân. Đi làm về, đến trước rạp Hồng Hà thấy có khẩu hiệu Tất cả cho xây dựng chủ nghĩa xã hội… Về nhà mẹ vừa gạt mồ hôi trên mặt vừa cười nói: Với mẹ bây giờ chỉ là Tất cả cho Chành. Chành là tên tôi hồi nhỏ mẹ thường gọi. Chị dâu có cái bìa mua nửa ký đường cũng cho tôi để bồi dưỡng. Chị đi công tác về, tôi thường có quà. Có hôm chị ăn trưa ở viện, thấy có nấu xúp cà rốt củ cải trắng với nước xương ăn với bánh mì cũng về nhà ăn cơm dành món ngon ấy cho tôi. Chị đun sôi xúp, bôi mỡ vào bánh mì rồi nướng cho tôi ăn. Tôi cảm động nhưng không khỏi nghĩ là mình ăn mất phần của cháu gái đây. Chị mê truyện Nhạc sĩ mù của Kôrôlencô đến nỗi chỉ mong suốt đời tôi cứ sống cùng anh chị và dạy con bé nên người như người thương binh già trong truyện, từng là chiến hữu của Garibanđi đã giúp chú bé mù trở thành nhạc sĩ. Chị hào hứng nói mà không biết cái viễn cảnh ấy làm tôi buồn đến thế nào: Tôi chỉ là kẻ ăn bám suốt đời.

Cảm thấy không có triển vọng gì khỏi để quay trở lại Học viện Nông Lâm tôi phải viết đơn xin thôi học. Lý do chính là sợ cứ nhận tiền mãi thế này mà không đi học được ngộ nhỡ bị đòi nợ thì sao, nhà mình đã nghèo lắm rồi.

Hồi còn nằm ở bệnh viện Bạch Mai, em trai vào thăm, tôi đã khuyên em đi tìm việc ngay, nhà ta kiệt quệ lắm rồi. Em bảo có lớp giáo viên đào tạo cấp tốc 10+2, tức là học sinh tốt nghiệp lớp 10, học thêm nghiệp vụ sư phạm hai tháng rồi đi dạy ở ngoại thành. Tôi bảo em ghi tên ngay đừng chần chừ gì nữa. Từ đấy em tôi vào nghề giáo dục, nơi dạy đầu tiên là trường ở huyện Đông Anh.

Tôi không bao giờ quên nét mặt tươi cười của anh Đại tôi mỗi lần về nhà. Đến đầu cầu thang, trước khi vào phòng ngoài, anh đã gọi vào phòng trong gia đình tôi ở: Em Thành đâu, thế nào rồi… Anh em gặp nhau, anh nắm vai tôi, lắc lắc, thế này là được rồi. Anh mở ba lô đưa cho lọ sữa bột Trung Quốc, mấy gói đường tiêu chuẩn hai lạng rưỡi gói giấy nâu buộc dây gai trông như quả nem chua. Rồi lại mấy gói bánh nữa. Và quan trọng nhất là anh đưa ra mấy gói nhỏ là thuốc Rimifon mà tôi phải uống hằng ngày. Từ ngày thôi học, tôi không được chữa ở bệnh viện Bạch Mai nữa nên không có thuốc. Mua ở Hà Nội tất nhiên không khó, nhưng hồi ấy bệnh lao là bị kỳ thị lắm, người ta thường ghê sợ, nên gia dình không muốn người ngoài biết tôi bị lao. Thuốc Philatốp thì dễ mua, lại là thuốc bổ ai dùng cũng được. Hồi ấy trị lao bằng Philatốp là để phổi xốp ra, cho INH dễ thâm nhập diệt vi trùng. Không ngờ chuyện mua INH ấy sau này suýt mang họa cho cả hai anh em.

Mùa hè nóng bức, anh thương tôi bệnh nặng, nhà không có quạt, mái lại bê tông không có trần, chắc khổ lắm. May thay, anh được giao thiết kế đài khí tượng Tam Đảo. Anh thân với trạm trưởng là anh Trương Trọng Xuân cũng dân Hà Nội nhà ở phố Lý Quốc Sư. Bàn bạc với bạn và cả chủ nhà là ông Nguyễn Văn Hựu chủ tịch xã, anh quyết định cho tôi nghỉ mát Tam Đảo, ít nhất một tháng. Tôi chỉ cần cắt gạo, xin giấy chuyển lương thực, còn mọi việc để anh lo. Trong túi tôi lúc ấy còn đúng một đồng hai, vừa một vé tàu lên Vĩnh Yên. Thế là 8g50 ngày 17 tháng bảy năm 1963 tôi lên tàu, đến ga Vĩnh Yên ngay trong buổi sáng.

Anh tôi làm việc cùng hai bác lớn tuổi là cụ Châu (nhà ở Hàng Bạc Hà Nội) và bác Lục Văn Minh. Bữa trưa, hai bác và anh em tôi vào nhà ăn liên cơ, vì cơ quan anh nhỏ, không có nhà ăn riêng. Tôi theo anh và hai bác đến bàn của ta thì ta ngồi, hai bác nói thế rồi bảo tôi cứ tự nhiên ngồi vào chỗ. Bàn này cũng vuông, nhỏ như những bàn khác ở nhà ăn. Bàn gỗ, mặt bọc nhôm. Nhưng khác biệt ở chỗ trên một góc bàn có viết lem luốc mấy chữ bằng sơn đỏ BÀN HO LAO. Vì thế mà không ai dám ngồi ở dây. Cũng vì thế mà hai ông già Hà Thành chịu chơi và anh tôi bao giờ cũng chọn bàn này, vừa không phải tranh giành với ai, bàn lại sạch sẽ vì có ai dám dùng đâu, chỗ ngồi lại rộng rãi vì … cách li! Ngày hai bữa trưa chiều chúng tôi ăn cơm ở đấy. Còn buổi sáng thì hình như tổ thiết kế ăn xôi do chị vợ một người trong tổ nấu. Còn tôi, mỗi ngày anh tôi bảo ra cửa hàng mậu dịch ăn một bát phở thịt lợn ba hào. Nhớ là nói ăn phở dừ, thì sẽ nhiều thịt hơn vì họ gỡ ở xương nấu nước dùng ra.

Tôi đi chơi thăm thú tỉnh lẻ cho biết. Nào là tắm ở Đầm Vạc giữa thị xã. Cảnh đẹp, nước mát, nhưng xuống nước là mình bị tức ngực, tuy vậy, tối về ngủ rất ngon. Cán bộ nhân viên nhà nước hồi ấy ai cũng biết câu cắt cơm, bơm xe, nghe thời tiết, liếc đồng hồ vẽ nên tâm trạng chiều thứ bảy của họ. Một số cán bộ về Hà Nội, số khác về gia đình gần đấy. Ra vườn hoa chỉ gặp đông nhất là bộ đội, mang theo cái bi đông nước uống phòng khi khát, vì làm gì có tiền mà mua. Cũng có mấy đôi thanh niên nam nữ ngồi ghế đá tâm sự, chủ yếu là nói chuyện tếu và… nhìn nhau cười. Một cặp bộ đội thủ thỉ rất dễ thương. Tôi để ra ba tiếng để ngắm và nghe, cuộc đời thật là thú vị, đa dạng, đa màu sắc.

Đến chiều thì anh Đại dẫn tôi vào nhà nghỉ mát của anh Minh, một họa viên trong tổ. Nhà mái lá, giường tre, có giàn mướp cùng khu vườn xinh trồng hoa. Chúng tôi ngồi chơi đến bữa cơm chiều thì về ty kiến trúc. Có hôm, cháu trai độ hai tuổi con anh chị đòi tôi dẫn đi chơi. Tôi nắm tay cháu đi dọc bờ đường ra công viên. Anh chồng bảo cháu nó có vẻ mến anh đấy, khi nào rỗi anh cứ sang nhà nghỉ cho mát, lại yên tĩnh, bên cơ quan sát đường ồn ào lại nóng.

Từ đấy, tôi nghỉ ngủ ở nhà anh Minh. Anh tôi bảo tay này làm việc tốt, lại dễ mến, ai cũng quý, nhưng nghe nói dính Nhân Văn hay sao ấy mà gần như chẳng ai dám đến nhà.

Gần nhà anh có một bà bị lao hạch sắp chết. Hôm sau thì bà ta chết. Chị Dần vợ anh Minh về nhà để còn đi đưa đám. Người nhà đem đốt hết giường, chiếu và quần áo đồ dùng của người bệnh ở ngay gần nhà, gây ấn tượng khủng khiếp về bệnh lao.

Tôi đi đâu cũng thủ theo sách, nhưng chỉ để dành. Ở đâu có sách gì tôi cũng tìm đọc, nhất là báo địa phương, hồi ấy đang sôi nổi vụ hợp tác xã Hòa Loan phá rào, khoán hộ và kinh doanh nhiều ngành nghề. Đi đâu cũng nghe nói ông Kim Ngọc thế này, thế nọ, thật là một cán bộ hết lòng vì dân.

Tôi cũng cố dò hỏi tung tích hai con bò giống lạ Mông Cổ tặng ta xem nay phát triển ra sao. Hỏi mãi cuối cùng họ dẫn đến ty… Văn Hóa! Hai con bò đã được nhồi, đứng sừng sững trong nhà triển lãm. Tôi học khoa chăn nuôi cho nên hay để ý đến những con vật lạ được nước ngoài tặng.

Hôm ấy, tôi đưa cháu bé về nhà sau cuộc đi dạo ven bờ sông. Vừa đến đầu dốc dẫn xuống nhà anh Minh, đã nghe thấy tiếng chị vợ nói to cứ vừa khóc vừa nói: Chính em vẫn bán thuốc Rimifon cho anh Đại, bảo mua cho cậu em. Thì bây giờ anh này lên chơi, gầy gò, lại chẳng làm gì cả mà chỉ đọc sách. Không phải mua thuốc cho anh ấy thì cho ai. Thế mà anh lại rước anh ta về nhà, cho con đi chơi với anh ấy, lại còn mời ăn cơm. Thế có khổ thân tôi không. Tiếng anh chồng trầm, nhỏ nhưng nghiêm khắc: cô không được lu loa lên như thế. Có gì để tôi lo.

Lúc tôi dẫn cháu bé đến cửa nhà thì cả hai im lặng, chị vợ vào bếp, anh chồng đón con, tôi nói đã đến giờ cơm chiều, xin phép về kẻo anh và hai bác cùng phòng phải chờ. Anh niềm nở nhắc ăn xong lại sang nhà tôi ngủ nhé.

Về đến ty Kiến Trúc, tôi kể ngay chuyện cho anh Đại nghe. Trưa 25/6, anh Đại đột nhiên sang nhà anh Minh bảo tôi thu dọn đồ đạc quần áo về ngay ty. Lúc ra cổng, gặp anh Minh về. Anh này vội nói: Vợ mình hôm qua khóc, vì cô ta bị đau gan, lo quá… Nhưng sau anh Đại cho biết anh ta đã nói sự thật với anh là chị ta nghi mình bị lao nên dày vò chồng. Anh Đại bảo tôi phải giải quyết ngay việc này, không làm phiền anh Minh. Buổi tối, tôi vẫn ngủ ở nhà anh Minh như thường, vờ không biết và từ giã chị vợ để sang nơi ở mới tiện chờ xe lên Tam Đảo. Anh Minh muốn giữ tôi ở lại, còn rủ cả anh Đại ra ngủ ở nhà để cùng bàn bạc. Nhưng anh Đại kiên quyết đưa tôi đi. Sáng 26, gặp chị vợ, mình muốn nói mấy lời cho chị yên lòng nhưng chị ngượng ngùng lánh mặt. Chuyện này có lẽ sẽ làm anh Minh buồn, nhưng biết làm sao.

Về phòng ngủ của tổ thiết kế, cụ Châu chăm chú hằng ngày lo dựng non bộ bằng một tảng bê tông cũ, nham nhở, nay đã lên rêu xanh. Cụ bảo khi nào tôi lên người, các ông mới thấy hết là nó đẹp đến thế nào. Cụ nói nhưng lộ rõ vẻ thiếu tự tin: Làm xong, bán cũng được cả triệu đồng ấy. Xem ra cụ làm non bộ chỉ để giết thời giờ và quên đời tẻ nhạt. Cụ bảo tôi khi nào về Hà Nội, cứ đến phố Hàng Bạc hỏi cụ Châu là ai cũng biết. Câu tục ngữ Pháp mà cụ ưa nói là: Hãy chớ ngăn con la hí. Cứ để cho nó hí sẽ biết nó chính là con la.

Chiều chủ nhật, anh Đại đưa đến chơi nhà anh Tiềm trung cấp kiến trúc cùng làm việc với anh. Một gia đình ngăn nắp, giản dị. Anh Đại khen anh ta tốt, lại thông minh. Vợ là xã viên hợp tác xã nông nghiệp. Gia đình đầm ấm, anh có vẻ thư thái mỗi khi về nhà. Không phức tạp như nhà anh Minh.

Tối thứ bảy, anh em tôi đi dạo vườn hoa, nói chuyện với nhau rất kỹ về những vấn đề lớn của cuộc đời hai anh em.

Hôm sau anh bảo may quá, có xe của bộ Kiến Trúc sáng mai lên Tam Đảo, anh đã nhờ họ đưa em lên. Cơm xong, anh em tôi sang nhà anh Minh cảm ơn anh chị đã giúp đỡ và thông báo là sáng mai tôi đi sớm nên xin chào anh chị trước. Nhẹ cả người. Anh tôi gặp cô bán căng tin một lát mang về cho một cái khăn mặt, một bánh xà phòng giặt, một gói đường. Tôi xếp đồ vào ba lô, nghe hai cụ cán bộ hát quan họ, tiết mục ưa thích của hai cụ chỉ có ba câu: Anh đi ị / Em đi ị / Đôi ta cùng đi ị. Cả buồng cùng cười vui vẻ trước khi ai vào giường nấy, buông màn ngủ.

Sáng hôm sau, 3/7 tôi được quá giang xe com măng ca đít vuông của Bộ Kiến Trúc lên Tam Đảo. Từ thị xã Vĩnh Yên lên xã Tam Đảo chỉ có 24 cây số, nhưng xe đi khá lâu, vì phải leo dốc. Chốc chốc lại dừng để tránh xe đi xuống, mà nhiều nhất là tránh những người đi xe đạp xuống thị xã. Xe đạp thường, nhưng sau xe buộc một cành cây khá to rậm lá làm vật cản, giảm bớt tốc độ đổ đèo. Anh lái xe Hà Nội lên rất sợ gặp những xe đạp cảm tử này. Nhưng những người đi xe đạp xuôi Vĩnh Yên thì rất bình tĩnh, tài giỏi, tuần nào cũng vài lượt đi như thế, có sao đâu, công việc mà, đời sống mà. Đến chỗ Cát săng (tiếng Pháp Quatre cent ở độ cao 400 mét so với mặt biển) có một thợ cắt tóc hành nghề dưới bóng cây.

Xe com măng ca đít vuông hổn hển bò thêm một quãng nữa thì đến vùng san sát mái nhà lẩn trong màu xanh giàn su su bao phủ bên trên. Hỏi nhà ông chủ tịch xã thì người dân cho biết ông ở thôn I, còn đây là thôn 2. Ngoài su su còn thấy trồng nhiều dưa chuột to như quả bí đao bao tử, chừng hơn ký một quả, và vo ve là tiếng đàn ong đi kiếm mật. Rải rác trong vườn cũng thấy nhiều đõ ong bằng gỗ.

Đoàn công tác của Bộ Kiến Trúc đến gặp ông chủ tịch liên hệ. Vừa may anh Trương Trọng Xuân trưởng trạm khí tượng Tam Đảo cũng đang ở đây. Mấy hôm trước anh đã đến ty Kiến Trúc gặp anh Đại nói về việc cho tôi lên nghỉ ở Tam Đảo, coi như khách của trạm. Anh Xuân làm việc ngay tại nhà ông chủ tịch. Trạm có một nhân viên là anh Xiêm. Hai anh chịu trách nhiệm thu nhận số liệu quan trắc khí tượng trong một vườn khí tượng lập ngay gần đó chỗ đầu dốc. Họ được cấp một rađiô pin trang bị áo mưa như bộ đội và cả ủng cao su nữa. Khi mưa to gió bão là phải ra trạm ghi số liệu dưới ánh sáng đèn pin. Trạm chỉ có hai người mà không hợp tính nhau, thật khó sống. Nhưng ở đấy, tôi chỉ nghe tiếng anh Xuân, còn anh Xiêm thì hoặc không nói, hoặc nói lí nhí không ai nghe được gì. Có lẽ vì thế, mọi việc vẫn ổn. Anh Xuân tự hào là người Hà Nội, không chấp dân tỉnh lẻ.

Ông chủ tịch Hựu có bốn con trai và một gái rốt lòng. Sinh ra và lớn lên ở xứ mát mẻ quanh năm, không khí thoáng đãng nên năm anh em đều đẹp trai xinh gái, da trắng má hồng mắt đen lay láy. Tên ông bắt đầu bằng chữ H cho nên các con ông đều có tên theo vần ấy: Hùng, Hậu, Hòa, Hoạt (còn gọi là Nam, Tư), và con gái là Hương. Hôm ăn bữa cơm đầu tiên với gia đình, lạ miệng, lại đang đói ngấu, tôi thấy ngon lạ lùng. Chỉ có rau cải xoong luộc chấm lạc giã nhuyễn chưng với nước muối, và cũng lại cải soong trộn giấm. Tôi để ý bé Hương năm tuổi, xem nó ăn có gì khác không. Còn bé xúc cơm với rau luộc thái nhỏ và chan nước lạc giã trăng trắng. Chỉ khác là nó ngồi riêng ở bậu cửa, và ăn ít hơn người lớn là bốn anh đang tuổi ăn  cứ ào ào như mây bay gió cuốn, loáng cái đã quẹt đáy nồi xoàn xoạt. Mà thời ấy, toàn là cơm độn ngô xay. Đang ăn thì mưa. Rồi mưa rả rích cả buổi chiều. Cây, núi cứ chìm trong màn mưa một lát lại hiện ra hệt như những bức tranh thủy mặc biến đổi mơ hồ.

Tôi vốn khó thở khi trời lạnh, cho nên cứ tảng sáng là đã thức dậy. Mấy hôm đầu, tôi nghe bà vợ ông Hựu gọi Hùng ơi dậy nấu cơm, tôi cũng mặc. Nhưng từ hôm thứ ba, tôi dậy luôn cùng cháu lo cơm sáng cho cả nhà. Có bếp lửa ấm áp, hai chú cháu vừa làm vừa trò chuyện rất vui. Mấy hôm sau, tôi dậy, thấy cháu ngủ ngon, cũng chẳng thấy mẹ gọi, tôi tự làm mọi việc. May mà hồi ở Đội 5 Cảng Hà Nội, tôi được chị Vương Thị Tửu dạy cho cách nhóm lửa và thổi cơm. Món ăn thì vẫn như mọi ngày, không cải xoong thì su su luộc, chấm với lạc giã nhuyễn với muối rồi chưng. Những hôm ăn su su, có quả già, tôi lấy cái hột hấp nồi cơm cho bé Hương bóc ăn ngon bùi thích lắm. Từ đấy việc nấu cơm sáng coi như tôi nhận. Ăn xong, tôi thường đi loanh quanh làng với cháu Tư (tên là Hoạt hay Nam nhưng cả nhà hay gọi là cu Tư). Cháu biết hết mọi nhà. Tôi vào nhà nào cũng thấy trẻ con ho, nhiều cháu ho sù sụ. Tôi hỏi thì bố mẹ cháu nói là ở đây lạnh, mưa nắng thất thường, trẻ con chạy chơi ra mồ hôi, bị gió là ho. Nhà nào cũng phải có vài lọ tép. Tôi biết bà con gọi tép là kháng sinh streptômyxin. Hóa ra nhà nào cũng biết tiêm. Cứ khi con ho lâu là tiêm, hết thuốc thì vay hàng xóm, ai cũng có. Đến lúc bé Hương và anh Tư ho, tôi bảo gia đình đừng tiêm tép, để tôi lo. Tôi ra suối hái nắm cải soong, giã nhỏ, vắt nước, cho ít mật ong vào, hai anh em uống chung. Chỉ vài hôm là hết ho. Không phải tiêm đau, hai anh em thích lắm khoe khắp xóm. Nhà nào có trẻ con ho đều bảo đến nhà ông chủ tịch, gặp chú Hà Nội. Mỗi đứa mang một cái chén nhỏ có vài thìa mật ong, rồi tôi pha với nước rau cải soong cho uống, đứa nào cũng khỏi. Nhưng thấy ngon, vẫn xin bố mẹ mật ong để uống thuốc chú Hà Nội nữa. Tôi biết, chỉ pha nước cho mật loãng rồi cho uống. Ai cũng vui.

Anh Hùng lớn hơn cả, hay trò chuyện với tôi. Cháu hỏi chú học lớp mấy mà biết nhiều thứ thế, tôi nói lớp 13. Cháu tròn mắt. Tôi phải giải thích chú học xong lớp 10 thì thi đại học, học thêm ba năm nữa. Hùng cười, đúng là lớp 13 rồi! Một hôm đang đi ven ruộng sau cơn mưa, tôi cúi xuống nhặt một hạt đen bọc trong cùi trong như cùi nhãn, bỏ miệng ăn.

Chú mà cũng biết ăn cái hạt này hả, nhạt chết, chán lắm. Tôi đáp ăn cho khỏi buồn mồm và nhớ lại thời thơ ấu ở nhà quê. Chú học ở trong sách một phần, phần nhiều là học mọi người, học trong cuộc sống. Chịu hỏi, lại chịu nghe thì sẽ có nhiều người dạy mình. Thí dụ, chính cháu và gia đình cháu đã dạy chú rất nhiều. Trước ở Hà Nội chú đâu biết đõ ong, cầu ong là gì, cũng chưa bao giờ được ăn trứng rán với nhộng ong, mà nhộng càng già lại càng ngon.

(Còn một phần)

P.T.

Cháu bé Ánh Ngọc của tôi

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 1 năm 2021.

CHUYỆN MỘT NGƯỜI CHÁU NGOẠI – PHỤ LỤC

Phạm Tôn

Sáng mùa xuân, chị dâu Nguyễn Thị Thanh Thủy đang ngồi bế con gái, ngắm con gái, mỉm cười. Thấy chị cười, con bé cũng nhoẻn miệng cười. Chị nhìn vào miệng con, dưới ánh nắng sớm lọc qua giàn lá gấc lọt vào phòng, chiếu rọi vào miệng con, chị thấy trên nền lợi hồng, hiện lên hai vệt trắng nhỏ như sợi chỉ. Con bắt đầu mọc răng. Chị cười… Tôi lặng ngắm cảnh âu yếm ấy, bỗng nhớ lại bao nhiêu chuyện cũ.

Tôi biết chị từ ngày anh chị mới yêu nhau. Không hiểu vì sao, chị tin tôi ngay, kể cho tôi đủ mọi chuyện mà ít người chị dâu nào lại nói với em trai chồng. Chị kể, bây giờ thì vui lắm rồi chứ ban đầu gia đình chị nhất định không cho chị lấy anh Đại. Chị có một anh bạn thanh mai trúc mã,biết nhau từ thuở nhỏ cùng sống ở Quảng Ngãi, nơi bố chị là bác sĩ Nam tiến rồi công tác lâu dài luôn ở đấy. Hai gia đình thân với nhau đến mức coi con cái như con chung. Mặc dù hai bên chẳng hứa hẹn gì hết nhưng cứ coi như là chị và anh ấy sau này sẽ thành đôi.

Kháng chiến chống Pháp thành công, gia dình chị về Hà Nội, anh ấy được sang Liên Xô học, đều đặn gửi thư về cho chị. Coi như khi nào học xong về nước, chờ chị tốt nghiệp đại học là cưới. Trong khi đó, chị chỉ xem anh ấy là một người bạn, một người anh thôi.

Chị thi vào đại học kiến trúc. Phải thi môn vẽ. Chị gặp anh Đại ở đấy. Gặp nhau là cảm tình ngay vì thấy nhiều sở thích hợp nhau. Anh Đại ký họa nhanh và đẹp, còn chị thì vẽ mặt người rất giống, xem là nhận ra ngay chị vẽ ai. Anh Đại trêu chị, vẽ chân dung chị toàn bằng com pa và ê kê, vậy mà giống mới tài. Anh chị đều giản dị, lại cùng ham thích văn học nghệ thuật.

Biết chuyện này, gia đình chị họp hội nghị gia đình yêu cầu anh Đại phải có mặt. Khi được hỏi: Vì sao anh quyến rũ con gái tôi trong khi gia đình đã lo cho nó cưới chồng là người thân thiết với gia đình từ lâu, lại sắp tốt nghiệp đại học ở Liên Xô.

Bị giáng phủ đầu một đòn nặng như thế, anh Đại chưa biết nói sao thì chị lên tiếng ngay, nói lắp bắp là không phải thế đâu, chính con yêu anh ấy trước, ngỏ lời yêu anh ấy trước. Hội nghị đang căng thẳng bỗng chùng xuống, chẳng còn gì để nói nữa. Rồi giải tán.

Chị ở khu ký túc xá nữ Đại học Bách khoa, thường đến gặp anh tôi tại nhà, lúc nào cũng ở chỗ sáng. Nhưng chỉ được một lát là lại tranh luận căng thẳng. Tôi chẳng biết chuyện gì, nhưng một lần đang tranh cãi thì chị ngất. Cậu Phạm Tuyên hồi ấy ở cùng với chúng tôi phải phụ giúp đưa chị lên gác. Rồi cậu Phạm Khuê là bác sĩ được mời đến. Cậu chăm sóc, tiêm cho một mũi thuốc rồi để chị nằm nghỉ. Mẹ tôi hỏi, cậu bảo bây giờ còn con gái thì không sao, nhưng có chồng rồi sinh con sẽ gặp nhiều khó khăn. Tôi nghe rõ lời cậu là không ngăn cản, nhưng nếu định lấy nhau thì phải cân nhắc kỹ. Sinh con đã khó, nuôi con mà bị bệnh tim thế này càng khó.

Đám cưới anh chị giản dị nhưng đầm ấm. Khách toàn uống trà ăn bánh quế do mẹ và anh em tôi nướng.

Thời gian mang thai con đầu lòng, nhất là những tháng cuối, chị bị phù, người nặng nề, đi lại khó khăn, không muốn ăn. Mỗi ngày chỉ hai lá bún, mà chấm nước mắm thôi, không thích thịt mỡ gì hết. Vậy mà đúng tháng, đủ ngày, cháu bé gái xinh xắn ra đời dễ dàng. Ai cũng khen xinh. Chỉ có em gái tôi chê mũi không cao. Mẹ tôi bảo cũng chẳng sao, cháu gái bà cứ đến tuổi dậy thì là xinh đẹp hết. Cả nhà vui. Chỉ có tôi cứ vướng vất nỗi buồn… Vợ chồng anh chị đều là kiến trúc sư mới có một con, lẽ ra đời sống sung túc, ăn uống đầy đủ, nhưng vì cáng đáng cả gia đình, nhất là lại cõng thêm ông em ăn bám, còn thuốc thang, tẩm bổ nên mới phải sống đạm bạc như cả nhà. Hôm ông ngoại cháu lên thăm, chê chị dâu gầy quá, còn bảo phải lo uống sữa, ăn bánh để tẩm bổ cho lại sức sau sinh còn làm việc và nuôi con nữa chứ… Chị dâu tôi bỏ ngoài tai tất cả những lời ấy, không thay đổi gì trong lối sống. Tôi thì cứ nghĩ những lời ông bố nói mình đáng phải chịu trách nhiệm. Tôi vẫn nghĩ mình ăn mất phần của cháu bé. Cho nên làm được gì cho cháu tôi đều làm hết. Từ chơi với cháu (có đeo khẩu trang làm chị dâu rất bực) khâu túi vào quần thủng đít, làm sắc cho đeo khi đi chơi…

Sau thời gian ăn dặm, ăn cơm nát rồi ăn chung với cả nhà, Ánh Ngọc bắt đầu biếng ăn. Cứ đến bữa cả nhà ngồi ăn là trốn, chỉ rình khi cơm xới cho cả nhà rồi mới lén ra lấy cái đũa cả, ăn ngon lành những hạt cơm dính ở đầu đũa, ăn xong, lại lén lấy chiếc đũa khác. Mẹ cháu đành lại dùng đôi đũa cả cố dính thật nhiều cơm là lại ăn. Không ăn thức ăn. Chú Thành xót xa lắm, phải ra ngõ Thợ Tiện cắt ngang Hàng Gai, gần bờ Hồ, tìm một tiệm thợ tiện, vẽ kiểu để thuê làm một khuôn oản nhỏ bằng gỗ. Từ ngày có oản nhỏ, khi cơm trộn ruốc (chà bông) thịt lợn, gà hay tôm cháu đều ăn rất ngon. Tự chú in oản cho cháu, thay đổi từng ngày.

Rồi đến khi giặc Mỹ bắn phá ném bom Miền Bắc dữ dội, có lệnh sơ tán tất cả những ai không trực tiếp chiến đấu và làm việc trong những ngành thiết yếu của Thủ đô như điện, nước, vận tải phục vụ chiến trường. Cả nhà chỉ còn mình tôi. Cho nên chẳng cần biết bệnh tình ra sao tôi cũng nhờ bạn thân Đoàn Di công tác ở Khu đoàn Hai Bà Trưng tìm việc cho. Cố tình tránh xin việc ở sở lao động vì sẽ bị tắc ngay ở vòng đầu: tôi không thể kiếm đâu ra giấy khám sức khỏe đủ sức làm việc. Thế rồi tôi về công tác ở Cảng Hà Nội đúng lúc ở đây đang thiếu người chuyên trách về bổ túc văn hóa cho 1200 cán bộ công nhân viên, lao động nặng là chủ yếu. Rồi vì là cháu ngoại Phạm Quỳnh đã bị ta xử bắn như xác nhận của công an khu vực, tôi bắt đầu làm kế toán, thống kê của các đội 3 còn có xe và băng chuyền đến đội 5 hoàn toàn lao động thủ công, lại toàn người già yếu, bệnh tật hoặc chưa đủ tuổi lao động. Vì thế ở đây tôi làm kế toán thống kê còn kiêm luôn y tá sơ cứu và phát thuốc bệnh thông thường do được các y sĩ ở Cảng tin cậy, còn vì bà con ngại lên y tế Cảng đã đi xa lại chờ lâu.

Hồi này Ánh Ngọc đã ba bốn tuổi rồi. Phải đi theo trại trẻ sơ tán của Viện Thiết kế Quy hoạch vì mẹ thường đi công tác Hải Phòng. Hồi ấy, nhà máy bánh kẹo Hải Châu có ưu tiên bán bánh qui cao cấp cho công nhân. Họ bán bao lớn, bảy đồng một bao. Công nhân bốc vác cười, vẽ chuyện, ai mua mà bán. Tôi xin mua một bao. Nhưng khi lấy bánh thì căng tin báo giá mới là 12 đồng, một phần ba lương tháng của tôi, gần bằng tiền ăn cả tháng ở nhà ăn tập thể rồi. Nhưng, tôi cứ mua, chỉ nghĩ đến con bé sẽ mừng thế nào khi nhận được gói bánh cao bằng mình, lại thơm ngon… Tôi mua hôm trước thì ngay hôm sau đạp xe mấy chục cây số đến trại trẻ sơ tán thăm cháu. Gặp tôi, cháu ôm chầm lấy, mặc gói bánh to cũng kệ, cứ ôm chú. Tôi hỏi chuyện cháu, khi hỏi ăn cơm chiều rồi thì làm gì. Cháu nói cháu cũng ngồi ở thềm như thế này. Để làm gì? Cháu ngồi chờ buồn ngủ. Tôi lấy mấy chiếc bánh cho cháu ăn, cháu khen thơm ngon quá. Cháu xin thêm mấy cái cất đi để cho bạn tối cùng đi ngủ. Đến khi tôi về, thật là khó rời cháu. Cháu giữ chặt tay tôi, mà tôi cũng muốn ôm cháu thêm. Lên xe là tôi đạp nhanh đi ngay, không dám nhìn lại, chỉ sợ cháu khóc òa lên khi thấy mình nhìn lại.

Chẳng ngờ tối ấy, em tôi Tôn Nữ Thanh Nhàn xung phong đi Mộc châu được về Hà Nội mua dụng cụ cho nông trường. Gặp tôi là Nhàn đòi sáng mai anh đưa em đi thăm cháu Ngọc đi. Cả nhà mới có một cháu bé, em Nhàn đi xa lại càng nhớ. Tôi lại xin nghỉ một hôm sau khi nói rõ lý do. Hai anh em đạp xe đi từ sáng sớm. Nhàn bảo không mang quà đi vì nhất định hôm nay phải đón cháu về, khi nào em đi mới trả nhà trẻ, nhớ thương con bé quá, mới mấy tuổi đầu đã phải sống xa gia đình.

Chúng tôi đến là xin ngay ban phụ trách cho đón cháu về gấp kẻo đường xa lại nắng. Được chấp thuận ngay, nhưng mãi vẫn chưa thấy các cô cho đi, bảo còn chuẩn bị đồ đạc cho cháu về nhà dài ngày. Cứ lúng túng mập mờ mãi, hết cô này đến cô khác chỉ trỏ, hội ý rồi cuối cùng chúng tôi cũng biết lý do vì sao chậm trễ. Các cô thu lại tất cả những phần bánh đã chia nhau rồi gom lại, được chưa đến nửa bao bánh tôi đưa, rồi mạnh dạn đưa cho tôi. Anh em tôi nhận bánh và quần áo, cám ơn các cô rồi chào. Bé Ánh Ngọc cũng chào các cô, còn chào các bạn, vui vẻ lên xe em tôi. Đi đường, anh em nói với nhau các cô ở đây cũng tội nghiệp, thiếu thốn đủ thứ, mặc dù cấm, nhưng nhiều cô vẫn phải mang con theo, chứ biết gửi ai. Mình lại đưa cả một bao bánh to tướng, thơm phức, ai mà chịu nổi! Người lớn đã đành, trẻ con làm sao đây. Cuối cùng là đổ tội cho thằng giặc Mỹ làm gia đình ly tán, tình cảm thiếu thốn.

Ngọc về, nhà chỉ có hai anh em. Vì thế, hôm thì Nhàn cho đi theo, khi không được thì lại tôi. Tôi đưa cháu ra Đội 5, ai cũng yêu. Bác Vương Thị Tửu làm thêm món ăn cho con bé. Tôi đưa cháu ra cửa hàng Bạch Đằng ở bến ca nô. Chỉ có một món chè mì hoa. Mì hình ngôi sao màu xanh đỏ vàng chan nước bột mì sền sệt. Cháu lấy cái thìa nhỏ múc từng ngôi sao lên, khen đẹp quá chú ơi. Tôi cũng khen đẹp, mà lòng buồn quá. Cửa hàng chủ yếu bán cơm bữa. Nói là cơm chứ hồi này gọi như thế là do thói quen thôi. Không có cơm mà chỉ có mì sợi. Thức ăn thì không có thịt đã đành, mà cá rau cũng thiếu. Thành ra cơm thay bằng mì chần còn thức ăn thì là mì sợi xào dầu với loáng thoáng vài mảnh hành xanh. Tối về, ba chú cô cháu mới cùng ăn món ngon do cô Nhàn nấu. Canh có rau, và thịt kho hoặc cá kho. Những ngày ấy, không hiểu sao mà thấy bán nhiều hành lá cọng to và trám thế. Các xe phục vụ lưu động đi rong các phố chỉ rặt hai thứ trám và hành thôi.

Có đêm anh Đại đi xe đạp từ Vĩnh Phúc về, giữa đường bị bỏ bom. Anh cười kể là khi lổm ngổm bò lên khỏi hố bom, dựng cái xe đạp lên là lo xem ngay chai xì dầu treo ở ghi đông có còn không. Đó là quà quý giá nhất đem về cho gia dình. Cái thời nó lạ thế, gặp nhau là mừng vui rồi.

Tôi không bao giờ quên lời Lỗ Tấn thốt lên trong Nhật ký Người Điên là Hãy cứu lấy các em! Tôi lo cho các cháu con em gái và con anh chị không chỉ về vật chất mà cả tinh thần. Hồi chưa biết nói, Ánh Ngọc luôn miệng thốt ra những âm Gư Gư nên có tên ở nhà gọi là A Gư. Rồi nói âm kép thì là Bà nhầm bà nhầm khiến bà nội nói là đúng quá, bà hay nhầm lắm, may là không tin nhầm người. Cháu thấy tôi, thường bập bẹ Chú cộ cháu. Tôi biết là cháu yêu mình nên cũng thường vuốt má cháu mà nói Chú cộ cháu yêu cháu lắm. Khi lớn hơn một chút, tôi đi đâu cháu cũng muốn đi theo. Tôi thường chở cháu lên khu chợ Đồng Xuân lớn nhất Hà Nội. Gửi xe đạp xong là hai chú cháu đi ngay vào khu nhà lồng, băng qua lòng chợ, qua một cái rãnh nhỏ là sang chợ Bắc Qua. Chỉ qua một cái rãnh nước nhỏ mà là cả một thế giới khác: Chợ Đồng Xuân là chợ thành thị, còn chợ Bắc Qua là chợ nông thôn. Tôi cho cháu xem con gà, con vịt, con ngan, rồi chó, mèo và cả lợn nữa. Đi chơi là phải có ăn, tôi muốn cháu biết quà nhà quê ngon đến thế nào. Tôi mua mọt xâu bỏng nếp trắng và một cọc bánh gai trần đen. Mỗi bánh đen tròn chỉ cách bánh kế một mảnh lá chuối; mua bao nhiêu bánh, người bán mới lấy ra cho mỗi bánh hai miếng cùi đừa mỏng để ăn với bánh. Cả hai thứ quà quê này Ánh Ngọc đều thích cứ nhẩn nha vừa đi vừa ăn. Đến chỗ hàng xén, có bà cụ chỉ bán độc một mặt hàng là đồ gốm nhỏ, chủ yếu là tượng tiều phu gánh củi, nông dân vác cày, những căn nhà tranh xinh xắn. Hai chú cháu ngồi xem hàng, hỏi chuyện bà cụ. Bà kể hàng nhà tôi xưa các cụ làm đã đi đấu xảo Ba Lê bên Pháp. Xem xong, tôi chọn mua tượng ông lão úp nơm. Tượng rất sinh động, thần thái ông lão vui trong lao động làm tôi xúc động. Vậy mà giá chỉ ba hào thôi. Mà nay cũng ít người mua. Bức tượng nhỏ xinh ấy nay tôi vẫn giữ. Cách đây vài năm Ánh Ngọc vào thăm, tôi chỉ bức tượng, cháu nhớ ra ngay. Tôi mong các cháu sớm biết yêu quí văn hóa dân tộc. Về nhà, còn đem theo một số bản in lại các tranh Đông Hồ.

Ngọc lớn dần, tôi nghĩ phải cho cháu biết cuộc sống giữa thiên nhiên và trực tiếp tham gia lao động, theo kiểu tuổi nhỏ làm việc nhỏ chớ có ngồi không. Tôi bàn với anh chị và vợ chồng em Nhàn rồi xin nghỉ phép đưa cháu lên Mộc Châu ở nhà em một thời gian. Bấy giờ Nhàn đã có cháu Hải, chị em chơi với nhau càng vui.

Tôi mua một vé xe đi Mộc Châu, chọn được chỗ ngồi ngay cạnh người lái. Tôi dặn Ngọc có ai hỏi mấy tuổi thì nói cháu lên năm, vì như thế thì ngồi lòng chú không phải mua vé. Nói sáu tuổi mà không có vé là họ bắt xuống xe. Đó là lần duy nhất trong đời tôi bắt cháu nói dối. Đang thời bom đạn, nên xe đi đến Hòa Bình thì ngủ lại, xe đỗ gần một trường học bỏ hoang. Hai chú cháu theo mọi người xuống xe, soi đèn pin lấy cành cây làm chổi quét cho hết rác ở sàn rồi trải tấm ni lông làm chỗ nằm qua đêm. Tôi thức trắng đêm quạt cho cháu khỏi muỗi. Cháu ngủ ngon lành đầu gối lên cái túi nhỏ. Sáng hôm sau thì đến Mộc Châu. Cháu bé lẽo đẽo theo tôi đeo ba lô đi, cứ cố nắm lấy cái giây ba lô thòng xuống cho yên tâm làm tôi không đi nhanh được. Một lát, cháu kêu khát nước. Tôi quên mang nước theo, đành vạch các bụi cây ven đường xem có cây mía lau nào thì cắt cho cháu một khúc, nhưng chỉ toàn là sậy, không có mía lau. Tôi đành bảo cháu sắp đến nhà cô Nhàn rồi, tha hồ uống nước chanh với đường. Xem ra viễn cảnh tươi đẹp tôi vừa vẽ ra đã có tác dụng. Cháu bước mạnh bạo hơn, nhanh hơn, không còn kéo ba lô tôi lại như trước nữa.

Em rể Nguyễn Thăng Long khỏe mạnh lại tháo vát khéo tay dựng nên một căn nhà thật xinh trong hốc núi. Đi theo con đường nhỏ ven núi, đến chỗ cây rừng che kín là nghe có tiếng nước chảy ra từ một ống tre do chú bắc từ con suối dẫn về tận nhà để giặt giũ, rửa mặt, đánh răng và lấy nước nấu ăn, rửa bát đũa. Chỗ nước chảy xuống là một sàn tre. Ở phía trong mới là căn nhà tre cột gỗ lợp mái lá. Buồng ngoài tiếp khách và ăn uống. Buồng trong là buồng ngủ, chia làm nhiều ngăn. Nấu nướng ngay ở gần chỗ nước chảy. Nhà có trẻ con nên các buồng đều có rào ngăn trẻ đi ra chỗ không an toàn. Đối diện con đường nhỏ vào nhà em Nhàn là đường vào nhà anh Yến, hàng xóm duy nhất ở đây. Công nhân đi làm đi qua đường trước hẻm núi này. Họp hành họ cũng từ đường này gọi vào báo họp. Ở với vợ chồng em, chơi với cháu Hải mấy hôm, khi thấy hai chị em Ngọc Hải đã thân thiết với nhau, tôi mới yên tâm theo xe của nông trường do chú Long liên hệ thu xếp về Hà Nội.

Anh Đại chị Thủy tin tôi nên tán thành cho con gái sáu tuổi lên ở nhà cô chú cho được hưởng không khí mát lành, được uống sữa thoải mái và thêm hiểu biết về thiên nhiên, biết làm việc nhà. Nhưng con đi rồi mới thấy nhớ quá, không sao chịu nổi cảnh ra vào, đi về chỉ nhìn thấy mặt nhau, anh chị quyết định đi lên Mộc Châu chơi và đón con gái bé bỏng về. Anh chị đều là nghệ sĩ, tâm hồn lãng mạn nên đã nghĩ ra một chuyến du lịch độc đáo, kỳ thú, chỉ có em và anh thôi. Hai người hai xe đạp, đem theo đủ đồ chữa xe vá săm. Còn mang theo một đèn bão để khi đêm đến, dựng hai xe đạp làm khung rồi căng ni lông làm lều ngủ bên đường thì đốt đèn lên báo cho xe đi đêm biết mà tránh. Đường thì cứ theo bản đồ mà đi, ngày thì gặp ai sẽ hỏi. Chuyến đi phiêu lưu như thế mà anh chị đến Mộc Châu an toàn. Ai biết cũng sợ. Ở nông trường này xưa nay chưa ai dám đi như thế… Cả gia đình em Nhàn mừng rỡ vì quá bất ngờ. Tất nhiên người vui nhất là Ánh Ngọc, dù được cô chú chiều chuộng đến thế nào, cháu cũng chỉ mong được về với bố mẹ. Nóng cũng được, ít sữa uống cũng được, chỉ cần là được ở bên bố mẹ. Ngọc vẫn sợ bố mẹ lên thăm rồi lại bỏ về như chú Thành nên hồi hộp lắm mà không dám hỏi. Cháu cũng biết nhìn cô chú trước khi hỏi gì, sợ cô chú buồn. Sau đã biết là bố mẹ lên là để đón về còn chuẩn bị vào lớp 1 mới thật yên lòng vui chơi với em, đi chơi cùng bố mẹ thăm cảnh Mộc Châu.

Chú Long lại phải lo xe cho gia đình anh về, khó hơn lần lo cho tôi vì ba người, lại thêm hai chiếc xe đạp. Các người làm ở nông trường bộ đều muốn tận mắt nhìn thấy hai nhà du lịch lãng mạn dám đạp xe lên tận Mộc Châu nên cũng có mặt khá đông khi đưa tiễn

Thế là Ánh Ngọc mới sáu tuổi đã có chuyến đi dài ngày lên miền núi sống giữa thiên nhiên là kỷ niệm ít bé nào vào lứa tuổi ấy có được.

Hôm sinh nhật chị Thủy năm 2007, hai con gái nấu một nồi xúp thật ngon theo đúng kiểu mẹ thích vẫn nấu xưa nay ở nhà, ai cũng thích. Nhưng khi mẹ vừa ngửi thấy mùi xúp thì buồn nôn, rồi xỉu, phải đưa vào bệnh viện cấp cứu.

Ngày 31/12/2020, cháu Ánh Ngọc vào thăm tôi tại Sài Gòn, suốt buổi chiều cháu xúc động kể cho tôi là: Hồi ấy, bố Đại và hai chị em Ánh Ngọc, Ánh Hồng đã có gia đình riêng thay nhau chăm sóc. Chăm sóc mẹ khó nhất là cho ăn uống. Một hôm Ánh Ngọc cho ăn nhưng mẹ nhất định không mở miệng. Ngọc liền kể chuyện hồi cháu ở trại trẻ sơ tán. Mẹ có biết hồi mẹ đưa con vào trại trẻ con khổ thế nào không, khổ nhất là nhớ mẹ, nhớ bố. Mẹ không ngờ con lại khổ đến thế. Cứ mỗi lần nói, cháu lại bón cho mẹ được một thìa. Cứ như thế, chuyện càng dài, mẹ ăn càng nhiều. Uống cũng vậy… Ít có thời gian nào mà mẹ con nói chuyện chân tình và lâu đến thế. Ai cũng than bận quá, làm gì có thời giờ mà nói chuyện vớ vẩn.

Mẹ nằm viện rồi mẹ ra đi mãi mãi cùng từ bệnh viện ấy. Chuyện hai mẹ con nói với nhau nhiều nhất trước khi xa nhau mãi mãi là về thời thơ ấu Ngọc phải xa mẹ.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 29/12/2020

trong tình trạng bình thường mới mùa Covid 19.

P.T.

Truyện Kiều (P1) Cỗi rễ truyện kiều

Blog PhamTon năm thứ mười ba, kỳ 2 tháng 1 năm 2021.

Một trăm năm trước, Phạm Quỳnh đã viết bài này

TRUYỆN KIỀU

Lời dẫn của Phạm Tôn: Từ một trăm năm nay, ở nước ta, hầu như không ai nói tới Truyện Kiều mà quên nhắc tới Phạm Quỳnh. Nhất là từ sau 1924, năm diễn ra lễ kỷ niệm lớn nhất nước ta từ xưa tới nay ngày mất đại thi hào Nguyễn Du, với hơn hai nghìn người tham dự tại Hà Nội. Tối ấy, nhà báo, nhà văn Phạm Quỳnh xuất thần thốt lên câu nói bất hủ “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn,Tiếng ta còn, nước ta còn”.

Sau đó, đã nổ ra một cuộc tranh luận lớn về Truyện Kiều, với sự tham gia của những tên tuổi lớn trong cả nước. Đến nỗi, sau này cuộc tranh luận về một tác phẩm văn học đã bị đẩy lên thành một hành động chính trị. Và cuộc tranh luận đã thành một “vụ án”: Vụ án Truyện Kiều, thoát hẳn ra ngoài lĩnh vực văn học nghệ thuật.

Đến nay, sau hơn ba mươi năm tiến hành công cuộc đổi mới do Đảng Cộng Sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, theo tinh thần “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật”, đang ngày càng có nhiều cách tiếp cận mới dân chủ hơn, công bằng hơn mà cũng thấu tình đạt lý hơn. Và chân lý ngày càng sáng tỏ, trong một xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, xứng đáng là quê hương của các danh nhân văn hoá thế giới: đại thi hào Nguyễn Du và Hồ Chí Minh.

Thật ra, Phạm Quỳnh quan tâm, yêu mến Truyện Kiều và Nguyễn Du từ lâu rồi. Trong bài văn cuối đời viết còn dở dang vào trưa ngày 23/8/1945 Cô Kiều với tôi, Phạm Quỳnh có kể là ông đã say mê Kiều từ thuở lọt lòng, qua lời ru của mẹ là cô Vũ Thị Đoan, một hậu duệ của dòng thi thư họ Vũ nổi tiếng hay chữ, hiếu học đất Hải Dương. Và bài đầu tiên ông viết về Truyện Kiều, phân tích tìm hiểu Truyện Kiều “theo lối mới” là bài Truyện Kiều, đăng trên Tạp chí Nam Phong số 30, tháng 12 năm 1919, năm ông mới 26 tuổi và Nam Phong ra đời vừa hai năm. Bài dài đến 20 trang báo, gồm bốn phần: 1) Cỗi rễ Truyện Kiều. 2) Lịch sử tác giả. 3) Văn chương Truyện Kiều. 4) Tâm lý cô Kiều.

Để cung cấp cho bạn đọc ngày nay có thêm tư liệu nghiên cứu về Truyện Kiều và Nguyễn Du, cũng như bản thân tác giả Phạm Quỳnh, bắt đầu từ kỳ 1 tháng 1/2011, chúng tôi lần lượt trích đăng bài báo quan trọng này, theo văn bản in trong Phạm Quỳnh – Thượng Chi Văn Tập, Nhà xuất bản Văn học xuất bản tại Hà Nội năm 2006, từ trang 549 đến trang 593. Nay đăng lại bắt đầu từ kỳ 2 tháng 1 năm 2019

Sau đây, xin mời các bạn đọc từng phần.

—o0o—

Đau đớn thay phận đàn bà!

Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.

Phụ phàng chi mấy hóa công?

Ngày xanh mòn mỏi má hồng phôi pha!

(Kim Vân Kiều)

Người nước ta, ai là người không biết truyện Kiều? Ai là người không thuộc ít nhiều câu trong truyện Kiều? Ai là người không rõ sự tích nàng Kiều mà thương thân thế cô Kiều, hồng nhan bạc phận, đủ bề tài sắc mà gặp cảnh đoạn trường, mười lăm năm gian khổ ở đời, tựa như Trời đầy đọa để làm cái gương soi chung cho thế nhân nông nổi? Mà lạ thay, suốt các hạng người trong nước, từ kẻ văn học trí thức cho đến người làm lụng tầm thường, từ bậc khuê môn đài các cho đến kẻ làm ruộng hái dâu, không ai là không thích truyện Kiều, không ai đọc truyện Kiều mà không thấy cảm động, như thân lịch cái khốn cảnh ấy, chịu sự khổ thống ấy, từng những hoạn nạn ấy, trải những bước đường ấy. Có lẽ không văn chương nào có quyển truyện bộ thơ mà phổ cập bằng truyện Kiều ở nước Nam ta. Văn chương Pháp có tập thơ Ngụ ngôn của La Fontaine, nhưng là thuộc thể “ngụ ngôn”, mượn giống vật để răn người đời, không phải là thể “tiểu thuyết” kể riêng về thân thế một người. Văn chương Tàu có bộ Liêu trai của Bồ Tùng Linh, nhưng toàn là những chuyên yêu tinh quái đản, lại thể chuyện vụn vặt, lời văn cao kỳ, chỉ những người có học mới thưởng thức được mà thôi. Không đâu có quyển sách nào vừa cao thượng đủ cảm được người học thức, vừa giản dị đủ cảm được kẻ bình thường, như truyện Kiều vậy.

Thành ra văn chương nôm ta vốn rất nghèo nàn mà tình cờ lại sản xuất được một bộ sách rất đáng quí giá, có thể sánh với những sách thật hay trong văn chương các nước khác.

Nói rằng “tình cờ” vì trước truyện Kiều không có sách gì hay bằng truyện Kiều, mà sau truyện Kiều cũng không có sách gì hay hơn truyện Kiều nữa, thời truyện Kiều không phải là cái “sản vật” chung của văn học nước ta, mà là sự sáng tác riêng của một bậc thiên tài vậy. Như thế thời không thể lấy cái tỉ lệ thường của văn chương nôm mà xét được. Phải dùng phép phê bình khảo cứu của văn học Thái Tây mới mong phát biểu được cái đặc sắc, bày tỏ được cái giá trị của một nền tuyệt tác trong quốc văn Việt Nam ta. Vậy sau đây xin chia ra bốn mục mà thử xét về cỗi rễ truyện Kiều; gọi là theo đòi phép nghiên cứu của Thái Tây, không dám phẩm bình gì văn chương của tiền bối.

Cỗi rễ truyện Kiều

Tích truyện Kiều ai cũng đã biết.

(…)

Kim bèn nhủ Vương tiện đường đi tìm nàng. Đến Hằng Châu mới được đích tin rằng Từ Hải chết trận mà Kiều đã tự vẫn dưới sông Tiền Đường rồi. Cả nhà xiết nỗi thương xót, bèn đặt đàn tràng bên sông làm lễ giải oan và thiết bài vị chiêu hồn.

Cơ duyên đâu bỗng lạ đời!

Giác Duyên đâu bỗng tìm vào tận nơi.

“Trông lên linh vị chữ bài”, nhà sư thất kinh mà nói rằng: “ Người còn sao bỗng làm ma khóc người?” Nghe tin ai nấy sửng sốt, bèn xúm quanh lại kể lể hỏi tra. Sư thuật lại đầu đuôi, rồi dắt cả đoàn về am. Tới nơi gọi nàng ra, cả nhà nhận mặt:

Tưởng bây giờ là bao giờ,

Rõ ràng mở mắt còn ngờ chiêm bao!…

Vương ông truyền cho đem kiệu rước về nhà, nàng trước còn không muốn về, định ở lại tu ở chùa, sau phải chiều lòng về vậy.

Về đến quan nha mở tiệc ăn mừng; đương giữa tiệc thời Vân đứng lên giãi bày một hai, rằng:

Còn duyên may lại còn người,

Còn vầng trăng bạc còn lời nguyền xưa.

Quả mai ba bảy đương vừa,

Đào non sớm liệu xe tơ kịp thì.

Dứt lời nàng vội gạt ngay đi, nói rằng: “Việc muôn năm cũ kể chi bây giờ?…”. Nhưng cả nhà mỗi người tán thành vào, lại chàng Kim trân trọng nhắc lại lời nguyền xưa, nói rằng bây giờ muốn chắp nối tơ duyên cũ là để cho trọn chút nghĩa xưa, chứ

Bấy lâu đáy bể mò kim,

Đã nhiều vàng đá phải tìm trăng hoa?

Ai ngờ lại hợp một nhà,

Lọ là chăn gối mới ra sắt cầm?…

“Hết lời khôn lẽ chối lời”, sau nàng cũng phải thuận vậy. Bởi đó mà trong nhà nhân tiệc mừng thành lễ cưới, cả nhà vui vẻ, dễ chỉ duy có nàng là trong lòng sầu tủi không sao nguôi được, những cũng phải gượng làm vui vậy.

Những từ sen ngó đào tơ,

Mười lăm năm mới bây giờ là đây…

Những người mà trong mười lăm năm trời đã kinh lịch nhiều khốn cảnh như thế, còn bao giờ quên được nữa, còn bao giờ vui được nữa.

Vui là vui gượng kẻo mà…

Thế là kết cục truyện Kiều: Kiều nương đã hết giang hồ mà về khuê các thì truyện Kiều cũng hết.

*

*   *

Ấy đại khái các tình tiết trong truyện Kiều nôm tóm lược lại như thế. Đọc qua trên kia cũng đủ biết rằng truyện kết cấu khéo, đủ cho nhà văn điểm xuyết mà thành một áng văn chương hay được. Mà thật Cụ Tiên Điền đã khéo điểm xuyết thay, khiến cho tập Kim Vân Kiềuthành một nền kiệt tác trong văn nôm ta. Nhưng ai cũng biết rằng gốc truyện Kiều là tự Tàu, cũng như gốc bản tuồng Le Cid của nhà danh kịch nước Pháp Corneille là tự Tây Ban Nha, Cụ Tiên Điền ta cũng như nhà danh kịch Pháp, là nhân một tích cũ mà kết cấu lại , tô điểm vào, cả cái tài là ở sự kết cấu, sự tô điểm ấy, còn vốn truyện là tự ở ngoài vậy.

Nguyên bộ tiểu thuyết Tàu mà cụ phỏng theo để đặt ra truyện Kiều đề là Thanh Tâm tài nhân lục, không biết rõ tác giả là ai, soạn vào đời nào, nhưng truyện với lời văn cũng tầm thường, ngoài mấy bài từ điệu có vẻ thanh tao lưu loát, không có đặc sắc gì. Nhưng bộ tiểu thuyết ấy cũng không phải là truyện đặt ra cả, có lẽ căn cứ ở sự thực mà kết cấu ra.

Gần đây ký giả có đọc một tập thuyết bộ đề là Ngu sơ tân chí, thấy trong có truyện Vương Thúy Kiều của Dư Hoài tự Đạm Tâm, kể tường về lịch sử nàng Kiều, mà việc thời thuộc về niên hiệu Gia Tĩnh đời Minh, ngờ rằng có lẽ về thời đại ấy có người kỹ nữ tên là Vương Thúy Kiều thật, mà cái thân thế đáng thương của người đã cảm người đương thời hay người đời sau, khiến nhân đó mà đặt thành truyện.

Sau đây xin dịch truyện Vương Thúy Kiều để cùng các nhà khảo cứu.

“Ta đọc sách Ngô Việt Xuân Thu, thấy nàng Tây Thi sau khi nước Ngô bị phá mà lại theo Phạm Lãi về Hồ, vẫn thường than rằng người đàn bà đã được lòng tin của người ta, lấy nhan sắc làm mất nước người, mà không biết tuẫn tử, thời tuy không phụ lòng cũng là phụ ơn vậy. Đến như Vương Thúy Kiều đối với Từ Hải, thời công tư đều kiêm được cả, thật cũng khác với Tây Thi vậy thay! Ôi! Thúy Kiều vốn là con hát, người hèn nghề tiện, mà không chịu để bận lòng như thế, trong bọn râu mày thật nhiều người nên xấu hổ không bằng vậy. Ta thương cái chí của nàng, nên ta cóp nhặt chép lấy hành sự làm một bài truyện như sau này.

“Vương Thúy Kiều là người Lâm Tri, thủa nhỏ bán cho bọn con hát, lấy họ là Mã, mụ giả mẫu goi tên cho là Kiều nhi. Nàng phong tư đẹp mà tính thông tuệ. Đem về Giang Nam, dạy cho hát lối Ngô du thời hát lối Ngô du giỏi, dạy cho gẩy đàn tì bà Hồ thời gẩy đàn tì bà Hồ hay; thổi sáo thành khúc, tiếng trong mà cao, đánh phách cất giọng lên hát thời bao nhiêu người ngồi nghe nghiêng mặt mà chau mày. Trong xóm Bình Khang, Kiều nhi đã đứng đầu danh lịch. Nhưng Kiều nhi vốn người nhã đạm, tính tự nhiên, không khéo phấn sức, cũng không sành cái thuật đón khách. Gặp anh lái buôn to bụng, hay bác ngu ngốc nhiều tiền, thời có ý khinh, không them liếc nhìn, không thèm nói ngọt. Mụ giả mẫu lấy thế làm giận, thường chửi đánh. May có chàng thiếu niên cho riêng Kiều nhi tiền, để thoát khỏi mụ giả mẫu mà dọn ra ở Gia Hưng, đổi tên là Vương Thúy Kiều. Đương bấy giờ có người ở huyện Háp tên là La Long Văn, giàu có nhiều tiền, có tính hào hiệp, hay giao du với bè bạn nhiều, cùng với Thúy Kiều giao hoan lâu lắm; lại nuôi cả đứa con hát nhỏ tên là Lục Châu. Lúc ấy người đất Việt tên là Từ Hải, là tay gian hùng trộm cướp, vừa bị bọn bác đổ nó quẫn, lẻn vào trốn ở nhà Thúy Kiều, ẩn núp ban ngày không dám nhìn mặt ai. Long Văn biết Hải là tay tráng sĩ, nghiêng mình kết bạn với, sánh vai nhau uống rượu, lại đem nàng Lục Châu cho làm con hầu. Hải cũng không từ. Đương lúc rượu nồng tai nóng, Hải sắn tay áo cầm chén, ghé vào tai Long Văn mà khẽ nói rằng: “Miếng đất cỏn con này, không phải là trường đắc ý của bọn ta. Người trượng phu há cứ uất uất mà chịu ở dưới người ta mãi ru? Ông nên gắng sức. Tôi cũng từ đây đi đây. Tha nhật có được phú quí thời đừng quên nhau”. Nhân buồn bực hát hỏng, ở vài ngày, rồi biệt đi.

“Từ Hải ấy, tức là sư chùa Hổ Bào ở Hàng Châu; người ta thường gọi “Minh sơn hòa thượng” chính là hắn vậy. Ở không bao lâu rồi Hải vào đất “Nụy Nô”, làm chủ bọn thuyền chài, sau đem hung binh qua bể, mấy lần sang xâm đất Giang Nam. Năm Gia Tĩnh thứ 35, vây Tuần phủ Nguyễn Ngạc, ở Đồng Hương, Thúy Kiều Lục Châu đều bị bắt. Hải trông thấy hai người kinh ngạc và lấy làm mừng lắm. Bảo Thúy Kiều đánh đàn Hồ tì bà để hầu rượu, mỗi ngày lại càng thêm sủng ái, cho gọi là phu nhân, bắt các nàng hầu khác phải lạy. Thúy Kiều đã được kiêu ái không ai bằng, phàm quân cơ mật hoạch, duy một mình được dự nghe dự bàn. Song Thúy Kiều ngoài là người thân yêu, mà trong thật là gây cho Từ Hải thất bại sau này. Chỉ một lòng mong về nước, bao giờ nước mắt cũng chan chứa trên mặt. Giữa lúc bấy giờ có quan Tổng đốc Hồ Tôn Hiến khai phủ ở Triết Giang, khéo dụng binh, nhiều kế sách, muốn chiêu hàng Từ Hải. Sau khi giết được lũ Ma Diệp, Trần Đông và phá tan được đảng Vương Trực bèn sai Hoa Lão Nhân đem hịch lại chiêu hàng. Hải giận lắm, bắt trói Hoa Lão Nhân định đem chém. Thúy Kiều bảo Hải rằng: “Việc ngày nay sinh sát là ở ông. Hàng hay chẳng hàng, có việc gì đến người lai sứ”. Hải bèn sai cởi trói, tiễn bạc cho về. Lão Nhân về cáo với Tôn Hiến rằng: “Khi giặc đương mạnh, chưa thể toan được. Nhưng tôi ngó Vương phu nhân là người yêu của Từ Hải, tả hữu xem có ngoại tâm, hoặc có thể mượn mà giết giặc được chăng?”. La Long Văn nghe thấy thế, tự mong rằng lại được đi lại với Thúy Kiều như trước, bèn nhờ thượng khách trong mạc phủ là Sơn Âm và Từ Vị đưa lên tiếp mặt Tôn Hiến. Tôn Hiến lấy nghĩa là người cùng làng, xuống thềm vái đón, nói rằng: “Ông có ý công danh phú quí chăng? Tôi nay muốn dùng ông đây”. Xong rồi nói việc lớn cho nghe. Bèn nhận chỉ tới dinh Từ Hải ăn mặc áo mũ hào hiệp như xưa. Tới nơi Hải ân cần mời vào, cho ngồi thượng tọa, đặt rượu mời, rồi nắm tay Long Văn mà nói rằng: “Túc hạ xa xôi tới đây, có phải làm thuyết khách cho Hồ công chăng?”. Long Văn cười mà nói rằng: “Không phải làm thuyết khách cho Hồ công, chỉ nguyện làm trung thần với cố nhân thôi. Vương Trực nay đã sai con nạp khoản , cố nhân không thừa lúc bây giờ mà giải giáp thôi binh, tha nhật tất đến bị bắt”. Hải ngạc nhiên nói rằng: “Thôi, hẵng tạm để chuyện đó đấy, ta cùng cố nhân uống rượu đã. Đàn ngọt hát hay, chơi cực sung sướng, tưởng người đại trượng phu lúc đắc chí nên như thế”. Uống rượu được nửa cuộc, cho gọi Vương phu nhân cùng Lục Châu ra chào Long Văn. Long Văn cải dung lấy lễ đáp; vui vẻ lắm, không nói đến việc riêng. Thúy Kiều vốn biết Long Văn là người hào hiệp, bèn khuyên Hải sai người tới Đốc phủ để thâu khoản giải vây Đồng Hương. Tôn Hiến mừng lắm, theo kế Long Văn, càng lấy vàng bạc châu báu cho đem mật lót cho Thúy Kiều. Thúy Kiều lại siêu lòng, ngày đêm khuyên Hải nên hàng, Hải tin lời, bèn định kế trói Ma Diệp, Trần Đông, ước hàng cho Tôn Hiến. Đến thành Đồng Hương, mặc giáp trụ vào. Lúc bấy giờ Triệu Văn Hoa, Nguyễn Ngạc cùng Hồ Tôn Hiến đương ngồi đường hoàng. Hải khấu đầu tạ tội, lại tạ Tôn Hiến, Tôn Hiến xuống thềm, soa vào trán mà nói rằng: “Triều đình nay đã xá cho ngươi, ngươi không nên làm phản nữa”, an ủi mấy lời rồi cho ra, Hải ra thấy quan binh tập đông lắm, đã tự nghi. Tôn Hiến thời còn thương Hải, không muốn giết kẻ hàng. Nhưng Văn Hoa thúc mãi, Tôn Hiến bèn hạ lệnh sai Tổng binh là Du Đại Du chỉnh sư tiến lên. Gặp gió lớn, lửa cháy mạnh, chư quân đánh trống reo hò xông vào, giặc tan chết cả. Hải hoảng hốt đâm đầu xuống sông, với lên chém lấy đầu. Còn Thúy Kiều thì bắt sống đem về quân môn. Tôn Hiến mở tiệc khao binh, bắt Thúy Kiều hát lối Ngô du và mời rượu khắp mọi người. Các tham tá kẻ thời quì lên chiếu, kẻ thì đứng dậy múa, dâng chén rượu chúc thọ cho Tôn Hiến. Tôn Hiến bị rượu say quá, mắt hoa lên, cũng sắn tay áo ngồi dậy cùng vói Kiều nhi chơi đùa; trong đám tiệc lộn xộn cả. Hôm sau Tôn Hiến lấy làm xấu hổ lúc say đã quá chơi, bèn đem Thúy Kiều cho tên tù trưởng Vĩnh Thuận mới dụ được. Thúy Kiều đã theo tù trưởng Vĩnh Thuận, nức nở than khóc rằng: “Minh Sơn đãi ta hậu, ta vì việc nước dụ hàng mà đến nỗi chết, nay giết kẻ tù trưởng kia lại lấy kẻ tù trưởng này, còn mặt mũi nào mà sống nữa!” Bèn ngoảnh ra mặt sông, kêu khóc to lên, rồi đâm đầu xuống nước chết”.

(…)

Ấy lai lịch truyện Kiều như vậy. Nguyên là chuyện có thực, người Tàu đặt thành tiểu thuyết, rồi cụ Tiên Điền nhân tiểu thuyết ấy mà đặt thành truyện nôm. Xem chuyện Vương Thúy Kiều, ai là người không chạnh lòng thương người con gái tính tình cao thượng mà gặp phải số phận long đong. Nhưng cảm xúc vào bậc thi nhân có tài, thời cái chuyện người con hát tầm thường ấy nghiễm nhiên biến thành tấm gương thiên cổ phản chiếu tâm sự cùng thân thế của biết bao kẻ hồng nhan bạc phận, gặp cảnh đoạn trường ở đời này.

P.Q.