100 năm Nam Phong tạp chí – Khái lược tương quan chính trị và văn học qua trường hợp Nam Phong tạp chí

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 7 năm 2019

100 năm Nam Phong Tạp Chí

Khái lược tương quan chính trị và văn học qua trường hợp Nam Phong tạp chí

Nguyễn Hữu Sơn

(Bài thu tại www.tapchisonghuong.com.vn ngày 19/8/2017)

1. Việc nhận diện tương quan chính trị và văn học qua trường hợp Nam phong tạp chí (1917 – 1934) trước hết cần đặt tạp chí này trong bối cảnh lịch sử – văn hóa dân tộc giai đoạn nửa đầu thế kỷ XX, dưới chế độ thực dân nửa phong kiến ở Việt Nam và xu thế thực dân hóa trên thế giới đã vượt qua cao trào và chuyển dần sang giai đoạn thoái trào. Thời điểm ra đời Nam phong tạp chí (1917) rơi vào khoảng lặng giữa hai cuộc khai thác thuộc địa của nhà nước thực dân Pháp, lần thứ nhất (1897 – 1914) và lần thứ hai (1919 – 1929). Sự tồn tại qua 17 năm của Nam phong tạp chí hoàn toàn nằm trong quỹ đạo của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai, khi thực dân Pháp đã căn bản dẹp xong các cuộc kháng cự, từng bước đạt được sự ổn định và phát triển. Trên nền tảng thực tại đời sống tư tưởng, kinh tế, xã hội đã tạo đà cho học thuật, văn chương nghệ thuật, báo chí, xuất bản phát triển lên một tầm mức mới. Ở đây cần đặc biệt coi trọng quan điểm lịch sử cụ thể, nhận diện đúng các đặc điểm và xác định đúng mức giá trị, ý nghĩa tiến bộ của Nam phong tạp chí, hạn chế tối đa lối đánh giá cực đoan, quy kết một chiều như đã từng đối xử với tổ chức Tự lực văn đoàn, phong trào Thơ mới, tư trào văn học lãng mạn và các nhóm Tri tân, Thanh nghị, Xuân thu nhã tập, v.v…
2. Việc xác định tương quan giữa chính trị và văn học trên Nam phong tạp chí cần được xem xét, khảo sát đồng bộ ở ba phương diện cơ bản: Vai trò đội ngũ tác giả – Định hướng sáng tác – Hoạt động nghiên cứu, lý luận, phê bình và dịch thuật.
   • Vấn đề cần nhận thức và đi sâu khảo sát trước hết là định hướng tổ chức chính trị và đội ngũ tác giả đã làm nên lịch sử của Nam phong tạp chí, tức là tìm hiểu thực chất mối quan hệ giữa người chủ trương và những người thực thi, thực hiện…

Không có gì phải bàn cãi việc ngài Albert Pierre Sarraut (1872 – 1962), quan cai trị, chính khách đương nhiệm Toàn quyền Đông Dương lần hai (1917 – 1919), đã chỉ đạo Louis Marty, Giám đốc Phòng An ninh và chính trị Đông Dương làm người sáng lập Nam phong tạp chí cùng học giả 25 tuổi Phạm Quỳnh làm Chủ bút kiêm Chủ nhiệm… Không chỉ với Nam phong tạp chí, Phủ Toàn quyền và Nhà nước bảo hộ Pháp đương thời còn khai sinh, bảo trợ cho Viện Viễn Đông bác cổ (từ 1900) và các tờ Gia Định báo (1865 – 1910), Đại Nam đồng văn nhật báo (1907), Đại Việt tân báo (1905 – 1908), Lục tỉnh tân văn (1907 – 1944), Đông Dương tạp chí (1913 – 1939), Trung Bắc tân văn (1913 – 1941), kể cả tài trợ in sách Đại Nam quốc âm tự vị (hai tập, 1895 – 1896) của Huỳnh Tịnh Của (1834 – 1907), bảo trợ cho gánh hát cải lương Phụng Hảo (1936), v.v… Hãy xem các ông chóp bu của chế độ thực dân nửa phong kiến bấy giờ trực tiếp xác lập tư tưởng chính trị và định hướng tôn chỉ, mục đích bản chí: “Mục đích báo Nam phong là thể cái chủ nghĩa khai hóa của Chính phủ, biên tập những bài bằng quốc văn, Hán văn, Pháp văn để giúp sự mở mang tri thức, giữ gìn đạo đức trong quốc dân An Nam, truyền bá các khoa học của Thái Tây, nhất là học thuật tư tưởng Đại Pháp, bảo tồn quốc túy của nước Việt Nam ta, cùng bênh vực quyền lợi người Pháp người Nam trong trường kinh tế… Báo Nam phong lại chủ ý riêng về sự tập luyện văn quốc ngữ cho thành một nền quốc văn An Nam” (Nam phong tạp chí, số 1, tháng 7/1917, tr.1)… Cứ bằng vào lời phi lộ này và thực chất thước đo hiệu quả “nói và làm” trong suốt 17 năm tồn tại có thể ghi nhận Nam phong tạp chí đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh của mình, đặc biệt trên phương diện văn hóa – văn học, trong khi mệnh đề thứ hai “cùng bênh vực quyền lợi người Pháp người Nam trong trường kinh tế” dường như chỉ là những mỹ từ cho đẹp đường lối chung chứ tuyệt nhiên không ăn nhằm gì và cũng vượt ra ngoài khả năng của một tờ tạp chí chuyên về khoa học xã hội và nhân văn. Trên thực tế, tạp chí đã chú trọng xây dựng, duy trì, điều hòa tốt mối quan hệ Đông – Tây, dân tộc – quốc tế, truyền thống – hiện đại với việc xuất hiện các bài viết bằng cả ba loại hình ngôn ngữ Quốc ngữ – Hán ngữ – Pháp ngữ. Thêm nữa, trong bối cảnh dân chủ tư sản, tạp chí vẫn rộng đường thông tin, trao đổi nhiều vấn đề nhạy cảm, dễ thường không lợi cho xu thế tập quyền của nhà nước bảo hộ: Khảo luận về chính đảng (số 103), Chế độ lập hiến và chế độ đại nghị (số 154), Nhân quyền luận (số 133), Chủ nghĩa quốc gia ở Ấn Độ (số 103), Khảo về hiện tình nước Nga (số 121), Vấn đề độc lập của Phi Luật Tân (số 196), v.v. Chính nhờ tinh thần khảo cứu khách quan và thượng tôn tư liệu mà các trang viết trên Nam phong tạp chí được người đương thời đón nhận, đánh giá cao và cho đến ngày nay vẫn còn nhiều phần giá trị.

Trên thực tế, làm nên thành công của Nam phong tạp chí, học giả Chủ bút, Chủ nhiệm Phạm Quỳnh (30/01/1893 – 6/9/1945) đã có được một ban biên tập và cộng tác viên hùng hậu, gắn bó trong hầu suốt 17 năm tạp chí tồn tại… Nhà thư mục học Nguyễn Khắc Xuyên (1923 – 2005) trong công trình Mục lục phân tích tạp chí Nam phong (Tái bản. Nxb. Thuận Hóa – Trung tâm Văn hóa ngôn ngữ Đông Tây, Hà Nội, 2002, tr.10-22) từng nhấn mạnh vị thế mấy tác giả chính: Phạm Quỳnh – Nguyễn Hữu Tiến – Nguyễn Trọng Thuật – Nguyễn Bá Học, Nguyễn Đôn Phục và chia loại, tôn vinh theo hai nhóm chủ yếu là nhà văn và nhà thơ… Có thể nói họ đều là những trí thức yêu nước, những cây đại thụ văn hóa đã gắn bó chặt chẽ với Nam phong tạp chí và góp công kiến tạo nền quốc văn – văn học Việt Nam giai đoạn bản lề nửa đầu thế kỷ XX.

• Qua 17 năm phát triển, mảng sáng tác đã ghi dấu ấn sắc nét trên Nam phong tạp chí, đặc biệt khi đặt trong tương quan đời sống văn học trên báo chí giai đoạn cùng thời (1917 – 1934). Thực tế cho thấy, mặc dù có hai năm tồn tại song song, giao thoa với phong trào Thơ mới (1932 – 1934) nhưng thơ ca trên Nam phong tạp chí chủ yếu thuộc dòng thơ cũ gắn với thể Đường luật và không để lại dấu ấn nào đáng kể.

Do tính chất phức tạp, phức hợp, nguyên hợp của các loại hình và thể loại văn học mà nhà thư mục học Nguyễn Khắc Xuyên trong Mục lục phân tích Tạp chí Nam phong đã phân loại bộ môn XII- VĂN HỌC theo sáu chủng mục cơ bản: Văn học, văn hóa, văn minh – Văn gia, thi gia – Văn phẩm – Văn thể – Văn học thế giới – Văn học Pháp – Văn học Trung Hoa… Trên thực tế, có thể xác định thành tựu sáng tác trên Nam phong tạp chí chủ yếu lại là văn xuôi với hai thể loại chính là du ký và truyện ngắn…

2.2.1. Trong nền văn học trung đại Việt Nam đã có nhiều sáng tác thuộc thể tài du ký như thơ ca đề vịnh phong cảnh Thăng Long, núi Bài Thơ, Yên Tử, Hoa Lư, sông Hương núi Ngự, Gia Định, Hà Tiên… Bước sang thế kỷ XX, thể tài du ký có bước phát triển mạnh mẽ. Khi thực hiện công trình Mục lục phân tích Tạp chí Nam phong, nhà thư mục Nguyễn Khắc Xuyên xác định du ký (còn được ông gọi là du hành) là một trong 14 bộ môn và nêu nhận xét: “Nhiều khi chúng ta tự cảm thấy, sống trong đất nước với giang sơn gấm vóc mà không được biết tới những cảnh gấm vóc giang sơn. Thì đây, theo tờ Nam phong, chúng ta có thể một phần nào làm lại cuộc hành trình qua tất cả những phong cảnh hùng vĩ nhất, đẹp đẽ nhất của đất nước chúng ta từ Bắc chí Nam, từ Cao Bằng, Lạng Sơn đến đảo Phú Quốc, từ núi Tiên Du đến cảnh Hà Tiên và Ngũ Hành Sơn, từ Cổ Loa, Hạ Long đến Huế thơ mộng… Với thời gian, hẳn những tài liệu này càng ngày càng trở nên quý hoá đối với chúng ta… Trong mục Du ký này, phải kể bài Hạn mạn du ký của Nguyễn Bá Trác, Lại tới Thần kinh của Nguyễn Tiến Lãng; Mười ngày ở Huế, Một tháng ở Nam Kỳ, và nhất là Pháp du hành trình nhật ký của Phạm Quỳnh”…

2.2.2. Như đã phân tích, bên cạnh thể tài du ký nổi trội, ở đây chúng tôi tiếp tục xem xét thành tựu sáng tác truyện ngắn trên Nam phong tạp chí.

Theo thống kê của Nguyễn Đức Thuận, Nam phong tạp chí đã in tổng cộng 73 truyện ngắn (bên cạnh cách duy danh thể loại đoản thiên tiểu thuyết) (Văn trên Nam phong tạp chí (Diện mạo và thành tựu). Nxb. Văn học, Hà Nội, 2008, tr.257)… Sau này nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Hào đã in Toàn tập truyện ngắn Nam phong (Nxb. Văn học, Hà Nội, 2012, 540 trang) với tổng cộng 64 truyện. Đối chiếu các tác phẩm truyện ngắn trên Nam phong tạp chí với định hướng tư tưởng chính trị thường được lược quy là “bán nước hại dân”, “cột Việt Nam vào Pháp bằng dây thừng văn hóa”, “nằm trong mưu lược của thực dân Pháp” lại thấy một nội dung khác hẳn. Khác biệt với định hướng chính thống, có thể khẳng định tất cả các tác giả truyện ngắn của Nguyễn Bá Học (1857 – 1921), Phạm Duy Tốn (1881 – 1924), Hoàng Ngọc Phách (1896 – 1973), Nguyễn Mạnh Bổng (1879 – 1951), Nguyễn Tiến Lãng (1909 – 1976)… đều nhằm đề cao tinh thần dân tộc, phản ánh hiện thực đời sống xã hội và con người giai đoạn đương thời, tuyệt nhiên không thấy đâu một chiều tâm thế tuyên truyền và phục tùng chế độ thực dân Pháp như một số ý kiến từng quy kết. Xin đơn cử truyện ngắn Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn được in vào ngay năm thứ hai sau khi tạp chí ra đời, được định dạng trong mục “Một lối văn hay”, trong đó phản ánh thực trạng người nông dân khốn khổ vì lũ lụt và phê phán sâu sắc bọn quan lại ích kỷ, vô trách nhiệm (cho dù truyện có chịu ảnh hưởng và mô phỏng La partie de billard của nhà văn Pháp A. Daudet, 1840 – 1897). Cốt truyện cô đúc, ngắn gọn, phác vẽ một bên là cảnh người dân cơ cực chống lụt với một bên là tên quan phụ mẫu, “quan cha mẹ” và đồng đảng, mỗi bên hút theo một mối quan tâm, cho đến kết cuộc: “Ấy, trong khi quan lớn ù ván bài to như thế, thì khắp mọi nơi miền đó, nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết; kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn, lênh đênh mặt nước, chiếc bóng bơ vơ, tình cảnh thảm sầu, kể sao cho xiết!” (Nam phong tạp chí, số 18, tháng 12/1918, tr.355-357)…

Điều đặc biệt là truyện ngắn Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn đã được ông Chủ bút, Chủ nhiệm Phạm Quỳnh trực tiếp viết lời dẫn, trong đó nhấn mạnh chiều sâu và sức mạnh nghệ thuật “Shakespeare hóa”: “Quốc văn ta sau này tất phải chịu ảnh hưởng văn Tây nhiều, lối tả thực rồi tất mỗi ngày một thịnh hành. Như bài văn ông Phạm Duy Tốn sau này cũng khá gọi là một bài tả thực tuyệt khéo: đối hai cái cảnh trái ngược nhau, như bày hai bức tranh trước mặt người ta, mà tự khắc nảy ra một cái cảm giác, một cái tư tưởng tự người đọc biết, không cần phải diễn giải ra, là cái cảm giác tức giận, cái tư tưởng thống mạ kẻ “chễm chện” này không biết thương lũ “lấm láp” kia. Văn tả thực mà được như vậy cũng đã khéo thay. Bản báo đăng bài này mà có lời khen ông Phạm Duy Tốn đã có công với quốc văn”…

Có thể nói bản lĩnh nhà văn, tinh thần hướng về quốc gia, dân tộc, thượng tôn bản chất thực tại cuộc sống và ý nghĩa khách quan của hình tượng nghệ thuật đã tạo nên tính nhân dân trong Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn cũng như thể loại truyện ngắn, mở rộng đến toàn bộ văn xuôi, kể cả tiểu thuyết Quả dưa đỏ của Nguyễn Trọng Thuật và tất thảy thể tài du ký đã từng xuất hiện trên Nam phong tạp chí. Điều này thể hiện định hướng, dòng chủ lưu của tiếng nói nhân dân trong các sáng tác văn xuôi trên Nam phong tạp chí mà không một ai có thể cực đoan bao biện, quy kết, phủ nhận…

2.2.3. Đối với Nam phong tạp chí, hoạt động nghiên cứu, lý luận và phê bình trên tất cả các lĩnh vực tư tưởng chính trị và khoa học xã hội vốn là định hướng chủ yếu của tạp chí.

Đặt trong tương quan với định hướng tư tưởng chính trị cũng như xu thế chung của quá trình hội nhập, giao thoa Đông – Tây và quy luật canh tân, đổi mới, phát triển, hiện đại hóa “thổ nạp Á – Âu”, việc các tác giả Nam phong tạp chí quan tâm nhiều đến yêu cầu “điều hòa tân cựu”, “tồn cổ lục”, “tổ quốc túy ngôn”, tập trung bảo tồn di sản văn hóa – văn học truyền thống, đi sâu khảo cứu chữ Hán, chữ Nôm, tiếng Việt, chữ quốc ngữ; khởi động tìm hiểu từ cội nguồn ngữ văn dân gian đến trung đại và hiện đại; tổ chức kỷ niệm và đề cao vị thế danh nhân tác gia văn học như Trần Nhân Tông, Chu Văn An, Vũ Quỳnh, Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Dữ, Nguyễn Gia Thiều, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Lê Quý Đôn, Nguyễn Án, Phạm Đình Hổ, Lê Hữu Trác, Nguyễn Công Trứ, Mạc Thiên Tích, Lý Văn Phức, Nguyễn Đình Chiểu, Phan Văn Trị, Nguyễn Khuyến, Trần Tế Xương, Tản Đà, Tương Phố,…; dịch và giới thiệu nhiều tác phẩm tiêu biểu mà con cháu ngày nay vẫn còn được thừa hưởng như thơ văn thời Lý – Trần (123 bài), Lĩnh Nam chích quái, Quân trung từ mệnh tập, Hồng Đức quốc âm thi tập, Bạch Vân thi tập, Hà Tiên thập cảnh, Thượng kinh ký sự, Văn tế thập loại chúng sinh,…

Điểm danh và kiểm định toàn bộ phần sáng tác cũng như khảo cứu, lý luận, phê bình, dịch thuật văn học trên Nam phong tạp chí, thật khó mà qui kết đơn giản, cực đoan một chiều về những âm mưu, tác hại, nọc độc phản dân tộc, ru ngủ thanh niên, xa rời cuộc đấu tranh, phục vụ cho mưu đồ cướp nước, làm lợi cho thực dân…

3. Trên tinh thần Đổi mới toàn diện đất nước, trong đó có Đổi mới văn học, nhiều hiện tượng tác gia, tác phẩm, trào lưu văn học quá khứ đã được đánh giá, tôn vinh, giới thiệu trở lại, trong đó có vấn đề Nam phong tạp chí và học giả Chủ bút, Chủ nhiệm Phạm Quỳnh…

Theo thống kê bước đầu, các công trình nghiên cứu, giới thiệu từ 1986 đến nay đã khẳng định vị thế Nam phong tạp chí và vai trò học giả Phạm Quỳnh trong nhiều bộ từ điển danh nhân văn hóa, từ điển văn học, chuyên khảo, luận án, luận văn; đặc biệt nhiều tác phẩm quan trọng đã lần lượt được sưu tập và công bố trở lại: Truyện ngắn Nam phong (1989), Mười ngày ở Huế (2001), Mục lục phân tích Tạp chí Nam phong (Tái bản, 2002), Luận giải văn học và triết học (2003. Tái bản, 2016), Pháp du hành trình nhật ký (2004), Du ký Việt Nam – Tạp chí Nam phong (1917 – 1934), ba tập (2007), Thượng Chi văn tập (2007), Phạm Quỳnh – Tiểu luận viết bằng tiếng Pháp (2007), Văn trên Nam phong tạp chí (Diện mạo và thành tựu) (2008), Phạm Quỳnh – con người và thời gian (2010), Hoa Đường tùy bút và 51 bản dịch thơ Đỗ Phủ (2011), Phạm Quỳnh – một góc nhìn, Tập I (2011), Tập II (2012), Toàn tập truyện ngắn Nam phong (2012), Phạm Quỳnh trong dòng chảy văn hóa dân tộc (2012), Phạm Quỳnh – Tuyển tập du ký (2013. Tái bản, 2014), Đoản thiên tiểu thuyết, truyện ngắn trên Nam phong tạp chí (2013), Thượng Chi Phạm Quỳnh (2015), Phạm Quỳnh – những góc nhìn xứ Huế (2015), v.v.

Có lẽ không cần có thêm lời bình về xu thế Đổi mới, hướng đến các giá trị chân – thiện – mỹ, hướng đến sự đánh giá khoa học, khánh quan, toàn diện, công bằng trước hiện tượng Nam phong tạp chí và học giả Phạm Quỳnh.

4. Lời kết mở

Việc khảo sát, nhận diện tương quan chính trị và văn học qua trường hợp Nam phong tạp chí không chỉ nhằm xác định, lý giải những so le nhất định trong hoạt động thực tiễn giữa những người làm báo yêu nước với chủ trương của giới thực dân, giữa những cách thức lựa chọn biện pháp đấu tranh khác nhau và hoàn cảnh lịch sử cụ thể giai đoạn 1917 – 1934 quy định, mà cao hơn thế, còn cần đánh giá tổng thể các lĩnh vực tư tưởng chính trị, khoa học xã hội và nhân văn qua 17 năm tồn tại của tạp chí. Đương nhiên việc đánh giá Nam phong tạp chí theo tinh thần Đổi mới trước hết cần dựa trên sự khảo sát, nghiên cứu tư liệu cụ thể, nghiêm túc, xác định đúng mức những đặc điểm, hạn chế lịch sử, đồng thời khẳng định những giá trị đồng hành với tiến bộ xã hội, với xu thế hội nhập, phát triển, canh tân đất nước. Đã đến lúc cần tổng kết, đánh giá đúng mức vị thế Nam phong tạp chí trong lịch sử báo chí và quá trình hiện đại hóa nền văn học dân tộc những năm đầu thế kỷ XX.

N.H.S
(TCSH341/07-2017)

 

Advertisements

Sự cộng tác có hiệu quả (phần 1)

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 7 năm 2019.

Chuyện một người cháu ngoại

SỰ CỘNG TÁC CÓ HIỆU QUẢ

Phạm Tôn

1. Bước đầu học nghề báo

Ngày đầu năm 1973, vừa mở nhật ký ra, chưa viết được chữ nào thì Vũ Tuấn Hùng đến hỏi việc học tiếng Nhật ở nhà tiếp tục ra sao, rồi sau đó là các chú công nhân Cảng Bùi Lê Nghiên và Nguyễn Tiến Trung đến hỏi về đám cưới em Thân xem có việc gì cần giúp không… Thế là hết buổi tối. Hôm sau mới ghi được mấy chuyện này. Chiều 1/1, mình mang giấy thôi trả lương của Cảng đến báo Nhân Dân tìm phòng tổ chức nhưng không gặp ai cả. Ra sân, gần gốc đa thì gặp mấy bạn đội bán báo cũ. Đỗ Quảng hồ hởi đón mình. Còn Nguyễn Văn Bào thì chân thành hỏi mức lương, khi biết là chỉ có 45 đồng thì cười khẩy, vẻ ngao ngán, quá thấp. Còn Vũ Đình Hạnh chỉ nói mấy câu nhạt nhẽo cho qua chuyện.

Sáng hôm sau đến sớm, vẫn không gặp. Mình ra bờ hồ chơi, xem triển lãm Chiến Thắng, rồi triển lãm sách Liên Xô, lướt mấy hiệu sách… Một lát sau lại quay về tòa soạn. Gặp Phạm Duy Phùng, Phùng mừng lắm, tay bắt mặt mừng. Chưa nói gì với nhau thì không ngờ lại gặp anh Thép Mới. Anh kéo cả hai đứa vào cái buồng con bên trong rất lộn xộn mà cửa vẫn khóa… Có lẽ là buồng anh. Anh nói ngay vào chuyện, thật thà mộc mạc như mọi khi : Hai thằng ngồi đây… Thế này nhé… Anh quay sang mình. Thế là tao hết lòng với mày rồi đấy.  Bây giờ thì chỉ chú ý vào mà làm việc thôi, cái quyết định là làm việc cho tốt. Đứng dính dáng gì , suy nghĩ  gì về những việc khác cả. Mày về đây là công an nó có làm rắc rối đấy. Thằng hộ tịch viên nó nói là mày hay giao du với phần tử xấu lắm. Chú ý đừng để phiền… Mày mà để xảy ra chuyện gì là chết tao đấy, mày hiểu chưa. Nói rồi anh giao ngay cho mình cuốn sách Le Journalisme en 30 leçons (Nghề báo qua 30 bài học) của Gilberte và Henry Cotton để về nhà dịch bao giờ xong thì đem đến cơ quan. Từ điển thì đến nhà anh lấy.

Thật không ngờ được làm đúng việc mình thích theo đúng cách mình muốn. Ngay sáng hôm sau, trời rét căm căm mình lo đọc sách, ghi chép đến quên cả mặc áo ấm, bị cảm lạnh…

Căn buồng duy nhất của cả nhà mình ở 16 Hàng Da đã được kê dọn trang trí lại thành phòng cô dâu đẹp và sang. Có cả một rađiô Liên Xô to, kèm máy quay đĩa ở trên, mượn của một bạn già của mẹ làm ở mặt trận Tổ Quốc. Mình làm việc ở nhà nên chuẩn bị được nhiều việc giúp đám cưới em Thân. Em đón Trang về xem, cả hai vui ra mặt. Cả nhà mình rút về sống ở nhà dì Hỷ. Vợ chồng em Nhàn cũng về, mang theo cả gà, gạo nếp, nấm mộc nhĩ. Em rể Long lo việc chăm gà cho béo để làm bữa cơm trong lễ cưới. Bà mang hết dao thớt và những đồ dùng nấu ăn khác đến nhà bà dì. Hôm làm cỗ phải chờ mãi mới thấy em rể mang gà làm sẵn đến. Hỏi ra mới biết chú phải lấy con dao rọc giấy của tôi để mổ bốn con gà, vì dao sắc bà mang đi hết rồi. Chú từng đi bộ đội, nay lại ở rừng nên mới tài thế. Còn tôi, xong việc trang trí thì rảnh, nhưng lấy đâu ra quần áo mà đi dón dâu đây. Cậu Tuyên bảo không phải lo, cậu có hai bộ com lê để nơi sơ tán, lấy về là hai cậu cháu diện được rồi vì vóc người gần như nhau. Đêm hôm trước, cậu đến báo bận việc quá không đi lấy com lê được, lại đành mặc lu dông đi đón dâu vậy. Thế là chết tôi rồi. Tôi lùng mãi mới tìm ra cái áo lu dông nhung kẻ, mua từ hồi giải phóng mới 14 tuổi, sau bạc màu quá lại nhuộm đen, lâu  nay không mặc vì ngắn quá, tay chỉ dài quá khuỷu, áo ngắn trên thắt lưng, có mặc cũng không cài khuy được, còn hở đến gang tay mà tôi lấy đâu ra sơ mi trắng. Cả nhà xúm vào lo cho phù rể là tôi. Cuối cùng theo phương án của mẹ và em Nhàn, lấy len xanh tháo ở mấy cái áo cũ ra, đan hai tay áo đáp vào áo lu dông, lại đan cái diềm khâu vào cho áo dài ra, cổ cũng đan len. Thành ra mặc được, chỉ có ngực bị hở. Chị dâu tôi có khiếu thẩm mỹ, lấy ngay cái khăn ông anh đi Liên Xô về cho vàng, xanh lá, sọc đen đỏ bảo tôi quàng vào cổ, kéo dài đến thắt lưng thì nhét vào. Kết quả là cậu cháu tôi bận lu dông cũng tháp tùng bà Thụy bạn mẹ tôi đi xe đạp đón được dâu. Về sau em Thân kể, bà dì bên nhà gái bảo, anh Thân anh ấy hiền lành chứ ông anh thì rõ là tay chơi, ăn mặc kiểu quá.

Đám cưới Thân Trang vui vẻ đã kết thúc những ngày yên ổn ngắn ngủi. Trời vẫn rét. Tình hình chính trị cũng còn rất phức tạp. Người Hà Nội lại tích cực sơ tán. Có cảm tưởng là thời gian tạm nghỉ đã hết. Ngay trong những ngày vui này mọi người vẫn không quên nhắc tới kẻ địch, không quên những người không còn nữa, những ngôi nhà đã sập… Còn giặc thì không gia đình nào êm ấm được, không niềm vui nào trọn vẹn.

Mình đọc qua cuốn sách một lượt, nhưng khi bắt tay vào dịch mới thấy nhiều khó khăn, nhất là các thành ngữ, tiếng lóng dân báo chí hay dùng. Mình hết sức cố gắng, tin là sẽ trưởng thành qua việc làm đầu tiên. Cuộc phiêu lưu của tin tức là một trận công đồn thì Nghề báo là cả một chiến dịch. Phải dịch cả một quyển sách mà hôm nay, mới được có hai trang. Trước đó đã mất bốn ngày chuẩn bị. Chất lượng là tiêu chuẩn mà. Ngày 10/1, dịch được năm trang.

Buổi trưa không ngủ lo chuẩn bị cho mẹ và cháu Hà hôm sau lên Mộc Châu. Người Hà Nội đang khẩn trương sơ tán. Mọi người theo dõi cuộc mật đàm Lê Đức Thọ – Kítxingiơ vừa được nối lại tại Paris. Tất nhiên là qua theo dõi đài BBC đưa tin bằng tiếng Việt. Một bà bán thịt ở chợ Hàng Da nói với tôi Cứ nghe cụ Thọ cụ ấy đập bàn một cái là mẹ con tôi lại đi ngay… Cụ ấy đi Paris thì mẹ con tôi lại về…

Buổi tối, mình và anh Đại đi xem phim ở câu lạc bộ điện ảnh. Phim Tội ác tột cùng, trừng trị đích đáng về những sự kiện từ 18/12/1972. Phim sản xuất năm 1973. Chỉ một chi tiết đó đủ làm người xem xúc động. Các nhà quay phim thời sự hết sức dũng cảm, tài giỏi, đã ghi lại tội ác của giặc và khí phách anh hùng của nhân dân Thủ đô ta. Mình cùng phải ghi lại bằng phương tiện của mình chứ. Ít dành thì giờ để ghi chép quá, không xứng là người thư ký của thời đại.

Có nên coi là chiến thắng không khi mà mình đã vượt qua một trận ốm không cần một viên thuốc, một mũi tiêm, mà vẫn làm việc, học tập và tập thể dục theo đúng qui định. Chỉ buồn là sáng 12/1, mẹ, Long, Hà đi Mộc Châu mình không đi tiễn được như mọi khi mà phải để mẹ đến bên màn từ biệt con. Việc này gây ấn tượng nặng nề khiến mẹ lo nghĩ.

Hà Nội vẫn yên ổn và vẫn sẵn sàng chiến đấu chống xâm lược. Đợt 12 ngày Hà Nội – Điện Biên Phủ vừa qua, cậu Tuyên đã viết được những bài hát thỏa lòng mong nước của người Hà Nội thời ấy. Nào là Hà Nội  – Điện Biên Phủ, nào là Hà nội những đêm không ngủ.

Mình đã kê xong cái bàn làm việc giáp lưng vào tủ sách trên có treo bức tranh Rêpin vẽ Tônxtôi đi cày, bức tranh bắt nghĩ tới những điều thật cao xa mà gần gũi. Bàn ở đấy, có ánh sáng tự nhiên hắt qua cửa kính hoa từ bên trái. Cửa sổ đầy hoa, mỗi khe giữa hai song sắt là một cây hoa cúc tây vàng tím hồng trắng đỏ. Chỉ còn một điều chưa vừa ý: Năng suất làm việc còn thấp quá.

Tối hôm sau, dịch xong năm trang. Thế là khá, vì còn phải xông, tắm nước nóng và tiếp khách người nhà: Anh Đại chị Thủy về.

Tối 17/1, tập thể dục xong đặt mình lên giường là ngủ luôn. Một giấc ngủ thật ngon, hiếm có. Có lẽ nguyên do là đêm hôm trước, dịch một lèo từ trang 137 đến 22:20 thì xong trang 149. Chất lượng lại tốt. Một kỷ lục.

Hôm 16, đài BBC báo tin, rồi ngày 17, báo Nhân Dân đăng Mỹ ngừng ném bom toàn miền Bắc và ngừng thả mìn. Nhưng vẫn thấy mấy bay trinh sát bay qua Hà Nội.

Một cây hoa cúc tây mình trồng héo rũ, chết, có lẽ do úng nước. Thế đấy, không chăm sóc còn đỡ ân hận, đã chăm sóc mà không đến nơi đến chốn để làm hại cho cái mình chăm sóc thật hết sức đáng giận.

Đêm 24/1, nằm mãi không sao ngủ được lòng xốn xang tràn ngập niềm vui chứa chan hy vọng vào tương lai tươi sáng của mình và cả gia đình. Buổi trưa, đài công bố Hiệp định đình chiến và lập lại hòa bình ở nước ta đã được ký tắt tại Paris. Suốt đêm, tiếng loa khu phố rót vào tai toàn văn bản hiệp định.

Chúng ta đã thắng, đã thắng rất to.

Sáng 25/1, cơ quan tiễn anh Thành Tín đi nhận nhiệm vụ mới ở ủy ban liên hợp, một cái ủy ban mà chỉ hôm qua thôi, có ai biết nó là cái gì đâu. Tôi bắt tay anh Hoàng Tuấn Nhã trước khi anh đi làm phóng viên thường trú báo Nhân Dân tại … Sài Gòn. Chị Trần Hòa, vợ anh, mặt cứ tươi như hoa. Rồi họp, nghe anh Thép Mới thay mặt ban biên tập thông báo tình hình mới và nêu lên nhiệm vụ mới. Không cái gì không làm mình phấn khởi, sung sướng. Niềm vui chiến thắng tràn ngập trong lòng. Thấy thèm làm việc lạ thường, muốn làm thật nhiều, thật tốt, muốn thương yêu tất cả mọi người….

Cuộc đời mình rồi sẽ ra sao nhỉ…Khó mà biết trước thật chính xác…Nhưng chắc chắn là sẽ tươi đẹp, sáng ngời và quí giá: được sống và chiến đấu liên tục, thật còn gì hạnh phúc hơn đây…

Sáng chủ nhật 28/1, loa khu phố vang vang đọc lời kêu gọi của Trung ương Đảng và Chính phủ ta: Hiệp định đã được ký chính thức. Hòa bình đã lập lại trên đất nước ta. Đây là một bước ngoặt lớn của cả dân tộc ta, cũng là bước ngoặt lớn của cả gia đình và bản thân mình. Mình xúc động, náo nức lắng nghe, ra sân vừa tập thể dục vừa nghe cho rõ hơn. Rồi lấy một xô nước, tưới cho tất cả các cây cối mình trồng, những cây đã từng nở hoa, những cây chưa ra hoa, cả những cây chưa biết khi nào mới nở hoa như cây hoa quỳnh còn rất bé nhỏ của mình… Mình muốn chia vui với tất cả, muốn chúng cũng hạnh phúc sung sướng như mình lúc này đang nghe lời tuyên bố…

Mình đã chuẩn bị là Tết này sẽ lên Yên Bái ăn Tết hòa bình với bà và cô yêu quí. Mình không chịu được cảnh mùa xuân này có người không có Tết, không vui Tết nổ trời trong niềm vui chung của dân tộc.

Tối hôm qua, đã ra ga Hà Nội, đèn ống sáng choang ngay bên cạnh khu nhà lớn trước đây có chân dung Bác, nay đã bị đánh sập hòa toàn. Có tàu đi tất cả các tuyến đường rồi. Tất nhiên là đi Hải Phòng thì phải qua Gia Lâm, còn đi Lao Cai Yên Bái thì phải sang ga Đông Anh mua vé lên tàu. Ta vẫn thiếu những cây cầu. Cầu Long Biên vẫn bị đứt mấy khúc. Chúng ta còn phải nhanh chóng lập lại quan hệ bình thường giữa hai miền Nam Bắc, đáp ứng nguyện vọng tha thiết của toàn dân ta. Loa đang vang lên bài ca hùng tráng Giải phóng miền Nam. Phải, còn phải giải phóng Miền Nam, thật sự giải phóng miền Nam

Hôm nay, bốn anh em mình Đại Thành Thân Nhàn và hai nàng dâu là chị Thủy và cô Trang, cháu Ánh Hồng sẽ liên hoan mừng chiến thắng, chiến thắng của cả dân tộc, cũng là chiến thắng của gia đình mình, kết quả của hai mươi năm phấn đấu không ngừng, rèn luyện không ngừng, càng ngày càng trong sạch hơn, cứng rắn hơn, sáng suốt hơn, tài trí hơn thật sự trở thành những công dân tiên tiến của đất nước Việt Nam anh hùng. Sẵn sàng bước vào cuộc chiến đấu mới, một cuộc chiến đấu mới gay go và gian khổ, cuộc chiến đấu mà trong đó bản thân và cả gia đình mình thật sự hạnh phúc được chính thức đứng trong hàng ngũ những người cách mạng. Không còn hạnh phúc nào lớn hơn được đem hết sức mình chiến đấu cho mục đích cao cả, lý tưởng là đem lại hạnh phúc cho từng người dân Việt nam. Hạnh phúc tràn ngập lòng mình. Cô bạn nhỏ nay đang ở đâu… Trường Sơn, Quảng Trị hay đã vào đến Huế quê hương mình rồi.

Quyết lên ăn Tết hòa bình với bà và cô ở Yên Bái, tôi điện cho chú em rể chí cốt đưa mẹ tôi về gấp 16 Hàng Da, gặp mẹ là 18:30 hai tám Tết tôi đạp xe qua cầu phao, sang Đông Anh, lên tàu lúc 3 giờ sáng, tăng bo ở Bạch Hạc Việt Trì đến 12:30 ngày 29 Tết thì đến ga Yên Bái, đạp xe 40 km đến Thác Bà, gặp  bà, cô lúc 16:30. Ở miền núi giờ ấy đã chập choạng tối. Bà và cô vui mừng quá, cô bảo bà nói chiều nay để cơm phần cháu, thế nào nó cũng lên. Cơm để trong liễn nhỏ, ủ chăn dạ. Tôi nghĩ thật sẽ có tội nếu tôi không lên. Ở lại ngày 30 Tết, cả ngày mồng 1, sáng mồng hai. Trưa mồng hai Tết là đạp xe về ga Phú Thọ, vừa lúc tàu sắp chạy mua vội vé ke rồi xách xe đạp chạy vội kịp toa chở xe, được anh em trên tàu giúp đỡ, lên toa xin mua vé bổ sung về Hà Nội.

Về đến nhà mới thấm thía việc hoạt động quá mứng trong chuyến về dã làm bệnh viêm thần kinh hông to bùng phát dữ dội, đi đứng rất ró khăn phải uống thuốc, châm cứu… nhưng trong lòng nhẹ nhõm, thanh thản vì đã thực hiện được việc tốt đẹp, đem lại niềm vui cho bà và cô.

17/2/1973, đến nhà thày dạy tiếng Nhật xong là ghé nhà Vũ Tuấn hùng đường Trần Quốc Toản định báo Hùng đến học thì biết Hùng đã mất sáng mồng 2 Tết Quý Sửu (4/2/1973) đang lúc ngồi ăn bánh chưng sáng với anh chị họ ở Sơn La. Cũng chôn ngay trên ấy. Thật là đau đớn. Mất Đỗ Mộng Hoàn rồi, nay lại mất Hùng nữa, hai bạn thân thiết của mình. Hai bạn đang hăng hái chuẩn bị cho tương lai của mình đúng lúc đất nước đang cần nhân tài nhất. Hoàn mất khi từ Thái Nguyên về làm thủ tục đi học nước ngoài ngành lắp máy. Hùng mất khi đang thực nghiệm thành công cách nuôi gà trong lồng nhiều tầng thi đua với các chuyên gia Hunggari cùng làm ở trại gà Cầu Diễn.

Mình còn sống và vẫn làm việc được, cố thu vào tâm hồn và trí óc cả tâm hồn cao đẹp và trí tuệ đang vươn cao của hai bạn. Nhớ rất rõ là hai bạn đã tin yêu và hy vọng ở mình như thế nào. Hoàn, Hùng ơi. Lần này, về báo Nhân Dân mình cảm thấy giống như Marie Curie hồi mới đến Trường Sorbonne Paris: Hoàn toàn lao vào học tập, làm việc… Đến mức không để ý gì đến các cô gái mà ở đây không ít cô xinh, các trò chơi giải trí mà chỉ chăm chú vào sách vở và gần gũi các ông già, nhưng người mình coi là thầy. Anh Thép Mới hoàn toàn ủng hộ cổ võ mình trong việc này. Bác Phan Đăng Tài, trưởng ban tư liệu cũng khuyến khích mình học rất nhiều, luôn động viên, ra nhưng câu hỏi tiếng Pháp bắt mình trả lời. Phòng tư liệu là một phòng lớn, nhiều kệ sách cao. Bàn mình kê ngay bên phải cửa to vào phòng. Một hôm, nhà báo Anh Vũ ban Khoa Giáo vào tìm tư liệu, mình nghe loáng thoáng anh hỏi bác Tài là muốn tìm xem angström là cái gì thì mình buột miệng nói là mười lũy thừa âm tám cm. Anh nhìn mình, rồi lục nhiều sách.

Trước khi về có hỏi cụ Tài mình là ai, cụ ghé tai nói nhỏ. Từ đấy anh có thiện cảm với mình, lần nào vào phòng cũng nói vài câu.

Một hôm bác Tài cho mình tự do lục kho sách. Quá phấn khởi, mình đến ngay các giá sách cao, thấy đủ mặt cả Gorki, Hemingway, Balzac, Maupassant, cả Dostoïevsky nữa với Journal d’un écrivain (Nhật ký một nhà văn). Vấn đề bây giờ là phải thật khéo sắp xếp thời giờ và có cách giữ gìn sức khỏe. Hiện giờ, các tối đi học ba buổi (2 Hán, 1 Nhật) Ngoài ra còn học Tây Ban Nha, Trung văn, Anh văn. Tất nhiên vẫn phải cày để đóng góp cho gia đình và có tiền mua sách. Lâu lắm rồi, không dám vào hiệu sách. Lương kể cả phụ cấp mới có 50đ. Đưa gia đình 40, còn 10 đồng thì để trả nợ. Năm tháng nữa mới hết, nếu như không phải vay thêm. Tiền kiếm thêm, trông vào viết báo lại rất bấp bênh, bao giờ cũng không kịp thời. Thật đau lòng khi để lỡ một cuốn sách hay, báo cũng chỉ mua lẻ từng số một.

Mất nhiều thời gian đi châm cứu quá.

Suốt tuần qua hoàn toàn không ngủ trưa, 11 giờ đêm mới đi ngủ, 5 giờ sáng đã dậy. Vậy mà vẫn chưa làm được những việc định làm. Bao giờ cũng ưu tiên cho học, thành ra học thì tạm ổn, nhưng viết, gặp gỡ nhiều người, kiếm tiền thì không làm được chút gì. Biết là bậy, nhưng chưa làm được gì thì đã mệt nhoài cần nghỉ. Như tối qua, chỉ làm đồ chơi cho cháu Hải con em Nhàn. Sáng nay, dưa cháu đi chợ Bắc Qua, Đồng Xuân, đi các hiệu sách chỉ xem cho biết thôi, không dám mua gì. Chiều thì sửa mấy cái bếp dầu. Tất nhiên, tranh thủ đọc Contes choisies de Guy de Maupassant ( Truyện ngắn chọn lọc của Guy đơ Môpatxăng). Càng đọc càng thèm viết, giận mình lười biếng. Sáng sau dậy rất sớm, suy nghĩ thoải mái, nhiều ý hay muốn viết ngay… Nhưng nghĩ lại, thấy những cái đó chẳng có ý nghĩa gì mấy, tài năng mình lại còn quá non nớt, viết làm gì vội. Thiếu gì việc cần làm hơn, thiếu gì cái cần học hơn… Rồi lại mệt, đầu nhức, chân đau… tha hồ là nhiều lí do để thoái lui. Thật nguy quá, chắc chắn là sai rồi, nhưng làm sao đây.

Suốt thời gian qua, làm việc học tập rất khẩn trương, hệt như một người khát đã lâu, nay gặp nguồn nước trong mát chỉ lo uống lấy uống để, không thiết gì đến hoa thơm bướm đẹp quả ngon bên dòng nước.

Hôm nay, chủ nhật 11/3/1973, nghỉ cả ngày. Sáng cả nhà xuống nhà anh Đại mừng anh chị cưới đã được 11 năm và cháu Ánh Ngọc vừa 10 tuổi. Mình không có tiền, nhưng cũng đủ quà cho anh, chị và hai cháu Ngọc, Hồng. Trưa sang nhà thăm gia đình Đinh Bá Đào (buồng 8_C12 Tập thể Kim Liên). Cậu ta mới chuyển từ tòa soạn về nhà in, nên có vẻ buồn, suy nghĩ nhiều. Rất thông cảm với bạn vì sự hụt hẫng này. Khác hẳn năm nào mình vui vẻ từ tòa soạn về nhà in bắt đầu những ngày hạnh phúc nhất đời. Chiều về nhà, khuân vác một lúc rồi lại đâm đầu vào gặm sách. Đọc Con đường dẫn tới tài năng… Rõ là mình đang đi trên con đường ấy. Có điều, đi quá chậm. Buổi tối, đến bác Trần Hữu Thông, người bạn vong niên, nhờ bác lấy hộ hồ sơ ở Cảng. Bác buồn chán lắm… Lại nhớ lời cụ Mỹ, một nhân viên già của cảng tận tụy với công việc ở kho vật tư. Cụ bảo chú không biết chứ cái cảng này là một cái lò luộc người. Luộc xong thì chỉ còn cái xác, vứt đi thôi.

Mình cùng bác Thông đi chơi, đến hơn mười giờ tối mới về nhà. Đầu tiên là đến phố Khâm Thiên thăm hai vợ chồng công nhân già ở cảng nhân dịp cưới con. Riêng một dãy phố Khâm Thiên đổ nát này còn chưa xây dựng lại được bao nhiêu đã có đến ba bốn đám cưới. Trò chuyện với các công nhân bốc xếp và công nhân cơ khí xe lửa ở đây thật vui. Chân thành thiết thực vững chắc, hầu như không có lời than vãn, chỉ có những cái đang làm và định làm mà chưa làm được thôi. Bản chất hành động của công nhân rất rõ rệt. Rồi cũng xuống tập thể Nam Đồng tới nhà anh Trần Hữu Mai, em anh Thông thằm bà cụ sinh ra hai anh. Khoảng hơn 20 giờ anh Mai mới về. Bà cụ bảo ngày nào cũng khoảng giờ này anh mới về nhà ăn cơm, mà ăn rất ít. Anh Mai nói chuyện rất cởi mở, chân tình như với người nhà. Chủ yếu nói về việc cải tiến báo chí trong thời đại mới, vấn đề làm nảy nở cái mới, thế hệ trẻ, nhất là việc tài liệu lịch sử rất thiếu thốn, gây trở ngại cho việc viết hồi ký, cụ thể là việc anh đang làm là chấp bút viết hồi ký cho đại tướng Võ Nguyên Giáp… Mình vẫn có tật ngu ngốc là còn nói nhiều. Bác Thông thì chỉ ngồi nghe, im lặng lắng nghe. Bác là một người chân thành, nhiệt tình đối với mình, mong điều tốt cho mình… tuy không sáng suốt bao giờ. Hơn 50 tuổi rồi, chẳng còn mong gì làm được những việc mơ ước từ hồi còn trẻ nữa nhưng bác vẫn cố gắng không rời bỏ những ước mơ xa xưa ấy…

Hôm nay, chủ nhật 8/4/1973 có lẽ cũng nên coi là một ngày dáng nhớ: Báo Nhân Dân đăng ở trang cuối một bài mình viết về Hoàng Diệu, khoảng 600 chữ thôi, không ký tên. Sau hiệp định Paris báo có cả một trang cuối số chủ nhật viết về các nhân vật đã làm nên lịch sử chống ngoại xâm thời chống Pháp và chống Mỹ. Số đầu đăng bài của anh Thép Mới, bac Phan Đăng Tài, bài của mình và nhiều bài khác. Thế là bài đầu tiên mình viết trên báo Đảng lại là về một vị quan triều Nguyễn. Do bác Tài chỉ định thôi.

Lại chơi suốt ngày, theo kiểu Đức như trong Pie Đệ nhất đế nhà anh Đại đèo mẹ ngồi sau và cháu Hoàng Hải ngồi gióng trước yên. Thăm cháu Ánh Hồng ốm. Sau đó lại xuống Đống Đa thăm Hà Khánh Linh. Linh có mang vẻ mệt mỏi, gặp cả chị họ Nguyễn Khoa Thị Nhuận con bà chị bố mình. Chị hơn 40 mà chưa chồng, khô héo, mắt cứ đau đáu trông mà thương. Chị đang chuẩn bị độ ngày 15 này sẽ về lại Huế. Trong cuộc đấu tranh cách mạng lâu dài của ta có biết bao người đã lặng lẽ hy sinh, âm thầm chịu đựng như chị, cô gái Huế làm y tá chăm sóc thương binh, cán bộ.

Tối thứ hai, được nghỉ, mình lại 11 Ngô Văn Sở, không gặp ai. Bèn viết một mảnh giấy, đại ý: Thân gửi hai bạn, tôi đến thăm, rất tiếc là không gặp. Xin chúc các vị vạn sự như ý. Từ trước đợt B52 ném bom Hà Nội, bây giờ mình mới lại đến đây… Hôm nay, thứ năm 12/4, đi làm về thì mẹ cho biết là cô bạn nhỏ có đến khi mình đi làm chiều, định viết giấy để lại. Song lại thôi, nói là sẽ đến gặp sau. Không hiểu là thế nào. Người nhà dưới đã cho biết là mình đi vắng, vẫn cứ lên. Kiểu như muốn tham quan nơi giam giữ cuối cùng chăng… Đây là lần đầu cô bạn đến nhà mình. Lần trước cô hẹn hẳn hoi, nhưng lại không đến làm mất công chờ cả buổi chiều không dám đi đâu.

Sau khi được phân công viết về Đinh Công Tráng, lại được phân công viết về Phan Châu Trinh mai là phải xong.

Chủ nhật, 15/4, mình dồn vào đọc lịch sử và tiếng Nhật là hai môn mình cần mà còn rất kém. Tối, vừa giở sách Nhật ra thì có người đến cho vé xem vở Đôi Mắt diễn ngay rạp Hồng Hà gần nhà. May mà vở kịch khá hay, sạch sẽ, mấy vai thứ yếu đều rất đạt. Trang cuối báo chủ nhật đăng bài Phan Chu Trinh mình viết. Đây là bài thứ hai đăng trên báo Nhân Dân. Cụ Tài bảo những bài báo đầu tay này nên cắt ra dán thành một tập làm kỷ niệm. Cụ là thủ trưởng, nhưng khi nào trao nhiệm vụ cho ai thì đến tận bên bàn người ấy, nói nhỏ nhưng rõ ràng nhiệm vụ rồi vỗ khẽ tay vào vai người đó động viên. Bình thường vào phòng tư liệu không ai thấy trưởng phòng đâu. Cụ vốn thấp, lại hay cúi xuống mà bàn cụ thì ba bề đều chất đầy sách và các bản tin che lấp hẳn cụ.

Ngày 19/4/1973, họp toàn ban tư liệu nghe công bố phân công cán bộ mới của Ban Biên tập. Tôi về ban văn hóa – văn nghệ do anh Thép Mới phó tổng biên tập làm trưởng ban. Cụ Tài ghé tai tôi nói nhỏ: Tình nghĩa đôi ta có thế thôi. Nhưng, cái Pháp văn của anh là kiếm ăn được rồi đấy… Tôi, thế nào cũng tìm cách giúp anh học. Ngày hôm sau, về ban mới. Chiều họp ban mới xong, lại gặp cụ Tài, cụ cười: Nói riêng với anh nhá, điều này nói ra thì các ông ấy kỷ luật cho chết. Ông Thép Mới mà đi Nam là họ lại điều anh về Tư liệu thôi. Chân tình của cụ tôi nhớ mãi, một con người hiền hậu, nhân đức.

Mình gặp anh Thép Mới, hỏi về nhiệm vụ mới. Sau đó nói luôn là chỉ có một nguyện vọng: được đi B. Anh cười, nói ngay: Cứ làm việc đi, tao đi là tao sẽ lôi mày đi theo. Thế là ổn,  đó là điều mình mong mỏi nhất, mình vẫn muốn được thử thách, được rèn luyện nhiều hơn.

Tối thứ tư, được nghỉ học tiếng Tây Ban Nha, mình đến gặp cô bạn nhỏ. Cô gầy đi, bệch bạc, chán nản… Mình còn gặp ở đây một chị ở trường nhạc là chị Thúy, một anh ở đài Giải Phóng tên là Thanh… Xem ra, bao quanh cô bao giờ cũng có những người mến mộ, lại còn được một số anh bên hội đỡ đầu.. .Cho nên cô khó biết rõ bản thân là ai, còn cần học hỏi gì nữa. Chẳng biết mình có ích gì cho cô mà đến với cô.

Tối thứ ba 24/4 cùng em Nhàn đi Thư viện Nhân Dân Hà Nội nghe thầy Hoàng Thiếu Sơn nói chuyện về Chiến tranh và Hòa bình của Tônxtôi. Hai anh em đến sớm hơn giờ bắt đầu vậy mà đã hoàn toàn hết chỗ ngồi rồi, người nghe đứng ngồi ở các bậc thang, ngoài sân rất đông, không phải chỉ vì yêu kính hâm mộ Tônxtôi mà còn vì tín nhiệm diễn giả Hoàng Thiếu Sơn, một người tham gia nhóm dịch tác phẩm này, một diễn giả uyên bác, duyên dáng quen thuộc với người yêu văn học nghệ thuật Hà Nội. Đúng giờ, thầy bắt đầu nói thẳng ngay vào vấn đề chính, không chào hỏi rào đón, không mua hoặc xin một tràng pháo tay như nhiều diễn giả khác. Rồi cứ thế, cứ thế, không uống nước, không giải lao không cười theo người nghe cũng không để cho người nghe cười lâu, cứ vanh vách trình bày hết nhân vật này đến sự kiện kia, dẫn ra hết cách này đến tài liệu nọ, chủ động vững vàng dẫn dắt người nghe theo đúng con đường mĩnh đã định. Rồi kết thúc cũng giản dị như khi bắt đầu. Trừ một lần giở sách ra đọc nguyên văn một đoạn trích, không hề cần giấy tờ, tài liệu gì cả, hoàn toàn nhập thân vào tác phẩm, nói về tác phẩm mà như nói chuyện riêng của bản thân mình.

Mình đã say mê nghe thầy giảng từ năm 1955 hồi học trường tư Kiến Thiết góc đường Bà Triệu – Nguyễn Du do thầy Nguyễn Dương và Khuất Duy Các chủ trương mời nhiều thầy giáo dạy đại học giảng dạy. 18 năm qua, thầy chỉ chuyên nghiên cứu, giảng dạy. Không vợ con, toàn đi bộ, không biết cả đi xe đạp, chân vẫn đi đôi dép lốp cao su đen tay xách cái túi nhỏ may bằng những mảnh vải vụn tiết kiệm xếp thành hình ô trám. Mình thường hay gặp thầy ở hiệu sách ngoại văn Tràng Tiền như thế. Hôm nay, thầy có hơi béo ra, cái béo của người già. Mái tóc đã bạc trắng cả, nhưng vẫn bờm ra một cách nghịch  ngợm, trẻ trung, che trên vầng tráng rộng. Cặp mắt nheo nheo lại rất tươi, bên trên hầu như không có lông mày. Thầy là một người trí thức hiến dâng cả đời mình cho nhân dân, tổ quốc… Chắc chắn thầy không nhớ mình, nhưng, cho đến hôm nay, thầy vẫn là thầy mình, đã vừa dậy cho mình thêm một bài học mới mà chắc chắn thầy không hay biết.

Tối thứ ba, 1/5/1973, 20:30, vừa chấm dứt đợt bắn pháo hoa tuyệt đẹp kéo dài đến nửa giờ mừng ngày lễ Chiến Thắng của những người lao động Việt Nam anh hùng…Mình đang đau thần kinh tọa, viêm họng, lại sốt nữa, nên chỉ nằm ở nhà mà xem trên bầu trời đêm. Những bông hoa lửa đầu tiên vừa nở trên bầu trời Hà Nội mới đêm nào còn đỏ tím màu lửa máy bay B52 – pháo đài bay của Hoa Kỳ cháy rơi lả tả, mình chợt nghĩ: bản thân mình có góp phần gì vào chiến thắng mà cả dân tộc hôm nay nô nức mở hội mừng không nhỉ. Và tự hào trả lời ngay: Có, có một phần nhỏ. Giống như trong chùm pháo hoa đẹp đẽ kia mình đã góp một bông hoa lửa trắng sáng không màu mè, nhưng nó tôn lên cái đẹp rực rỡ của những pháo hoa màu kia. Pháo xanh pháo đỏ pháo vàng, sao mà nhớ những bông pháo hiệu bắn lên từ những tàu viện trợ của Cuba, Ba Lan, Liên Xô… những ngày chào mừng năm mới 1969 ở Cảng Gianh thế. Có bao giờ còn được xem một đêm pháo hoa giàu ý nghĩa làm xúc động lòng mình sâu xa đến thế không?… Không, không bao giờ… Vì bấy giờ mình còn trẻ và đang ở chiến trường…

Bỗng mình nhớ Đào Văn Thùy, nhớ Thùy quá, chàng công nhân lái cẩu lớn ở cảng, sau thành chiến sĩ xe tăng, lần gần đây nhất Thùy viết thư báo tin rất phấn khởi: xe tăng em sắp được xuất trận…. Thế đấy, thường những người làm nên chiến thắng có mấy khi lại được có mặt trong lễ mừng chiến thắng. Họ còn đang trên đường mở rộng chiến thắng cho to lớn hơn vẻ vang hơn, có ích lợi sâu xa hơn…

Pháo hoa, pháo hoa đủ màu sắc dệt long lanh trên nền trời chiến thắng Thủ Đô, của cả nước và có lẽ của cả loài người. Mình muốn góp thêm một bông hoa chiến thắng ở bầu trời phương Nam anh dũng kiên cường. Sao mà mong ngày lên đường làm vậy…

Sáng nay, cùng Đỗ Xuân Bảo về nhà Bảo, nơi mình nhiều ngày tá túc trước khi đi Quảng Bình. Trưa, ăn cơm với Tân và gia đình nhỏ của Bảo, trò chuyện với các bạn lái xe. Chiều nay, Ngô Tiến Thái bây giờ là thợ điện đến chơi, tâm sự mấy giờ liền về… cuộc đời.

Cả ngày 1/5 mình là khách của công nhân và cũng chỉ có khách là công nhân thôi. Bao năm nay, mình cố rèn luyện, học tập để biết nhìn đời bằng cặp mắt công nhân, cặp mắt của một người cách mạng Việt Nam.

Thật sung sướng biết bao mình có thể tự hào là một người lao động Việt Nam.

Ban văn hóa văn nghệ có hai bộ phận ngồi ở hai phòng. Một phòng văn hóa do họa sĩ Nguyễn Thọ đứng đầu, gồm: anh Trần Đĩnh, Vũ Công Thạo, chị Mai Hân và tôi… Phòng Văn Nghệ do nhà văn Nguyễn Địch Dũng phụ trách, có anh Chính Yên, Trung Đông, Vũ Đình Hạnh, Nghiêm Thanh và chị Phong Lan. Tôi là thư ký ban, lo việc trả nhuận bút, lĩnh văn phòng phẩm cho cả ban. Trưởng ban Thép Mới thường trưng dụng tôi làm những việc cần thiết sau khi được sự đồng ý của anh Nguyễn Thọ. Anh Thọ là một người Hà Nội gốc, có đầy đủ phẩm chất của một người trí thức Hà Nội. Một hôm trò chuyện vớ vẩn, tôi nói cứ bảo di truyền là đúng lắm, nhưng tôi thấy như vào trường hợp tôi thì chẳng đúng tí nào. Mẹ chỉ hơn 1,5m, bố cũng khoảng 1,6m mà tôi thì thế này. Anh Thọ cười. Cậu giống ông ngoại, tôi đã thấy ông nhiều lần ở Thái Hà ấp, cụ cao như cậu. Anh có một nết ai cũng quí là hễ có việc gì giúp được ai là anh giúp ngay. Nghiêm Thanh có vợ ở Hải Phòng, anh Thọ đã viết thư giới thiệu với anh Vạnh Lịch là chánh văn phòng tổng cục đường sắt cấp cho cái giấy như người trong ngành đi miễn phí. Anh giới thiệu người bà con làm cho tôi cái răng cửa kịp lên tàu vào Sài Gòn sau giải phóng. Chính anh vẽ mẫu cái phù hiệu của Đội Thanh niên công tác phát hành báo Nhân Dân chúng tôi, và cả măng sét báo Nhân Dân với chữ Dân viết hoa

Ngày 9/7/1973, mình viết một bài báo sau khi được phân công đi dự hội nghị của Tổng cục Thông tin tổ chức ở Yên Bái. Anh Nguyễn Thọ bảo cậu phải ký tên dưới bài viết. Anh nhắc đi nhắc lại cậu phải chọn một cái tên đi, sẽ còn phải viết nhiều đấy… Thế là bắt đầu rồi đấy. Từ nay báo Nhân Dân sẽ có thêm một tác giả mới tên là Nguyễn Trung. Còn điều này thì chỉ một mình mình biết thôi, tác giả ấy chỉ thôi viết khi tim ngừng đập, khi trút hơi thở cuối cùng và hơi thở cuối cùng ấy cũng thuộc về nước về dân, trung với nước, hiếu với dân như trong hai chữ trung hiếu mà ông ngoại vẫn tôn thờ, lấy làm phương châm sống và làm việc suốt cả cuộc đời.

22:04 ngày 11/7, mình cùng mẹ lên tàu hỏa rời Hà Nội, đến Phú Thọ, vừa 3:30 ngày 12. Ô tô chạy lúc hơn 6:00, 8:30 thì đến Thác Bà.

Đúng là đi nghỉ, từ hôm lên nhà bà, chỉ có ăn, ngủ, đi chơi và nói chuyện phiếm. Đọc sách rất ít. Vì mình coi sách là đồ hộp, khi nào không có đồ tươi sống là cuộc sống thực mới gặm đến. Hôm 15/7 lại là giỗ chồng bà (16/6 âm lịch). Có mẹ con mình lên bà và cô vui lắm. Thật ra mẹ muốn đi thăm bà, mình cố chọn ngày đi gần ngày giỗ ông.

Hằng ngày ăn na mít, ăn dứa rồi ra sông Chảy tắm mát. Ăn no, ngủ kỹ, khỏe ra rõ rệt. Có một ngày đi chơi, đến nhà hoạ sĩ Lưu Công Nhân, có ấn tượng rất mạnh mẽ. Lần đầu mình gặp một nghệ sĩ như thế, một nghệ sĩ khác thường. Đêm mùa đông, anh thức dậy, mặc áo bông, đốt hai đèn đất để kịp vẽ tranh kẻo sáng ra mới vẽ thì mất tranh ấy. Hồi mở cho nước qua đập Thác Bà, anh đứng ngay cửa cống ai cũng sợ, anh bảo nếu không là mất cái ấn tượng nước về thế nào. Ai biết Lưu Công Nhân cũng biết anh chuyên vẽ tranh trừu tượng. Vậy mà ở Yên Bái quê hương dòng họ Lưu Công nhà anh tôi thấy rất nhiều nhà treo tranh anh vẽ chì đen chân dung các cụ gần như tranh truyền thần, có điều các huân huy chương các cụ đeo đều vẽ màu giống như thật. Tôi hỏi, anh cười, mình vẽ cho người ta mà người ta muốn mình vẽ thế.

Chủ nhật 5/8/1973, báo Nhân Dân đăng bài tiểu phẩm Kẻ cướp – nhà văn và nhà văn – kẻ cướp  viết về J.Steinbeck tác giả Chùm nho nổi giận nổi danh thế giới nay cầm súng tiểu liên M16 ngồi trực thăng Mỹ đi càn ở Nam Việt Nam. Đây mới là trận đầu đánh thắng vì tiểu phẩm mới là loại mình ưa thích. Bài lại ra đúng ngày 5/8 trận đầu ta đánh thắng không lực Huê Kỳ. Chủ nhật 12/8, lại đăng Số phận thần đồng Robertino Loretti viết về chú danh ca thần đồng khi hết xài, đành đi hát ở quán rượu nghèo. Các bài này đều đăng trang cuối, mục Trong thế giới tư bản. Bài mình viết chỉ ký tên TT, thậm chí còn ghi thêm hai chữ sưu tầm vô nghĩa. Phó tổng biên tập Nguyễn Thành Lê chuyên về các vấn đề quốc tế rất thích mục tiểu phẩm này. Có hôm ông gọi mình lên văn phòng nói bài vừa viết hay nhưng phải bỏ, ta đang có quan hệ tốt với Italia,. Nhưng tôi vẫn giữ cho cậu 200 chữ như mọi khi ở trang cuối số chủ nhật. Về lấy ngay bài khác đưa tôi duyệt cho kịp số ngày mai. May là tôi có dự trữ, rảnh là lại viết đưa anh Thọ duyệt sẵn.

Chiều 13/8, anh Thép Mới đi Đức về. Anh hơi gầy đi nhưng khỏe ra. Anh về đúng lúc mình đang cần có anh.

Hôm nay, thứ hai 17/9/1973, mình bắt đầu làm một việc là ghi lại lời các đàn anh ở tòa soạn bàn về nghiệp vụ báo chí và văn học nghệ thuật. Chủ yếu là anh Thép Mới. Và cố gắng cất giữ các bản thảo của anh để làm tài liệu học tập theo kiểu Lỗ Tấn đã làm. Những bản thảo đầu tiên này là do anh viết ngày 15/9 để đăng vào trang 3 báo Nhân Dân ra chủ nhật dưới tiêu đề chung Tinh thần Chilê – Văn hóa Chilê kỷ niệm sự kiện đau buồn mới xảy ra ở Chilê: phái quân sự Pi-nô-chê đã đảo chính lật đổ chính phủ dân cử Allende, đúng lúc Fidel vừa đặt chân lên đất Việt nam. Văn hóa – là cái vững chắc, bền lâu… Ba năm ấy không dễ gì xóa bỏ được…

Cuối tháng 9, cuối quí 3 bắt đầu vào mùa làm việc mình đã dự định nhiều việc cần làm thì lại gặp chuyện không may: viêm ống mật tái phát. Bốn ngày nay rồi, rất mệt. Mỗi ngày đều uống thuốc tẩy để thông mật, kèm theo là kháng sinh. Suốt ngày hôm qua, nằm đọc Kinh Thánh phúc âm Đức Chúa Giê su- cứ như ông Thánh Mát cô đã chép. Chẳng phải tin tưởng gì mà chỉ để thu nạp thêm kiến thức vì trong cuộc sống luôn tiếp xúc với những tín đồ Công giáo, mà nhiều người rất tốt, như bạn Ngô Thị Hòa, vợ Đoàn Di chẳng hạn là tín đồ Thiên Chúa Giáo nhưng bạn cũng là Đảng ủy viên bệnh viện Xanh Pôn. Gần 22:00 thì có chú Long đến chơi. Chú cận thị, người nhỏ bé chữa xe đạp ở đầu phố Hàng Điếu gần nhà mình, quen trong một lần xe đạp hỏng nhờ chú chữa. Một thanh niên đáng mến, nhiều suy nghĩ về cuộc đời có quyết tâm vươn lên nhưng đang đứng ở bước ngoặt cuộc đời, chú gặp mình mong có người trút bầu tâm sự… Gặp những con người như chú, cảm thấy bên mình còn nhiều người muốn làm cho cuộc đời đẹp hơn, thật là dễ chịu, muốn làm việc nhiều hơn.

Chiều 11/10, bắt đầu theo học lớp bổ túc quốc tế ngữ Esperanto của VPMA tại Klubo (câu lạc bộ). Lớp có 10 người, lớn tuổi nhất là bác sĩ Vũ Quang Tiệp, ít tuổi nhất là mình đã 33 tuổi. Chính anh Đào Anh Kha nhà thơ, tổng thư ký hội hướng dẫn. Lâu lâu lại thu một băng ghi âm gửi nước này nước nọ, tức là làm công tác đối ngoại. Học viên lớp đọc thơ, văn bằng esperanto, có khi hát nữa. Mình là lớp trưởng lớp esperanto trường Chu Văn An do thầy Bạch Năng Thi trực tiếp dạy từ 1956. Mình đăng bài giới thiệu hội trên báo Nhân Dân và tích cực tham gia mọi hoạt động của lớp, được hội trưởng cho bộ từ điển Nhật – Pháp và Pháp – Nhật, có chữ ký của hội trưởng Nguyễn Văn Kỉnh.

Thời gian qua, nhiều  lúc mình nghĩ nếu không biết một chút ngoại ngữ thì không biết mình đọc gì vì sách của ta hồi ấy rất ít, những sách mình cần đọc càng ít hơn. Tối 22/11, vừa đọc kịch bản Le Feu Dompté (Chế ngự lửa). Phim này kể về nhà bác học sáng chế tên lửa đầu tiên của Liên Xô, mình đã xem hai lần, nay được đọc kịch bản, càng thấm thía: Muốn làm một con người sáng tạo, phải chịu nhiều thử thách hy sinh nhiều lắn… Song niềm vui lớn nhất của con người lại nằm chính trong bản thân quá trình sáng tạo gian khổ đó. Còn niềm vui nào to lớn hơn, cao quí hơn, trong sạch hơn…

Một tối thứ bảy, cho cháu Hà ăn mặc thật diện đưa đi xem  phim xiếc Liên Xô ở câu lạc bộ Lao Động mà thèm cái sức khỏe và phản ứng thần kinh nhanh nhạy của các diễn viên quá. Mình hầu như mất cả hai thứ đó mặc dù rất cố gắng rèn luyện. Cả ngày chủ nhật, cống hiến cho việc nhà sửa chữa lại ba cái bếp dầu hỏa và dọn dẹp cái phòng nhỏ mà bề bộn vì quá đông người. Tối lại đi câu lạc bộ Đoàn Kết xem phim tài liệu dù mệt, mình cũng muốn cố nhặt thêm một ít kiến thức về đời sống thật.

Mình là thư ký ban, chuyên điếu đóm cho cả ban, nhưng làm việc với anh Thép Mới nhiều. Thường mình là người đầu tiên đọc bản thảo anh viết, anh hỏi thì góp ý kiến, và cũng là người đọc bản anh sửa cuối cùng. Thường viết xong một bài, anh đưa mình và nói mày xem tao viết bài này có được không. Anh chú ý những lời nhận xét, rồi sửa. Anh còn thường hỏi ý kiến mình về nhiều việc nhiều người. Mình xem đây là một loại kiểm tra trình độ cho nên cố gắng đạt điểm cao, không khi nào đón ý anh rồi mới trả lời. Anh bắt buộc mình phải cố gắng học tập suy nghĩ. Bản thảo của anh, anh đưa mình tất cả. Có sáng anh gọi mình cho xem một bài mới viết đêm qua với vẻ hào hứng. Mình đọc, khen hay, nhưng nói thêm là bài này cho vào phần anh đang viết thì lạc lõng, như một miếng gấm thật đẹp đem khâu vào một bộ áo quần nâu giản dị, nền nã. Không ngờ anh đem gửi báo Văn Nghệ đăng thành một bài riêng: Cách mạng và những giọt máu tiên phong

Rõ ràng là cùng làm việc, năng suất cả hai anh em đều tăng lên rõ rệt. Nhiều việc làm cả cơ quan ngạc nhiên. Không ai tin một người, dù người đó là nhà báo Thép Mới có thể làm được những việc như vậy… Sau khi Bác Hồ mất, chỉ hơn một tuần, nhà báo Pháp Jean La Couture ra được hẳn một cuốn sách đến 700 trang. Mình khen ông tài thì anh Thép Mới thở dài: Nó làm theo kiểu công nghiệp, không thủ công như mình Một mình nó có đến 15-20 trợ lý. Tất cả ngồi quanh một bàn to. La Counture trình bày đề cương, phân công mỗi người một chương, rồi cứ đi quanh bàn mà nói, phần ai nấy ghi, cần thì hỏi, sau đó về nhà phần ai nấy viết rồi nó duyệt lại tất cả, bảo chỗ nào cần sửa cái gì, bớt chỗ nào, thêm cái gì rồi duyệt lại tất cả. Thế là xong quyển sách dầy cộp. Anh bảo ở Pháp làng báo gọi những trợ lý ấy là nègre tức tôi mọi, nô lệ cho nhà báo nổi tiếng.

Những lần nói chuyên riệng chân thành cởi mở với nhau, mình học được nhiều điều về chính trị, tư tưởng, nhất là về nghề, những điều không ai trong cơ quan được anh truyền nghề nhiều như mình… Mình cố gắng không phụ công anh dạy dỗ. Mọi việc đều phải gấp gáp lên. Mau chóng nâng cao tay nghề, bản lĩnh của người làm báo cách mạng Việt Nam. Thật lòng chỉ mong ngày được cùng anh lên đường tiến vào mặt trận mới, gay go gian khổ thức thách nhiều hơn.

Tối chủ nhật 2/12, đi xem phim tài liệu và mua sách hụt bèn đến thăm cô bạn nhỏ gặp cả Thanh và Huệ. Cô bạn vẫn buồn, chưa hòa mình vào cuộc sống mới, thật tội. Cô kém sáng suốt lắm. Hình như ở cô mọi cái đều dễ thay đổi. Cô hẹn mang sách đến nhà cho mượn, tiếc là đã mấy lần mang đến mà chẳng là nào gặp anh.

Sáng hôm nay, thứ ba 4/12/1973 dậy từ 5:00 đi bộ dẻo hông ra đến vườn hoa Canh Nông sau nhà thì bắt đầu tập chạy. Được một vòng đã mệt bở hơi tai. Tối qua, tập chống đẩy được 45 cái, vượt yêu cầu 50%. Tập thể dục rèn luyện thân thể là không tiếc thời giờ. Ngày nào cũng tắm nước lạnh một lần. Xét cho cùng đó cũng là để trở thành người làm báo thôi có thể sống và làm việc trong bất kỳ tình huống nào.

Chiều nay, anh Thép Mới cho gọi mình lên. Anh hỏi mày đã xem tin Nhà Bè chưa. Mình biết anh muốn nói vụi pháo kích kho xăng Nhà Bè báo đăng sáng nay. Anh bảo đi lấy giấy giới thiệu anh viết gửi cơ quan 103 Quán Thánh để lấy tài liệu. Mình đi ngay. Không ngờ đến  nơi lại gặp tài liệu sống là ba chiến sĩ miền Nam có biết kho xăng Nhà Bè đang chờ để mình khai thác tài liệu. Mình trấn tĩnh ngay và làm như đã có chuẩn bị kỹ càng. Tài liệu lấy được rất đặc sắc…

Trước khi đi, anh Thép Mới bảo tao làm thế này để bảo cho chúng nó biết làm báo là như thế nào. Trong tuần, thấy sự kiện gì nổi bật là phải chớp ngay lấy, tìm sẵn tư liệu, cần là có mà viết. Cứ lấy sẵn, hôm nào chúng nó cần, tao cho… Làm báo là phải như thế chứ!

Có lẽ anh không biết rằng chính bằng cái việc bắt đi đột ngột vào một lĩnh vực không quen biết thế này thì anh cũng đã bảo cho em biết làm báo là như thế nào.

Tối nay, cùng Nghiêm Thanh một bản trẻ cùng ban và hai em Thân Nhàn đi nghe nghệ sĩ Thái Thị Liên biểu diễn piano các tác phẩm của Bach, Mozart, Beethoven và Chopin… Tuyệt vời. Nghe mà thèm làm việc quá, muốn viết. Dân nghèo mà dám đi Nhà hát Lớn nghe nhạc cổ điển. Đó là do tôi làm thư ký ban văn hóa văn nghệ của báo, nhận được công văn đề nghị đăng thông báo biểu diễn nhạc cổ điển, kèm theo có bốn vé tặng báo. Tôi thủ luôn.

Ngày 5/12, dậy từ 4:30 chạy một vòng vườn hoa Canh Nông rồi về nhà, mồ hôi đầm đìa, dễ chịu. khi ra chỗ tập đã thấy có mấy người chạy rồi, phần lớn là trung niên, như mình là rất ít, trẻ hơn thì chẳng có ai.

Cả tuần chạy rất đều. Đến sáng thứ sáu, tập xong thì thấy đau kéo dài ở phía trên ngực trái. Càng về sau càng đau không sao hít thở căng ngực được. Chườm muốn rang. Xoa dầu nóng. Sáng hôm sau phải nghỉ tập, đau không chịu nổi.

Tối đưa hai cháu Hải, Hà đến cơ quan xem vô tuyến truyền hình. Cơ quan ngạc nhiên hóa ra ông Thành có hai tằng con xinh trai quá. Chỉ các cô gái là biết anh chỉ có hai con mắt. Tối về nhà, không làm gì được. Cho đến sáng thứ hai mới tập trở lại song không chạy mà chỉ đi bộ dẻo hông. Trời rất rét, nhưng áo lót ba lỗ có ướt đẫm mới về. Vẫn cố rèn sức dẻo dai chịu đựng được gian khổ.

Đọc xong Những linh hồn chết của N.Gôgôn (tập I) Tuyệt diệu. Ngoài ra chỉ đọc báo và học.

Ngày thứ hai 24/12/1973, không ngờ mà mình cũng có quà Nôen: Báo Tiền Phong gửi thư báo tin đã đăng bài tiểu phẩm mình viết, hết sức hoan nghênh và trông đợi sự công tác thường xuyên của đồng chí… rất hân hạnh nếu được gặp đồng chí tại tòa soạn… mong đồng chí thông cảm chưa đến thăm đồng chí tại nhà được. Thật là quá sức tưởng tượng, mình mới chỉ gửi cho họ một bài. Có nơi tiêu thụ thế này mới thúc đẩy sản xuất được.

Quanh quẩn thế nào mà đã sắp hết một năm. Nhật ký chưa viết xong một tập nhỏ. Học tập cũng chưa đi đến đâu. Có điều có thể yên tâm là đã không để phí một chút thời gian nào. Đáng trách có lẽ chỉ là chưa biết làm việc theo kế hoạch, chưa dám lao hẳn vào một dự án dài hơi, cứ chuẩn bị chuẩn bị mãi mà thiếu những bước tập luyện, thử thách ngòi bút của mình . Cái sai ấy phải sửa ngay từ tối mai. Sẽ viết tất cả các tối, hôm nào không viết thì phải dịch, không dịch thì ghi chép. Tất cả mọi sự ý nghĩ trong đầu phải hiện trên mặt giấy. Bản mình dịch Quan Ngự Sử báo Thống Nhất đã nhận đăng.

Từ tuần sau, mình sẽ lên làm việc hẳn ở buồng anh Thép Mới.

Bây giờ phải thực hiện kế hoạch nhỏ kiếm tiền cho gia đình và có tiền mua sách, xem phim là hai cái thú của mình.

(Còn tiếp)

P.T.

Các con càng hiểu và thương yêu cha mẹ hơn

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 7 năm 2019.

Chuyện một người cháu ngoại – Phụ lục

CÁC CON CÀNG HIỂU VÀ THƯƠNG YÊU CHA MẸ HƠN

Cụ bà Ngô Thị Hòa mất, được các con thực hiện đúng theo nguyện ước của bà trước khi xa rời gia đình là làm theo đúng nghi lễ Thiên Chúa giáo cũng chôn cất ở chính nơi bà chọn. Sau khi cụ Hòa mất, cụ Đoàn Di có vào Nam thăm gia đình tôi, tháp tùng là cháu đích tôn đẹp trai, cao lớn và một phụ nữ mà cụ giới thiệu là con nuôi, tôi nhặt được. Cô này lo mọi việc cho cụ Di như một người con gái ruột. Tất nhiên, dẫn đường là con rể Binh, chồng cháu Minh con gái quí báu của hai cụ. Sau đó, năm 2019, cụ Di còn vào nhà tôi một lần nữa, đi cùng con út Đoàn Minh Tâm.

Gần đây, Blog PhamTon chúng tôi có đưa lên Thư gửi bạn Ngô Thị Hòa do tôi viết từ ngày 12/8/2008. Bạn Di tôi không liên lạc thư từ, cũng không gọi và nghe điện thoại. Tôi đành bảo con trai in bài đó ra rồi gửi cho như những lần trước. Nhưng nghĩ lại, thời đại 4.0 rồi mà cứ làm như thế mãi thì khổ con tôi quá, tôi bèn nhắn tin cho cháu Binh là con rể, xin email của con cả Di là cháu Hùng và em út là Tâm. Cháu Binh tế nhị và tinh ý không gửi cho tôi hai địa chỉ email mà viết như sau: 15:09 ngày 7/7/2019, Cháu có gửi bài chú viết hôm trước cho anh Hùng và em Tâm rồi chú ạ. Vợ cháu khen chú viết hay và rất chi tiết, cháu cám ơn chú ạ.

Thấy thế, tôi bảo con gởi luôn cho Tâm và Minh bài Vượt Ngục đưa lên blog khá lâu. 16:17, Tâm lại gửi tin nhắn: Giờ cháu mới đọc hết bài. Xúc động quá tình cảm của thế hệ chú và bố cháu. Cháu cũng đã nghe bố cháu nói nhiều chuyện về chú. Chú vất vả quá, hiện tại vẫn thế, nhưng cháu thấy chú luôn lạc quan. Học tập chú, cháu thấy mình phải cố gắng nhiều hơn nữa ạ.

21:07 cùng ngày, cháu lại gửi: Cháu theo gương chú học tiếng Nhật, có thể nói tiếng Nhật thành thạo, có thể đi dịch những chuyên ngành quen thuộc, dịch ca bin, nhưng chưa dịch truyện, sách như chú được. Chú giữ gìn sức khỏe để chăm sóc cô bị bệnh nặng. Năm tới, cháu cố gắng động viên bố cháu vào TP Hồ Chí Minh chơi và thăm chú. Bố cháu giờ cũng yếu rồi. Khi còn nhỏ cháu hay cùng bố vật tay, khi bố cho thắng thì rất vui mà nay, thắng được bố thì lại buồn, vì bố mình không còn khỏe nữa như thời thanh niên.

Tôi thật mừng vì các cháu đọc blog của mình mà càng hiểu và thương yêu cha mẹ hơn. Suốt dời tôi chỉ mong sao làm được việc như thế.

Tất nhiên, những việc này tôi không thể làm được nếu thiếu sự giúp đỡ về kỹ thuật của con trai. Mà tôi chỉ có một con thôi.

8/7/2019.

P.T.

Tin buồn nhà nghiên cứu Nguyễn Quảng Tuân qua đời

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 7 năm 2019.

TIN BUỒN

Chúng tôi đau buồn biết tin nhà nghiên cứu Hán Nôm Nguyễn Quảng Tuân đã từ trần ngày 20/5/2019 tại thành phố Hồ Chí Minh, hưởng thọ 95 tuổi. Nhân dịp này, chúng tôi đăng lại bài đã lên Blog PhamTon tuần 2 tháng 11 năm 2010, xin mời các bạn cùng đọc để tưởng nhớ ông, một nhà Kiều học của nước ta

PHẠM QUỲNH

Con Người thời đại

Nguyễn Quảng Tuân

Lời dẫn của Phạm Tôn: Nhà nghiên cứu Hán Nôm Nguyễn Quảng Tuân sinh năm 1925 ở Bắc Ninh, học chữ Hán từ thời tiểu học, trung học. Thời gian học trường Bưởi (Lycée du Protectorat) học toàn tiếng Pháp, nhưng ông lại rất ham thích quốc văn và bắt đầu sưu tầm sách quí. Năm 1949, bắt đầu đi dạy học ở Hải Phòng, ông đã biết và bắt đầu say mê Truyện Kiều và viết nhiều bài thơ vịnh Kiều, năm 1953 xuất bản ở Hải Phòng trong quyển Chu Mạnh Trinh và Thanh Tâm tài nhân. Sau đó dạy học ở Nha Trang, Phan Rang, biên soạn bộ sách Giảng Văn, bậc trung học từ lớp 6 đến lớp 12. Năm 1964, làm Phó Chánh Sở Học chính Khánh Hoà, nhưng vẫn tiếp tục nghiên cứu Hán Nôm và sưu tầm sách quí. Năm 1973 làm thanh tra đặc biệt Bộ Quốc gia Giáo dục ở Sài Gòn, còn dành cả hai tầng lầu để làm thư viện. Năm 1975, sau ngày Sài Gòn giải phóng, ở nhà đọc sách, chuyên nghiên cứu Hán Nôm và sắp xếp các tài liệu mang từ Nhật bản về từ năm 1974.Ông bắt đầu cộng tác với Tạp chí Văn Học từ năm 1977 và tạp chí Nghiên cứu Hán Nôm(sau này là tạp chí Hán Nôm) từ năm 1985. Ngoài ra ông còn cộng tác với các báo Giác Ngộ, Người du lịch, Mỹ thuật, Kiến thức ngày nay, Nghiên cứu và Phát triển, Hồn Việt…Ông đã biên soạn và cho xuất bản 30 quyển sách, đặc biệt phiên âm bản Nôm Truyện Kiều năm 1871 xuất bản năm 2002, và quyển Ca trù – Hồn thơ, xuất bản năm 2006.

Hiện nay nhà nghiên cứu Nguyễn Quảng Tuân là thành viên Hội đồng Khoa học thuộc Trung tâm Nghiên cứu Quốc học. Năm 2010, ông vinh dự được Giải thưởng Balaban Award về những đóng góp trong công cuộc nghiên cứu và bảo tồn di sản văn hoá chữ Nôm của Hội bảo tồn di sản Nôm. (VNPF).

Nhạc sĩ Phạm Tuyên có gửi tặng ông Nguyễn Quảng Tuân quyển Phạm Quỳnh – Con người và thời gian của Khúc Hà Linh. Ngày 7/10/2010, ông viết thư cho nhạc sĩ, trong đó có đoạn: “Sau khi đọc xong quyển sách ấy, tôi có viết một bài hát nói để nhớ lại một nhân vật đáng kính trong văn học.”

Dưới đây là nguyên văn bài do ông gửi tặng nhạc sĩ Phạm Tuyên.

*

*   *

Xuất thân nhà báo (1)

Đã một tay kiến tạo Nam Phong.

Bao công phu suốt mười bảy năm ròng (2),

Kể toàn bộ (3) thật vô cùng quí giá.

Nhất thế chi hùng lâm các hạ (4),

Tuần hoàn định số biệt Hoa Đường (5),

Nhưng phương danh còn đó chốn văn chương,

Tin tổ quốc sẽ trường tồn vạn đại.

Nhớ câu nói trung kiên kia để lại:

“Kiều truyện còn, còn mãi nước Nam ta” (6).

Những lời tâm huyết thiết tha,

“Tương tri dường ấy mới là tương tri”

Lẽ nào quên được Thượng Chi? (7)

————————-

(1). Tư năm 1913, Phạm Quỳnh bắt đầu viết cho tờ Đông Dương tạp chí của Nguyễn Văn Vĩnh.

(2). Nam Phong tạp chí xuất bản mỗi tháng một số, từ tháng 7 năm 1917 đến tháng 12 năm 1934 thì đình bản, tính ra được 17 năm.

(3). Toàn bộ Nam Phong có 210 số, nay đã được thu vào đĩa DVD và đã hoàn thành vào năm 2009.

(4). Cả câu ý nói: Phạm Quỳnh sau một thời làm báo và làm Tổng thư ký Hội Khai Trí Tiến Đức đã rất nổi tiếng nên đến tháng 11 năm 1932 đã được vua Bảo Đại cử làm Ngự tiền văn phòng, sau đến ngày 2/5/1932 được cử vào làm Thượng thư Bộ Học trong triều đình ở Huế (các hạ: lâu đài nhà cửa trong cung điện).

(5). Cả câu ý nói: Theo số mệnh của cuộc đời ông, từ 13/3/1945, Phạm Quỳnh phải từ quan, về sống ẩn dật tại biệt thự Hoa Đường bên bờ sông An Cựu. Ngày 23/8/1945 ông bị bắt đem đi, từ biệt hẳn Hoa Đường.

Trong lời tự sự ghi ở tập Hoa Đường tuỳ bút – Kiến văn, Cảm tưởng, Phạm Quỳnh có ghi lại bốn câu Kiều:

Nâng từ lánh gót vườn hoa,

Dường gần rừng tía, dường xa bụi hồng.

Nhân duyên đâu nữa mà mong,

Khỏi điều thẹn phấn tủi hồng thì thôi…

Ông bị giết vào ngày 6/9/1945 (tức là ngày mồng 1 tháng 8 năm Ất Dậu). Chủ tịch Hồ Chí Minh khi nghe tin ông bị giết cũng lấy làm tiếc.

Theo ông Vũ Đình Huỳnh thì Người có bảo: “Giết một học giả như vậy thì nhân dân ta được gì, cách mạng được gì? Tôi đã từng gặp, từng giao tiếp với cụ Phạm ở Pháp. Đó không phải là người xấu”.

Sau này qua Cù Huy Cận, Hồ Chủ tịch có nhắn lại gia đình là: “Con cháu cứ vững tâm đi theo cách mạng”.

(6). Phạm Quỳnh cho rằng: “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn, Tiếng ta còn, nước ta còn”

(7). Một số những bài viết của Phạm Quỳnh được in lại trong bộ Thượng Chi văn tập gồm 5 quyển do Nhà xuất bản Alexandre de Rhodes in năm 1943.

GS TS Đặng Thị Kim Chi lại xuất hiện trên VTV1

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 7 năm 2019.

Phạm Tôn

Bản tin 6:00 sáng nay 10/7/2019, tôi quá mừng khi thấy xuất hiện trên bản tin sáng VTV1 GS TS Đặng Thị Kim Chi, chuyên gia môi trường trả lời phỏng vấn về việc nên đặt nhà máy xử lý rác thải ở địa điểm như thế nào sau khi cả nước đã xảy ra khá nhiều sự cố nhân dân phản ứng dữ dội do các bãi rác đặt ở địa phương đã quá tải, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Nổi bật nhất là nhân dân các vùng xung quanh bãi rác khổng lồ Nam Sơn đã ra đường ngăn chặn tất cả các xe chở rác đến đổ rác ở đây khiến Hà Nội, thủ đô thanh lịch của nước ta bỗng biến thành một nơi không… thơm tho cũng thể hoa nhài như người Tràng An xưa nay vẫn tự hào.

Tôi gọi ngay điện thoại hỏi thăm sức khỏe em Chi, vì cũng như tôi, em là cháu ngoại học giả Phạm Quỳnh, danh nhân văn hóa Việt Nam thời hiện đại như đã được công nhận từ 2018, tại Lễ trao giải hằng năm của Quỹ Văn hóa Phan Châu Trinh. Chi ngạc nhiên nói là họ mới đến gặp em hôm qua, không ngờ sáng nay đã lên bản tin. Em đã bỏ được cái khung đỡ khi đi, nay đứng trên hai chân mình. Tôi khen em thon thả hơn, nên cũng xinh đẹp hơn. Nhưng em chỉ hỏi anh xem em nói có chỗ nào không rõ ràng không, có đúng và dễ hiểu không.

Tôi mừng em đã trở lại trận địa của mình, cũng là trận địa nóng của nước ta đang trên đường hội nhập.

Với tin vắn này, chúng tôi mong chia sẻ với bà con cháu chắt học giả Phạm Quỳnh và bạn đọc yêu quí tin vui này.

Sáng 10/7/2019.

P.T.

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 1 tháng 7 năm 2019)

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 1 tháng 7 năm 2019.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 30/6/2019:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự các phiên họp tại hội nghị cấp cao G20

Ngày 29-6, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tiếp tục tham dự các phiên họp, hoạt động quan trọng của Hội nghị cấp cao Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) tại Ô-xa-ca, Nhật Bản.

Phát biểu tại phiên họp về khí hậu – môi trường, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, bất ổn an ninh năng lượng đang thách thức sự tồn vong của nhân loại; các nước cần có những đột phá, sáng tạo về huy động phân bổ hiệu quả nguồn lực và thực hiện đầy đủ các cam kết về khí hậu, môi trường. Thủ tướng khẳng định, Việt Nam thực hiện nghiêm túc cam kết trong Thỏa thuận Pa-ri về chống biến đổi khí hậu; đề nghị các nước và cộng đồng quốc tế tăng cường hỗ trợ thiết thực cho các nước dễ tổn thương về biến đổi khí hậu, trong đó có khu vực đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Thủ tướng nhấn mạnh, rác thải nhựa làm suy thoái nghiêm trọng hệ sinh thái biển và là vấn đề cấp bách toàn cầu; các nước cần chung tay xây dựng các thể chế, quy định về biển và đại dương nhằm kiểm soát, giảm thiểu và ngăn ngừa rác thải nhựa biển. Thủ tướng khẳng định, Việt Nam đã và đang huy động sự tham gia của cả xã hội vào phong trào chống rác thải nhựa, phấn đấu đến năm 2025 không sử dụng đồ nhựa dùng một lần. Thủ tướng nêu sáng kiến về thúc đẩy hình thành mạng lưới toàn cầu về chia sẻ dữ liệu biển – đại dương, tiến tới Khuôn khổ toàn cầu về ngăn ngừa rác thải nhựa biển, vì đại dương xanh.

* Tại phiên thảo luận về phát triển bền vững, các nhà lãnh đạo khẳng định cần tăng cường hợp tác thực hiện Chương trình nghị sự năm 2030 của Liên hợp quốc về phát triển bền vững; hỗ trợ các nước đang phát triển thực hiện đúng thời hạn các mục tiêu phát triển bền vững, nhất là về giảm nghèo, phát triển hạ tầng chất lượng cao, giáo dục, môi trường, y tế, năng lượng… Các nước khẳng định cam kết phát triển nguồn nhân lực, thúc đẩy giáo dục bình đẳng và bao trùm; đẩy mạnh phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ trong thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững; tăng cường hợp tác, hỗ trợ các nước đang phát triển về mở rộng phổ cập y tế toàn dân, phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm, chăm sóc sức khỏe ban đầu, tiêm chủng, dinh dưỡng, nước sạch… Tuy nhiên, giữa các nước G20 vẫn còn khác biệt trong vấn đề biến đổi khí hậu, trong đó hầu hết các nước thành viên G20 khẳng định cam kết thực hiện đầy đủ Thỏa thuận Pa-ri về chống biến đổi khí hậu, trong khi Mỹ nhắc lại việc rút khỏi Thỏa thuận.

* Tại phiên thảo luận chuyên đề về phụ nữ, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh, bình đẳng giới và trao quyền phụ nữ đóng vai trò quan trọng hướng tới tăng trưởng bền vững và bao trùm. Các nước G20 nhất trí nỗ lực thu hẹp khoảng cách về lao động và việc làm giữa phụ nữ và nam giới; cam kết tăng cường giáo dục, đào tạo cho học sinh nữ, nhất là các kỹ năng số để đáp ứng các yêu cầu của việc làm mới trong tương lai; tiếp tục triển khai sáng kiến cung cấp tài chính cho doanh nhân nữ ở các nước đang phát triển.

* Kết thúc hai ngày thảo luận, Hội nghị cấp cao G20 đã thông qua Tuyên bố của các nhà lãnh đạo G20, trong đó khẳng định tiếp tục hợp tác, phối hợp trong các vấn đề kinh tế toàn cầu.

* Ngày 29-6, tại Ô-xa-ca, Nhật Bản, nhân dịp tham dự Hội nghị cấp cao Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc có cuộc gặp Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) A.Gu-tê-rét, trao đổi về các vấn đề an ninh, phát triển ở khu vực và trên thế giới, các biện pháp tăng cường hợp tác giữa LHQ và ASEAN trong năm 2020, khi Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN.

Tổng Thư ký LHQ A.Gu-tê-rét chúc mừng Việt Nam trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021; đánh giá cao những đóng góp tích cực, có trách nhiệm của Việt Nam vào hòa bình, ổn định trên thế giới, trong đó có việc tiếp tục cử nhân sự tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ tại Nam Xu-đăng; khẳng định sẽ ủng hộ Việt Nam hoàn thành tốt các nhiệm vụ và vai trò tại LHQ.

* Cùng ngày, trong cuộc gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) Ð.Man-pát đánh giá cao những thành tựu phát triển kinh tế – xã hội, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng hạ tầng cơ sở của Việt Nam; khẳng định WB sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong các dự án đầu tư và hỗ trợ tư vấn chính sách phát triển bền vững.

* Tại cuộc gặp bên lề Hội nghị cấp cao G20, Chủ tịch Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) khẳng định với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc rằng, ADB mong muốn tăng cường hợp tác với Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển xã hội, cải cách cơ cấu… Chủ tịch ADB đánh giá cao sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế Việt Nam; nhấn mạnh Việt Nam là điển hình tốt về phát triển bền vững, quản lý kinh tế vĩ mô.

* Chiều 29-6, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp Chủ tịch Hội Hữu nghị Nhật – Việt vùng Can-xai T.Ni-si-mư-ra. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao những đóng góp của Hội cho việc phát triển tình hữu nghị hai nước; mong muốn Hội đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động giao lưu văn hóa, thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại… giữa hai nước.

* Cùng ngày, tại buổi tiếp Chủ tịch Hội Hữu nghị Nhật – Việt tại thành phố Xa-cai H.Ca-tô, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Hội tiếp tục tăng cường các hoạt động giao lưu nhân dân, hợp tác kinh tế, văn hóa; khuyến khích, thúc đẩy các doanh nghiệp tích cực đầu tư vào Việt Nam.

* Trong cuộc tiếp xúc song phương, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Hàn Quốc Mun Chê In nhất trí thúc đẩy các biện pháp tăng cường quan hệ giữa hai nước, phối hợp trong các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, trong đó có vấn đề phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

* Trong cuộc gặp cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Nga V.Pu-tin nhất trí đẩy mạnh triển khai các thỏa thuận hai nước đã cam kết trong các chuyến thăm của các nhà lãnh đạo cấp cao, thúc đẩy quan hệ Ðối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước ngày càng thực chất, đi vào chiều sâu, hiệu quả, nhất là trong các lĩnh vực năng lượng, dầu khí, công nghệ cao…

* Trong cuộc gặp giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Ðức A.Méc-ken, hai nhà lãnh đạo khẳng định cam kết tiếp tục triển khai mạnh mẽ các biện pháp tăng cường quan hệ Ðối tác chiến lược Việt Nam – Ðức phát triển ngày càng sâu rộng, thực chất hơn trong thời gian tới.

* Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng có cuộc gặp, trao đổi với Thủ tướng Ô-xtrây-li-a X.Mo-ri-xơn. Hai nhà lãnh đạo chia sẻ về các vấn đề quốc tế và khu vực, trong đó có việc củng cố hòa bình, ổn định, tự do hàng hải và hàng không ở khu vực; nhất trí phối hợp chặt chẽ trong triển khai hiệu quả Hiệp định Ðối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), cũng như thúc đẩy sớm kết thúc đàm phán Hiệp định Ðối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

* Chiều 29-6, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp lãnh đạo Tập đoàn JXTG, Marubeni, Ngân hàng J.Trust, là những doanh nghiệp Nhật Bản có đầu tư vào Việt Nam. Tại buổi tiếp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao các tập đoàn lớn của Nhật Bản đã xúc tiến đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam; đề nghị các tập đoàn tiếp tục đầu tư lâu dài tại Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, với công nghệ hiện đại.

Lãnh đạo các tập đoàn cho biết, Việt Nam là thị trường quan trọng hàng đầu, nên sẽ mang kinh nghiệm, công nghệ tốt nhất để đầu tư vào Việt Nam; mong muốn tham gia đầu tư vào nhiều lĩnh vực tại Việt Nam, trong đó có xử lý nước quy mô lớn, tài chính – ngân hàng, năng lượng, thương mại điện tử, thành phố thông minh, thể thao, chăm sóc sức khỏe…

* Tối cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Ðoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới thăm cán bộ, nhân viên Tổng Lãnh sự quán và kiều bào Việt Nam đang sinh sống, làm việc và học tập tại Ô-xa-ca. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Tổng Lãnh sự quán Việt Nam quan tâm bảo vệ quyền lợi chính đáng của bà con; đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ bà con trong sinh hoạt và đời sống. Thủ tướng mong bà con đoàn kết, thương yêu, đùm bọc lẫn nhau, vươn lên trong cuộc sống; luôn giữ gìn bản sắc văn hóa, cội nguồn, hướng về quê hương, đất nước.

* Bên lề Hội nghị cấp cao G20 đã diễn ra Hội nghị chung Bộ trưởng Tài chính và Bộ trưởng Y tế G20 tại Phư-kư-ô-ka, Nhật Bản dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Ta-rô A-sô và Bộ trưởng Y tế Nhật Bản Ta-kư-mi Nê-mô-tô. Ðây là Hội nghị chung lần đầu giữa Bộ trưởng Tài chính và Bộ trưởng Y tế các nước G20 theo sáng kiến của nước chủ nhà Nhật Bản nhằm tạo cơ hội cho hai nhóm Bộ trưởng Tài chính và Y tế thảo luận và thúc đẩy hợp tác chặt chẽ hơn trong tiến trình cải thiện hiệu quả tài chính cho y tế. Bộ trưởng Tài chính Ðinh Tiến Dũng và Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đại diện cho Ðoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị.

Tại Hội nghị, đại diện cho đoàn Việt Nam, Bộ trưởng Tài chính Ðinh Tiến Dũng đánh giá cao sáng kiến hỗ trợ thực hiện bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân để thiết lập một hệ thống quốc gia, bảo đảm cho tất cả mọi người được sử dụng các dịch vụ y tế cơ bản, có chất lượng… Việt Nam đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp tài chính y tế hướng tới bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân trong hai thập kỷ qua. Ðặc biệt đã trợ cấp toàn bộ chi phí mua thẻ bảo hiểm y tế cho các đối tượng khó khăn ngay từ giai đoạn đầu, đồng thời phát triển mạng lưới cơ sở y tế rộng khắp, tăng tiếp cận dịch vụ y tế. Chính phủ Việt Nam tăng cường đầu tư và đẩy mạnh quá trình cơ cấu lại ngân sách nhà nước trong lĩnh vực y tế, ưu tiên bố trí ngân sách, bảo đảm tốc độ tăng chi cho y tế cao hơn tốc độ tăng chi cho ngân sách. Việt Nam cũng như các nước G20 cam kết tiếp tục thúc đẩy tăng cường hợp tác đa phương và hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan tài chính và y tế, thúc đẩy hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế với mục tiêu chung bảo đảm an ninh y tế quốc gia, khu vực và toàn cầu.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 29/6/2019:

Trao quyết định của Chủ tịch nước cho bảy sĩ quan đi làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hiệp quốc

Sáng 28-6, tại Hà Nội, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Ủy viên T.Ư Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy T.Ư, Thứ trưởng Quốc phòng, Tổ trưởng Tổ công tác liên ngành về Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hoà bình (GGHB) Liên hợp quốc(LHQ), Trưởng ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về việc Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia hoạt động GGHB LHQ, chủ trì Lễ trao Quyết định của Chủ tịch nước cho bảy sĩ quan đi làm nhiệm vụ GGHB LHQ năm 2019.

Theo quyết định của Chủ tịch nước, bảy sĩ quan được giao nhiệm vụ lên đường làm nhiệm vụ GGHB LHQ năm 2019, gồm: Trung tá Hoàng Trung Kiên; Trung tá Nguyễn Thị Liên; Trung tá Lương Trường Vinh; Thiếu tá Nguyễn Đức Thắng; Thiếu tá Trịnh Văn Cường; Đại úy Lê Hồng Quân; Đại úy Trần Thanh Sơn. Bảy sĩ quan này sẽ đảm nhận các nhiệm vụ: Sĩ quan tham mưu tác chiến; Sĩ quan tham mưu đào tạo; Sĩ quan tham mưu phân tích tình báo; Sĩ quan tham mưu trang bị; Quan sát viên quân sự, tại các phái bộ ở Nam Sudan và Cộng hoà Trung Phi.

Tại buổi lễ, đại diện bảy sĩ quan lên đường làm nhiệm vụ GGHB LHQ đợt này, Trung tá Lương Trường Vinh cho biết: “Tất cả các sĩ quan đã hoàn thành tốt mọi công tác chuẩn bị, thu xếp hậu phương, gia đình ổn thỏa và sẵn sàng tâm thế lên đường thực hiện nhiệm vụ với quyết tâm cao nhất. Theo đó, mỗi cá nhân tham gia hoạt động GGHB LHQ, nhất là những người được giao nhiệm vụ Tổ trưởng Tổ công tác sẽ phải làm tốt vai trò sứ giả của Bộ Quốc phòng trong thúc đẩy quan hệ song phương với nước sở tại khi Việt Nam chưa có cơ quan đại diện ngoại giao tại địa bàn”. Trung tá Lương Trường Vinh khẳng định: Được trực tiếp tham gia hoạt động GGHB LHQ là cơ hội lớn để chúng tôi tiếp tục học tập, trau dồi kiến thức, tích luỹ kinh nghiệm và chuẩn bị tốt mọi mặt để có thể đảm nhiệm, ứng thi vào các vị trí cao hơn tại phái bộ và các cơ quan chiến lược tại trụ sở LHQ”…

Phát biểu tại lễ trao quyết định, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh nhấn mạnh, các sĩ quan được cử đi làm nhiệm vụ đợt này phải bảo đảm tốt các kỹ năng sinh tồn và đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ; đặc biệt là phải giữ an toàn về mọi mặt. Đồng thời, tranh thủ tuyên truyền về hình ảnh đất nước, con người Việt Nam trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tại phái bộ.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 27/6/2019:

Trao Huân chương Hữu nghị tặng Đại sứ Ô-xtrây-li-a

Thừa ủy quyền của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, ngày 26/6/2019, tại Nhà khách Chính phủ, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng đã chủ trì Lễ trao tặng Huân chương Hữu nghị cho Ngài Crếch Chít-tích (Craig Chittick), Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Ô-xtrây-li-a tại Việt Nam.

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đánh giá cao những đóng góp tích cực và quan trọng của Đại sứ Cờ-rếc Chít-tích cho sự phát triển quan hệ Việt Nam – Ô-xtrây-li-a theo hướng ngày càng tin cậy, thực chất và hiệu quả, đặc biệt là việc hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược vào tháng 3/2018. Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng ghi nhận những nỗ lực của Đại sứ Cờ-rếc Chít-tích trong việc phối hợp thúc đẩy và triển khai thành công nhiều chuyến thăm, tiếp xúc cấp cao và các cơ chế hợp tác song phương tại trung ương và địa phương, đẩy mạnh hợp tác trên nhiều lĩnh vực hợp tác, nhất là quốc phòng, an ninh, thương mại, hợp tác phát triển, giáo dục đào tạo, giao lưu nhân dân cũng như hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao Việt Nam và Ô-xtrây-li-a.

Đại sứ Cờ-rếc Chít-tích bày tỏ vinh dự được nhận Huân chương Hữu nghị cao quý của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, cảm ơn những đánh giá tốt đẹp của Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cũng như sự hỗ trợ, hợp tác chặt chẽ, hiệu quả của Bộ Ngoại giao và các Bộ, ngành, địa phương, đối tác và bạn bè Việt Nam trong suốt nhiệm kỳ công tác. Ngài Đại sứ khẳng định, dù ở cương vị công tác nào cũng sẽ làm hết sức mình tiếp tục góp phần thúc đẩy hơn nữa quan hệ Đối tác Chiến lược với Việt Nam./.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 26/6/2019:

EU thông qua quyết định ký các hiệp định tự do thương mại và bảo hộ đầu tư với Việt Nam

Ngày 25-6, Hội đồng Liên hiệp châu Âu (EU) đã họp và thông qua quyết định ký Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA).

Trong thông cáo báo chí ra cùng ngày, Hội đồng EU thông báo lễ ký các hiệp định sẽ diễn ra tại thủ đô Hà Nội của Việt Nam vào ngày 30-6-2019. Thông cáo khẳng định EVFTA là thỏa thuận thương mại tự do tham vọng nhất giữa EU với một quốc gia đang phát triển, theo đó hai bên Việt Nam và EU sẽ cắt giảm tới 99% thuế quan song phương.

Thông cáo nhấn mạnh, EVFTA và EVIPA sẽ giúp các doanh nghiệp EU tiếp cận thị trường dịch vụ và mua sắm công tại Việt Nam, đồng thời giúp tăng cường mức độ bảo hộ đối với hoạt động đầu tư của EU tại Việt Nam. Là “FTA thế hệ mới”, EVFTA cũng bao gồm các điều khoản quan trọng về bảo vệ sở hữu trí tuệ, tự do hóa đầu tư và phát triển bền vững, trong đó chứa đựng các cam kết về triển khai các tiêu chí cơ bản của Tổ chức Lao động quốc tế và các Công ước của Liên hợp quốc về ứng phó biến đổi khí hậu và bảo vệ đa dạng sinh học.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker đã lên tiếng hoan nghênh quyết định của các nước thành viên EU thông qua việc ký EVFTA và EVIPA. Ông Jean-Claude Juncker nhấn mạnh, quyết định này cho thấy sự gắn kết giữa châu Âu với Việt Nam và khu vực Ðông – Nam Á, thể hiện cam kết vì một nền thương mại mở, công bằng và dựa trên luật lệ.

* Ngày 25-6, Bộ Công thương cho biết, Hiệp định EVFTA và EVIPA được khởi động và kết thúc trong bối cảnh quan hệ song phương Việt Nam – EU ngày càng phát triển tốt đẹp, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư. Nếu được đưa vào thực thi, EVFTA sẽ là cú huých rất lớn cho xuất khẩu của Việt Nam, giúp đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu, nhất là các mặt hàng nông, thủy sản cũng như những mặt hàng Việt Nam vốn có nhiều lợi thế cạnh tranh. Những cam kết dành đối xử công bằng, bình đẳng, bảo hộ an toàn và đầy đủ cho các khoản đầu tư và nhà đầu tư của nhau trong Hiệp định EVIPA cũng sẽ góp phần tích cực vào việc xây dựng môi trường pháp lý và đầu tư minh bạch, từ đó Việt Nam sẽ thu hút nhiều hơn nhà đầu tư đến từ EU và các nước khác.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 24/6/2019:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự lễ khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 34

Sáng 23-6, tại Băng-cốc, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng các nhà lãnh đạo ASEAN đã tham dự lễ khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 34 do Thủ tướng Thái-lan P.Chan-ô-cha, Chủ tịch ASEAN 2019 chủ trì.

Phát biểu tại lễ khai mạc, Thủ tướng Thái-lan ôn lại lịch sử hình thành và phát triển của ASEAN và nhấn mạnh, trong suốt quá trình phát triển, ASEAN đã chứng tỏ là một nhân tố quan trọng chủ yếu giúp các nước thành viên phục hồi nhanh chóng, vượt qua nhiều thách thức như khủng hoảng tài chính, thiên tai, bão lũ… để đến hôm nay, ASEAN là khu vực hòa bình, không có xung đột, tôn trọng lẫn nhau, đồng thời một ASEAN vững mạnh và đoàn kết là nhân tố chủ đạo trong ổn định và phát triển ở khu vực. Với chủ đề “Đẩy mạnh quan hệ đối tác vì sự bền vững”, ASEAN thể hiện ước mơ tiến tới một Cộng đồng bền vững trên cả ba trụ cột, hướng tới người dân, lấy người dân làm trung tâm và không để ai bị bỏ lại phía sau; duy trì hòa bình, ổn định và hướng tới tương lai; tranh thủ các cơ hội do cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại đã thúc đẩy kinh tế số, tăng trưởng xanh; tăng cường quan hệ với các đối tác nhằm phát triển bền vững và giành vị thế toàn cầu cao hơn cho ASEAN; thúc đẩy kết nối trong mọi lĩnh vực, tiến tới một ASEAN không rào cản. Thông điệp chính gửi đi là mong ước xây dựng một ASEAN bền vững mọi mặt từ an ninh, kinh tế, an ninh con người… với khái niệm “vạn vật bền vững”, coi đây như một ADN (gien) của ASEAN để tiếp tục truyền lại cho các thế hệ sau.

Trên cơ sở đó, Thái-lan bày tỏ sẽ tiếp tục kế thừa công việc của các nhiệm kỳ chủ tịch trước, đồng thời thúc đẩy các sáng kiến cụ thể: Một là, an ninh hơn: Ứng phó tốt hơn các thách thức về an ninh mạng với việc thành lập Trung tâm an ninh mạng ASEAN – Nhật Bản; đấu tranh chống tội phạm xuyên quốc gia, tăng cường quản lý biên giới, bảo đảm an ninh trật tự, tạo điều kiện cho người dân đi lại; tăng cường quản lý và cứu trợ thiên tai với việc thành lập Kho vệ tinh tại Chai-nát giúp triển khai nhanh các cứu trợ thiên tai. Hai là, thịnh vượng hơn: Chủ nghĩa bảo hộ đang tăng lên đòi hỏi ASEAN phải tăng cường hơn nữa sức mạnh nội khối. Việc phấn đấu kết thúc đàm phán RCEP trong năm nay sẽ tạo ra một khối thương mại tự do lớn nhất thế giới, đây sẽ là vùng đệm giảm thiểu tác động tiêu cực cho ASEAN trong bối cảnh căng thẳng thương mại gia tăng giữa các đối tác thương mại chủ chốt; thúc đẩy kinh tế số, ứng dụng thành tựu của cách mạng công nghiệp 4.0 hỗ trợ các doanh nghiệp vừa nhỏ và siêu nhỏ, nông nghiệp thông minh, chuỗi cung ứng, thu hẹp khoảng cách phát triển; kết nối tiểu vùng, kết nối các kết nối; ứng phó cơ cấu dân số già hóa với việc thành lập Trung tâm tuổi già năng động ASEAN (ACAI). Ba là, thúc đẩy giao lưu nhân dân, chọn năm 2019 là Năm Văn hóa ASEAN, hợp tác chống rác thải biển, xây dựng các thành phố hiện đại ASEAN thông qua Mạng lưới các thành phố thông minh ASEAN (ASCN)…

* Tại lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cùng các nhà lãnh đạo ASEAN bấm nút khai trương Kho vệ tinh ASEAN đặt tại tỉnh Chai-nát, Thái-lan trong khuôn khổ hệ thống hậu cần ASEAN ứng phó thảm họa thiên tai nhằm triển khai nhanh chóng các nhu yếu phẩm cứu trợ đến các vùng chịu thảm họa.

* Sáng 23-6, lãnh đạo các nước đã có phiên họp hẹp Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 34, trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 34. Lãnh đạo các nước đã trao đổi sâu nhiều vấn đề quốc tế và khu vực. Các nước bày tỏ lo ngại trước những hệ lụy có thể có do cạnh tranh thương mại Mỹ – Trung Quốc, đồng thời khẳng định ASEAN cần tăng cường đoàn kết, nhất trí cùng nhau hoạch định những biện pháp phù hợp vừa giảm thiểu tác động tiêu cực, vừa thích ứng hiệu quả với hoàn cảnh mới. Trong bối cảnh đó, các nước đánh giá cao việc ASEAN thông qua văn kiện về Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Trao đổi về tình hình Bang Ra-khin, Mi-an-ma, các nước thống nhất sẽ hỗ trợ Mi-an-ma và nhất là người Rô-hin-gia hồi hương tự nguyện, an toàn, được bảo đảm về an ninh, phẩm giá và tiếp tục thực hiện các khuyến nghị khác một cách phù hợp. Các nước ghi nhận những tiến triển trong đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc, khẳng định cần xây dựng COC hiệu lực, hiệu quả, được quốc tế công nhận.

Tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phát biểu về tầm quan trọng của đoàn kết, nhất trí của ASEAN trong xây dựng Cộng đồng. Thủ tướng nhấn mạnh tính cấp thiết của sự chân thành, thẳng thắn trong quan hệ giữa các nước thành viên, tôn trọng sự đa dạng và khác biệt, giữ gìn đoàn kết và không làm phương hại đến tình cảm, lợi ích của nhau; đồng thời cũng cần có bản lĩnh vững vàng trong ứng xử với các đối tác. Thủ tướng khẳng định, trong năm 2020, với tư cách Chủ tịch ASEAN và trên cương vị Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Việt Nam sẽ tích cực phối hợp với In-đô-nê-xi-a đẩy mạnh vị thế ASEAN thông qua tăng cường kết nối ASEAN – Liên hợp quốc và mong các nước phối hợp, hỗ trợ để đảm nhiệm tốt vai trò này.

Về Biển Đông, Thủ tướng cho rằng, ASEAN cần nhìn nhận thẳng thắn, một mặt ghi nhận những tích cực bước đầu trong đàm phán COC, song cũng không bỏ qua những diễn biến trên thực địa như cải tạo đất trái phép, quân sự hóa, cản trở khai thác hợp pháp tài nguyên biển, thậm chí đe dọa đến an toàn tính mạng và tài sản của ngư dân… Do đó, ASEAN cần vừa khuyến khích đối thoại và hợp tác, vừa thẳng thắn, có trách nhiệm với những diễn biến có thể tác động tiêu cực đến môi trường hòa bình, an ninh và ổn định.

* Ngày 23-6, tại thủ đô Băng-cốc, Thái-lan, trong khuôn khổ chuyến tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 34, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc làm việc với Thủ tướng Lào Thoong-lun Xi-xu-lít và Thủ tướng Cam-pu-chia Xăm-đéc Tê-chô Hun Xen. Ba Thủ tướng bày tỏ vui mừng trước việc Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia đang đạt được những thành tựu vững chắc trong phát triển kinh tế – xã hội, đời sống nhân dân ba nước không ngừng được cải thiện tốt đẹp hơn, ba nước cùng đang nỗ lực cải cách, mở cửa và hội nhập quốc tế. Ba nhà lãnh đạo hài lòng nhận thấy, quan hệ hữu nghị, đoàn kết keo sơn giữa Việt Nam – Lào – Cam-pu-chia ngày càng phát triển mạnh mẽ, tin cậy, đóng góp vào giữ gìn môi trường hòa bình, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Ba Thủ tướng nhất trí tăng cường hợp tác trong khuôn khổ Tam giác phát triển Cam-pu-chia – Lào – Việt Nam (CLV), Tiểu vùng Mê Công, sớm xây dựng Kế hoạch tổng thể kết nối ba nền kinh tế; đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng thu hút các nguồn lực tài chính, kỹ thuật cho các dự án Tiểu vùng. Ba Thủ tướng cũng nhất trí tăng cường hợp tác gìn giữ an ninh khu vực biên giới, thúc đẩy thương mại, đầu tư, kết nối vùng biên, khẳng định quyết tâm xây dựng khu vực biên giới ba nước hòa bình, hữu nghị và phát triển. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Việt Nam sẽ tiếp tục hỗ trợ Lào và Cam-pu-chia đào tạo nguồn nhân lực, chia sẻ kinh nghiệm quản lý và phát triển kinh tế – xã hội. Ba nhà lãnh đạo cũng nhất trí phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, thúc đẩy xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, thống nhất, tự cường và có vai trò trung tâm. Thủ tướng Lào và Thủ tướng Cam-pu-chia chúc mừng Việt Nam đã trúng cử Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc với số phiếu rất cao và khẳng định sẽ ủng hộ Việt Nam trong năm làm Chủ tịch ASEAN 2020.

* Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có cuộc gặp ngắn với Tổng thống Phi-li-pin R.Đu-téc-tê. Hai bên trao đổi các biện pháp thúc đẩy hơn nữa quan hệ song phương và hợp tác trên các diễn đàn đa phương. Nhân dịp này, Tổng thống Đu-téc-tê cảm ơn về việc tàu cá Việt Nam cứu giúp 22 ngư dân của Phi-li-pin gặp nạn trên biển ngày 9-6 vừa qua; khẳng định sẽ tiếp tục dành cho ngư dân Việt Nam sự đối xử nhân đạo theo tinh thần hữu nghị truyền thống và quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước.

* Chiều 23-6, tiếp lãnh đạo các tập đoàn lớn của Thái-lan, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh các tập đoàn như ThaiBev, Amata và Tập đoàn Xi-măng Thái-lan đã đầu tư vào Việt Nam, đồng thời đề nghị các tập đoàn này mở rộng đầu tư ở các lĩnh vực công nghệ cao và thân thiện với môi trường. Thủ tướng khẳng định, Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục tạo điều kiện để các doanh nghiệp này kinh doanh thành công tại Việt Nam, nhất là ở những lĩnh vực mà Chính phủ đang dành ưu tiên cao. Việt Nam sẽ không tiếp nhận đầu tư trực tiếp nước ngoài bằng mọi giá, mà sẽ chỉ hoan nghênh các dự án có công nghệ cao, thân thiện với môi trường và tiết kiệm năng lượng.

Lãnh đạo Tập đoàn ThaiBev đề nghị Chính phủ Việt Nam ủng hộ tập đoàn đầu tư vào các lĩnh vực khác ngoài đồ uống, cũng như nâng tỷ lệ sở hữu vốn ở Sabeco. Tập đoàn này khẳng định cũng sẽ hưởng ứng đề nghị của Chính phủ Việt Nam đầu tư vào lĩnh vực xử lý rác thải, nhựa và bảo vệ môi trường. Lãnh đạo Tập đoàn Amata khẳng định lại mong muốn đầu tư vào xây dựng các thành phố thông minh. Tập đoàn Xi-măng Thái-lan nhấn mạnh sẽ xem xét để đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao.

* Chiều cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phu nhân và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã rời thủ đô Băng-cốc lên đường về nước, kết thúc tốt đẹp chuyến tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 34 tại Thái-lan.

* Theo phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Thái-lan, chiều 23-6, Thủ tướng Thái-lan P.Chan-ô-cha chủ trì họp báo quốc tế thông báo kết quả của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 34. Thủ tướng Thái-lan cho biết, các nhà lãnh đạo cấp cao ASEAN đã thông qua một số văn kiện quan trọng nhằm xây dựng một khu vực hòa bình, ổn định và mang lại lợi ích cho người dân ASEAN; ủng hộ các sáng kiến và công việc của Thái-lan trong năm chủ tịch 2019 nhằm tăng cường ổn định cho ASEAN trên tất cả các lĩnh vực; thông qua “Tuyên bố Băng-cốc về chống rác thải biển ở khu vực ASEAN”.

* Chiều cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã thăm Đại sứ quán Việt Nam tại Băng-cốc và nói chuyện với cán bộ, nhân viên các cơ quan đại diện và cộng đồng Việt kiều đang sinh sống, làm việc và học tập tại Thái-lan.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thông báo tới bà con Việt kiều những thành tựu về kinh tế, chính trị nổi bật của đất nước. Thủ tướng biểu dương nỗ lực của tập thể lãnh đạo, cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Việt Nam tại Thái-lan thời gian qua, đề nghị Đại sứ quán chú trọng hơn nữa công tác cộng đồng, lãnh sự để mỗi người Việt Nam ở Thái-lan đều nhận được sự quan tâm, chăm sóc của Đại sứ quán; nhấn mạnh đoàn kết là sức mạnh truyền thống của dân tộc, căn dặn cán bộ Đại sứ quán và bà con Việt kiều thực hiện đoàn kết hơn nữa theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Thủ tướng mong muốn bà con Việt kiều tiếp tục hỗ trợ, giúp đỡ nhau để phát triển, giữ gìn truyền thống văn hóa, nhất là tiếng nói và chữ viết của dân tộc; khuyến khích bà con tạo điều kiện cho giới trẻ trong cộng đồng Việt kiều học tập, trở thành các nhà nghiên cứu, nhà khoa học; nhấn mạnh mỗi người Việt tại Thái-lan cần trở thành cầu nối để thu hút người Thái đến Việt Nam du lịch, đầu tư, làm ăn, đồng thời là đầu mối để đưa hàng hóa Việt Nam đến Thái-lan.

Thay mặt cán bộ, nhân viên Đại sứ quán và các cơ quan đại diện Việt Nam tại Thái-lan, Đại sứ Nguyễn Hải Bằng cảm ơn tình cảm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, dù chương trình tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN 34 rất bận rộn vẫn dành thời gian thăm Đại sứ quán và gặp cộng đồng người Việt Nam tại Thái-lan; báo cáo với Thủ tướng tình hình đời sống cũng như tâm tư, nguyện vọng của bà con người Việt tại Thái-lan, một cộng đồng có bề dày truyền thống cách mạng, luôn tin tưởng vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tích cực tham gia các hoạt động hướng về quê hương. Thay mặt bà con kiều bào, Chủ tịch Hội người Thái gốc Việt toàn Thái-lan Trịnh Cao Sơn bày tỏ vinh dự được Thủ tướng dành thời gian lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của bà con, thể hiện tình cảm, sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với bà con Việt kiều ở Thái-lan; hứa với Thủ tướng rằng Ban Chấp hành Hội người Thái gốc Việt toàn Thái-lan sẽ cố gắng xây dựng cộng đồng đoàn kết vững mạnh, gìn giữ bản sắc dân tộc và tăng cường sự hiểu biết cũng như quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 22/6/2019:

Đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì họp Bộ Chính trị

Ngày 21-6, tại Hà Nội, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì cuộc họp Bộ Chính trị để phê duyệt quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII, nhiệm kỳ 2021 – 2026, xem xét công tác nhân sự và quyết định thi hành kỷ luật cán bộ.

1. Sau khi xem xét Báo cáo (số 08-BC/BCĐ, ngày 20-6-2019) của Ban Chỉ đạo xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược, Bộ Chính trị hoan nghênh Ban Chỉ đạo đã tập hợp đầy đủ ý kiến của các đồng chí Ủy viên Trung ương tại Hội nghị Trung ương 9 khóa XII (tháng 12-2018), thực hiện Kế hoạch số 11 của Bộ Chính trị, đã tích cực chỉ đạo các cơ quan chức năng và Tổ Giúp việc khẩn trương thẩm tra hồ sơ nhân sự dự kiến đưa vào quy hoạch; thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ, đúng các quy định, quy trình về công tác cán bộ. Trên cơ sở đề xuất của Ban Chỉ đạo, Bộ Chính trị đã quyết định phê duyệt quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII, nhiệm kỳ 2021 – 2026.

Bộ Chính trị giao Ban Chỉ đạo thông báo cho các cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị biết về kết quả phê duyệt; đồng thời giao cho Ban Tổ chức Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan và các địa phương, cơ quan, đơn vị tiến hành thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức gắn với luân chuyển, sắp xếp, bố trí công tác đối với các đồng chí được quy hoạch để chủ động chuẩn bị một bước nhân sự đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

2. Trên cơ sở xem xét Tờ trình của Ban Tổ chức Trung ương (số 374-TTr/BTCTW, ngày 20-6-2019), Bộ Chính trị đã quyết định một số trường hợp nhân sự thuộc diện Bộ Chính trị quản lý.
3. Sau khi xem xét đề nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương tại Tờ trình số 201-TTr/UBKTTW, ngày 7-6-2019 về đề nghị thi hành kỷ luật về đảng đối với đồng chí Đô đốc Nguyễn Văn Hiến, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Đảng ủy Quân sự Trung ương, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, nguyên Phó Bí thư Đảng ủy, nguyên Tư lệnh Quân chủng Hải Quân, Bộ Chính trị nhận thấy:

Trong thời gian giữ cương vị Phó Bí thư Đảng ủy, Tư lệnh Quân chủng Hải quân, đồng chí Nguyễn Văn Hiến chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm nghiêm trọng của Ban Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân trong triển khai, tổ chức thực hiện Nghị quyết của Ban Thường vụ Đảng ủy trong công tác quản lý, sử dụng đất quốc phòng do Quân chủng Hải quân quản lý; chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Quân chủng Hải quân và trách nhiệm cá nhân về vi phạm, khuyết điểm: Thực hiện không đúng thẩm quyền, vi phạm các quy định pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng đối với 10 khu đất quốc phòng; vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và Quy chế làm việc của Đảng ủy Quân chủng Hải quân, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu trách nhiệm kiểm tra, giám sát trong công tác quản lý, sử dụng các khu đất quốc phòng.

Quá trình kiểm điểm, đồng chí Nguyễn Văn Hiến đã nghiêm túc nhận rõ trách nhiệm chính trị của mình đối với những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy, của Quân chủng Hải quân và trách nhiệm cá nhân về các vi phạm, khuyết điểm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được phân công. Các cơ quan chức năng đã tiến hành xem xét, xác định vi phạm, khuyết điểm của đồng chí Nguyễn Văn Hiến là rất nghiêm trọng, làm thiệt hại lớn về tiền, tài sản của Nhà nước và quân đội, để một số cán bộ, đảng viên trong Quân chủng Hải quân bị khởi tố, điều tra và xử lý hình sự, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, quân đội và cá nhân đồng chí.

Căn cứ Quy định số 102-QĐ/TW, ngày 15-11-2017 của Bộ Chính trị khóa XII về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm; xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả các vi phạm; xét quá trình công tác, những đóng góp cho Quân chủng Hải quân, cho Quân đội và đất nước của đồng chí Nguyễn Văn Hiến, Bộ Chính trị quyết định thi hành kỷ luật đồng chí Nguyễn Văn Hiến bằng hình thức Cách chức các chức vụ: Ủy viên Đảng ủy Quân sự Trung ương nhiệm kỳ 2005 – 2010; Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Quân chủng Hải quân nhiệm kỳ 2005 – 2010 (gồm Phó Bí thư Đảng uỷ, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy và Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Quân chủng Hải quân nhiệm kỳ 2005 – 2010). Đồng thời, Bộ Chính trị yêu cầu cấp có thẩm quyền xử lý kỷ luật về chính quyền đối với đồng chí Nguyễn Văn Hiến tương ứng với kỷ luật đảng theo quy định.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 19/6/2019:

Hội nghị về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long

Ngày 18-6, tại TP Hồ Chí Minh, Văn phòng Chính phủ tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả hai năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH). Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì.

Tham dự hội nghị có các đồng chí: Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh; Trần Thanh Mẫn, Bí thư T.Ư Đảng, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam; Trịnh Đình Dũng, Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; các đồng chí Ủy viên T.Ư Đảng là lãnh đạo các ủy ban của Quốc hội, các bộ, ngành, đoàn thể; lãnh đạo các tỉnh, thành phố…

Phát biểu ý kiến chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, Nghị quyết số 120/NQ-CP dù đã phát huy được hiệu quả, góp phần làm thay đổi diện mạo vùng ĐBSCL, nhưng vẫn tồn tại nhiều hạn chế cần khắc phục như: thể chế điều phối vùng, liên kết vùng chưa được nghiên cứu, triển khai; chưa có cơ chế để các địa phương lựa chọn được những vấn đề liên vùng, qua đó chưa đề xuất được những dự án lớn, có sức lan toả, tạo xung lực cho phát triển kinh tế – xã hội, hạ tầng giao thông…Tư duy phát triển thuận thiên, theo ba vùng sinh thái chậm được triển khai, việc đầu tư kết cấu hạ tầng, quy hoạch thiếu tổng thể; các dự án hạ tầng thiếu kết nối đồng bộ, đa mục tiêu, chưa kết nối với TP Hồ Chí Minh để phá thế ốc đảo và tạo động lực phát triển thị trường cho các hàng hóa nông sản vốn là thế mạnh của vùng; vùng ĐBSCL chưa hình thành được cơ chế thu hút nguồn lực đầu tư từ khối tư nhân và xã hội; chưa có giải pháp đột phá trong đầu tư cho vùng.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, ứng phó với BĐKH là cuộc chiến dài lâu cho nên phải huy động mọi sức mạnh của nhân dân, mọi nguồn lực của xã hội để cùng ứng phó. Để thực hiện tốt hơn nữa Nghị quyết số 120/NQ-CP, Thủ tướng đề ra phương châm hành động: “Chính phủ thúc đẩy, doanh nghiệp hành động, người dân hưởng ứng”. Chính phủ sẽ đề ra các cơ chế chính sách để thu hút, thúc đẩy doanh nghiệp hành động. Người dân hưởng ứng bằng tăng cường kiến thức, đồng hành với các chủ trương, chính sách của Chính phủ. Thời gian tới, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành phải tạo được môi trường kinh doanh tốt cho doanh nghiệp; các địa phương cần chú trọng đào tạo lại nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu phát triển, nhất là trong tình hình BĐKH ngày càng diễn biến phức tạp. Nguồn lực đất đai phải được bố trí hợp lý, giữa trồng lúa, nuôi trồng thủy, hải sản và phát triển đô thị; các địa phương cần tăng cường đầu tư cho khoa học – công nghệ, thúc đẩy các giải pháp phát triển khoa học – công nghệ; Bộ Tài chính cần nghiên cứu cơ chế huy động vốn thúc đẩy thị trường tài chính nhằm tạo nguồn vốn để đối phó với BĐKH; Bộ Giao thông vận tải cần ưu tiên bố trí vốn, đầu tư nhiều hơn nữa hệ thống hạ tầng giao thông cho vùng ĐBSCL nhằm liên kết vùng, liên kết các địa phương, tạo động lực cho phát triển. Thủ tướng đề nghị các địa phương nghiên cứu dành một phần ngân sách để chi thường xuyên cho các chương trình ứng phó với BĐKH. Chính phủ sẽ đề nghị các bộ, ngành nghiên cứu các chính sách nhằm hỗ trợ thêm nguồn ngân sách để các địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ này. Thủ tướng đề nghị TP Hồ Chí Minh sẽ đóng vai trò là nhạc trưởng, xây dựng các cơ chế liên kết để phát triển vùng ĐBSCL. TP Hồ Chí Minh phải là địa phương đi đầu thực hiện công ước của Liên hợp quốc về ứng phó với BĐKH…

Trong khuôn khổ bốn diễn đàn diễn ra tại hội nghị, các đại biểu đã đánh giá những việc đã làm được, chưa làm được, những khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 120/NQ-CP. Đồng thời, thảo luận các nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới để thực hiện hiệu quả hơn nữa Nghị quyết số 120/NQ-CP, bao gồm: các hoạt động ưu tiên có quy mô vùng, mang tính bền vững và có tính lan tỏa; các giải pháp về cơ chế, chính sách, khoa học và công nghệ, nguồn lực, cơ chế điều phối vùng, đối tác công – tư trong triển khai thực hiện Nghị quyết; mối quan tâm và định hướng cam kết của các đối tác phát triển hỗ trợ việc thực hiện Nghị quyết… Hội nghị lần này cũng đã thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ đối với sự phát triển của vùng đồng bằng chiếm 20% dân số cả nước, đóng góp 18% cho GDP quốc gia nhưng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi BĐKH.

Trong hai năm qua, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt nhiều đề án, quy hoạch phục vụ phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với BĐKH, như phê duyệt điều chỉnh, bổ sung một số cơ chế, chính sách thuộc Chương trình xây dựng cụm, tuyến dân cư và nhà ở vùng ngập lũ giai đoạn 2018-2020 để đầu tư xây dựng bổ sung các cụm, tuyến dân cư, đắp bờ bao khu dân cư có sẵn cho tám tỉnh, thành phố: Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, Long An, Tiền Giang, Vĩnh Long, Hậu Giang và TP Cần Thơ. Đáng chú ý, Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với BĐKH và Chương trình Hỗ trợ ứng phó với BĐKH đã hỗ trợ vùng ĐBSCL 28 dự án (tám dự án liên quan đến xây dựng đê biển, đê sông ở những khu vực xung yếu, 20 dự án liên quan đến trồng, phục hồi rừng ngập mặn ven biển). Chương trình mục tiêu ứng phó với BĐKH và tăng trưởng xanh hỗ trợ 20 dự án với kinh phí 3.700 tỷ đồng đã được Thủ tướng Chính phủ giao vốn trung hạn.

Các bộ, ngành theo chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền đã rà soát, xây dựng, ban hành các cơ chế phát triển bền vững ĐBSCL như: đánh giá, xây dựng cơ chế, chính sách ưu tiên khuyến khích đầu tư tư nhân cho các hoạt động thích ứng với BĐKH vùng ĐBSCL giai đoạn 2016 – 2020 và giai đoạn 2021 – 2025; thí điểm cơ chế điều phối vùng theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, đề xuất giải pháp hoàn thiện cơ chế điều phối, phát triển vùng.

Các địa phương trong vùng triển khai các dự án đầu tư hạ tầng như nâng cấp đê biển kết hợp xây dựng hệ thống ngăn mặn từ cầu Mỹ Thanh 2 đến Bạc Liêu. Tỉnh Sóc Trăng với tổng kinh phí 152 tỷ đồng xây dựng hệ thống cống ngăn mặn và kênh trục thủy lợi tạo nguồn, trữ ngọt tại các địa bàn xung yếu. Tỉnh Vĩnh Long đã đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng để xây dựng hơn 1.300 công trình kết cấu hạ tầng thủy lợi…

Nhờ các chính sách đúng đắn, kịp thời, vùng ĐBSCL đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội thể hiện ở tăng trưởng GDP 7,8%, cao nhất trong bốn năm trở lại đây; kim ngạch xuất khẩu lần đầu tiên đạt 15,7 tỷ USD; diện mạo nông thôn được khởi sắc, có nhiều đổi mới…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 18/6/2019:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp mặt Hội Doanh  nhân tư nhân Việt Nam

Ngày 17-6, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp mặt đoàn đại biểu BCH T.Ư Hội Doanh nhân tư nhân Việt Nam và một số doanh nhân tiêu biểu.

Tại cuộc gặp, các doanh nhân đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân (DNTN) và nêu một số kiến nghị như mong muốn Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa, giảm bớt các thủ tục, dành cho DNTN những việc mà DN có thể làm được. Các DN khẳng định cam kết, nếu được tạo thuận lợi, kinh tế tư nhân (KTTN) có thể đóng góp tới 80% GDP chứ không chỉ 40% như hiện nay. Các doanh nhân mong muốn Chính phủ tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, công bằng để DN phát triển. Nhắc lại phát biểu của Thủ tướng tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2019, có doanh nhân cho rằng, các từ khóa mà Thủ tướng nêu ra để phát triển khu vực KTTN: “Bình đẳng”, “được bảo vệ”, “khích lệ” và “trao cơ hội” là những điều mà doanh nhân rất cần, nhất là “được bảo vệ”. Doanh nhân cũng mong muốn Chính phủ tăng cường chống tham ô, lãng phí, tiêu cực, chống tình trạng “phong bao, phong bì”.

Phát biểu ý kiến tại buổi gặp mặt, ghi nhận các ý kiến của DNTN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, đây là một kênh thông tin quan trọng để Chính phủ có chính sách tốt, sát cuộc sống, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, phục vụ người dân và DN tốt nhất. Thủ tướng nêu rõ, nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế nhiều thành phần và bình đẳng trước pháp luật, đều được tạo điều kiện phát triển, trong đó, KTTN được xác định là một động lực quan trọng để phát triển đất nước. Hiện KTTN đóng góp hơn 40% GDP và có xu hướng ngày càng tăng, trong đó DNTN góp khoảng 10%, còn lại là kinh tế hộ.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh tinh thần mà Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nói là không được thành kiến với KTTN, cần phải bình đẳng, công bằng đối với KTTN, phát triển mạnh mẽ hệ thống DN Việt Nam lớn mạnh. Hiện có nhiều DNTN Việt Nam lớn mạnh, có nhiều sản phẩm uy tín trên thị trường quốc tế.

Theo Thủ tướng, cuộc gặp này là để lắng nghe các ý kiến của DNTN về các trở ngại, khó khăn, để sơ kết, tiếp tục thể chế hóa Nghị quyết 10-NQ/TW ngày 3-6-2017 của T.Ư về phát triển KTTN tốt nhất. “Chúng ta phải xây dựng một nền kinh tế tự cường trong hội nhập quốc tế. Vì vậy, phải có đội ngũ DN với các loại hình DN, trong đó có DNTN Việt Nam”, Thủ tướng nêu rõ và tái khẳng định những nguyên tắc, “từ khóa” quan trọng mà Thủ tướng từng đưa ra tại Diễn đàn KTTN là: “Bình đẳng”, “được bảo vệ”, “khích lệ” và “trao cơ hội”.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, một trong những nhiệm vụ rất quan trọng của Chính phủ trong nhiệm kỳ này là thúc đẩy phát triển các loại hình DN, trong đó có DNTN. “Một câu hỏi đặt ra mà chúng tôi trăn trở suy nghĩ cũng giống như ý kiến của quý vị hôm nay, đó là làm thế nào để DNTN Việt Nam gia tăng nhanh chóng về quy mô, về số lượng, sức cạnh tranh trên thị trường cả trong và ngoài nước, từ đó, tiến vào các lĩnh vực giá trị cao trên chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính các DN cũng cần tập trung trả lời câu hỏi này hay góp ý cho Chính phủ giải quyết câu hỏi đó”.

Thủ tướng cũng đặt vấn đề, làm thế nào DNTN Việt Nam có thể bán sản phẩm và kết nối với các DN FDI cũng như với DN nhà nước. Phần lớn DNTN Việt Nam mới thành lập, công nghệ, nguồn vốn, nguồn lực chưa tốt. Vậy làm sao tiếp cận công nghệ, nguồn vốn và nguồn nhân lực có chất lượng để phát triển KTTN Việt Nam? Làm thế nào để toàn bộ hệ thống hành chính phục vụ người dân và DN tốt hơn? Làm thế nào để doanh nhân Việt Nam có tầm nhìn sáng tạo, kinh doanh văn minh, có đạo đức kinh doanh? Và vai trò của Hội Doanh nhân tư nhân đóng góp vào vấn đề này là gì? Thủ tướng nêu vấn đề, đồng thời nói, “Tôi nghĩ các DN của Hội chúng ta mong muốn nhiều hơn, nhất là khâu kết nối giữa DN trong nước với DN FDI, để tạo nên khát vọng vươn lên với trách nhiệm cao hơn”.

Thủ tướng cũng mong muốn cộng đồng DNTN nói chung và Hội Doanh nhân tư nhân nói riêng có khát vọng làm giàu chính đáng, làm giàu bằng trí tuệ, bản lĩnh, kinh nghiệm của mình, đồng thời trong quá trình ấy, có chiến lược, chiến thuật hợp lý, kiểm soát tốt rủi ro kinh doanh, làm sao đóng góp nhiều hơn cho chất lượng, hiệu quả tăng trưởng, kể cả giải quyết việc làm, thu ngân sách, đổi mới sáng tạo.

DNTN kinh doanh liêm chính, quan tâm tới trách nhiệm xã hội, phát triển xanh, bền vững, có ý thức bảo vệ môi trường, tuân thủ pháp luật, cam kết quốc tế; tham gia chống tham nhũng, tiêu cực trong kinh doanh, “nói không với tham nhũng, tiêu cực”. DNTN cần chú trọng hơn nữa phát triển nội lực, năng lực cạnh tranh, trong đó có con người và công nghệ, kể cả việc xây dựng thương hiệu. Phối hợp trong ngành hàng của mình, chia sẻ kinh nghiệm, đặc biệt tham gia một số chương trình, dự án sản phẩm của Nhà nước, FDI…

Thủ tướng cũng mong muốn Hội Doanh nhân tư nhân hoạt động thiết thực, năng động hơn, luôn mang lại lợi ích thiết thực cho hội viên, tránh việc chỉ đơn thuần là thu hội phí với các hoạt động nghèo nàn, mang tính phong trào, bộ máy hành chính xơ cứng. Hội cần hoạt động công khai, minh bạch, thu hút nhiều nhà khoa học, nhà quản lý để có chương trình công tác thiết thực, đề xuất những chính sách, nguyện vọng của KTTN Việt Nam lên Chính phủ, các cấp chính quyền.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 29/6/2019:

GDP sáu tháng tăng 6,76%

 Ngày 28-6, Tổng cục Thống kê cho biết, GDP sáu tháng đầu năm 2019 tăng 6,76%, tuy thấp hơn mức tăng của sáu tháng đầu năm 2018 nhưng cao hơn mức tăng của sáu tháng các năm 2011-2017.

Số liệu đã khẳng định tính kịp thời và hiệu quả của các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu được Chính phủ ban hành để thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2019 và sự nỗ lực của các ngành, các địa phương trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng.

Trong mức tăng chung của toàn nền kinh tế, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 2,39%, đóng góp 6% vào mức tăng trưởng chung; khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 8,93%, đóng góp 51,8%; khu vực dịch vụ tăng 6,69%, đóng góp 42,2%.

Về cơ cấu nền kinh tế sáu tháng đầu năm nay, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỷ trọng 13,55% GDP; khu vực công nghiệp và xây dựng chiếm 34,2%; khu vực dịch vụ chiếm 42,04%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm chiếm 10,21%.

Trên góc độ sử dụng GDP sáu tháng đầu năm 2019, tiêu dùng cuối cùng tăng 7,05% so với cùng kỳ năm 2018; tích lũy tài sản tăng 7,12%; xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ tăng 7,06%; nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ tăng 7,98%.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 29/6/2019:

Khách quốc tế đến Việt Nam đạt gần 8,5 triệu lượt

Ngày 28-6, Tổng cục Thống kê cho biết, Việt Nam tiếp tục là điểm đến thu hút khách du lịch quốc tế, lượng khách liên tục đạt mức hơn một triệu lượt người mỗi tháng kể từ đầu năm 2019.

Tính chung sáu tháng, khách quốc tế đến nước ta đạt gần 8,5 triệu lượt người, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm trước, trong đó khách đến bằng đường bộ tăng cao nhất với gần 25%, đạt hơn 1,6 triệu lượt người; tiếp đến là đường hàng không tăng 4,5%, đạt hơn 6,6 triệu lượt người; riêng đến bằng đường biển đạt hơn 139 nghìn lượt người, giảm gần 20%.

Trong sáu tháng qua, khách quốc tế đến nước ta từ châu Á đạt hơn 6,5 triệu lượt người, chiếm 77,4% tổng số khách quốc tế đến nước ta, tăng 8,2% so với cùng kỳ năm trước, trong đó khách đến từ hầu hết các thị trường chính đều tăng: Hàn Quốc đạt hơn hai triệu lượt người, tăng 21,3%; Nhật Bản hơn 455 nghìn lượt người, tăng 12,8%; Đài Loan (Trung Quốc) hơn 430 nghìn lượt người, tăng 27%.

Đáng chú ý là khách đến từ Trung Quốc đạt hơn 2,4 triệu lượt người, tiếp tục dẫn đầu về số khách quốc tế đến Việt Nam nhưng giảm 3,3% so với cùng kỳ năm trước…

Khách đến từ châu Âu ước tính đạt hơn 1,1 triệu lượt người, tăng 5,5% so với cùng kỳ năm trước và tăng ở hầu hết các thị trường, tuy nhiên tốc độ tăng không cao. Khách đến từ LB Nga hơn 358 nghìn lượt người, tăng 6%; Vương quốc Anh hơn 165 nghìn lượt người, tăng 4,4%; Pháp hơn 155 nghìn lượt người, tăng 1,2%; Đức hơn 118 nghìn lượt người, tăng 6,2%.

Khách đến từ châu Mỹ đạt gần 519 nghìn lượt người, tăng 5,2% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu là khách đến từ Hoa Kỳ đạt hơn 393 nghìn lượt người, tăng 6,3%.

Khách đến từ châu Đại Dương đạt hơn 224 nghìn lượt người, tăng 0,5%, trong đó khách đến từ Australia đạt hơn 200 nghìn lượt người, giảm 0,3%.

Khách đến từ châu Phi đạt 22,6 nghìn lượt người, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2018.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 28/6/2019:

Thêm hai nhà máy điện mặt trời hòa lưới quốc gia

Sáng nay, 27-6, tại thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên, Tổ hợp Nhà máy điện mặt trời Xuân Thọ 1 và Xuân Thọ 2 đã chính thức được đưa vào sử dụng. Đây là công trình trọng điểm được tỉnh Phú Yên chọn gắn biển chào mừng 30 tái lập tỉnh.

Dự án Tổ hợp Nhà máy điện mặt trời Xuân Thọ 1 và Xuân Thọ 2 có tổng vốn đầu tư hơn 1.237 tỷ đồng, do CTCP Quang điện Phú Khánh làm chủ đầu tư. Công suất lắp đặt mỗi máy 49,608MW, với tổng công suất phát hơn 45,9MW. Cấp điện áp đấu nối 110kV. Dự kiến, điện năng sản xuất hằng năm của Nhà máy điện mặt trời Xuân Thọ 1 đạt 87,787 triệu kWh/năm và Xuân Thọ 2 đạt 85,575 triệu kWh/năm.

Hai nhà máy điện mặt trời đi vào hoạt động sẽ góp phần bảo vệ môi trường, tạo việc làm ổn định và lâu dài hơn hơn 100 lao động địa phương, tăng trưởng năng lượng xanh, giảm bớt gánh nặng cho ngành điện Việt Nam, giải quyết vấn đề thiếu hụt điện năng trong mùa khô, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện đang tăng cao theo đà tăng trưởng kinh tế quốc gia.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 26/6/2019:

Hội nghị phát triển Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ

Ngày 25-6, tại tỉnh Hưng Yên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị phát triển Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ (KTTÐBB).

Cùng dự, có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Trương Hòa Bình, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Vương Ðình Huệ, Phó Thủ tướng Chính phủ; Hoàng Trung Hải, Bí thư Thành ủy Hà Nội; đồng chí Vũ Ðức Ðam, Ủy viên T.Ư Ðảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan T.Ư và bảy tỉnh, thành phố trong Vùng KTTÐBB, các doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước, các nhà khoa học, chuyên gia, tổ chức quốc tế.

Giai đoạn 2016 – 2018, tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân của Vùng KTTÐBB đạt bình quân 9,08%/năm, cao nhất trong bốn vùng KTTÐ của cả nước và vượt mục tiêu đề ra tại Quyết định số 198/QÐ-TTg cho cả giai đoạn 2016-2020 (9%). Tổng GRDP của vùng đến năm 2018 chiếm 31,73% GDP của cả nước; trong đó Hà Nội dẫn đầu toàn vùng, đóng góp 16,96% vào GDP cả nước. Thu nhập bình quân đầu người tăng từ 4.164 USD năm 2016 lên 4.813 USD năm 2018, gấp 1,86 lần so với mức trung bình cả nước. Cơ cấu kinh tế của vùng chuyển dịch theo hướng tích cực, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng.

Tại hội nghị, có gần 20 tham luận tập trung đánh giá về các vấn đề lớn, bàn thảo các giải pháp trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn của Vùng KTTÐBB theo hướng nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng; cơ chế chính sách về đầu tư và tài chính tạo điều kiện thuận lợi cho các tỉnh, thành phố trong Vùng KTTÐBB phát triển bứt phá, giải quyết những điểm nghẽn trong phát triển; hoàn thiện thể chế Vùng KTTÐBB nhằm nâng cao hiệu quả các hoạt động điều phối và liên kết vùng trong thời gian tới…

Phát biểu ý kiến tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao Ðảng bộ, chính quyền các địa phương trong Vùng KTTÐBB về kết quả đạt được thời gian qua: Vùng đóng góp hơn 32% GDP cả nước. Trong 14 tỉnh, thành phố có điều tiết ngân sách về T.Ư thì có toàn bộ các địa phương của vùng. Ghi nhận ý kiến rằng cần tính toán lại số lượng địa phương tham gia vùng, Thủ tướng cho biết, Bộ Kế hoạch và Ðầu tư đang nghiên cứu việc phân chia lại vùng kinh tế.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế, bất cập hiện nay của Vùng KTTÐBB, đó là: Khu vực dịch vụ đang là lợi thế nhưng tốc độ tăng trưởng chưa cao, chưa bền vững; sản xuất nông nghiệp nhìn chung còn manh mún, nhỏ lẻ; liên doanh, liên kết trong sản xuất, kinh doanh còn rất yếu; trình độ canh tác, công nghệ sơ chế, chế biến còn lạc hậu…; tình trạng ô nhiễm môi trường ở đô thị, nông thôn, lưu vực sông, làng nghề, cụm công nghiệp… rất phức tạp; khu vực công nghiệp chủ yếu phát triển chiều rộng, đóng góp của khoa học kỹ thuật, năng suất các yếu tố tổng hợp còn hạn chế; một số địa phương vẫn tập trung vào khai thác tài nguyên, gia công; các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, logistics, dịch vụ cao cấp phát triển chưa tương xứng. Việc gắn kết giữa các dự án FDI và doanh nghiệp trong nước tham gia có hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu còn hạn chế, chưa có tính chất lan tỏa; phát triển các dự án công nghiệp tập trung chủ yếu tại Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh và mới dừng lại ở gia công, lắp ráp với giá trị gia tăng thấp. Các hoạt động hợp tác liên kết nội vùng và giữa các vùng chưa thật sự chủ động, hiệu quả. Chất lượng tăng trưởng và mức độ lan tỏa của Vùng KTTÐBB chưa thật sự rõ nét…

Trên tinh thần đó, Thủ tướng nhấn mạnh, để đưa Vùng KTTÐBB trở thành một trong các vùng dẫn đầu cả nước về phát triển kinh tế, nòng cốt tiên phong trong thực hiện các đột phá chiến lược, thực hiện tái cấu trúc kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, giữ vai trò động lực, đầu tàu thúc đẩy sự phát triển của các địa phương khác và cả nước trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, Vùng KTTÐBB cần nghiên cứu đề xuất thể chế liên kết vùng, thành lập hội đồng vùng, tăng cường liên kết các lĩnh vực công nghiệp – nông nghiệp – dịch vụ sâu rộng hơn; đi đầu trong phát triển công nghiệp, đổi mới sáng tạo; phát triển kinh tế – xã hội gắn với bảo vệ môi trường, làm rõ hơn mô hình phát triển với kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh làm chủ lực.

Phát huy giá trị văn hóa, con người trong quá trình phát triển; đột phá trong phát triển công nghệ cao, bảo vệ môi trường, phát triển đô thị thông minh; khơi nguồn sáng tạo, làm tốt dịch vụ logistics; thúc đẩy đầu tư xây dựng nông thôn mới tiến tới xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu; chú trọng đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao vai trò của trường đại học trong phát triển; cải thiện và nâng cao chất lượng môi trường đầu tư, chống gian lận thương mại; đẩy mạnh cải cách hành chính; quan tâm chống tham nhũng, lãng phí…

Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Ðầu tư ngay sau hội nghị này khẩn trương hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về các giải pháp chủ yếu phát triển Vùng KTTÐBB trong giai đoạn tới; làm việc với các cơ quan liên quan để đề xuất cơ chế, chính sách điều hành và liên kết các địa phương trong vùng và giữa vùng với các vùng khác trong việc hợp tác phát triển kinh tế và giải quyết những vấn đề mang tính liên tỉnh, liên vùng, báo cáo Thủ tướng và Chính phủ.

Vùng KTTÐBB gồm bảy tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Hải Dương, Bắc Ninh, Hưng Yên, Vĩnh Phúc; là trung tâm về chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh của cả nước. Diện tích tự nhiên khoảng 15.591 km2 (chiếm 4,7% cả nước); quy mô dân số 16,14 triệu người (chiếm 17% cả nước). Quy mô kinh tế của vùng đứng thứ hai cả nước.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 25/6/2019:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự lễ khai trương hệ thống e-Cabinet

Ngày 24-6, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dự Lễ khai trương Hệ thống thông tin phục vụ họp và xử lý công việc của Chính phủ (e-Cabinet).

Cùng dự có đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Tổ chức T.Ư; các Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hòa Bình, Phạm Bình Minh, Vương Đình Huệ và Vũ Đức Đam; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan T.Ư, địa phương; các cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế.

Phát biểu tại Lễ khai trương hệ thống e-Cabinet, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, mục tiêu của hệ thống giúp chuyển phương thức làm việc từ văn bản giấy sang môi trường điện tử, sử dụng văn bản điện tử, tạo môi trường làm việc hiện đại, chuyên nghiệp, minh bạch, hiệu quả, giảm thời gian, tăng tính kịp thời trong việc xử lý công việc của mình.

Thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt đẩy mạnh việc xây dựng Chính phủ điện tử, bao gồm học hỏi, nghiên cứu kinh nghiệm thành công và không thành công của các nước, vận động hệ thống các công ty công nghệ, các cơ quan có liên quan vào việc giúp cho Chính phủ xây dựng Chính phủ điện tử.

Ghi nhận nỗ lực của Văn phòng Chính phủ và các bộ, cơ quan liên quan, Thủ tướng cho rằng “không phải chúng ta đã hoàn thiện mà đây chỉ là bước thí điểm ban đầu quan trọng”. E-Cabinet là một phương thức làm việc mới của chúng ta, nhưng trên thế giới ở rất nhiều quốc gia đã phát triển hệ thống này từ lâu và rất thành công trong xây dựng Chính phủ điện tử. Chúng ta phải rút ra kinh nghiệm thành công và không thành công từ các chính phủ để làm tốt hơn việc sử dụng hệ thống e-Cabinet tại Việt Nam.

“Chuyển sang một phương thức làm việc mới bao giờ cũng có nhiều điểm bỡ ngỡ, có khi còn e ngại và thấy khó khăn, những gì chúng ta đã làm quen bấy lâu rồi giờ thay đổi sẽ mất thời gian để làm quen và cần phải cập nhật, đào tạo lại”, Thủ tướng nói. Tuy nhiên, chúng ta phải quyết tâm xây dựng Chính phủ điện tử bởi đó là xu thế tất yếu, không ngoại trừ quốc gia nào. Chúng ta muốn xây dựng thành công nền kinh tế số và xã hội số thì trước tiên chúng ta phải có Chính phủ số mà khởi đầu là e-Cabinet ngày hôm nay khai trương. Lợi ích của e-Cabinet không chỉ dừng lại ở tiết kiệm thời gian họp hành mà là yêu cầu nội dung công việc phải được chuẩn bị tốt hơn cả về chất lượng và thời hạn để các thành viên tham dự có thể nghiên cứu trước và cho ý kiến. “Tôi muốn nói tới công tác chuẩn bị trước đó để sử dụng e-Cabinet phải chặt chẽ hơn, tốt hơn. Vì thường chúng ta đều biết Chính phủ quyết định những vấn đề quan trọng đặc biệt là việc xây dựng thể chế pháp luật phục vụ cho phát triển”.

Dịp này, Thủ tướng đề nghị cần có khung cơ sở pháp lý để e-Cabinet hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Vấn đề chính ở đây là quy định về chia sẻ dữ liệu, bảo vệ dữ liệu, xác thực điện tử, chế độ báo cáo giữa các cơ quan hành chính của Chính phủ, của Nhà nước. Củng cố hạ tầng thông tin, bảo đảm sự thuận lợi, bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, chống tin tặc, an ninh mạng và các hình thức phá hoại về thông tin. Phát triển hệ thống phần mềm phù hợp với nội dung hoạt động, điều kiện, đặc điểm của Chính phủ Việt Nam, cần có e-Cabinet mang bản sắc Việt Nam. Không áp dụng máy móc mô hình của nước ngoài. Thí dụ, biểu quyết qua e-Cabinet có thể vắng mặt nhưng “chúng ta không khuyến khích sự vắng mặt”.

Thủ tướng nêu rõ, các thành viên Chính phủ cần quán triệt tinh thần tiên phong, quyết liệt nhập cuộc, đổi mới mạnh mẽ, nắm vững các thao tác để sử dụng thành thạo hệ thống này. Việc vận hành tích cực, có hiệu quả hệ thống này sẽ giúp cho Chính phủ sớm đạt mục tiêu giảm ít nhất 30% thời gian các phiên họp Chính phủ, đồng thời giảm tối đa sử dụng văn bản giấy trong các phiên họp Chính phủ.

Thủ tướng yêu cầu Văn phòng Chính phủ tiếp thu, hoàn chỉnh hệ thống trong thời gian tới, đặc biệt lưu ý phối hợp Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Ban Cơ yếu Chính phủ trong việc bảo đảm an ninh mạng, an ninh hệ thống, không để xảy ra sự cố lộ lọt thông tin, dữ liệu. Văn phòng Chính phủ phối hợp các bộ, ngành rà soát, kiến nghị sửa đổi quy chế làm việc của Chính phủ và các quy định pháp luật liên quan phù hợp với phương thức làm việc trên môi trường điện tử, trên không gian mạng.

Đồng thời với hệ thống e-Cabinet, cần ưu tiên tập trung rà soát, nâng cấp, hoàn chỉnh phần mềm quản lý văn bản và hồ sơ công việc trong nội bộ hiện nay. Thủ tướng cho biết, có ý kiến phản ánh phần mềm hiện nay còn bất cập. Sau thời gian sử dụng thử nghiệm hệ thống e-Cabinet, Thủ tướng yêu cầu tiến hành đánh giá toàn diện hệ thống, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Các bộ, các tỉnh, thành phố phải nghiên cứu áp dụng mạnh mẽ hơn hệ thống công nghệ thông tin phổ cập hiện nay để hạn chế tối đa sự chậm trễ, hạn chế sự tiếp xúc giữa các cá nhân, cơ quan đơn vị với người, đơn vị giải quyết công việc, đẩy mạnh thanh toán điện tử, xây dựng ngay cơ sở dữ liệu quốc gia dùng chung, là những việc tiếp tục triển khai trong việc xây dựng Chính phủ điện tử.

Hệ thống e-Cabinet khi đưa vào hoạt động sẽ hỗ trợ đắc lực cho các phiên họp Chính phủ với đầy đủ các chức năng như: cập nhật, quản lý, lưu trữ hồ sơ, tài liệu phiên họp; quản lý phiên họp (từ thành phần, nội dung chương trình; phát biểu, thảo luận, tham gia ý kiến, chỉnh sửa dự thảo văn bản, biểu quyết điện tử (có xác thực chữ ký số) của các thành viên Chính phủ. Thành viên Chính phủ vắng mặt tại phiên họp có thể tham gia ý kiến và biểu quyết điện tử thông qua thiết bị di động.

E-Cabinet cũng bao gồm chức năng hỗ trợ xử lý công việc của Chính phủ; quản lý việc gửi Phiếu lấy ý kiến thành viên Chính phủ, nhắn tin điện thoại SMS, gửi email thông báo đến các thành viên Chính phủ, các thành phần dự họp Chính phủ, tự động cảnh báo, nhắc quá hạn cho thành viên Chính phủ và bộ phận tham mưu, giúp việc khi có nội dung quá hạn cho ý kiến… Hệ thống e-Cabinet chính thức đi vào hoạt động sẽ là công cụ quan trọng, góp phần đẩy mạnh phát triển Chính phủ điện tử tại Việt Nam, hướng tới phục vụ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Mục tiêu cụ thể của hệ thống e-Cabinet đã được xác định giảm thời gian các phiên họp Chính phủ, phấn đấu đến hết năm 2019 giảm 30% thời gian họp so với trung bình các năm trước. E-cabinet cũng giảm tối đa việc sử dụng văn bản giấy trong các phiên họp Chính phủ. Phấn đấu đến hết năm 2019 đạt mục tiêu họp Chính phủ không giấy tờ, sử dụng 100% văn bản điện tử trong các phiên họp Chính phủ (trừ văn bản mật).

* Ngay sau khi hệ thống e-Cabinet chính thức khai trương, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì phiên họp Chính phủ đầu tiên qua hệ thống này nhằm cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về đề nghị xây dựng Nghị định quy định định danh và xác thực điện tử (XTĐT). Các thành viên Chính phủ vắng mặt có thể theo dõi phiên họp và thực hiện biểu quyết qua thiết bị di động.

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, nội dung dự thảo đã qua quá trình chuẩn bị, Bộ chủ trì đã lấy ý kiến các cơ quan liên quan, có ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, đủ điều kiện lấy ý kiến thành viên Chính phủ. “Bộ chủ trì không phải trình bày lại. Đề nghị Văn phòng Chính phủ báo cáo tóm tắt nội dung cần lấy ý kiến trước khi các thành viên Chính phủ biểu quyết”, Thủ tướng nói.

Báo cáo Chính phủ tại buổi lễ, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết, hồ sơ Dự thảo Nghị quyết do Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì trình Chính phủ. Với mục tiêu xây dựng chính sách là tạo cơ sở pháp lý cho quản lý, cung cấp và sử dụng định danh điện tử (ĐDĐT) và dịch vụ XTĐT, góp phần bảo đảm an ninh, an toàn thông tin cho giao dịch điện tử, nâng cao hiệu quả sử dụng Cổng Dịch vụ công quốc gia và các cổng dịch vụ công, hệ thống thông tin một cửa điện tử cấp bộ, cấp tỉnh và đẩy mạnh phát triển Chính phủ điện tử. Có hai nhóm chính sách chính: quy định hình thức ĐDĐT và XTĐT, để tạo hành lang pháp lý cho các hình thức ĐDĐT và XTĐT; quy định việc cung cấp, sử dụng dịch vụ ĐDĐT và xác thực điện tử để đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật, sử dụng các công nghệ phù hợp, bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, đồng thời, quy định rõ quyền hạn và trách nhiệm khi sử dụng ĐDĐT, dịch vụ XTĐT.

Các thành viên Chính phủ đã biểu quyết thông qua hệ thống e-Cabinet với kết quả 25 thành viên tán thành (trong đó 21 thành viên dự biểu quyết tại chỗ, bốn thành viên biểu quyết qua mạng). Sau đó, Thủ tướng đề nghị Văn phòng Chính phủ làm thủ tục trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Nghị quyết này và đã sử dụng thiết bị di động nhấn nút ký để ban hành Nghị quyết.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 25/6/2019:

Lạng Sơn hợp nhất 11 chi cục thuế thành bốn chi cục thuế khu vực

UBND tỉnh Lạng Sơn vừa công bố quyết định hợp nhất 11 chi cục thuế thành bốn chi cục thuế khu vực theo Quyết định số 780/QĐ-BTC ngày 10-5-2019 của Bộ trưởng Tài chính về việc thành lập chi cục thuế khu vực trên cơ sở hợp nhất các chi cục trực thuộc Cục Thuế tỉnh Lạng Sơn.

Cụ thể, hợp nhất chi cục thuế các huyện: Chi Lăng và Hữu Lũng thành Chi cục Thuế khu vực I; hợp nhất chi cục thuế các huyện: Đình Lập và Lộc Bình thành Chi cục Thuế khu vực II; hợp nhất Chi cục thuế các huyện: Văn Lãng và Tràng Định thành Chi cục Thuế khu vực III; hợp nhất chi cục thuế các huyện: Văn Quan, Bình Gia và Bắc Sơn thành Chi cục Thuế khu vực IV.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 23/6/2019:

Phát điện thương mại Nhà máy điện mặt trời Vĩnh Tân 2

Ngày 22-6, tại xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong (Bình Thuận), Tổng Công ty Phát điện 3 (EVNGENCO3) đã tổ chức Lễ mừng phát điện thương mại Nhà máy điện mặt trời Vĩnh Tân 2.

Dự án Nhà máy điện mặt trời Vĩnh Tân 2 do Tổng Công ty Phát điện 3 làm chủ đầu tư, có công suất 42,65 MWp với tổng mức đầu tư 986,2 tỷ đồng, được xây dựng trên diện tích 49,2 ha tại khu vực phía tây bãi xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2, thuộc xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong (Bình Thuận).

Dự án Nhà máy điện mặt trời Vĩnh Tân 2 được ký kết hợp đồng EPC về thiết kế, cung cấp vật tư thiết bị, xây dựng và lắp đặt giữa Tổng Công ty Phát điện 3 (đại diện Ban quản lý Dự án Nhiệt điện Vĩnh Tân) với liên danh nhà thầu SHINOHYDRO-KHIDI, nhà thầu phụ Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng điện 2 (PECC2).

Nhà máy sử dụng và lắp đặt thiết bị của các hãng có công nghệ tiên tiến trên thế giới như: Hệ thống điều khiển và giám sát DCS của Siemens/AIT; Thiết bị trạm 110 kV của ABB; lắp đặt 121.900 tấm pin quang điện PV (poly) của hãng GCL; Trạm hợp bộ (compact station) bao gồm: Inverter của hãng SMA, máy biến thế trung áp của Royal, máy cắt 22 kV của hãng Siemens. Nhà máy được đấu nối lên lưới điện quốc gia ở cấp điện áp 110 kV.

Được khởi công từ tháng 12-2018, sau sáu tháng thi công xây dựng và lắp đặt, ngày 8-6-2019, Nhà máy điện mặt trời Vĩnh Tân 2 đã chính thức hòa lưới điện quốc gia và vận hành thương mại vào ngày 20-6-2019. Mỗi năm, nhà máy sẽ cung cấp sản lượng điện 68,4 triệu KWh, góp phần tăng thêm công suất cho lưới điện quốc gia. Đây là Dự án điện mặt trời thứ 17 trên địa bàn tỉnh Bình Thuận vận hành phát điện thương mại.

Hiện trên địa bàn tỉnh Bình Thuận có 26 Dự án điện mặt trời có Quyết định chủ trương đầu tư, với tổng công suất gần 1.072 MW (tương đương 1.346,7 MWp). Đến nay, đã có 17 dự án đã phát điện thương mại với tổng công suất 963,3 MWp (tương đương 763,5 MW) với tổng vốn đầu tư 20.795 tỷ đồng.

Dịp này, Tổng Công ty Phát điện 3 và nhà thầu đã tặng Quỹ khuyến học huyện Tuy Phong, các hộ khó khăn vùng dự án và Trường mầm non Sao Mai, xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong số tiền trị giá 400 triệu đồng.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 22/6/2019:

VNA lần thứ tư liên tiếp nhận chứng chỉ Hãng hàng không quốc tế 4 sao

Ngày 18-6, trong khuôn khổ triển lãm hàng không Paris Air Show, Tổ chức Skytrax (Vương quốc Anh) đã trao tặng Vietnam Airlines (VNA) chứng chỉ Hãng hàng không quốc tế 4 sao năm thứ tư liên tiếp vì những nỗ lực cải tiến chất lượng dịch vụ trong bối cảnh yêu cầu của hành khách và thị trường ngày càng tăng.

Năm nay, Skytrax xếp hạng VNA dựa trên 1.840 tiêu chí dịch vụ mặt đất và trên không, tăng 214 tiêu chí so năm 2018; VNA có 85% tiêu chí đạt 4 và 5 sao. Với kết quả này, VNA tiếp tục sánh ngang các hãng như Air France (Pháp), British Airways (Anh), Emirates (UAE), Korean Air (Hàn Quốc)… góp phần nâng tầm vị thế của hàng không Việt Nam trên bản đồ hàng không thế giới.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 19/6/2019:

Trao giải khởi nghiệp ứng dụng công nghệ thông tin phát triển du lịch

Ngày 18-6, tại Hà Nội, Tổng cục Du lịch phối hợp Trung tâm ươm tạo khởi nghiệp Sông Hàn tổ chức vòng chung kết cuộc thi “Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo ứng dụng công nghệ thông tin phát triển du lịch”. Đây là sân chơi nhằm tìm kiếm những mô hình du lịch thông minh, tập hợp trí tuệ sáng tạo quy mô quốc gia ứng dụng công nghệ thông tin trong phát triển du lịch. Sau ba tháng với các vòng sơ tuyển, đào tạo, tư vấn và thi bán kết, chín dự án đã được chọn vào vòng chung kết. Chung cuộc, Ban tổ chức trao một giải nhất (dự án Bedlinker); hai giải nhì (dự án Tubudd, Goeatme); ba giải ba (dự án LodyHelp, Liberzy, Vufood).

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 19/6/2019:

75 doanh nghiệp đạt giải thưởng Chất lượng quốc gia

 Ngày 18-6, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH và CN) tổ chức công bố các doanh nghiệp đoạt Giải thưởng Chất lượng quốc gia năm 2018 và Giải thưởng Chất lượng quốc tế châu Á-Thái Bình Dương năm 2018.

Theo đó, ngày 10-5, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định 543/QĐ-TTg về việc trao Giải thưởng Chất lượng quốc gia cho 75 doanh nghiệp, trong đó 22 doanh nghiệp được trao Giải vàng chất lượng quốc gia và 53 doanh nghiệp được trao Giải chất lượng quốc gia.

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng Chất lượng quốc gia cho biết, giải thưởng được xét tặng hằng năm cho những doanh nghiệp có thành tích nổi bật trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới, đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội. Các doanh nghiệp tham dự Giải thưởng Chất lượng quốc gia được chia thành bốn loại hình: doanh nghiệp sản xuất lớn; doanh nghiệp sản xuất vừa và nhỏ; doanh nghiệp dịch vụ lớn và doanh nghiệp dịch vụ vừa và nhỏ.

Về Giải thưởng Chất lượng quốc tế châu Á – Thái Bình Dương năm 2018, tháng 8-2018, Tổ chức chất lượng châu Á-Thái Bình Dương (APQO) đã công bố kết quả Giải thưởng năm 2018. Việt Nam có hai doanh nghiệp được thông báo đoạt giải: Công ty cổ phần Nhựa Bình Minh (TP Hồ Chí Minh, loại hình doanh nghiệp sản xuất lớn) và Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (TP Hà Nội, loại hình doanh nghiệp dịch vụ lớn). Năm 2018 là năm thứ 19 Việt Nam tham dự Giải thưởng. Đến nay, có 46 lượt doanh nghiệp Việt Nam đạt giải thưởng này.

Lễ trao Giải thưởng Chất lượng quốc gia năm 2018 và Giải thưởng Chất lượng quốc tế châu Á – Thái Bình Dương năm 2018 sẽ được tổ chức vào ngày 23-6, tại Hội trường Bộ Quốc Phòng, số 7 Nguyễn Tri Phương, quận Ba Đình, Hà Nội.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 16/6/2019:

Người mẹ bị ung thư lần đầu được gặp con sau sinh

Bệnh viện K cho biết, cuộc gặp gỡ đặc biệt giữa người mẹ Nguyễn Thị Liên bị ung thư giai đoạn cuối với cậu con trai Bình An sau gần một tháng diễn ra sáng 13/6. Sau cuộc hội chẩn đánh giá tình hình sức khỏe, người mẹ đã được đưa sang Bệnh viện Phụ sản trung ương – nơi đang chăm sóc, nuôi dưỡng cậu con trai. Cuộc gặp gỡ kéo dài chưa đầy 10 phút nhưng thật sự cảm động với những người chứng kiến.

Tại cuộc gặp gỡ, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã trao tặng quà và động viên các y bác sĩ của hai bệnh viện cùng gai đình cố gắng, nỗ lực điều trị tích cực cho hai mẹ con để sớm trở về đoàn tụ cùng gia đình. Bộ trưởng Y tế cũng trao sổ tiết kiệm trị giá 150 triệu đồng tặng bé Bình An. Đây là sự chia sẻ của cán bộ y tế Bệnh viện K và Bệnh viện Phụ sản trung ương cùng chung tay quyên góp, gửi đến hai mẹ con.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 30/6/2019:

Phẫu thuật nhân đạo cho 100 trẻ em khe hở môi, vòm miệng

Từ 29- 6 đến 3- 7, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên phối hợp với Tổ chức Phẫu thuật nụ cười Việt Nam (Operation Smile Việt Nam) và Quỹ Bảo trợ trẻ em tỉnh Thái Nguyên tổ chức chương trình khám sàng lọc và phẫu thuật nhân đạo miễn phí cho 100 trẻ em khe hở môi, vòm miệng đến từ một số tỉnh miền núi phía bắc.

100 em dị bị tật bẩm sinh khe hở môi, hở hàm ếch hoặc bị sẹo môi, lỗ thông vòm miệng, dị tật mũi sẽ được phẫu thuật nhân đạo miễn phí… Bên cạnh đó, bệnh nhân sẽ được hỗ trợ một phần chi phí đi lại và ăn ở trong thời gian nằm viện.

Ngay trong ngày đầu tiên, các bác sĩ đã tiến hành khám sàng lọc cho từng trẻ. Sau đó, các em bé sẽ được các chuyên gia răng- hàm – mặt phẫu thuật tạo hình đến từ bệnh viện tuyến Trung ương và Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên thực hiện phẫu thuật trong bốn ngày, từ 30- 6 đến 3-7 tới.

Đây là một trong những hoạt động hưởng ứng Tháng hành động vì trẻ em năm 2019 với chủ đề “Chung tay vì trẻ em nghèo, trẻ em dân tộc thiểu số”, “Tạo cơ hội phát triển bình đẳng cho mọi trẻ em” và “Không để trẻ em nào bị bỏ lại phía sau”.

Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam bắt đầu triển khai chương trình “Phẫu thuật nụ cười” từ năm 1994 nhằm phẫu thuật nhân đạo khe hở môi, hàm ếch cho trẻ em. Đến năm 1997, Quỹ hợp tác với Tổ chức Operation Smile, đối tượng của chương trình được mở rộng sang thanh thiếu niên, người lớn và các bệnh nhân bị dị tật vùng hàm mặt.

Tính đến nay, Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam đã hỗ trợ phẫu thuật cho gần 30 nghìn lượt trẻ em bị dị tật về môi trong phạm vi toàn quốc, tương ứng với tổng kinh phí hỗ trợ gần 70 tỷ đồng. Đây là chương trình có ý nghĩa, được cộng đồng đánh giá cao.

Năm 2019, Tổ chức Opearation Smile cam kết hỗ trợ hơn 10 tỷ đồng cho chương trình phẫu thuật dị tật vùng hàm mặt thông qua Quỹ Bảo trợ Trẻ em Việt Nam.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 28/6/2019:

Ngô Tất Tố – nhà văn, nhà báo xuất sắc

Sáng 25/6, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức Hội thảo “Nhà văn Ngô Tất Tố trong tiến trình văn học Việt Nam hiện đại” nhân 65 năm ngày mất của ông (1954-2019); với sự tham gia của đông đảo nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình văn học và đại diện gia đình Ngô Tất Tố.

Ngô Tất Tố (1894-1954) quê làng Lộc Hà, tổng Hội Phụ phủ Từ Sơn, Bắc Ninh (nay là thôn Lộc Hà, xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội). Ông là người có đóng góp lớn đặt nền móng cho tiến trình văn học Việt Nam hiện đại với một sự nghiệp đa dạng, phong phú dạt đến tầm xuất sắc trên năm lĩnh vực lớn: văn học, báo chí, khảo cứu, dịch thuật, địa lý. Thuộc đội ngũ nhà văn hàng đầu của trào lưu hiện thực phê phán ở Việt Nam trước năm 1945, Ngô Tất Tố để lại nhiều tác phẩm tiêu biểu, như: Tắt đèn, Việc làng, Tập án cái đình, Lều chõng… Là nhà báo viết nhiều thể loại, ông đặc biệt thành dnah ở tiểu phẩm và phóng sự. Tại hội thảo, các ý kiến tập trung khẳng định đóng góp to lớn của nhà văn Ngô Tất Tố trong sự nghiệp văn học, báo chí nước nhà.

Quảng Bình quảng bá du lịch trên Google Art and Culture

Ngày 25/6, Sở Du lịch tỉnh Quảng Bình cho biết, vừa phối hợp Google triển khai chiến dịch quảng bá các điểm đến du lịch hàng đầu tại miền trung trên nền tảng vi-đê-ô lớn nhất thế giới Youtube và thư viện văn hóa nghệ thuật trực tuyến hàng đầu thế giới Google Art and Culture. Theo đó, Sở Du lịch tỉnh Quảng Bình là đối tác, ký hợp đồng với Google Art and Culture và đại diện, làm đầu mối cho các tỉnh, thành phố (gồm Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam) và phối hợp Google châu Á – Thái Bình Dương triển khai chiến dịch quảng bá được xem là chương trình trọng tâm của Google tại Việt Nam trong năm nay; gồm hai nội dung chính: quảng bá du lịch, văn hóa, lịch sử các địa phương trên Google tại Việt Nam trong năm nay; gồm hai nội dung chính: quảng bá du lịch, văn hóa, lịch sử các địa phương trên Google Art and Culture và khám phá vẻ đẹp du lịch, văn hóa Việt Nam (Google Adventure Việt Nam) Chương trình đã thực hiện việc chụp ảnh, quay phim và thu thập dữ liệu tại các tỉnh từ ngày 6 đến ngày 24/6; dự kiến trưng bày trên Google Art and Culture vào quý III-2019

Phẫu thuật mắt miễn phí cho người cao tuổi

Ngày 25/6, tại Trung tâm Y tế huyện Cao Lộc (Lạng Sơn), Hội Bảo trợ Người khuyết tật và Trẻ mồ côi Việt Nam phối hợp Bệnh viện Mắt TP Hồ Chí Minh, Hội Bảo trợ người khuyết tật và Bảo vệ quyền trẻ em tỉnh, chùa Huỳnh Đạo (tỉnh An Giang) tổ chức chương trình phẫu thuật mắt, thay thủy tinh thể miễn phí cho 100 người cao tuổi trên địa bàn huyện. Ngoài miễn phí các chi phí phẫu thuật, môi người bếnh au khi phẫu thuật được nhà tài trợ hỗ trợ kinh phí đi lại, tiền ăn trưa. Tại chương trình, nhà tài trợ, nhà hảo tâm tặng 100 suất quà cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, trẻ khuyết tật, mồ côi trên địa bàn huyện Cao Lộc

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 25/6/2019:

Sáu trẻ ngộ độc chì do dùng thuốc cam không rõ nguồn gốc

Từ đầu năm đến nay, Khoa Cấp cứu chống độc (Bệnh viện Nhi T.Ư) tiếp nhận và điều trị cho sáu trẻ ngộ độc chì do sử dụng thuốc cam không rõ nguồn gốc nhằm tẩm bổ, tăng câng, chữa tưa lưỡi, viêm loét miệng… Có những cháu bị hội chứng não cấp, tổn thương gan, thiếu máu, thậm chí những di chứng chưa thể xác định được do bệnh nhi còn quá nhỏ.

Chì là một chất rất độc hại cho sức khỏe gây tổn thương trên nhiều cơ quan như thần kinh, huyết học, gan, thân, dạ dày – đường ruột, tim mạch…. Các loại thuốc nam được dân gian gọi là “thuốc cam” không rõ nguồn gốc dùng để bôi, uống là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra ngộ độc chì.

Phẫu thuật cắt thận hỏng cho cháu bé ba tuổi

Ngày 24/6, các bác sĩ Khoa Ngoại và Chuyên khoa (Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh) thực hiện phẫu thuật nội soi cắt thận trái cho bé trai Nguyễn Trung H. (ba tuổi, thường trú tại thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh). Kết quả xét nghiệm, siêu âm và chụp căt lớp sau khi nhập viện cho thấy hình ảnh thận trái của bệnh nhi to, nhu mô dày mỏng không đều, bể thận giãn lớn, bài xuất nước tiểu kém… Qua hội chẩn chuyên khoa, các bác sĩ chẩn đoán thận trái mất chức năng và chỉ định phẫu thuật nội soi cắt thận trái cho bé.

Ca mổ kéo dài hơn một giờ, kíp mổ cắt rời thận và niệu quản. Sau mổ, sức khỏe của cháu bé ổn định và tiếp tục được theo dõi. Các bác sĩ khuyến cáo, các bé có các biểu hiện như đau bụng, nhiễm trùng đường tiểu, bụng nổi gồ lên bất thường… cần được đưa tới cơ sở y tế để chẩn đoán và điều trị kịp thời.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 24/6/2019:

13 tỉnh tham gia Liên hoan Âm nhạc đồng bằng sông Cửu Long

Hội Nhạc sĩ Việt Nam vừa cho biết, Liên hoan Âm nhạc đồng bằng sông Cửu Long sẽ diễn ra từ ngày 27 đến 30-6 tại Trung tâm Văn hóa TP Cà Mau (tỉnh Cà Mau), với sự tham gia của các nghệ sĩ đến từ 13 tỉnh trong vùng.

Phát huy kết quả đạt được sau 31 lần tổ chức, Liên hoan là dịp để các nhạc sĩ, nghệ sĩ trong khu vực và cả nước gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm nghề nghiệp; giao lưu tác phẩm mới; giới thiệu bản sắc văn hóa vùng miền, khu vực; góp phần thúc đẩy hoạt động sáng tác và biểu diễn âm nhạc, đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật ngày càng cao của công chúng trong thời kỳ mới. Trong khuôn khổ Liên hoan sẽ diễn ra tọa đàm “Vận dụng chất liệu âm nhạc cổ truyền đồng bằng sông Cửu Long trong sáng tác mới”. Lễ tổng kết và trao giải diễn ra vào đêm 29-6.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 23/6/2019:

Quảng Bình tiếp nhận sách thư pháp lớn nhất thế giới về đại tướng Võ Nguyên Giáp

Tại TP Đồng Hới, Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Bình vừa tổ chức lễ tiếp nhận sách thư pháp bằng tiếng Việt “Đại tướng của nhân dân Võ Nguyên Giáp – Những năm tháng cuộc đời” và bốn bức tranh về Đại tướng do Kỷ lục gia, nghệ nhân thư pháp Võ Dương thực hiện và trao tặng.

Sách được tác giả viết tay độc bản bằng chữ thư pháp tiếng Việt, sao y nội dung cuốn sách “Đại tướng của nhân dân Võ Nguyên Giáp – Những cuộc đời” do NXB Trẻ tái bản lần thứ nhất năm 2015; có chiều dài 2,04 m; rộng 1,36 m; cao 0,48 m với tổng trọng lượng hơn 500 kg. Chân dung Đại tướng trên bìa sách được làm bằng gỗ gõ đỏ và dát vàng 24k; các trang bên trong làm bằng vải bố, kích thước mỗi trang 96 cm x 165 cm, nặng 1,5 kg. Đây là tác phẩm đặc biệt được tác giả thực hiện để tưởng nhớ 5 năm ngày mất Đại tướng Võ Nguyên Giáp (2013-2018). Tại buổi lễ tiếp nhận, cuốn sách được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam Vietkings đại diện cho Liên minh Kỷ lục thế giới xác lập đạt kỷ lục thế giới.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 21/6/2019:

Trưng bày “Quốc hiệu và Kinh đô Đại Việt qua các thời kỳ lịch sử”

Sáng 20/6, tại Hà Nội, Bảo tàng Lịch sử quốc gia khai mac trưng bày chuyên đề “Quốc hiệu và Kinh đô Đại Việt qua các thời kỳ lích sử”. Trưng bày giới thiệu ba nội dung: Quốc hiệu Văn Lang, Âu Lạc và thời kỳ dựng nước đầu tiên, Thời kỳ quân chủ phong kiến độc lập và Sau Cách mạng tháng Tám 1945 đến nay với hơn 100 hiện vật đặc sắc, đa dạng về kiểu dáng, kích thước, chất liệu, chứa đựng giá trị thẩm mỹ, nghệ thuật cao, có niên đại từ thời văn hóa Đông Sơn đến nay. Trưng bày còn giới thiệu các tư liệu mộc bản triều Nguyễn và hai trong số 20 Bảo vật quốc gia đang được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia là trống đồng Cảnh Thịnh và ấn “Đại Nam Thụ thiên vĩnh mệnh truyền quốc tỷ”. Thời gian trưng bày đến hết 10/2019.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 17/6/2019:

Chúc mừng nhân ngày khai sáng Phật giáo Hòa Hảo

Nhân kỷ niệm 80 năm ngày khai sáng Phật giáo Hòa Hảo (18-5 âm lịch, 20-6 dương lịch), đồng chí Trần Thanh Mẫn, Bí thư T.Ư Đảng, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam vừa có thư chúc mừng gửi tới Ban trị sự, các vị chức việc và toàn thể đồng bào Phật giáo Hòa Hảo. Thư có đoạn:

Nhân dịp Đại lễ kỷ niệm 80 năm ngày khai sáng Phật giáo Hòa Hảo, thay mặt Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, tôi thân ái gửi tới Ban trị sự, các vị chức việc và toàn thể đồng bào Phật giáo Hòa Hảo lời chúc an lạc, đoàn kết và thành công. Trong 80 năm qua, các vị chức việc và đồng bào Phật giáo Hòa Hảo luôn phát huy truyền thống yêu nước, gắn bó và đồng hành cùng dân tộc. Với đường hướng hành đạo tiến bộ “Vì đạo pháp, vì dân tộc”, Giáo hội và đồng bào Phật giáo Hòa Hảo đã hưởng ứng và tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động do Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam phát động bằng nhiều việc thiết thực…

Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam ghi nhận, đánh giá cao và nhiệt liệt biểu dương những đóng góp to lớn đó của đồng bào Phật giáo Hòa Hảo đối với đất nước và khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đồng thời bày tỏ tin tưởng: Ban trị sự, các vị chức việc cùng toàn thể đồng bào Phật giáo Hòa Hảo sẽ tiếp tục đoàn kết, nêu cao chính pháp, giữ gìn giáo lý chân truyền, luôn lấy việc “Báo đáp Tứ ân làm căn bản tu hành”, chung tay, góp sức cùng Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam và nhân dân cả nước xây dựng đất nước ta ngày càng giàu mạnh, văn minh.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 16/6/2019:

Phát động bình chọn kịch bản văn học đề tài lịch sử

Cục Nghệ thuật biểu diễn vừa phát động bình chọn kịch bản văn học kỷ niệm 65 năm Chiến thắng Ðiện Biên Phủ (7-5-1954 – 7-5-2019); 75 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944 – 22-12-2019).

Theo thể lệ, Ban tổ chức gửi và nhận phiếu từ các cá nhân, đơn vị tham gia để bình chọn tác phẩm kịch bản văn học đã dàn dựng, công diễn trên sân khấu trong nước và nước ngoài, tạo ấn tượng sâu sắc với công chúng.

Thể loại gồm: Kịch hát (chèo, tuồng, cải lương, ca kịch, bài chòi, ví dặm…), kịch nói (kịch thơ và kịch nói); chấp nhận kịch bản đã nhận giải thưởng qua các thời kỳ. Qua các vòng rà soát, đánh giá, sơ khảo…, Ban tổ chức chọn ra 15 kịch bản văn học đề tài lịch sử xuất sắc để xét giải A, B, C. Lễ tổng kết, trao thưởng dự kiến tổ chức ngày 22-12.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 16/6/2019:

Lê Quang Liêm vô địch cờ vua châu Á

Sáng 15-6, tại Hà Bắc (Trung Quốc), Giải cờ vua vô địch châu Á 2019 đã kết thúc. Ở vòng đấu cuối, kỳ thủ Lê Quang Liêm (ê-lô 2.694) gặp kỳ thủ Sê-thu-ra-man (ê-lô 2.613) đến từ Ấn Ðộ đang tạm dẫn đầu với 6,5 điểm sau tám ván.

Lê Quang Liêm xếp thứ hai với sáu điểm, và buộc phải giành chiến thắng để giành chức vô địch. Cầm quân trắng đi trước, Lê Quang Liêm chủ động tiến công, khai cuộc mã và giành thắng lợi sau 38 nước cờ.

Ðây là lần đầu Lê Quang Liêm vô địch châu Á, đồng thời trở lại nhóm siêu đại kiện tướng quốc tế (có ê-lô 2.700 trở lên).

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 20/6/2019:

Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật cán bộ

Ngày 19-6-2019, tại Hà Nội, Ban Bí thư đã họp xem xét, thi hành kỷ luật đảng đồng chí Hoàng Tiến Đức, Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La; đồng chí Phó Đô đốc Nguyễn Văn Tình, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên ủy viên Đảng ủy Quân sự Trung ương, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chính ủy Quân chủng Hải quân.

Sau khi xem xét Tờ trình số 200 và 202-TTr/UBKTTƯ, ngày 7-6-2019 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Bí thư nhận thấy:

1. 1. Đồng chí Hoàng Tiến Đức, với cương vị Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La, Phó Trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo thi trung học phổ thông, Chủ tịch Hội đồng thi, Trưởng Ban Chấm thi trung học phổ thông quốc gia năm 2018 tỉnh Sơn La, đồng chí đã trực tiếp tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La thành lập Ban Chỉ đạo thi trung học phổ thông quốc gia năm 2018 tỉnh Sơn La có hai thành viên Ban Chỉ đạo có con ruột dự thi là vi phạm Quy chế thi; chịu trách nhiệm trực tiếp trong lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động của Ban Chỉ đạo, Hội đồng thi, Ban Chấm thi và các khâu trong quá trình thi; thiếu kiểm tra, giám sát, để nhiều cán bộ vi phạm pháp luật rất nghiêm trọng, một số cán bộ bị khởi tố, điều tra, xử lý hình sự.

Trong quá trình kiểm điểm, đồng chí đã nhận vi phạm, khuyết điểm của mình và tự nhận hình thức kỷ luật. Các cơ quan chức năng đã tiến hành xem xét, xác định rõ vi phạm, khuyết điểm của đồng chí Hoàng Tiến Đức là rất nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, chính quyền địa phương, ngành giáo dục và cá nhân đồng chí, gây bức xúc trong xã hội, đến mức phải áp dụng hình thức kỷ luật nghiêm minh của Đảng.

Căn cứ Quy định số 102-QĐ/TƯ, ngày 15-11-2017 của Bộ Chính trị khoá XII về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm; xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm và quá trình công tác, thành tích đóng góp cho địa phương của đồng chí Hoàng Tiến Đức, Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật đồng chí Hoàng Tiến Đức bằng hình thức cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng (Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Sơn La nhiệm kỳ 2015 – 2020; Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ, Bí thư Đảng ủy Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn La nhiệm kỳ 2015 – 2020). Ban Bí thư yêu cầu Ủy ban Kiểm tra Trung ương, cấp ủy, tổ chức đảng các tỉnh khẩn trương xem xét xử lý kỷ luật nghiêm minh cán bộ, đảng viên có vi phạm, khuyết điểm đã xảy ra trong kỳ thi trung học phổ thông quốc gia năm 2018 vừa qua.

2. 2. Đồng chí Phó Đô đốc Nguyễn Văn Tình, trong thời gian giữ cương vị Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Đảng ủy Quân sự Trung ương, Bí thư Đảng ủy Quân chủng Hải quân (từ tháng 11-2005 đến tháng 1-2008), Chính ủy Quân chủng Hải quân, chịu trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy về những vi phạm, khuyết điểm nghiêm trọng của Ban Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân nhiệm kỳ 2005 – 2010, đó là: Ban Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc; vi phạm thẩm quyền và quy định pháp luật về quản lý đất đai; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát.

Trong quá trình kiểm điểm, đồng chí Nguyễn Văn Tình đã nghiêm túc nhận rõ khuyết điểm, trách nhiệm của mình đối với những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân. Các cơ quan chức năng đã tiến hành xem xét, xác định vi phạm, khuyết điểm và mức độ trách nhiệm cá nhân của đồng chí Phó Đô đốc, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân chủng Hải quân Nguyễn Văn Tình là nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, Quân đội và cá nhân đồng chí.

Căn cứ Quy định số 102-QĐ/TƯ, ngày 15-11-2017 của Bộ Chính trị khóa XII về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm. Xét nội dung, tính chất, mức độ vi phạm và quá trình công tác, thành tích cống hiến, đóng góp cho Quân chủng Hải quân, Quân đội nhân dân Việt Nam và đất nước của đồng chí Nguyễn Văn Tình, Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật đồng chí Nguyễn Văn Tình bằng hình thức cảnh cáo.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 30/6/2019:

Bắt giữ đối tượng chống phá Đảng, Nhà nước

Ngày 29-6, Công an tỉnh Thanh Hoá cho biết: Sau một thời gian điều tra xác minh, Cơ quan An ninh điều tra thi hành lệnh bắt tạm giam bốn tháng Phạm Văn Điệp, sinh năm 1965, ở phường Quảng Tiến, TP Sầm Sơn về hành vi “Làm, tàng trữ, phát tán, hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.

Theo cơ quan điều tra, Phạm Văn Điệp là đối tượng cơ hội chính trị, từng du học tự túc tại Liên bang Nga, sau đó bỏ học và tham gia vào tổ chức Đảng Dân chủ 21. Từ năm 2010 đến nay, Phạm Văn Điệp thường xuyên sử dụng mạng xã hội Facebook để tuyên truyền chống phá nhà nước; nhiều lần trực tiếp tham gia cổ xuý, kích động nhân dân biểu tình trong các sự kiện: Nhà máy Formosa xả thải ra biển miền trung (năm 2016); biểu tình phản đối Quốc hội thông qua Luật Đặc khu kinh tế và Luật An ninh mạng (năm 2018)…

Tháng 6-2016, Phạm Văn Điệp bị chính quyền nhà Nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào bắt giữ về hành vi làm và rải truyền đơn chống phá Đảng Cộng sản Việt Nam tại tượng đài chiến thắng ở Thủ đô Viêng Chăn (Lào); bị kết án 21 tháng tù giam về tội “Sử dụng lãnh thổ nước “ Lào chống lại nước láng giềng”.

Ra tù, Điệp được trao trả về Việt Nam, nhưng với bản tính ngoan cố, phản động, đối tượng này tiếp tục sử dụng trang facebook cá nhân “Phạm Văn Điệp” để đăng tải, chia sẻ nhiều bài viết, video clip có nội dung nói xấu, chống phá Đảng, Nhà nước và bôi nhọ, xúc phạm danh dự, uy tín của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam. Đặc biệt từ tháng 3-2019 đến khi bị bắt, Phạm Văn Điệp đã liên tục đăng tải các bài viết và live stream các clip kích động nhân dân biểu tình phản đối dự án xây dựng Quảng trường biển Sầm Sơn, gây phức tạp về an ninh trật tự trên địa bàn.

Trong quá trình thi hành Lệnh bắt tạm giam Phạm Văn Điệp, đối tượng ngoan cố, chống đối, có những lời lẽ xúc phạm lực lượng thực thi pháp luật, buộc công an phải khống chế, áp tải vào xe ô-tô. Dưới sự chứng kiến của đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Thanh Hóa, UBND phường Quảng Tiến, đại diện khu phố, lực lượng An ninh điều tra công bố lệnh và tiến hành khám xét nơi ở của Điệp, lập biên bản thu giữ một máy vi tính cùng nhiều tài liệu liên quan phục vụ công tác điều tra.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 28/6/2019:

Xét xử đối tượng tham gia tổ chức phản động

Ngày 27-6, TAND TP Hồ Chí Minh xét xử sơ thẩm và tuyên phạt bị cáo Trần Công Khải (SN 1963, nghề nghiệp: công chứng viên) tám năm tù về tội “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”.

Theo cáo trạng, Trần Công Khải đã đăng ký tham gia tổ chức “Chính phủ quốc gia Việt Nam lâm thời” do Đào Minh Quân (sinh sống ở Mỹ) cầm đầu. Đây là tổ chức phản động lưu vong, tuyên truyền lôi kéo những người có tư tưởng bất mãn, thù ghét chế độ và Nhà nước CHXHCN Việt Nam. Tổ chức này lợi dụng mạng xã hội, mạng internet và những ứng dụng trên không gian mạng để tuyên truyền xuyên tạc chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Khi tham gia vào tổ chức sẽ thực hiện các hoạt động phá hoại sự ổn định, phát triển của đất nước, gây mất an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội nhằm mục đích tiến tới lật đổ chính quyền nhân dân.

Mặc dù biết rõ động cơ, mục đích của tổ chức phản động này nhưng Trần Công Khải vẫn tham gia và lôi kéo người khác tham gia vào tổ chức.

Trong thời gian tham gia, Trần Công Khải còn cùng một số đối tượng khác bàn bạc việc thực hiện các hoạt động phá hoại tại một số sự kiện quan trọng diễn ra tại Việt Nam.

Được biết, Trần Công Khải là người có kiến thức, hiểu biết pháp luật, chính trị xã hội, có nhiều năm làm việc trong lĩnh vực tư pháp (từ 1989-2009 hành nghề luật sư, trước khi bị bắt đối tượng là công chứng viên tại Văn phòng công chứng quận 7).

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 27/6/2019:

Nhiều sai phạm trong quản lý, quy hoạch, xây dựng tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm

Theo Cổng thông tin điện tử Thanh tra Chính phủ, ngày 26-6, Thanh tra Chính phủ có Thông báo số 1041/TB-TTCP về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, TP Hồ Chí Minh. Sau đây là toàn văn thông báo kết luận thanh tra.

Thực hiện chương trình, kế hoạch thanh tra năm 2017, Tổng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1416/QĐ-TTCP ngày 5-6-2017 về việc thanh tra công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai đối với Khu đô thị mới Thủ Thiêm (viết tắt là KĐTM Thủ Thiêm) tại Thành phố Hồ Chí Minh (viết tắt là Thành phố).

Ngày 3-4-2019, tại Trụ sở Chính phủ, Lãnh đạo Thanh tra Chính phủ đã báo cáo Dự thảo Kết luận thanh tra với Thường trực Chính phủ và ngày 16-4-2019, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 68/TB-VPCP thông báo ý kiến kết luận của Thường trực Chính phủ về Dự thảo Kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ liên quan đến KĐTM Thủ Thiêm.

Ngày 26-6-2019, Tổng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Văn bản số 1037/KL-TTCP về Kết luận thanh tra công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai đối với KĐTM Thủ Thiêm, Thành phố Hồ Chí Minh.

Căn cứ Điều 39 Luật Thanh tra năm 2010 và Văn bản số 5651/VPCP-V.I ngày 26-6-2019 của Văn phòng Chính phủ thông báo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc đồng ý với Kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ tại Văn bản số 1037/KL-TTCPngày 26-6-2019, Tổng Thanh tra Chính phủ thông báo Kết luận thanh tra như sau:

1. NỘI DUNG THANH TRA

Thanh tra công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai đối với KĐTM Thủ Thiêm, tại TP Hồ Chí Minh.

KĐTM Thủ Thiêm được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch năm 1996 với quy mô 930 ha (trong đó: Khu đô thị mới 770 ha, Khu tái định cư 160 ha), dân số Khu đô thị mới khoảng 200.000 người, Khu tái định cư khoảng 45.000 người, tọa lạc bên bờ Đông sông Sài Gòn đối diện với quận 1, là một trung tâm mới, hiện đại và mở rộng của Thành phố với các chức năng chính, gồm: Trung tâm tài chính, thương mại, văn hóa, nghỉ ngơi, giải trí và dịch vụ cao cấp không chỉ của Thành phố mà của cả nước, khu vực và quốc tế. KĐTM Thủ Thiêm được quy hoạch là một khu đô thị bền vững, kết hợp chặt chẽ với các điều kiện cảnh quan tự nhiên; đồng thời, tạo ra nhiều không gian mở, các tiện ích, công trình công cộng phục vụ cho cuộc sống cư dân và người lao động. Theo quy hoạch 1/2000 được UBND Thành phố phê duyệt, khu trung tâm đô thị mới Thủ Thiêm thuộc địa bàn các phường An Khánh, An Lợi Đông, Thủ Thiêm và một phần của các phường Bình An, Bình Khánh.

Khu trung tâm đô thị mới Thủ Thiêm được chia làm năm khu vực chính gồm: Khu vực “Lõi Trung tâm” chính, Khu dân cư phía Bắc, Khu dân cư dọc Đại lộ Mai Chí Thọ, Khu dân cư phía Đông và Khu Châu thổ phía Nam.

Tại thời điểm thanh tra, UBND Thành phố đã chỉ định một số nhà đầu tư để đầu tư xây dựng các dự án theo hình thức BT trong KĐTM Thủ Thiêm như:(i) Công ty cổ phần Đầu tư Địa ốc Đại Quang Minh (sau đây viết tắt là Công ty cổ phần Đại Quang Minh) làm chủ đầu tư các dự án (gồm: bốn tuyến đường chính, Cầu Thủ Thiêm 2); (ii) Công ty cổ phần Phát triển Hạ tầng kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh (sau đây viết tắt là CII) làm chủ đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư phía Bắc, hoàn thiện đường trục Bắc – Nam đoạn từ chân Cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ….

1. ƯU ĐIỂM, KHUYẾT ĐIỂM, VI PHẠM QUA THANH TRA
2. Những kết quả chủ yếu đã đạt được

KĐTM Thủ Thiêm được quy hoạch là một khu đô thị bền vững, kết hợp chặt chẽ với các điều kiện cảnh quan tự nhiên; Tổng dân số cư trú thường xuyên khoảng 200.000 người, số người làm việc thường xuyên trên 217.000 người.

Đến thời điểm thanh tra, KĐTM Thủ Thiêm đã giải phóng mặt bằng trên 99%; công tác đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư cơ bản được thực hiện theo quy định với mức giá tương đồng hoặc có nơi cao hơn so với các dự án khác trên địa bàn Thành phố trong cùng thời điểm; ký hợp đồng với một số nhà đầu tư dự án chủ yếu theo hình thức BT như: 04 tuyến đường chính; Cầu Thủ Thiêm 2; Hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư phía Bắc, hoàn thiện đường trục Bắc – Nam đoạn từ chân Cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ…

Trong những năm qua, đứng trước nhiều khó khăn, biến động khó lường về kinh tế, xã hội trong và ngoài nước, nhất là thị trường bất động sản có thời gian bị khủng khoảng; hơn nữa đây là Khu đô thị với quy mô rất lớn, số lượng và phạm vi các hộ dân bị ảnh hưởng rộng lớn; nhưng với sự nỗ lực, cố gắng của các cấp, các ngành và UBND Thành phố trong việc kêu gọi, thu hút nhà đầu tư để triển khai thực hiện, KĐTM Thủ Thiêm đã dần hình thành một khu đô mới thị hiện đại.

2. Những khuyết điểm, vi phạm

Trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng KĐTM Thủ Thiêm, UBND Thành phố và các sở, ngành liên quan đã có những khuyết điểm, vi phạm chủ yếu sau:

2.1. Việc chấp hành pháp luật trong quy hoạch, quản lý sử dụng đất đai

– Về quy hoạch và công tác bồi thường, thu hồi đất, hỗ trợ, bố trí tái định cư đã được kết luận tại Thông báo số 1483/TB-TTCP ngày 4-9-2018 của Thanh tra Chính phủ. Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ còn phát hiện một số khuyết điểm, vi phạm sau:

– UBND Thành phố ban hành Điều lệ quản lý xây dựng KĐTM Thủ Thiêm chưa đầy đủ, kịp thời; không thực hiện việc lập các dự án theo thứ tự ưu tiên và trình duyệt theo quy định theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chỉ lập, trình, duyệt dự án khi đã có nhà đầu tư tham gia mà không theo thứ tự ưu tiên, dẫn đến, việc đầu tư xây dựng các dự án thiếu đồng bộ, khó quản lý, có nơi buông lỏng quản lý việc đầu tư xây dựng, chậm triển khai đầu tư xây dựng…

– Các cơ quan chức năng liên quan của Thành phố đã đề xuất và được Thường trực Thành ủy, UBND Thành phố phê duyệt chi phí đầu tư bình quân cho 1m2 đất thương mại – dịch vụ – nhà ở là 26 triệu đồng/m2, chênh lệch giảm khoảng 50% so với đơn giá đã được các sở, ngành đề xuất ban đầu với lý do loại bớt một số chi phí cho các hạng mục công trình đã được phê duyệt quy hoạch có tổng giá trị là 17.042 tỷ đồng (gồm: Quảng trường trung tâm, công viên bờ sông Sài Gòn, Khu lâm viên sinh thái phía Nam, 06 trường công lập và 05 cây cầu nối từ Trung tâm Thành phố qua KĐTM Thủ Thiêm) là không đầy đủ và không đúng quy định. Ngoài ra, khi đề xuất phương án giá trên, các sở, ngành và UBND Thành phố đã không tính lãi đối với khoản tiền được tạm ứng từ ngân sách nhà nước, dẫn đến, tổng mức đầu tư đã xác định và phê duyệt là không đúng quy định. Việc UBND Thành phố và các sở, ngành lấy giá 26 triệu đồng/m2 làm giá tối thiểu để xác định giá trị quyền sử dụng đất theo phương pháp thặng dư hoặc tự thỏa thuận khi giao đất cho nhà đầu tư tại các dự án trong KĐTM Thủ Thiêm là không đầy đủ, thiếu chính xác và không đúng quy định.

– Toàn bộ quỹ đất trong KĐTM Thủ Thiêm là 221,68 ha được tạo ra bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước, nhưng UBND Thành phố đã sử dụng chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính KĐTM Thủ Thiêm, không thông qua hình thức đấu thầu dự án hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất là vi phạm các quy định về đấu thầu và quản lý sử dụng đất đai.

Như vậy, UBND Thành phố đã sử dụng đơn giá bằng chi phí đầu tư bình quân là 26 triệu đồng/m2 không đầy đủ, thiếu chính xác, không đúng quy định làm giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất thanh toán đối ứng cho các dự án BT, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính KĐTM Thủ Thiêm đã được chỉ định nhà đầu tư, hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá đất theo quy định. Từ đó, các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn (chênh lệch địa tô) từ việc được đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hình thức hợp đồng BT.

Nguyên nhân và trách nhiệm chính đã để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm trên là do lãnh đạo UBND Thành phố không thực hiện đầy đủ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ như “không lập các dự án theo thứ tự ưu tiên để trình duyệt theo quy định; theo đó, giao đất, cho thuê đất trước khi đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính KĐTM Thủ Thiêm, chỉ định nhà đầu tư không đúng quy định…; trách nhiệm liên quan thuộc các sở, ngành như: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban Quản lý KĐTM Thủ Thiêm…

2.2. Việc chấp hành pháp luật trong quản lý đầu tư xây dựng

2.2.1. Đối với các dự án BT hạ tầng

– Tại dự án BT 04 tuyến đường chính:

+ UBND Thành phố chấp thuận chủ trương chỉ định giao cho Công ty cổ phần Đại Quang Minh là Nhà đầu tư Dự án BT khi chưa yêu cầu Nhà đầu tư lập hồ sơ đề xuất và đánh giá các tiêu chuẩn về kinh nghiệm (thiết kế, xây dựng, vận hành, quản lý dự án), chưa đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư (vốn chủ sở hữu, khả năng huy động vốn, năng lực quản lý kinh doanh), không đăng trên Báo Đấu thầu 03 số liên tiếp… là chưa thực hiện đúng quy định về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.

+ UBND Thành phố đã phê duyệt dự án, phê duyệt tổng mức đầu tư là 12.182.175 triệu đồng cho dự án 04 tuyến đường chính trong KĐTM Thủ Thiêm khi chưa làm rõ ý kiến của các sở, ngành liên quan là không đúng quy định; qua thanh tra phát hiện một số khoản phê duyệt không đúng quy định với tổng giá trị 1.519.731 triệu đồng.

+ Công ty cổ phần Đại Quang Minh đang hạch toán chi phí, trong đó, có 25.422 triệu đồng không đủ điều kiện để quyết toán trong chi phí cho Dự án.

+ UBND Thành phố chấp thuận cho chỉ định bổ sung 02 dự án vào hợp đồng BT 04 tuyến đường chính (gồm: Quảng trường trung tâm, công viên bờ sông và Khu lâm viên sinh thái thuộc vùng châu thổ phía Nam, trong đó có hạng mục kè bờ dọc sông Sài Gòn đoạn bao quanh KĐTM Thủ Thiêm); đồng thời, giao, phê duyệt tiền sử dụng đất 07 lô đất và ký hợp đồng BT bổ sung giá trị 1.999.760 triệu đồng khi chưa có dự án được phê duyệt là không đúng quy định về quản lý đầu tư (hiện nay, theo báo cáo của UBND Thành phố, đã hủy bỏ chủ trương giao 07 lô đất trên và sẽ thực hiện tổ chức bán đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định).

+ Quá trình đầu tư, xây dựng, Công ty cổ phần Đại Quang Minh không thực hiện thông báo ngày khởi công tới cơ quan cấp phép xây dựng, tiến hành thi công công trình khi chưa có giấy phép xây dựng tại nhiều hạng mục công trình; hầu hết các dự án thành phần chưa thực hiện đúng tiến độ được duyệt… nhưng các cơ quan chức năng của Thành phố chưa kiểm tra, xử lý kịp thời.

– Tại Dự án BT Cầu Thủ Thiêm 2:

+ UBND Thành phố trình và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho chỉ định Nhà đầu tư, theo đó, UBND Thành phố đã có chủ trương chọn Vinaconex làm chủ đầu tư thực hiện dự án, nhưng sau đó, giao cho Công ty cổ phần Đại Quang Minh, đồng thời, thay đổi quy mô cầu từ 04 thành 06 làn xe nhưng không báo cáo Thủ tướng Chính phủ là không thực hiện đúng quy định; lựa chọn Nhà đầu tư là Công ty cổ phần Đại Quang Minh khi chưa có Báo cáo nghiên cứu khả thi được duyệt, chưa xem xét kỹ đến các điều kiện về năng lực, kinh nghiệm.

+ UBND Thành phố phê duyệt Dự án với tổng mức đầu tư là 4.260.116 triệu đồng, qua thanh tra phát hiện một số khoản chi phí không đúng quy định với tổng giá trị 252.891,830 triệu đồng.

– Đối với dự án BT Hạ tầng Khu dân cư phía Bắc:

UBND Thành phố đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và được chấp thuận cho thực hiện theo hình thức BT nhưng không đăng tải nội dung của dự án lên Trang thông tin điện tử của Thành phố và Báo Đấu thầu; phê duyệt tổng mức đầu tư, trong đó, có một số khoản chi phí không đúng quy địnhvới tổng giá trị 411.884,912 triệu đồng; đề ra biện pháp thi công không phù hợp, phải thay đổi, dẫn đến, chi phí thực tế phải giảm so với tổng mức đầu tư là 118.410 triệu đồng.

2.2.2. Đối với các dự án đối ứng với dự án BT

– UBND Thành phố đã chấp thuận sử dụng quỹ đất sạch trong KĐTM Thủ Thiêm để cân đối, thanh toán cho các dự án BT (04 tuyến đường chính, cầu Thủ Thiêm 2, Hạ tầng khu dân cư phía Bắc…) nhưng không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư (thực chất là chỉ định nhà đầu tư) là không đúng quy định của Luật Đất đai và Luật Đấu thầu. Trong đó, tính tiền sử dụng đất đối ứng để thanh toán cho các dự án BT nêu trên bằng chi phí đầu tư bình quân 26 triệu đồng/m2 là không đầy đủ, thiếu chính xác và không đúng quy định, cần phải xem xét, xác định lại để truy thu, tránh thiệt hại cho nhà nước.

– UBND Thành phố chấp thuận ký và thanh lý Hợp đồng số 09/HĐ-BQL-KH ngày 28-12-2011 (giao đất có thu tiền sử dụng đất), sau đó, chỉ định nhà đầu tư dự án BT 04 tuyến đường chính, cho phép sử dụng giá trị tiền sử dụng đất trên để thanh toán đối ứng là không đúng quy định; theo đó, phê duyệt lại giá trị quyền sử dụng đất khu II làm giảm so với giá trị đã được xác định, phê duyệt tại Hợp đồng số 09/HĐ-BQL-KH 2.479.181 triệu đồng là thiếu cơ sở pháp lý.

– Việc UBND Thành phố ký Hợp đồng BT với Công ty cổ phần Đại Quang Minh, trong đó, xác định giá trị quyền sử dụng đất các khu đất đối ứng để thanh toán Hợp đồng BT là 12.490.687 triệu đồng khi chưa có chứng thư thẩm định giá, chưa có quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất của UBND Thành phố là không đúng quy định của Luật Giá năm 2012 và Luật Đất đai năm 2013. Dẫn đến, chênh lệch giảm tiền sử dụng đất 3.901 tỷ đồng so với giá trị đã được UBND Thành phố thẩm định, phê duyệt trước đó, nguy cơ thiệt hại ngân sách Nhà nước.

Mặc dù, việc xác định giá trị quyền sử dụng đất để thanh toán đối ứng cho dự án BT 04 tuyến đường chính chưa đúng quy định, nhưng UBND Thành phố đã tính tiền sử dụng đất nhà đầu tư phải nộp là 4.225.530 triệu đồng, đã nộp 2.376.000 triệu đồng, số còn lại đến nay chưa nộp là 1.800.529 triệu đồng, cần xem xét tính lãi chậm trả và thu hồi về ngân sách nhà nước theo quy định.

– Việc UBND Thành phố đề nghị để được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận bổ sung dự án mới vào hợp đồng BT đã ký với các chủ đầu tư khi chưa có dự án đầu tư được phê duyệt, chưa tính toán, thẩm định, phê duyệt tiền sử dụng đất là không đúng quy định.

Trách nhiệm để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm trong việc phê duyệt Tổng mức đầu tư, chỉ định nhà đầu tư các dự án BT, ký kết hợp đồng và giao đất thanh toán đối ứng các hợp đồng BT, giảm tiền sử dụng đất thiếu căn cứ như nêu trên thuộc lãnh đạo UBND Thành phố và lãnh đạo các sở, ngành tham mưu như: Giao thông vận tải, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban Quản lý KĐTM Thủ Thiêm.

2.2.3. Đối với các dự án giao đất có thu tiền sử dụng đất

– Các dự án Khu Phức hợp Tháp quan sát và Khu phức hợp Sóng Việt được UBND Thành phố chỉ định nhà đầu tư nhưng không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất; UBND Thành phố đã tính và đã thu tiền sử dụng đất của chủ đầu tư, trong đó, có việc xác định tiền sử dụng đất tại một số lô đất với đơn giá 26 triệu đồng/m2 (bằng chi phí đầu tư bình quân) là không đúng quy định, cần phải được xem xét, xác định lại giá đất để truy thu, tránh thiệt hại cho ngân sách nhà nước.

– UBND Thành phố đã chấp thuận chủ trương chỉ định 02 nhà đầu tư là Tập đoàn Lotte và Vingroup tại 02 dự án (Khu phức hợp thông minh, diện tích 5,012 ha và Khu phức hợp thể thao – giải trí, diện tích 20,047 ha) là chưa thực hiện đúng quy định của Luật Đấu thầu và Luật Đất đai. Tuy nhiên, đến nay chưa tính và thu tiền sử dụng đất của các chủ đầu tư.

Trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc giao đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất, đầu thầu dự án để lựa chọn nhà đầu tư và xác định tiền sử dụng đất phải nộp của các dự án như nêu trên thuộc trách nhiệm của lãnh đạo UBND Thành phố và các sở, ngành tham mưu như: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban Quản lý KĐTM Thủ Thiêm.

2.2.4. Đối với khu tái định cư 38,4 ha thuộc KĐTM Thủ Thiêm

Tại thời điểm thanh tra, các dự án thuộc Khu tái định cư 38,4 ha đã được Thanh tra Bộ Xây dựng và Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm tra và có kết luận. Tuy nhiên, thực hiện hiện ý kiến chỉ đạo của Thường trực Chính phủ tại Thông báo số 68/TB-VPCP ngày 16-4-2019, Thanh tra Chính phủ đã đề nghị UBND Thành phố báo cáo và cung cấp hồ sơ bổ sung. Bước đầu cho thấy: trong 04 dự án đầu tư xây dựng khu tái định cư, trong đó: (i) có 03 dự án được các nhà đầu tư xây dựng hoàn thành, bàn giao và thanh toán với UBND Thành phố để bố trí tái định cư. Hiện nay, do chưa bố trí tái định cư nên UBND Thành phố tiếp tục cho đấu giá để chuyển sang nhà ở thương mại; (ii) còn lại 01 dự án 1.330 căn hộ đã được nhà đầu tư thay đổi thiết kế từ nhà ở tái định cư sang nhà ở thương mại, chuyển nhượng cho người sử dụng 1.122/1.228 căn hộ, đồng thời, UBND Thành phố đã thanh lý hợp đồng đầu tư xây dựng khu tái định cư khi chưa có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ về việc giao đất là không đúng quy định tại điểm i, khoản 2, Điều 118, Luật Đất đai năm 2013.

2.3. Việc quản lý, sử dụng nguồn vốn đầu tư

Việc UBND Thành phố đã phê duyệt và điều chỉnh Dự án bồi thường giải phóng mặt bằng và tái định cư trị giá 38.679.446 triệu đồng là không đúng thẩm quyền quy định tại Nghị quyết số 66/2006/NQ-QH11 ngày 29-6-2006 của Quốc hội và Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 7-2-2005 của Chính phủ; tạm ứng, quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách chưa đúng với quy định tại Nghị định số 124/NĐ-CP ngày 18-5-2004; không hoàn trả tạm ứng hàng năm theo Luật Ngân sách với tổng giá trị 26.315.905 triệu đồng, theo đó, không tính lãi trên khoản tạm ứng từ ngân sách vào chi phí đầu tư bình quân khoảng 10.503.765 triệu đồng (tạm tính đến thời điểm 30-9-2018). Dẫn đến, việc UBND Thành phố lấy chi phí đầu tư bình quânlàm mức giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất các lô đất thương mại – dịch vụ – nhà ở đã giao cho chủ đầu tư các dự án trong KĐTM Thủ Thiêm là thiếu cơ sở pháp lý, chưa chính xác, có khả năng gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước, cần giao cho cơ quan chức năng kiểm tra, làm rõ, nếu có vi phạm, thất thoát thì phải xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.

Theo báo cáo của UBND Thành phố về đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư KĐTM Thủ Thiêm và kết quả thanh tra: tổng chi phí phải trả là: 83.335.879 triệu đồng (gồm: 72.832.879 triệu đồng (chi phí đầu tư) + 10.503.000 triệu đồng (lãi tiền tạm ứng từ ngân sách)); Tổng thu dự kiến đến thời điểm hiện nay là 74.601.480 triệu đồng (trong đó, bao gồm giá trị 55 lô đất còn lại tạm tính theo giá thẩm định tại thời điểm năm 2016). Như vậy, việc đầu tư KĐTM Thủ Thiêm còn mất cân đối vốn khoảng 8.734.399 triệu đồng.

Trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc lãnh đạo UBND Thành phố và các sở, ngành như: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý KĐTM Thủ Thiêm.

3. Nguyên nhân, trách nhiệm chủ yếu dẫn đến khuyết điểm, vi phạm

3.1. Nguyên nhân khách quan:

Những nguyên nhân có ảnh hưởng đáng kể đó là: những khó khăn, biến động khó lường về kinh tế, xã hội trong và ngoài nước; nhất là thị trường bất động sản có nhiều diễn biến xấu bất thường, thay đổi liên tục, có lúc có chiều hướng đi xuống, khó thu hút các nhà đầu tư; cơ chế thực hiện quản lý đầu tư KĐTM Thủ Thiêm cũng như cơ chế thanh toán bằng quỹ đất sạch cho các dự án BT không rõ ràng, có nhiều hạn chế, khó thực hiện.

3.2. Nguyên nhân chủ quan:

Đây là nguyên nhân chính dẫn đến các thiếu sót, vi phạm, chủ yếu là do: việc nhận thức, chấp hành các chủ trương của Thủ tướng Chính phủ và hướng dẫn của các bộ, ngành cũng như các quy định của pháp luật chưa đúng, chưa đầy đủ, có lúc chưa nghiêm trong công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của UBND Thành phố và các sở, ngành tham mưu; sự phối hợp giữa các sở, ngành của Thành phố còn chậm trễ, chưa xác định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ; một số nơi còn thể hiện sự thiếu trách nhiệm, buông lỏng trong quản lý đầu tư và xây dựng, nhiều vi phạm chưa được kiểm tra, xử lý kịp thời. Hậu quả là đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm, gây lãng phí, nguy cơ gây thất thoát tiền của nhà nước với giá trị lớn; xét tổng thể đến thời điểm thanh tra, việc đầu tư KĐTM Thủ Thiêm là chưa có hiệu quả, mất cân đối về tài chính.

1. Kiến nghị

Căn cứ kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ và UBND Thành phố thực hiện một số nội dung sau:

1. Về cơ chế chính sách và chấn chỉnh quản lý

1.1. Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính:

– Tham mưu cho Chính phủ hoặc ban hành các văn bản thuộc thẩm quyền, hoàn thiện các quy định về việc xác định chi phí lãi vay trong phương pháp thặng dư để tính tiền sử dụng đất cho phù hợp, chính xác và khách quan.

– Xem xét hướng dẫn phương pháp phân bổ chi phí dự phòng cho khối lượng phát sinh trong tổng mức đầu tư vào chi phí được tính trong phương pháp thặng dư để tính giá trị quyền sử dụng đất, đảm bảo hài hòa giữa lợi ích nhà nước và doanh nghiệp. Vì chi phí đó là khoản dự phòng khối lượng phát sinh do không lường trước được trong quá trình thực hiện, có thể sử dụng hết hoặc một phần chi phí này.

1.2. Đối với Bộ Tài chính: sớm ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về việc sử dụng quỹ đất sạch báo cáo Thủ tướng Chính phủ để thực hiện việc thanh toán cho các dự án BT nói chung và KĐTM Thủ Thiêm nói riêng.

1.3. Đối với Bộ Xây dựng:

– Xem xét, bổ sung hoặc điều chỉnh quy chuẩn xây dựng, đảm bảo đáp ứng kịp thời cho hoạt động xây dựng ngày càng phát triển; xem xét, xử lý việc xây dựng của Công ty cổ phần Đại Quang Minh không đảm bảo đúng theo quy chuẩn xây dựng mà Thanh tra Bộ Xây dựng đã kết luận.

– Xem xét theo thẩm quyền hoặc báo cáo Thủ tướng Chính phủ quy định rõ thời gian trực tiếp kiểm tra công tác nghiệm thu công trình xây dựng theo Điều 32 Nghị định số 46/2015/NĐ-CP ngày 12-5-2015 của Chính phủ để tránh việc cán bộ kiểm tra kéo dài thời gian trực tiếp kiểm tra, gây lãng phí cho doanh nghiệp khi đưa công trình vào khai thác sử dụng.

1.4. Đối với UBND Thành phố Hồ Chí Minh:

UBND Thành phố cần xem xét và kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý đối với khoản thuế VAT trong các hợp đồng BT như tại dự án BT 04 tuyến đường chính…

2. Về xử lý kinh tế

2.1. Kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo thực hiện xử lý một số nội dung về kinh tế chủ yếu sau đây:

– UBND Thành phố thực hiện thu hồi và hoàn trả ngay khoản tiền đã tạm ứng từ ngân sách Nhà nước không đúng quy định đã đầu tư cho KĐTM Thủ Thiêm đến thời điểm 30-9-2018 là 26.315.905 triệu đồng; sớm có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp để trả nợ các khoản vay ngân hàng đã đầu tư cho KĐTM Thủ Thiêm là 4.286.225 triệu đồng.

– UBND Thành phố nghiên cứu các phương án khai thác quỹ đất còn lại trong KĐTM Thủ Thiêm, tính lại tiền sử dụng đất của các dự án đã giao cho nhà đầu tư; đảm bảo không thất thoát tài sản nhà nước và khắc phục tình trạng mất cân đối khi đầu tư xây dựng KĐTM Thủ Thiêm như Kết luận đã nêu trên.

– UBND Thành phố thu hồi về ngân sách nhà nước khoản tiền sử dụng đất dự kiến thanh toán cho các dự án BT bổ sung đối với Công ty Đại Quang Minh là 1.800.529 triệu đồng và lãi suất chậm nộp từ khi phát sinh đến nay.

– Giao cho Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các bộ (Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu tư), UBND Thành phố và Thanh tra Chính phủ thực hiện xác định đúng chi phí đầu tư bình quân đối với diện tích đất sạch mà nhà nước đã dùng tiền ngân sách để đền bù, giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng KĐTM Thủ Thiêm, trên cơ sở đó, làm mức giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất và lựa chọn nhà đầu tư dự án theo quy định. Trong đó: (i) kiểm tra, làm rõ và báo cáo Thủ tướng Chính phủ đối với khoản lãi trên số tiền tạm ứng từ ngân sách nhà nước khoảng 10.503 tỷ đồng; (ii) xem xét, kiến nghị xử lý đối với khoản chênh lệch do xác định, trình và phê duyệt chi phí đầu tư bình quân 17.042.000 triệu đồng. Các công việc nêu trên đề nghị hoàn thành trước ngày 30-9-2019 để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

– Kiến nghị để giao cho Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán, xác định lại tổng mức đầu tư và giá trị tiền sử dụng đất theo giá thị trường và quy định của pháp luật, nhằm tránh thất thoát tiền của Nhà nước, khắc phục tình trạng mất cân đối vốn như hiện nay đối với các dự án BT đang thực hiện trong KĐTM Thủ Thiêm; trong quá trình Kiểm toán, đề nghị xem xét, sử dụng các kết quả qua thanh tra đã phát hiện như: (i) khoản chênh lệch giảm giữa các quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất để thanh toán cho dự án BT 04 tuyến đường chính thiếu căn cứ và chưa đúng quy định 3.901.705 triệu đồng; (ii) các khoản do phê duyệt tổng mức đầu tư của các dự án BT tăng sai khoảng 1.734.025,50 triệu đồng; (iii) loại khỏi chi phí khi quyết toán Dự án 04 tuyến đường chính 25.422 triệu đồng là khoản chi phí không đủ điều kiện quyết toán vào dự án…

2.2. Đối với các dự án thuộc Khu tái định cư 38,4 ha

UBND Thành phố sớm báo cáo và cung cấp tài liệu, hồ sơ bổ sung theo Thông báo số 68/TB-VPCP ngày 16-4-2019 của Văn phòng Chính phủ để Thanh tra Chính phủ có kết luận bổ sung trong kết quả kiểm tra, rà soát các dự án thuộc Khu tái định cư KĐTM Thủ Thiêm để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

2.3. UBND Thành phố chủ trì thành lập Tổ công tác do 01 đồng chí Lãnh đạo UBND Thành phố làm Tổ trưởng để phối hợp với các bộ, ngành liên quan và Thanh tra Chính phủ thực hiện và xử lý các nội dung chủ yếu sau:

– Rà soát việc thay đổi quy hoạch chi tiết tại các dự án đã và đang đầu tư xây dựng, trong đó, tập trung rà soát các dự án như: Khu dân cư phía Nam đường Mai Chí Thọ…; Rà soát các dự án đã có quyết định giao đất để xem xét, xử lý, tính toán lại giá trị quyền sử dụng đất theo đúng quy định của pháp luật, tránh thất thoát tiền của Nhà nước.

– Kiểm tra, rà soát các dự án đã có chủ trương và ký hợp đồng thực hiện dự án có sử dụng đất với các nhà đầu tư nhưng chưa giao đất để thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo đúng quy định; sớm tiến hành tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án lựa chọn nhà đầu tư đối với 55 lô đất còn lại, trong đó, có bao gồm các lô đất đã được UBND Thành phố có thông báo dừng chủ trương thanh toán cho các dự án BT trong và ngoài KĐTM Thủ Thiêm như: Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình, Cầu Thủ Thiêm 4, kè bờ sông Sài Gòn...

– Rà soát các dự án BT, dự án đối ứng và dự án giao đất có thu tiền sử dụng đất không đúng quy định của Luật Đất đai để xác định lại giá đất theo giá thị trường và theo quy định của pháp luật, tránh thất thoát tài sản nhà nước.

– Chỉ đạo và tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư tiếp tục thực hiện dự án, nhằm sớm hoàn thành việc đầu tư xây dựng KĐTM Thủ Thiêm theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

3. Về xử lý trách nhiệm

– Giao UBND Thành phố chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền như: Ban Quản lý KĐTM Thủ Thiêm; các sở Giao thông vận tải, Tài Chính, Tài nguyên và Môi trường, Quy hoạch – Kiến Trúc, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Viện Nghiên cứu Phát triển Thành phố; các đơn vị Tư vấn, các nhà đầu tư dự án, v.v đã có khuyết điểm, vi phạm đã nêu trong Phần Kết quả và Kết luận thanh tra.

– Thanh tra Chính phủ chuyển Kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với các tổ chức, cá nhân thuộc diện Bộ Chính trị và Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm được nêu trong Kết luận thanh tra này.

– Trong quá trình xử lý về trách nhiệm và kinh tế sau thanh tra, nếu không khắc phục được hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm về kinh tế gây thiệt hại tài sản nhà nước trước ngày 31-12-2019 thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Kết quả thực hiện Kết luận thanh tra báo cáo Thủ tướng Chính phủ đồng thời gửi Thanh tra Chính phủ để thực hiện việc xử lý sau thanh tra theo quy định.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 20/6/2019:

Tuyên án phúc thẩm vụ sự cố y khoa tại Hòa Bình

 Sau bốn ngày nghị án, phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án sự cố y khoa tại BVĐK tỉnh Hòa Bình, sáng 19-6, TAND tỉnh Hòa Bình đã tuyên án năm bị cáo, gồm: Hoàng Công Lương (nguyên BS Khoa Hồi sức tích cực), Trương Quý Dương (nguyên Giám đốc), Hoàng Đình Khiếu (nguyên Phó Giám đốc), Trần Văn Thắng (nguyên Trưởng Phòng Vật tư) và Đỗ Anh Tuấn (Giám đốc Công ty TNHH Dược phẩm Thiên Sơn).

Sau khi Viện Kiểm sát tóm tắt lại vụ án, tòa tuyên phạt Hoàng Công Lương 30 tháng tù, thời hạn tù tính từ ngày áp dụng hình phạt (trừ 14 ngày đã tạm giam) về tội “Vô ý làm chết người”.

Các bị cáo Trương Quý Dương, Trần Văn Thắng, Hoàng Đình Khiếu cùng bị tuyên 30 tháng tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Thời hạn tù tính từ ngày các bị cáo áp dụng hình phạt.

Riêng bị cáo Đỗ Anh Tuấn nhận mức án 24 tháng tù, nhưng được hưởng án treo, thời hạn thử thách 48 tháng kể từ ngày tuyên án phúc thẩm, 19-6-2019, về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Giao bị cáo Đỗ Anh Tuấn cho UBND phường Mễ Trì (Nam Từ Liêm, Hà Nội) giám sát, giáo dục trong thời gian thử thách.

HĐXX cũng tuyên, BVĐK tỉnh Hòa Bình và Công ty Thiên Sơn liên đới bồi thương 9 gia đình nạn nhân và 9 bệnh nhân. Bồi thường mai táng phí cho 9 gia đình nạn nhân mỗi người 60 triệu đồng, trong đó BVĐK tỉnh Hòa Bình phải bồi thường 42 triệu đồng/nạn nhân, Công ty TNHH Dược phẩm Thiên Sơn phải bồi thường18 triệu đồng/nạn nhân.

Tòa cũng tuyên về bồi thường tổn thất tinh thần cho người thân mỗi nạn nhân là 139 triệu đồng/nạn nhân. Trong đó, BVĐK tỉnh Hòa Bình phải bồi thường 97,3 triệu đồng/nạn nhân, Công ty TNHH Dược phẩm Thiên Sơn phải bồi thường 41,7 triệu đồng/nạn nhân. Toàn bộ số tiền bồi thường tổn thất về tinh thần nêu trên được trao cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của nạn nhân.

Ngoài ra, BVĐK tỉnh Hòa Bình và Công ty TNHH Dược phẩm Thiên Sơn liên đới bồi thường tiền cấp dưỡng cho các cháu Nguyễn Thị Ngọc Anh và Lê Nguyễn Minh Hoa lần lượt là 67,6 và 39,3 triệu đồng (con của các nạn nhân đã tử vong).

Đối với chín người bị ảnh hưởng sức khỏe sau sự cố, mỗi người được hưởng 50 triệu đồng, gồm các chi phí bồi dưỡng, thu nhập thực tế bị mất, người chăm sóc. Trong đó, BVĐK tỉnh Hòa Bình phải bồi thường 35 triệu đồng/người, Công ty TNHH Dược phẩm Thiên Sơn phải bồi 15 triệu đồng/người.

Tổng cộng số tiền mà Công ty TNHH Dược phẩm Thiên Sơn và BVĐK tỉnh Hòa Bình phải bồi thường là 2 tỷ 428 triệu đồng. Trong đó, BVĐK tỉnh Hòa Bình phải bồi thường 1 tỷ 699 (được trừ 290 triệu đồng đã bồi thường), Công ty TNHH Dược phẩm Thiên Sơn phải bồi thường 728 triệu đồng

Chuyện một người cháu ngoại: Giã từ cảng thân yêu (Ra đi khi cảng hết khói bom đạn) Phần cuối

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 1 tháng 7 năm 2019.

Chuyện một người cháu ngoại

GIÃ TỪ CẢNG THÂN YÊU

Phạm Tôn

4. Ra đi khi Cảng hết khói bom đạn: 1972

(Tiếp theo và hết)

Cả hai cô vu cho mình là từ ngày chiến tranh đến nay không chịu đến, rồi nói chuyện tầm phào như mọi khi có cô Huệ. Cả hai đều đã biết là mình sắp về báo Nhân Dân, do có nội gián là hai cô bạn ở bên đó đã lén xem mặt mình từ hôm gặp anh Thép Mới . Khi chỉ còn lại hai đứa, mình hỏi thẳng việc cô định đi làm hộ lý, cô có vẻ buồn, thở dài. Đi B về, tôi xin chuyển sang Quân  y viện ngay, nhưng cơ quan không đồng ý… Buồn lắm chẳng muốn làm gì ….

Cô cho biết đã nhận thư tôi, lại nói là vẫn nhớ 16 Hàng Da, nhưng không hiểu sao, có đi qua mà lại không vào. Tôi về, cô tiễn ra tận cổng như mọi khi. Kỳ này lại đi Trường Sơn, đi dài, thật ra tôi cũng chẳng muốn đi nữa. Mồng 6 bắt đầu. Tôi nói đến nơi, thế nào cũng gửi ngay cho một cái lá nhé, không viết một chữ nào cũng được…. Chúng mình cùng cười. Cô bạn hơi e thẹn, lấy tay che mặt…. Mặt to đen, vẫn buồn lắm.

Chủ nhật 10/12/1972 8:50 nhật ký ghi : Những sự việc ghi ở trang trước là là xảy tra trong “ngày hoà bình cuối cùng”. Vì theo như lệnh sơ tán khẩn cấp  thì đến 18 giờ ngày hôm sau, tất cả người già, trẻ em và người không trực tiếp sản xuất, chiến đấu đều phải đi khỏi Hà Nội. Nhưng cho đến hôm nay , Hà Nội vẫn đông vui như thường. Đi đâu cũng gặp trẻ con…Trong thành phố, tin vỉa hè lại cho biết: 15 này sẽ ký hiệp nghị hoà bình.

Mình đang làm những việc cuối cùng ở cảng, mong để lại một kỷ niệm tốt, thiết thực làm nốt những việc mà sau này khi không có mình anh em sẽ dễ dàng thực hiện để giữ vững phòng trào học ở Phà Đen.

15:00 ngày thứ năm 21/12/1972 ,vừa làm xong hai việc quan trọng xách nước đầy cái chum xanh để dự trữ và sửa lại đèn, nến. Tất nhiên cuộn băng cá nhân cũng đã bỏ sẵn trong túi

Tối 18/12/1972, đột ngột có còi báo động. Thế là chấm dứt cái cảnh hòa bình tạm thời. Bắn, bom lại bắn dữ dội hơn. Khoảng hơn hai giờ đêm thì các chú Trung, Nghiên, Mỹ ba công nhân cảng đến ngủ nhờ và cho biết: Khu vực khối 50-51 khu Hai Bà Trưng bị đánh phá. Một vài quả bom cũng thả trúng cảng. Cô Đào Thị Phê hát hay, vui tính, cùng đi Quảng Bình với mình ngày nào đang bế con trong hầm đã bị mảnh bom chặt gãy lìa cánh tay đang ôm con. Cháu nhỏ chết ngay, mẹ cháu mê man… Nhà tôi không có hầm, nên mấy anh em cứ đành nằm mà nghe bom đạn nổ rung trời chuyển đất. Sớm hôm sau, đưa mẹ và hai cháu bé đến 47 Lò Sũ cốt tránh bom nhờ có hầm kiên cố. Đến Cảng, tìm gặp các gia đình người bị nạn. Anh Dụng, người lái xe còn trẻ không nói được một lời… Cô Phê vợ anh vào bệnh viện cấp cứu được một giờ thì tắt thở. Bà mẹ thương cháu lạnh, chạy vào nhà lấy cái chăn ra thì bom nổ. Cụ không biết sẽ sống ra sao… Khối 50-51 là hai xóm lao động san sát những căn nhà nhỏ đông vui là thế, bây giờ chỉ còn là một đám tro tàn âm ỉ nhả khói. Mưa, đường lầy, những người chủ nhà chăm chú bới đống tro, cố tìm những gì còn sót lại, cái bát vỡ, cái soong bẹp

Đám cháy xảy ra thật đột ngột mà dữ dội. Tài sản coi như mất hết. Không ít người, nhất là trẻ con, người già nấp ở hầm đất ngay trong nhà đã bị chết thui. Có cái xác chỉ còn khúc mình, đầu và chân tay bắn đi đâu mất. Có điều lạ là không hề nghe thấy tiếng ai khóc cả. Đám đông lặng lẽ dọn dẹp, cố tìm kiếm, đào bới dưới trời mưa đông lạnh lẽo.

Chiều 19/12, sau những giờ làm việc căng thẳng thì nhận được giấy chuyển sang báo Nhân Dân.

Tối ấy, 19:30 cái giờ mà đáng lẽ ra mình và anh em ở cảng đang ngồi ở thư viện Hà Nội nghe nhà văn Nguyễn Tuân nói về Sống mãi với Thủ đô của Nguyễn Huy Tưởng, thì lại bắt đầu một đêm kinh hoàng mới. Bom đạn liên miên cho đến sáng. Hôm sau, cũng như hôm trước, đúng 12 giờ trưa, giặc lại đến dội bom hơn một giờ mới ngừng, để đến tối 19:30 lại bắt đầu một đêm man rợ mới.

Cậu Khuê đến, cậu sẽ ở tạm nhà mình, mang theo một chồng sách quí. Mình về ngủ ở nhà, tối thứ tư 20 lại là ngày học tiếng Nhật của ba anh em mình và em Minh. Mấy anh em quyết định cứ học, chỉ đổi địa chỉ. Nhưng sau đó lệnh cấm đi lại ngoài đường từ 17:30 đến 22:30 mới thôi. Mình về nhà chỉ là để tiếp sensei (thầy giáo) Lê Văn Thức. Không ngờ, Vũ Tuấn Hùng cũng đến mang theo sách vở. Đúng lúc học mọi khi thì bom nổ. Ngớt đợt bom đầu, Đỗ Xuân Bảo lái cẩu ở Cảng lên ngủ nhờ, cho biết: Đêm 19, cảng lại bị bom phá hỏng nhà cửa, nhưng không ai việc gì. Suốt đêm, hai anh em nằm nghe bom nổ rung chuyển cả nhà.

Hôm nay, báo Nhân Dân ra muộn. Mọi người dân Hà Nội vồ lấy, đọc ngay ở trang nhất: Miền bắc thắng oanh liệt: Trong hơn 30 giờ từ tối 18 đến rạng sáng 20/12 bắn rơi 5 máy bay B52 và 8 máy bay phản lực, bắt sống nhiều giặc lái, bắn cháy ba tàu chiến Mỹ… 8 giờ tối 19/12 Hà Nội bắn rơi một máy bay B52 và 11 giờ đêm lại bắn rơi một chiếc nữa.

Đến 20/12/1972, 4091 máy bay Mỹ đã bị bắn rơi trên miền Bắc.

11 giờ trưa, báo động, bom, bắn. Rồi lại yên, 12:15 lại một đợt mới đến 13 giờ mới thôi. Mình về nhà, chuẩn bị cho những tình huống xấu hơn. Đến Hàng Bông thấy một cột khói to đang bốc cao lên trời. Cứ theo hướng cột khói, mình đi qua phố Hàng Bông, Phan Bội Châu, rồi Trần Hưng Đạo, thì trước mắt mình ở cuối con đường lớn này là một khoảng trống không kỳ lạ. Đâu rồi nhà ga Hàng Cỏ to đẹp bề thế chứa chan kỷ niệm với người Hà Nội. Tất cả chỉ còn là một đống gạch vụn, sau đống gạch khói đen vẫn tiếp tục bốc lên, cao mãi… Nghe nói phía nhà máy điện cũng có cột khói nhưng mau tan hơn. Đêm qua, chúng đánh khu lao động An Dương. Một anh thanh niên ôm con ngủ trên giường cả hai chết ngay trên giường. Người Hà Nội lại một phen tấp nập kéo nhau đi sơ tán. Em Nhàn ở trường về đòi mang cháu Hà đi, mình không tán thành nhưng cũng không dám cản. Mình không nói gì với em Thân và mẹ, nhưng cố ý tránh để cả hai anh em cùng ở một nơi. Dù sao cũng cần một người sống. Còn rất nhiều việc cần đến anh em mình. Mình ở nhà, không có hầm, nhưng còn hơn là cả hai anh em cùng ở một nơi. Sự thật đơn giản đến đau lòng.

Vừa báo động một đợt ngắn, chỉ có bảy phút. Hình như ai cũng có cảm giác rằng hôm nay thể nào chúng cũng đến sớm hơn mọi ngày. Không ai ngạc nhiên. Con người Việt Nam ta thật là dễ thích nghi, thế nào cũng sống được.

Từ trưa, nước máy trong nhà không chảy, điện cũng không có. Nhưng ngoài đường, vẫn có nước máy, đèn điện nhiều đường phố vẫn sáng, tàu điện 17:30 vẫn leng keng chạy.

Hôm nay, ăn vội để về sớm. Chưa đến 6 giờ tối mà đường phố quanh bờ hồ đã vắng. Các nhà rất ít ánh đèn, nói chung đều đóng cửa. Chỉ mấy hàng nước, hàng bánh vỉa hè là còn đốt đèn dầu lù mù cố vớt vát kiếm ăn. Phố xá rất yên ắng. Từng tốp, từng tốp người tiếp tục lên đường đi sơ tán. Xe hơi, xe đạp, đi bộ, cứ thế lên đường. Hai người đi xe đạp trước mình đang trò chuyện. Đến ngã tư, trước khi chia tay mỗi người một ngả, anh thanh niên nói thôi tôi về nhé. Chị bạn không chào lại mà nói: Gớm, hôm qua, bao nhiêu người được thấy tận mắt cái B52 to kềnh nói rơi, đỏ rực đúng như một bó đuốc lớn.

Tối hôm qua, chị Thanh vợ anh Phong ở nhà dưới sinh một cháu trai, 3kg600. Tây Hà Nội 70km có máy bay địch…loa khu phố lại vang lên những lời quen thuộc. Rồi 60km… Trước mắt mình là một mảnh bom to bằng đầu ngón tay một công nhân cảng tặng hôm mình gặp sau trận bom đánh cảng. 19:10, lại một lần nữa báo động ngắn. Chiều nay, em Nguyễn Mạnh An đến chơi, đưa ba cậu bạn đi cùng. Một cậu nhà ở Nguyễn Trường Tộ (… cách 80km) vừa bị phá tan trong trận chúng đánh nhà máy điện trưa nay. An hẹn tối đến ngủ nhà mình, còn rủ cả mấy bạn kia nữa, mình vui vẻ nhận lời, nhưng nói rõ là nhà không có hầm (… cách 50km) thế là hai bạn chào mình ra về. Đến cầu thang, An quay lại nói tối nay em cũng không đến nữa. Cậu Khuê suốt chiều nay không thấy về. Nhà chỉ còn lại một mình mình. Phiêu lưu chăng? Chỉ vì mình không muốn cả nhà tụ họp để đánh bạc với lũ giặc.

Chiều nay, đang tiếp mấy cậu thanh niên thì Đoàn Di đến. Cả nhà Di ở lại chỉ vì không có tiền. Di đã viện đủ mọi lý lẽ để bà mẹ vợ kỹ tính tin là không đi là đúng. Hầm đất an toàn hơn hầm xây, nhà cũng ở khu vực chẳng có mục tiêu nào. Thật ra, có chạy cũng chẳng biết chạy đâu. Ra ngoại thành có khi còn nguy hiểm hơn. Đi xa hơn nữa thì tốn kém mà chắc gì đã ít nguy hiểm hơn. Nói đùa một lúc rồi Di bảo mình gỡ hai tấm kính cất đi. 19:50, vừa báo động 15 phút. Đỗ Xuân Bảo và Tú một công nhân lái cẩu đến ngủ nhờ. Hôm qua, cảng lại bị đánh. Nhà cũ bọn Nguyễn Tiến Trung bị đánh tan. May là không ai việc gì. Rõ ràng đất cảng là một trọng điểm bắn phá của giặc rồi. Đài đang báo tính đến 21/12, trong ba ngày qua 12 B52 đã bị hạ. Mấy anh em lại nói chuyện với nhau về lade phục vụ hòa bình, về Nôben và cả giải Nôben nữa… Đêm êm ả, bí mật như một bàn tay thép bọc nhung. Cuộc sống Hà Nội thật lạ.

Đêm 21/12 bom đạn cho đến sáng. Sớm nay, có lệnh triệt để sơ tán. Tất cả các cơ quan đều sơ tán, chỉ để lại những người chiến đấu, phục vụ chiến đấu. Mình để em Nhàn đưa Hà đi. Thân đi họp, mãi gần 16 giờ vẫn chưa thấy về. Mình đến Lò Sũ. Dì và các em đều đi theo nhà thông gia là cán bộ cao cấp đến đón tận nhà. Không tiện đưa cả chị và cháu theo nên đành lẳng lặng ra đi, không chào hỏi. Thành ra ở sân nhà chỉ còn bà và cháu nội Ánh Hồng hai tuổi. Bà lo nấu bữa chiều, cháu chạy nhảy quanh bà hát Bé bé bằng bông hai má hồng hồng bé đi sơ tán bế em đi cùng. Chăn màn để trên gác, cửa khóa hết, không lấy được. Mình treo giỏ đồ nấu ăn, cả bếp dầu và bô của bé rồi chở bà đằng sau, tay ôm cháu bám cổ, lái xe đạp một tay đưa hai bà cháu về nhà. Về nhà được một lúc thì cậu Tuyên dến gửi một số đồ cậu cho là quan trọng: một túi gạo, một bọc áo quần, mấy cái ngăn cặp lồng. Cậu cười, gần như vui vẻ, thờ ơ, kể là trận 4:30 sáng nay nhà cậu bị sập hoàn toàn. Buồn cười là còn một cái phích nước ở góc tường còn nguyên.

Nguyễn Tiến Trung đến nhà, cho biết cảng bị đánh lần thứ tư. Không ai việc gì cả: công nhân lo thân nghỉ từ chiều. Hình như ông bố và cậu em Nguyễn Thế Hào đều bị nạn trong vụ oanh tạc khu An Dương. Biết mà đành chịu không đến thăm được. Hào là bộ đội chuyển ngành về làm cán bộ công đoàn ở cảng, thay mình phụ trách công tác bổ túc văn hóa hồi mình đi Quảng Bình. Về thì mình lại cùng Hào lo chuẩn bị cho cảng dự đại hội liên hoan văn nghệ toàn cục đường sông. Hào viết hoạt cảnh chèo về công nhân cảng trình diễn cùng bọn ca nam, ca nữ, ảo thuật của mình được khen. Hào chỉ bằng tuổi mình, nhưng cậu ta rất thương mình vì thấy quá ngây ngô. Hào bảo cứ như cậu thì chẳng bao giờ được phân phối cái gì đâu. Cậu đi Quảng Bình mới được cái xe đạp chứ không vợ, con ai phân cho cậu quạt, phích nước, … Cứ để tớ lo cho. Anh nhờ bạn lắp cho tôi một cái quạt nhỏ cho các cháu tôi khỏi nóng. Anh đến y tế, buộc họ cấp cho tôi tiền bồi dưỡng mỗi khi tôi ốm nghỉ 15 ngày. Có lần, tôi đọc báo thấy nói công đoàn Liên Xô gửi vải vóc cho nạn nhân bom Mỹ, tôi lập ngay danh sách, đi điều tra rõ tên tuổi nạn nhân và hoàn cảnh gia đình nạn nhân, lấy chữ ký của phó thư ký công đoàn rồi lên thành phố. Mọi việc xong xuôi trong một buổi sáng, lấy được vải về, chỉ còn đưa đi cho gia đình nạn nhân. Hào thấy tôi chạy đi chạy lại thì hỏi có gì mà vui thế. Tôi kể mọi chuyện thuận lợi đến không ngờ. Hào cười: thế ông được cái gì. Rồi anh cùng tôi chia vải đưa cho các nạn nhân. Hào là thế. Chất phác, thật thà và cũng rất nhiệt tình.

Tối, cậu Khuê mới về. Bệnh viện Bạch Mai của cậu hoàn toàn bị phá sạch. Trưa nay đài loan tin sáng nay Hà Nội hạ ba B52, một F111. Đến hôm nay, Hà Nội đã hạ 11 pháo đài bay B52.

Em Thân liên lạc với trường tìm ra nơi trú bom mới cho gia đình. Thế là bây giờ, mẹ và cháu Ánh Hồng yêu quí đã nằm êm ấm trong một ngách nhỏ dưới sàn một lớp học ở trường Trưng Vương với đầy đủ tiện nghi như bếp dầu, bô, chăn màn. Em Thân cũng trực ở đấy để chờ chuyến xe của trường đưa tất cả đi sơ tán. Thật thương cho chú rể. Đã chuẩn bị đủ bánh kẹo, trà thuốc lá cho đám cưới lẽ ra tổ chức vào hôm nay, thiếp cũng gửi rồi mà bây giờ ngồi trong một cái xó nhỏ dưới gầm trường, lập lòe đèn dầu hàng trăm gia đình nheo nhóc, chẳng khác nào sống thời nguyên thủy trong hang động. Mình muốn mang bớt sách đi cất giấu, nhưng quyển nào cũng thích, tập nào cũng quí. Số quí nhất là tự điển thì lại không muốn xa rời một phút nào. Đành cứ để vậy.

20:05 ghi : 19:45, mở nhật ký, chưa kịp viết hết câu vừa qua một trận báo động 45 phút, có bom nổ sáng trời nhưng không rõ tiếng… thì lại bắt đầu bắn, rồi còi báo động. Thời gian hòa bình quả là có ngắn chưa được 10 phút, mình chỉ vừa lau xong cái thông phong đèn dầu và bắt đầu đốt lửa. Đài đọc Tuyên bố của Chính phủ. Nghe cái đã.

15:50 ghi: Đêm qua, tám lần báo động tất cả. Lần nào còi kéo nhiều lần lên xuống hoặc đài có nói câu Giặc Mỹ âm mưu đánh phá ác liệt thành phố Hà Nội là dự báo có B52. Tiếng máy bay B52 ào ào vang vọng dội xuống từng đợt như tiếng cối xay lúa, nghe âm u ma quái. Chỉ những lần ấy mình mới xuống nhà và gần sáng, lúc B52 hay hoạt động nhất, mới xuống hố cá nhân trước cửa nhà. Mẹ, em Thân, anh Đại chị Thủy và cháu Hồng đều ra hầm dưới các lớp học trường Trưng Vương. Ở đấy, cứ tối đến, có mấy trăm người trú ẩn. Đèn, nến lập lòe trong từng khoang nhỏ rộng nửa mét, ngột ngạt. Sáng, đưa mẹ về. Tối lại đưa đến đấy ngủ. Anh Đại mang bé Hồng đi, mẹ nhất định không chịu đi cùng, không sơ tán nữa. Đi trong khi con cái còn ở nơi bom đạn, để bảo vệ cái mạng già của mình thì đi làm gì. Cả buổi sáng êm ả, nước máy chảy vòi nhỏ, nhưng đã bắt đầu chảy, khéo dùng tiết kiệm thì cũng đủ. Nước ở cái hố cá nhân tròn trước cửa cũng dùng được. Bữa cơm sum họp hiếm hoi thật là vui. Lại có cả một lạng… thịt quay.

Trái với lệ thường, 14 giờ giặc mới bỏ bom B52 ở xa, không rõ ở đâu. Máy bay trinh sát không người lái bay qua mấy lượt rồi, ta bắn rất dữ nhưng không hạ được. Lâu lắm rồi, không hạ được một chiếc nào loại này. Báo Nhân Dân hôm nay có rất sớm, đúng 6 giờ, gần như lệ thường rồi. Nhà in thân yêu của mình dùng cảm, kiên cường lắm.

Chủ nhật 24/12/1972, đã có những đám cưới vắng khách. Nhưng tối đến, hàng trăm xe đạp, khách dự cưới đã nhiều. Không ai ngờ lại có máy bay địch. Báo động. Bắn và máy bay rơi.

Trưa thứ hai 25/12, nhật ký ghi: Đài báo hôm qua bắn rơi máy bay vào buổi trưa. Báo viết tối 24/12 giặc Mỹ bỏ bom khối 44 khu Hai Bà Trưng, xã Thanh Trì. Đúng ngay trước giờ Thiên Chúa giáng sinh.

Đêm qua, cả nhà được một giấc ngủ ngon. Cậu Tuyên ở đài Tiếng nói Việt Nam nên thạo tin cho biết: Thế là hết đợt I. Đợt 2 là từ 26-31 còn đợt 3 tất nhiên là sau 2/1/1973. Cuộc chiến vẫn còn tiếp diễn.

Cả buổi sáng nay mình làm được đúng một việc: Mua dầu. Cả Hà Nội, chỉ còn một nơi bán dầu ở phố Lò Đúc có dầu bán. Người mua rất trật tự. Người bán vui vẻ nhanh nhẹn phục vụ. Lẽ ra hôm nay cửa hàng nghỉ, nhưng bán để phục vụ bà con đi sơ tán. Mấy hôm rồi, cửa hàng vắng khách.

Nước chứa chan, thừa mứa. Trưa nay, lại bắt đầu có điện. Thật kỳ diệu sức sống Thủ đô của những con người Hà Nội thanh lịch, hào hoa.

Sau  mấy đêm ở hầm gầm trường Trưng Vương mẹ mệt rã rời, nôn thốc nôn tháo, cả ngày hôm qua chỉ ăn một bát cháo loãng với ít đường. Hôm nay mẹ đã đỡ ngồi xem báo, rất thích bài Chế Lan Viên viết, xúc động đến rơi nước mắt, nghẹn lời, khi nói lên lòng căm giận lũ giặc tàn ác.

Nhật ký ghi: 22:00 ngày hôm nay có rất nhiều máy bay không người lái trinh sát Hà Nội, lượn đi lượn lại nhiều mà đến giờ này vẫn chưa thấy ném bom. Không hiểu gã Ních lừa bịp này sẽ giở trò gì. Học tiếng Tây Ban Nha rất có kết quả, thích thú lắm, như khám phá ra những miền đất mới. Khuya, Nguyễn Xuân An từ Hàng Gà ghé chơi. Đã chuyển về Cảng, lại làm truyền thanh như trước, hào hứng lắm. Rất yên tâm khi đã có hậu phương vững chắc là cô ca sĩ làng chèo. Mẹ và em Thân đã về Lò Sũ từ tối. Thứ ba, 26/12/1972, suốt đêm cho đến lúc này là 9 giờ 50 phút vẫn yên ắng. Lạ thật… Đến 13:10 mới có báo động. Bắn. Có tiếng máy bay xa. Bây giờ lại im lặng, căng thẳng đợi chờ… Mình ngồi ở gần chuồng gà dưới chân cầu thang gạch, viết mấy dòng này. Mẹ và em Thân vẫn ở Lò Sũ, ngày hai bữa, mình cũng đến ăn. Các em họ Tứ, vợ là Nga và em Minh cũng đều ở đó. Thư viện Hà Nội nơi Nga làm vẫn mở cửa nhưng chẳng có ai đến đọc. Bệnh viện Việt – Đức Tứ làm việc thì quá đông. Cụt chân, cụt tay rất nhiều. Chưa có ai đã vào hố cá nhân mà bị thương cả. Tất cả đều là ở hầm to hoặc chưa vào hầm.

Lũ gà chỗ mình trú ẩn thấy động rủ nhau gáy loạn cả lên, lần lượt từng con, suốt từ lúc có bắn đến giờ như vào các buổi sáng. Quả tình chúng cũng góp phần chống Mỹ bằng cách gọi mọi người thức dậy xem mặt lũ cướp nước ta. Mây trắng đục bao phủ khắp trời. Tiếng gà trống gáy vừa dứt thì lại có tiếng gà mái cục tác báo tin mừng: thêm một ít chất bổ bồi dưỡng sức dân cho người Hà Nội đánh Mỹ.

Bài xã luận báo Nhân Dân hôm nay thật hay, giọng văn hào sảng của Thép Mới rất rõ. Người Hà Nội tự hào. Cả nước ta tự hào vì có Hà Nội là Thủ đô, trái tim đỏ của cả nước.

14 giờ thì báo yên.

19:20 cách Hà Nội 30 km có máy bay địch. Có tiếng súng nổ rồi im lặng. Loa vẫn đọc tin. Hội đồng phòng không yêu cầu không đi ra ngoài đường từ 19:00 đến 5:00. Tây Nam Hà Nội có máy bay địch Đài vẫn hát. Mình vẫn học… 20km có máy bay…hát tiếp Tây Hà Nội 50km có máy bay địch… Vẫn hát, vẫn học… 19:37… 19:50 máy bay địch đã bay xa…19:50, Tây Bắc Hà Nội 30 km có may bay địch Vẫn hát. Học tiếng Nhật. 20 km vẫn hát…học bài Nhật thứ ba 20:15 máy bay địch đã bay xa 20:57 Bắc Hà Nội 70km có máy bay địch.

23:10, mình cố học để bù lại buổi chiều anh Đại về, lo cơm nước cho anh không học được mấy. Vừa đặt mình xuống giường thì báo động. Đài báo, còi rú đều báo hiệu có B52. Mình xuống ngay nhà dưới, Lương ở nhà dưới cũng khoác chăn ra. Hai chú cháu nấp vào gầm cầu thang. Hú vía. Suốt nửa giờ bom rền, bắn rát sáng cả trời, chuyển cả đất. Có thứ đạn gì rất lạ, bắn lên chỉ thấy đỏ như pháo hiệu, lên chậm, đến một độ cao nhất định mới nổ một tiếng rõ lớn, lửa đỏ chói, rồi lại đi tiếp. Có lẽ là tên lửa để hạ B52. Chưa hôm nào căng thẳng như hôm nay. Mấy dòng này là thắp nến mà ghi vội. Nhà trước cửa vẫn đào hầm, tiếng xà beng xào xạo.

15:00 ngày thứ tư 27/12/1972, ghi: Ngay từ rất sớm, đã có báo Nhân Dân. Trang nhất có dòng tít lớn đăng tin tối qua Hà Nội đã hạ 5 máy bay. Mỗi cái mất có bốn phút. Không hiểu mất bao lâu mới làm xong một pháo đài bay, mất mấy chục năm mới sản sinh ra được từng ấy thằng giặc lái.

Sáng nay, mình xuống nhà giặt thì có một anh mắt lèm nhèm đến nhà lấy nước gạo, tay xách cái thùng sắt gỉ. Anh nuôi mấy con lợn ở bãi giữa sông Hồng. Hôm qua, có thằng giặc lái dù đỏ rơi vào thôn, anh và các bạn bắt sống nó. Hôm nay mới rảnh sau khi giao nộp giặc cho bộ đội, anh lại đi lấy nước gạo, quyết nuôi đàn lợn đến 100kg một con.

Đến nhà Đoàn Di, cả nhà đông đủ. Nhà bị bom lần trước đổ, đang xây dựng lại, thì phải ngừng. Di nhờ mình vào thuyết cho vợ và mẹ yên tâm, không đòi đi sơ tán nữa. Nhà không có tiền, cô vợ cũng dũng cảm nhưng làm y tá ở bệnh viện Xanh Pôn thấy người què cụt nhiều quá nên sợ cho các con. Ba đứa trẻ rất vui, nằng nặc đòi chú chiếu phim đèn chiếu cho xem. Ở nhà Di ra, đi qua hồ Ha Le, bến xe Kim Liên, dừng lại một lát trước phố Khâm Thiên. Đó là nơi địch đánh phá dữ dội đêm qua. Gần như cả phố Khâm Thiên sụp đổ, tan nát, vỡ vụn. Phố này đông dân, nhà lại cũ nát, nhất là khu giữa phố phình ra thành một cái ngõ lớn: ngõ chợ Khâm Thiên, dân cư càng đông đúc, nhà cửa càng lụp xụp. Trước bến xe, gần một xóm nhà đổ nát, một anh đứng cạnh một chị thanh niên, tay anh dắt xe đạp, có ý giục chị lên xe cùng đi. Nhưng chị cứ đứng yên, mắt đăm đăm nhìn vào những đống gạch gỗ ngổn ngang, vai rung lên, yên lặng. Ngay cạnh đó, ba thanh niên trẻ hơn, có một cô gái đang nhẹ nhàng dỡ từng thanh gỗ, nhấc từng viên gạch ngói. Họ đang cố bới tìm nhấc khẽ ra từng giò phong lan vôi vữa bám đầy. Mỗi lần nhắc được một giò phong lan treo lên ghi đông xe đạp cô gái lại nở nụ cười và nói nhỏ một câu gì có vẻ âu yếm lắm. Buổi trưa về Lò Sũ ăn cơm, mình kể lại chuyện đó. Thì em Thân nói ngay, chính anh em mình cũng thế, vẫn học, vẫn đọc sách đấy thôi.

Hôm nay, nó đánh lạ quá, không theo qui luật mọi khi. 11:30, 13:15. Có lẽ phải bỏ ngủ trưa thôi. Mình mệt, lại vớ được toàn tập Nghìn một đêm lẻ bằng tiếng Pháp và một tập Những người khốn khổ, thế là xem, xem cho đến lúc vừa dặt mình xuống ngủ thì lại bị dựng dậy ngay. 15:30, B52…Hóa ra không phải, chỉ vì còi báo động hai lần, nên nhầm, chỉ là máy bay thường thôi. Mất đứt 25 phút.

Trời vẫn đẹp lắm. Xanh ngắt, có từng đám mây mỏng. Đài báo mai có gió mùa đông bắc. Biết bao người sẽ bị rét trong đợt này vì tan cửa nát nhà.

18:50 ngày thứ năm 28/12/1972, nhật ký ghi: Đêm qua, nể mẹ quá, minh ngủ lại Lò Sũ. Chín giờ tối có báo động, rồi 10:30 báo động kéo dài. Hôm nay được biết Hà Nội ta đã hạ bốn pháo đài bay B52.

Sáng nay, ra cảng. Lúc đi thì có báo động. Đến lúc báo yên mình đã đạp xe đến lô cốt công đoàn cảng thân yêu của mình. Vẫn chưa lấy được giấy thôi trả lương vì lãnh đạo cảng đang cố nâng cho mình một bậc lương trước khi ra đi. Vì năm 1965 đến cảng nhận lương tạm tuyển 35 đồng mà nay, sau tám năm lăn lộn với mọi phong trào của cảng, làm đủ mọi việc được phân công dù tréo ngoe, dù nguy hiểm, vất vả cũng không từ, đến lúc chia tay này, mới được lĩnh mức lương 45 đồng, bất cứ ai cũng thấy như thế là vô lý, bất công. Nhưng giám đốc mới là ông Hoàng Thế Phiệt lại một lần nữa một mình chống lại cả Đảng ủy và công đoàn. Nhất quyết ông không cho tôi đi, vì thế tất nhiên không có lý do gì lại tăng lương cho tôi để tôi đi. Ông Hoàng Thế Phiệt là trưởng phòng lao động tiền lương của Cục Đường sông, một người cao, đẹp trai, mũi cao, mái tóc bồng bềnh xõa xuống trán, da lại trắng, cặp mắt thường nheo lại khi nào cũng như cười. Tôi gặp ông lần đầu khi ông xuống cảng khảo sát tình hình lao động tiền lương để chuẩn bị cho hội nghị của cục. Tháng 3/68 tôi về xã Thắng Lợi Thường Tín Hà Tây dự lớp học về các biểu mẫu thống kê mới do cục mở. Gặp lại tôi ông nhớ ra ngay cả họ tên còn nói trước hội nghị đây là một tay quản lý nhân lực tiền lương rất cứng. Tôi cho đó là điều đáng chán nhất trong năm 1968. Bao giờ tôi cũng chỉ lo bị cột vào những cái cột ngang cột dọc trong các biểu mẫu kế toán. Bản thân không khi nào biết rõ trong túi mình có bao nhiêu tiền. Tôi kỵ nhất những gì liên quan đến tiền nong.

Một lần gần đây tôi đến cảng có gặp ông giữa đường. Ông hỏi đi đâu. Tôi thành thật trả lời là về lấy giấy chuyển công tác. Ông Phiệt vừa cười vừa nói tôi về đây là tôi kiên quyết không cho cậu đi đâu. Bấy giờ, tôi chưa biết ông sẽ về làm giám đốc mới ở cảng, tưởng là ông nói chơi. Ông Hoàng Văn Bảo lúc này làm thư ký công đoàn thay Mai Văn Sinh ra đi theo nhóm tham nhũng. Tôi nhớ hồi Bác Hồ mất năm 1969, tôi xin đi viếng, ông Bảo hồi ấy là phó thư ký bảo cứ để tớ lo cho. Cứ khất lần mãi cho đến khi tôi phát nản. Nay cũng thế, tôi xin cái giấy thôi trả lương để tôi đủ thủ tục về báo Nhân Dân, ông cũng khất lần, cứ bảo để tôi lo. Nhưng lần này thì là có ý tốt. Ông thật lòng không nỡ để tôi ra đi mà thiệt thòi quá như thế này. Gần đây, ông bị vỡ ruột thừa, có tôi xuống xin chữ ký mới phát hiện đưa đi cấp cứu kịp thời nên không chết. Nhưng phải nằm bệnh viện Việt – Đức khá lâu, vì viêm màng bụng rồi. Nhà xa, tận Thanh Trì, con cái đứa lớn đi xa, đứa ở nhà thì nhỏ quá, vợ không biết đi xe đạp. May nhà tôi gần bệnh viện, hằng ngày đi làm về ghé nhà ông lấy đồ tiếp tế. Ông đã thân, càng thân. Còn đang định tổ chức liên hoan tiễn tôi. Tôi cố thuyết phục ông là lòng ông tôi biết, ông không phải cố lo việc lên lương cho tôi, sau này lại khó làm ăn với giám đốc mới. Tôi chỉ cần đủ giấy tờ để tôi đi thôi. Việc lên lương với tôi ông không phải bận tâm, đừng để hỏng việc lớn của tôi. Tôi bịn rịn chia tay ông già tốt bụng nhưng yếu thế.

Gặp công đoàn xong, tôi ra phòng truyền thanh. Nguyễn Xuân An và anh em thanh niên xung kích Cảng đang chuẩn bị một chương trình ca nhạc. Mình nhận hát bài Mùa xuân trên bến Cảng, xem đó như lời từ biệt khéo bà con anh em Cảng thân yêu.

Trưa hôm nay báo động đến mấy lần. Sau mới biết là chúng đánh khu nhà máy dệt 8/3, khu sản xuất bánh kẹo Hải Châu, và khu nhà ở tập thể Mai Hương. Hóa ra chúng căm thù vải vóc, bánh kẹo, mì sợi và căm thù nhất  là những người làm ra những thứ rất cần cho đời sống người dân thường nhật.

Cả trưa và chiều cùng em Thân đào hầm, mệt đến run cả tay… Máy bay cách 20km … nghỉ tay thôi…

Tối 28/12, 20:00 rồi 21:50, 23:00 có máy bay địch bắn phá Hà Nội. Hôm sau biết là đã hạ hai B52. Đêm ngủ ngon, sáng dậy lại đào hầm. Chiều ngủ cho lại sức. Bây giờ dân Hà Nội có thói quen là ăn cơm chiều sớm, đi ngủ sớm để đêm còn thức mà chạy máy bay. Sáng 29/12, báo động ba lần. Cũng có năm lần nổ súng bắn máy bay không người lái. Mức độ bom xem ra đã đỡ căng. Những người Hà Nội vẫn tiếp tục đi sơ tán. Luôn luôn có tin đồn là đêm này sẽ có một vệt B52 ở chỗ này, chỗ nọ làm người ta lại chạy nháo lên một trận. Tuy vậy, Hà Nội vẫn đông. Em Thân đi xếp hàng cả buổi sáng vẫn không mua được mì. Thịt, trứng, rau vẫn dễ mua. Dễ mua nhất là bia, khi nào cũng đông khách, sẵn hàng bán.

18:30 học tiếng Tây Ban Nha. 19:30 Tây Nam cách 70km có máy bay đài vẫn hát… 20:00, học xong bài số 8, tạm nghỉ, nằm nghe đài còn chờ báo động. Có lẽ hôm nay chúng đổi lịch, sáng mai mới đánh chăng…

Thứ bảy 30/12 16:00 nhật ký ghi: Tối qua, 22:00 dến 23:45 có báo động. Bom xa, ít. Bắn lên cũng ít. 24:00 lại có bắn. Nhưng không có còi báo động. Mình đã vào chăn ấm nên rất nguyên tắc, không ra, rồi ngủ mất lúc nào không biết. Sau một giấc ngon lành, thắp nến, nằm trong màn đọc Tình ca phố Plume hết sức thơ mộng (trích Những người khốn khổ của Huygô) Cả ngày hôm nay, ngoài vài lần có máy bay trinh sát ra, không có báo động hay bắn gì cả. 19:00 theo những nguồn tin đáng tin cậy (như của con một cục trưởng công an) thì ngày mai 31/12/1973 sẽ hoàn toàn hết ném bom. Những tin này không biết bằng cách nào đã lan đi rất nhanh, mà không biết đáng tin đến mức nào. Nó có căn cứ rộng sâu trong lòng người. Đài cũng đang đọc Thông báo của Bộ Tổng tư lệnh tổng kết 12 ngày chiến đấu. Đó càng là căn cứ chắc chắn cho mọi tin đồn trên. Điều mong mỏi của mọi người đang đến gần. Hôm nay, lẽ ra là em Thân cưới. Về đến nhà đã thấy hai bó la dơn hồng và đỏ của một phụ huynh học sinh tặng vì không biết đám cưới đã hoãn. Ở Hà nội dạo này vẫn không ít đám cưới.

Thứ hai 1/1/1973, ghi lúc 17:00 dưới đèn điện. Đêm 30 ngủ ngon. Sáng 31 có máy bay trinh sát. Nhưng đi đâu cũng thấy người người mặc áo quần đẹp. Com lê, cà vạt đủ cả. Hàng hoa nào cũng đông khách. Người Hà Nội mua báo xong lại ra mua hoa. Có người mua cả bó la dơn, có người chỉ mua năm bông đồng tiền. Rồi rủ nhau đi xem xác máy bay rơi ở đường Hoàng Hoa Thám, mà B52 hẳn hoi nhé. Gần sở xe điện Thụy Khuê.

Cả Hà Nội toát lên niềm vui chiến thắng. Nhưng cái vui kín đáo không ồn ào, tưng bừng. Phố Khâm Thiên đổ nát còn đó, không ai quên.

Cái hầm mà hôm từ biệt Cảng, mình đứng hát đã bị nứt. Bom nổ cách có hơn 5 mét. Trên nóc hầm, còn một quả bom không nổ hay chưa nổ.

Thế là mình giã từ Cảng thân yêu khi khói bom đạn vừa dứt.

Sài Gòn 27/5/2019

P.T.

Chuyện một người cháu ngoại – Phụ lục (Thư gửi bạn Ngô Thị Hòa)

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 1 tháng 7 năm 2019.

Chuyện một người cháu ngoại – Phụ lục

THƯ GỬI BẠN NGÔ THỊ HÒA

Phạm Tôn

Lời dẫn của Phạm Tôn: Cụ Ngô Thị Hòa là vợ cụ Đoàn Di (sinh 1937) bạn học với tôi những năm cuối trường trung học phổ thông Chu Văn An Hà Nội, ra trường năm 1958. Cụ Hòa thường viết thư cho tôi, nhất là những khi cụ đọc được các bài về Ông ngoại Phạm Quỳnh của tôi đưa trên blog hay đăng trên các báo. Những năm cuối đời, cụ bị loãng xương ở giai đoạn cuối chỉ ngồi trên giường mà viết cho tôi một lá thư cũng làm cụ rất mệt, nhưng cụ vẫn viết đều đều. Thư cuối gửi tôi, cụ viết những lúc mệt mỏi quá, chán nản, chỉ muốn chết cho xong thì tôi lại lấy lá thư ông viết cho tôi vẫn treo ở đầu giường, đọc xong thì thấy thư thái ngay…  Vợ chồng tôi thật cảm động trước tình cảm của cụ. Bao giờ cũng cùng đọc thư cụ, một người bạn chân thành, chí tình.

Lá thư ấy như sau, chúng tôi xin mời các bạn cùng đọc. Chúng tôi cũng may mắn được em gái gửi cho bức ảnh hai cụ và một cháu nội chụp hồi tháng 7 năm 2007.

—o0o—

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 12/6/2008,

   Bạn Hòa quí mến,

Cứ mỗi lần có bạn kết hôn là tôi lại vui mừng vì mình sẽ có thêm một bạn mới. Và năm mươi năm qua, tôi đã có bạn Ngô Thị Hòa, người phụ nữ ít nói, có cặp mắt một mí, hiền và “nói nhiều” như mắt các cô gái Nhật Bản nổi tiếng chiều chồng. Các cụ ta xưa chẳng nói rồi đó sao… Muốn sướng cái thân thì “Ở nhà Tây, Ăn cơm Tàu và Lấy vợ Nhật”. Tôi cứ bảo ông Di khôn, chọn lấy bà nên sướng cái thân.

Tôi nhớ hồi mỗi tháng cán bộ được 250g thịt, tôi bàn với gia đình thịt để trẻ con ăn, còn người lớn chỉ ăn mỡ khi xào rau thôi. Thế mà một hôm tôi đến nhà 30 Nguyễn Du gặp ông ấy, tôi hỏi ngay bà đâu thì ông ấy gạt cái điếu cày sang một bên cho rộng mặt bàn rồi bảo: “Bà ấy đang rán chả xương sông cho tôi nhắm rượu…” Vẻ đầy tự hào. Tôi không uống rượu, nhưng cũng say với cái tình của bà đối với ông.

Có lần tôi ở Sài Gòn ra, rủ Lê Đăng Quang đến nhà, không gặp cả vợ lẫn chồng. Bà ngoại các cháu trò chuyện rất cởi mở với chúng tôi đủ thứ chuyện, tôi biết là cụ “câu giờ” để giữ chân chúng tôi, chờ ông bà về. Gần 12 giờ trưa, vẫn chẳng ai về. Cụ nhất định bảo chúng tôi ở lại ăn trưa với cụ, nên hỏi tôi muốn ăn gì cụ làm cho. Tôi nói ngay: “Con ở Sài Gòn ra, trông thấy cà chua Hà Nội đỏ mọng thèm quá, hay là bà cho cháu ăn riêu cà chua với mì sợi được không?” Tội nghiệp, bà cụ mừng ra mặt, tất cả nhà có sẵn, “trong tầm tay cụ”. Thế là chỉ ít phút sau, đúng lúc đói ngấu, hai thằng tôi mỗi thằng ăn liền ba tô. Tôi thấy ngon thật sự và Quang cũng khen là ngon quá, khiến cụ cứ cười mãi.

Hôm trước khi đưa vợ vào Sài Gòn định cư cho đến nay, chúng tôi đến 30 Nguyễn Du chào tạm biệt thì gặp cụ đang bán khoai ở đầu phố. Cụ vui vẻ khi nhận ra chúng tôi, mặc dù bấy giờ đã lên đèn. Cụ bảo vào nhà, có Di ở trong đó, nhưng hai chúng tôi chưa vào mà ngồi cạnh trò chuyện với cụ, không muốn để cụ lỡ việc bán hàng mà cũng là để chờ Hòa về. Trời tối hẳn, Hòa mới đạp xe về, đèo sau một bao tải to. Hòa mời chúng tôi vào nhà, khi ấy bạn mới rỡ cái bao to sau xe ra và cho biết: Lá ở bệnh viện rụng rất nhiều, tan giờ làm, chờ xẩm tối mới gom chỗ lá quét lúc trời còn sáng, đem về nhà đun cho đỡ tốn tiền. Bấy giờ, tôi biết Hòa là Đảng ủy viên bệnh viện, không muốn ai thấy việc làm trong sạch nhưng có vẻ “nhếch nhác” của mình. Hình ảnh ấy vợ chồng tôi nhớ mãi và nhiều lần kể lại cho con trai nghe. Quí và thương Hòa vô cùng. Bấy giờ là năm 1982, sắp đến rằm tháng giêng. Năm 1983, tháng 4 thì chúng tôi có cháu Ti.

Sau này, khi đã “đổi đời” bà vào cùng vợ chồng cháu Tâm, chúng tôi vui mừng thấy bà tóc bạc nhưng còn khỏe. Tôi nhớ mãi lời bà tâm sự chân tình là thật lòng bà chỉ muốn vào đây sống với vợ chồng con Minh thôi, muốn bù đắp cho nó con gái một mình lập nghiệp nơi đất khách. Nhưng tôi cũng biết là bà sẽ không vào vì “không nỡ” để bố con nó ngoài đó. Bà vẫn muốn lo cho ông ấy.

Lần em Nhàn tôi ra Hà Nội, tôi bảo thể nào cũng phải đến thăm anh, chị và mang về cho tôi một bức ảnh có hai vợ chồng. Đến nhưng không được làm như khách; để bà phải ra tay lo liệu, vì qua vợ chồng cháu Minh tôi biết bà không được khỏe. Nhưng thú thật là tôi không ngờ bà lại suy hơn tôi tưởng. Tôi hỏi kỹ từng chút mới thấy là mỗi ngày với bà bây giờ là một sự cố gắng. Cho đến sau Tết năm nay, nhận được thư bà, tôi đọc rồi vợ tôi đọc và cả con tôi nữa cũng đọc; cảm động rớt nước mắt khi nghĩ đến việc bà đã phải cố gắng đến thế nào mới viết được một lá thư mạch lạc như thế, chân tình như thế. Và rõ ràng là lại một lần nữa, bà lo “bảo bọc” cho ông, bênh vực ông, sợ tôi giận…

Tôi mong bà mạnh khỏe hơn một chút, gắng sống để thấy đất nước đổi mới, tiến lên hàng ngày, trong đó cái gia đình nhỏ của bà cũng tiến lên. Nhưng không bao giờ quên được những ngày hai vợ chồng nuôi ba con “ăn sung (lấy ở rạp chiếu phim ngoài trời hồ Thuyền Quang nơi Di soát vé!) “ mặc sướng (Quần áo mặc suốt ngày, đứa nào cũng có một cái dây rút rõ dài buộc lên tận cổ cho khỏi… tụt!), hết lòng chăm sóc mẹ già…

Ông ấy nhờ bà nhiều rồi, bây giờ cũng phải để cho ông ấy… thương bà một chút chứ không ông ấy … buồn đấy bà ạ.

Vì thế, tôi ở xa chẳng thăm nom được gì, chỉ xin chúc bà mạnh khỏe hơn một chút, bớt lo nghĩ đi một chút và càng chúc ông ấy khỏe hơn, để sống lâu hơn bà, còn giúp bà sống dễ chịu hơn.

Tôi nói bà biết, chính tôi cũng muốn có ba con như bà, hai trai một gái. Tên đặt sẵn rồi và cũng được mẹ tôi và vợ thông qua. Đó là Trung, Dũng là tên hai thằng con trai và tên con gái là Khiêm. Ba đức tính tôi quí nhất và suốt đời cố rèn luyện, trau dồi. Nhưng, rút cục, chỉ được một “anh Hai –Út” (vừa là trưởng nam vừa là con út) Đứa đầu bị sảy ở Hà Nội do bà ấy vác xe đạp Phượng Hoàng lên gác ba Kim Liên thăm ông anh bà chị tôi, về nhà thì chảy máu ào ạt. Lại ở có một mình. May mà không chết. Đứa thứ ba, sau cháu Ti, thì năm 1985 mẹ bị ung thư, cắt hết.

Tôi nghĩ gì viết nấy, chữ lại xấu nên phải đánh máy, mong bà thông cảm. Bà cho tôi hỏi thăm ông Di và nhắn với ông ấy là “Dù sao, Di vẫn là bạn tốt nhất của Thành”. Bà có tin là tôi hiểu ông ấy không…?

Bạn cụ… rích

Thành

    Tôn Thất Thành

(22/2/1940-22/2/2022)

6 số 2: số đẹp

Một chàng “ngự lâm” đã ra đi

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 1 tháng 7 năm 2019.

TIN BUỒN

Một chàng “ngự lâm” đã ra đi

Lời dẫn của Phạm Tôn: Chúng tôi đau buồn biết tin nhà văn, nhà giáo Phạm Toàn đã từ trần ngày 26/6, tại nhà riêng, hưởng thọ 88 tuổi.

Năm 2007, ông cùng các nhà văn, nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Khánh, Nguyên Ngọc, Ngô Quốc Chiến và Phạm Xuân Nguyên dịch Tiểu luận viết bằng tiếng Pháp trong thời gian 1922-1932 của Phạm Quỳnh do Nhà xuất bản Tri Thức – Trung tâm Văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây xuất bản.

Tự ông viết lời giới thiệu và biên tập sách này.

Nhân dịp này, xin mời bạn đọc bài trên trang 15 báo Tuổi Trẻ ngày 27/6/2019, của Phạm Xuân Nguyên, một trong những người dịch sách này.

—o0o—

Tên chàng là Phạm Toàn (1932-2019). Chàng đã “giã từ cõi thực để vào hư” khi ngày 26-6 sắp bước đến giờ thứ bảy. Căn bệnh K phổi đã kéo chàng đi khi chỉ còn năm ngày nữa (1-7) là dịp sinh nhật lần thứ 88 của chàng.

Chàng đã quên lời “quán triệt” của cháu con, bạn bè là phải khỏe lên để đến ngày đó làm một sinh nhật vui chung cho cả ba chàng “Ngự lâm Nhâm Thân 1932” – cùng với nhà văn – dịch giả Dương Tường (4-8) và nhà văn Nguyên Ngọc (5-9).

Bạn đừng ngạc nhiên khi thấy tôi gọi Phạm Toàn U90 là chàng. Vì Phạm Toàn rất trẻ.

Chàng sống cuộc đời không phải bằng tuổi tác mà bằng sự đam mê, nhiệt huyết, tin tưởng, đắm say, thất vọng, vỡ mộng, yêu ghét, cuồng nhiệt, say sưa với tất cả những việc mình làm, những người mình gặp, những ước mơ, dự định đã có và sắp sửa. Hào hiệp, phóng khoáng, bao dung là tiếng cười Phạm Toàn.

Chàng đi để lại tiếng cười. Ẩn đằng sau cái cười oang Phạm Toàn là những nghĩ suy cho tương lai.

Cánh buồm vẫn ra khơi

Chàng lập ra nhóm Cánh Buồm để làm giáo dục khi đã ở tuổi tám mươi. Trẻ em nước Việt cần phải được hưởng thụ một nền giáo dục khai phóng, nhân bản thông qua một hệ thống dạy và học lấy học sinh làm trung tâm, phát huy cao độ năng lực tư duy độc lập của trẻ – đó là điều chàng tâm niệm, và cố công giương một cánh buồm lướt sóng ra khơi.

Cùng với các đồng nghiệp, bạn hữu, chàng đã làm cho Cánh Buồm trở thành một nơi thu hút các bạn trẻ cũng giàu nhiệt huyết, và được truyền cảm hứng từ chàng, tham gia sáng tạo, đem những cuốn sách giáo khoa do Cánh Buồm biên soạn ứng dụng vào thực tế giảng dạy ở nhà trường.

Các trường Olympia, Gateway ở Hà Nội đã là những nơi cho ông già Phạm Toàn được sống trẻ, cùng các thầy cô và học sinh biến những điều mong ước của mình, từ con chữ trong sách đến việc học ở trường, thành hiện thực, từ đó lan tỏa đến những trường khác.

Cho đến tận những ngày cuối đời, điều chàng canh cánh nhất vẫn là chưa viết xong phần sách giáo khoa cho bậc trung học phổ thông. Với ai đến thăm, chàng cũng đều nói còn muốn sống lắm, sống để viết cho xong trọn bộ sách giáo khoa của Cánh Buồm.

Những giờ phút tỉnh táo vui nhất của chàng là khi được các cô giáo đến thăm ôm đầu, thơm má như ông cháu trong nhà, và nhìn mắt ai cũng thấy một Cánh Buồm. Phạm Toàn đã xa bến nhưng Cánh Buồm vẫn ra khơi với gia tài đầy thuyền chàng để lại là những sách chàng viết về giáo dục và tủ sách tâm lý học giáo dục do chàng lập.

Càng cao tuổi càng hồn nhiên

Phạm Toàn còn là một nhà văn với bút danh Châu Diên, cái tên nghe đâu lấy từ một từ tiếng Trung chỉ người hay hút thuốc. Từ tập truyện đầu tay Mái nhà ấm (1959) đến tập truyện cuối Sấm trên núi (2010), với gần mười đầu sách, chàng đã góp mình vào văn học một lối viết truyện và tiểu thuyết dí dỏm, thông minh và sâu sắc.

Sáng tác nổi bật của chàng là tiểu thuyết Người sông mê (2003).

Ngoài viết, chàng còn là một dịch giả tiếng Pháp, cả sách văn học và chính trị xã hội. Bản dịch bộ sách Nền dân trị Mỹ của Alexis De Tocqueville là một đóng góp lớn của chàng cho tiến trình dân chủ hóa xã hội nước ta hiện thời.

Thế hệ chàng học hành dở dang rồi cầm súng chống ngoại xâm vậy mà nói và viết tiếng của “kẻ thù” cứ là uyển chuyển, linh hoạt rất văn chương, văn hóa. Tôi thường bị chàng xoa đầu chê về cái chuyện ngữ âm kém là vậy.

Phạm Toàn càng cao tuổi càng hồn nhiên – một đặc tính trời cho của người nhân trí thực sự. Chàng coi cái sự ở đời thấy việc phải làm, thấy cái đúng là bênh, thấy cái sai là phê như là lẽ tự nhiên của một con người bình thường, của một người dân.

Ở chàng, tư cách công dân, tư cách trí thức, tư cách nhà giáo, tư cách nghệ sĩ hòa quyện một cách chân thực, tự nhiên để mỗi khi chàng lên tiếng trước bất kỳ vấn đề gì thì cũng đều thành thực và có sức thuyết phục. Chàng có nguyên tắc của mình nhưng sẵn sàng chấp nhận tranh luận, đối thoại để đi tới sự thật trong mỗi việc làm, mỗi hướng đi. “Mọi người vì một người, một người vì mọi người”, đúng tinh thần ngự lâm quân!

Chín năm trước, đúng ngày sinh của chàng, tôi có làm một bài thơ tặng gọi là “Sinh một Phạm Toàn”, gồm mười khổ. Sinh ra một Phạm Toàn là trời đất, cha mẹ, vợ chồng, phụ nữ, bạn bè, văn chương, trang mạng, giáo dục. Nay chàng về cõi khác, tôi nối thêm một khổ tiễn biệt chàng:

Cái chết sinh ra một Phạm Toàn

Tám mươi tám tuổi cõi trần gian

Ra đi còn tiếc chưa xong việc

Chắc sẽ mang theo xuống suối vàng.

Hồn chàng còn luẩn quất trần gian mà đọc được chắc lại cười mắng tôi: Mày lo mà giúp Cánh Buồm đi, thằng Phạm em hư kia!

Phạm Xuân Nguyên

Nhận diện lại Nam Phong tạp chí

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 1 tháng 7 năm 2019

100 năm Nam Phong Tạp chí

(Bài thu từ tapchisonghuong.com.vn lúc 10:04 ngày 19/7/2017)

Nam Phong tạp chí tồn tại qua 17 năm (1917 – 1934) với hơn 210 số, song dấu ấn của nó vang mãi, đến 100 năm sau vẫn còn nhiều giá trị được ghi nhận thêm cũng như cần đánh giá lại.

Từ lúc ra đời, Nam Phong đã khiến tầng lớp nhà văn, trí thức ở Việt Nam say sưa theo dõi. Người ta có thể học được trên mặt báo nền văn minh phương Đông, văn minh Pháp, tư tưởng nước Nhật, Tàu, và âm hưởng thi phú Hán ngữ đầy sinh khí thời cuộc. Giới phê bình đánh giá Nam Phong như một bách khoa toàn thư, giữ vai trò của một Viện Hàn Lâm; các nhà biên tập của Nam Phong là những nhà văn hóa, đã nỗ lực xây dựng tờ báo trở nên một cơ quan ngôn luận có tầm ảnh hưởng và có đóng góp hết sức quan trọng trong nhiều lĩnh vực, nhất là trong quá trình hiện đại hóa văn học và ngôn ngữ.

Chủ bút Phạm Quỳnh – một tấm lòng yêu nước, yêu dân nồng nàn và sâu sắc. Là người am hiểu sâu rộng về nhiều lĩnh vực văn hóa Đông Tây, qua Nam Phong tạp chí, cụ Phạm đã nêu cao tinh thần gìn giữ quốc hồn quốc túy, gìn giữ nền văn hóa lâu đời để phát triển đất nước, đồng thời xóa dần các khoảng cách so le lịch sử, đưa nền báo chí non trẻ của nước ta ngang tầm với thế giới.

Chuyên đề 100 năm Nam Phong tạp chí, qua góc nhìn chuyên sâu của các nhà nghiên cứu ở Huế và Hà Nội, Sông Hương hầu mong độc giả có được cái nhìn đầy đủ, xác thực hơn về nhà văn hóa kiệt xuất Phạm Quỳnh và tờ tạp chí đã không dễ dàng đứng vững trong thời kỳ biến động của đất nước; trong đó người chủ bút như vị thuyền trưởng đã chèo lái con thuyền ấy.

Nhận diện lại Nam Phong tạp chí   

PHẠM PHÚ PHONG

“Ở các nước văn minh tiên tiến thì văn học đều có trước báo chí, mà ở nước ta thì chính lại nhờ báo chí xây dựng nền văn học.”(1) (Thiếu Sơn)

1. Số đầu Nam Phong tạp chí ra ngày 1/7/1917, tính đến nay đã tròn 100 năm. Đây là tờ báo bách khoa nguyệt san, khổ 19×27,5cm, gồm hai phần: chữ Quốc ngữ và chữ Hán, mỗi phần có khoảng từ sáu mươi đến bảy mươi trang. Bắt đầu từ năm 1923 trở về sau, tạp chí có thêm phần phụ trương bằng chữ Pháp và từ số 195, ra ngày 1/5/1934, Nam Phong chuyển thành bán nguyệt san, nhưng chỉ tồn tại đến cuối năm thì đình bản. Louis Marty, Giám đốc Phòng An ninh chính trị của phủ Toàn quyền Đông Dương là người đứng ra sáng lập tạp chí, Phạm Quỳnh (hàn lâm viện trước tác) làm chủ bút phần chữ Quốc ngữ, Nguyễn Bá Trác (hàn lâm viện thị giảng) làm chủ bút phần chữ Hán và ông Lê Văn Phúc, chủ nhà in Đông Kinh làm quản lý kiêm luôn việc phát hành báo. Tòa soạn đóng tại số 80 phố Hàng Gai, Hà Nội. Qua 17 năm tồn tại, nhân sự của ban biên tập cũng có sự vận động thay đổi: Phạm Quỳnh, Nguyễn Bá Trác, Dương Bá Trạc, Nguyễn Bá Học, Nguyễn Hữu Tiến, Phan Khôi, Tản Đà, Hoàng Tích Chu, Nguyễn Mạnh Bổng (1917 – 1922); Phạm Quỳnh, Lê Dư (phụ trách phần chữ Hán thay cho Nguyễn Bá Trác), Nguyễn Hữu Tiến, Nguyễn Trọng Thuật, Nguyễn Đôn Phục, Nguyễn Triệu Luật, Hoàng Ngọc Phách, Trần Trọng Kim, Phạm Duy Tốn, Vũ Đình Long (1922 – 1925), Nguyễn Trọng Thuật (thay Phạm Quỳnh), Lê Dư, Nguyễn Hữu Tiến, Bùi Kỷ, Vũ Đình Long, Nguyễn Tường Tam, và một số văn nhân thi sĩ phương Nam như Đông Hồ, Mộng Tuyết, Nguyễn Văn Kiêm, Trúc Hà (1925 – 1932); Nguyễn Tiến Lãng, Lê Văn Phúc, Nguyễn Trọng Thuật, Nguyễn Hữu Tiến, Nguyễn Đôn Phục, Đỗ Đình Thạch.

Nam Phong được thành lập theo “chủ thuyết” của Toàn quyền Đông Dương Albert Sarraut, một người đã từng làm báo, từng là biên tập viên thường trực cho tờ La Depêche du Midi ở Toulouse, hiểu rất rõ về sức mạnh của báo chí, nên mục tiêu của tờ báo là quá rõ ràng, là nhằm “cung cấp cho giai cấp sĩ phu và trí thức An Nam những bài chính xác ngỏ hầu họ quan niệm được cái vai trò của người Pháp trên thế giới về phương diện văn hóa, khoa học và kinh tế. Tạp chí mới này, lấy tên là Nam Phong, sẽ đăng những bài phân tích chính xác về những tác phẩm khoa học và văn chương hay nhất, tiểu sử những nhà bác học danh tiếng của chúng ta, những sự mô tả đẹp đẽ về nước Pháp, những bài phiên dịch những truyện ngắn hay tiểu thuyết… Ngay sau khi phát hành, tạp chí này đã hoàn toàn thành công trong giới độc giả trí thức mà nó muốn chinh phục và nhóm người nầy lần đầu tiên đã tìm thấy được một cái gì tương đương với những sách vở mà họ đã gửi mua từ bên Tàu trước đây”(2). Ngay cả việc in câu nói của Tổng thống Mỹ Roosevelt lên trang bìa của tạp chí, cũng cho thấy dụng ý chính trị của thực dân: “Có đồng đẳng mới bình đẳng được”. Câu nói như một lời đề từ, vừa khuyến dụ, vừa có ý chê bai trình độ văn minh thấp kém của người An Nam. Cái tên Nam Phong bắt nguồn từ bài cổ thi của Trung Hoa dưới thời vua Thuấn (2.255 năm TCN) với cái nghĩa là ngọn gió khai hóa, cải tạo xứ An Nam.

Ngoài mục tiêu ca ngợi người Pháp, phổ biến nền văn minh Pháp, A.Sarraut và L.Marty còn muốn dùng Nam Phong cách ly sự ảnh hưởng của người Trung Hoa đối với nước ta, đồng thời chống lại sự tuyên truyền, nói xấu của người Đức đối với người Pháp ở các nước thuộc địa, khi ở bìa sau của tạp chí có in hình “rồng Nam phun lửa diệt Đức tặc”. Louis Marty cũng đã từng thừa nhận rằng: “Tờ báo này nay tên là Nam Phong, viết bằng chữ quốc ngữ và chữ Nho, nhằm mục đích gieo rắc một cách khéo léo và sâu đậm ảnh hưởng của nước Pháp vào giới sĩ phu ở khắp ba kỳ, kể luôn các tỉnh Trung Hoa giáp giới Bắc Kỳ”(3). Vì vậy, hàng tháng chính phủ thuộc địa đã trợ cấp cho tạp chí 400 đồng, nhằm hỗ trợ chi phí cho tòa soạn và ấn loát (4, tr.211).

2. Về nội dung, những số đầu Nam Phong gồm có tám mục: luận thuyết, văn học bình luận, triết học bình luận, khoa học bình luận, văn tuyển, tạp trở, thời đàm và cuối cùng là tiểu thuyết. Về sau, tạp chí có thêm những mục như tùng đàm, hài văn kỷ yếu, tồn danh thần lục, yếu lược về kinh tế. Nhưng làm nên hồn cốt, diện mạo đặc sắc và khẳng định vị trí của Nam Phong là các chuyên mục văn học, triết học và khoa học. Về triết học, tạp chí chủ trương truyền bá tư tưởng triết học của phương Tây, nhằm cải biến nhận thức truyền thống của người Việt thoát khỏi ảnh hưởng tư tưởng triết học Nho giáo, dịch và đăng những công trình triết học của Déscartes, Bergson, Voltaire, Julessimon, J.Rousseau, Montesquieu…(Chẳng hạn, Phạm Quỳnh dịch và giới thiệu học thuyết của Voltaire in trên số 114, hoặc Thượng Chi (bút danh của Phạm Quỳnh) dịch thuyết Tự do luận của Julessimon in trên số 121). Ngay trong Mấy lời nói đầu in ở số đầu tiên, ra ngày 1/7/1917, chủ bút Phạm Quỳnh đã nói rõ: “Trong những bài bình luận về triết học, chúng tôi lấy cái chiết trung chủ nghĩa làm cốt, nghĩa là không thiên về một học thuyết nào, cái nào hay cũng thâu nhặt lấy. Nhưng cái tôn chỉ của chúng tôi là giúp cho sự tiến bộ của quốc dân về đường tri thức, về đường đạo đức, thì tất khuynh hướng về cái “duy tâm chủ nghĩa” hơn là cái “duy kỹ chủ nghĩa”. Vậy về đường tư tưởng, chúng tôi thiên trọng cái triết học của nước Pháp, vì cái triết học Pháp thực là gồm cả bấy nhiêu cái khuynh hướng “duy tâm”, “duy tha” mà thực tế đáng làm mẫu cho cái lý tưởng mới của ta”. Về văn học, tạp chí dịch và giới thiệu văn học Hy La, các tác giả văn học Pháp như thơ của Charles Pierre Baudelaire, truyện ngắn của Guy de Maupassant… Văn học trong nước được giới thiệu ở mục văn tuyển, chọn đăng thơ của các tác giả thành danh trong quá khứ (Bạch Vân thi tập của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Khóc quan thượng thư Vân Đình Dương Khuê, Đùa ông bạn điếc của Nguyễn Khuyến…), thơ của các tác giả đương thời (Đông Dương tổng ca của Tôn Thất Pháp, Chơi chùa Ngũ Hành, Tới Ải Vân không gặp bạn của Trần Hữu Giương…), hoặc văn xuôi, mà chủ yếu là truyện ngắn (Lòng yêu nước của Mân Châu Nguyễn Mạnh Bổng, Đồng tiền nói chuyện của Điếu Hoàng…). Về khoa học, tạp chí giới thiệu những phát minh/ kiến thức mới mẻ của phương Tây, như bài viết về kỹ thuật đóng tàu ngầm của kỹ sư người Pháp Laubeuf, bài Tâm lý học-định lệ của cảm giác (Nguyễn Triệu Luật dịch), hoặc các bài viết về khoa học thường thức như Mấy lời về phép vệ sinh (Phan Khôi dịch), Bệnh lao có chữa được không của Phạm Quỳnh, Cái hại thuốc lá của Mã Nhân… Nhìn chung, nội dung tạp chí đã đề cập đến nhiều vấn đề, nhiều lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống của con người, xứng đáng với sự tôn vinh là bách khoa tạp chí đương thời. Nhà phê bình Vũ Ngọc Phan cho rằng: “Muốn hiểu biết những vấn đề tôn giáo hay văn học, những thơ văn Việt Nam từ xưa cho đến thế kỷ thứ XIX, để hiểu hơn lịch sử hay cuộc đời của những nhân vật lịch sử Việt Nam, những vấn đề chính trị hay xã hội Âu châu… chúng ta chỉ cần đọc theo dõi tạp chí này. Chỉ cần đọc tạp chí Nam Phong cũng có thể mở mang kiến thức được” (5, tr.210).

Về hình thức, tùy thuộc vào nội dung phản ánh và khuôn khổ của các chuyên mục mà các tác giả lựa chọn một thể tài để chuyển tải thông tin đến với người đọc, trong đó đáng chú ý là những bài bình luận hoặc những phản ánh có tính chất phóng sự, đã cung cấp một nội dung chuyên sâu về một vấn đề tư tưởng, văn hóa – xã hội. Tạp chí có đăng tải thể tài tin, nhưng thường nằm trong mục tạp trở hoặc thời đàm, phản ánh những sự kiện diễn ra trong tháng trước, về chính trị, văn hóa, ngoại giao của thế giới, mà chủ yếu là của nước Pháp. Về tin trong nước, tạp chí đăng tải những sự kiện liên quan đến các hoạt động và công việc của các chính khách Pháp ở nước ta và các quan lại triều Nguyễn. Tất nhiên, tin thời kỳ này còn hạn chế về kết cấu, thiếu sự cô đọng, súc tích, đôi khi tối nghĩa. Chẳng hạn, tin sau đây in trên số 19 (1919): “1 tháng 1 (năm 1919) – Điện Paris: Quan giám quốc Wilson từ Paris đi sang chơi bên Ý-đại-lợi (Italia) thăm vua Ý/ Tới thành Rome là kinh đô nước Ý, vua cùng hoàng hậu ra đón, nhân dân nghênh tiếp thật long trọng. Quan Wilson đến thăm điện Panthéon là nơi lăng tẩm các vua Ý. Ngài lại đến Capitole là thị sảnh thành Rome, dân tặng ngài chức công dân thành Rome. Ngài vào yết kiến đức Giáo Hoàng ở điện Vatican. Ngày 5 tháng 1 ngài từ Rome đi ra thành Gênes, quê ông Christophe Colomb là người đã tìm ra châu Mỹ trước nhất, năm 1692. Ngài mang một vòng hoa đến viếng mả ông, có đọc mấy lời, nhân dân nghe rất cảm động, có người muốn nắm lấy vạt áo, cầm lấy tay ngài mà hôn. Ngày 7 lại trở về Paris”. Bình luận là thể tài chiếm ưu thế trên tạp chí Nam Phong. Ít nhất có ba chuyên mục được đặt tên là bình luận: văn học bình luận, triết học bình luận, khoa học bình luận, và ngay cả các chuyên mục khác không gọi tên là bình luận, nhưng đều được viết dưới dạng bình luận: Tiếng dùng trong quốc văn (Nguyễn Văn Ngọc, số 19), Bàn về tiếng An Nam (Dương Quảng Hàm, số 22), Chữ Pháp có dùng quốc văn An Nam được không? (Thượng Chi, số 22), Đàn bà phương Đông (Nguyễn Đôn Phục, số 101)… Phần lớn những bài bình luận đều sử dụng phương pháp diễn dịch, chứ không phải quy nạp, nên thường diễn giải dài dòng, thiếu sự chặt chẽ trong kết cấu. Điều đáng chú ý là trên tạp chí này đã xuất hiện một số bài viết có tính chất phóng sự – du ký có giá trị bền vững, được coi là sự mở đầu cho phóng sự hiện đại trong quá trình hiện đại hóa nền văn học nước ta những năm đầu thế kỷ XX: Mười ngày ở Huế (Phạm Quỳnh), Cuộc chơi trăng sông Nhuệ (Mai Khuê), hoặc các phóng sự dài kỳ Một tháng ở Nam Kỳ (Phạm Quỳnh), Hạn mạn du ký (Nguyễn Bá Trác)…

3. Như đã nói, Nam Phong ra đời với mục tiêu chính trị rõ ràng nhưng, các nhà biên tập của nó là những nhà văn hóa, đã nỗ lực xây dựng tờ báo trở nên một cơ quan ngôn luận có tầm ảnh hưởng và có đóng góp hết sức quan trọng trong nhiều lĩnh vực, nhất là trong quá trình hiện đại hóa văn học và ngôn ngữ.

Đương thời, nhà phê bình văn học Thiếu Sơn từng cho rằng, “có những kẻ không hiểu biết gì về văn chương Pháp và Trung Hoa, nhưng với tạp chí Nam Phong họ có thể có được một trình độ tri thức cần thiết cho cuộc sống hằng ngày. Những học giả chỉ cần đọc tạp chí này cũng có được một kiến thức rộng rãi. Và trong khi đọc tờ Nam Phong người ta cũng có thể học hỏi được nền văn hóa phương Đông” (6, tr.176). Đăng tải những tác phẩm văn học nước ngoài, không chỉ dừng lại ở việc giới thiệu thành tựu, đánh thức và vun đắp thị hiếu và năng lực thẩm mỹ, mà còn mở ra môi trường giao lưu văn hóa, tiếp thu và phát triển các yếu tố văn hóa hiện đại. Những thành tựu nổi bật của nền văn học Pháp thế kỷ XIX lần đầu tiên được giới thiệu với độc giả nước ta, với nhiều trường phái, nhiều trào lưu, nhiều hệ thống quan niệm. Chỉ tính riêng tiểu thuyết, Nam Phong đã trình chánh nhiều tác giả tiêu biểu của văn học Pháp như Alfred Victor de Vigny, Henry Bordeaux, Paul Bourget, bên cạnh tiểu thuyết chương hồi của Trung Hoa, như Tuyết hồng lệ sử, Song phượng kỳ duyên, Lục mẫu đơn, Phong kiếm xuân thu… Về văn học trong nước, Nam Phong ủng hộ và tạo điều kiện cho nhiều khuynh hướng mới trong văn học ra đời và khẳng định vị trí trong lịch sử văn học nước ta. Những tác phẩm văn xuôi được coi là mở đầu cho dòng văn học hiện thực phê phán ở nước ta, đều xuất hiện trên tạp chí này: Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn (in số 18/1918), Câu chuyện một tối của người tân hôn của Nguyễn Bá Học (in số116/1920) hoặc bài thơ Khuê phụ thán của Thượng Tân Thị làm thay lời vợ vua Thành Thái thương nhớ đến chồng (vua Thành Thái) con (vua Duy Tân) bị chính quyền thực dân đày sang châu Phi (in số 112/1919)… Là sự tiếp tục và thay thế cho Đông Dương tạp chí đã bị tàn lụi và “thay tên đổi họ”, nhưng Nam Phong còn làm được nhiều hơn thế, có tầm ảnh hưởng trong đời sống tinh thần tư tưởng, văn hóa – văn học cả nước, nơi thu hút và qui tụ nhiều học giả, nhiều gương mặt văn hóa của đất nước. Cũng chính từ văn học, đã thúc đẩy ý nghĩa văn hóa lấn át mục tiêu chính trị, mà nhà đương cục đề ra ban đầu làm mục tiêu cho tạp chí.

Cố nhiên, ở một mức độ nào đó, Nam Phong vẫn chưa hoàn toàn thoát khỏi lối văn biền ngẫu, lối đặt câu bốn chữ, sáu chữ hoặc sử dụng quá nhiều điển tích, điển cố, trộn lẫn với những câu văn Pháp chưa thuần thục, không phù hợp với tư duy người Việt. Những hạn chế tất yếu này không làm che lấp tầm ảnh hưởng sâu rộng của Nam Phong trong đời sống văn học của đất nước, bởi lẽ, “trong khoảng 17 năm tạp chí Nam Phong đã xây dựng nên một nền văn học căn bản và vững chắc cho văn chương chữ quốc ngữ, bằng những bài báo hay, những bài khảo cứu văn học mà những nhà văn, những nhà trí thức Việt Nam ở Bắc Kỳ cũng như ở Nam Kỳ lúc bấy giờ đã say sưa theo dõi” (7, tr.120).

Về ngôn ngữ, trong quá trình hoàn thiện chữ quốc ngữ, Nam Phong đã góp phần “làm giàu thêm ngôn ngữ nước nhà bằng cách đặt nhiều danh từ mới có liên quan đến triết học, khoa học bằng cách mượn chữ Hán làm hoàn hảo tiếng Việt trong dịch thuật và diễn tả những tư tưởng và học thuyết triết học” (8, tr.97). Quan trọng hơn, những con chữ từ tạp chí đã trở nên sinh động và ngày càng thấm sâu trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt.

Bên cạnh tạp chí Nam Phong, ban biên tập còn thành lập nhà xuất bản Nam Phong tùng thư, cho in sách nhằm cung cấp tài liệu cần thiết giúp cho việc học chữ quốc ngữ được dễ dàng. Trong tạp chí Nam Phong, số 114 (1927), có nêu rõ mục đích của việc làm này: “Chữ quốc ngữ ngày nay đã phổ thông khắp trong nước, có thể dùng để làm cái lợi khí để truyền bá cái sự học trong nhân gian. Kể sách quốc ngữ gần đây xuất bản cũng nhiều, nhưng ngoài những sách giáo khoa để dùng trong các trường sơ học, phần nhiều là những sách thơ văn, tiểu thuyết, tuy cũng có quyển có giá trị, bổ ích cho quốc văn, song vẫn là sách văn chương “chơi” không giúp gì cho việc truyền bá sự học. Mà việc này chính là cần cấp ngày nay/ Nho học mỗi ngày một tàn, Tây học dẫu có lấn tới mà ngôn ngữ bất đồng, văn tự sai biệt, cũng khó lòng phổ cập trong dân gian. Phổ cập tri thức trong nước ta gần đây có phần sút kém cũng là bởi cái lẽ đó. Vậy ngày nay thể tất phải dùng chữ quốc ngữ làm cái lợi khí để giới thiệu các học thuật tư tưởng Đông Tây cho phần nhiều quốc dân được biết, ngõ hầu giúp cho cái trình độ trí thức trong nước ngày một lên cao/ Bộ phận Nam Phong tùng thư này mở ra là muốn theo đòi cái mục đích đó/ Cái chí chúng tôi là muốn giúp cho phần nhiều người Việt Nam ta, không cần phải đọc sách Tây, chỉ biết chữ quốc ngữ cũng có thể thông hiểu được cái điều nghĩa lý làm gốc cho văn hóa đời xưa đời nay/ Chúng tôi ao ước rằng sau này người An Nam chỉ học bằng tiếng An Nam có thể trở nên được người thông hiểu, chỉ đọc bằng sách quốc ngữ cũng đủ bổ ích được cho trí khôn, ngày ấy thời sự khai hóa trong nước mới thật là có kết quả vậy.”

4. Nói đến Nam Phong không thể không nhắc Phạm Quỳnh (1892 – 1945), người được coi là linh hồn của tờ báo. Ông quê ở Bình Giang, Hải Dương, nhưng sinh ra ở phố Hàng Trống, Hà Nội. Chín tháng sau khi sinh, mẹ ông lâm bệnh qua đời; chín năm sau, bố ông cũng đột ngột qua đời ngay tại phòng thi khi dự kỳ thi Hương năm 1901. Ông được ông bà nội nuôi, cho đi học tại trường tiểu học Pháp Việt, rồi trường trung học Bảo hộ (trường Bưởi), đỗ đầu kỳ thi Thành chung năm 16 tuổi (1908), về làm việc tại trường Viễn Đông Bác Cổ. Năm 1913, cộng tác với Đông Dương tạp chí, 1917 thành lập Nam Phong tạp chí, 1922 thành lập Hội Khai trí tiến đức, 1924 kiến nghị thành lập trường tiểu học học bằng tiếng Việt ở Đông Dương, từ 1924 – 1932 làm giảng sư khoa Văn chương và ngôn ngữ Hán Việt tại trường Cao đẳng Hà Nội, Hội trưởng Hội Trí tri Bắc Kỳ, 1932 Bảo Đại về nước làm vua, ông được cử chức Ngự tiền Văn phòng, rồi Thượng thư Bộ Học, sau đó là Thượng thư Bộ Lại, 1939 cùng vua Bảo Đại sang Pháp xin trả lại Bắc Kỳ như Hiệp ước 1884 nhưng không thành. Tháng 3/1945, Nhật đảo chánh Pháp, chính phủ Trần Trong Kim thành lập, ông xin rút lui. Sau Cách mạng tháng Tám, ông bị bắt và qua đời tại Hiền Sĩ, Phong Điền, Thừa Thiên Huế.

Phạm Quỳnh là người đề xướng thuyết quân chủ lập hiến, một chủ trương lỗi thời trong tình hình nước ta bị thực dân Pháp xâm lược, đó là sai lầm về chính trị. Nhưng đóng góp về văn học và báo chí của ông vào đầu thế kỷ XX thì không thể phủ nhận được. Là người am hiểu sâu rộng về nhiều lĩnh vực văn hóa Đông Tây: văn học, triết học, khoa học, tôn giáo, ngôn ngữ, phong tục, tập quán… được người đương thời suy tôn đứng đầu trong “tứ trụ” là bốn nhà văn hóa tiêu biểu của đất nước: Quỳnh, Vĩnh, Tốn, Tố. Nói đến Phạm Quỳnh là nói đến trữ lượng văn hóa tích tụ từ Nam Phong. Nhà phê bình Vũ Ngọc Phan cho rằng: “Phạm Quỳnh có đủ khả năng để tranh luận thấu đáo và minh bạch bất cứ vấn đề nào: văn chương, triết học, tôn giáo, chính trị, xã hội. Trước khi đề cập đến một vấn đề, ông chịu khó nghiên cứu kỹ lưỡng. Nếu so sánh Nam Phong với các tạp chí xuất bản bên Pháp như Revue de Paris, Grande Revue, Mercure de France, Nouvelle Revue Françase, độc giả thấy các tạp chí Pháp cũng đề cập đến những vấn đề tương tự, nhưng không tờ nào chú ý đến vấn đề của Đông phương, thời xưa cũng như thời nay” (9, tr.127). Vì vậy, trước hết với tầm nhìn văn hóa sâu rộng, Phạm Quỳnh có khả năng xóa dần các khoảng cách so le lịch sử, đưa nền báo chí non trẻ của nước ta ngang tầm với thế giới.

Phạm Quỳnh là tác giả của một khối lượng đồ sộ với hàng trăm tác phẩm sáng tác, nghiên cứu, biên khảo và dịch thuật gồm nhiều lĩnh vực như triết học, văn hóa, lịch sử, địa lý, văn học, nghệ thuật, báo chí, trong đó có những tác phẩm chủ yếu như Văn minh luận, Lịch sử thế giới, Chính trị nước Pháp, Văn học sử Pháp, Phật giáo lược khảo, Người quân tử trong đạo Nho, Tục ngữ ca dao, Việt Nam thi ca, Khảo về Truyện Kiều, Khảo về chữ quốc ngữ, Hán Việt văn tự… Về nghiên cứu lý thuyết văn chương, có thể coi Khảo về tiểu thuyết (in rải rác trên báo, mà chủ yếu là Nam Phong, từ năm 1922, in thành sách 1925) là công trình lý luận văn học đầu tiên của nước ta; các tác phẩm Mười ngày ở Huế, Một tháng ở Nam Kỳ, Pháp du hành trình nhật ký là những phóng sự đầu tiên của văn học hiện đại. Sai lầm của ông là khi đề ra một học thuyết “Pháp Việt đề huề” và yên tâm với lý tưởng về một nền quân chủ lập hiến, mà “sự thực hiện lý thuyết này không ích lợi gì cho đồng bào, nó càng làm tổn thương cho văn nghiệp của ông. Bây giờ người ta không thấy hậu quả của việc làm ấy. Điều hiển nhiên là từ khi ông chủ nhiệm ra đi, ai nấy đều nhận rằng giá trị văn chương của Nam Phong trở nên sa sút”(10). Tất nhiên, ông có sai lầm về chính trị, và sai lầm khi thiếu trách nhiệm với cả Nam Phong, nhưng không thể nói rằng ông không yêu nước, không có tinh thần tự tôn dân tộc, khi ông kêu gọi gìn giữ quốc hồn quốc túy, gìn giữ nền văn hóa lâu đời để phát triển đất nước. Năm 1922, khi phát biểu tại Ban Luân lý và chính trị Viện Hàn lâm Pháp, ông đã khẳng định nền văn hóa dân tộc với tất cả bầu nhiệt huyết: “Dân Việt Nam chúng tôi không thể ví như một tờ giấy trắng. Chúng tôi là một quyển sách dày đầy những chữ viết bằng một thứ mực không phai từ mấy mươi thế kỷ.” (11, tr.683).

Thời gian cứ trôi không ngừng nghỉ. Sừng sững trên nền vách của thời gian, những nguồn mạch nóng hổi nhiệt huyết của Phạm Quỳnh từ thuở Nam Phong vẫn còn tỏa bóng.

P.P.P
(TCSH341/07-2017)

…………………………….
(1),(6) Thiếu Sơn (1933), Phê bình và cảo luận, Nam Ký xuất bản, Hà Nội
(2),(3) Louis Marty (1917), Phúc trình về tạp chí Nam Phong, ngày 22,8.1917
(4),(7),(8) Huỳnh Văn Tòng (1973), Lịch sử báo chí Việt Nam – từ khởi thủy đến 1930, Trí Đăng xuất  bản, Sài Gòn.
(5),(9) Vũ Ngọc Phan (1960), Nhà văn hiện đại, Nxb. Khai Trí, Sài Gòn.
(10) Thiếu Sơn (1931), Phạm Quỳnh, báo Phụ nữ tân văn, số ra ngày 30.7
(11) Dẫn theo Phan Cự Đệ (chủ biên, 2004), Văn học Việt Nam thế kỷ XX, Nxb. Giáo dục, Hà Nội.

Tin Buồn – Họa sĩ Phạm Thanh Tâm qua đời

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 6 năm 2019.

TIN BUỒN

Chúng tôi đau buồn biết tin họa sĩ, nhà báo Phạm Thanh Tâm (Bút danh viết báo: Huỳnh Biếc) đã từ trần ngày 30/5/2019 tại thành phố Hồ Chí Minh sau thời gian dài bệnh nặng, được bệnh viện Quân y 175 tận tình cứu chữa. Ông sinh tại Hải Phòng năm 1933, hưởng họ 86 tuổi. Theo gia đình cho biết sau lễ cúng 49 ngày, sẽ đưa ông về an táng tại quê nhà.

Họa sĩ Phạm Thanh Tâm là tác giả bức tranh nổi tiếng Xuân trong hầm pháo Điện Biên Phủ ghi lại sống động màn múa lượn của các cô vũ công ở tuổi hai mươi như họa sĩ. Trong đó có vũ công ba lê Vũ Thị Lương là cháu dâu của Học giả Phạm Quỳnh, vợ đích tôn Phạm Vinh, anh cùng đi trong đoàn được phân công chăm sóc bốn cô vũ công phục vụ chiến dịch Điện Biên này.

Ngoài những tập sách tranh khổ lớn như Trang sử vàng Điện Biên Phủ (Nhà xuất bản Thời Đại) Tiến về Sài Gòn (Nhà xuất bản Trẻ)… ông còn viết những tập truyện ký dưới bút danh Huỳnh Biếc như Dung dăng dung dẻ (NXB Trẻ), Vượt ngầm (NXB Trẻ), Ngày về Sài Gòn (NXB Văn hóa – Văn nghệ)…

Xin có lời chia buồn cùng gia đình.

Blog PhamTon

Chân dung Phạm Thanh Tâm và các tác phẩm in thành sách

Nhân 100 năm Nam Phong tạp chí thử tìm một cách lí giải

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 6 năm 2019.

Mừng Tạp chí Nam Phong tròn trăm tuổi

(1-7-1917 – 1/7/2017)

Nhân 100 năm NAM PHONG TẠP CHÍ, thử tìm một cách lý giải

Nguyễn Đình Chú

(Bài đăng trên tạp chí Xưa và Nay số 484 từ trang 48 đén trang 53 và trang 65)

Nam Phong tạp chí ra đời với vai trò chủ bút Phạm Quỳnh (trừ hai năm cuối) từ năm 1917 đến năm 1934, gồm 210 số, tính đến nay vừa tròn 100 năm tuổi. Có thể nói đây là tạp chí bề thế nhất trong lịch sử tạp chí, báo chí ở nước ta trong thế kỷ XX, kể cả hiện nay. Nhưng cũng là tạp chí bị dồi lên dồi xuống, bị biến thành dây co của hai loại quan điểm đánh giá đối lập nhau như nước và lửa… và số phận của Nam Phong tạp chí cũng gần với số phận của ông chủ bút Phạm Quỳnh, vẻ vang bao nhiêu thì bi thảm cũng bấy nhiêu. Mà đây không chỉ là chuyện của bút giấy, đây còn là chuyện liên quan đến tính mạng một con người.

Người mở đầu công kích ông chủ bút là cụ Nghè chí sĩ Ngô Đức Kế, sau 13 năm tù Côn Đảo, ra Hà Nội làm chủ bút tạp chí Hữu Thanh, với bài bút chiến nhan đề “Luận về chánh học cùng tà thuyết”. Công kích bài diễn văn của chủ bút Phạm Quỳnh đọc tại buổi lễ Kỷ niệm Nguyễn Du do Hội Khai Trí Tiến Đức tổ chức tại Hà Nội ngày 8/91924. Theo cụ Nghè Ngô, những gì Phạm Quỳnh tán dương Truyện Kiều “Thiệt là “con oanh học nói, xằng xiên bậy bạ, tà thuyết mê dân đến thế là cùng”. Với cụ, Truyện Kiều chỉ là thứ “ai dâm sầu oán đạo dục tăng bi”. Ông chủ bút Nam Phong im lặng. Nhưng cuộc bút chiến của cụ Nghè Ngô vẫn mở ra một giai đoạn tranh luận về Truyện Kiều kéo dài trong nhiều năm. Đặc biệt vào năm 1930, nhân việc Phan Khôi công kích Phạm Quỳnh im lặng không trả lời cụ Nghè Ngô là “học phiệt”, Phạm Quỳnh đã lên tiếng cho rằng mình im lặng vì không có 13 năm Côn Đảo và cuộc bút chiến này chỉ là chuyện “hàng thịt nguýt hàng cá” trong nghề báo chí. Trước tình hình này, chí sĩ Huỳnh Thúc Kháng đã lên tiếng bênh vực chí sĩ họ Ngô và tiếp tục chê bai Truyện Kiều. Cuộc bút chiến của hai nhà chi sĩ chỉ trực tiếp đụng đến ông chủ bút Phạm Quỳnh nhưng gián tiếp cũng là với Nam Phong tạp chí.

Đúng là số phận ông chủ bút Nam Phong ngay ở thời Pháp thuộc đã gặp phải sự quy kết không kém phần nặng nề. Tuy thế, dưới thời Pháp thuộc, thanh danh của Tạp chí Nam Phong gắn liền với chủ bút Phạm Qynhf vẫn theo thời gian mà tỏa sáng… Năm 1933, trong “Phê bình và cáo luận”, Thiếu Sơn đã viết: “Có nhiều người không biết đọc văn Tây văn Tàu, chỉ nhờ Nam Phong hun đúc mà có được cái tri thức phổ thông tạm đủ sinh hoạt ở đời. Có nhiều ông đồ Nho chỉ đọc Nam Phong mà cũng biết được đại khái những văn chương học thuật của Tây phương”. Nhà thơ Đông Hồ, từng là cộng tác viên của Nam Phong, trên tờ báo Sống ngày 9/4/1935, cũng đã viết: “Người đồng chí yêu quý thì đã đành, người không đồng chí cũng một lòng tôn trọng. Tôn trọng cái tủ sách một văn phái đứng đắn cao thượng. Cái cảm tình ấy của quốc dân đối với báo chí nước ta xưa nay chưa từng thấy có tờ báo nào được cái vinh dự đặc biệt như Nam Phong vậy”. Năm 1942, Vũ Ngọc Phan, trong Nhà văn hiện đại, nghiên cứu toàn diện, công phu về Nam Phong tạp chí, đã viết: “Nhiều người thanh niên trí thức đã có thể căn cứ vào những bài trong Nam Phong tạp chí để bồi bổ cho cái học còn khiếm khuyết của mình. Thậm chí có người đã lấy Nam Phong tạp chí làm sách học mà cũng thâu thái được tạm đủ tư tưởng học thuật Đông Tây. Muốn hiểu những vấn đề về Đạo giáo, muốn biết  văn học sử cùng học thuật tư tưởng nước Tàu, nước Nhật, nước Pháp, muốn đọc thi ca từ đời Lý Trần cho đến ngày nay, muốn biết thêm lích sử nước Nam, tiểu sử các danh nhân nước nhà, muốn am hiểu các vấn đề chính trị xã hội Âu Tây và cả những học thuyết của mấy nhà hiền triết cổ Hy Lạp, chỉ đọc kỹ Nam Phong là có thể hiểu được. Một người chỉ biết đọc quốc ngữ mà có khiếu thông minh có thể dùng tạp chí Nam Phong để mở mang học thức của mình. Nam Phong tạp chí sinh sau Đông Dương tạp chí bốn năm, nhưng sống lâu hơn và ở vào một thời thích hợp hơn nên ảnh hưởng về đường văn chương đối với văn đối với quốc dân Việt Nam đã to tát hơn nhiều”. Riêng về ông chủ bút Phạm Quỳnh, tác giả Nhà văn hiện đại cũng đã nhận định: “Ông là ngời chủ trương cái thuyết đọc sách Tây là để thâu thái tư tưởng. Lấy tinh thần văn hóa Âu Tây để bồi bổ cho nền quốc văn còn khiếm khuyết, để chọn lọc cái hay của người mà dung hòa với cái hay của mình. Không mất bản sắc mà vẫn có cơ tiến hóa được”. “Nam Phong tạp chí được rực rỡ như thế cũng vì được người chủ trương là một nhà văn, học vấn đã uyên thâm, lại có biệt tài, có lịch duyệt. Thật thế, Phạm Quỳnh là một nhà văn có thể bàn luận vững vàng và sáng suốt bất cứ về một vấn đề gì. Từ thơ văn cho đến triết lý, Đạo giáo cho đến chính trị xã hội, không một vấn đề nào là không tham khảo tường tận trước khi đem bàn trên mặt giấy”.

Ở các đô thị tạm chiếm trước năm 1945 vẫn là sự tiếp tục đánh giá cao vai trò của Nam Phong tạp chí cùng ông chủ bút Phạm Quỳnh. Năm 1948, theo tác giả Chủ đích Nam Phong là Nguyễn Văn Trung thì Đào Đăng Vĩ trong cái buổi diễn thuyết bằng tiếng Pháp tại Huế, Sài Gòn đã ví Phạm Quỳnh là Descartes và nói về Phạm Quỳnh như sau: “Mặc dù cuộc đời chính trị của ông rất bị bàn cãi, tất cả dư luận văn giới Việt Nam ngày nay đều ca tụng tài năng hiếm hoi của Phạm Quỳnh và những công lao mênh mông mà ông đã làm cho tiếng nói và văn chương quốc gia”. Năm 1949, Hạo Nhiên Nghiêm Toàn trong Việt Nam văn học sử toát yếu thì nhận định: “Ảnh hưởng của Nam Phong rất lớn, không những gây dựng cho tiếng ta có đủ chữ phô bày hết mọi tính tình, ý niệm, lại phổ thông hóa những điều đại cương thiết yếu trong các học thuyết Đông Tây, mới cũ, và những điểm chính trong văn hóa cổ Việt như lễ nghi, phong tục, văn chương…”.

Ở miền Nam từ sau 1954 đến 1975, Nam Phong tạp chí cũng được sống lại một cách vẻ vang. Chu Đăng Sơn – Trần Việt Sơn  với Luận đề về nhóm Tạp chí Nam Phong (1961), Nguyễn Duy Diễn với Luận đề về Nam Phong (1961), Phạm Văn Diêu với Việt Nam văn học giảng bình (1961), Đàm Xuân Thiều và Trần Trọng San với Việt văn độc bản (1961), Phạm Thế Ngũ với Việt Nam văn học sử giản ước tân biên (1961), Thanh Lãng với Bảng lược đồ văn học Việt Nam (1969), Doãn Quốc Sỹ với Văn học và tiểu thuyết (1972)… kẻ ít người nhiều, người nói kiểu này người nói kiểu khác, đã thành một dàn đồng ca ca ngợi Nam Phong tạp chí và chủ bút Phạm Quỳnh. Thanh Lãng cho rằng Nam Phong là tạp chí có ảnh hưởng nhất từ xưa đến nay, là văn đàn tụ tập tất cả những nhà văn hóa thời danh nhất của thế hệ này và “dưới ngọn cờ Phạm Quỳnh, cả một đoàn nghệ sĩ tiến bước dùng dũng!”. Muốn hiểu văn học Việt Nam hồi này không gì tốt bằng nhìn vào Nam Phong. Nam Phong là linh hồn, là tất cả văn học thế hệ 1913-1932 nếu đem đốt Nam Phong đi thì nền văn học thế hệ 1913-1932 có thể nói là bị bóc lột rỗng tuếch… Trong suốt mười mấy năm trường, Nam Phong hầu như giữ vai trò của một Viện Hàn lâm. Điều gì Nam Phong viết ra đều đẹp, luật lệ Nam Phong đặt ra mọi người đều tuân theo, chữ Nam Phong chế ra người ta đều dùng. Người ta coi Nam Phong như bậc thầy. Riêng Nguyễn Văn Trung với thái độ khách quan trong khoa học, với Chủ đích Nam Phong (1975) thì đã làm một cuộc phỏng vấn nhiều người để biết thái độ hai chiều khen chê Nam Phong trong đó khen vẫn là chính.

Ở nước ngoài, Meillon, Giám độc viện Pháp – Việt (Institut Franco – Vietnamien) đã viết về Phạm Quỳnh như sau: “Phạm Quỳnh là tay cự phách trong văn giới Việt Nam ở tiền bán thế kỷ XX. Tạp chí Nam Phong đã đăng tải từ năm 1917 đến năm 1934 nhiều dịch phẩm và những bài khảo luận về Hán văn, Pháp văn và Việt văn. Ông đã để lại nhiều tác phẩm nào sách khảo luận tiểu thuyết, nào dịch văn, chứng tỏ một tay học vấn uyên bác và văn tài lỗi lạc. Vừa là một đại văn hào, một diễn thuyết gia tài ba vừa là chính trị gia xuất chúng, Phạm Quỳnh đã góp rất nhiều công lao vào cuộc thành tựu của nền quốc ngữ” (Đại cương văn học Việt Nam, Lời dịch của Nguyễn Thọ Dực, 1961). Maurice Durant và Nguyễn Trần Huân (Việt kiều) trong Introduction à la littérature vietnamienne (Dẫn luận văn học Việt Nam), Paris 1969, cũng viết: “Nhóm Nam Phong đã tạo những huy hiệu cao cả và tìm kiếm con đường của mình”. Cũng tại Pháp, năm 1973, con gái chủ bút Nam Phong là Phạm Thị Ngoạn đã bảo vệ luận án tiến sĩ với đề tài Tìm hiểu tạp chí Nam Phong viết bằng tiếng Pháp, đến năm 1993 được dịch ra tiếng Việt. Nhân 100 năm sinh Phạm Quỳnh, có Phạm Quỳnh 1892-1992 – Tuyển tập và di cảo (Bản quyền Phạm Thị Hoàn – An Tiêm – Paris).

Chuyện nhà chí sĩ Ngô Đức Kế năm 1924 và tiếp sau là chí sĩ Huỳnh Thúc Kháng năm 1930 lên án Phạm Quỳnh mới chỉ là thế. Phạm Quỳnh và Nam Phong tạp chí bị phủ nhận, bị lên án, là chuyện của miền Bắc sau năm 1954, một khi mà yêu cầu củng cố lập trường giai cấp vững chãi, xác định quan điểm địch – ta ngày một tăng trưởng trong đời sống chính trị xã hội. Ỏ miên Bắc năm 1957, Lược thảo lịch sử văn học Việt Nam, được coi là viết theo quan điểm Mác xít của nhóm Lê Quý Đôn đã phê phán Nam Phong tạp chí. Tuy thế vẫn chưa phủ nhận trơn nó khi còn viết: “Nhưng dù lên án đúng mức, cũng không thể không ghi công lao lớn cho Nam Phong về vai trò của nó trong sự nghiệp phát triển văn học”. Về trước, người ta còn hoài nghi khả năng của tiếng ta. Với Nam Phong, không ai còn chối cãi là tiếng ta chưa phải là một ngôn ngữ văn học, là một ngôn ngữ đang hiện đại hóa. Người ta có thể bảo văn của Nam Phong rườm rà, khễnh khạng, véo von, nhưng không có thể bảo đó không phải là văn. Tiếp đó, đẩy mạnh việc lên án chủ bút Phạm Quỳnh một cách gay gắt, khốn nỗi, lại chính là người đang viết những dòng chữ này. Ngày đó, nhân vớ được một tài liệu của mật thám Đông Dương nói về quan hệ giữa chủ bút Phạm Quỳnh với thực dân Pháp, trong khi ngồi trông con ở phòng cấp cứu của bệnh viện B, tôi đã viết bài “Thực chất cuộc đấu tranh giữa Ngô Đức Kế và Phạm Quỳnh chung quanh vấn đề Truyện Kiều” đăng trên tạp chí Nghiên cứu Văn học số 12 năm 1960. Bài viết không đồng tình với thái độ nhẹ tay của nhóm Lê Quý Đôn về Nam Phong tạp chí và khẳng định “Cuộc đấu tranh giữa Ngô Đức Kế và Phạm Quỳnh chung quanh vấn đề Truyện Kiều thực chất là một cuộc dấu tranh chính trị trên lĩnh vực học thuật. Chính trị ở đây là chính trị của những người yêu nước luôn luôn quan tâm tới lợi ích của đất nước dân tộc và chính trị của bọn tay sai bán nước thể hiện trung thành quyền lợi của bọn thực dân phong kiến thống trị”. Bài viết đã gây ra một cuộc tranh luận và tổng kết cuộc tranh luận, khốn nỗi, nhà nghiên cứu Tuấn Nghi lại nghiêng về phía tôi. Từ cuộc tranh luận này ở miền Bắc, tại Sài Gòn cũng có cuộc tranh luận tiếp theo về việc đánh giá Nam Phong tạp chí. Năm 1965, tạp Pháp, Maurice Durant trong công trình Mélanges sur Nguyễn Du đã lược thuật bài viết của tôi. Năm 1962, giáo trình Lịch sử văn học Việt Nam tập IV do Lê Trí Viễn và tôi biên soạn, trong phần viết về “Văn học hợp pháp” do Lê Trí Viễn chấp bút lại đã liệt Nam Phong tạp chí vào cái gọi là “Văn học nô dịch” tức là thứ văn học phục vụ chính sách cai trị của thực dân Pháp. Cùng chung không khí này sư phụ của tôi, giáo sư Đặng Thai Mai, trong chuyên luận Văn thơ cách mạng Việt Nam đầu thế kỷ XX (1900-1925) đã thêm một lần lên án Nam phong tạp chí “một công cụ hết sức tốt của chủ nghĩa thực dân trong mười mấy năm ròng” và phủ nhận chủ bút Phạm Quỳnh. Xu hướng kết tội Nam Phong và Phạm Quỳnh vẫn tồn tại sau 1975. Giáo trình Văn học Việt Nam giai đoạn giao thời của Trần Đình Hượu và Lê Chí Dũng (1988) vẫn viết: “Trước sau đại chiến (1914-1918), thực dân cho bọn tay sai Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh ra Đông Dương tạp chí, Nam Phong tạp chí, loại sách Âu Tây tư tưởng vừa tuyên truyền cho văn học Pháp, vừa đề xướng một tư tưởng yêu nước duy tân giả hiệu đánh lạc hướng quần chúng”.  “Phạm Quỳnh đã cổ động cho văn hóa điều hòa tân cựu, thổ nạp Á Âu, hô hào xây dựng nền quốc văn mơn trớn, lôi kéo cả cựu học lẫn tân học,… đề cao Pháp, lái thanh niên trí thức vào hoạt động văn hóa, văn học, đánh vào lòng tham danh vọng của họ”… Đúng là một thời do yêu cầu khẳng định lập trường cách mạng mà như thế với Nam Phong tạp chí và chủ bút Phạm Quỳnh. Thế nhưng giữa cái thời buổi “lập trường” lên ngôi như thế, tác giả của Kép tư bền (Nguyễn Công Hoan) trong Đời viết văn của tôi khởi thảo năm 1957, hoàn thành năm 1969, in năm 1971 lại đã viết: “Phạm Quỳnh vào Huế làm quan, tôi cho không phải vì danh. Quốc dân biết Phạm Quỳnh hơn biết mấy Thượng thư Nam triều. Cũng không phải vì lợi. Làm báo Nam Phong, Phạm Quỳnh cũng được phụ cấp 600 đồng một tháng, món này to hơn lương Thượng thư. Phạm Quỳnh ra làm quan chỉ là để rồi  lấy danh nghĩa Chính phủ Nam triều đòi Pháp trở lại Hiệp ước 1884. Vậy một người yêu nước như Phạm Quỳnh, sở dĩ phải có mặt trên sân khấu chính trị là một việc miễn cưỡng, trái với ý muốn, để khuyến khích bạn đồng nghiệp làm việc cho tốt hơn, chứ thực lòng là một người dân mất nước, ai không đau lòng, ai không khóc thầm. Thế là tôi nghĩ ra truyện Kép tư bền là một anh kép hát nổi tiếng về bông lơn, đã phải vì giữ tín nhiệm với khán giả mà ra sân khấu nhà hát làm trò cười ngay cái tối cha anh đương hấp hối”.

Cuộc kéo co giữa hai quan điêm hai hệ quy chiếu trên thân phận Phạm Quỳnh và tạp chí Nam Phong là như thé… Nhưng xem ra thời gian và xu thế đổi mới của đất nước đã và đang ủng hộ Nam Phong tạp chí và chủ bút Phạm Quỳnh. Cứ ra các hiệu sách lớn trong Nam ngoài Bắc sẽ thấy hầu hết văn nghiệp của Thượng Chi Phạm Quỳnh đã được in lại. Theo nhịp độ biến chuyển của thời tiết nhận thức, việc đánh giá của giới học thuật đã hạ nhiệt dần và trở lại tôn vinh trong không ít sách nghiên cứu, luận văn, luận án. Nếu tôi không lầm thì trong vài chục năm trở lại đây. Thượng Chi Phạm Quỳnh là một trong số ít người ngốn giấy mực của đất nước nhiều nhất. Trong xu thế “của Xéda trả lại cho Xéda”, câu chuyện gặp gỡ giữa Nguyễn Ái Quốc và Phan Châu Trinh, Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh, Cao Văn Sến (Việt kiều) năm 1922 tại Paris để hội đàm về con đường cứu vận nước do Lê Thanh Cảnh vốn là bạn học với Nguyễn Tất Thành ở Quốc học Huế, lúc này là phiên dịch cho đoàn Bảo Đại sang Paris bố trí, viết hồi ký kể lại, được nhiều người biết đến. Rồi sách báo đó đây còn nói sau cái chết của cụ Phạm, Bác Hồ có nói: “Cụ Phạm là một nhân vật lịch sử. Cụ Phạm nếu còn thì sẽ có ích cho đất nước”. Và Tố Hữu vốn là Bí thư tỉnh bộ Việt Minh Thừa Thiên – Huế ngày Cách mạng tháng Tám. Khi có người hỏi về chuyện cái chết của họ Phạm, thì đã nói đó là điều mình ray rứt bao nhiêu năm nay. Những câu chuyện như thế thực hư đến đâu chưa rõ nhưng đã hỗ trợ rất đáng kể cho xu thế nhận thức lại họ Phạm. Còn kẻ bỉ nhân này đã qua cái thời ngựa non háu đá, biết mình sai nên năm 1990, trong Tác gia văn học Việt Nam tập I, cũng đã đổi giọng được chút ít như sau: “Phạm Quỳnh viết đủ thứ đủ loại như vậy và đương thời đã tạo được một uy danh không nhỏ, nhưng cũng đương thời dưới con mắt của nhà chí sĩ Ngô Đức Kế, thì chỉ là cậu bé đang “lom lem những học thuyết ông Mạnh ông Lư”, “bập bẹ những cách ngôn họ Trang họ Liệt” và sau này, dưới con mắt học giải Đặng Thai Mai thì là người “đủ tiếng Tây để lòe người Việt, và đủ tiếng Việt để lòe người Tây”… Ấy mới hay: Chưa cần biết động cơ gì, sống trên đất nước ta, hễ cứ dính với kẻ thù ngoại bang thì trước hết phải chịu sự phán xét, sự phủ nhận đó. Mặc dù, nói cho công bằng, ngoài phần độc tố gây  hại ra, không phải không có những điều có tác dụng khách quan đáng kể, góp phần vào công cuộc hiện đại hóa văn hóa văn học Việt Nam trong thời cận đại này”. Năm 1991, nhân dịp vào Huế, tôi đã đến viếng mộ Phạm tiên sinh. Ngoài ra, tôi còn qua việc hướng dẫn luận văn luận án mà nhờ các môn đệ của mình trang trải thêm món nợ với Tiên sinh. Cuốn sách Văn trên Nam Phong tạp chí vốn là luận án Tiến sĩ xuất sắc của TS. Nguyễn Đức Thuận (nay là PGS.TS) ra mắt bạn đọc năm 2008 (Nxb. Văn học) là sản phẩm của ý đồ đó.

Bạn đọc kính mến!

Hiện tượng Phạm Quỳnh và Nam Phong tạp chí không phải là hiện tượng duy nhất. Trương Vĩnh Ký, Nguyễn Văn Vĩnh… gần 100 năm qua trong đời sống học thuật của nước nhà cũng là thế. Họ bị biến thành giây co của hai hệ quy chiếu đối địch nhau quyết liệt. Nhưng thời gian và xu thế đổi mới của đất nước lại đã và đang ủng hộ họ. Tôi, ít nhiều cũng là người trong cuộc và tự mình cũng có sự chuyển biến trong nhận thức. Không giấu gì quý bạn, bao nhiêu năm nay, một câu hỏi cứ xoáy vào đầu óc tôi, buộc phải tìm câu trả lời: Tại sao trước những hiện tượng giấy trắng mực đen sờ sờ ra đó, không ai có thể thêm bớt, xóa dập gì mà người khen người chê ngược nhau như nước và lửa vậy? Lý thuyết tiếp nhận văn học không thiếu. Bản thân tôi, không làm lý luận văn học nhưng cũng thích nghĩ điều này điều nọ có tính chất lý thuyết, chủ yếu là từ thực tiễn nghiên cứu của bản thân mà nghĩ ra lý thuyết. Với cách đó, tôi đã nói đến quy luật cộng hưởng trong tiếp nhận văn học, rộng ra là văn bản nói chung là vô cùng phức tạp. Hi vọng có dịp sẽ trình bày thấu đáo với bạn đọc. Gần đây, trên thế giới cũng như ở nước ta, lý thuyết diễn ngôn đang được các bạn trẻ đón nhận nồng nhiệt. Tôi hiểu không biết có đúng không, lý thuyết diễn ngôn là của phương Tây và sản phẩm trước tiên là của các nhà ngôn ngữ học mà các nhà lý luận văn học đã tiếp nhận. Nội dung cốt lõi của nó là sự tôn trọng quyền uy của ngôn ngữ. Nếu đúng thế thì đó là một biện pháp bảo vệ giá trị những hiện tượng văn hóa văn học như Phạm Quỳnh, Trương Vĩnh Ký, Nguyễn Văn Vĩnh… Nhưng với tôi, lại muốn có một cách lý giải nữa về những trường hợp này với hai ý chính sau đây:

1. Trở lại với hiện tượng kéo co giữa hai hệ quan điểm đánh giá như trên đã nói, có thể thấy nguồn gốc của sự đối lập chính là do: bên tôn vinh là theo văn hóa luận đơn thuần và phi chính trị. Bên kết tội là xuất phát từ nhãn quan chính trị dù đó là các chí sĩ cứu nước trước hay giới Mácxit về sau. Còn với tôi hôm nay thì muốn từ nhận thức cuộc sống để đến nhận thức văn học, văn hóa. Đúng là vậy. Tùy theo cách nhận thức cuộc sống đơn giản hay phức tạp, phiến diện hay đa diện sẽ có kết quả nhận thức văn hóa văn học khác nhau, thậm chí đối địch nhau như trong các trường hợp đang nói. Cuộc sống của nhân loại trong đó có cuộc sống Việt Nam vốn có hai quy luật tồn tại cơ bản là độc lập (Indépendant) và phụ thuộc lẫn nhau (Interdépendant). Mà độc lập một khi bị ngoại xâm thì cũng có hai phương án: bạo động và không bạo động… Chỗ khác nhau giữa nước ta với không ít quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới là ở chỗ với nước ta, “giặc đến nhà đàn bà cũng đánh”. Cha ông thuở trước đã vậy, con cháu sau này cũng vậy. Ai không theo phương án này sẽ bị lên án. Tuy nhiên, từ ngày thực dân Pháp xâm lược rồi thống trị nước ta, thì những người như Trương Vĩnh Ký, Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh… đã đi theo phương án hai, không chống Pháp mà có quan hệ với Pháp, làm việc với Pháp nên bị kết tôi. Phan Châu Trinh một thời bị các sử gia Mácxít đặt dưới Phan Bội Châu vì Phan chủ trương “Bất bạo động. Bạo động tắc tử”. Phan Bội Châu được đánh giá cao vị chủ trương bạo động nhưng khi chuyển sang chủ trương Pháp Việt đề huề thì bị coi là một điểm đen trong sự nghiệp cứu nước vẻ vang. Hồ Chí Minh là lãnh tụ của đường lối cách mạng bạo động nhưng năm 1946, ký Hiệp đinh 6/3 và Hòa ước Phông-ten-nơ-blô (Fontainebleau), đặt Việt Nam trong khối Liên hiệp Pháp là theo phương án phụ thuộc lẫn nhau mà kẻ thù thì rêu rao là bán nước nhưng nhân dân thì nhiệt liệt hoan nghênh sự sáng suốt, bản lĩnh cao cường.

Nhận thức về sự sống của đất nước từng liên quan đến nhận thức đánh giá Nam Phong tạp chí với chủ bút Phạm Quỳnh cũng như với mấy trường hợp tương tự đó là như thế. Còn như thừa nhận có quy luật phụ thuộc lẫn nhau (khác phụ thuộc) song song với quy luật độc lập thì chính đó sẽ là mảnh đất sống của những người như Trương Vĩnh Ký, Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh, sẽ là cơ sở khoa học, là phương pháp luận nhận thức công lao của các vị với nước nhà, là cách lý giải về sự hồi sinh, sự ủng hộ của thời gian với các vị.

2. Cũng là từ nhận thức cuộc sống mà nhận thức các hiện tượng văn học văn hóa đang nói. Còn có vấn đề nhận thức về tương quan giữa động cơ và hiệu quả trong sự sống. Phải chăng đã có sự khác nhau giữa đất nước ta trong một thời so với thế giới đó đây là ta thì coi trọng động cơ hơn hiệu quả. Còn họ thì ngược lại. Động cơ gì không cần biết. Chỉ căn cứ vào hiệu quả mà đánh giá. Bởi lẽ động cơ là thứ không có hình hài, không phải là vật thể, thường là do suy tưởng mà nói tới, mặc dù cũng vào căn cứ này nọ và trong thực tế cũng có đúng có sai. Nhưng chuyện đúng sai cũng không đơn giản. Trong khi hiệu quả thì ai ai cũng trông thấy dược, và nếu là hiệu quả tốt thì người đời sẽ được hưởng, có trường hợp với muôn đời. Các lãnh tụ Cần vương về động cơ cao đẹp là yêu nước và từ đó quyết tâm cứu nước được hậu thế mãi mãi tôn vinh. Nhưng hiệu quả thì vẫn thất bại, chưa giành lại được nước nhà. Trong khi với họ Trương, họ Nguyễn, họ Phạm là những người đã không chống Pháp, lại còn cộng tác với Pháp để hậu thể, không phải tất cả nhưng có một bộ phận, trong một bối cảnh lịch sử cụ thể đã lên án, kết tội thì thực tế, họ đã tạo ra những hiệu quả có lợi cho đất nước trong muôn đời. Xin quý vị bạn đọc đừng bắt tôi diễn giải nhiều thêm chỉ nói qua một chút. Hàng ngày chúng ta cầm tờ báo để đọc, hỏi ai là người khai mở đầu tiên, nếu không là Trương Vĩnh Ký. Cuối tuần chúng ta đến Nhà hát Tuổi Trẻ xem kịch nói chứ không phải tuồng chèo, hỏi ai là người góp sức buổi đầu bằng cách dịch tác phẩm kịch nói của Pháp để người Việt Nam ta biết thế nào là kịch nói mà xây dựng ngành kịch nói Việt Nam. Hàng ngày chúng ta, con em chúng ta đọc tiểu thuyết hiện đại có cấu trúc nghệ thuật khác tiểu thuyết chương hồi vốn gốc Trung Hoa, hỏi ai là người đầu tiên giới thiệu trên văn đàn Việt Nam thế nào là tiểu thuyết hiện đại một cách khá cơ bản như thế để giúp các nhà văn Việt Nam từ mô phóng mà sáng tạo thêm nếu không phải là Thượng Chi Phạm Quỳnh. Hiện nay đất nước có một nền văn xuôi tiếng Việt bề thế sáng giá như thế, hỏi ai là những người đặt nền xây móng đầu tiên nếu không là họ Trương, họ Nguyễn, họ Phạm… Tôi xin được nói thật ý nghĩ của tôi hiện nay là: Trương Vĩnh Ký là người tiên phong của công cuộc hiện đại hóa văn hóa và phần nào cũng là văn học Việt Nam thời cận đại. Dù với Trương chủ yếu mới là trên phương diện thực thi còn về lý thuyết thì chưa có gì đáng kể. Đến Nguyễn Văn Vĩnh thì vẫn là thực thi nhưng đã có ít nhiều lý thuyết. Còn Phạm Quỳnh với Nam Phong tạp chí thì đã đi bằng hai chân: lý thuyết và thực thi… đáng coi là nhà đạo diễn của công cuộc hiện đại hóa văn hóa văn học nước nhà của những năm 20 của thế kỷ XX.

Nhân 100 năm Nam Phong tạp chí, với phương châm khoa học là Recherche, nghĩa là tìm đi rồi tìm lại, hiện tại tôi đã tìm đến cách lý giải Nam Phong tạp chí gắn với chủ bút Phạm Quỳnh là như thế. Mong có sự chỉ bảo của quý vị bạn đọc.

Chú thích:

1. Trong bài viết này, một số tư liệu, tôi đã lấy từ công trình của TS. Nguyễn Đức Thuận.

Gần đây nhất, trên tờ Đại Đoàn Kết – Tinh hoa Việt số 47 từ ngày 10/3 đến 23/3/2017 có bài “Chuyện ít được biết về quan hệ giữa Nguyễn Ái Quốc với học giả Phạm Quỳnh: “Một mối thân tình” của nhà văn Sơn Tùng viết ngày 8/12/2008 (12/11 – Mậu Tý). Ở mục: “Ghi theo lời Vũ Đình Huỳnh, Bí thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh” cho biết: “Ngày 28/8/1945, Hồ Chủ tịch đến làm việc tại Bắc Bộ phủ… nói với ông Võ Nguyên Giáp, Hoàng Hữu Nam, Lê Giản và Vũ Đình Huỳnh: Chú Bằng, chú Liệu, chú Cận vô Huế rồi mình mới nhớ ra thì đã trễ, giờ chú Nam hoặc xem có ai thay được chú Nam vô Huế gặp cụ Phạm Quỳnh trao thư tôi mời cụ”. Ngày 31/8/1945, vào lúc 10 giờ 30, sau khi biết Phạm Quỳnh bị bắt, hai con gái của cụ là Phạm Thị Giá và Phạm Thị Thức muốn xin gặp Hồ Chủ tịch, thì Người đã tiếp hai chị em tại phòng khách và nói: “Tôi ở chiến khu Việt Bắc mới về Hà Nội, nghe tin chẳng lành với cụ nhà ở Huế… Trong lúc cuộc khởi nghĩa bùng nổ, khó tránh được sự lầm lẫn. Rất tiếc khi ấy tôi đang trên đường về Hà Nội…” . Chị Phạm Thị Giá dâng thư lên Hồ Chủ tịch. Người chuyển sang ông Vũ Đình Huỳnh dặn chuyển sang Bộ Nội vụ và nói: “Những chuyện hai cháu vừa đề đạt, hai cháu sẽ trực tiếp gặp ông Hoàng Hữu Nam nhá”. Ở mục “Cụ Đào Nhật Vinh ở số 13 phố Nguyễn An Ninh, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh. Quê ở Trực Ninh, Nam Định” cho biết cụ Vinh là người năm 1913, từng làm việc trên tàu Viễn Dương với Văn Ba – Nguyễn Tất Thành, từ 1919 đến 1923, thân giao với Nguyễn Ái Quốc đã kể nhiều chuyện trong đó có chuyện: “Ông Phạm Quỳnh, ông Nguyễn Văn Vĩnh mấy lần đến nhà ông Tạ Văn Cấn đàm đạo với cụ Phan Châu Trinh và Nguyễn Ái Quốc”, “Đầu tháng 7/1922, tôi trong Hội chợ… đi ra phố thấy đằng phía trước ông Nguyễn Ái Quốc cùng ông Phạm Quỳnh đang sóng bước. Chốc chốc ghé đầu vào nhau có lẽ đang nói thầm”. Ngày 13/7, tôi đến sớm làm bữa cơm Bác thiết khách Bắc. Tôi tự hỏi vị khách quý nào mà cụ Nghè Tây (Phan Văn Trường) và Nguyễn Ái Quốc thết đãi. Hơn 8 giờ thấy ông Phạm Quỳnh tới. Ông Nguyễn Ái Quốc đợi ở cửa và dẫn ông Phạm Quỳnh vào phòng… Chỉ có ba vị trong phòng thôi, và ba vị đàm đạo tới 11 giờ, tôi cũng vừa sửa soạn xong bữa. Tôi được dự đồng bàn đồng bữa với ba vị và hầu chuyện.

Cháu ngoại, cháu nội

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 6 năm 2019.

Chuyện một người cháu ngoại – Phụ lục

Cháu ngoại, cháu nội

Phạm Tôn

Sáng 12/1/2018, tôi nhận được thư của Vũ Văn Chỉ bạn cùng học lớp Chăn nuôi khóa 5 Học viện Nông Lâm. Anh cho biết vợ chồng anh sinh bốn con gái, nay gia đình có hai đại tá, một tiến sĩ và một thạc sĩ (là con gái Vũ Thị Phương 0904.846.881 học giáo sư tiến sĩ Đặng Thị Kim Chi cháu ngoại học giả Phạm Quỳnh tại Đại học Bách Khoa, nay công tác tại Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Long Biên Hà Nội). Gần đây, kỳ thi tuyển đại học, anh lại cho biết một cháu ngoại đã vào Học viện Công an Nhân dân, kế nghiệp cha là đại tá công an.

Phần đầu và phần cuối lá thư của anh Vũ Văn Chỉ viết ngày 30/12/2017

“Sơn Tây ngày 30-12-2017,

          Anh Thành yêu quí,

Thế là đã 35 năm anh em mình xa cách, lại được nghe tiếng nói của nhau. Kể từ năm 1982 tôi vào Sài Gòn công tác gặp anh từ lúc ấy, bặt tin nhau, hỏi thăm mãi nhiều người nói anh đã chết. Thật bất ngờ anh còn sống, sự kỳ diệu của tạo hóa. Anh vốn dĩ sức khỏe không được tốt, mà chống cự được đến hôm nay cũng là điều khó tin nổi. Các cụ nói ở hiền gặp lành nhưng không phải lúc nào cũng đúng, như trường hợp của anh là một ví dụ.

…. (nhà có 2 đại tá, 1 tiến sĩ và 1 thạc sĩ). Tuy chúng không thông minh nhưng chịu học nên nắm vững được chuyên môn anh ạ.

Mong làm sao có được một đêm nằm với nhau như trước kia ở 16 Hàng Da thì mới tâm sự hết được. Chỉ cầu chúc cho anh khỏe, làm chỗ dựa tinh thần cho cả nhà. Tôi gửi lời thăm đến chị và các cháu.

Nhớ anh nhiều

Thân

Vũ Văn Chỉ 16/1 phố Ngô Quyền, phường Ngô Quyền, Thị xã Sơn Tây, TP. Hà Nội.”

Còn tôi chỉ có cháu nội. Năm 2010, con trai cưới vợ. Sinh con trai đầu lòng năm 2011. Con dâu tôi đang mong sinh con gái để đủ đôi, thì năm 2015 lại sinh một bé trai nữa. mặt giống con gái hơn con trai, nhưng lại giàu nam tính hơn anh trai.

Như mọi trẻ em khác, Phúc Khiêm mê đồ chơi. Hằng ngày cháu thấy ông nội cứ chơi cái máy chữ này, có khi đến hàng mấy giờ thì chắc là chơi cái máy này thích hơn các đồ chơi cháu từng đuộc bố mẹ mua cho. Một hôm cháu lén lúc ông nội nghỉ tay ra sân nhỏ tưới

cây, bèn vào ghế ông chơi ngay cái máy chữ của ông. Bố cháu bắt được cảnh ấy, thu hình lại ngay mà cháu không hề hay biết.

Thấy thú vị, tôi gửi cho Vũ Văn Chỉ và Vũ Duy Giảng ở Hà Nội. Khi gửi cho Vũ Duy Giảng tôi ghi chú Ông bà xem cháu nội làm việc có chuyên nghiệp như ông nội nó không. Thì anh Giảng trả lời rất hóm hỉnh Hình như còn chuyên nghiệp hơn cả ông nội cháu. Chỉ vỗ đầu một cái là văn chương đã tuôn ra rồi.

Hai bạn Vũ Duy Giảng và Vân Anh đã gặp người đánh máy nhí này hồi vào thăm gia đình tôi. Khi tôi đang tiếp hai bạn thì mẹ con cháu vào phòng lấy đồ về nhà bà ngoại cháu. Vân Anh xem mặt cháu bảo đúng kiểu ông nội rồi. Các bạn vào còn cho quà Hà Nội bánh đậu xanh và trà, đều là Tinh hoa quà Việt. Tôi chỉ uống trà, còn bánh đậu xanh thì cháu nội nhỏ tôi thầu hết, rất thích thú, cứ Ông ơi, bánh xanh.

Tôi xưa nay vẫn có ý kính nể trẻ con hơn người lớn. Vì tôi nghĩ, một người lớn, nhất là già rồi thì họ là ai tôi cũng biết rồi, chẳng có gì phải băn khoăn. Nhưng một cháu bé thì khó biết được chúng ta đang đứng trước mặt ai đâu. Cho nên tôi luôn rất thận trọng khi đối xử với trẻ con. Bao giờ cũng nhớ lời dạy của người xưa: Con hơn cha là nhà có phúc. Nhiều bạn cứ bảo con tôi chỉ có thằng này là tôi ưng, không bao giờ nó làm trái ý tôi. Như thế, có gì hay. Trời đã sinh ra ông lại sinh ra một thằng con giống như ông thì có phải là thừa không. Ông thì có hay gì mà cứ muốn nhân bản.

Thành thật tôi nghĩ thế chẳng biết đúng hay sai.

Sài Gòn 10/6/2019.

P.T.

Giã từ cảng thân yêu Ra đi khi Cảng hết khói bom đạn: 1972 (Phần 2)

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 6 năm 2019.

Chuyện một người cháu ngoại

GIÃ TỪ CẢNG THÂN YÊU

Phạm Tôn

4. Ra đi khi Cảng hết khói bom đạn: 1972

(Tiếp theo)

Giữa tháng 8/1972, đọc về Garaudy nhà phê bình Pháp hiện đại và đọc cả Hê-ghen nhà triết học cổ điển Đức. Phải thú thật rằng mình ham mê triết học từ tuổi 15, tư duy lôgích đối với mình thuận lợi, dễ dàng hơn tư duy hình tượng nhiều. Đó là điều thật lòng mình không muốn. Mình chỉ mong hai thứ đều mạnh ngang nhau… Về báo Nhân Dân mình sẽ có điều kiện học tập nhiều hơn. Mặc dù thế, mình sẽ cố gắng hết mức để luôn luôn gắn chặt với đời sống của cảng luôn sôi nổi, gay gắt, phức tạp… Mấy hôm rồi, ốm. Cứ mỗi lần ốm do bệnh cũ tái phát là mình lại trở về với ý nghĩ muốn sống một mình để làm việc cho khỏi vướng víu, khỏi bận bịu và đổ cái khổ cho ai

Sáng nay, mưa hai trận. Trận mưa nào cũng kèm theo báo động. Buổi trưa, báo động kéo dài hơn một tiếng đồng hồ, súng và tên lửa bắn lên rất nhiều. Chiều mới biết tin là hai máy bay Mỹ nữa rơi. Tối, có điện. Chưa kịp mừng đã vội phải tắt ngay vì báo động. Còn bây giờ, cứ luôn luôn nghe loa báo máy bay địch cách Hà Nội bao nhiêu cây số… Sốt cả ruột nhưng vẫn làm việc bình thường. Cái gì rồi cũng quen cả, con người ta lạ thật.

Tuần này, thứ hai, tư, năm và hôm nay thứ sáu đều có điện. Dư luận nói là sẽ có điện từ nay cho đến 2/9. Người thì nói là Liên Xô cho ta hai máy phát điện nguyên tử, người lại bảo là điện lấy từ Trung Quốc, dây cáp to bằng ngần này. Ở Hà Nội luôn có tin đồn kiểu như vậy. Tin giật gân nhất là: Tháng mười này là yên rồi…. Kitxinhgiơ cố vấn của Ních-xơn vừa đi miền nam Việt Nam thì ông Lê Đức Thọ nhà mình cũng từ Pari về nước. Đó là căn cứ duy nhất.

Mấy hôm nay, vẫn liên tiếp có báo động. Đêm qua, một lần báo động, bắn súng và tên lửa rất nhiều, đỏ cả trời. Một lần báo cách 20 km có máy bay: ngoại thành dạo này bị đánh luôn, có bận bom thả vào một xóm giữa đêm mưa.

Cả ngày hôm nay đi họp ở khu bàn về kế hoạch khai giảng năm học mới 1972-1973. Khó khăn có nhiều lắm, nhưng sẽ cố gắng mở đầu cho tốt đẹp, xác định thật rõ phương hướng kế hoạch để sau này, dù có vắng mình, việc học của học viên ở cảng vẫn tiến hành thuận lợi.

Trưa 22/8, trời mưa tầm tã. Mất điện. Loa khu phố chốc chốc lại báo tin máy bay địch ở hướng Đông Nam, cách Hà Nội 60, 50km. Mình lại đau chỗ ống dẫn mật. Uống kháng sinh và tự tiêm Atropin lại đỡ đau. Thiếu người nên vẫn đi làm như thường. Mấy hôm rồi, đọc Vũ Trung tùy bút của Phạm Đình Hổ, Quần thư khảo biện của Lê Quí Đôn, rồi đọc về Ngô Thì Nhậm, Bùi Dương Lịch, đọc một loạt bài về mỹ học của ta và Liên Xô. Đó là kết quả của mấy ngày có điện của một đầu óc lười suy nghĩ độc lập. Lẽ ra phải như Lê Quí Đôn luôn bám sát đời sống, ghi chép và suy nghĩ. Cuộc sống Hà Nội bên ngoài dường như bình thường, thật ra chứa đựng bên trong một sự xao xuyến có thể sắp tới sẽ yên mà cũng có thể là một cuộc chiến tranh hủy diệt… Có chỉ thị cấm bàn bạc về hòa bình, hòa hoãn. Báo Đảng kêu gọi đừng mắc mưu hòa hoãn của địch. Các nguồn tin không chính thức cứ từ muôn ngả phun nọc độc hòa hoãn vào Hà Nội đang sản xuất và chiến đấu, không phải không có người có lúc mệt mỏi, muốn được nghỉ ngơi. Trẻ con đầy các đường phố. Diều vẫn lờ lững trên bầu trời, hoặc mắc vào các đường dây điện trong phố, phất phơ trước gió. Giáo viên Trường Trưng Vương A của em Thân đã liên hoan một bữa thật vui rồi trưa hôm qua thì chia tay. Từ nay đến cuối tháng, anh chị em sẽ lần lượt lên đường về nơi sơ tán. Trong khi đó, lớp Anh văn buổi tối em Thân học đã khai giảng được một tuần. Lại như hồi tháng tư, người Hà Nội lặng lẽ tìm hiểu địch, băn khoăn tìm cách giải quyết mọi việc của gia đình và lo cho công tác tới trong điều kiện khó khăn hơn. Trời vẫn mưa, chẳng đi đâu được, lại gặm sách thôi.

Hai hôm sau, mưa lớn suốt. Chiều hôm qua, ngớt được một lát, đêm đến lại tầm tã mưa. Khu Kim Liên anh Đại, cậu Khuê ở và nhiều đường phố đã ngập đến đầu gối… Nước các ao hồ cũng dâng cao. Nhưng, nước sông Hồng vẫn thế. Chưa năm nào sông Hồng mùa này hiền lành như thế. Rằm tháng bảy ta rồi mà ngay những con đường ven sông cũng chưa bị ngập. Bà con bảo Thế là Trời dựa dân ta rồi.

Tối hôm qua, rồi đêm hôm qua, mưa như trút nước mà máy bay địch vẫn lảng vảng ở hướng Đông Nam, cách Hà Nội có 50km. Tiếng bom nổ âm vang trong đêm mưa… Rồi máy bay còn rú lên. Báo động. Không thấy bắn phá chắc thấy động, chúng lại lảng đi.

Dạo này mưa nhiều. Chỉ có đám cành nhài mình dâm trong các thùng chế từ bình ắc qui hỏng Nguyễn Tiến Trung làm cho là phấn khởi. Tám cành thì có đến sáu cành nảy mầm rồi. Mình sẽ có một khóm hoa nhài thơm ngát, trắng và to ngay gần cửa sổ cạnh bàn làm việc ở nhà.

Đêm 24/8, không báo động một lần nào. Nhưng suốt đêm, máy bay địch cứ lởn vởn gần Hà Nội. Mưa to, ngay cả lúc mưa rất to cũng vẫn có máy bay địch hoạt động. Trong đêm vắng, tiếng loa phòng không vang lên ghê rợn. Có thể nói suốt đêm chẳng ai ngủ nổi. Sáng hôm sau đến Cảng, ai cũng bơ phờ mệt mỏi… Tuy vậy vẫn đông công nhân đến tủ sách công đoàn mượn sách. Nhất là các bạn trẻ như Phúc thợ điện. Họ mượn kịch Sếchxpia, văn Lỗ Tấn, ngay cả bộ tiểu thuyết lịch sử của Hunggari Ngôi sao thành Ê-ghe dầy cộp cũng được nhiều bạn mượn, ghi tên trước để khi có người trả sách thì mượn.

Chuẩn bị cho năm học mới lúc này thật không dễ. Định tối nay họp giáo viên và đại biểu học viên. Không có chỗ họp. Tôi gặp một giáo viên bổ túc văn hóa là kỹ sư làm thư ký cho ban giám đốc mới hỏi mượn văn phòng để họp. Anh ta từ chối ngay, sau đó lại nói sao mưa gió, tối tăm, ông lại hành anh em đi họp thế? Tôi có hành đâu, việc cần mới mời anh em họp. Còn phải họp hôm nay, vì hôm qua ông bận đi học, nên tôi phải đổi ngày. Anh ta lại nói hay là hoãn đến trưa mai… Trưa hay báo động lắm. Chậm rồi, không hoãn nữa. Này, thế thì năm nay ông cho tôi thoát nhé. Nếu ông coi đây là một việc làm khổ sai thì ông không nên tiếp tục làm. Ông xem thế nào… năm nay cho tôi… Ông đã muốn thoát thì có thể thoát ngay từ bây giờ, có gì mà phải bàn. Ông định lên lớp tôi đấy à. Những lời ông vừa nói có phải tôi được nghe lần đầu đâu. Được rồi, để… Thôi xin chào ông tôi đi báo anh em tối nay họp,… Có những thằng thật chó má như thế, công nhân nuôi nó ăn học thành nghề, lĩnh được cái lương to, ngồi chỗ mưa không đến mặt, nắng chẳng đến lưng mà nay chỉ yêu cầu nó trả lại cho công nhân một ít kiến thức văn hóa nó cũng khăng khăng không chịu. Thật là đê tiện.

Trời lại hửng nắng, bầu trời xanh ngắt, mây trắng xốp từng cụm, đứng yên. Tiếng chuông xe điện leng keng. Trẻ con chơi diều. Cây cối đẫm nước mưa lá xanh mơn mởn dưới nắng… Tiếng loa lại vang lên Đông Nam Hà Nội 80 km có máy bay địch. Nhắc đi nhắc lại ba lần…

Cuộc họp tối thứ sáu giáo viên, học viên đến rất đầy đủ. Cả thư ký giám đốc cũng đến. Họp hành cũng bàn bạc rất tích cực như không có chuyện gì xảy ra.

Tối thứ bảy, mất điện, tiền cũng hết không ra hiệu sách được, đành nằm nhà. Lần đầu tiên trong đời, tôi thấy cái đèn hết dầu cố bùng lên một cách yếu ớt độ mươi lần trong khoảnh khắc trước khi tàn lụi hẳn. Lại nhớ những ngày cuối cùng của anh Phạm Hồng Sơn, chắc cũng như thế…

Hôm nay chủ nhật, trời trong xanh, nắng nhẹ. Mình kê được cái bàn kề sát cửa sổ, đúng kiểu mình vẫn thích, nhìn ra khóm hoa nhài bên cửa sổ. Suy nghĩ nhiều nhưng chưa muốn bắt tay vào viết một cái gì cả vì vẫn cảm thấy tâm chưa tĩnh…. Thế mới biết Goócki đúng là tài. Những truyện rất hay lại viết vào những khi bi đát nhất, lần thì thất nghiệp, đói, lần thì sống trong một căn phòng chật chội, ẩm ướt. Quả là có bản lĩnh.

Tối chủ nhật, 27/8, vào lúc ba anh em  Đại Thành Thân đang tuyệt vọng vì chờ, anh Đại đã về nhà ở Kim Liên, thì bà và ba cháu từ Mộc Châu về. Bà, Ngọc, Hải đều gầy đi. Chỉ có bé Ánh Hồng là khỏe mạnh, nói đã khá sõi, rất nhanh nhẹn. Hôm sau, anh Đại lên, rất mát lòng mát ruột ôm con gái út vào lòng. Chiều 30/8, chị Thủy cũng về. Cả nhà sum họp vui vẻ sau nhiều tháng xa cách.

Sáng 2/9, vợ chồng cậu Khuê, mợ An và cậu Tuyên, cả hai vợ chồng em Chi, Luân con chú Hỷ cũng đến chơi. Ăn bún chả. Trò chuyện thật vui vẻ.

Cả ngày 1 và 2/9 không có báo động. Dân Hà Nội vui nhưng vẫn nói Níchxơn xảo quyệt mị dân. Ngay sau bữa ăn vui vẻ đã có báo động máy bay Mỹ lởn vởn quanh Hà Nội. Rồi tiếng súng âm vang mà mặt đất không rung chuyển có lẽ chiến đấu trên không. Các chiến sĩ không quân quyết tâm bảo vệ ngày Tết Độc lập của nhân dân.

Hôm trước, chuẩn bị cho 2/9, trang trí ở Cảng và ở nhà, đi nhiều, đứng nhiều, lại gặp hôm trở trời, cơn đau thần kinh hông to lại hành hạ mình. Hai ngày nghỉ chỉ nằm nhà, tất nhiên là lại gặm sách. Đọc xong Nhà Trên Quảng Trường của Kadakêvich, càng về cuối càng hay. Đọc ông này, bao giờ cũng kinh ngạc về sức hiểu biết sâu rộng của tác giả. Làm một nhà văn theo hiện thực xã hội chủ nghĩa thật khó khăn thay. Lại đọc Vỡ Mộng của Bandắc. Hay thì thật là hay, nhưng tốc độ chậm như rùa, đọc đến phát chán. Lười đến mức định không chép lại cả những dòng ánh sáng này. Trang 139 có hai câu rất đúng mà lại thú vị: Thì giờ là cái vốn duy nhất của những ai chỉ có trí thông minh làm của cải/ Những thành tích về văn chương chỉ đạt được trong cuộc sống ẩn mình và bằng khổ công lao động. Cả hai câu đều như ám chỉ mình, chê trách mình vậy.

Hôm nay, mình bận lắm, nhưng trưa đi làm về phải ghé báo Nhân Dân báo với Phùng về việc thu xếp buổi gặp giữa anh Thép Mới và cậu Tuyên. Tình cờ gặp Đinh Bá Đào anh bạn thợ đúc đi chùa Hương với mình năm nào. Đào mừng rỡ nói là hôm qua cậu ta và anh Phạm Lê Văn (bút danh Thợ Rèn) có nói chuyện về mình. Kể cũng lạ. Mình bảo nói về tôi thì có gì mà nói thì Đào nói ngay, ấy ông cứ nói thế chứ, chúng tôi lại rất thú, bọn tôi rất mến… Chúng tôi, rồi lại bọn tôi, chắc là chỉ anh ta và nhà thơ trào phúng kia. Tôi nói là vẫn có gặp anh em nhà in, thì Đào lại nói rất tự nhiên cánh mình với nhau thì còn nói làm gì… Vừa lúc ấy Đỗ Quảng đến, nhắc toàn những chuyện liên quan đến bọn bán báo, càng là cánh mình hơn… Sau đó mình gặp Phạm Duy Phùng, chỉ nói nửa lời là hiểu nhau. Rồi Phùng tiễn ra tận đường Hàng Trống. Chưa về báo Nhân Dân mà đã thấy có biết bao bạn bè yêu thương, chờ đón mình trở về. Càng ngày càng thấy đúng là sắp đến ngày trở về… Trở về sau một cuộc phiêu lưu dài 13 năm.

Do Phùng báo, 17:00 thứ ba 5/9, mình đến gặp anh Thép Mới. Anh đã lại người, béo trắng ra, khỏe mạnh. Rồi bao giờ cũng thế, bắt đầu bằng câu Chào bạn, mời bạn ngồi… để rồi ngay sau đó, toàn là mày mày tao tao một giọng thân mật bỗ bã như ngày nào năm xưa. Cái vấn đề chính là sử dụng cái sức óc của mày cho đúng chỗ. Tao cần là cần cái thằng có chí có chí…Anh còn hỏi kỹ về sức khỏe, gia đình, công tác hiện tại… rồi nêu yêu cầu cần học nhiều tiếng nước ngoài, trong đó anh nhấn mạnh nhất là … tiếng Nhật. Thật không ngờ. Một lần nữa mình tự nhủ: Thế đấy anh bạn ạ, cố gắng chuẩn bị đến bao nhiêu vẫn chưa đủ. Cũng cảm thấy thích thú, hào hứng trước một nhiệm vụ mới không dễ dàng gì. Cái khó luôn có sức hấp dẫn riêng của nó. Anh nói rất thật, cái cách nói đơn giản, thật thà chỉ có ở những con người có bản lĩnh không hề để ý đến sự đánh giá của người khác về mình. Còn tao muốn gặp Phạm Tuyên là để nó đứng ra nói với ông Tùng (Hoàng Tùng, tổng biên tập) tránh tiếng cho tao. Tao sẽ làm appui (ủng hộ). Còn tao bảo thì anh em người ta làm thôi… Nhưng bây giờ, cái gì nó cũng phiền lắm. Anh bảo mình liên hệ với bên Đài, hỏi xin học lớp tiếng Nhật mà hình như họ có mở, thậm chí xin nghỉ việc một thời gian mà học… Cuối cùng, anh đưa cho tôi tạp chí Le Journaliste Démocratique (Nhà báo dân chủ) bảo dịch bài L’aventure De L’Information (Cuộc phiêu lưu của tin tức) của một nhà báo Bra-din, còn nhấn đi nhấn lại là bài khó đấy. Mình định dịch miệng ngay thì anh bảo đem về nhà mà dịch cho cẩn thận.

Tối đó, về nhà dưới ánh đèn dầu mình đứng ngay cạnh cái tủ nhỏ, tì tay lên mặt tủ và viết. Trẻ con nô đùa cãi nhau ầm ĩ. Sáng hôm sau, độ 4 giờ đã dậy, dịch tiếp rồi đi làm. Buổi trưa, đến cậu Nguyễn Thế Khang em vợ họa sĩ Nguyễn Cát Tường (Lemur) ở Triệu Việt Vương nhờ tra mấy chữ khó. Đến chữ Beatle thì cả hai cậu cháu đều chịu, không từ điển nào có. Thời ấy ở nước ta mấy ai biết đến nhóm nhạc tứ quái lừng danh này. Cấm vận mà. Đành tạm dịch là các thứ như Beatle, người đọc muốn hiểu thế nào thì hiểu. Cậu Khang mới 50 tuổi mà bạc trắng mái đầu, ham học hỏi, nay đang làm nhân viên sở bưu điện Hà Nội. Cậu thường dạy các lớp ngoại ngữ mà cơ quan yêu cầu. Tiếng Anh, Pháp tất nhiên, tiếng Trung Quốc mà cậu ham thích chữ nho từ nhỏ, rồi tiếng Đức, Tây Ban Nha, Nga. Tôi hỏi có cả những thứ tiếng tôi biết là cậu chưa học bao giờ cả, tại sao lại dạy được, cậu cười, phải nhớ câu Học trò không bao giờ học hết được chữ của thầy. Muốn dạy thứ tiếng nào, mình tìm sách học trước mấy bài rồi dạy. Các lớp cơ quan mở có khi nào thọ mà lo…

Bốn giờ sáng thứ hai 11/9/1972 em Thân đưa gia đình cô Vũ Thị Trang là người yêu đi sơ tán. Mấy hôm nay, Hà Nội lo ngại thằng Níchxơn sẽ làm liều trước khi bàn giao quyền để chuẩn bị bầu cử. Nhưng là lo kiểu người Hà Nội thời ấy: Họ sẽ chỉ đi sơ tán ngắn ngày, từ nay đến 15/9 thôi (?). Trưa hôm qua, máy bay địch quần thảo riết. Đêm cũng lởn vởn mãi. 4:20 hôm nay lại Đông Nam Hà Nội cách 30km có máy bay địch. Mẹ mình và các cháu sẽ đi sơ tán ở… nhà dì Hỷ 47 Lò Sũ. Dì sang Trung Quốc thăm chú đang chữa bệnh bên đó. Nhà dì ba tầng kiên cố, lại có cái hầm to, chắc chắn do nhà nước xây.

Sáng hôm qua, mình đang học tiếng Nhật trong quyển sách cậu Khang cho mượn, thì em Đặng Vũ Minh, con dì, mang về bộ Nhật – Nga đại từ điển 10.000 từ, em lấy ở thư viện Viện Vật lý nơi em làm việc. Đổi lại, mình đưa ra sách học tiếng Pháp, Đức, Minh sướng mê, hai anh em có ngay một hiệp ước tương trợ và bảo vệ sách. Thật tuyệt vời khi có một người em cùng chí hướng.

Trưa 11/9, báo động liên tiếp. Còi báo an vừa ngớt lại báo động. Tên lửa Mỹ bắn xuống ngõ phố Bà Triệu, sập một tầng gác, bốn người bị thương nặng. Bom thả xã Thạch Bàn (Gia Lâm) có gia đình mất cả ba cháu nhỏ đã vào hầm trú ẩn nhưng bị bùn đất lấp, chết ngạt. Suốt đêm, máy bay cứ lởn vởn quanh Hà Nội. loa khu phố đều đặn báo tình hình hoạt động của máy bay địch, chủ yếu là hướng Đông Nam và Nam. Chú Nguyễn Tiến Trung thợ rèn đi học về, đến nhà mình ăn cơm và ngủ lại. Mỗi tuần chú học ba tối đang mong tăng lên bốn buổi cho mau hết chương trình cấp ba. Mỗi lần đi học, chú phải từ xưởng về khu sơ tán ở tận Thanh Trì tắm rửa, lấy sách vở rồi đến trường ngay mới kịp giờ học. Hôm nào học cũng phải nhịn đến đêm về mới ăn. May là chú thợ rèn rất khỏe.

Sáng 12/9, ở nhà vẽ tranh trình bày ở câu lạc bộ ba hôm nữa. Toàn vẽ biếm họa ở câu lạc bộ hội họa khu Hai Bà Trưng. Loại tranh này nay đâu cũng cần, nhất là các xí nghiệp công trường.

Buổi trưa, vẫn báo động liên tiếp, ba anh em Đại, Thành, Thân cùng đến địa điểm sơ tán nhà dì ăn cơm mẹ nấu. Đọc Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi của Nguyễn Tuân, cầu kì quá, nhưng cũng rất thú vị.

Lâu nay, thành ra mình có thói quen dậy rất sớm, cứ khoảng ba, bốn giờ là dậy, rồi thức luôn đến sáng. Những lúc ấy, mình cứ nằm suy nghĩ. Nghĩ ra được những điều rất thú vị, rất rõ ràng, những ý nghĩ hoàn toàn là của mình, đó là điều quan trọng nhất. Nhưng tiếc là do lười mà không ghi lại rồi cũng quên mất, thật là tiếc… Thế là từ nay, cứ tỉnh là dậy làm việc ngay, ghi chép ngay… Một phần thưởng cho những buổi dậy sớm là được hít thở không khí trong lành, ngắm bầu trời thăm thẳm lóng lánh muôn con mắt sao xanh biếc. Và yên tĩnh… Tất nhiên chỉ được một lát… Bao giờ cũng có tiếng xe đạp đi, hơn ba giờ thì có tiếng xe ngựa chở hàng, thỉnh thoảng có tiếng trẻ con khóc, và bây giờ bốn giờ rồi đã có tiếng xích lô đi, xe nhẹ chưa chở người, hàng nên nhiều bộ phận rung lên lọc xọc, chuông xe điện, tiếng bánh xe nghiến trên đường sắt, những con gà thức giấc đầu tiên đã rủ những con khác đua nhau gáy rộn lên lẫn trong đó là tiếng đồng hồ báo thức, tiếng thùng gánh nước va chạm vào nhau, càng nhiều tiếng xe đạp đi qua, bắt đầu có tiếng người nói, thường là người ngồi trên xe nói với người đạp xích lô. Người Hà Nội muốn kéo dài ngày lao động của mình ra được tí nào hay tí ấy để đề phòng thằng khốn Níchxơn nó quấy phá. Lại có tiếng đồng hồ báo thức reo dài quá, đến hết cót mất. Chắc là chủ nó, một thanh niên suốt ngày hôm trước đã làm việc quá nhiều. Bỗng có tiếng hát rất êm Chào sông Mã anh hùng phát ra từ một chiếc rađiô bán dẫn của ai đó đi xe đạp qua nhanh. Một cụ già ho và một cháu bé dậy sớm bi bô nói chuyện. Bốn giờ mười rồi. Giờ buổi sáng sớm là quí nhất sẽ chỉ dùng để viết, ghi chép. Còn đọc thì rải rác trong ngày, các buổi tối sẽ học, học và học. Mai sẽ viết như đã định. Viết cái nào đã nghĩ kỹ hơn cả. Có lẽ là Hát chăng…

Đang lo về sách học tiếng Nhật thì chợt nhớ ra có lần lại nhà Nguyễn Đức Hoan ở Lò Sũ lục sách cũ do bố cậu ta để lại. Hai đứa đã rũ ra cười khi thấy một lô sách tiếng Nhật. Hôm nay đến gặp Hoan, cậu ta tìm ngay cho mình hai tập Từ điển Pháp Nhật dầy, rồi cả Hán – Anh – Pháp – Nga. Hoan thật chí tình. Có cái gì tôi sẽ đưa ông hết. Đối với ông tôi không tiếc một cái gì. Còn hẹn tìm từ điển Nhật- Pháp đó mới là sách mình cần. Hoan học với mình cho đến hết cấp hai. Khi tiễn, còn cho một con dao nhỏ để… gọt bút chì khi học.

Nóng, cởi trần mà vẫn đầm đìa mồ hôi. Đèn dầu lại càng nóng. Em Minh đưa mình chìa khóa buồng em ở gác ba, có sân con nhìn xuống đường Lò Sũ. Thế là có thể thực hiện kế sách một chốn đôi nơi, có chỗ để tha hồ làm việc mà mình yêu thích suốt đời. Không biết có làm nên chuyện gì không.

Tối thứ ba 19/9/1972, mưa, nhớp nháp… Đang là cơn mưa thứ tư trong ngày. Sáng nay, mưa rất to. Đường xá lâu ngày không mưa bụi dầy lên, nay thành phủ đầy bùn bẩn. Dịp này Hà Nội đang chú ý đến việc ta phóng thích ba giặc lái Mỹ, có mẹ, vợ và đại biểu nhân dân Mỹ sang tận Hà Nội đón ba tên. Trong khi đó, tội ác của giặc mới gây ra gần đây ở phố Bò Gia Lâm và nhất là vụ thảm sát cực kỳ dã man tại trường Đại học Xây dựng ở Hương Canh đang gây những xúc động lớn, người người căm giận. Dạo này Hà Nội trưa nào cũng có báo động, báo động đã nhiều lại thường kéo dài, có lần hơn một giờ đồng hồ, đến nỗi nhiều người nhầm tưởng là đã hết báo động rồi, vội vã đi làm.

Trong tình hình mới, mình ở lại 47 Lò Sũ tất cả các buổi trưa để học. Tối thứ bảy, cũng ngủ lại ở buồng em Minh để có thêm một tối có điện. Tối chủ nhật, thứ hai làm việc ở nhà. Thế là được ba tối có điện. Nói chung dạo này chỉ tập trung học tiếng Nhật. Hoàn toàn tự mầy mò lấy cứ mỗi ngày mỗi vỡ ra một chút nên ham lắm. Lại thêm nhiều người quen nữa hẹn cho mượn sách tiếng Nhật. Người ủng hộ nhiều. Chỉ có mình là hơi dở. Đau bụng, có lẽ do gan. Có lúc đi ngoài ra khá nhiều máu, mắt thì đã nhìn thấy ruồi, chiều lại hay hâm hấp sốt. Bắt đầu uống rượu cao ban long do cô láng giềng nhờ mua giúp, cũng khá chăm tập thể dục. Nhưng đụng vào cái chữ Nhật, một lần nữa lại thấy càng phải sống thật lâu mới mong làm được một chút gì cho đời.

Cửa sổ cạnh bàn làm việc ở nhà, cây hoa ngôi sao đỏ đem từ Tây Bắc về đã bắt đầu leo vào song sắt và ra hoa nhỏ xinh.

4:30 ngày thứ ba 26/9, đèn dầu nhỏ lại rọi sáng trang nhật ký này. Hôm qua đã cắt điện. Từ tuần này, mỗi tuần chỉ có điện một ngày. Hà Nội tuần này yên ắng . Hầu như không có báo động… Thứ tư và thứ năm tuần trước, mình đi báo cáo thực tế ở một hội nghị tuyên giáo về tủ sách công đoàn và các lớp học bổ túc văn hóa trong giai đoạn mới. Hai lần được xem phim. Chỉ là phim thời sự, tài liệu thôi mà thích quá. Gần nửa năm không xem phim rồi còn gì. Lần đầu, đang xem thì thấy có tín hiệu đèn xanh lơ ở hai bên màn ảnh nhấp nháy 7 lần. Thế là biết có máy bay cách Hà Nội 70km. Nếu có báo động, sẽ bật đèn đỏ. Hôm sau, đang xem phim, máy bay địch lồng lộn thì ngồi ngay trong rạp vẫn nghe thấy tiếng gầm rú trên trời.

Chuyện về báo Nhân Dân hoàn toàn chẳng biết đã đến bước nào rồi.

Ở cảng mình kiêm thêm rất nhiều việc. Đời sống văn hóa của công nhân nghèo nàn quá, nhất là những đoàn đi công tác xa.

Chiều 29/9, đến câu lạc bộ nghe họa sĩ Văn Giáo nói chuyện, càng củng cố thêm quyết tâm hiến dâng đời mình cho văn học nghệ thuật. Trên đường về, tự nhiên muốn gửi cho cô bạn nhỏ một lá thư như sau:

Đã lâu lắm rồi không gặp. Có nhiều lần cố ý đi qua nhà, nhưng rồi lại không vào. Vì nếu gặp thì không thể không nói thật tất cả mình đã làm gì, nghĩ gì trong những ngày qua… Và lập tức bạn sẽ cau mày lại mà nói rất rõ ràng (lần thứ 100) là sao anh phân tán sức lực thế. Mà “tội lỗi” của mình thì nhiều: – Học tiếng Đức, Tây Ban Nha và học cả Nhật nữa. Tất nhiên không dám buông những thứ đã học. – Dịch tài liệu về nghiệp vụ báo chí của Bradin – Tham gia câu lạc bộ vẽ của khu phố vẽ tranh biếm họa – Đọc Vũ trung tùy bút, Tang thương ngẫu lục, Kịch thơ của Huygô, Vỡ Mộng của Bandắc, Điều khiển học, Nhà trên quảng trưởng… Đèn dầu, nhiều hôm bị cháy tóc vì chữ trong sách nhỏ quá, có tối cháy tóc đến hai lần. Mắt phải đã nhìn thấy ruồi. Đây là những việc ngoài giờ làm việc. Thế đấy. Có điều lại khỏe ra, ai gặp cũng bảo thế… Thật lòng, mình coi cô em là bạn. Dù sai, dù đúng, chúng mình bao giờ cũng thành thật. Đó là đức tính mình quí nhất… Không hiểu bạn nghĩ sao? Rất mong được nhận thư, càng dài càng tốt. Còn mình thì bạn biết rồi đó. Viết ngắn. Mong bạn khỏe, chăm học. A.T.

20:10, em Đặng Vũ Minh về. Hai anh em nói chuyện rất ý hợp tâm đồng. Cố tìm cách thu xếp cuộc sống để dành được nhiều tinh lực nhất, nhiều thời gian nhất để nghiên cứu, học tập.

4:30 gác ba nhà 47 Lò Sũ, đèn dầu. Trời trở gió lạnh, không ngủ được. Sờ tay đụng cái đài bán dẫn của em Minh, đang là phần ca nhạc dành cho các thành thị miền Nam. Tuổi xanh ta đi phơi phới, bạn thanh niên ta ơi. Sao mà thèm những chuyến đi xa. Nhớ những chuyến đi xa, nhớ người hay đi xa… Đài báo bão và gió mùa Đông Bắc. Hạ hơn 3900 máy bay giặc rồi, cả miền Bắc có vẻ sẵn sàng hạ đến chiếc thứ 4.000.  Mình thì vẫn lười quá, chỉ có học, không chịu viết gì cả. Điều kiện để viết thì thuận lợi hết mức rồi. Chính trong khi rèn mà người ta trở thành thợ rèn. Tục ngữ Pháp nói thế. Cũng chưa phải lúc để nói là mình không có chút khả năng gì về văn học. Trong khi đó, tin chắc là cô bạn mê sách vẫn viết, lại viết rất nhiều.

Buổi trưa đi làm thì gặp chú thợ điện. Chú cho biết cô bạn mê sách sắp chuyển công tác. Thế là vội chép lại cái thư ghi sẵn trong nhật ký, gửi đi. Buổi tối, qua phòng anh ruột Minh, thấy có cuốn Nữ tu sĩ của Điđơrô mà mình cố công tìm lâu nay. Cơm xong là đọc ngay. Sáng hôm sau, đọc xong trước khi đi làm. Đây là một lời tố cáo mãnh liệt, một lời kêu cứu khẩn cấp khủng khiếp, tác giả đã viết bằng cả khối óc sáng suốt và trái tim nóng bỏng, đầy ưu ái của mình. Tác phẩm in lần đầu sau khi tác giả qua đời khá lâu.

Tối nào cũng vậy, mình đứng trên căn gác ba này nhìn xuống đường Lò Sũ cũng thấy một tốp công nhân hò nhau đẩy một cái phao sắt làm cầu kê trên những con lăn đi qua trước mặt nhà ra phía bờ sông. Ánh lửa hàn hắt lên xa xa phía cầu Long Biên vừa bị địch đánh đứt. Sáng dậy thật sớm, cũng thấy ánh lửa hàn lóe lên phía ấy, cứ từng đợt, từng đợt soi sáng những dám mây trắng trên bầu trời đêm, làm đám mây trời cứ khi ẩn khi hiện, thật sống động. Chắc chắn là khi mình ngủ thì vẫn rất nhiều người đang làm việc, tranh thủ từng phút từng giây mà làm việc.

Ngày hôm sau, báo động rất nhiều, trái hẳn với hôm kia, hôm kìa, thật êm ả. Sáng nay, 4:00 có báo động ngắn. Ánh lửa hàn phía cầu vẫn sáng, hắt ánh lóe lên trời mây.

Chín giờ sáng ngày 6/10 thì nhà được tin chú Đặng Vũ Hỷ mất tại Quảng Châu Trung Quốc ngày 4/10. Cả nhà tập trung chuẩn bị tang lễ tại nhà, bận và buồn. Mình vẫn ở gác ba, buồng em Minh, căn buồng sáng duy nhất trong tòa nhà ba tầng, tám buồng, mài đá granitô đỏ/trắng… nhưng đã có những vết nứt sâu, bị lún nhiều chỗ…

Đọc Nổi dậy của Nguyễn Thái Bình trên báo Nhân Dân của Thép Mới (ký bút danh Phượng Kim).

Bác Hồ nói Trường đại học của tôi là đấu tranh. Trường đại học của tôi là đời sống. Mình cũng đang học trường đại học đó thôi. Hằng ngày vẫn học tiếng Nhật, ngày ít nhất cũng ba tiếng. Hôm nọ mượn được tờ Akahata của Đảng Cộng sản Nhật, khổ là không có từ điển trừ quyển Minh đem về, lại là tiếng Nhật ra tiếng Nga là tiếng mình không biết chút nào.

Bài báo của nhà báo Bradin Cuộc phiêu lưu của tin tức do mình dịch đưa anh Thép Mới thì Phạm Duy Phùng cho biết là rất được mọi người ở cơ quan báo tìm đọc và khen ngợi. Mình chưa về mà ở báo Nhân Dân đã có đến ba ban mong được nhận mình… Trong khi đó, mình vẫn ở  Cảng, làm đủ mọi việc ai cũng làm được, nhưng mất rất nhiều thời giờ và sức lực.

Anh Thép Mới cứ hẹn, rồi bây giờ thì anh lăn ra ốm, lại đi an dưỡng.

Thứ ba, ngày 14/11/1972, mình ngồi trong trụ sở công đoàn Cảng là cái nhà tranh nhỏ dựng trên nóc một lô cốt cũ của Pháp ngay trên đê ven sông Hồng mà nhớ lại… Đúng vào lúc mình và cả Phùng nữa đều cảm thấy chán nản vì mòn mỏi chờ đợi việc mình về lại báo Nhân Dân, thậm chí bặt hẳn tin như không còn gì thì ngày 2/11, anh Thép Mới hẹn gặp cậu Tuyên và ngày 4/11 mình đến cơ quan báo làm lý lịch. Trưa 7/11, anh Thép Mới ghé nhà mình lấy giấy cậu Tuyên viết bảo đảm. Hình như chiều hôm ấy có họp để xét tuyển dụng. Nhưng đến bây giờ, lại một đợt yên ắng thứ hai.

Phần đầu và cuối lá thư Phạm Tuyên gửi Ban Biên tập báo Nhân Dân

Phạm Tuyên

Đài TNVN                                                                               Hà Nội ngày 4/11/72

                        Kính gửi Bộ biên tập Báo Nhân Dân,

Được biết các đ/c ở bên báo Nhân Dân đang tìm hiểu về anh Tôn Thất Thành để định chuyển về công tác tại tòa soạn, tôi xin phép được giới thiệu thêm với các đ/c về anh Thành. Tôi là cậu ruột của Thành, biết được quá trình phấn đấu của Thành, nên cũng mong muốn thành được về công tác ở một môi trường như bên báo, có điều kiện để rèn luyện và phát huy khả năng biên tập nhiều hơn…

…

 Là một Đảng viên công tác trong ngành tuyên huấn, tôi thấy có thể bảo đảm việc Thành về công tác ở bên báo sẽ làm được tốt nhiệm vụ mà các đ/c sẽ giao cho. Công việc có thể có nhiều bỡ ngỡ khó khăn đối với Thành nhưng tôi tin rằng Thành có thể phấn đấu và khắc phục được.

Vậy xin mạnh dạn giới thiệu với các đ/c. Các đ/c cần hỏi gì thêm, xin nhắn cho tôi được biết (gọi điện về Đài TNVN: 4134). Rất mong các đ/c giúp đỡ cho Thành được sớm chuyển về môi trường thích hợp mà anh ấy rất tha thiết.

Kính thư,

Phạm Tuyên

Ban biên tập Văn nghệ

Đài TNVN

Vẫn chưa có gì thay đổi. Mình vẫn ngày ngày đến Cảng, làm việc không cần đến một phần trăm năng lực thật của mình. Giai đoạn này lại là giai đoạn cảng đang xuống dốc. Người nói xuông rất nhiều, người làm được rất ít, tổ chức rất cồng kềnh, trận địa tư tưởng hầu như bỏ trống… Hôm 13/11 bắt đầu lan truyền trong Cảng tin về vụ Từ Văn Thơm một thanh niên công nhân bị đập chết tại Gia Lâm. Trưa lại có tin Nguyễn Văn Tiến một cán bộ trẻ, tốt nghiệp trung cấp ủy viên chấp hành đoàn cắt cổ tự tử tại nhà riêng. Toàn ban lãnh đạo mới của Cảng ngã ngửa ra. Vụ Từ Văn Thơm cách đây hơn một tháng, vụ Nguyễn Xuân Tiến đang bày ra trước mắt. Không ai dám tin đó là sự thật.

Ai sống ở cảng này lâu thì đều nghĩ chẳng qua đó là những ung nhọt đã nung mủ từ lâu nay mới vỡ ra trên một cơ thể ốm yếu từ lâu rồi. Còn biết bao ung nhọt khác đang chờ ngày vỡ. Cảng này cần một cuộc đại phẫu tổng thể không phải chỉ là chữa chạy vá víu qua loa mà được. Nếu không, sẽ còn rất nhiều người là nạn nhân.

Tối 23/11/1972, vừa đưa cháu Hà đi chơi về thì gặp Phùng và một bạn cùng ở báo Nhân Dân đang chờ ở nhà. Anh Thép Mới bảo Phùng đến báo mình chuẩn bị bàn giao công việc ở Cảng. Tháng 12 về báo.

Cái tin mình hằng mong đợi đã đến đơn giản và nhanh chóng như vậy ư? Cuộc đời mới, cuộc đời thật sự của mình, cuộc đời mà mình sẽ dốc hết sức lực, tinh thần, tình cảm để phục vụ nhân dân, Tổ quốc lại bắt đầu đơn giản, gấp gáp thế này ư?

Tối thứ bảy 2/12/1972, đọc Bà Marie Curie  của Eve Curie, có đoạn này: Nhân loại hẳn là cần có những người có đầu óc thực tế. Họ luôn luôn cố đạt được nhiều nhất về công việc của họ và biết giữ gìn quyền lợi bản thân mà không quên lợi ích chung. Nhưng nhân loại cũng cần những người biết mơ mộng, những người biết say sưa mà vô tư theo đuổi một sự nghiệp lớn đến nỗi họ không thể bận tâm đến những quyền lợi vật chất của bản thân mình.

Rõ ràng là những người như vậy không thể giàu được vì họ không muốn giàu.

Ngày hôm nay, suốt các buổi phát thanh đều có phổ biến lệnh triệt để sơ tán khỏi Hà Nội, khỏi cả những trọng điểm khác ở ngoại thành. Trước ngày 4/12.

Các thủ tục chuyển về báo Nhân Dân của mình cơ bản đã xong. Công lớn thuộc về phó trưởng phòng tổ chức Trần Tiến đeo kính cận đổi màu, suốt bao ngày nắng, mưa đạp xe từ 71 Hàng Trống xuống tận Cảng ở dốc Vĩnh Tuy hơn sáu cây số để thương thảo. Chỉ còn chờ giấy tờ chính thức.

Hôm nay, biết chắc thế mình mới dám đi từ giã anh em công nhân, thăm gia đình bác Sán, bà mẹ Rosa. Vào nhà bà, tình cờ gặp chú thợ điện nay đã là con rể. Chú cho biết cô bạn mê sách đang xin chuyển sang làm hộ lý ở Quân y viện 108. Cũng nghe nói là có vài mắc míu với cơ quan về một vài đoạn trong một vài bài viết…. Cảm thông với cô bạn có chí, giàu lòng tự trọng. Thật khổ tâm, đời mình tạm ổn thì lại đến cô bạn gặp sóng gió. Biết làm sao…

Nhất định không được sống một cuộc đời dễ dàng, tầm thương… Phương châm của mình bao giờ cũng vẫn là Mỗi người sống trên đời này là để cho cuộc sống của những người khác thêm tươi đẹp. Xem ra, có vẻ khắc khổ, nhưng thật ra từ ngót 20 năm nay đó đã là nội dung chủ yếu của cuộc đời mình.

Chủ nhật 3/12, tôi đến nhà cô bạn nhỏ. Mặc dù hôm trước chú thợ điện đã cho biết là cô đang đi công tác. Cửa sổ ở cái buồng con trên gác hai ấy mở, phơi một cái áo màu lá cây đã bạc. Vội vã lên nhưng cửa khóa, mình bỏ cái giấy nhỏ hẹn tối đến. Còn nửa giờ nữa mới đến giờ hẹn, mình đã ở trước cửa buồng. Cô bạn cùng cô Huệ và một anh bạn Huệ đang nói chuyện. Nghe gõ cửa, cô bạn ngó ra khe cửa mở hé, hơi ngỡ ngàng, rồi niềm nở mời vào. Cô mặc áo xanh hoa, đầu còn chít khăn san xanh, tươi tắn hơn hẳn mọi khi dưới ánh đèn vàng.

(còn nữa)

P.T.

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 1 tháng 6)

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 1 tháng 6 năm 2019.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 29/5/2019:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Vương quốc Thụy Điển

Chiều 28-5 (giờ địa phương), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phu nhân và Đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Việt Nam rời thủ đô Xtốc-khôm lên đường về nước, kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Vương quốc Thụy Điển.

* Trước đó, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Vương quốc Thụy Điển, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc gặp Chủ tịch Quốc hội Thụy Điển A.No-len. Chủ tịch Quốc hội Thụy Điển đánh giá cao chuyến thăm Thụy Điển đầu tiên của Thủ tướng Việt Nam kể từ năm 1999, nhất là trong bối cảnh hai nước đang có những hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục… kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Thụy Điển.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, chuyến thăm Thụy Điển của Đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Việt Nam đúng vào dịp kỷ niệm lớn này nhằm thể hiện sự trân trọng đối với sự ủng hộ và giúp đỡ quý báu mà nhân dân Thụy Điển đã dành cho cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam trước đây cũng như trong công cuộc xây dựng phát triển đất nước sau này. Nhân dân Việt Nam luôn gìn giữ những tình cảm quý báu đó, coi đây là một tài sản vô giá của mối quan hệ Việt Nam – Thụy Điển. Thủ tướng đánh giá cao sự đóng góp của Quốc hội Thụy Điển cho sự phát triển quan hệ hai nước trong thời gian qua và mong muốn Quốc hội hai bên tiếp tục trao đổi, hợp tác, hỗ trợ triển khai những thỏa thuận và định hướng hợp tác mới giữa hai nước. Thủ tướng mong muốn Quốc hội hai nước xem xét thành lập Nhóm Nghị sĩ hữu nghị Việt Nam – Thụy Điển, góp phần thúc đẩy hợp tác giữa hai Quốc hội.

Thủ tướng đã thông báo với Chủ tịch Quốc hội Thụy Điển nội dung hội kiến với Nhà vua và kết quả hội đàm với Thủ tướng Thụy Điển X.Lốp-ven, cho biết hai bên đã thống nhất nhiều biện pháp nhằm thúc đẩy quan hệ song phương phát triển sâu rộng hơn trên tinh thần đối tác cùng có lợi. Thủ tướng đồng thời bày tỏ mong muốn Chủ tịch Quốc hội A.No-len và Quốc hội Thụy Điển tiếp tục tạo điều kiện cho cộng đồng người Việt Nam tại Thụy Điển sinh sống làm ăn ổn định, hòa nhập tốt với sở tại, duy trì bản sắc văn hóa dân tộc, qua đó phát huy vai trò cầu nối thúc đẩy tình hữu nghị, sự hiểu biết và gắn kết giữa hai nước, hai dân tộc.

Chủ tịch A.No-len nêu rõ, Quốc hội Thụy Điển ủng hộ và sẽ nỗ lực thúc đẩy để có thể sớm ký và phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên hiệp châu Âu (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Liên hiệp châu Âu và Việt Nam (EVIPA) vì đó là lợi ích của tất cả các bên; cho rằng việc ký kết Hiệp định quan trọng này sẽ tạo động lực mạnh mẽ để thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại giữa Việt Nam với các quốc gia thành viên EU, trong đó có Thụy Điển. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chuyển lời mời thăm Việt Nam của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đến Chủ tịch Quốc hội A.No-len. Chủ tịch Quốc hội A.No-len đã vui vẻ nhận lời.

* Trong khuôn khổ chuyến thăm, sáng 28-5, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Việt Nam tham quan một số mô hình công nghệ hiện đại hàng đầu Thụy Điển và thế giới của hai công ty: Stockholm Exergi và hãng viễn thông Ericsson. Stockholm Exergi là công ty uy tín của Thụy Điển và châu Âu trong lĩnh vực chuyển hóa năng lượng, tái chế chất thải bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp này hiện đã nghiên cứu và ứng dụng thành công chuỗi mô hình công nghệ chuyển hóa năng lượng từ rác thải và được sử dụng hiệu quả tại thành phố Xtốc-khôm – thành phố được Liên hiệp châu Âu (EU) phong tặng là thủ đô môi trường đầu tiên của thế giới vào năm 2010. Công ty Stockholm Exergi cũng bày tỏ mong muốn sẵn sàng hợp tác với các doanh nghiệp, địa phương của Việt Nam, nhất là Thủ đô Hà Nội để chuyển giao những công nghệ mới nhất về chuyển hóa năng lượng từ nguồn tái tạo, tái chế; qua đó góp phần làm trong sạch môi trường thành phố.

Tiếp đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đã tới tham quan mô hình công nghệ 5G tại Tập đoàn viễn thông Ericsson. Tại buổi đón tiếp, lãnh đạo Ericsson đã giới thiệu với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc những công nghệ tiên tiến nhất về 5G, in-tơ-nét vạn vật (IoT), tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) và điện toán biên (Edge Computing); đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của những công nghệ này đối với Việt Nam trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 cùng với quá trình số hóa và chuyển đổi ngành công nghiệp đang diễn ra mạnh mẽ, nhất là trong lĩnh vực sản xuất thông minh.

Phát biểu ý kiến tại các nơi đến thăm, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao thành tựu nghiên cứu, phát triển khoa học và công nghệ hiện đại bậc nhất Thụy Điển và thế giới của Stockholm Exergi và Ericsson; cho rằng đây là những mô hình công nghệ có tính ứng dụng cao để Việt Nam tham khảo, hợp tác. Thủ tướng khẳng định, Chính phủ và các cơ quan chức năng của Việt Nam sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Thụy Điển đầu tư, mở rộng sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam.

Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng Giám đốc điều hành Tập đoàn Ericsson đã chứng kiến lễ ký kết “Thỏa thuận hợp tác Đổi mới sáng tạo công nghệ 4.0 và in-tơ-nét vạn vật” giữa Ericsson và Tập đoàn VNPT.

* Nhân dịp thăm chính thức Thụy Điển đúng dịp kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, tối 27-5, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam có cuộc gặp mặt các nhà ngoại giao, chuyên gia Thụy Điển, Ban Chấp hành, Ủy ban Việt Nam – Lào – Cam-pu-chia, bạn bè Thụy Điển tại Thủ đô Xtốc-khôm. Đến dự buổi gặp mặt, về phía Thụy Điển có bà B.Đa-lơ, nguyên Chủ tịch Quốc hội Thụy Điển; ông A.Phót-bơ-xơ, nguyên Tổng Thư ký Quốc hội Thụy Điển cùng các vị Đại sứ, cựu Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam, các quan chức và cựu quan chức ngoại giao Thụy Điển; các thành viên Ủy ban Việt Nam – Lào – Cam-pu-chia. Đặc biệt buổi gặp gỡ có sự hiện diện của hai người con của cố Thủ tướng Ô.Pan-mơ, người bạn lớn của nhân dân Việt Nam.

Phát biểu ý kiến tại buổi gặp mặt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ xúc động được gặp gỡ những chuyên gia, người bạn Thụy Điển của nhân dân Việt Nam; cảm ơn những tình cảm nồng ấm của những người bạn Thụy Điển đã dành cho Thủ tướng và Đoàn. Thủ tướng cùng các đại biểu đã ôn lại lịch sử 50 năm trước, khi cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam đang ở giai đoạn cam go nhất, nhân dân, bè bạn khắp năm châu đã xuống đường tuần hành ủng hộ sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam. Trong các nước phương Tây, Thụy Điển nổi lên như một tấm gương sáng chói về tình đoàn kết vô tư, nhiệt thành với Việt Nam và là nước phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, luôn đồng hành cùng Việt Nam qua những giai đoạn thăng trầm lịch sử nửa thế kỷ qua.

Đánh giá cao sự phát triển tốt đẹp trong quan hệ hợp tác hai nước thời gian gần đây trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng vui mừng thông tin về thành công của cuộc hội đàm với Thủ tướng Thụy Điển X.Lốp-ven, trong đó hai bên đã thống nhất nhiều biện pháp tiếp tục thúc đẩy quan hệ song phương lên tầm cao mới. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ tin tưởng các kết nối đối tác hai bên sẽ góp phần thúc đẩy hợp tác thương mại – đầu tư, đón đầu cơ hội mới do EVFTA sắp được ký kết mang lại. Nhân dịp này, Thủ tướng bày tỏ cảm ơn sự ủng hộ của Chính phủ, doanh nghiệp và những người bạn Thụy Điển đối với sự phát triển quan hệ hợp tác Việt Nam – EU. Trong không khí thân mật, thắm tình hữu nghị, những người bạn Thụy Điển và Đoàn cấp cao Việt Nam khẳng định sẽ mãi mãi gìn giữ, kế thừa và phát huy tình hữu nghị truyền thống mà các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước đã cùng dựng xây, vun đắp.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 25/5/2019:

Chủ tịch Quốc hộ Cam-pu-chia Xăm-đéc Hêng Xom-rin và Phu nhân thăm chính thức Việt Nam

Nhận lời mời của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Ðoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Vương quốc Cam-pu-chia do Chủ tịch Quốc hội Xăm-đéc Hêng Xom-rin dẫn đầu và Phu nhân hôm nay đến Hà Nội, bắt đầu thăm chính thức nước ta.

Tham gia Ðoàn cấp cao Quốc hội Cam-pu-chia có: ông Che-ang Vun, Chủ nhiệm Ủy ban Ðối ngoại, Hợp tác quốc tế, Thông tin và Truyền thông, Phó Chủ tịch Nhóm Nghị sĩ hữu nghị Cam-pu-chia – Việt Nam, Ðại biểu Quốc hội tỉnh Bát-tam-bang; bà Ban Xrây-mom, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Giáo dục, Thanh thiếu niên, Thể thao, Tôn giáo, Văn hóa và Du lịch, Ðại biểu Quốc hội tỉnh Pai-lin; ông Keo Pi-xệt, Thư ký Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Chánh Văn phòng của Chủ tịch Quốc hội, Thành viên Nhóm Nghị sĩ hữu nghị Cam-pu-chia – Việt Nam, Ðại biểu Quốc hội tỉnh Tbong Khmum; ông Xa Cham-rong, Thư ký Ủy ban Nhân quyền, dân nguyện, điều tra và quan hệ giữa Quốc hội và Thượng viện, Ðại biểu Quốc hội tỉnh Cra-ti; ông Thong Vo-liếc, Ðại biểu Quốc hội tỉnh Prây Veng; ông Bu Lam, Ðại biểu Quốc hội tỉnh Ra-ta-na-ki-ri; ông Leng Peng Long, Tổng Thư ký Quốc hội. Cùng đi có ông Prạ Nguôn Hông, Ðại sứ đặc mệnh toàn quyền Vương quốc Cam-pu-chia tại Việt Nam, cùng nhiều quan chức khác.

Chủ tịch Quốc hội Hêng Xom-rin sinh ngày 5-5-1934. Ông tham gia cách mạng từ năm 1959 và đã giữ các vị trí công tác quan trọng trong quá trình hoạt động cách mạng và trong quân đội. Từ tháng 12-1978, ông được bầu làm Chủ tịch Mặt trận Ðoàn kết Dân tộc cứu nước Cam-pu-chia. Từ tháng 1-1979, ông được cử giữ chức Chủ tịch Hội đồng nhân dân cách mạng nước Cộng hòa Nhân dân Cam-pu-chia. Tháng 1-1979, ông được bầu vào Ban Chấp hành T.Ư Ðảng Nhân dân cách mạng Cam-pu-chia. Tháng 5-1981, ông được bầu vào Ban Chấp hành T.Ư Ðảng Nhân dân cách mạng Cam-pu-chia và Bộ Chính trị, được Quốc hội nước Cộng hòa Nhân dân Cam-pu-chia bầu làm Chủ tịch Hội đồng Nhà nước. Tháng 12-1981, ông được bầu làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành T.Ư Ðảng Nhân dân cách mạng Cam-pu-chia. Tháng 10-1985, ông được bầu lại làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành T.Ư Ðảng Nhân dân cách mạng Cam-pu-chia. Tháng 10-1991, ông được cử giữ chức Chủ tịch danh dự Ðảng Nhân dân Cam-pu-chia (CPP). Năm 1993, ông được Quốc vương Nô-rô-đôm Xi-ha-núc bổ nhiệm làm Cố vấn tối cao của Quốc vương. Tháng 5-1993, ông trở thành Nghị sĩ Quốc hội khóa I. Tháng 5-1998, ông giữ cương vị Phó Chủ tịch thứ nhất Quốc hội Cam-pu-chia khóa II. Tháng 5-2003, ông tiếp tục giữ chức Phó Chủ tịch thứ nhất Quốc hội Cam-pu-chia. Năm 2005, ông được bầu làm Chủ tịch Quốc hội khóa III. Năm 2007, ông kiêm giữ chức Chủ tịch Hội đồng quốc gia Mặt trận Ðoàn kết và Phát triển Tổ quốc, được Quốc vương phong tước Xăm-đéc Ạ-kẹ Mô-ha Pô-nhi-a Cha-k’rây. Từ năm 2008 đến 2013, ông làm Chủ tịch Quốc hội Cam-pu-chia khóa IV. Tháng 9-2013, ông làm Chủ tịch Quốc hội Cam-pu-chia khóa V. Từ tháng 9-2018 đến nay, ông làm Chủ tịch Quốc hội Cam-pu-chia khóa VI, nhiệm kỳ 2018-2023. Hiện nay, ông là Chủ tịch danh dự CPP, Chủ tịch Quốc hội Cam-pu-chia, Chủ tịch Hội đồng quốc gia Mặt trận Ðoàn kết và Phát triển Tổ quốc Cam-pu-chia.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 26/5/2019:

Tuyên bố chung Việt Nam – Na Uy

Nhận lời mời của Thủ tướng Na Uy Ê-na Xôn-béc, Thủ tướng Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã thăm chính thức Vương quốc Na Uy từ ngày 24 đến 26-5-2019.

1. Trong chuyến thăm, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã hội đàm với Thủ tướng Ê-na Xôn-béc, hội kiến Nhà Vua Ha-ran đệ ngũ và Chủ tịch Quốc hội Na Uy Tô-ne Trô-en.
2. Tại hội đàm, hai Thủ tướng bày tỏ vui mừng trước việc quan hệ Việt Nam – Na Uy không ngừng được củng cố và mở rộng. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao những thành tựu phát triển kinh tế Na Uy đạt được thời gian qua và những tiến bộ đạt được trong lĩnh vực tăng trưởng xanh. Thủ tướng Ê-na Xôn-béc đánh giá cao những thành tựu của Việt Nam về phát triển kinh tế xã hội và vai trò thành viên có trách nhiệm của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương, trong đó có việc tổ chức thành công Hội nghị cấp cao APEC năm 2017, Diễn đàn Kinh tế thế giới về ASEAN năm 2018 và Hội nghị cấp cao Hoa Kỳ – Triều Tiên lần thứ hai đầu năm 2019.
3. Thủ tướng Ê-na Xôn-béc và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao sự phát triển quan hệ ngoại giao, quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác nhiều mặt giữa hai nước trong hơn bốn mươi năm qua.
4. Hai Thủ tướng hoan nghênh sự phát triển ngày càng sâu rộng trong quan hệ hợp tác kinh tế song phương, nhất là trong các lĩnh vực lâm nghiệp, bảo vệ môi trường, nuôi trồng đánh bắt thủy hải sản, năng lượng tái tạo, khí hóa lỏng, vận tải biển và đóng tàu; khẳng định quyết tâm của Việt Nam và Na Uy tiếp tục tăng cường hợp tác thương mại – đầu tư bền vững và bao trùm; tái khẳng định cam kết sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (FTA) toàn diện và sâu rộng giữa Việt Nam và Khối Mậu dịch tự do châu Âu (EFTA).
5. Hai Thủ tướng khuyến khích cộng đồng doanh nghiệp hai nước thúc đẩy và mở rộng hợp tác đầu tư kinh doanh, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên của hợp tác song phương như các ngành kinh tế biển, năng lượng xanh và tái tạo, công nghệ thông tin và hàng tiêu dùng. Hai bên hoan nghênh Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam – Na Uy được tổ chức tại Ô-xlô nhân dịp chuyến thăm.
6. Hai Thủ tướng khuyến khích các bộ, ngành hai nước mở rộng trao đổi và hợp tác trong các lĩnh vực giáo dục, du lịch, thể thao, văn hóa, giao lưu nhân dân cũng như về các vấn đề liên quan phụ nữ, hòa bình và an ninh nêu trong Nghị quyết số 1325 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
7. Cả Na Uy và Việt Nam trong năm đang tham gia Tiến trình rà soát nhân quyền phổ quát của Liên hợp quốc (UPR). Hai bên nhấn mạnh đây là cơ chế phổ quát, minh bạch do các quốc gia tiến hành dựa trên đối thoại và hợp tác. Hai bên đánh giá cao cơ chế Ðối thoại nhân quyền mang tính xây dựng giữa Việt Nam và Na Uy; nhất trí về tầm quan trọng của pháp quyền, quyền con người cũng như tầm quan trọng của việc thực hiện Tuyên bố về các Nguyên tắc cơ bản và các Quyền tại nơi làm việc của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) cũng như các cam kết trong các hiệp định thương mại tự do khu vực và quốc tế.
8. Hai bên nhất trí tiếp tục duy trì tiếp xúc và trao đổi đoàn cấp cao, các cấp, trong đó có chuyến thăm chính thức Việt Nam năm 2015 của Thủ tướng Na Uy Ê-na Xôn-béc và chuyến thăm làm việc tới Na Uy năm 2018 của Phó Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Trịnh Ðình Dũng, góp phần tạo xung lực cho quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước. Hai bên nhất trí tiếp tục tiến hành tham vấn chính trị hằng năm cấp Thứ trưởng Ngoại giao và các cơ chế đối thoại song phương khác về các vấn đề cùng quan tâm.
9. Hai Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của các nỗ lực toàn cầu nhằm giảm phát thải do tình trạng rừng bị phá hủy và suy thoái; đánh giá cao việc thực hiện thành công Chương trình hợp tác của Liên hợp quốc về Giảm phát thải từ phá rừng và suy thoái rừng ở các nước đang phát triển (UN-REDD) được thực hiện trong sáu năm tại Việt Nam. Hai bên nhấn mạnh cam kết chung của hai nước đối với phát triển bền vững và bao trùm theo Chương trình Nghị sự 2030 của Liên hợp quốc về các Mục tiêu Phát triển bền vững, đồng thời ghi nhận các hoạt động quan trọng của các nước trong việc ứng phó biến đổi khí hậu, nước biển dâng và rác thải nhựa. Thủ tướng Ê-na Xôn-béc ghi nhận các dự án đang và sẽ được triển khai với sự tham gia của các nước thành viên ASEAN trong lĩnh vực xử lý rác thải biển. Nhân dịp này, Thủ tướng Ê-na Xôn-béc hoan nghênh việc Việt Nam sẽ tham dự Hội nghị Ðại dương của chúng ta, được tổ chức tại Ô-xlô trong tháng 10-2019.
10. Hai Thủ tướng cũng trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, đặc biệt là trong khuôn khổ Liên hợp quốc, Quan hệ đối tác đối thoại theo lĩnh vực ASEAN – Na Uy và Diễn đàn hợp tác Á – Âu (ASEM).
11. Việt Nam và Na Uy chia sẻ cam kết đối với trật tự quốc tế công bằng, bình đẳng, dựa trên luật lệ và hệ thống đa phương với vai trò trung tâm của Liên hợp quốc. Hai bên nhấn mạnh vai trò quan trọng của Liên hợp quốc trong việc giải quyết các tranh chấp quốc tế thông qua đối thoại và tham vấn, phù hợp Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Hai bên chia sẻ ưu tiên bảo vệ người dân trước bom mìn còn sót lại sau chiến tranh, trong đó có việc giáo dục về hiểm họa bom mìn và việc rà phá mìn sát thương và bom đạn chùm. Với tư cách Chủ tịch Công ước cấm mìn sát thương trong năm 2019, Na Uy mời Việt Nam tham gia Phiên rà soát lần thứ tư của Công ước cấm mìn sát thương sẽ được tổ chức tại Ô-xlô trong tháng 11-2019.
12. Hai bên cho rằng sẽ là cơ hội tốt để hai nước tăng cường hợp tác nhằm thúc đẩy hòa bình, an ninh khu vực và quốc tế nếu được bầu làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Việt Nam nhiệm kỳ 2020-2021 và Na Uy nhiệm kỳ 2021-2022.
13. Hai bên ủng hộ các nỗ lực thúc đẩy hòa bình, ổn định, hợp tác và hữu nghị tại khu vực Ðông – Nam Á. Hai bên tái khẳng định tầm quan trọng của việc bảo đảm tự do, các quyền và nghĩa vụ theo quy định của Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), là khuôn khổ pháp lý quy định mọi hoạt động trên biển và đại dương; kêu gọi các bên liên quan giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 24/5/2019:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hội kiến Tổng thống V.Pu-tin và các lãnh đạo Quốc hội LB Nga

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Liên bang (LB) Nga, tại Mát-xcơ-va, chiều 22-5 (giờ địa phương), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hội kiến Tổng thống LB Nga V.Putin.

Phát biểu ý kiến tại cuộc gặp, Tổng thống Nga V.Putin nhấn mạnh, quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Nga có độ tin cậy cao, hoan nghênh chuyến thăm chính thức LB Nga lần này của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong bối cảnh hai nước tổ chức các hoạt động kỷ niệm 25 năm ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị Việt Nam – Nga và 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ vui mừng được thăm lại nước Nga; khẳng định Việt Nam luôn coi trọng quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Nga, trân trọng sự ủng hộ và giúp đỡ quý báu mà nhân dân Nga dành cho Việt Nam trong quá khứ, cũng như ngày nay.

Hai bên đánh giá cao thành tích hợp tác thương mại thời gian qua với việc triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh kinh tế Á-Âu, bày tỏ sẵn sàng tiếp tục tháo gỡ các rào cản thương mại, nhất là đối với nông, thủy, hải sản hai nước. Hai nhà lãnh đạo cho rằng, Việt Nam và Nga vẫn còn rất nhiều tiềm năng để thúc đẩy hợp tác, cần phấn đấu đạt mục tiêu nâng kim ngạch thương mại hai chiều lên 10 tỷ USD vào năm 2020. Hai lãnh đạo khẳng định tầm quan trọng của hợp tác năng lượng và dầu khí đối với quan hệ Việt Nam – Nga; nhất trí tiếp tục khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các doanh nghiệp dầu khí hai nước tại Việt Nam và Nga, cũng như thúc đẩy triển khai dự án Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Công nghệ hạt nhân tại Việt Nam, coi đây là lĩnh vực hợp tác triển vọng. Bên cạnh các lĩnh vực hợp tác truyền thống, hai bên cho rằng, Việt Nam và Nga còn nhiều tiềm năng hợp tác trên các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ số. Tổng thống V.Putin khẳng định, Nga sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam xây dựng Chính phủ điện tử, bao gồm cổng dịch vụ công trực tuyến, trung tâm an ninh an toàn thông tin, mô hình thành phố thông minh.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Nga là đối tác tin cậy của Việt Nam trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh và kỹ thuật quân sự. Hai bên nhất trí tiếp tục hợp tác chặt chẽ trong khuôn khổ đa phương, cũng như song phương trên các lĩnh vực này, đáp ứng lợi ích thiết thực của hai nước vì hòa bình, ổn định và phát triển tại khu vực và trên thế giới.

Trên tinh thần quan hệ chính trị tin cậy, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Nga V.Putin đã thảo luận nhiều vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, nhất trí tiếp tục phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương. Tổng thống V.Putin khẳng định, Nga ủng hộ giải quyết mọi tranh chấp tại Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Nhân dịp này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chuyển tới Tổng thống V.Putin lời thăm hỏi và lời mời sớm thăm Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng. Tổng thống Nga V.Putin vui vẻ nhận lời và sẽ thu xếp sớm thăm Việt Nam.

* Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Nga, tối 22-5, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Nga D.Medvedev dự lễ khai mạc “Năm Việt Nam tại Nga và Năm Nga tại Việt Nam” (Năm hữu nghị chéo Việt – Nga) được tổ chức tại thủ đô Mát-xcơ-va.

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, quan hệ Việt Nam – Nga là quan hệ hữu nghị thân thiết, thủy chung, sâu sắc, đã trải qua bao thăng trầm của lịch sử, từ những năm tháng khó khăn của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc cho đến xây dựng đất nước phát triển thịnh vượng. Tròn 25 năm trước, Việt Nam và Nga đã ký Hiệp ước về các nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị, mở ra giai đoạn phát triển mới trong quan hệ song phương. Nhân sự kiện này, cũng như nhân 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, hai nước đã quyết định tổ chức “Năm Việt Nam tại Nga và Năm Nga tại Việt Nam” với mong muốn tăng cường hơn nữa quan hệ hữu nghị, anh em truyền thống tốt đẹp và hợp tác toàn diện giữa hai nước. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, nhiều người Việt Nam vẫn giữ những kỷ niệm đẹp về đất nước, con người Nga với tấm lòng bao dung, gần gũi; tin tưởng sẽ ngày càng có nhiều người lựa chọn Việt Nam và Nga là địa chỉ làm việc, du lịch, học tập, cũng như ngày càng nhiều doanh nghiệp hai nước tìm được cơ hội làm ăn, hợp tác cùng nhau, góp phần đưa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Nga ngày càng đi vào chiều sâu và hiệu quả.

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng D.Medvedev cho rằng, “Năm chéo” là một sáng kiến tuyệt vời, khẳng định tính chất đặc biệt, nhiều mặt của hợp tác Nga – Việt Nam và quyết tâm của cả hai bên củng cố mối quan hệ bằng mọi cách. Thủ tướng Nga cho biết, người Nga đang ngày càng khám phá rộng hơn cho mình lịch sử phong phú, hội họa và âm nhạc truyền thống của Việt Nam, mà trước hết là trong các chuyến du lịch đến đất nước Việt Nam tuyệt vời. Chỉ riêng năm 2018, hơn 600 nghìn người Nga đã được chào đón nồng nhiệt khi đến Việt Nam.

* Trước đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng D.Medvedev đã xem triển lãm tranh ảnh với chủ đề “Cảm xúc nước Nga” và triển lãm ảnh giới thiệu văn hóa, đất nước, con người Việt Nam.

* Sáng 23-5, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hội kiến Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga V.Matviyenko.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao hợp tác Việt Nam – Nga phát triển năng động thời gian qua, trong đó có đóng góp quan trọng của Quốc hội hai nước; hoan nghênh việc Quốc hội hai nước duy trì tiếp xúc và trao đổi thường xuyên, phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn nghị viện quốc tế như Đại hội đồng Liên minh nghị viện thế giới (IPU), Đại hội đồng liên nghị viện ASEAN (AIPA), Diễn đàn Phụ nữ Á – Âu, Hội nghị Chủ tịch Quốc hội các nước Á – Âu…, góp phần làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Nga.

Chủ tịch V.Matviyenko khẳng định sự đồng thuận cao trong lãnh đạo cấp cao Nga về tăng cường quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam, nhấn mạnh tình cảm tốt đẹp và chân tình giữa lãnh đạo và nhân dân hai nước. Hội đồng Liên bang Nga sẽ tiếp tục phối hợp Quốc hội Việt Nam và Chính phủ LB Nga thúc đẩy triển khai hiệu quả các thỏa thuận và dự án hợp tác giữa hai nước, nhất là Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á – Âu. Chủ tịch Hội đồng Liên bang hoan nghênh việc hai nước tổ chức Năm Việt Nam tại Nga và Năm Nga tại Việt Nam, với nhiều hoạt động phong phú và ý nghĩa, góp phần thắt chặt quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện giữa hai nước.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao sự hỗ trợ hiệu quả từ phía Hội đồng Liên bang Nga và cá nhân bà chủ tịch đối với hợp tác giữa các địa phương hai nước thời gian qua, thông báo các địa phương Việt Nam và Nga đã ký nhiều thỏa thuận hợp tác trong khuôn khổ chuyến thăm lần này, mong Hội đồng Liên bang Nga tiếp tục làm cầu nối giúp các tỉnh, thành phố của Việt Nam kết nối, thiết lập quan hệ hợp tác với các địa phương của Nga, triển khai hợp tác với kết quả cụ thể, thiết thực trên cơ sở các thỏa thuận đã ký.

Hai bên đánh giá cao hợp tác nhân văn giữa Việt Nam và Nga phát triển tích cực thời gian qua, nhất trí tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại của công dân hai nước, góp phần tăng cường hiểu biết và hữu nghị giữa hai dân tộc.

Nhân dịp này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chuyển lời chào và thăm hỏi của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tới Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga V.Matviyenko.

* Ngày 23-5, tại trụ sở Duma quốc gia Nga, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hội kiến Chủ tịch Duma quốc gia Nga V.Vô-lô-đin.

Hai bên bày tỏ hài lòng về sự phát triển năng động của hợp tác song phương trên các lĩnh vực, trong đó có hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Duma quốc gia Nga. Thủ tướng đánh giá cao kết quả chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Duma quốc gia Nga V.Vô-lô-đin tháng 12-2018, bày tỏ mong muốn tiếp xúc và trao đổi đoàn các cấp, đặc biệt là cấp cao, được duy trì thường xuyên giữa hai Quốc hội. Thủ tướng đánh giá cao Quốc hội hai nước đã phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế, góp phần tích cực thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Nga; nhấn mạnh nhiệm vụ ưu tiên của Chính phủ, các bộ, ngành hai nước hiện nay là triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á – Âu. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao việc Quốc hội Việt Nam và Duma quốc gia Nga quyết định thành lập Ủy ban liên nghị viện, góp phần tăng cường phối hợp và giám sát việc thực hiện các thỏa thuận và dự án hợp tác giữa hai nước.

Chủ tịch Duma quốc gia Nga V.Vô-lô-đin khẳng định, Duma quốc gia Nga luôn dành sự quan tâm đặc biệt trong thúc đẩy và tăng cường hơn nữa hợp tác kinh tế – thương mại, khoa học – công nghệ, giáo dục – đào tạo, quốc phòng, an ninh, du lịch… Duma quốc gia Nga sẽ tích cực hỗ trợ xây dựng khuôn khổ pháp lý phù hợp để đẩy mạnh hoạt động đầu tư, hợp tác công nghiệp, nông nghiệp, năng lượng, dầu khí giữa hai nước. Chủ tịch Vô-lô-đin khẳng định, Duma quốc gia Nga ủng hộ và sẽ góp phần để Năm Việt Nam tại Nga và Năm Nga tại Việt Nam, nhân kỷ niệm 25 năm ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị (1994-2019) và 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1950-2020), thành công tốt đẹp, tạo dấu ấn mới trong quan hệ hai nước.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Duma quốc gia Nga, với tư cách là cơ quan lập pháp tối cao, quan tâm hỗ trợ về mặt pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng người Việt Nam sinh sống, làm ăn ổn định và hợp pháp tại Nga, có điều kiện đóng góp cho sự phát triển chung của quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Nga.

* Trong khuôn khổ chuyến thăm, chiều 23-5, tại Mát-xcơ-va, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có cuộc gặp đại diện Hội Hữu nghị Nga – Việt và Hội cựu chuyên gia quân sự Nga từng tham gia giúp Việt Nam trong thời gian chiến tranh. Tại buổi lễ, Chủ tịch Hội Hữu nghị Nga – Việt V.Bui-a-nốp thay mặt Hội, trân trọng trao Huân chương Hữu nghị tặng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Phát biểu ý kiến tại buổi gặp mặt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ xúc động gặp lại các chuyên gia, cựu chiến binh Nga đã có nhiều đóng góp cho quan hệ hai nước, nhất là những cựu chiến binh từng có mặt, sát cánh với những người lính Quân đội nhân dân Việt Nam trong cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, vì độc lập tự do của nhân dân Việt Nam và nhiều chuyên gia, cựu chiến binh Nga đã quên mình, hy sinh vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân Việt Nam. Thủ tướng khẳng định, Việt Nam luôn ghi nhớ sự ủng hộ to lớn, sự giúp đỡ chí tình, vô tư và hiệu quả mà nhân dân Liên Xô trước đây và nhân dân Nga ngày nay đã dành cho Việt Nam trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

Nhân dịp này, Thủ tướng đã thông báo với các cựu chiến binh và chuyên gia Nga những thành tựu phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Vui mừng thông báo kết quả các cuộc hội đàm, hội kiến, tiếp xúc cấp cao với các nhà lãnh đạo Nga trong chuyến thăm, Thủ tướng cũng cho biết, hai bên đã tổ chức một số hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại quy mô lớn. Đánh giá cao kết quả công tác của các hội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mong muốn Hội Hữu nghị Nga – Việt và Hội cựu chuyên gia quân sự Nga từng tham gia giúp Việt Nam trong thời gian chiến tranh tổ chức nhiều hơn nữa các hoạt động theo hướng đa dạng, hữu nghị, hiệu quả hơn, đóng góp nhiều hơn nữa vào việc phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống giữa nhân dân hai nước.

Tại buổi gặp mặt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trân trọng trao Huân chương Hữu nghị của Chủ tịch nước tặng bà I-ri-na V.Xa-ma-ri-na, Trường đại học Tổng hợp Nhân văn quốc gia Nga và ông V.Ma-di-rin, Viện Hàn lâm Khoa học LB Nga vì đã có những đóng góp to lớn thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước.

* Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Việt Nam đến đặt vòng hoa tại Đài tưởng niệm các liệt sĩ vô danh ở Quảng trường Đỏ, Thủ đô Mát-xcơ-va. Đây là nơi tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại với biểu tượng ngọn lửa vĩnh cửu trong vườn A-lếch-xan-đrốp-xki, gần Điện Crem-li.

Tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đã dành một phút mặc niệm tưởng nhớ những chiến sĩ Hồng quân Xô-viết và quân đồng minh đã ngã xuống vì hòa bình, cứu cả nhân loại thoát khỏi chủ nghĩa phát-xít.

Tiếp đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đã vào Lăng viếng V.I.Lê-nin – Lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công nhân và phong trào Cộng sản quốc tế. Tên tuổi của Lê-nin gắn liền với thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại năm 1917. Với thắng lợi này, Nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới do đảng của giai cấp vô sản lãnh đạo đã ra đời.

* Trong khuôn khổ chương trình thăm chính thức LB Nga, tối 23-5, tại Mát-xcơ-va, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dự lễ kỷ niệm 15 năm đường bay thẳng Việt Nam – Nga do Vietnam Airlines tổ chức.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vui mừng và đánh giá cao thành công của Vietnam Airlines giữ vững đường bay 15 năm, kết nối trực tiếp Việt Nam và LB Nga. Thủ tướng cho rằng, với những máy bay hiện đại, phi công tài năng, dịch vụ tốt và an toàn tuyệt đối, Vietnam Airlines là hãng hàng không uy tín của Việt Nam và trên thế giới. Vietnam Airlines đang đóng vai trò là sứ giả cho sự hợp tác hữu nghị, quảng bá hình ảnh, con người và niềm tự hào Việt Nam đến với “Xứ sở Bạch Dương” và ngược lại. Riêng năm 2018, hơn 600 nghìn người Nga đến với Việt Nam, đóng góp quan trọng vào thương mại, đầu tư giữa hai nước.

Thủ tướng nhấn mạnh, LB Nga là đất nước có truyền thống văn hóa lâu đời, có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam. Đặc biệt, năm 2019 khai mạc Năm chéo Việt Nam – Nga tiến tới kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, Vietnam Airlines cần tiếp tục xác định chiến lược phát triển vững bền, tổ chức nhiều hoạt động kết nối văn hóa phong phú trong Năm chéo Việt Nam – Nga. Nhấn mạnh kết quả các cuộc hội đàm, hội kiến và tiếp xúc cấp cao với lãnh đạo LB Nga, Thủ tướng nêu rõ, hai bên thống nhất đẩy mạnh quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, trước hết là thương mại, đầu tư. Do đó, việc đi lại giữa hai nước là yêu cầu quan trọng được đặt ra và việc kết nối cầu hàng không với LB Nga được Chính phủ giao cho Vietnam Airlines thực hiện với chất lượng cạnh tranh, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Thủ tướng cũng mong muốn các cơ quan chức năng của LB Nga tạo mọi điều kiện để Vietnam Airlines có điều kiện thực hiện tốt nhiệm vụ kết nối quan trọng này, nhất là về giờ bay, điểm đỗ và thủ tục hàng không, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho việc đi lại, giao thương giữa nhân dân hai nước.

Hiện nay, Vietnam Airlines khai thác đường bay thẳng Hà Nội – Mát-xcơ-va với tần suất ba chuyến/tuần bằng máy bay thân rộng, hiện đại Boeing 787-9 cùng chất lượng dịch vụ quốc tế 4 sao. Thị trường Nga luôn đứng trong tốp 10 thị trường có lưu lượng khách du lịch đến Việt Nam lớn nhất, đạt tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, trung bình 30%/năm. Các chuyến bay thẳng của Vietnam Airlines đã trở thành “cầu hàng không” quan trọng kết nối Việt Nam và LB Nga, mở ra cơ hội hợp tác toàn diện về kinh tế, khoa học, giáo dục, văn hóa – du lịch giữa hai quốc gia, hai dân tộc. Từ ngày 2-7-2019, Vietnam Airlines sẽ chuyển hoạt động khai thác tất cả các chuyến bay đi, đến tại Mát-xcơ-va từ sân bay Đô-mô-đê-đô-vô sang sân bay Sê-re-mê-ti-e-vô, một trong những sân bay hiện đại nhất tại Nga hiện nay.

* Trước đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tiếp ông C.E.Va-len-ti-nô-vích, Tổng Giám đốc Tập đoàn công nghệ thông tin Kapersky. Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam có nhu cầu hợp tác rất lớn về an ninh mạng và mong Kapersky hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong lĩnh vực này, nhất là hỗ trợ chống vi-rút, mã độc trong hệ thống máy tính các cơ quan, công sở. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, Nga và Việt Nam đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, tin cậy trên nhiều lĩnh vực. Chính phủ Việt Nam luôn tạo điều kiện thuận lợi cho Kapersky và các doanh nghiệp Nga hoạt động thuận lợi tại Việt Nam.

Tổng Giám đốc Kapersky đánh giá cao việc Chính phủ Việt Nam đề cao vấn đề an ninh mạng không chỉ liên quan máy tính, thiết bị di động, mà cả ở lĩnh vực công nghiệp, hạ tầng giao thông; khẳng định, hiểu rõ vị thế địa chính trị của Việt Nam, Kapersky sẽ giúp đỡ Việt Nam các giải pháp để bảo đảm an ninh mạng, với lộ trình cụ thể.

* Theo phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Nga, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Nga của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam, sáng 23-5, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng có buổi làm việc với đại diện một số bộ, ngành của LB Nga về việc triển khai một số nội dung khuôn khổ Năm chéo Việt Nam – LB Nga. Cùng dự, về phía Việt Nam có Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp (VCCI) Vũ Tiến Lộc, đại diện Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính. Về phía Nga có ông C.A.Ép-ghê-nhi-e-vích, Đại biểu Duma quốc gia Nga, Chủ tịch Hội đồng – Giám đốc Công ty Tổ chức sự kiện “Expo nước ngoài” Đ.Va-ta-mốp, cùng đại diện Bộ Công thương, Trung tâm Xúc tiến xuất khẩu LB Nga.

Phát biểu ý kiến tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng định, Năm chéo Việt Nam – Nga 2019 là sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong lịch sử quan hệ Việt Nam – Nga. Nhiều hoạt động xúc tiến thương mại và đầu tư sẽ được tổ chức tại Nga và Việt Nam, trong đó có Triển lãm quốc tế Việt – Nga và Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam – Nga. Phó Thủ tướng hoan nghênh VCCI và các đối tác Nga có hàng loạt sáng kiến hoạt động nhân dịp này. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành hai nước sớm có các giải pháp để tăng kim ngạch thương mại hai chiều, đồng thời đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực, tạo điều kiện để doanh nghiệp hai nước tìm hiểu cơ hội hợp tác kinh doanh trong các lĩnh vực mà hai bên có thế mạnh. Bên cạnh đó, cần thúc đẩy hợp tác về văn hóa giáo dục, tăng cường giao lưu văn hóa, du lịch giữa hai nước, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ hai nước để cùng nhau hiểu và có trách nhiệm gìn giữ, phát huy mối quan hệ truyền thống, hữu nghị giữa hai nước.

* Tối 23-5, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phu nhân và Đoàn cấp cao Chính phủ Việt Nam đã rời thủ đô Mát-xcơ-va, kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức LB Nga và lên đường sang thủ đô Ô-xlô, bắt đầu thăm chính thức Na Uy.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 22/5/2019:

Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng

Ngày 21-5, tại Hà Nội, Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng (Ban Chỉ đạo) tổ chức cuộc họp, thảo luận, cho ý kiến đối với một số vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo từ sau Phiên họp thứ 15 đến nay. Đồng chí Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo chủ trì.

Tại cuộc họp, Thường trực Ban Chỉ đạo biểu dương các cơ quan chức năng đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo tại Phiên họp thứ 15 của Ban Chỉ đạo. Các cơ quan tiến hành tố tụng Trung ương và địa phương đã tập trung lực lượng, phối hợp chặt chẽ khởi tố mới bốn vụ án, phục hồi điều tra bốn vụ án, kết thúc điều tra hai vụ án, bảy bị can, ban hành cáo trạng truy tố năm vụ, 15 bị can, xét xử sơ thẩm năm vụ, 12 bị cáo, xét xử phúc thẩm bốn vụ, 109 bị cáo; đã kết thúc xác minh, giải quyết 14 vụ việc theo đúng Kế hoạch của Ban Chỉ đạo; Thanh tra Chính phủ đã tập trung kết luận thanh tra Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 – Công ty Gang thép Thái Nguyên; việc quản lý, sử dụng số tiền tạm ứng và nguồn vốn tái cơ cấu Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy (Vinashin); Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kiểm tra, xử lý, kiến nghị xử lý kỷ luật nhiều cán bộ cấp cao có sai phạm liên quan đến tham nhũng, kinh tế được nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao.

Về nhiệm vụ trong thời gian tới, Thường trực Ban Chỉ đạo đề nghị các cấp ủy, tổ chức đảng tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan chức năng đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng; hoàn thành đúng tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án; xác minh, xử lý các vụ việc theo Kế hoạch của Ban Chỉ đạo; phấn đấu từ nay đến hết năm 2019 kết thúc điều tra 28 vụ án; ban hành cáo trạng truy tố 24 vụ án; xét xử sơ thẩm 29 vụ án; xét xử phúc thẩm bảy vụ án; kết thúc xác minh 36 vụ việc. Nhất là, tập trung điều tra, truy tố, đưa ra xét xử sơ thẩm tám vụ án nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm trong năm 2019. Đó là:

(1) Vụ án “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Bảo hiểm xã hội Việt Nam;

(2) Vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng đất đai; vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Công ty Hải Thành; (

3) Vụ án “Nhận hối lộ, đưa hối lộ; vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Tổng công ty viễn thông Mobifone;

(4) Vụ án “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học dầu khí (PVB), Phú Thọ;

(5) Vụ án “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” xảy ra tại Ngân hàng Phương Nam;

(6) Vụ án “Vi phạm quy định về quản lý đất đai; Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Đà Nẵng;

(7) Vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại Tổng công ty Bia rượu nước giải khát (Sabeco);

8) Vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí” liên quan đến dự án tại số 8-12 Lê Duẩn, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh.

Tại cuộc họp, Thường trực Ban Chỉ đạo cho ý kiến đối với báo cáo kết quả kiểm tra công tác thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế theo Kế hoạch số 192-KH/BCĐTW, ngày 4-9-2018 của Ban Chỉ đạo; Đề án sửa đổi, bổ sung Quy định số 163-QĐ/TW, ngày 1-2-2013 của Bộ Chính trị về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo; Quyết định bổ sung ba vụ án vào diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo; kết thúc theo dõi, chỉ đạo đối với năm vụ án, 14 vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo do đã được giải quyết theo quy định của pháp luật.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 19/5/2019:

Thông báo hội nghị lần thứ mười ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII

Thực hiện Chương trình làm việc toàn khóa, từ ngày 16-5 đến ngày 18-5-2019, tại Thủ đô Hà Nội, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII họp Hội nghị lần thứ mười để thảo luận, cho ý kiến về Đề cương các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng; góp ý việc chỉ đạo tiến hành đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng; và một số vấn đề quan trọng khác. Đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì, phát biểu khai mạc và bế mạc Hội nghị.

1. Các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng và đại biểu tham dự Hội nghị đã thảo luận, cho ý kiến, đóng góp nhiều ý kiến sâu sắc vào Đề cương các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng: (1) Đề cương Báo cáo chính trị; (2) Đề cương Báo cáo 10 năm thực hiện Cương lĩnh 2011 (bổ sung, phát triển); (3) Đề cương Báo cáo tổng kết thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm 2011 – 2020, xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm 2021 – 2030 và Báo cáo tình hình kinh tế – xã hội 5 năm 2016 – 2020, Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm 2021 – 2025; (4) Đề cương Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng. Ban Chấp hành Trung ương Đảng giao Bộ Chính trị, căn cứ ý kiến thảo luận của Trung ương để tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu, tiếp thu, xây dựng các dự thảo văn kiện Đại hội XIII của Đảng.
2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã thảo luận, cho ý kiến về Báo cáo tổng kết thực hiện Chỉ thị số 36-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng và dự thảo Chỉ thị của Bộ Chính trị khóa XII về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
3. Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã xem xét, thảo luận về Báo cáo các công việc quan trọng Bộ Chính trị đã giải quyết từ sau Hội nghị Trung ương 9 đến Hội nghị Trung ương 10 khóa XII và một số vấn đề quan trọng khác.
4. Ban Chấp hành Trung ương Đảng kêu gọi toàn Đảng, toàn dân và toàn quân tăng cường đoàn kết, thống nhất, phát huy những kết quả đã đạt được, nỗ lực phấn đấu vượt qua khó khăn, thách thức, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền lãnh thổ và an ninh quốc gia, hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ đề ra cho năm 2019 và cả nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng; tổ chức thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Hội nghị lần thứ mười Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, tích cực chuẩn bị Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 16/5/2019:

Hội nghị quốc tế về khoa học, công nghệ

Ngày 15-5, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) phối hợp Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia, Liên minh Đổi mới Sáng tạo phát triển quốc tế (IDIA) tổ chức Hội nghị quốc tế với chủ đề “Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo – Một trụ cột cho phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam”. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì hội nghị.

Cùng dự có đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư T.Ư Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận T.Ư; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan T.Ư, địa phương; các cơ quan ngoại giao, tổ chức, nhà tài trợ quốc tế.

Hội nghị nhằm làm rõ vai trò của KHCN và đổi mới sáng tạo (ĐMST) như là trụ cột quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội (KTXH), đồng thời khuyến nghị những giải pháp, chính sách cụ thể cho Việt Nam. Hội nghị là diễn đàn để các bộ, ngành, địa phương, các nhà hoạch định chính sách, các nhà khoa học, doanh nghiệp nhận được sự tham vấn của các chuyên gia đến từ các quốc gia, tổ chức hàng đầu quốc tế về ĐMST cho định hướng phát triển KTXH của Việt Nam, trong đó KHCN và ĐMST gắn với nền kinh tế số trong tương lai được xác định là một trụ cột mới. Hội nghị là điểm nhấn của Tuần lễ KHCN và ĐMST quốc gia của Việt Nam diễn ra từ ngày 13 đến 17-5.

Phát biểu ý kiến tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đặt một câu hỏi: Trên hành tinh này có thứ tài nguyên nào khi càng khai thác sẽ càng nảy nở? Đồng thời trả lời: đó chính là chất xám, là sự sáng tạo. Tài nguyên là luôn có hạn, còn sự sáng tạo của con người là vô hạn”. Thủ tướng đánh giá cao Bộ KHCN cùng Đại sứ quán Australia tại Việt Nam và Liên minh Đổi mới Phát triển quốc tế lần đầu tiên tổ chức Hội nghị tại Việt Nam về chủ đề rất quan trọng. Hội nghị là sự kiện quan trọng để Chính phủ tham vấn ý kiến tâm huyết từ các tổ chức tư vấn quốc tế, KTXH 10 năm 2021-2030, với mục tiêu phát triển nhanh và bền vững, vượt qua bẫy thu nhập trung bình. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để các bộ, ngành, tổ chức, DN trao đổi, học tập kinh nghiệm quốc tế trong việc sử dụng KHCN và ĐMST như một đột phá cho phát triển KTXH.

Thực tiễn đã cho thấy nhiều nước giàu tài nguyên, nhưng không thể tăng trưởng nhanh và bền vững, ngược lại có nước rất ít tài nguyên nhưng vẫn đạt được tăng trưởng kinh tế cao. Vậy bí quyết là gì? Yếu tố quan trọng tạo nên sự khác biệt đó chính là con người và công nghệ. Nhân loại ngày càng khan hiếm tài nguyên tự nhiên để khai thác và Việt Nam cũng vậy, nhưng chúng ta lại có thứ tài nguyên vô tận, đó chính là chất xám, là sự sáng tạo của con người, của chính tiềm năng trong mỗi chúng ta. Nếu như tài nguyên tự nhiên càng khai thác càng cạn kiệt thì tài nguyên sáng tạo của con người càng khai thác sẽ càng sinh sôi nảy nở. Trong DN hay bất kỳ tổ chức nào, không phải máy móc thiết bị, không phải nguyên vật liệu, chính sự sáng tạo của con người mới là vốn quý giá nhất.

Sáng tạo phải từ con người và vì con người. Con người phải là trung tâm của sáng tạo. Người Việt Nam chúng ta có đầy đủ tố chất bẩm sinh cho sự sáng tạo, Thủ tướng tin nếu có đủ những dưỡng chất tốt sẽ tạo ra những con người xuất sắc cho đất nước và tâm huyết đóng góp vì sự phồn thịnh của đất nước. Chỉ số ĐMST Toàn cầu (GII) của Việt Nam những năm gần đây liên tục tăng cao, dẫn đầu nhóm quốc gia có thu nhập trung bình thấp (năm 2017 tăng 12 bậc, năm 2018 tăng tiếp hai bậc, xếp thứ 45/126 quốc gia, trong đó, nhóm chỉ số về tri thức – công nghệ của Việt Nam có thứ hạng rất cao, thứ 28). Các lĩnh vực khoa học tự nhiên Việt Nam có thế mạnh như Toán học, Vật lý, Hóa học, Sinh học luôn đạt vị trí tốp đầu ASEAN. Theo Báo cáo Chỉ số hiệu quả ĐMST, Việt Nam đã thành công trong việc tiếp cận với kiến thức KHCN của thế giới và hòa nhập vào các chuỗi giá trị toàn cầu, tạo điều kiện cho việc trao đổi tri thức hiệu quả. Một số tổ chức, DN Việt Nam đã rất quan tâm đầu tư cho KHCN, đổi mới, sáng tạo và đã đạt được kết quả tương xứng.

Tuy nhiên, phải nhìn thẳng vào thực tiễn để thấy rằng phát triển KHCN và ĐMST của Việt Nam còn nhiều hạn chế, bất cập. Do vậy, cả Nhà nước và khu vực tư nhân cần nhận thức đúng tầm quan trọng của đầu tư cho KHCN và ưu tiên chi cho KHCN một cách tương xứng hơn, hiệu quả hơn. Chú trọng tính thiết thực, hiệu quả, không làm theo phong trào, gây lãng phí.

Các DN cũng cần hiểu rằng, đầu tư cho Nghiên cứu và Phát triển (R&D) là con đường “ngắn nhất” để đạt được hiệu quả, tăng năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững hơn. Trong bối cảnh hội nhập, mức độ canh tranh ngày càng trở nên gay gắt hơn đòi hỏi phải đầu tư vào việc phát triển năng lực công nghệ, bao gồm R&D. Việc nâng cao năng lực ĐMST trở nên cấp thiết để DN Việt Nam có thể giành được vị thế cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu. Chúng ta cần tìm ra điểm kích hoạt khuyến khích DN hăng hái đầu tư cho R&D chứ không chỉ kêu gọi bằng lời nói.

Thời gian tới, Việt Nam cần phải có một bước chuyển đổi về mặt chiến lược để thúc đẩy R&D khởi nghiệp sáng tạo, ứng dụng kết hợp với phát triển công nghệ trong một số ngành, lĩnh vực mới có thế mạnh. Cần phải xác định KHCNvà ĐMST phải là nền tảng thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững đất nước; là lực lượng sản xuất trực tiếp, là động lực chính của mô hình phát triển KTXH. Và phải làm tốt hơn nữa sự phối hợp giữa Nhà nước và xã hội trong phát triển KHCN, kết hợp tốt hơn giữa nội lực và ngoại lực trong phát triển KHCN và ĐMST.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các ngành, các địa phương cần nhân cao nhận thức, trách nhiệm trong chỉ đạo phát triển KHCN, tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế chính sách. Tập trung hoàn thiện hệ thống ĐMST quốc gia với DN là trung tâm, gắn kết chặt chẽ giữa viện nghiên cứu, trường đại học với DN nhằm kiến tạo và tích lũy tài sản trí tuệ, tạo ra nguồn nhiên liệu mới cho tăng trưởng kinh tế nhanh, bao trùm và bền vững.

Thủ tướng yêu cầu Bộ KHCN đầu mối phối hợp các bộ, ngành, tổ chức liên quan tham mưu cho Chính phủ năm vấn đề lớn:

Một là, đề xuất chính sách khuyến khích và thúc đẩy ĐMST trong khu vực DN. Coi DN là trung tâm của hệ thống ĐMST. Phát triển mạnh hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới công nghệ trong DN.

Hai là, phát huy vai trò của các trường đại học, viện nghiên cứu trong việc tăng cường nền tảng vốn con người cho ĐMST. Cần nhất là gắn liền các hoạt động nghiên cứu ứng dụng với nhu cầu DN, nhu cầu của nền kinh tế.

Ba là, thúc đẩy liên kết các mạng lưới ĐMST trong và ngoài nước.

Bốn là, xây dựng năng lực quản trị nhà nước đối với hệ thống ĐMST và hoàn thiện thể chế cho các hoạt động ĐMST.

Năm là, tập trung phát triển sản phẩm quốc gia dựa vào công nghệ mới, công nghệ cao để hình thành các ngành nghề mới và các sản phẩm mới, giá trị gia tăng cao, nhất là lĩnh vực mà Việt Nam có thế mạnh như: nông nghiệp, công nghiệp chế biến chế tạo, công nghệ thông tin…

Theo đó, Thủ tướng đề nghị cần xây dựng khuôn khổ cho việc đo lường và đánh giá hiệu quả của nền kinh tế số, của hoạt động các trường đại học, viện nghiên cứu, các cơ sở có hoạt động KHCN. Đề nghị ngành thống kê nghiên cứu phương thức đo lường và thống kê hiệu quả hoạt động KHCN và các hoạt động ĐMST theo các chuẩn mực quốc tế để có thể so sánh. Gắn các chương trình tài trợ nghiên cứu của Nhà nước với việc ứng dụng thực tế và thương mại hóa sản phẩm. Để tránh nghiên cứu rồi “cất vào tủ”, dành một phần ngân sách để thưởng cho các dự án được đưa ra ứng dụng trong thực tế.

Cần nghiên cứu thành lập ngân hàng dữ liệu quốc gia về KHCN và ĐMST. Xây dựng chính sách nhằm thu hút và cộng tác với các chuyên gia giỏi ở trong và ngoài nước, đặc biệt là cộng đồng các nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài. Chú ý đặc biệt đề xuất những giải pháp không theo khuôn mẫu. Chúng ta muốn thúc đẩy ĐMST thì bản thân chính sách, cơ chế cũng phải thoáng, mở và sáng tạo.

Áp dụng mô hình đối tác công – tư (PPP) nhằm khuyến khích DN tham gia nhiều hơn vào các hoạt động ĐMST. Thử nghiệm mô hình “Nhà nước sở hữu, tư nhân vận hành”. Chuyển từ mô hình sử dụng ngân sách nhà nước sang đồng tài trợ, tiến đến tự chủ tài chính, Nhà nước đặt hàng đối với các cơ sở nghiên cứu, các cơ sở KHCN và ĐMST.

Ngay sau hội nghị này, Thủ tướng yêu cầu Bộ KHCN sớm hoàn thiện Chỉ thị thúc đẩy, hấp thụ phát triển KHCN và hoạt động ĐMST, bao gồm quỹ phát triển KHCN của DN; khẩn trương trình Chính phủ Đề án hoàn thiện thể chế thu hút nguồn lực xã hội đầu tư cho KHCN và ĐMST, nhất là từ DN; Trình Thủ tướng phê duyệt Điều lệ về tổ chức và hoạt động của Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia; Trình Thủ tướng phê duyệt Chiến lược sở hữu trí tuệ quốc gia.

Bộ KHCN cần phát huy vai trò điều phối, nâng cao hiệu quả công tác giữa các bộ, ngành và giữa các cấp trong phát triển và ứng dụng kết quả KHCN vào phát triển KTXH. Thúc đẩy hợp tác quốc tế về KHCN và ĐMST; nhằm khai thác lợi thế, chia sẻ kinh nghiệm và tận dụng các thành tựu KHCN tiên tiến, cũng như chủ động nắm rõ các xu thế KHCN trên thế giới để có phương án vận dụng hiệu quả vào Việt Nam.

Thủ tướng mong rằng, mỗi bộ, ngành, địa phương, tổ chức, DN bắt tay vào hành động cụ thể, từ việc có các hoạt động thúc đẩy sáng kiến cải tiến, ĐMST; đồng thời, đầu tư và sử dụng hiệu quả KHCN, ĐMST như là một đột phá phát triển nhanh và bền vững. Thủ tướng cũng mong tiếp tục nhận được sự hợp tác, hỗ trợ của Australia, Ngân hàng Thế giới, các quốc gia và các tổ chức quốc tế khác đối với việc xây dựng hệ sinh thái ĐMST của Việt Nam, hỗ trợ các DN Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Cũng nhân dịp sắp tới Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18-5, thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Thủ tướng gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất đến cộng đồng khoa học Việt Nam ở trong và ngoài nước, các nhà khoa học nước ngoài đang làm việc tại Việt Nam; chúc ngành KHCN Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ và có nhiều kết quả cụ thể đóng góp vào sự phát triển KTXH của đất nước, đạt được nhiều thành tựu mới hướng tới kỷ niệm 60 năm thành lập ngành KHCN.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 30/5/2019:

Hàng Việt Nam chiếm tỷ lệ 90% trong kênh phân phối hiện đại

Ngày 29-5, tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổng kết 10 năm thực hiện Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Theo VCCI, tại thị trường nội địa, hàng Việt Nam đang chiếm tỷ lệ từ 80 đến 90% tại các kênh phân phối hiện đại, ở một số siêu thị hơn 90% và hơn 60% ở các kênh bán lẻ truyền thống. Cuộc vận động đã tạo được niềm tin, sự quan tâm của phần lớn người tiêu dùng với thương hiệu và sản phẩm hàng hóa Việt Nam. Từ đó, phát huy nội lực của các doanh nghiệp trong nước, tăng tỷ lệ nội địa hàng hóa với hàm lượng khoa học – công nghệ cao trong sản phẩm,…

Các đại biểu đều nhất trí cần tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động một cách sâu rộng và toàn diện hơn trong giai đoạn tiếp theo.

• Trang 4 báo Nhân Dân ngày 30/5/2019:

Xây dựng nhà máy đốt rác phát điện công nghệ cao tại Bắc Ninh

Ngày 29-5, tại thôn Đồng Sài, xã Phù Lãng, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh diễn ra Lễ khởi công xây dựng nhà máy đốt rác phát điện công nghệ cao đầu tiên tại tỉnh Bắc Ninh với tổng kinh phí đầu tư 1.357 tỷ đồng.

Nhà máy được xây dựng trên khu đất có diện tích gần 5 ha thuộc khu quy hoạch xử lý chất thải của tỉnh Bắc Ninh do Công ty cổ phần môi trường năng lượng Thăng Long làm chủ đầu tư.

Dự kiến, công trình đi vào hoạt động sẽ tiếp nhận và xử lý 500 tấn rác/ngày đêm với tổng công suất phát điện lên tới 11,7 mWh.

Theo UBND tỉnh Bắc Ninh, hiện mỗi ngày, trên địa bàn tỉnh phát sinh khoảng 870 tấn rác thải sinh hoạt; đến năm 2020 sẽ lên khoảng 1.000 tấn. Vì vậy, việc xây dựng nhà máy sẽ góp phần giải quyết, cải thiện đáng kể môi trường của tỉnh.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 29/5/2019:

Đầu tư khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại Đác Lắc

Chiều 28-5, tại TP Buôn Ma Thuột đã diễn ra Lễ ký kết biên bản ghi nhớ giữa UBND tỉnh Đác Lắc với Tập đoàn De Heus (Hà Lan) và Tập đoàn Hùng Nhơn (tỉnh Bình Phước) về hợp tác đầu tư dự án “Tổ hợp khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao DHN Đác Lắc”. Quy mô dự án sử dụng 200 ha đất gồm: khu trang trại chăn nuôi 2.400 lợn giống cụ kỵ được chọn lọc và nhập khẩu trực tiếp từ Hà Lan với diện tích khoản 80 ha; khu trang trại chăn nuôi gà giống khoảng 30 ha; nhà máy giết mổ lợn thịt và sản xuất phân hữu cơ khoảng 15 ha; khu điều hành và dịch vụ hỗ trợ khoảng 20 ha; khu canh tác theo hướng hữu cơ và đất cây xanh khoảng 30 ha; đất giao thông và hạ tầng kỹ thuật khoảng 25 ha… Dự án có tổng số vốn đầu tư 66 triệu USD (khoảng 1.500 tỷ đồng). Thời gian thực hiện dự án từ quý 3-2019 đến quý 4-2025, sẽ giải quyết việc làm cho 250 – 300 lao động là người dân tộc thiểu số trên dại bàn tỉnh Đác Lắc

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 25/5/2019:

JPA khai trương hai đường bay Đà Nẵng đi Thanh Hóa và Phú Quốc

Chiều 24/5, tại sân bay Đà Nẵng, chuyến bay đầu tiên từ Đà Nẵng hãng hàng không Jetstar Pacific Airlines (JPA) đã cất cánh đi Phú Quốc; chuyến bay từ Phú Quốc đi Đà Nẵng cất cánh lúc 19 giờ cùng ngày. Đại diện JPA cho biết, đã có hơn 350 hành khách đăng ký bay trong ngày đầu tiên khai trương đường bay này. Ngày 25/5, hãng khai trương thêm đường bay Đà Nẵng – Thanh Hóa. Ca hai đường bay được JPA khai thác với tần suất bốn chuyesn khứ hồi mỗi tuần. Mức giá được JPA mở bán giữa chuyến khứ hồi mỗi tuần. Mức giá được JPA mở bán giữa Đà Nẵng – Phú Quốc từ 890 nghìn đồng/chặng, Đà Nẵng – Thanh Hóa từ 370 nghìn đồng/chặng

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 23/5/2019:

Mổ lấy thai cho người bệnh ung thư giai đoạn cuối

Chiều 22/5, gần 20 bác sĩ, nhân viên y tế của hai bệnh viện: K và Phụ sản T.Ư phối hợp thực hiện ca mổ lấy thai cho thai phụ Nguyễn Thị Liên (ở huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam), người bị ung thư vú giai đoạn cuối đã di căn. Đặc biệt, trong ca mổ thai phụ không thể nằm, cho nên các bác sĩ phải thực hiện mổ ở tư thế ngồi, đây là tư thế khó để thực hiện mổ sinh, trong khi đó thai phụ rất yếu, buộc các thao tác mổ phải bảo đảm nhanh, chính xác.

Cháu bé chào đời khi được 31 tuần tuổi với cân nặng 1,5kg được đặt tên là Đỗ Bình An. Ngay sau khi mổ, cháu bé được các bác sĩ chuyên ngành sơ sinh tiếp nhận cấp cứu đưa vào lồng ấp và chuyển sang Bệnh viện Phụ sản T.Ư để tiếp tục theo dõi và chăm sóc. Ê-kíp còn lại tiếp tục hoàn thành ca mổ, và sau đó là “cuộc chiến” khác với hy vọng cứu người mẹ.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 20/5/2019:

Đưa vào khai thác cầu Vàm Cống

Sáng 19-5, Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với UBND TP Cần Thơ và UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức lễ khánh thành và thông xe công trình cầu Vàm Cống và đường dẫn hai đầu cầu.

Cầu Vàm cống bắc qua sông Hậu nối TP Cần Thơ và tỉnh Đồng Tháp, nằm cách bến phà Vàm Cống 3km về phía hạ lưu với chiều dài 2,97km. Mặt cắt ngang cầu rộng 24,5m bao gồm bốn làn xe cơ giới và hai làn xe thô sơ. Cầu được thiết kế với quy mô dây văng hai mặt phẳng dây, nhịp chính dài 450m. Trụ tháp hình chữ H cao 143,9m. Đường dẫn vào cầu rộng 20,6m cũng gồm bốn làn xe cơ giới và hai làn xe thô sơ, tốc độ thiết kế 80km/h, với tổng mức đầu tư hơn 5.700 tỷ đồng.

Cầu Vàm Cống là cây cầu chiến lược, góp phần phát triển kinh tế-xã hội 3 địa phương là TP Cần Thơ, An Giang và Đồng Tháp nói riêng và ĐBSCL nói chung. Đây là cây cầu nằm trên tuyến đường Hồ Chí Minh và là trục giao thông ngang của vùng ĐBSCL nhằm kết nối, rút ngắn thời gian đi lại giữa trung tâm vùng ĐBSCL với vùng TP Hồ Chí Minh. Người dân hai bên bờ sông Hậu không còn phải chờ phà qua sông mất nhiều thời gian như trước đây.

Đây là dự án thành phần 3 thuộc Dự án kết nối trung tâm đồng bằng Mê Công được đầu tư bằng nguồn vốn vay của ưu đãi của Chính phủ Hàn Quốc và vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 19/5/2019:

Xây dựng nhà cộng đồng an toàn cho nhân dân vùng lũ

Sáng 16-5, Hội chữ thập đỏ Việt Nam, Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân thọ Prudential Việt Nam phối hợp huyện Tương Dương tổ chức lễ khởi công xây dựng nhà cộng đồng an toàn cho nhân dân vùng lũ tại xã Lượng Minh.

Dự án “Nhà an toàn cho cộng đồng” với ba hoạt động chính: Xây nhà an toàn, hỗ trợ sinh kế và tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng về giảm nhẹ rủi ro do thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu cho chính quyền và người dân vùng lũ. Dịp này, các đơn vị sẽ hỗ trợ cho xã Lượng Minh huyện Tương Dương xây dựng sáu ngôi nhà cộng đồng an toàn, với tổng kinh phí hơn 300 triệu đồng. Phần hỗ trợ bao gồm chất lợp và một số nội thất bên trong nhà.

Hoạt động này nằm trong chương trình hỗ trợ khắc phục hậu quả do bão lũ cho đồng bào các tỉnh chịu thiệt hại nặng nề, trong đó có huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An của Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân thọ Prudential Việt Nam. Đoàn cũng đã trao 11 cặp lợn giống cho 11 hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ở bản Xốp Mạt, xã Lượng Minh (mỗi cặp lợn giống trị giá 5 triệu đồng).

Tại chương trình, Hội Chữ thập đỏ tỉnh Nghệ An và Hội Chữ thập đỏ huyện Tương Dương cũng trao 5 chiếc xe đạp, sáu suất quà cho các gia đình nghèo, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trên địa bàn; với tổng kinh phí 14 triệu đồng.

Dự kiến, trong tháng 5, Hội Chữ thập đỏ tỉnh sẽ tiếp tục khởi công thêm tám ngôi nhà cộng đồng an toàn và trao 11 cặp lợn giống cho người dân vùng lũ huyện Kỳ Sơn. Đây là chuỗi hoạt động trong chương trình dự án “Nhà an toàn cho cộng đồng” do Công ty bảo hiểm Prudential Việt Nam tài trợ nhằm giúp đỡ các hộ gia đình tiếp tục vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống sau thiệt hại nặng nề do bão lũ.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 18/5/2019:

Biểu dương các đơn vị vừa triệt phá đường dây vận chuyển ma túy lớn

Ngày 17-5, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình gửi thư khen các lực lượng tham gia triệt phá đường dây vận chuyển 507,5 kg Ketamine, trị giá gần 500 tỷ đồng. Trong thư khen gửi các đơn vị: Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), Phó Thủ tướng Thường trực vui mừng trước thành tích phối hợp phá án của các lực lượng.

Chiến công của các lực lượng đã thể hiện tinh thần chủ động, mưu trí, sáng tạo; sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng với tinh thần dũng cảm, ý chí quyết tâm cao trong tấn công trấn áp tội phạm, góp phần giữ gìn an ninh trật tự an toàn xã hội.

Thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình nhiệt liệt biểu dương và khen ngợi những chiến công xuất sắc trên…

Phó Thủ tướng Thường trực chúc các lực lượng mạnh khỏe và tiếp tục giành được nhiều thành tích xuất sắc trong thời gian tới. Như Báo Công an nhân dân đã đưa, khoảng 16 giờ ngày 11/5, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm ma túy, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đồng chủ trì, phối hợp với Tiểu đoàn Cảnh sát đặc nhiệm 2 – Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động, Đội 6 – Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) và các lực lượng chức năng đã phá thành công chuyên án ma túy lớn tại TP Hồ Chí Minh, thu giữ gần 500 kg Ketamine, 1 ô tô và 4 máy ép bao bì.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 31/5/2019:

Hơn 80% số người bệnh hài lòng với chất lượng khám, chữa bệnh

Kết quả khảo sát trên 7.500 bệnh nhân nội trú và người nhà đi theo chăm sóc ở 60 bệnh viện trong năm 2018 cho thấy, chỉ số hài lòng người bệnh trung bình đạt 4,04/5, tương ứng với mức độ hài lòng của người bệnh nội trú với chất lượng phục vụ khám, chữa bệnh đạt mức 80,8%.

Ngày 30-5, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Sáng kiến Việt Nam đã tổ chức Hội thảo công bố báo cáo chỉ số hài lòng người bệnh năm 2018.

Theo PGS, TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, khảo sát chỉ số Hài lòng người bệnh (Patient Satisfaction Index – viết tắt PSI) là kết quả hợp tác nghiên cứu giữa Bộ Y tế và các chuyên gia của mạng lưới Sáng kiến Việt Nam, Đại học Indiana, Hoa Kỳ trong khuôn khổ Dự án “Equitable Healthcare through PSI” do Oxfam Việt Nam, Đại sứ quán Bỉ và Đại sứ quán Hà Lan tài trợ. Khảo sát được thực hiện dựa trên phỏng vấn qua điện thoại ý kiến đánh giá của người bệnh nội trú đã xuất viện về trải nghiệm ở nhiều khía cạnh then chốt khác nhau trong quá trình khám, chữa bệnh.

Từ tháng 8-2016, Bộ Y tế đã giao Cục Quản lý khám, chữa bệnh làm đầu mối chủ trì, hợp tác với Sáng kiến Việt Nam xây dựng chỉ số Hài lòng người bệnh thông qua ứng dụng công nghệ di động, điện toán đám mây cho phép thu thập, phân tích dữ liệu và kết quả khảo sát theo thời gian thực.

Phương pháp và kết quả nghiên cứu chỉ số hài lòng người bệnh được thảo luận và hoàn thiện dựa trên nhiều cuộc tham vấn sâu rộng với các chuyên gia của Bộ Y tế, lãnh đạo và cán bộ phòng quản lý chất lượng các bệnh viện, tham vấn người bệnh và người nhà bệnh nhân. Báo cáo đã nhận được góp ý từ các chuyên gia của các vụ, cục, viện liên quan của Bộ Y tế, các Sở Y tế và các bệnh viện tham gia chương trình khảo sát thí điểm, chương trình tập huấn phương pháp khảo sát hài lòng người bệnh qua điện thoại.

Kết quả khảo sát trên 7.500 bệnh nhân nội trú và người nhà đi theo chăm sóc ở 60 bệnh viện cho thấy, chỉ số hài lòng người bệnh trung bình đạt 4,04/5, tương ứng với mức độ hài lòng của người bệnh nội trú với chất lượng phục vụ khám, chữa bệnh đạt mức 80,8% so với kỳ vọng.

Trong số 60 bệnh viện khảo sát, có 13 bệnh viện được người bệnh hài lòng nhất và thuộc nhóm xếp hạng rất tốt, chiếm 21,7% số bệnh viện được khảo sát; 26 bệnh viện người bệnh hài lòng và được xếp hạng tốt, chiếm 43,3%; 21 bệnh viện thuộc nhóm xếp hạng khá, chiếm 35%.

Tiếp theo thành công của năm 2017, đây là năm thứ hai khảo sát được thực hiện với trên 7.500 người bệnh và người nhà bệnh nhân sau khi xuất viện ở 60 bệnh viện công tại 23 tỉnh, thành trên cả nước năm 2018.

So sánh với kết quả khảo sát gần 3.000 bệnh nhân nội trú ở 29 bệnh viện công năm 2017, chỉ số hài lòng người bệnh năm 2018 đã có sự cải thiện theo hướng tích cực. Chỉ số PSI năm 2018 đạt 4,04/5 so với PSI năm 2017 đạt 3,98/5 (tương ứng với mức độ hài lòng đạt mức 80,8% ở năm 2018 so với mức 79,6% ở năm 2017). Đây là kết quả đáng khích lệ trong bối cảnh năm 2018 số bệnh viện được mở rộng khảo sát nhiều hơn hai lần so với năm 2017.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 31/5/2019:

Kỷ niệm 100 năm Ngày sinh nhà thơ Cù Huy Cận

Ngày 30-5, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam phối hợp Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày sinh nhà thơ, nhà văn hóa Cù Huy Cận (31-5-1919 – 31-5-2019). Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc gửi lẵng hoa chúc mừng.

Ðến dự, có các đồng chí Ủy viên T.Ư Ðảng: Vũ Ðức Ðam, Phó Thủ tướng Chính phủ; Nguyễn Thế Kỷ, Tổng Giám đốc Ðài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Lý luận phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương; cùng dự có nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, đông đảo các văn nghệ sĩ, đại diện gia đình nhà thơ Huy Cận.

Nhà thơ Cù Huy Cận sinh ra trong một gia đình có truyền thống nho học và yêu nước tại xã Ân Phú, huyện Ðức Thọ (Hà Tĩnh) và sớm thể hiện tài năng thơ ca. Ông có thơ đăng báo từ năm 1936 và ra mắt tập thơ Lửa thiêng năm 1940, tạo thành một hiện tượng thơ ca có tiếng vang lớn thời kỳ này, đưa ông trở thành một trong những tên tuổi hàng đầu của phong trào Thơ mới. Huy Cận tham gia Mặt trận Việt minh từ năm 1942 tại Hà Nội và được cử đi dự Ðại hội quốc dân Tân Trào tháng 8-1945 và được cử vào Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam.

Trong những ngày Cách mạng Tháng Tám lịch sử, nhà thơ Huy Cận là một trong ba thành viên của phái đoàn Chính phủ lâm thời vào kinh đô Huế tiếp nhận lễ thoái vị của Vua Bảo Ðại. Sau khi cách mạng thành công, ông từng được giao nhiều trọng trách trong Chính phủ và ngành văn hóa, là đại biểu Quốc hội nhiều khóa và từng là Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà văn Á- Phi, đồng Chủ tịch Ðại hội Văn hóa toàn thế giới, thành viên Việt Hàn lâm thơ thế giới…

Tại lễ kỷ niệm, các đại biểu là nhà thơ, nhà văn, nhà nghiên cứu lý luận phê bình văn học đã có nhiều tham luận khẳng định và đánh giá cao những đóng góp của nhà thơ Huy Cận cho nền văn hóa, văn học nước nhà, nhìn nhận lại quá trình nghiên cứu, khai thác các giá trị di sản thơ ca của ông. Trong lĩnh vực thơ ca, Huy Cận có công lớn góp phần định hình gương mặt thơ mới và thơ Việt Nam nói chung với nhiều tác phẩm nổi tiếng.

Với những cống hiến to lớn cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và thơ ca, nhà thơ, nhà văn hóa Cù Huy Cận đã được Ðảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật…

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 30/5/2019:

Việt Nam đón gần 7,3 triệu lượt khách quốc tế

Theo Tổng cục Thống kê, số khách quốc tế đến Việt Nam trong tháng 5 ước đạt 1,32 triệu lượt, giảm 9,7% so tháng 4 và tăng 14,3% so với tháng 5-2018.

Năm tháng đầu năm, tổng lượng khách quốc tế ước đạt gần 7,3 triệu lượt, tăng 8,8% so cùng kỳ năm 2018; trong đó, khách đến bằng phương tiện đường không tăng 6,3%, đường biển giảm 17,5%, đường bộ tăng 23,7% so cùng kỳ năm 2018. Bên cạnh các thị trường khách tăng mạnh như: Thái-lan (tăng 47,5%), Đài Loan – Trung Quốc (tăng 26%), In-đô-nê-xi-a (tăng 25,7%), Phi-li-pin (tăng 22,7%), Hàn Quốc (tăng 22,4%)…; có một số thị trường khách giảm như: Cam-pu-chia (giảm 47,3%), Lào (giảm 19,8%), Phần Lan (giảm 9,2%), Trung Quốc (giảm 0,8%)… Lượng khách du lịch nội địa năm tháng đầu năm ước đạt 38,5 triệu lượt, trong đó có 19,4 triệu lượt lưu trú.

Tổng thu từ khách du lịch đạt 285.700 tỷ đồng, tăng 9,8% so cùng kỳ năm 2018.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 28/5/2019:

Sân bay Vân Đồn đón chuyến bay quốc tế đầu tiên

ào 0 giờ 56 phút, sáng 27-5, chuyến bay mang số hiệu DZ62249 xuất phát từ Bảo An, Thẩm Quyến (Trung Quốc) đã hạ cánh tại Cảng hàng không quốc tế (HKQT) Vân Đồn. Chiều ngược lại khởi hành lúc 3 giờ và đến Thẩm Quyến lúc 5 giờ 45 phút cùng ngày. Hãng Donghai Airlines khai thác đường bay này dưới dạng các chuyến bay charter (thuê riêng cho khách của công ty lữ hành). Như vậy sau gần 5 tháng vận hành, sân bay Vân Đồn đã đón hơn 90 nghìn lượt khách với 664 chuyến bay của ba hãng hàng không Việt Nam khác.

VNA ra mắt dịch vụ đưa dẫn ưu tiên cho hành khách

Ngày 27-5, Hãng hàng không Vietnam Airlines (VNA) cho biết, đáp ứng nhu cầu của nhiều hành khách mong muốn di chuyển và làm thủ tục hàng không tại sân bay thuận tiện hơn, VNA chính thức triển khai dịch vụ “Chào đón và đưa dẫn ưu tiên” (Meet and Greet) do Công ty Dịch vụ mặt đất Việt Nam (VIAGS) – đơn vị thành viên của VNA cung cấp. Dịch vụ được sử dụng cho hành khách đi, đến và nối chuyến tại ba sân bay Nội Bài, Đà Nẵng và Tân Sơn Nhất. Đây là nỗ lực của VNA trên lộ trình nâng cao chất lượng dịch vụ mặt đất, tiến tới tiêu chuẩn 5 sao quốc tế. Hành khách được đón tiếp, hỗ trợ làm thủ tục chuyến bay, an ninh soi chiếu, xuất nhập cảnh và dẫn đén cửa ra tàu bay, nhà ga. Dịch vụ trợ giúp thiết thực nhất cho các hành khách không thông thạo ngoại ngữ, người già hoặc người lần đầu đi máy bay.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 26/5/2019:

Liên hoan Âm nhạc ASEAN – 2019

Tối 25/5, tại Nhà hát TP Hải Phòng, khia mạc Liên hoan Âm nhạc ASEAN – 2019 do Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) chủ trì, phối hợp một số đơn vị và TP Hải Phòng tổ chức.

Liên hoan có hơn 160 nghệ sĩ, diễn viên đến từ bảy nước ASEAN tham gia, gồm: Việt Nam, Cam-pu-chia, Lào, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-li-pin, Thái-lan. Trong đó, Việt Nam có bốn đơn vị nghệ thuật tham dự, gồm: Nhà hát Ca múa nhạc Sơn La; Nhà hát Ca múa nhạc dân tộc Bông Sen; Đoàn Ca múa dân tộc tỉnh Đác Lắc và Đoàn Ca múa Hải Phòng. Liên hoan cũng là cầu nối để nhân dân các nước trong khu vực thêm hiểu biết, gắn bó, đoàn kết, góp phần xây dựng cộng đồng ASEAN ngày càng phát triển thịnh vượng. Dịp này, các đơn vị sẽ tham gia biểu diễn phục vụ nhân dân tại Trung tâm Triển lãm và Mỹ thuật TP Hải Phòng, quận Đồ Sơn và huyện đảo Cát Hải. Liên hoan sẽ diễn ra đến hết ngày 31/5.

Nhà thơ, nhà văn hóa Huy Cận – những điều còn mãi

Ngày 25/5, tại TP Hà Tĩnh, UBND tỉnh Hà Tĩnh phối hợp Trường đại học Vinh tổ chức hội thảo khoa học “Nhà thơ, nhà văn hóa Huy Cạn – những điều còn mãi”, nhân kỷ niệm 100 năm Ngày sinh Huy Cận (31/5/1919- 31/5/2019).

Tại hội thảo, 42 tham luận của các nhà nghiên cứu, nhà văn, nhà thơ đến từ Hội Nhà văn Việt Nam, Viện Văn học dân gian Việt Nam và giảng viên, sinh viên các trường đại học trên cả nước đã đề cập nhiều vấn đề về con người, cuộc đời, quê hương và sự nghiệp của Huy Cận; về di sản thi ca và văn hóa tinh thần lớn lao mà nhà thơ để lại cho nền văn học, văn hóa nước nhà.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 25/5/2019:

Thủ tướng Chính phủ chúc mừng 10 năm Cù Lao Chàm – Hội An được công nhận Khu dự trữ sinh quyển thế giới

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa gửi thư chúc mừng 10 năm Cù Lao Chàm – Hội An được UNESCO công nhận Khu dự trữ sinh quyển thế giới. Sau 10 năm được công nhận, Cù Lao Chàm – Hội An đã có bước chuyển mình toàn diện với sự bảo tồn nguyên vẹn và phát huy các giá trị tài nguyên thiên nhiên, trở thành viên ngọc quý tỏa sáng trong thu hút du khách, đời sống người dân không ngừng được cải thiện, phát triển dịch vụ du lịch sinh thái bền vững,…

Thủ tướng Chính phủ ghi nhận, đánh giá cao và biểu dương sự nỗ lực vượt bậc và những kết quả quan trọng mà các cấp ủy đảng, chính quyền, quân và dân địa phương đã đạt được. Thủ tướng mong muốn và tin tưởng cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân địa phương phát huy hơn nữa những thành tích đã đạt được, huy động sự chung tay của cộng đồng, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, đặc biệt là sự hỗ trợ, giúp đỡ quý báu của UNESCO để Cù Lao Chàm – Hội An tiếp tục là minh chứng rõ nét, sống động về kết nối, hài hòa giữa thiên nhiên và con người, để chiến dịch “Cù Lao Chàm nói không với túi ni-lông” tiếp tục được nhân rộng và tác động lan tỏa đến các địa phương trong cả nước, thiết thực hưởng ứng chủ trương của Chính phủ kêu gọi toàn xã hội chung tay hành động chống rác thải nhựa vì đất nước Việt Nam trong lành, phát triển bền vững,…

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 25/5/2019:

Bệnh viện đa khoa tỉnh Thái Bình thực hiện thành công ca phẫu thuật tim

Ngày 24-5, các bác sĩ thuộc Bệnh viện đa khoa tỉnh Thái Bình lần đầu phẫu thuật tim mạch thành công cho bệnh nhân Nguyễn Văn Bảy, trú tại huyện Kiến Xương (Thái Bình) sau hơn hai giờ trong phòng mổ đã được kíp phẫu thuật thay thành công van hai lá. Đây là kỹ thuật chuyên sâu thường được thực hiện tại các Bệnh viện tuyến trên, nhưng đối với một đơn vị y tế cấp tỉnh đây là bước tiến đột phá, thể hiện trình độ tay nghề chuyên môn cao của đội ngũ cán bộ y tế Bệnh viện đa khoa tỉnh Thái Bình.

Đến nay, sau 5 năm cử cán bộ y tế đi đào tạo tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TP Hồ Chí Minh) và được Trung tâm Tim mạch (Bệnh viện E) chuyển giao nhiều kỹ thuật chuyên sâu như phẫu thuật lồng ngực, phẫu thuậ mạch máu, phẫu thuật tim hỏ, Bệnh viện đa khoa Thái Bình là một trong số ít bệnh viện tuyến tỉnh làm chủ được kỹ thuật phẫu thuật tim mạch

Đà Nẵng phát hiện súng thần công niên đại gần 200 năm

Sáng 24-5, ông Huỳnh Đình Quốc Thiện, Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng xác nhận thông tin trên và cho biết, hiện đơn vị đang phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan tiến hành đo đạc hiện vật, khoanh vùng vị trí phát hiện hiện vật. Sau khi các cơ quan chức năng kiểm tra các vấn đề về kỹ thuật liên quan, Bảo tàng Đà Nẵng sẽ tiếp nhận khẩu súng thần công này để đưa về bảo tàng, bổ sung vào vào bộ sưu tập Súng thần công hiện đang được trưng bày tại Di tích đặc biệt cấp Quốc gia Thành Điện Hải. Bước đầu ghi nhận, khẩu súng này là khẩu súng thần công được đúc vào thời nhà Nguyễn, và là một trong những khẩu thần công được trang bị cho hệ thống phòng thủ Đà Nẵng, gồm thành Điện Hải và An Hải. Khẩu súng được đúc bằng đồng dành cho cấp chỉ huy, kích thước nhỏ hơn các khẩu súng thần công đang được trưng bày tại Di tích đặc biệt cấp Quốc gia Thành Điện Hải. Hiện súng còn nguyên vẹn. Về mặt niên đại, khẩu súng này có niên đại 200 năm. Hiện vật rất có giá trị, góp phần khẳng định, làm rõ thêm về ý nghĩa của cuộc chiến tranh giai đoạn 1858-1860 của quân và dân Đà Nẵng.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 22/5/2019:

Bế mạc Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc

Tối 20-5, Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc – 2019 đã bế mạc sau 10 ngày tranh giải với sự tham gia của gần 300 diễn viên, nhạc công và các thành phần sáng tạo đến từ 11 đơn vị Tuồng và Dân ca kịch chuyên nghiệp trên cả nước, cùng sự cổ vũ của hàng nghìn lượt khán giả tới xem tại Nhà hát Lam Sơn, thành phố Thanh Hóa.

Đại diện cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban Tổ chức Liên hoan đã trao hai Huy chương Vàng, bốn Huy chương Bạc cho các vở diễn; 27 Huy chương Vàng, 49 Huy chương Bạc cho các vai diễn và một giải cho mỗi thành phần sáng tạo xuất sắc: tác giả, đạo diễn, nhạc sĩ, họa sĩ tại Liên hoan.

Đến dự Lễ Bế mạc có các đại biểu, đại diện lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND tỉnh Thanh Hóa, Cục Nghệ thuật biểu diễn, Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa – những đơn vị tổ chức Liên hoan; đại diện các cơ quan, ban, ngành tại tỉnh Thanh Hóa cùng đông đảo nghệ sĩ, diễn viên của các đơn vị nghệ thuật và khán giả Thanh Hóa…

Phát biểu tổng kết Liên hoan, PGS, TS Trần Trí Trắc – Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật ghi nhận: “Bằng tất cả thanh – sắc – thục – tinh – khí – thần của một đời, các nghệ sĩ đã “đốt cháy” mình dưới ánh đèn sân khấu và đã thắp lên ánh sáng huyền diệu của hình tượng tuồng, hình tượng dân ca kịch dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng từ thể tài chính kịch tâm lý xã hội, chính kịch sinh hoạt tả thực, chính kịch anh hùng ca đến bi kịch và bi hài kịch. Hầu hết các vở diễn đều được đồng nghiệp thừa nhận là sạch sẽ, suôn sẻ, chuyên nghiệp…”.

Bên cạnh đó, ông cũng bày tỏ những nhìn nhận hết sức khách quan: “Tuy nhiên Liên hoan cũng không nhiều tác phẩm có câu chuyện mới mẻ, độc đáo mà phần lớn chỉ là những câu chuyện quen thuộc đã nghe, đã biết, đã thấy ở lịch sử, ở truyền thanh, truyền hình hoặc đơn vị nào đó đã diễn, đã biểu hiện theo thể loại khác. Vẫn còn vở kết cấu thiếu chặt chẽ – logic, lớp thừa – lớp thiếu, lớp dài – lớp ngắn, lớp thiếu tinh tế; có vở thiếu thi pháp cơ bản của kịch hát dân tộc, nên đã tạo ra thực trạng “kịch nói cắm tuồng”, “kịch nói cắm dân ca”; có vở lại dùng ngôn từ đương đại và đôi chỗ cục cằn thiếu thẩm mỹ…”

Tuy vậy, nhìn chung Liên hoan đã có được những ngày hội của nghề nghiệp trong gặp gỡ, giao lưu và quảng bá tới đồng nghiệp cùng người xem xứ Thanh. Đó là những kết quả của sáng tạo nghệ thuật và những nỗ lực vượt qua khó khăn của mỗi đơn vị nghệ thuật truyền thống.

Về các giải thưởng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trao hai Huy chương Vàng cho hai vở diễn: Chói rạng sơn hà (Đoàn ca kịch bài chòi Bình Định) và Nhân Huệ vương Trần Khánh Dư (Nhà hát Tuồng Việt Nam); bốn Huy chương Bạc cho các vở: Quan khiêng võng (Nhà hát Tuồng Đào Tấn), Trung thần (Nhà hát Tuồng Việt Nam), Hoạn lộ (Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh), Cái mẻ kho (Nhà hát Nghệ thuật Ca kịch Huế – Đoàn Ca kịch 2).

Về giải thưởng dành cho diễn viên: có 27 diễn viên đạt Huy chương Vàng và 49 diễn viên đạt Huy chương Bạc.

Ngoài ra Ban Tổ chức còn trao một giải cho mỗi thành phần sáng tạo xuất sắc nhất đã có nhiều tìm tòi, sáng tạo mang lại hiệu quả cao cho vở diễn tham gia Liên hoan, đó là: Tác giả xuất sắc – Nguyễn Sỹ Chức (vở Chói rạng sơn hà – Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định); Đạo diễn xuất sắc – NSND Hoài Huệ (vở Chói rạng sơn hà – Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định); Nhạc sĩ xuất sắc – NSƯT Cao Đình Lưu (vở Triết vương Trịnh Tùng – Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa); Họa sĩ xuất sắc – Nguyễn Hoàng Phong (vở Chói rạng sơn hà – Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định).

Cứu người bệnh bị vỡ tim do tai nạn giao thông

Vào lúc 2 giờ sáng ngày 21-5, nạn nhân bị tai nạn giao thông do đâm vào phía sau xe tải trên đường Võ Chí Công (theo hướng Hà Nội đi sân bay Nội Bài), gây vỡ túi khí trong xe. Sau tai nạn, nạn nhân rơi vào tình trạng lơ mơ, kích thích, da xanh, huyết áp tụt, đau ngực dữ dội, khó thở…, được xe cấp cứu 115 đưa vào Bệnh viện E. Ngay lập tức, các bác sĩ tiến hành cấp cứu khẩn cấp cho bệnh nhân trong tình trạng: đau vùng thành ngực trước, cảm giác khó thở, đồng tử giãn, đa chấn thương vùng ngực, xuất hiện bầm tím trước thân xương ức…

Các bác sĩ đã nghĩ ngay đến chấn thương ngực kín, không loại trừ khả năng bệnh nhân bị vỡ tim. Các bác sĩ đã chỉ định chụp cắt lớp vi tính 64 dãy lồng ngực, phát hiện trong lồng ngực bệnh nhân có dịch ngoài màng tim, gây ép tim, làm tim ngừng đập. Vì thế, các bác sĩ quyết định mổ tối cấp cứu cho bệnh nhân.

Nhận thấy tình hình khẩn cấp của bệnh nhân, các bác sĩ, điều dưỡng Khoa Gây mê hồi sức, Bệnh viện E đã chuẩn bị sẵn sàng một lượng máu lớn và phòng mổ, gây mê… Một kíp bác sĩ thuộc khoa Phẫu thuật tim mạch và lồng ngực, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E gồm TS, BS Nguyễn Công Hựu, ThS, BS Ngô Thành Hưng cũng nhanh chóng, khẩn trương tiến hành mổ cấp cứu cho bệnh nhân.

Sau khi gây mê nội khí quản, các bác sĩ phẫu thuật tim mạch và lồng ngực mở ngực dọc đường giữa xương ức toàn bộ, mở màng ngoài tim giải phóng ép tim. Khi các bác sĩ mở màng ngoài tim, các bác sĩ phẫu thuật thấy trong lồng ngực có rất nhiều dịch và máu cục nên đã xử lý hút lượng máu tươi và máu cục khoảng hơn ba lít máu. Các bác sĩ tiến hành kiểm tra, xác định vết thương thấu ngực gây thủng phễu thất phải ngay dưới động mạch phổi với đường kính là 2 cm, đang phun máu xối xả… Bệnh nhân lập tức được khâu vết thương tim và bổ sung 10 đơn vị hồng cầu khối (tương đương với 3.500ml) và 1.200 ml plasma (yếu tố đông máu) cho bệnh nhân. Thực tế, một người bình thường có 5.000-6.5000 ml máu, thì để cứu sống bệnh nhân này, các bác sĩ đã phải truyền 4.200 ml máu cho bệnh nhân…

ThS.BS Ngô Thành Hưng, người tham gia cấp cứu trực tiếp cho bệnh nhân, cho biết, sự nguy hiểm của vị trí vỡ tim của bệnh nhân là hiếm gặp. Đa phần bệnh nhân sẽ tử vong trước khi kịp cấp cứu vào bệnh viện. Tuy nhiên, trong trường hợp này, bệnh nhân được cấp cứu kịp thời, cộng thêm sự phối hợp tốt, nhịp nhàng giữa nhiều chuyên khoa: cấp cứu, phẫu thuật tim mạch, gây mê, hồi sức tích cực. Đến nay, tình trạng bệnh nhân đã dần ổn định.

GS, TS Lê Ngọc Thành, Giám đốc Bệnh viện E khẳng định, rất may mắn cho bệnh nhân này đã được đưa vào cấp cứu trong ngưỡng thời gian “vàng” để cứu sống quả tim của bệnh nhân. Chỉ cần chậm hơn vài giây, bệnh nhân sẽ đối mặt với nguy cơ tử vong rất cao do mất máu ồ ạt. Thực tế, Bệnh viện E là bệnh viện đa khoa với nhiều chuyên khoa mũi nhọn như cấp cứu, tim mạch, gây mê hồi sức… đã phối hợp một cách chặt chẽ, khẩn trương để cứu sống bệnh nhân vỡ tim trong gang tấc. Trong thời gian qua, đã có rất nhiều trường hợp bệnh nhân liên quan đến tim mạch vỡ tim, thủng thất, vết thương tim… được các bác sĩ bệnh viện cứu sống thành công.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 20/5/2019:

Thừa Thiên – Huế tuyên dương hơn 1.900 học sinh giỏi

UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế vừa tổ chức lễ tuyên dương, khen thưởng hơn 1.900 học sinh giỏi cấp quốc gia và cấp tỉnh năm học 2018-2019.

Trước khi tuyên dương, hơn 150 học sinh xuất sắc của Trường THPT chuyên Quốc học Huế đại diện cho hơn 250 nghìn học sinh của Thừa Thiên – Huế báo công lên Bác Hồ kính yêu về những kết quả và thành tích xuất sắc đạt được trong năm học này, nguyện tiếp tục phấn đấu để gặt hái được nhiều kết quả trong năm học tới.

Năm học 2018-2019, toàn tỉnh Thừa Thiên – Huế có hơn 1.900 học sinh đoạt giải cao trong kỳ thi học sinh giỏi các cấp, trong đó có 649 giải học sinh giỏi cấp tỉnh bậc THCS; hơn 1.100 giải học sinh giỏi cấp tỉnh bậc THPT ở các môn văn hóa. Đội tuyển học sinh giỏi dự thi cấp quốc gia có 52 học sinh đoạt giải. Dịp này, em Lê Công Minh Hiếu (lớp 11 chuyên Lý 1, Trường THPT chuyên Quốc học Huế, đoạt Huy chương đồng kỳ thi Ô-lim-pích Vật lý châu Á được UBND tỉnh tặng Bằng khen…

Giới thiệu văn hóa dân tộc Mông ở Yên Bái tại Hà Nội

Trong hai ngày 18 và 19-5, tại vườn hoa Lý Thái Tổ (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), UBND thành phố Hà Nội phối hợp UBND tỉnh Yên Bái tổ chức chương trình “Giới thiệu sắc màu văn hóa dân tộc Mông Yên Bái tại Hà Nội”.

Yên Bái là một tỉnh Tây Bắc, có tiềm năng lớn về du lịch, với hệ thống ruộng bậc thang ở Mù Cang Chải, đỉnh Tà Xùa hùng vĩ, hồ Thác Bà thơ mộng… Thiên nhiên hoang sơ được tô điểm thêm bằng nét đẹp của văn hóa các dân tộc thiểu số, nhất là đồng bào Mông, phân bố chủ yếu ở các huyện: Mù Cang Chải, Trạm Tấu, Văn Chấn… Văn hóa ẩm thực, trang phục, đời sống sinh hoạt, văn nghệ của đồng bào Mông luôn là những chủ đề hấp dẫn khách du lịch. Dịp này, tỉnh Yên Bái đã giới thiệu nhiều nét đặc sắc trong văn hóa dân tộc Mông, từ lễ mừng cơm mới, trình diễn trang phục dân tộc, đến trình diễn khèn, đàn môi, các món ẩm thực của người Mông…; giới thiệu triển lãm ảnh về Yên Bái.

Thông qua chương trình, Ban tổ chức mong muốn thu hút khách du lịch đến với Yên Bái. Đây cũng là sự kiện quảng bá cho chương trình du lịch “Bay trên mùa nước đổ” – chương trình trình diễn dù lượn với sự tham gia của nhiều khách du lịch ưa mạo hiểm trong nước và quốc tế tổ chức vào cuối tháng 5 này.

Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc thiểu số Việt – Lào

Ngày hội Văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc thiểu số các tỉnh vùng biên giới Việt Nam – Lào khu vực miền trung và Tây Nguyên năm 2019 do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT và DL) và UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế phối hợp tổ chức đã chính thức khai mạc tối 17-5, tại Quảng trường huyện A Lưới (tỉnh Thừa Thiên – Huế).

Ngày hội có sự tham gia diễn xuất của hơn 600 nghệ sĩ, nghệ nhân, diễn viên đến từ các đoàn nghệ thuật tại năm tỉnh Kon Tum, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Quảng Trị và Thừa Thiên – Huế, cùng các đoàn nghệ thuật của bốn tỉnh: Át-ta-pư, Sê-kông, Sa-va-na-khẹt và Sa-la-van (Lào).

Trong khuôn khổ ngày hội còn có các hoạt động trưng bày, giới thiệu, quảng bá sản phẩm văn hóa, du lịch và di sản của các dân tộc vùng biên giới hai nước Việt Nam – Lào. Hàng loạt chương trình hấp dẫn sẽ diễn ra như: Trình diễn dệt vải thổ cẩm; các hoạt động thi đấu thể dục, thể thao, bắn nỏ, kéo co, bóng chuyền; trích đoạn lễ cưới truyền thống của đồng bào Pa-Cô (huyện A Lưới); Chương trình famtrip tham quan các địa điểm du lịch A Lưới; Liên hoan văn nghệ quần chúng và trình diễn trang phục truyền thống dân tộc; Không gian ẩm thực Huế và ẩm thực truyền thống các dân tộc huyện A Lưới; trình diễn Bộ sưu tập Dèng của nhà thiết kế Minh Hạnh…

Chương trình nghệ thuật tưởng nhớ nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương

Tối 19-5 tới, một chương trình nghệ thuật đặc biệt mang tên “Trở về đất mẹ” nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh GS, NS, NSND Nguyễn Văn Thương sẽ diễn ra tại Trung tâm Nghệ thuật Âu Cơ, số 8 Huỳnh Thúc Kháng, Ba Đình, Hà Nội.

Chương trình do Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam phối hợp với Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam thực hiện nhằm tri ân những đóng góp to lớn của nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương cho nền âm nhạc Việt Nam cũng như nền nghệ thuật cách mạng Việt Nam.

Đêm nghệ thuật “Trở về đất mẹ” có sự tham gia của nhiều thế hệ NSND, NSƯTđã được nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương phát hiện, dìu dắt như: NSND Quang Thọ, NSND Thu Hiền, NSƯT Quang Huy, NSND Thái Bảo, NSƯT Thanh Vinh, NSƯT Đức Long, NSƯT Mạnh Hà cùng các nghệ sĩ trẻ của nhà hát như: NSƯT Phương Thảo, ca sĩ Phương Mai, ca sĩ Minh Đức, Hoàng Thịnh Ketsle, Thanh Bình Accordion, nhóm Phương Bắc, nhóm Thăng Long, nhóm Pha Lê… và tập thể nghệ sĩ múa Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam.

Ngoài ra còn có sự tham gia của một số nghệ sĩ, ca sĩ đến từ Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam như NSƯT Hoa Đăng, ca sĩ Lê Anh Dũng, ca sĩ Thu Thủy Sao Mai 2017….

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 17/5/2019:

Kỷ niệm 1.000 năm Ngày sinh Thái úy Lý Thường Kiệt

Tối 16-5, tại Khu đền thờ Lý Thường Kiệt (xã Tam Giang, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) diễn ra Lễ kỷ niệm 1.000 năm Ngày sinh Thái úy Lý Thường Kiệt (1019 – 2019). Tới dự, có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Quốc phòng; Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Công an; đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên T.Ư Đảng, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông; đại diện lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh, các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng huyện Yên Phong.

Lý Thường Kiệt là nhà quân sự, nhà chính trị lỗi lạc thời nhà Lý, nước Đại Việt. Ông nổi bật với việc chinh phạt Chiêm Thành (năm 1069), đánh phá ba châu: Khâm, Ung, Liêm, nước Tống (1075 – 1076). Đặc biệt, cách đây 942 năm, vào mùa Xuân năm 1077, trên bờ sông Như Nguyệt (sông Cầu), xã Tam Giang, huyện Yên Phong (Bắc Ninh), ông đã chỉ huy trận quyết chiến chiến lược của quân và dân Đại Việt đánh bại đại quân nhà Tống, do Quách Quỳ, Triệu Tiết chỉ huy, làm thất bại hoàn toàn cuộc xâm lược của nhà Tống… Năm 2013, Lý Thường Kiệt được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh sách một trong 14 vị anh hùng dân tộc tiêu biểu của lịch sử Việt Nam.

Để tri ân những công lao, đóng góp to lớn của Việt Quốc Công, Thái úy Lý Thường Kiệt và các vị anh hùng, bậc tiền nhân, tỉnh Bắc Ninh đã phê duyệt Dự án phân khu khu du lịch, lịch sử – văn hóa chiến tuyến Như Nguyệt, với tổng diện tích hơn 250 ha, hình thành năm phân khu. Trong đó, phân khu 1 là Đền chính, có diện tích gần 9 ha, là một trong sáu công trình trọng điểm của tỉnh Bắc Ninh. Sau hai năm tổ chức triển khai dự án, đến nay, một số hạng mục chính đã được hoàn thành, với tổng kinh phí gần 200 tỷ đồng.

Tại lễ kỷ niệm, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Nhân Chiến đã trao Bằng xếp hạng Đền thờ Lý Thường Kiệt là Di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 29/5/2019:

Hơn 90% số ca ung thư phổi liên quan đến sử dụng thuốc lá

Ngày thế giới không thuốc lá (31-5) hằng năm là dịp để Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các nước triển khai các hoạt động nâng cao nhận thức về tác hại của việc hút thuốc và khuyến khích nói không với thuốc lá. Năm nay, chủ đề được chọn là “thuốc lá và các bệnh về phổi”.

Theo WHO, trên thế giới, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về phổi, điển hình nhất là ung thư phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. 90% trong số hơn 600 nghìn người mắc ung thư phổi hằng năm là người hút thuốc lá. Hút thuốc là nguyên nhân của 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Còn tại Việt Nam, theo số liệu của Bệnh viện K, tỷ lệ người bệnh ung thư phổi có hút thuốc lá lên tới 96,8%. Hút thuốc thụ động (hít phải khói thuốc) còn là nguyên nhân gây các bệnh về phổi đối với trẻ em. Hút thuốc thụ động từ khi còn nhỏ sẽ khiến các em có thể phải gánh chịu những hậu quả sức khỏe ở tuổi trưởng thành, như bị tăng nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính do nhiễm trùng đường hô hấp dưới thường xuyên.

Với chủ đề “Thuốc lá và các bệnh về phổi”, WHO muốn thông tin tới cộng đồng hậu quả của việc sử dụng thuốc lá với sức khỏe con người, nhất là các bệnh về phổi, đồng thời kêu gọi các quốc gia có những hành động kịp thời nhằm giảm nguy cơ tử vong do các bệnh về phổi liên quan đến sử dụng thuốc lá. Một trong những biện pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe phổi là không hút thuốc và giảm đến mức thấp nhất việc tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động. Đồng thời kêu gọi các nhà hoạch định chính sách ủng hộ các chính sách phòng, chống tác hại thuốc lá để giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá; tăng cường sự quan tâm và thu hút sự tham gia của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Các nghiên cứu và bằng chứng khoa học cho thấy, hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ung thư phổi (chiếm hơn hai phần ba tổng số ca tử vong do ung thư phổi). Hút thuốc thụ động (tại nơi làm việc, tại nhà, trong môi trường khép kín…) cũng làm tăng nguy cơ ung thư phổi cho người không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc… Bỏ thuốc lá giúp làm giảm nguy cơ mắc ung thư phổi (sau 10 năm bỏ hút thuốc, nguy cơ ung thư phổi giảm xuống khoảng một nửa so với người hút thuốc). Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), một tình trạng tích tụ chất nhầy và mủ trong phổi người hút thuốc dẫn đến ho, đau ngực và khó thở. Nguy cơ mắc bệnh COPD đặc biệt cao ở những người hút thuốc từ khi còn trẻ, vì các chất độc trong khói thuốc lá làm suy giảm sự phát triển của phổi. Khói thuốc lá cũng là nguyên nhân làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn, góp phần gây ra tàn phế và tử vong cho cả người hút thuốc và người hút thuốc thụ động.

Đáng chú ý, hút thuốc lá thụ động có rất nhiều tác hại đối với hệ hô hấp của trẻ nhỏ. Trẻ sơ sinh bị ảnh hưởng với các chất độc trong khói thuốc từ khi còn ở trong bụng mẹ sẽ bị chậm phát triển chức năng phổi; có nguy cơ bị phát bệnh hen suyễn hoặc làm bệnh hen trầm trọng hơn, tăng nguy cơ mắc viêm phổi, viêm phế quản và thường xuyên nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Trẻ em hút thuốc thụ động từ khi còn nhỏ có thể phải chịu những hậu quả sức khỏe ở tuổi trưởng thành như tăng nguy cơ mắc COPD do việc bị nhiễm trùng đường hô hấp dưới thường xuyên khi còn nhỏ. WHO ước tính trên toàn cầu, mỗi năm có tới 165 nghìn trẻ em chết trước 5 tuổi do nhiễm trùng đường hô hấp dưới vì hút thuốc thụ động gây ra.

Bệnh lao gây hại cho phổi và làm giảm chức năng của phổi. Bệnh sẽ trầm trọng hơn ở những người hút thuốc. Với những người hút thuốc, nguy cơ mắc bệnh lao cao gấp hai lần những người không hút thuốc. Ở những người đang mắc bệnh lao, nếu tiếp tục hút thuốc thì sự kết hợp của bệnh lao với các tác hại của khói thuốc lá, sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ tàn tật và tử vong do suy hô hấp.

Khói thuốc lá làm ô nhiễm không khí, nhất là trong môi trường khép kín, tại các khu vực trong nhà. Với hơn 7.000 hóa chất, trong đó có 69 chất gây ung thư, sự ô nhiễm các chất độc hại trong khói thuốc là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi, các bệnh hô hấp mãn tính và giảm chức năng phổi đối với những người sống và làm việc tại các nơi này. Khói thuốc lá có thể tồn tại trong không khí tới năm giờ kể cả khi không còn nhìn thấy hoặc ngửi thấy.

Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững nhằm giảm một phần ba tỷ lệ tử vong sớm do các bệnh không lây nhiễm gây ra vào năm 2030, WHO nhấn mạnh, phòng, chống tác hại của thuốc lá cần phải được coi là ưu tiên hàng đầu của các quốc gia và cộng đồng trên toàn thế giới. Các nước cần tăng cường phòng, chống tác hại của thuốc lá thông qua việc thực hiện đầy đủ và mạnh mẽ các nội dung của Công ước khung về kiểm soát thuốc lá. Tại các gia đình, cha mẹ và các thành viên khác cần thực hiện các biện pháp để môi trường trong lành không có khói thuốc lá nhằm bảo vệ sức khỏe của chính mình và con cái, người thân trong gia đình.

Hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá (từ 25 đến 31-5) Bộ Y tế muốn gửi đến những người hút thuốc thông điệp: Hãy bỏ thuốc lá ngay hôm nay, ngừng hút thuốc sớm là phương pháp hiệu quả nhất giúp ngăn ngừa và làm chậm sự phát triển của bệnh tật do việc hút thuốc. Chúng ta hãy chung tay xây dựng cuộc sống không khói thuốc để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân mình, cho gia đình và cho cộng đồng.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 28/5/2019:

Xử phạt chủ dự án chung cư The Summit 275 triệu đồng

Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Huỳnh Đức Thơ vừa ký quyết định xử phạt vi phạm hành chính 275 triệu đồng đối với Công ty TNHH Đất Kinh tuyến số Một, chủ đầu tư dự án khu chung cư cao cấp The Summit (tên thương mại là Sơn Trà Ocean View, thuộc phường Thọ Quang, quận Sơn Trà). Qua kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện chủ đầu tư đã bàn giao 16 căn hộ đưa vào sử dụng và hợp đồng bán 338 căn hộ khi chưa đủ điều kiện bán nhà ở. Dự án cũng bị đình chỉ hoạt động kinh doanh bất động sản cho đến khi chủ đầu tư hoàn tất nộp phạt và các thủ tục phát lý theo quy định

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 28/5/2019:

Xét xử đối tượng chống chính quyền nhân dân

Ngày 27-5, Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử bị cáo Lê Quốc Bình (45 tuổi, trú tại TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định) về tội “Khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân” và tội “Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng”.

Sau khi nghị án, Tòa đã tuyên phạt Lê Quốc Bình một năm tù về tội “Khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân” theo khoản 5 Điều 113, Bộ luật Hình sự năm 2015 và năm năm tù về tội “Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng” được quy định tại Khoản 2 Điều 304, Bộ luật Hình sự năm 2015. Tổng hợp hình phạt là sáu năm tù.

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Định, do bất mãn chính sách đền bù, giải tỏa đất đai của Nhà nước đối với gia đình trong quá trình triển khai thi công đường Nguyễn Tất Thành nối dài (TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định), Lê Quốc Bình có tư tưởng chống đối. Từ tháng 7-2016, Bình sử dụng mạng xã hội facebook với nick “Le Binh” chia sẻ và bình luận nhiều nội dung sử dụng vũ khí, dùng bạo lực chống Nhà nước. Từ tháng 6 đến 8-2018, Bình nhiều lần qua Campuchia mua súng quân dụng và hàng trăm viên đạn về nhà riêng cất giấu.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 27/5/2019:

Xử phạt cơ trưởng để máy bay lăn quá vạch đỗ

Một cơ trưởng của Hãng hàng không Turkish Airlines (Thổ Nhĩ Kỳ) vừa bị nhà chức trách hàng không xử phạt hành chính 7,5 triệu đồng do lỗi “điều khiển tàu bay trên đường lăn, sân đỗ tàu bay không tuân theo hướng dẫn của hệ thống dẫn đỗ tàu bay, làm ảnh hưởng hoạt động hàng không mà chưa uy hiếp đến an ninh, an toàn hàng không”.

Theo đó, sau khi điều khiển chuyến bay TK170 hạ cánh an toàn tại sân bay Nội Bài, trong quá trình lăn vào vị trí đỗ tàu bay, vị cơ trưởng này đã thiếu quan sát và không làm chủ tốc độ, điều khiển tàu bay lăn quá vạch dừng đỗ 1,1 m so quy định. Tàu bay sau đó được đơn vị phục vụ mặt đất đẩy lùi về đúng vị trí đỗ và cập cầu phục vụ khai thác bình thường.

Theo nhà chức trách hàng không tại sân bay Nội Bài, phi công này thực hiện nhiệm vụ không đúng quy trình phối hợp, ảnh hưởng hoạt động hàng không dân dụng, tuy nhiên chưa uy hiếp đến an ninh, an toàn hàng không. Căn cứ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng, nhà chức trách hàng không đã phạt phi công này 7,5 triệu đồng. Trước đó, nhà chức trách hàng không cũng đã từng xử phạt vi phạm hành chính một số phi công của các hãng hàng không khác do lỗi “điều khiển tàu bay lăn quá vạch dừng đỗ”.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 24/5/2019:

Khởi tố bị can vụ hai tử thi bị đổ đầy bê-tông

Ngày 19-5, Công an tỉnh Bình Dương cho biết, đã khởi tố vụ án phát hiện hai tử thi trong thùng nhựa bị đổ đầy bê-tông tại căn nhà số 90, tổ 3, ấp 5, xã Hưng Hòa, huyện Bàu Bàng.

Trước đó, qua điều tra, thu thập các chứng cứ có liên quan để làm rõ vụ án phát hiện vào chiều ngày 15-5, ngày 18-5, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Dương đã đưa bốn phụ nữ và một ô-tô BKS 51A-718.30 về cơ quan làm việc. Quá trình điều tra, công an đã xác định, hai tử thi là Trần Đức Linh (quê Nghệ An) và Trần Trí Thành (tạm trú TP Hồ Chí Minh), khoảng 30 đến 35 tuổi.

Vụ án vẫn đang được tiếp tục điều tra, làm rõ.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 23/5/2019:

Phạt hai doanh nghiệp chậm đóng bảo hiểm xã hội

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, UBND thành phố Đà Nẵng vừa ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Licogi 10 và Chi nhánh Công ty TNHH Apave châu Á – Thái Bình Dương tại thành phố Đà Nẵng vì hành vi chậm đóng bảo hiểm xã hội.

Theo đó, UBND thành phố Đà Nẵng xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Licogi 10 (có trụ sở chính tại số 382 Núi Thành, phường Hòa Cường Bắc, quận Hải Châu, Đà Nẵng) vì hành vi chậm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, BH thất nghiệp, BH tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp với số tiền gần 1,4 tỷ đồng.

Xử phạt vi phạm hành chính đối với Chi nhánh Công ty Trách nhiệm hữu hạn Apave châu Á – Thái Bình Dương tại thành phố Đà Nẵng (có trụ sở chính tại tầng 4 – Tòa nhà VNPT, số 346 đường 2/9, phường Hòa Cường Bắc, quận Hải Châu) vì hành vi chậm đóng tiền BHXH bắt buộc, BH thất nghiệp, BH tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp số tiền hơn một tỷ đồng.

Hình thức xử phạt đối với hai đơn vị sử dụng lao động bao gồm phạt tiền 150 triệu đồng; buộc truy nộp số tiền BHXH bắt buộc, BH thất nghiệp, BH tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp chậm đóng; buộc đóng số tiền lãi của số tiền BHXH bắt buộc, BH thất nghiệp, BH tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp chậm đóng.

Thời hạn thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả 10 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định. Mọi chi phí tổ chức thi hành biện pháp khắc phục hậu quả do các công ty trên chi trả.

UBND thành phố Đà Nẵng yêu cầu Công ty Cổ phần Licogi 10 và Chi nhánh Công ty Trách nhiệm hữu hạn Apave châu Á – Thái Bình Dương tại thành phố Đà Nẵng nghiêm chỉnh chấp hành quyết định xử phạt. Nếu quá thời hạn, các đơn vị trên không tự nguyện chấp hành, sẽ bị cưỡng chế thi hành theo quy định của pháp luật.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 21/5/2019:

Nguyên Giám đốc Sở Địa chính tỉnh Bình Dương bị tuyên phạt 12 năm tù

Ngày 20-5, Hội đồng xét xử sơ thẩm TAND tỉnh Bình Dương tuyên án ba bị cáo trong vụ thanh lý 658 ha cao-su của Công ty Chế biến cây công, nông nghiệp xuất khẩu tỉnh Bình Dương (Sobexco), phạm tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ”.

Theo đó: Bị cáo Cao Minh Huệ (SN 1954, thường trú TP Hồ Chí Minh), nguyên Giám đốc Sở Ðịa chính tỉnh Bình Dương, bị tuyên phạt 12 năm tù. Bị cáo Phan Văn Trung (SN 1964, thường trú tỉnh Bình Dương), nguyên Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bến Cát (nay là thị xã Bến Cát), bị tuyên 11 năm tù. Bị cáo Ðỗ Văn Sâm (SN 1959, thường trú tỉnh Bình Dương), nguyên cán bộ Phòng Nông nghiệp và Phát triển huyện Bến Cát, bị tuyên 10 năm tù. Hình phạt tù được khấu trừ đi thời gian các bị cáo đã tạm giam (từ cuối năm 2009 đến đầu năm 2011). Các bị cáo được quyền kháng cáo bản án sơ thẩm, cho nên vẫn tiếp tục tại ngoại cho tới khi bản án có hiệu lực pháp luật. Về trách nhiệm bồi thường dân sự, ba bị cáo phải liên đới bồi thường số tiền thuê đất hơn 230 triệu đồng; yêu cầu UBND thị xã Bến Cát thu hồi hơn 128 tỷ đồng đã bồi thường giải phóng mặt bằng sai cho 32 hộ dân; đồng thời thu hồi hàng chục nghìn mét vuông đất tái định cư đã cấp cho các hộ dân. Về khoảng 114,7 ha đất chưa bồi thường để mở rộng Khu công nghiệp An Tây do liên quan vụ án, Hội đồng xét xử đề nghị UBND tỉnh Bình Dương thực hiện các thủ tục đất đai theo quy định của pháp luật.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 29/5/2019:

Truy nã Tổng Giám đốc Công ty Nhật Cường

Ngày 19-5, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu – Bộ Công an vừa ra quyết định truy nã đối với Bùi Quang Huy (SN 1974, trú tại Hà Nội), Tổng giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Nhật Cường.

Bất kỳ người nào cũng có quyền bắt và giải ngay người đang bị truy nã đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Ủy ban nhân dân nơi gần nhất. Sau khi bắt hoặc tiếp nhận đối tượng truy nã phải báo ngay cho Phòng 14 Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu – Bộ Công an.

Trước đó, Cơ quan Công an đã tiến hành khám xét hàng loạt cửa hàng kinh doanh của Nhật Cường Mobile, phát hiện nhiều hoạt động vi phạm pháp luật và đã ra các quyết định khởi tố bị can để điều tra đối với Bùi Quang Huy và tám đồng phạm.

Bước đầu, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an xác định, Bùi Quang Huy và một số đối tượng đã thực hiện hành vi phạm tội buôn lậu có tổ chức, xuyên quốc gia; đã lập, sử dụng hai hệ thống sổ sách kế toán tài chính, để ngoài sổ sách hàng nghìn tỷ đồng doanh thu.

 

Chuyện một người cháu ngoại: “NÓ VẪN SỐNG ĐÂY NÀY”

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 1 tháng 6 năm 2019.

Chuyện một người cháu ngoại

“NÓ VẪN SỐNG ĐÂY NÀY”

Phạm Tôn

Tôi có trong tay một bức ảnh đẹp: Bảy bạn cùng học khóa Chăn nuôi 5 Học viện Nông Lâm với tôi từ 1960.

Từ trái sang: Ngô Vân Anh, Doanh, Trụ, Nguyễn Nguyên Oánh (người cộng tác đặc biệt giúp tôi trình bày báo tường Thảo Nguyên của chi đoàn và cùng Vũ Tuấn Hùng hát bài Kể chuyện một người cộng sản của Trần Hoàn do tôi hát bè hai đệm cho hai bạn dự thi tại trường năm 1962) Đán, Vũ Duy Giảng (chồng Ngô Vân Anh, phó hiệu trưởng Trường Đại học Nông Nghiệp I), cuối cùng là Vũ Văn Chỉ, người bạn thân thiết kém tôi hai tuổi, coi nhau như anh em. Sau ảnh, có mấy dòng chữ mực tím. Một ngày vui vẻ giữa mùa thu tại nhà Thế Hiền – Dược Lan. Tặng bạn Vũ Chỉ 30/8/2003. Hóa ra người chụp ảnh này là bạn Thế Hiền, tổ phó tổ 5 thân yêu của tôi các năm thứ nhất, thứ hai.

Bọn bạn Chu Văn An chúng tôi tốt nghiệp phổ thông năm 1958, nhóm ở thành phố Hồ Chí Minh mỗi năm ít nhất cũng họp mặt một lần vào dịp Tết ta. Trong số đó có hai người là anh Tô Hải và tôi sau này là sinh viên khóa chăn nuôi 5. Trong ảnh, hàng đứng người thứ hai là tôi, thứ năm là anh Tô Hải đẹp lão. Năm 2017, gặp nhau nhân dịp Tết, anh Tô Hải bảo tôi có gặp Phạm Quang Tấn ở Hà Nội, Tấn nói vẫn ở chỗ cũ, có mời lại chơi. Thế là biết Tấn còn sống, tôi bèn viết thư cho anh Phạm Đạo, phóng viên báo Nhân Dân là em rể anh Tấn, còn khoe là 20 năm tiểu đường, 10 năm mổ ung thư, chỉ mong gặp bạn cũ. Sau đó sốt ruột, lại viết thư cho nhà thơ Hữu Việt, làm cùng báo, nhờ nhắc anh Đạo. Sau anh Việt gọi điện báo anh Đạo bảo hai cụ gặp nhau rồi. 17:00 ngày 15/4, Tấn gọi điện báo Đạo đã gửi thư tôi cho Tấn. Hóa ra Tấn đang ở Bình Dương. Tôi hỏi Tấn về Chỉ. Tấn nói sẽ tìm cho. Tôi lục thư cũ của Chỉ, thấy địa chỉ cuối cùng là Xí nghiệp thức ăn gia súc thị xã Sơn Tây Hà Nội, lại viết thư tha thiết nhờ ban giám đốc cho biết tin tức về Vũ Văn Chỉ hoặc Chu Thị Thanh Hảo là vợ anh. Bặt vô âm tín. Bỗng bất ngờ nhận điện thoại của Vũ Duy Giảng báo vợ chồng anh đã đến Sài Gòn và hẹn đến thăm vào sáng 14/12/2017. Đúng hẹn, tôi đón hai bạn vào nhà. Thật cảm động là vừa đi Vân Anh vừa hát bài Năm cô gái chăn nuôi mà tôi đặt lời theo một điệu hát Nga và dạy tốp ca nữ hát dự thi cùng nhóm ca nam mà anh Oánh có tham gia. Nhắc đến Tấn, rồi nhắc đến Chỉ, thì Vân Anh nói ngay về nhà tôi sẽ gửi cho ông số điện. Chỉ khỏe mạnh lắm, vẫn gặp mặt các buổi họp lớp. Vân Anh chưa kịp báo tin Chỉ thì ngày 26/12/2017, Tấn ra Hà Nội thăm Nhạc sĩ Phạm Tuyên đại đội trưởng của Tấn từ hồi còn ở Khu học xá Nam Ninh Trung Quốc, tình cờ gặp chú Vũ Văn Hiện của Chỉ cũng là người quen của tôi. Chú cho số điện thoại của Chỉ và cả địa chỉ nữa. Từ đấy chúng tôi liên lạc với nhau. Vì thế mà tôi có bức ảnh bảy bạn. Chỉ nói không liên lạc với tôi vì nghe tin tôi chết lâu rồi. Đúng thật, nói tôi chết thì dễ tin quá, ngay từ năm 1962 đã kề miệng huyệt rồi còn gì.

Ngày 18/1/2018, Chỉ viết trên zalo gửi tôi: Từ ngày gặp lại đến nay/ Tình ta càng thắm nghĩa này càng sâu/ Quan san cách mấy nhịp cầu / Đường xa khó gặp trao nhau đôi lời/ Hỡi người bạn quí ta ơi/ Xa nhau nhưng vẫn trọn đời thủy chung / Mến nhau chẳng đổi thay lòng/ Như vàng nhớ đá như sông nhớ đò/ Quý nhau không thể hững hờ/ Thư đi điện lại thỏa lòng ước mong. (Tặng huynh mấy vần thơ). Từ năm 1971 lên Yên Bái gặp bà chị Chỉ đã biết là từ ấy đã hay làm thơ, nay mới được đọc, lại được tặng thơ. Từ ngày bắt được liên lạc, toàn một giọng huynh đệ như vậy, có vẻ hảo hán cổ trang quá, nhưng lòng dạ chân thành.

Sau này bạn Giảng còn kể là gần đây cũng có người bảo tôi chết. Bạn Giảng mới đưa cho xem cái ảnh hai vợ chồng bạn chụp với tôi ở nhà tôi tại Sài Gòn ngày 14/12/2017. Mà không phải chỉ có các bạn ở Hà Nội xa xôi mới nghe tin tôi chết. Ngoài các bạn, tôi còn có một anh bạn bằng tuổi là Nguyễn Văn Chiên từng học ở Học viện Nông lâm, nay cùng ở Sài Gòn, thường gặp nhau, vậy mà có lần anh nghe một bạn cũ báo tin tôi chết rồi. Anh bạn bực mình bảo tôi mới gặp nó gần đây mà. Tính ra cũng chỉ mới hai tháng. Anh kia nói thì ông về là nó chết thôi. Anh bạn bèn đến thăm tôi, bảo nếu sống thì cho trà Bắc mà uống, chết rồi thì để lên bàn thờ. Rồi anh đến nhà, tôi pha trà anh mới cho, hai đứa cùng uống, cười. Tôi nhớ hồi mới liên lạc được với Chỉ, tôi  bảo Chỉ tại sao lại tin là tôi chết, đâu có dễ thế. Tôi kể là hồi trẻ, có xem phim Liên Xô Paven Coócxaghin do Aolốp và Naumốp đạo diễn. Phim một tập, màu, rất hay. Hay nhất là khi mọi người đọc truyện rồi đã biết là Paven chết thì bỗng hiện lên kín cả màn ảnh hình Paven tươi cười nói câu mà tôi nhớ mãi: Nếu có ai bảo với bạn là Paven chết rồi thì đừng có tin. Nó nói dối đấy

Giống như Vũ Duy Giảng đã chìa cái ảnh ba chúng tôi ra mà nói: Nó vẫn sống đây này.

Sài Gòn ngày 19/5/2019.

P.T.

 

Thượng Chi Phạm Quỳnh với sự nghiệp văn hóa nước nhà

     Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 1 tháng 6 năm 2019.

                                                                                          Nguyễn Hải Hoành

Lời dẫn của Phạm Tôn: Ông Nguyễn Hải Hoành tiến sĩ khoa học, từng học tại Đại học Giao thông Vận tải ở Trung Quốc, nhưng trình luận văn tiến sĩ ở Matxcơva. Ong là dịch giả nhiều sách khoa học kỹ thuật từ Nga văn và Trung văn. Cộng tác các tạp chí Tia sáng, Nghiên cứu Quốc tế, Văn hóa Nghệ An.

—o0o—

Học giả Thượng Chi Phạm Quỳnh từng nói : Từ khi biết nghĩ đến giờ, lúc nào tôi cũng băn khoăn khắc khoải về vấn đề văn hóa của nước mình, tưởng như hạnh phúc cả một đời, vận mệnh cả một nước là ở đó. [1] Ông viết nhiều về văn hóa nước nhà ; khi viết về văn hóa nước ngoài ông cũng liên hệ tới văn hóa Việt Nam, chú trọng nêu ra việc xây dựng và phát triển nền văn hóa quốc gia ở tầm vĩ mô, nhấn mạnh nước ta cần phải có một nền văn hóa độc lập.

Thời ấy hai phái cựu học và tân học ở ta đều có ý chê trách văn hóa nước nhà. Riêng Phạm Quỳnh đứng ra bênh vực, bảo vệ nền văn hóa ấy. Như khi họ chê văn tiếng Việt chỉ dùng để tiêu khiển, không dùng được cho học thuật, thì ông nói Tiếng ta nếu khéo dùng cũng có thể thành văn chương có giá trị. Tuy giỏi Hán văn và Pháp văn nhưng ông lại phản đối dùng chữ Hán hoặc tiếng Pháp để xây dựng nền quốc văn nước ta, phê phán thói hay nói chen tiếng Pháp của phái tân học là một thói xấu có hại cho văn hóa nước nhà. Đặc biệt ông từng dũng cảm phát biểu phản đối Chính phủ Pháp chủ trương dạy tiếng Pháp cho trẻ em nước ta từ bậc tiểu học. Đánh giá của ông về Truyện Kiều cũng khác với số đông nhà Nho đương thời …

Do kiên trì những quan điểm khác người mà ông bị không ít nhà trí thức thời ấy và đời sau chê trách, cô lập, thậm chí phũ phàng kết tội. Về sau, số người bênh vực ông tăng lên, kể cả người từng nặng lời phê phán ông [2].

Phạm Quỳnh vốn có thiên tư thông minh, giỏi ngoại văn, giỏi nói và viết, có tác phong làm việc nghiêm chỉnh, dấn thân. Được công tác ở Viện Viễn đông Bác cổ, tạp chí Nam Phong, Bộ Học của triều đình Huế, là những nơi tập trung nhiều nguồn tư liệu và người tài, ông có điều kiện tốt để trau dồi kiến thức văn hóa Đông Tây cổ kim cũng như để thể hiện mình. Ông để lại cho hậu thế một di sản tác phẩm quý giá, phong phú, hữu ích cho việc nghiên cứu văn hóa, lịch sử nước nhà. Có thể nói ông là một học giả yêu nước, uyên bác, trọn đời lo nghĩ xây dựng một nước Việt Nam độc lập về văn hóa.

Văn hóa quan trọng nhất

Phạm Quỳnh nói Vấn đề văn hóa đối với nước ta là quan trọng lắm. Ông suốt đời đấu tranh cho nền độc lập của nước nhà, nhưng chủ yếu hoạt động về văn hóa. Trong bài trả lời Ngô Đức Kế, ông không nhận mình là nhà chính trị, mà là nhà văn, nhà học vấn, thực hiện chủ nghĩa quốc gia về phương diện văn hóa chứ chưa đi sang phương diện chính trị. [3] Đó là vì ông cho rằng Trong tình thế nước ta ngày nay, vận động về chính trị không bằng vận động về văn hóa. Vấn đề văn hóa còn quan trọng hơn vấn đề chính trị.

Ông quan niệm văn hóa là gốc, chính trị là ngọn, gốc có vững thì ngọn mới tốt. Thời ấy đấu tranh chính trị để giành độc lập cho nước nhà là con đường bế tắc, vì Nước ta hiện không có chủ quyền về chính trị. Một nước đã mất quyền chính trị mà muốn thu phục lại thời chỉ có hai cách: Một cách bạo động, một cách ôn hòa. [4] Như nhiều trí thức cùng thời, ông thừa hiểu đấu tranh bạo động thì chắc chắn thất bại, và chủ trương giành độc lập cho tổ quốc bằng cách thứ hai, chủ yếu hoạt động trên mặt trận văn hóa.

Sau khi vào triều đình Huế, Phạm Quỳnh có tham gia một số hoạt động chính trị, tuy đều ôn hòa nhưng tất cả đều thất bại. Điển hình là chuyến ông theo vua Bảo Đại đi Paris năm 1939 đàm phán đòi Pháp trả lại Bắc Kỳ cho triều đình Huế theo Hiệp ước 1884, nhưng vì Pháp không đồng ý, Bảo Đại tay trắng trở về. Hiểu được thân phận bù nhìn của chính quyền Huế, sau vụ đảo chính 9/3/1945, Phạm Quỳnh từ quan về nhà, ân hận vì đã tham gia chính trường.

Trước năm 1932, ông chủ yếu hoạt động văn hóa, làm được nhiều việc có ích, nhất là thời gian phụ trách tạp chí Nam Phong, ông đã tập hợp được nhiều nhân sĩ cùng chí hướng dùng quốc ngữ để mở mang dân trí và tập luyện cho văn quốc ngữ trở thành quốc văn.

Coi văn hóa quan trọng hơn chính trị cũng là một quan điểm độc đáo của Phạm Quỳnh, có lẽ vì ông hiểu văn hóa theo cách khác người. Nói chung văn hóa được hiểu theo nghĩa rộng là mối quan hệ giữa con người với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội ; theo nghĩa hẹp là ba lĩnh vực tư tưởng – văn chương – nghệ thuật [5]. Riêng ông lý giải văn hóa là cách rèn luyện tinh thần con người sao cho trở nên tốt đẹp hơn, nảy nở ra những công trình, sự nghiệp lớn lao. Nếu ví con người như cái cây thì văn hóa là cách vun trồng, chăm bón sao cho con người nảy nở được hết cái tốt đẹp của mình.

Cách giải thích này có tính bao quát và trừu tượng, nhưng xem ra đúng ý và sát nghĩa với từ gốc culture trong tiếng Pháp, nghĩa đen là trồng trọt. Cuối thế kỷ XIX, từ culture được các học giả Nhật chuyển ngữ thành từ Hán-Nhật « 文化 (văn hóa) » – ở đây văn là văn minh, hóa là biến đổi trở thành, văn hóa nghĩa là « trở nên văn minh »­. Chuyển ngữ như thế thật tài tình, không thể nào hay hơn. Từ văn hóa về sau được Trung Quốc, Triều Tiên, Việt Nam tiếp nhận sử dụng như một từ bản ngữ. Đúng vậy, khi xã hội có văn hóa thì các mặt tốt của mỗi người được vun trồng chăm bón, sinh sôi nảy nở, mọi người trở nên tốt hơn, cả dân tộc trở nên văn minh lịch sự, đáng trọng. Với cách hiểu như vậy, Phạm Quỳnh cho rằng văn hóa là thứ cần thiết không thể thiếu cho một dân tộc, là lẽ sống còn của một quốc gia.

Vì sao nước ta chưa hoàn toàn độc lập về văn hóa, tinh thần, tư tưởng

Phạm Quỳnh nhận định Nước ta xưa nay đời nào cũng có văn hóa, cho nên con người thuần phác, phong tục tốt, xã hội có trật tự, lịch sử vẻ vang. Nhưng ta chưa có một nền văn hóa độc lập, đó là do ta chưa có nền quốc học của mình. Ở đây quốc học là những trào lưu tư tưởng học thuật trong một nước, có đặc sắc khác với nước khác, và có kết tinh thành ra những sự nghiệp trước tác, lưu truyền trong nước và ảnh hưởng đến các học giả trong nước.

Ông nói : Muốn có quốc học thì trước hết phải có nền quốc văn chân chính – tức văn học của đa số dân ; nhưng ta chưa có nền quốc văn như vậy, vì trong 10 thế kỷ Bắc thuộc, chính sách đồng hóa về văn hóa của phong kiến Trung Quốc đã tác động sâu sắc tới nước ta ; giới tinh hoa Việt Nam phải học mướn viết nhờ: học hệ thống học thuật Nho giáo và viết chữ Hán – đều của văn hóa Trung Hoa. Và học mướn viết nhờ tới 2000 năm, một kỷ lục thế giới! Hậu quả là nước ta trước ngày chữ Nôm ra đời chỉ có mỗi một nền văn học chữ Hán, là thứ văn học của tầng lớp trên, không phải của dân chúng, do đó không thể làm nên quốc văn.

Phạm Quỳnh nhận xét: Ông cha ta ngày xưa chỉ biết một cái văn minh học thuật của Trung Hoa mà thôi, coi nó như một nền văn hóa riêng của nước mình, cúc cung tận tụy, thành thực phụng thờ. Đó cũng là tình trạng chung của các nước ở gần Trung Quốc : Bất cứ nước nào ở trong cái vòng khuôn một nền văn hóa cổ [như văn hóa Hán] thì đều phải làm nô lệ cho thứ văn tự cổ ấy [chữ Hán].

Dân tộc nào không có chữ viết thì phải chịu số phận như thế. Nô lệ cho một văn tự tiên tiến thì có khi là tốt, nhưng nô lệ cho thứ văn tự như chữ Hán thì thật khổ. Chả thế mà tổ tiên ta đã sớm tìm cách giải thoát: đến thế kỷ XII các cụ sáng tạo ra chữ Nôm ghi âm được tiếng Việt. Tương tự, người Nhật, người Triều Tiên cũng làm chữ riêng của họ. Cuối cùng, từ thế kỷ XVII người Trung Quốc cũng nhận ra nhược điểm của chữ Hán và họ đã vất vả cải cách chữ Hán suốt hơn trăm năm nay chưa xong.

Theo Phạm Quỳnh, nước nào khi hấp thụ học thuật của nước ngoài mà biết biến hóa nó theo tinh thần riêng của mình thì vẫn có thể gây dựng nền quốc học; như người Nhật dù phải mượn dùng chữ Hán nhưng họ vẫn có nền quốc học riêng, còn ta thì chưa. Ông giải thích : đó là do tình hình địa lý, lịch sử, chính trị của ta khác Nhật. Nước ta về địa lý nối liền với Trung Quốc, cho nên Người Tàu tiện đường tràn sang nước ta, hoặc bằng cách chiến tranh, hoặc bằng cách hòa bình, hết đời này sang đời khác. Sau 1000 năm Bắc thuộc, khi ta giành độc lập thì Cái dấu vết của người Tàu đã hình như in sâu vào trong trí não ta rồi. Tự bấy giờ tiếng gọi là một nước độc lập về chính trị, nhưng nào đã hoàn toàn độc lập đâu. Phải chăng cảnh báo này nay vẫn còn nguyên giá trị ? Trong khi vẫn còn những người tự hào vì nước ta có một nền văn học chữ Hán thì một số học giả tin rằng dân tộc ta từng có chữ Việt cổ, nhưng bị người Hán tiêu diệt sạch trong 1000 năm Bắc thuộc.

Có thể giả thiết nếu nước Nhật bị người Hán thống trị lâu như nước ta thì chắc gì họ đã có nền quốc học của mình ? Bởi thế tất cả các thế hệ người Việt cần mãi mãi ghi lòng tạc dạ : nhờ tổ tiên ta tài giỏi mà nước ta thời Bắc thuộc không bị người Hán đồng hóa tới mức làm cho mất tổ quốc – đây là thắng lợi vĩ đại nhất trong lịch sử Việt Nam. Nhưng vì để giữ được đất nước và dân tộc này mà không xây đắp được nền quốc học thì cái giá phải trả ấy cũng xứng đáng thôi. Bởi thế Phạm Quỳnh khuyên chúng ta chẳng nên oán tổ tiên mình!

Ông cho rằng do phải lo đối phó giặc Tàu xâm lược nên các thế hệ nhà nước ta chưa thể quan tâm xây dựng nền văn hóa Việt, cho nên mới có tình trạng Về học thuật thì đã sẵn cái học của Tàu đó, tiêm nhiễm vào sâu từ thuở mới thành dân thành nước, không thể tưởng tượng rằng ngoài sách vở của thánh hiền còn có nghĩa lý gì khác nữa; sau đời Lý đời Trần là hồi Phật học còn thịnh hành, rồi chỉ độc tôn có một phái Nho học cho là đạo chính truyền, ngoại giả không dám có tư tưởng gì khác. Thực ra đó còn là hậu quả của một tâm lý phổ biến trong giới trí thức ta hồi ấy: tự ti dân tộc, sùng ngoại, suốt đời làm trò, không dám làm thầy.

Từ cuối đời Trần, Nho giáo với tính chất là chỗ dựa tư tưởng của chế độ chuyên chế phong kiến đã hoàn toàn thống trị đời sống tinh thần tầng lớp trên ở ta. Phạm Quỳnh viết : Từ cuối Trần đầu Lê về sau, nhân tài đều đúc theo cái khuôn khoa cử của Nho giáo. Chế độ khoa cử là một món quà rất có hại mà nước Tàu đã tặng cho ta. Ai đã đúc từ cái khuôn ấy rồi thì thần trí eo hẹp, sao mà còn có tư tưởng, có học vấn tự do được nữa.

Khoa cử là chế độ thi cử do phong kiến Trung Quốc thực thi trong hơn 1300 năm (tới 1901) nhằm chọn người tài để làm quan; nội dung thi là các kinh điển Nho giáo, thơ văn…, toàn là những kiến thức không có tác dụng gì tới kỹ năng sống của con người, tới quốc kế dân sinh ; thí sinh chỉ học thuộc lòng không có sáng tạo, là chế độ giáo dục phản động mà phong kiến Việt Nam bê nguyên xi về. Phạm Quỳnh nhận xét : Sau dăm sáu trăm năm đào tạo người tài theo chế độ khoa cử, cái khí tinh anh trong nước ta đều tiêu mòn hết cả, Văn Miếu Hà Nội còn mấy dãy bia kỷ niệm các vị tiến sĩ đời Hậu Lê, chắc có nhiều nhân tài lỗi lạc, nhưng vì mài miệt về đường khoa cử nên đều mai một mất cả, chẳng mấy ai có sự nghiệp về đường học vấn tư tưởng. Xin nói thêm : về sự nghiệp khoa học kỹ thuật lại càng không có gì !

Một quốc gia chưa có nền học thuật và hệ tư tưởng riêng của mình, phải học mướn viết nhờ nước ngoài, thậm chí thi cử cũng học người thì không thể độc lập về tư tưởng. Sự thật ấy khiến Phạm Quỳnh rất lo ngại. Để thoát khỏi tình trạng đó, ông đề ra ý tưởng xây dựng nền quốc văn tiếng Việt, từ đó xây dựng nền quốc học của nước ta.

Phải xây dựng bằng được một nền văn hóa Việt Nam

Cuối thế kỷ XIX, khi tiếp xúc toàn diện với văn minh phương Tây, giới tinh hoa châu Á bừng tỉnh nhận ra phương Đông thua kém phương Tây chủ yếu về văn hóa. Sau 2000 năm sùng bái văn minh Trung Hoa, giới trí thức nước ta chưa biết nên đối xử như thế nào với hai nền văn hóa Đông Tây.

Phạm Quỳnh nhận xét: Ta đang ở chỗ giáp giới hai nền văn minh. Văn minh phương Đông cũ kỹ nhưng là cái vốn có của ta, bỏ đi không nỡ ; văn minh phương Tây mới mẻ nhưng tự ngoài đem lại, thâu lấy cũng khó… Xét bề ngoài, tựa hồ như có bên thắng bên bại, tình thế đã rõ ràng, nhưng người mình đối với bên nào cũng còn lúng túng chưa quyết hẳn theo một phương châm nhất định, không biết nương tựa vào đâu. Các nhà cựu học chán đời không làm gì. Phái tân học chủ trương chỉ theo Tây học… Vấn đề văn hóa ở nước ta khó khăn phiền phức vô cùng… Số đông người Việt Nam nghĩ rằng văn hóa của các nước Âu Tây chắc là hay ho tốt đẹp vô cùng, ta cứ việc nhắm mắt mà theo, hà tất phải bàn chuyện văn hóa.

Ông phê phán « Thuyết Thuận dòng xuôi chảy » ấy: Phàm sự văn hóa là phải vun trồng tự nơi căn bản, nếu bỏ căn bản của mình mà chuyên sao chép của người khác, tự mình không có gốc sẵn mà đi mượn của người ta thời như người vay lãi mà ăn, sớm muộn tất có ngày vỡ nợ. Ông gọi đấy là cái bi kịch tinh thần trong giới trí thức nước ta và tỏ quyết tâm phải giải quyết bằng được vấn đề văn hóa.

Tự lãnh trách nhiệm đi tiên phong trong sự nghiệp văn hóa nước nhà, Phạm Quỳnh nghiên cứu tìm xem văn hóa phương Tây ưu việt hơn phương Đông ở mặt nào. Ông nhận xét : Phương Tây chú trọng vật chất, coi trọng khoa học và tri thức, gắng sức làm cho nước mạnh dân giàu ; phương Đông chú trọng đạo đức, cho rằng có thể dùng đạo đức để mưu cầu hạnh phúc và hòa bình. Ông kết luận : Tri thức, chứ không phải đạo đức, mới là động lực thúc đẩy đất nước tiến lên văn minh giàu mạnh. Trong lịch sử, nhiều người đạo đức tốt mà tri thức tầm thường đã làm hại rất lớn cho nhân quần. Vì thế khi xung đột với văn minh khoa học của phương Tây thì văn minh đạo đức của phương Đông không sao địch nổi, ngày một sa sút, hầu như không có cơ hưng thịnh. Đây thật là một quan niệm tiến bộ, ngày nay vẫn còn giá trị.

Việt Nam là một ví dụ do văn hóa lạc hậu nên không giữ được đất nước. Thực dân Pháp chiếm nước ta, sau khi dẹp xong các cuộc nổi dậy chúng bắt đầu đồng hóa dân tộc ta bằng văn hóa, mở rộng dạy chữ Quốc ngữ và tiếng Pháp, hạn chế học và thi chữ Hán. Tây học phát triển mạnh. Trong tình hình đó, Phạm Quỳnh nêu chủ trương xây dựng nền văn hóa Việt Nam trên cơ sở dung hòa văn hóa Đông, Tây, bỏ cái dở, giữ cái hay, tiếp thu khoa học của văn hóa phương Tây, giữ gìn đạo đức của văn hóa phương Đông, mà ông tóm gọn trong bốn chữ Thổ nạp Âu Á. Quan điểm này hoàn toàn hợp lý, khác với thái độ cực đoan phủ nhận văn hóa truyền thống hoặc từ chối văn hóa phương Tây. Thực tế cho thấy những người tiếp thu tốt cả hai nền văn hóa Đông Tây mới thực sự là nhân tài của nước ta.

Cho rằng Có quốc văn và quốc học thì nước nhà mới thật sự được độc lập về tinh thần, tư tưởng, ông chủ trương tập trung xây dựng quốc văn, tức văn học nước nhà. Ông nhấn mạnh vai trò của ngôn ngữ, kiên trì chân lý Tiếng ta còn thì nước ta còn, nghĩa là muốn giữ gìn dân tộc-tổ quốc thì trước hết phải giữ được địa vị độc tôn của tiếng Việt. Ông khẳng định : Nước Nam ta thời trước không thể có quốc học bằng chữ Hán, sau này cũng không thể có quốc học bằng chữ Pháp. Nói cách khác, nước ta chỉ có thể có quốc văn bằng tiếng Việt, mà ông gọi là tiếng ta, tiếng Nam, tiếng An Nam, tiếng Nôm, quốc âm. Và ông thổ lộ: Tôi lâu nay đã tự nguyện cúc cung tận tụy một đời để gây dựng cho tiếng ấy thành văn chương, cho nước ta có một nền quốc văn đứng riêng được một cõi.

Muốn vậy phải động viên giới trí thức viết văn quốc ngữ, dịch các từ ngữ văn hóa phương Tây ra tiếng Việt, xóa bỏ quan niệm sai lầm cho tiếng Việt là nghèo nàn. Vì mục đích đó, ông đã đi nhiều nơi khảo sát, nghiên cứu tiếng Việt và có không ít khám phá về mối quan hệ giữa tiếng nói với dân tộc, về giá trị ngôn ngữ của Truyện Kiều, qua đó chứng minh tiếng Việt mình rất hay, rất phong phú, xứng đáng làm nên nền quốc văn. Ông khéo léo dẫn dắt tạp chí Nam Phong, tập hợp được nhiều học giả viết những bài văn quốc ngữ rất thành công trên nhiều lĩnh vực, giúp cho văn tiếng Việt hoàn thiện dần, diễn đạt được mọi khái niệm cao xa, mới lạ. Thời ấy giới nhà Nho ưa viết Hán văn, giới Tây học chuộng viết Pháp văn, riêng Phạm Quỳnh đi đầu phong trào viết văn quốc ngữ : trong tổng số 1391 bài tiếng Việt đã đăng trên tạp chí Nam Phong, Phạm Quỳnh viết nhiều nhất với 458 bài, chiếm khoảng một phần ba, chưa kể 33 bài tiếng Pháp và các bài chữ Hán. [3]

Khu tưởng niệm Phạm Quỳnh tại làng Lương Ngọc, xã Thúc Kháng, huyện Bình Giang tỉnh Hải Dương có lưu lại mấy danh ngôn của ông, tất cả đều nói về mối quan hệ giữa ngôn ngữ với Tổ quốc. Hai cột trước nhà bia khắc câu Truyện Kiều còn tiếng ta còn và Tiếng ta còn nước ta còn. Trên bức tường đá đen sau nhà ghi ba hàng chữ: Tiếng là nước. Có tiếng mới có nước. Có quốc văn mới có quốc gia, lấy từ bài Cô Kiều với tôi ông viết sáng ngày định mệnh 23 tháng 8 năm 1945. [6] Chiều hôm ấy ông bị bắt đi và không bao giờ trở về.

Thượng Chi Phạm Quỳnh 8 tuổi đã biết nghĩ về tổ quốc, 15 tuổi được cơ quan nghiên cứu khoa học cao nhất Đông Dương mời vào làm việc, 10 năm sau trở thành Tổng biên tập tờ báo lớn nhất nước, 30 tuổi diễn thuyết trước Viện Hàn lâm Pháp phản đối Chính phủ nước này dùng tiếng Pháp đồng hóa dân tộc ta, 41 tuổi làm Bộ trưởng Giáo dục triều đình Huế… cuối cùng mới 53 tuổi đã bị tước mất cuộc sống. Thật là « Nghìn thu bạc mệnh, một đời tài hoa » ! Nhưng những cống hiến lớn có tính khai phá của vị đại học giả này trong sự nghiệp xây dựng nền văn hóa Việt Nam độc lập và tiên tiến đã làm cho tên tuổi ông sống mãi cùng dân tộc.

 

Ghi chú :

[1] Các chỗ in ngả là lời Phạm Quỳnh, đã rút gọn, trích từ Thượng Chi Văn tập (Nxb Văn học, 2006) và Phạm Quỳnh : Luận giải Văn học và Triết học (Nxb Văn học, 2016).

[2] Ví dụ Nguyễn Đình Chú, xem Xưa và Nay số 484, tháng 6/2017, trang 48.

[3] Phạm Xuân Nguyên : Phạm Quỳnh và Nam Phong. Văn hóa Nghệ An số 346.

[4] Khúc Hà Linh: Phạm Quỳnh trong dòng chảy văn hóa dân tộc. Nxb Thanh niên, 2012.

[5] Trần Quốc Vượng : Văn hóa Việt Nam, Nxb Văn học, 2003.  

[6]https://phamquynh.wordpress.com/20,                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               17/07/31/toi-thiet-ke-khu-tuong-niem-nha-van-hoa-pham-quynh/

     Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 1 tháng 6 năm 2019.

THƯỢNG CHI PHẠM QUỲNH VỚI SỰ NGHIỆP VĂN HÓA NƯỚC NHÀ

                                                                                          Nguyễn Hải Hoành

Lời dẫn của Phạm Tôn: Ông Nguyễn Hải Hoành tiến sĩ khoa học, từng học tại Đại học Giao thông Vận tải ở Trung Quốc, nhưng trình luận văn tiến sĩ ở Matxcơva. Ong là dịch giả nhiều sách khoa học kỹ thuật từ Nga văn và Trung văn. Cộng tác các tạp chí Tia sáng, Nghiên cứu Quốc tế, Văn hóa Nghệ An.

—o0o—

Học giả Thượng Chi Phạm Quỳnh từng nói : Từ khi biết nghĩ đến giờ, lúc nào tôi cũng băn khoăn khắc khoải về vấn đề văn hóa của nước mình, tưởng như hạnh phúc cả một đời, vận mệnh cả một nước là ở đó. [1] Ông viết nhiều về văn hóa nước nhà ; khi viết về văn hóa nước ngoài ông cũng liên hệ tới văn hóa Việt Nam, chú trọng nêu ra việc xây dựng và phát triển nền văn hóa quốc gia ở tầm vĩ mô, nhấn mạnh nước ta cần phải có một nền văn hóa độc lập.

Thời ấy hai phái cựu học và tân học ở ta đều có ý chê trách văn hóa nước nhà. Riêng Phạm Quỳnh đứng ra bênh vực, bảo vệ nền văn hóa ấy. Như khi họ chê văn tiếng Việt chỉ dùng để tiêu khiển, không dùng được cho học thuật, thì ông nói Tiếng ta nếu khéo dùng cũng có thể thành văn chương có giá trị. Tuy giỏi Hán văn và Pháp văn nhưng ông lại phản đối dùng chữ Hán hoặc tiếng Pháp để xây dựng nền quốc văn nước ta, phê phán thói hay nói chen tiếng Pháp của phái tân học là một thói xấu có hại cho văn hóa nước nhà. Đặc biệt ông từng dũng cảm phát biểu phản đối Chính phủ Pháp chủ trương dạy tiếng Pháp cho trẻ em nước ta từ bậc tiểu học. Đánh giá của ông về Truyện Kiều cũng khác với số đông nhà Nho đương thời …

Do kiên trì những quan điểm khác người mà ông bị không ít nhà trí thức thời ấy và đời sau chê trách, cô lập, thậm chí phũ phàng kết tội. Về sau, số người bênh vực ông tăng lên, kể cả người từng nặng lời phê phán ông [2].

Phạm Quỳnh vốn có thiên tư thông minh, giỏi ngoại văn, giỏi nói và viết, có tác phong làm việc nghiêm chỉnh, dấn thân. Được công tác ở Viện Viễn đông Bác cổ, tạp chí Nam Phong, Bộ Học của triều đình Huế, là những nơi tập trung nhiều nguồn tư liệu và người tài, ông có điều kiện tốt để trau dồi kiến thức văn hóa Đông Tây cổ kim cũng như để thể hiện mình. Ông để lại cho hậu thế một di sản tác phẩm quý giá, phong phú, hữu ích cho việc nghiên cứu văn hóa, lịch sử nước nhà. Có thể nói ông là một học giả yêu nước, uyên bác, trọn đời lo nghĩ xây dựng một nước Việt Nam độc lập về văn hóa.

Văn hóa quan trọng nhất

Phạm Quỳnh nói Vấn đề văn hóa đối với nước ta là quan trọng lắm. Ông suốt đời đấu tranh cho nền độc lập của nước nhà, nhưng chủ yếu hoạt động về văn hóa. Trong bài trả lời Ngô Đức Kế, ông không nhận mình là nhà chính trị, mà là nhà văn, nhà học vấn, thực hiện chủ nghĩa quốc gia về phương diện văn hóa chứ chưa đi sang phương diện chính trị. [3] Đó là vì ông cho rằng Trong tình thế nước ta ngày nay, vận động về chính trị không bằng vận động về văn hóa. Vấn đề văn hóa còn quan trọng hơn vấn đề chính trị.

Ông quan niệm văn hóa là gốc, chính trị là ngọn, gốc có vững thì ngọn mới tốt. Thời ấy đấu tranh chính trị để giành độc lập cho nước nhà là con đường bế tắc, vì Nước ta hiện không có chủ quyền về chính trị. Một nước đã mất quyền chính trị mà muốn thu phục lại thời chỉ có hai cách: Một cách bạo động, một cách ôn hòa. [4] Như nhiều trí thức cùng thời, ông thừa hiểu đấu tranh bạo động thì chắc chắn thất bại, và chủ trương giành độc lập cho tổ quốc bằng cách thứ hai, chủ yếu hoạt động trên mặt trận văn hóa.

Sau khi vào triều đình Huế, Phạm Quỳnh có tham gia một số hoạt động chính trị, tuy đều ôn hòa nhưng tất cả đều thất bại. Điển hình là chuyến ông theo vua Bảo Đại đi Paris năm 1939 đàm phán đòi Pháp trả lại Bắc Kỳ cho triều đình Huế theo Hiệp ước 1884, nhưng vì Pháp không đồng ý, Bảo Đại tay trắng trở về. Hiểu được thân phận bù nhìn của chính quyền Huế, sau vụ đảo chính 9/3/1945, Phạm Quỳnh từ quan về nhà, ân hận vì đã tham gia chính trường.

Trước năm 1932, ông chủ yếu hoạt động văn hóa, làm được nhiều việc có ích, nhất là thời gian phụ trách tạp chí Nam Phong, ông đã tập hợp được nhiều nhân sĩ cùng chí hướng dùng quốc ngữ để mở mang dân trí và tập luyện cho văn quốc ngữ trở thành quốc văn.

Coi văn hóa quan trọng hơn chính trị cũng là một quan điểm độc đáo của Phạm Quỳnh, có lẽ vì ông hiểu văn hóa theo cách khác người. Nói chung văn hóa được hiểu theo nghĩa rộng là mối quan hệ giữa con người với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội ; theo nghĩa hẹp là ba lĩnh vực tư tưởng – văn chương – nghệ thuật [5]. Riêng ông lý giải văn hóa là cách rèn luyện tinh thần con người sao cho trở nên tốt đẹp hơn, nảy nở ra những công trình, sự nghiệp lớn lao. Nếu ví con người như cái cây thì văn hóa là cách vun trồng, chăm bón sao cho con người nảy nở được hết cái tốt đẹp của mình.

Cách giải thích này có tính bao quát và trừu tượng, nhưng xem ra đúng ý và sát nghĩa với từ gốc culture trong tiếng Pháp, nghĩa đen là trồng trọt. Cuối thế kỷ XIX, từ culture được các học giả Nhật chuyển ngữ thành từ Hán-Nhật « 文化 (văn hóa) » – ở đây văn là văn minh, hóa là biến đổi trở thành, văn hóa nghĩa là « trở nên văn minh »­. Chuyển ngữ như thế thật tài tình, không thể nào hay hơn. Từ văn hóa về sau được Trung Quốc, Triều Tiên, Việt Nam tiếp nhận sử dụng như một từ bản ngữ. Đúng vậy, khi xã hội có văn hóa thì các mặt tốt của mỗi người được vun trồng chăm bón, sinh sôi nảy nở, mọi người trở nên tốt hơn, cả dân tộc trở nên văn minh lịch sự, đáng trọng. Với cách hiểu như vậy, Phạm Quỳnh cho rằng văn hóa là thứ cần thiết không thể thiếu cho một dân tộc, là lẽ sống còn của một quốc gia.

Vì sao nước ta chưa hoàn toàn độc lập về văn hóa, tinh thần, tư tưởng

Phạm Quỳnh nhận định Nước ta xưa nay đời nào cũng có văn hóa, cho nên con người thuần phác, phong tục tốt, xã hội có trật tự, lịch sử vẻ vang. Nhưng ta chưa có một nền văn hóa độc lập, đó là do ta chưa có nền quốc học của mình. Ở đây quốc học là những trào lưu tư tưởng học thuật trong một nước, có đặc sắc khác với nước khác, và có kết tinh thành ra những sự nghiệp trước tác, lưu truyền trong nước và ảnh hưởng đến các học giả trong nước.

Ông nói : Muốn có quốc học thì trước hết phải có nền quốc văn chân chính – tức văn học của đa số dân ; nhưng ta chưa có nền quốc văn như vậy, vì trong 10 thế kỷ Bắc thuộc, chính sách đồng hóa về văn hóa của phong kiến Trung Quốc đã tác động sâu sắc tới nước ta ; giới tinh hoa Việt Nam phải học mướn viết nhờ: học hệ thống học thuật Nho giáo và viết chữ Hán – đều của văn hóa Trung Hoa. Và học mướn viết nhờ tới 2000 năm, một kỷ lục thế giới! Hậu quả là nước ta trước ngày chữ Nôm ra đời chỉ có mỗi một nền văn học chữ Hán, là thứ văn học của tầng lớp trên, không phải của dân chúng, do đó không thể làm nên quốc văn.

Phạm Quỳnh nhận xét: Ông cha ta ngày xưa chỉ biết một cái văn minh học thuật của Trung Hoa mà thôi, coi nó như một nền văn hóa riêng của nước mình, cúc cung tận tụy, thành thực phụng thờ. Đó cũng là tình trạng chung của các nước ở gần Trung Quốc : Bất cứ nước nào ở trong cái vòng khuôn một nền văn hóa cổ [như văn hóa Hán] thì đều phải làm nô lệ cho thứ văn tự cổ ấy [chữ Hán].

Dân tộc nào không có chữ viết thì phải chịu số phận như thế. Nô lệ cho một văn tự tiên tiến thì có khi là tốt, nhưng nô lệ cho thứ văn tự như chữ Hán thì thật khổ. Chả thế mà tổ tiên ta đã sớm tìm cách giải thoát: đến thế kỷ XII các cụ sáng tạo ra chữ Nôm ghi âm được tiếng Việt. Tương tự, người Nhật, người Triều Tiên cũng làm chữ riêng của họ. Cuối cùng, từ thế kỷ XVII người Trung Quốc cũng nhận ra nhược điểm của chữ Hán và họ đã vất vả cải cách chữ Hán suốt hơn trăm năm nay chưa xong.

Theo Phạm Quỳnh, nước nào khi hấp thụ học thuật của nước ngoài mà biết biến hóa nó theo tinh thần riêng của mình thì vẫn có thể gây dựng nền quốc học; như người Nhật dù phải mượn dùng chữ Hán nhưng họ vẫn có nền quốc học riêng, còn ta thì chưa. Ông giải thích : đó là do tình hình địa lý, lịch sử, chính trị của ta khác Nhật. Nước ta về địa lý nối liền với Trung Quốc, cho nên Người Tàu tiện đường tràn sang nước ta, hoặc bằng cách chiến tranh, hoặc bằng cách hòa bình, hết đời này sang đời khác. Sau 1000 năm Bắc thuộc, khi ta giành độc lập thì Cái dấu vết của người Tàu đã hình như in sâu vào trong trí não ta rồi. Tự bấy giờ tiếng gọi là một nước độc lập về chính trị, nhưng nào đã hoàn toàn độc lập đâu. Phải chăng cảnh báo này nay vẫn còn nguyên giá trị ? Trong khi vẫn còn những người tự hào vì nước ta có một nền văn học chữ Hán thì một số học giả tin rằng dân tộc ta từng có chữ Việt cổ, nhưng bị người Hán tiêu diệt sạch trong 1000 năm Bắc thuộc.

Có thể giả thiết nếu nước Nhật bị người Hán thống trị lâu như nước ta thì chắc gì họ đã có nền quốc học của mình ? Bởi thế tất cả các thế hệ người Việt cần mãi mãi ghi lòng tạc dạ : nhờ tổ tiên ta tài giỏi mà nước ta thời Bắc thuộc không bị người Hán đồng hóa tới mức làm cho mất tổ quốc – đây là thắng lợi vĩ đại nhất trong lịch sử Việt Nam. Nhưng vì để giữ được đất nước và dân tộc này mà không xây đắp được nền quốc học thì cái giá phải trả ấy cũng xứng đáng thôi. Bởi thế Phạm Quỳnh khuyên chúng ta chẳng nên oán tổ tiên mình!

Ông cho rằng do phải lo đối phó giặc Tàu xâm lược nên các thế hệ nhà nước ta chưa thể quan tâm xây dựng nền văn hóa Việt, cho nên mới có tình trạng Về học thuật thì đã sẵn cái học của Tàu đó, tiêm nhiễm vào sâu từ thuở mới thành dân thành nước, không thể tưởng tượng rằng ngoài sách vở của thánh hiền còn có nghĩa lý gì khác nữa; sau đời Lý đời Trần là hồi Phật học còn thịnh hành, rồi chỉ độc tôn có một phái Nho học cho là đạo chính truyền, ngoại giả không dám có tư tưởng gì khác. Thực ra đó còn là hậu quả của một tâm lý phổ biến trong giới trí thức ta hồi ấy: tự ti dân tộc, sùng ngoại, suốt đời làm trò, không dám làm thầy.

Từ cuối đời Trần, Nho giáo với tính chất là chỗ dựa tư tưởng của chế độ chuyên chế phong kiến đã hoàn toàn thống trị đời sống tinh thần tầng lớp trên ở ta. Phạm Quỳnh viết : Từ cuối Trần đầu Lê về sau, nhân tài đều đúc theo cái khuôn khoa cử của Nho giáo. Chế độ khoa cử là một món quà rất có hại mà nước Tàu đã tặng cho ta. Ai đã đúc từ cái khuôn ấy rồi thì thần trí eo hẹp, sao mà còn có tư tưởng, có học vấn tự do được nữa.

Khoa cử là chế độ thi cử do phong kiến Trung Quốc thực thi trong hơn 1300 năm (tới 1901) nhằm chọn người tài để làm quan; nội dung thi là các kinh điển Nho giáo, thơ văn…, toàn là những kiến thức không có tác dụng gì tới kỹ năng sống của con người, tới quốc kế dân sinh ; thí sinh chỉ học thuộc lòng không có sáng tạo, là chế độ giáo dục phản động mà phong kiến Việt Nam bê nguyên xi về. Phạm Quỳnh nhận xét : Sau dăm sáu trăm năm đào tạo người tài theo chế độ khoa cử, cái khí tinh anh trong nước ta đều tiêu mòn hết cả, Văn Miếu Hà Nội còn mấy dãy bia kỷ niệm các vị tiến sĩ đời Hậu Lê, chắc có nhiều nhân tài lỗi lạc, nhưng vì mài miệt về đường khoa cử nên đều mai một mất cả, chẳng mấy ai có sự nghiệp về đường học vấn tư tưởng. Xin nói thêm : về sự nghiệp khoa học kỹ thuật lại càng không có gì !

Một quốc gia chưa có nền học thuật và hệ tư tưởng riêng của mình, phải học mướn viết nhờ nước ngoài, thậm chí thi cử cũng học người thì không thể độc lập về tư tưởng. Sự thật ấy khiến Phạm Quỳnh rất lo ngại. Để thoát khỏi tình trạng đó, ông đề ra ý tưởng xây dựng nền quốc văn tiếng Việt, từ đó xây dựng nền quốc học của nước ta.

Phải xây dựng bằng được một nền văn hóa Việt Nam

Cuối thế kỷ XIX, khi tiếp xúc toàn diện với văn minh phương Tây, giới tinh hoa châu Á bừng tỉnh nhận ra phương Đông thua kém phương Tây chủ yếu về văn hóa. Sau 2000 năm sùng bái văn minh Trung Hoa, giới trí thức nước ta chưa biết nên đối xử như thế nào với hai nền văn hóa Đông Tây.

Phạm Quỳnh nhận xét: Ta đang ở chỗ giáp giới hai nền văn minh. Văn minh phương Đông cũ kỹ nhưng là cái vốn có của ta, bỏ đi không nỡ ; văn minh phương Tây mới mẻ nhưng tự ngoài đem lại, thâu lấy cũng khó… Xét bề ngoài, tựa hồ như có bên thắng bên bại, tình thế đã rõ ràng, nhưng người mình đối với bên nào cũng còn lúng túng chưa quyết hẳn theo một phương châm nhất định, không biết nương tựa vào đâu. Các nhà cựu học chán đời không làm gì. Phái tân học chủ trương chỉ theo Tây học… Vấn đề văn hóa ở nước ta khó khăn phiền phức vô cùng… Số đông người Việt Nam nghĩ rằng văn hóa của các nước Âu Tây chắc là hay ho tốt đẹp vô cùng, ta cứ việc nhắm mắt mà theo, hà tất phải bàn chuyện văn hóa.

Ông phê phán « Thuyết Thuận dòng xuôi chảy » ấy: Phàm sự văn hóa là phải vun trồng tự nơi căn bản, nếu bỏ căn bản của mình mà chuyên sao chép của người khác, tự mình không có gốc sẵn mà đi mượn của người ta thời như người vay lãi mà ăn, sớm muộn tất có ngày vỡ nợ. Ông gọi đấy là cái bi kịch tinh thần trong giới trí thức nước ta và tỏ quyết tâm phải giải quyết bằng được vấn đề văn hóa.

Tự lãnh trách nhiệm đi tiên phong trong sự nghiệp văn hóa nước nhà, Phạm Quỳnh nghiên cứu tìm xem văn hóa phương Tây ưu việt hơn phương Đông ở mặt nào. Ông nhận xét : Phương Tây chú trọng vật chất, coi trọng khoa học và tri thức, gắng sức làm cho nước mạnh dân giàu ; phương Đông chú trọng đạo đức, cho rằng có thể dùng đạo đức để mưu cầu hạnh phúc và hòa bình. Ông kết luận : Tri thức, chứ không phải đạo đức, mới là động lực thúc đẩy đất nước tiến lên văn minh giàu mạnh. Trong lịch sử, nhiều người đạo đức tốt mà tri thức tầm thường đã làm hại rất lớn cho nhân quần. Vì thế khi xung đột với văn minh khoa học của phương Tây thì văn minh đạo đức của phương Đông không sao địch nổi, ngày một sa sút, hầu như không có cơ hưng thịnh. Đây thật là một quan niệm tiến bộ, ngày nay vẫn còn giá trị.

Việt Nam là một ví dụ do văn hóa lạc hậu nên không giữ được đất nước. Thực dân Pháp chiếm nước ta, sau khi dẹp xong các cuộc nổi dậy chúng bắt đầu đồng hóa dân tộc ta bằng văn hóa, mở rộng dạy chữ Quốc ngữ và tiếng Pháp, hạn chế học và thi chữ Hán. Tây học phát triển mạnh. Trong tình hình đó, Phạm Quỳnh nêu chủ trương xây dựng nền văn hóa Việt Nam trên cơ sở dung hòa văn hóa Đông, Tây, bỏ cái dở, giữ cái hay, tiếp thu khoa học của văn hóa phương Tây, giữ gìn đạo đức của văn hóa phương Đông, mà ông tóm gọn trong bốn chữ Thổ nạp Âu Á. Quan điểm này hoàn toàn hợp lý, khác với thái độ cực đoan phủ nhận văn hóa truyền thống hoặc từ chối văn hóa phương Tây. Thực tế cho thấy những người tiếp thu tốt cả hai nền văn hóa Đông Tây mới thực sự là nhân tài của nước ta.

Cho rằng Có quốc văn và quốc học thì nước nhà mới thật sự được độc lập về tinh thần, tư tưởng, ông chủ trương tập trung xây dựng quốc văn, tức văn học nước nhà. Ông nhấn mạnh vai trò của ngôn ngữ, kiên trì chân lý Tiếng ta còn thì nước ta còn, nghĩa là muốn giữ gìn dân tộc-tổ quốc thì trước hết phải giữ được địa vị độc tôn của tiếng Việt. Ông khẳng định : Nước Nam ta thời trước không thể có quốc học bằng chữ Hán, sau này cũng không thể có quốc học bằng chữ Pháp. Nói cách khác, nước ta chỉ có thể có quốc văn bằng tiếng Việt, mà ông gọi là tiếng ta, tiếng Nam, tiếng An Nam, tiếng Nôm, quốc âm. Và ông thổ lộ: Tôi lâu nay đã tự nguyện cúc cung tận tụy một đời để gây dựng cho tiếng ấy thành văn chương, cho nước ta có một nền quốc văn đứng riêng được một cõi.

Muốn vậy phải động viên giới trí thức viết văn quốc ngữ, dịch các từ ngữ văn hóa phương Tây ra tiếng Việt, xóa bỏ quan niệm sai lầm cho tiếng Việt là nghèo nàn. Vì mục đích đó, ông đã đi nhiều nơi khảo sát, nghiên cứu tiếng Việt và có không ít khám phá về mối quan hệ giữa tiếng nói với dân tộc, về giá trị ngôn ngữ của Truyện Kiều, qua đó chứng minh tiếng Việt mình rất hay, rất phong phú, xứng đáng làm nên nền quốc văn. Ông khéo léo dẫn dắt tạp chí Nam Phong, tập hợp được nhiều học giả viết những bài văn quốc ngữ rất thành công trên nhiều lĩnh vực, giúp cho văn tiếng Việt hoàn thiện dần, diễn đạt được mọi khái niệm cao xa, mới lạ. Thời ấy giới nhà Nho ưa viết Hán văn, giới Tây học chuộng viết Pháp văn, riêng Phạm Quỳnh đi đầu phong trào viết văn quốc ngữ : trong tổng số 1391 bài tiếng Việt đã đăng trên tạp chí Nam Phong, Phạm Quỳnh viết nhiều nhất với 458 bài, chiếm khoảng một phần ba, chưa kể 33 bài tiếng Pháp và các bài chữ Hán. [3]

Khu tưởng niệm Phạm Quỳnh tại làng Lương Ngọc, xã Thúc Kháng, huyện Bình Giang tỉnh Hải Dương có lưu lại mấy danh ngôn của ông, tất cả đều nói về mối quan hệ giữa ngôn ngữ với Tổ quốc. Hai cột trước nhà bia khắc câu Truyện Kiều còn tiếng ta còn và Tiếng ta còn nước ta còn. Trên bức tường đá đen sau nhà ghi ba hàng chữ: Tiếng là nước. Có tiếng mới có nước. Có quốc văn mới có quốc gia, lấy từ bài Cô Kiều với tôi ông viết sáng ngày định mệnh 23 tháng 8 năm 1945. [6] Chiều hôm ấy ông bị bắt đi và không bao giờ trở về.

Thượng Chi Phạm Quỳnh 8 tuổi đã biết nghĩ về tổ quốc, 15 tuổi được cơ quan nghiên cứu khoa học cao nhất Đông Dương mời vào làm việc, 10 năm sau trở thành Tổng biên tập tờ báo lớn nhất nước, 30 tuổi diễn thuyết trước Viện Hàn lâm Pháp phản đối Chính phủ nước này dùng tiếng Pháp đồng hóa dân tộc ta, 41 tuổi làm Bộ trưởng Giáo dục triều đình Huế… cuối cùng mới 53 tuổi đã bị tước mất cuộc sống. Thật là « Nghìn thu bạc mệnh, một đời tài hoa » ! Nhưng những cống hiến lớn có tính khai phá của vị đại học giả này trong sự nghiệp xây dựng nền văn hóa Việt Nam độc lập và tiên tiến đã làm cho tên tuổi ông sống mãi cùng dân tộc.

 

Ghi chú :

[1] Các chỗ in ngả là lời Phạm Quỳnh, đã rút gọn, trích từ Thượng Chi Văn tập (Nxb Văn học, 2006) và Phạm Quỳnh : Luận giải Văn học và Triết học (Nxb Văn học, 2016).

[2] Ví dụ Nguyễn Đình Chú, xem Xưa và Nay số 484, tháng 6/2017, trang 48.

[3] Phạm Xuân Nguyên : Phạm Quỳnh và Nam Phong. Văn hóa Nghệ An số 346.

[4] Khúc Hà Linh: Phạm Quỳnh trong dòng chảy văn hóa dân tộc. Nxb Thanh niên, 2012.

[5] Trần Quốc Vượng : Văn hóa Việt Nam, Nxb Văn học, 2003.  

[6]https://phamquynh.wordpress.com/20,                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               17/07/31/toi-thiet-ke-khu-tuong-niem-nha-van-hoa-pham-quynh/

Chuyện một người cháu ngoại- Giã từ cảng thân yêu (Ra đi khi Cảng hết khói bom đạn)

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 1 tháng 6 năm 2019.

Chuyện một người cháu ngoại

GIÃ TỪ CẢNG THÂN YÊU

Phạm Tôn

4. Ra đi khi Cảng hết khói bom đạn: 1972

Tối 5/4/1972, lại đến 11 Ngô Văn Sở, gặp cô bạn nhỏ mê sách đang ở nhà, hí hoáy ghi chép gì đó vào sổ tay. Cô mừng ra mặt. Trong khi trò chuyện, mấy lần cô nhắc đi nhắc lại thật nồng nhiệt là nhiều hôm mong anh đến ghê lắm, rất muốn được nói chuyện với anh, mong anh thật đấy…

Đây là lần đầu tiên chúng mình dốc bầu tâm sự với nhau về tình yêu văn học, quyết tâm hiến dâng cả cuộc đời cho sáng tác văn học… Lần đầu tiên cô bạn nói rõ là thấy bất lực, cảm thấy mình dốt, thấy cần phải học, cảm thấy tất cả những gì mình viết trước đây đều là vô nghĩa, là trẻ con và muốn đi làm công nhân… Theo ý tôi thì đây là một chuyển biến đáng mừng. Tất cả mọi trí thức tiểu tư sản đều nên trải qua một giai đoạn tự coi mình là một con số không, con số không tròn trĩnh. Để rồi sau đó sẽ xây dựng lại một cuộc sống hoàn toàn mới. Cần như thế lắm.

Lâu không gặp, cô tưởng tôi đã đi Công trường 71, lúc biết là không đi đâu cả thì có vẻ mừng nhưng không thích lắm.

Vừa lúc đó nhạc sĩ Phương Nam đến chơi. Người nhỏ thó, gầy, đeo kính trắng, áo quần lôi thôi nhếch nhác. Nhưng toát lên một vẻ chân thành, tự tin. Chỉ qua một lời nói trúng tâm lý sáng tác, chúng mình nói chuyện được ngay với nhau như những người bạn thân. Anh bạn kể, sau khi sáng tác ca khúc Rừng xanh vang tiếng ta lư thì về học trường nhạc. Càng học, càng sợ, không dám sáng tác… Vô tình mà cũng đúng cái cảnh cảm thấy bất lực như bọn mình đang thảo luận.

Rồi cô Huệ cùng phòng về, cả bọn lại nói chuyện tầm phào.

Trên tường, treo một bức ảnh Anna Dêgớc mái tóc bạc trắng, rất đẹp. Tuy vậy, cạnh đó vẫn là chàng Étxênhin trẻ con, ngậm tẩu, âu sầu.

Chiều thứ bảy, bạn Long lại chơi vì không hiểu sao lâu nay mình không lại nhà cậu ta, còn báo cho biết bài mình viết về Axtơrốpxki đã đăng rồi. Mình hẹn là lại tiếp tục gặp nhau hội ý vào tối thứ tư. Hôm trước đi ăn cưới em Chi, gặp Minh, đã hẹn mượn buồng của Minh để có chỗ yên tĩnh mà viết, tập thành thói quen viết hằng ngày, tất nhiên đây là lấy ngắn nuôi dài, viết những cái này để kiếm tiền sống mà phục vụ lý tưởng cao xa.

16/4/1972 là một ngày đáng ghi nhớ. 2 giờ đêm báo động kéo dài đến 4:30 sáng, máy bay Mỹ cách Hà Nội 80 rồi 30 km. Sáng, trời đầy mây, ra hiệu sách quốc văn Tràng Tiền chọn sách xong thì báo động từ 9:20 đến 10:00. Về đến nhà, lại báo động. Đài báo tin đêm Hà Nội hạ 5 máy bay, kho xăng Đức Giang bị hại nhẹ. Phố Đội Cấn bị rốc két, 5 người chết. Hải Phòng cũng hạ 5 máy bay, có một máy bay B52. Sáng Hải Phòng còn hạ thêm 5 máy bay nữa. Các lớp học từ lớp 6 trở xuống nghỉ hết. Các hoạt động văn hóa văn nghệ tập trung đông người đều tạm ngừng. Lớp anh Đại học Pháp văn buổi tối cũng nghỉ.

Chiều, mình và em Nhàn (đang ở Hà Nội học sư phạm) đến thăm Hà Khánh Linh một cô em họ mới ở Huế ra. Hiện Linh ở Thái Hà ấp, dinh cơ Hoàng Cao Khải. Linh ra Hà Nội có một mình, tìm đến nhà mình là chỗ họ hàng. Còn mình cũng muốn gặp Linh như tìm đến bạn trẻ cùng ham văn nghệ. Anh em trò chuyện, cùng ăn cơm tập thể có thêm hộp thịt đãi khách. Đây từ lâu đã thành khu sinh hoạt của văn nghệ sĩ, có một số buồng cho anh chị em ở xa về. Trò chuyện đến 19 giờ anh em mình mới ra về . Linh hiểu sâu biết rộng, khiêm tốn học hỏi, sống giản dị mà thoải mái. Khuôn mặt xị ra, trắng bệch vì ốm lâu ngày trong chiến khu, nhưng vẫn giữ được nét duyên dáng dễ thương của con gái Huế… Thế là mình có thêm một bạn cùng chí hướng, một cô em chân thật, dịu dàng.

Tối hôm sau, tạm dừng viết báo kiếm tiền để đọc Xa Mạc Tư Khoa. Vì nghe nói số lãnh đạo mới về Cảng hiện nay đều say mê cuốn này. Đọc để hiểu họ hơn thôi, không phải vì chất văn học của sách. Ngay đến tên tác giả cũng chẳng nhớ. Mà một bộ những ba cuốn.

Thứ năm ngày 20/4, người Hà Nội đi sơ tán rất đông.  Bến xe ga tàu đông nghịt người. Buổi chiều, đi mua sách, phố Tràng Tiền vắng vẻ lạ lùng. Chị bán sách kêu là mọi hôm thì đông đến phát khổ, hôm nay lại vắng đến phát buồn. Ở hiệu sách ra, gặp một cán bộ nhà in báo Nhân Dân, anh chào hỏi vội vàng rồi lên xe hơi của nhà máy đưa đi sơ tán với gia đình. Khoảng hơn 4 giờ chiều thì có lệnh: Ngừng tất cả các lớp học, kể cả các lớp đi thi. Tất cả người già, trẻ em và người không có nhiệm vụ sản xuất chiến đấu đều cần gấp rút ra khỏi Hà Nội. Tối, chị Thanh Vân ở Viện Văn học đến chào đưa các con đi sơ tán. Anh Đại, chị Thủy cũng đến để bàn việc đưa các cháu Ngọc, Hồng, Hải đi Mộc Châu.

Dạo này ở thành phố có rất nhiều tin đồn. Khi thì nói sẽ đánh chỗ này, đánh chỗ kia. Những tin tức vụ B52 đánh Hải Phòng thật ghê sợ. Mỹ đã dùng những thứ súng đạn bom hiện đại nhất để bắn giết những công nhân nhà máy xi măng đang yên giấc ngủ sau một ngày làm việc cật lực, giết những cụ già, em bé… Đài vừa báo tin Quảng Bình hạ chiếc máy bay thứ 3.500. Hiện dang có tin đồn tối nay, đúng hai giờ, Hà Nội sẽ bị oanh tạc. Em Thân ở nhà an dưỡng về hiện đang bắt liên lạc với nhà trường. Mình bảo đi là em đi ngay. Trong những giờ phút này không gì đau khổ hơn khi thấy chẳng góp được gì cho gia đình và đất nước. Mẹ, Nhàn, Hải thì đến ngủ tạm ở nhà dì 47 phố Lò Sũ, ở đó có hầm tốt, còn ở nhà đến cái hố con cũng không có.

Tối lại tiếp tục đọc Thơ văn Nguyễn Khuyến.

Sau mấy hôm gấp rút chuẩn bị, còn trải qua một ngày chủ nhật chờ đợi căng thẳng, lúc nào cũng nơm nớp lo một trận B52 oanh tạc… sáng 24/4 mẹ mình, anh Đại và hai con, em Thân, em Nhàn và cu Hải cùng hai cháu Lương Dung con một gia đình Trung Quốc ở nhà dưới, cộng là 9 người đã lên xe đi Mộc Châu. Chiều hôm trước, mình tổ chức tiễn bằng một bữa miến gà tuyệt ngon, giết hết bốn con gà mình nuôi trong lồng tầng tự đóng, lấy bốn bộ lòng, đầu, cổ, chân nấu miến. Còn thịt cả bốn con gà béo đều kho với gừng hết. Vì lo cho chú em rể Long, đón một lúc 9 con người, gạo lo đã khó, thức ăn mặn thì lấy đâu ra.

Thế là lại như ngày nào: một đèn một bóng. Tha hồ viết. Tất nhiên cũng đọc sách  nữa. Tối thứ bảy, ăn và ngủ ở nhà một công nhân bốc vác, đêm mưa nhà dột, bị ướt. Chủ nhật, thứ hai đem một chú thợ rèn chăm học về nhà cùng ăn, ngủ, đọc sách và trò chuyện linh tinh. Tóm lại là lười, lười vô cùng. Toàn là đọc học không viết gì cả. Vậy mà, hôm qua anh Đại từ Mộc Châu về còn đem cho một lạng cao hổ cốt chú Long tặng. Mọi người trong nhà đều mong mình mạnh khỏe để làm được nhiều việc. Cũng hôm qua, xem  báo Văn Nghệ có một khẩu hiệu đáng chú ý: Học tập giai cấp công nhân, sống đời sống công nhân, viết về đề tài công nhân. Mình nhận đó là khẩu hiệu của mình và kết luận: Không rời Cảng đi đâu cả. Tất nhiên là trừ ra trận. Hà Nội vẫn đẩy mạnh sơ tán và bình tĩnh chờ đợi một trận chiến đấu ác liệt với giặc Mỹ. Đài đưa tin Quảng Trị đã giải phóng 30 vạn dân.

Giữa tháng 5/1972, máy bay Mỹ quấy phá liên miên, ngày nào cũng dăm lần báo động. Nhưng chưa có báo động đêm lần nào. Mình đang cố bỏ ngủ trưa để có thể làm việc được nhiều hơn, mà không ảnh hưởng sức khỏe vì báo động mà mất ngủ trưa. Mình ở bộ phận tuyên truyền, chuyên về viết. Thế là thêm một lý do khiến mình lại không muốn rời cảng. Thanh niên cũng thành lập các đội thanh niên xung kích, có cả những chiến sĩ thông tin, mình muốn được làm việc như Maiacốpxki đã làm hồi ở Rôxta (Thông tấn xã Liên Xô). Mình coi đây là cơ hội tốt để dốc sức phục vụ đồng thời rèn luyện thử thách bản lĩnh, tự kiểm tra về mọi mặt xem có thật là mình có khả năng về văn học không.

Lao vào chuẩn bị tổ chức công tác tuyên truyền tạm ổn, bây giờ lại lo cho học viên thi hết cấp hai. Đầu tháng 9 rồi. Trời nắng gắt. Đêm cũng rất nóng, lại bắt đầu mất điện vài ba ngày một. Nhiều trạm biến thế điện về Hà Nội đã bị đánh phá. Có điều lạ là báo động thì nhiều, nhưng hoàn toàn không thấy địch bắn phá gì. Thành ra dân Hà Nội lại lũ lượt kéo nhau về. Đông nhất là trẻ con. Từ sau 1/6 khắp các phố lại tràn ngập trẻ con đùa nghịch. Diều thả rất nhiều, vướng vào giây điện cũng lắm. Xu hướng của người Hà Nội bây giờ là cứ ở lại Hà Nội mà đào hầm thật chắc còn hơn là đi sơ tán, rắc rối, tốn kém mà cũng chẳng an toàn gì hơn. Các hàng bia vẫn đông hết sức, mặc dù bia được đưa về các nhà máy đã nhiều. Chiều nay đi làm về thấy một dãy có đến hai trăm người kiên nhẫn chờ mua bia dưới nắng gay gắt. Một biểu hiện của tính chất anh hùng hay chỉ là một sự nhởn nhơ vô lối chưa thấy hết tầm quan trọng của tình hình. Tất cả đều như đang chờ đợi, chờ đợi… cố gắng nhận cho ra âm mưu của địch, mức độ của cuộc chiến đấu ác liệt sắp tới. Bên đó, vẫn có những đoàn người tiếp tục lên đường ra tiền tuyến, cầm súng và không cầm súng, nhưng tất cả đều đi chống giặc Mỹ cứu nước. Hai anh em mình cũng đang chờ đợi, cố giữ sức khỏe để khi cần thì lên đường được. Mấy hôm nay, dân Hà Nội chú ý hơn đến báo động. Đã có máy bay địch, có bắn. Hôm nay liên tiếp mấy trận. Ở nhà cũng thấy máy bay rơi… Ở cảng, đã sắp xếp xong kế hoạch học thi. Tối nay, 8/6 bắt đầu đợt ôn thi của lớp 7B. Việc học này dựa vào cái tình của thầy trò chứ hoàn toàn không một mệnh lệnh nào có thể buộc giáo viên đến cảng dạy được. Anh em có thể bị bom đạn ngay trong khi dạy. Đêm qua 11 giờ đã có báo động và toàn thành phố vẫn nghỉ học, không một lớp chính thức nào được học cả.

Hôm nọ, em Thân đến nhà cậu Khuê vào buổi tối, thấy cậu đang ngồi đọc sách, trước mặt là… ba cái đèn dầu nhỏ. Cậu tiếp tục chương trình nghiên cứu, mặc dù đã được phân công đi Thừa Thiên với nhiệm vụ khôi phục trường đại học Y khoa Huế.

Đi đường nghe hai bác già nói chuyện với nhau trong giờ đi làm: thế nào, hôm qua lại đi tiếp tế chứ – 80 cây số cả đi lẫn về. Mẹ cái thằng Ních-xơn. Cứ mỗi lần đạp xe tôi lại đạp một cái vào mặt nó, rõ đồ khốn nạn. Người Hà Nội vui vẻ khắc phục khó khăn, biết rõ kẻ nào đã gây khó cho mình. Báo Văn Nghệ số 452 đăng mấy chương trong Nửa ngày Huế của Hà Khánh Linh. Không hiểu Linh bây giờ ở đâu, mình thật muốn gặp cô bạn. Linh viết theo kiểu đồng hiện, ngoài này chưa quen đọc.

Cuối tháng 6/1972, mình vẫn sống với em Thân, nấu lấy mà ăn bằng bếp dầu. Dầu hỏa bán có ít đi, nhưng các nhà đều chỉ còn ít người nên cũng đủ dùng. Hôm qua, cậu Khuê lại chơi. Bom dội vào bệnh viện Bạch Mai. Cậu kể là buồng làm việc của cậu sập hoàn toàn. Khu Kim Liên cậu ở cũng bị hai đợt bom. Nhà cậu bị nứt, bom rải xung quanh. Có thể cậu sẽ đến ở với gia đình mình. Thế thì thật vui. Chỉ tiếc là nhà đến 13 người mà không có lấy nửa cái hầm, vì ở trên gác.

Hôm nay, 30/6, các quầy bán báo đông nghẹt người chen nhau, tranh nhau mua nhất là báo Quân đội Nhân Dân. Các báo hôm nay đều đăng tin và ảnh bọn giặc lái Mỹ bị bắt trong ba tháng qua trên miền Bắc. Ảnh báo Quân đội to nên nhiều người mua hơn. Tất cả đều 24, 25 cho đến 33, 34 tuổi. Độc ác, xấu xa ngay từ khi mới vào đời, ngay trong những năm tươi đẹp nhất cuộc đời.

Kết thúc tháng 6/1972, cảng cũng có một tin tốt đẹp: Nguyễn Kim Bài giám đốc cũ và quyền bí thư Đảng ủy cảng đang bàn giao công tác để đi nơi khác: Chương I Xa Mạc Tư Khoa căn bản kết thúc.

Ngày 5/7/1972, đang đọc Đại Nam nhất Thống Chí. Đã đọc thuộc hẳn ba bài thơ của Bác Hồ Ngục Trung Nhật Ký, Khai Quyển và Học dịch kỳ (Nhật ký trong tù, Mở đầu tập nhật ký và Học đánh cờ) thật là thấm thía. Mai sẽ học ba bài mới, cốt học chữ Nho.

Mấy hôm nay, giặc Mỹ đánh phá Hà Nội rất dữ dội. Từ 11:20 đến 13 giờ hôm qua ba trận: Đánh Trường Đại học Bách khoa, khu nhà ở tập thể công nhân nhà máy dệt 8/3, nhà máy magi hoa quả. Đêm nào cũng có máy bay Mỹ lảng vảng trên bầu trời Hà Nội. Dạo này, cứ đi ngang một khu nhà tập thể là người ta lại cảm thấy ngại. Giặc Mỹ chỉ cốt giết người, cốt sao giết được thật nhiều người cho nên chuyên đánh các khu nhà ở tập thể. Hầu như buổi trưa nào cứ sau giờ làm việc là đến giờ Nichxơn đi giết người tại nhà. Trưa nào cũng vài lần báo động. Có lẽ phải chuyển bữa ăn trưa lên sáng mất, nếu không sẽ có hôm nhịn đói đi làm. Cả sáng nay họp bàn chống lụt, khi về, đi dọc sông Hồng thấy hàng nghìn người đang đắp đê, mà đắp to gấp mấy lần mọi năm. Giặc Mỹ đã bắt đầu phá đê.

Mới học thêm ba bài thơ chữ nho nữa là Vọng Nguyệt, Mộ, Tự miễn (Ngắm trăng, Chiều tối và Tự khuyên mình) nói chung là vẫn lười hết sức, chỉ đọc và học, không viết gì cả. Bạn Long nhắc nhiều lần, vẫn ì ra. Lấy cớ các tối chỉ có đèn dầu, mắt lại kém, thứ bảy có điện thì lại là ngày nghỉ nhiều người đến chơi…

Tuần qua, mệt bã người. Suốt mấy ngày chủ nhật, thứ hai, thứ ba, thứ tư cả ngày cũng như đêm đều báo động liên miên. Trời lại oi bức, 39 độ trong nhà. Mãi chiều qua mới được một trận mưa thật to, kéo dài suốt đêm. Trời mát dịu. Hội nghị Pari đã họp lại. Báo động cũng ít dần.

Ba ngày 17 đến 19/7 chữa xong bản thảo Khúc ca chiến thắng viết về anh Phạm Hồng Sơn yêu quí. Chưa hoàn thành, lẽ ra còn phải tăng thêm chất bộ đội, quân sự cho nhân vật chính nữa, nhưng đành cứ chép để đưa anh Thép Mới trong tuần này. Đã chép xong một nửa, coi đây như một bài thi một bản sát hạch, nên cố gắng để thói quen viết lách trở lại rồi sẽ viết thường xuyên về công nhân lao động.

Báo động vẫn nhiều, nhưng không đánh nội thành. Trời vẫn nắng gắt. Đêm đầy sao. Mình và em Thân mang bàn con và đèn dầu ra sân làm việc. Một lát thì hai chú công nhân Trung, Nghiên từ cảng cũng đi bộ 6km đến. Mỗi chú ngồi một bên bàn đọc sách mang theo.

Ngày 20/7, thật bất ngờ, có điện từ trưa. Vì thế đến 23:00 là mình chép xong hoàn toàn, cũng đọc lại lần cuối cùng Khúc ca chiến thắng. Không hay gì nhưng cứ gửi anh Thép Mới, coi như một cách báo cáo: Quả tình trình độ của em lúc này nó chỉ đến thế.

Tối nay đi sinh hoạt câu lạc bộ hội họa của khu Hai Bà, thuộc nhóm biếm họa. Trời vẫn nóng. Vẫn báo động liên miên, chán nhàm  đến nỗi không mấy ai buồn xuống hầm trú ẩn.

Ngày 22/7, từ 10:15 đến 11:00 giặc Mỹ bắn phá khu vực xung quanh cảng. Một xí nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng hoàn toàn bị san phẳng. Còn bốn quả bom rơi xuống sông. Cảng vẫn bình yên. Tuy vậy cũng có một cán bộ chết vì sức ép, hầm cá nhân tròn đúc bằng xỉ than, bị vỡ.

Tối 26, Mai Văn Sính, nguyên thứ ký công đoàn, nhà đạo diễn của phe tham ô ăn cắp của Cảng, từ biệt anh em lên đường. Như vậy  là Cảng đã loại được những cặn bã chính gây ô nhiễm cả một bến sông Hồng mấy năm nay. Tủ sách công đoàn do mình phụ trách ngày càng có nhiều bạn đọc. Những ngày này, dưới ánh đèn dầu người ta lại đọc nhiều hơn trước và cũng nhanh hơn trước. Mình thì đọc Corilanius, Macbeth, Othello và Nhị Độ Mai.

Hai hôm nay, mát trời. Tuy vậy đêm nào cũng vẫn có báo động, thành ra ít đêm ngủ yên giấc. Ăn uống cũng kém hơn. Muối, mỗi người được mua một hào, nước mắm xì dầu đều rất hiếm. Đường đỏ, đậu phụ, bánh mì, mì sợi đều biến mất. Xà phòng mỗi lượt người lược mua hai bánh, chưa cần tem. Dầu tháng 8 vẫn như tháng 7, tháng 6, rõ ràng là một cố gắng lớn. Trẻ con chơi diều rất nhiều. Chiều chiều hàng chục con diều cứ lờ lững trên trời, có con gắn sáo, khung cảnh thật thanh bình.

Chủ nhật 30/7/1972, trời nắng trở lại. Sáng nay, mất điện. Số giờ cung cấp điện giảm nhiều. Nước sông bắt đầu lên to. Em Thân phụ trách bếp ăn của hai anh em không ngày nào không than là khó đi chợ quá. Nước mắm không có. Thức ăn thì cứ rau muống, bí đỏ bí xanh, mướp rồi lại rau muống… Thịt vẫn cung cấp đủ, hai anh em đều tiêu chuẩn mỗi tháng 250g. Thế là còn tốt chán, chưa có gì là gian khổ cả. Chúng mình sẵn sàng chờ những ngày gian khổ hơn, chứ không phải cơm độn ngô xay nhưng vẫn no dạ thế này.

Báo động vẫn thường xuyên, nhưng mà mình ở trung tâm thành phố mà vẫn thoải mái lắm. Hoàn toàn không phải chạy khi báo động. Cũng may, chứ mỗi đợt báo động bây giờ thường cũng kéo dài hơn một tiếng. Mỗi ngày ít nhất cũng năm bảy bận. Không chết vì bom đạn cũng chết vì chạy máy bay. Đọc Chiến sĩ của Nguyễn Khải. Rất sâu mà rất thấm. Rõ là một cây bút đang sung sức, đang tiến những bước vững chắc đến đỉnh cao. Đọc anh bao giờ cũng cảm thấy chân thật, phải tin thôi. Lần này trước mắt người đọc là một Nguyễn Khải trong sáng, chân thành, tế nhị, đầy yêu thương. Tiếc là khẩu ngữ quá nhiều, độ chính xác văn anh chưa cao, sau  này đọc lại e khó hiểu.

Chiều chủ nhật, mình thường đến nhà cô bạn mê sách khoảng giờ này đây. Nhiều khi cũng nhơ nhớ. Nhưng không gặp là ổn nhất. Mình chưa sống được như mình muốn, chưa làm được gì như mình định cả. 32 tuổi rồi còn đùa gì nữa, còn chờ đợi gì nữa. Hôm nọ, anh Đại đến chơi có nói là rất muốn nghiên cứu, nhưng nếu chỉ đi sâu vào một đề tài thôi thì cũng phải hy sinh tất cả các ham thích khác, chẳng còn thời giờ để làm cái gì hết. Anh vốn đa tài, vẽ đẹp, đàn hay, học trò thầy Lương Xuân Nhị họa sĩ nổi tiếng Hà Nội; ghi ta thì tự mày mò học nhưng đã cùng nhạc sĩ Hà Nội chơi ghi ta nổi tiếng Hải Thoại ra chung một đĩa, anh chơi bài Inh lả ơi do anh tự soạn. Nghĩ lại bản thân, mình thấy thấm thía, ít ra cũng đã 16 năm, kể từ năm 1956 dự kỷ niệm Mắcxim Goócki ở nhà hát Nhân Dân với Đỗ Mộng Hoàn, một thế hệ đã lớn lên, mình đã dốc toàn lực, đã đi mọi đường, mà đã đi đến đâu đâu. Cô bạn nhỏ nói đúng: Cần tập trung hơn nữa, tập trung vào những mục tiêu thật cụ thể, thật nhỏ và làm thật dứt điểm. Đúng là hậu sinh khả úy. Phải học cô bạn thôi.

Ngày 1/8/1972, cơn mưa tối đang tầm tã. Mùa mưa đã chính thức bắt đầu, mùa nước lớn cũng sắp đến.

Tối hôm qua, Đài đọc Bản tuyên bố của Chính phủ ta lên án Mỹ ném bom hủy diệt thành phố Hải Phòng (từ 25 đến 31/7) tàn sát các khu phố đông dân như Hồng  Bàng, Lê Chân… Cách đây 15 phút, có báo động Đông Nam Hà Nội cách 80km có máy bay địch. Thế là chúng lại mò đến Hải Phòng lần nữa. Chiều qua, em Nhàn từ Mộc Châu về, 3 giờ sáng nay đã dậy đi vào trường. Em kể mẹ và các cháu ở trên đó rất khó khăn. Ở rừng, xa nước, mùa mưa rét lại bắt đầu. Bà rất gầy mệt mỏi. Các cháu đều ốm. Hải đau răng, Hà hen, Ngọc và Ánh Hồng đều ghẻ lở. Không có mỡ, mì chính, nước mắm… Hà đòi ăn cơm với nước mắm, bị mặn, miệng dộp lên, xót, đau phát khóc lên nhưng nhất định không nhả cơm ra vì… tiếc trong cơm có nước mắm. Ánh Hồng mới hai tuổi, cũng đòi ăn nước mắm. Suốt đêm qua, cứ nghĩ đến bà và các cháu mà không sao ngủ được. Đã chuẩn bị được ba túi sữa bột, nửa lạng mì chính, mai có lương sẽ mua thêm một số đồ cần dùng rồi gửi bưu điện vậy. Có lẽ phải đưa về gần Hà Nội thôi. Trẻ con hai, ba, năm tuổi, bà già sáu mươi, không ai sống yên được với thằng Níchxơn này.

Công nhân cảng mình đi công tác đột xuất, giải phóng hàng ở cách Hà Nội hơn 100km, hạn là 10 ngày, nay đã hơn một tháng rồi, con lợn cuối cùng cũng đã mổ mang đi cho anh em. Sẽ còn phải mang vào vài tạ bí, ở đó cũng như Quảng Bình dạo nào, rất hiếm rau. Cả đội chỉ có hai đảng viên, ba đoàn viên. Đã có những người, và cả từng tổ bỏ việc về Hà Nội. Cảng chưa chuyển mình kịp với tình hình mới. Không chỗ nào, không việc gì là không xộc xệch, lộn xộn….      

Trưa thứ năm 3/8/1972, bạn chí thiết Phạm Duy Phùng ghé nhà, báo là anh Thép Mới muốn chuyển mình về làm ở ban tư liệu báo Nhân Dân, muốn tận dụng vốn hiểu biết đa dạng của mình. Anh còn ngỏ ý muốn gặp cậu Tuyên để bàn bạc. Mình gặp cậu, cậu cũng bảo là nên đi, ở cảng mãi phí quá. Cuộc đời mình đang ở một khúc chuyển. Dù thế nào, mình cũng vẫn giữ liên lạc chặt chẽ với Cảng thân yêu để thấy những bước chuyển mình đi lên của cảng. Nhiệm vụ ở Cảng coi như đã hoàn thành. Càng ngày càng thấy rõ là mình chẳng còn lý do gì thật chính đáng để cứ “ở ẩn” mãi ở Cảng.

Mình và em Thân quyết định đón bà và các cháu về. Không thể cứ để tình cảnh này tiếp diễn. Mùa rét này đến ốm quỵ cả già lẫn trẻ mất. Chủ nhật, mưa tầm tã suốt ngày mãi mới nhỏ hạt dần. Đúng lúc mới mưa, sấm chớp đùng đùng, lại có lệnh báo động, đèn lửa phải tắt hết.

(Còn tiếp)

P.T.

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 2 tháng 5 năm 2019)

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 5 năm 2019.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 15/5/2019:

Đồng chí Tổng Bí thư Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì họp lãnh đạo chủ chốt

Ngày 14-5, tại Hà Nội, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã chủ trì họp lãnh đạo chủ chốt.

Dự họp có các Ủy viên Bộ Chính trị: Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng; Bí thư Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Nguyễn Văn Nên.

Sau khi nghe Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Nguyễn Văn Nên thay mặt lãnh đạo bốn Văn phòng (Văn phòng Trung ương Đảng, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ) báo cáo một số tình hình và kết quả công việc tháng 4-2019, đề xuất một số vấn đề cần quan tâm chỉ đạo trong thời gian tới, các lãnh đạo chủ chốt đã thảo luận và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đã kết luận: Tháng 4 và nửa đầu tháng 5-2019, có nhiều ngày lễ kỷ niệm và sự kiện đối nội, đối ngoại quan trọng.

Lãnh đạo chủ chốt và các Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các lãnh đạo Quốc hội, Chính phủ đã bám sát chương trình, kế hoạch và diễn biến của tình hình, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan chức năng, đoàn thể, địa phương triển khai thực hiện các nhiệm vụ; xử lý kịp thời và hiệu quả những vấn đề đột xuất, phát sinh, bảo đảm tốt các công việc của Đảng, Nhà nước, các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh – quốc phòng, đối ngoại, công tác chỉnh đốn, xây dựng Đảng và đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Lãnh đạo chủ chốt thống nhất cao với các công việc trọng tâm của tháng 5-2019 và thời gian tới. Trước mắt, tổ chức thành công Hội nghị Trung ương 10 khóa XII, các phiên họp của Bộ Chính trị, Ban Bí thư sắp tới; tập trung bảo đảm tiến độ, chất lượng xây dựng các văn kiện trình Đại hội XIII và các công việc chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng. Tiếp tục chuẩn bị và tổ chức tốt Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh, tất cả các chương trình, kế hoạch đã đề ra cần phải bám sát để kiểm tra, đôn đốc thực hiện, không được để chậm việc, sót việc, không được chủ quan, tự mãn; lần này cần phải quan tâm chỉ đạo nhiều hơn, sát hơn đại hội đảng bộ các cấp, không để vì chuẩn bị đại hội mà sao nhãng các công việc thường xuyên, công việc phát triển kinh tế-xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại, xây dựng Đảng, chăm lo đời sống của nhân dân; tiếp tục cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực với tinh thần kiên quyết, kiên trì; nêu cao tinh thần đoàn kết, thống nhất cao ở các cấp, các ngành, tạo sự đồng thuận trong nhân dân.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng yêu cầu Văn phòng Trung ương Đảng chủ trì, chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để tham mưu, đề xuất bố trí các công việc của các lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước, bảo đảm các hoạt động của Đảng, Nhà nước thông suốt, nhịp nhàng, hiệu quả cao.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 13/5/2019:

Khai mạc trọng thể Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc – Vesak 2019

Sáng 12-5, Đại lễ Vesak Liên hợp quốc 2019 đã chính thức khai mạc tại trung tâm Hội nghị quốc tế Chùa Tam Chúc, Hà Nam. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dự khai mạc.

Cùng dự có các lãnh đạo Phật giáo: Đại lão hoà thượng Thích Trí Quảng, Phó Pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam; đại lão hoà thượng Thích Thiện Nhơn, Chủ tịch Hội đồng trị sự, Chủ tịch Ủy ban tổ chức Vesak 2019 tại Việt Nam; Hòa thượng Phra Brahmapundit, Chủ tịch Ủy ban Tổ chức quốc tế Đại lễ Vesak Liên hợp quốc… Tổng thống Myanmar; Thủ tướng Nepal; Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc Armida Salsiah Alisjahbana; Nguyên Chủ tịch Quốc hội: Nguyễn Văn An, Nguyễn Sinh Hùng; đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Dân vận T.Ư; đồng chí Trần Thanh Mẫn, Bí thư T.Ư Đảng, Chủ tịch UBT.Ư MTTQVN cùng các vị tăng vương, tăng thống, chủ tịch và lãnh đạo các Giáo hội, hệ phái Phật giáo.

Với chủ đề “Cách tiếp cận của Phật giáo về sự lãnh đạo toàn cầu và trách nhiệm cùng chia sẻ vì xã hội bền vững” cho thấy tầm vóc và ý thức trách nhiệm cao cả của Phật giáo trước tình hình biến động của thế giới trên nhiều phương diện đời sống, qua đó cho thấy thái độ tích cực cũng như niềm tin về khả năng góp phần hoá giải những vấn nạn thời đại của Phật giáo ngày càng được khẳng định. Đây là sự kiện văn hoá chính trị quan trọng của Liên hợp quốc được tổ chức hàng năm và là lần thứ 3 Việt Nam đăng cai, với 4.500 đại biểu tham dự trong đó có 1.650 đại biểu quốc tế đến từ 120 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng hàng nghìn phật tử nhân dân trên cả nước.

Sau các nghi thức cung rước tri tôn giáo đức phẩm, tăng thống và các nguyên thủ quốc gia; xưng tán tam bảo, niệm danh Hiệu phật, Diễn văn chào mừng nêu bật ý nghĩa của Đại lễ Vesak 2019; các đại biểu quốc tế cũng có bài phát biểu nhấn mạnh tầm quan trọng của phật giáo trong cuộc sống hiện đại.

Phát biểu tại Đại lễ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, Đại lễ Vesak Liên hợp quốc đã vượt trên một Lễ hội văn hoá tôn giáo thông thường, nhằm phát huy tinh hoa của đạo Phật và trao truyền tới tất cả chúng ta thông điệp lâu đời của Đức Phật Thích Ca về hoà bình, hoà hợp, khoan dung và nhân ái mà đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh đây cũng là nền tảng cho việc thiết lập mối quan hệ hòa bình, hữu nghị, hợp tác giữa các quốc gia, dân tộc, tôn giáo và là chất liệu để góp phần xây dựng cuộc sống văn minh, đem đến hoà bình, thịnh vượng và phát triển bền vững, vì lợi ích tốt đẹp của nhân loại.

Việt Nam tự hào được Liên hợp quốc chọn để tổ chức Đại Lễ Vesak 2019, với sự tham gia của Lãnh đạo các tông phái Phật giáo đến từ nhiều quốc gia và sự thành kính, hướng tâm về Đại lễ của muôn người yêu kính Phật giáo khắp nơi. Trong không khí trang nghiêm của Đại lễ Vesak 2019, chúng ta cùng tưởng niệm, tôn vinh đức Phật và cùng suy ngẫm về chân lý hoà bình, về tinh thần khoan dung, lòng từ bi; đồng thời phát huy những chân lý đó vào thực tiễn cuộc sống, giảm thiểu xung đột và khổ đau, thiết lập mối quan hệ hoà bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển giữa các quốc gia, dân tộc và cùng xây dựng một thế giới hoà bình, an lạc cho toàn nhân loại. Đó là một sự đồng điệu với các mục tiêu của Chương trình Nghị sự 2030 của Liên hợp quốc về phát triển bền vững, thịnh vượng, không ai bị bỏ lại phía sau, mà Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực thực hiện.

Thủ tướng nêu rõ, thế giới đã bước vào thiên niên kỷ thứ ba, các quốc gia ngày càng phát triển, của cải vật chất ngày càng nhiều hơn nhưng cuộc sống hiện thực của người dân tại không ít nơi còn chịu khổ đau do chiến tranh, xung đột, thiên tai, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu… Nhiều người với lối sống thực dụng đang xa dần hoặc quên đi những giá trị nhân bản. Sự quan tâm về vật chất quá lớn đã làm rộng ra một cách sâu sắc khoảng cách giữa giàu và nghèo, làm cho nền tảng đạo đức truyền thống của nhiều quốc gia bị ảnh hưởng. Trước thực tế đó, tại Đại lễ Vesak hôm nay, chúng ta hãy cùng tĩnh tâm, chiêm nghiệm lời Phật dạy để tìm ra giải pháp và cùng nhau hành động để bảo vệ, kiến tạo cho thế giới ngày càng an lạc, tốt đẹp hơn.

Với chủ trương chủ động hội nhập quốc tế, Việt Nam là bạn, đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, Thủ tướng khẳng định Việt Nam sẵn sàng tăng cường quan hệ hợp tác với các quốc gia, tổ chức quốc tế, nhân dân trên toàn thế giới với tinh thần đoàn kết, hòa bình, hữu nghị, vì sự hòa hợp giữa các dân tộc, góp phần củng cố những giá trị văn hóa cao đẹp của toàn nhân loại. Trong lĩnh vực văn hoá tinh thần, Việt Nam chủ trương bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống dân tộc; đồng thời, tiếp thu, đón nhận tinh hoa văn hoá thế giới và hội nhập với các nền văn hoá tiên tiến trên thế giới.

Với vai trò là nước chủ nhà Đại lễ Vesak 2019, Thủ tướng hy vọng, những ngày tham dự Đại lễ của đại biểu sẽ thực sự bổ ích và có nhiều ý nghĩa, sẽ có những hiểu biết thêm về đất nước Việt Nam hoà bình và tươi đẹp, về con người Việt Nam thân thiện, mến khách và về nền văn hoá Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc, thống nhất trong đa dạng.

Đại lễ Vesak Liên hợp quốc 2019, thêm một lần nữa khẳng định Nhà nước Việt Nam quan tâm và tôn trọng những giá trị văn hoá, đạo đức tốt đẹp của các tôn giáo, trong đó có Phật giáo, hướng con người tới chân, thiện, mỹ, phù hợp với văn hoá, đạo đức và lối sống hướng thiện của con người Việt Nam.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 15/5/2019:

Bế mạc Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc – Vesak 2019

Sáng 14-5, tại chùa Tam Chúc, tỉnh Hà Nam, Ðại lễ Phật đản Liên hợp quốc (LHQ) – Vesak 2019 đã bế mạc sau ba ngày làm việc.

Dự lễ bế mạc, có đồng chí Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Chủ tịch Thượng viện Vương quốc Bu-tan T.Đo-gi; đại diện lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các bộ, ban, ngành ở Trung ương, địa phương; trưởng các phái đoàn ngoại giao quốc tế. Cùng dự, có các chư tôn đức giáo phẩm Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN), Giáo hội Phật giáo các nước, các tông phái Phật giáo trên thế giới.

Đọc diễn văn bế mạc, Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng trị sự GHPGVN, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Tổ chức Quốc tế Đại lễ Phật đản LHQ – Vesak 2019, nêu rõ: Với chủ đề “Cách tiếp cận của Phật giáo về sự lãnh đạo toàn cầu và trách nhiệm cùng chia sẻ vì xã hội bền vững” đã nói lên tầm vóc, ý nghĩa lớn lao của Đại lễ Vesak kỷ niệm ngày Đức Phật sinh, thành đạo và nhập Niết bàn, cùng với sự khẳng định giá trị cốt lõi về hòa bình và trí tuệ trong giáo lý của Đức Phật, hơn bao giờ hết, càng cần thiết được phổ biến trong xã hội ngày nay để xây dựng sự phát triển bền vững và hòa bình đích thực cho nhân loại. Ðại lễ Vesak 2019 đã thành công rực rỡ, thu hút gần 1.650 đại biểu đến từ 112 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng hàng nghìn chư tôn tăng ni, phật tử Việt Nam trong và ngoài nước.

Phát biểu ý kiến tại lễ bế mạc, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đánh giá cao sự nỗ lực và chúc mừng thành công của GHPGVN và các thành viên của Ủy ban Tổ chức quốc tế, Ban Tổ chức Đại lễ Phật đản LHQ, các ban, bộ, ngành liên quan và tỉnh Hà Nam đã dành nhiều tâm huyết, công sức để Vesak 2019 đạt được kết quả tốt đẹp.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Đại lễ Phật đản LHQ đã trở thành ngày hội văn hóa chan hòa, tinh thần đoàn kết quốc tế, nêu cao thông điệp hòa bình, đoàn kết và yêu thương trên nền tảng tư tưởng của Đức Phật, là nơi gặp gỡ của phật tử và những người yêu kính đạo Phật. Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá cao về ổn định chính trị, tăng trưởng kinh tế, phát triển y tế, giáo dục và thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội. Trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo, Việt Nam luôn thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo, quyền sinh hoạt tôn giáo bình thường theo quy định của pháp luật.

Các tôn giáo ở Việt Nam luôn gắn bó và đồng hành cùng dân tộc, đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tham gia tích cực giải quyết các vấn đề trong đời sống xã hội, như từ thiện, giáo dục, y tế. Việt Nam sẽ tiếp tục cố gắng, nỗ lực nhiều hơn nữa, có chính sách tốt hơn nữa để không ngừng cải thiện, nâng cao đời sống của người dân, đặc biệt là những người nghèo, những người ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số, thực hiện bình đẳng xã hội, xây dựng đất nước Việt Nam dân chủ, công bằng, văn minh.

Tại lễ bế mạc, Thượng tọa Thích Nhật Từ, Phó Tổng Thư ký Ủy ban Tổ chức quốc tế Đại lễ Phật đản LHQ năm 2019 đã báo cáo tổng kết Ðại lễ và Thượng tọa Thích Đức Thiện, Tổng Thư ký Ủy ban Tổ chức quốc tế Đại lễ Phật đản LHQ năm 2019 thay mặt Ban tổ chức tuyên đọc “Tuyên bố chung – Tuyên bố Hà Nam Vesak LHQ 2019” bằng tiếng Việt. Tuyên bố chung đó nêu rõ: Sau ba ngày làm việc, thuyết trình học thuật, thảo luận, trao đổi chuyên sâu, tham gia các sự kiện văn hóa và thắt chặt tình thân hữu Phật giáo, các đại biểu đã nhất trí thông qua Tuyên bố Hà Nam 2019.

Tuyên bố Hà Nam 2019 gửi đi các thông điệp, trong đó có cách tiếp cận của Phật giáo về sự lãnh đạo toàn cầu và trách nhiệm cùng chia sẻ vì xã hội bền vững, sự lãnh đạo có chính niệm vì hòa bình bền vững. Đặc biệt, các vấn đề Phật giáo trong đời sống, như cách tiếp cận của Phật giáo về gia đình hòa hợp, chăm sóc sức khỏe và xã hội bền vững, cách tiếp cận của Phật giáo về giáo dục đạo đức toàn cầu, cách mạng công nghiệp 4.0 và Phật giáo, cách tiếp cận của Phật giáo về tiêu thụ có trách nhiệm và phát triển bền vững… Qua đó, cộng đồng Phật giáo thế giới đưa ra những giải pháp căn bản nhất xuất phát từ chính tâm con người để thực hiện thành công mục tiêu chương trình nghị sự phát triển bền vững toàn cầu mà LHQ hướng tới.

Sau Tuyên bố Hà Nam, Việt Nam chính thức chuyển giao quyền đăng cai Đại lễ Vesak LHQ 2020.

* Chiều 14-5, Ủy ban Tổ chức quốc tế Đại lễ Phật đản LHQ năm 2019 thông tin: Đại lễ Vesak được tổ chức lần thứ ba tại Việt Nam với các chuỗi sự kiện, các chương trình văn hóa, các hoạt động phật sự đã đạt 10 kỷ lục cho sự kiện lần này. Cụ thể: Hội thảo Phật giáo quốc tế lớn nhất (vượt kỷ lục); Đại lễ Phật đản quốc tế lớn nhất (vượt kỷ lục); hội chợ văn hóa Phật giáo lớn nhất; triển lãm nghệ thuật Phật giáo lớn nhất; chương trình biểu diễn nghệ thuật Phật giáo quốc tế lớn nhất; lá cờ Phật giáo xếp bằng đèn hoa đăng lớn nhất; số người tham dự tụng Kinh Chuyển Pháp Luân cầu nguyện hòa bình thế giới đông nhất; Đàn lễ Vesak 2019 – Đàn lễ cầu nguyện hòa bình thế giới lớn nhất (vượt kỷ lục); lễ hội thắp đèn Hoa đăng cầu nguyện hòa bình thế giới có số lượng người tham gia đông nhất; số lượng người tham gia Lễ Tắm Phật đông nhất.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 10/5/2019:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Diễn đàn Quốc gia phát triển doanh nghiệp Công nghệ Việt Nam

Sáng 9-5, Diễn đàn phát triển doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đã chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị quốc gia (Hà Nội).

Diễn đàn có chủ đề “Khát vọng, tầm nhìn và định hướng phát triển vì một Việt Nam hùng cường” và với khẩu hiệu hành động “Make in Vietnam”.

Đây là sự kiện được Bộ Thông tin – truyền thông tổ chức nhằm xây dựng cộng đồng các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam.

Mục tiêu của diễn đàn là muốn biến các doanh nghiệp công nghệ trong nước trở thành một động lực để đột phá nền kinh tế, đưa Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và trở thành một nước phát triển.

Các doanh nghiệp công nghệ ở đây sẽ được hiểu theo nghĩa rất rộng. Trong đó, bao gồm những công ty khởi nghiệp sáng tạo (start-up), các công ty tư vấn, chuyển giao công nghệ và nhóm các doanh nghiệp truyền thống nhưng có nhiều nguồn lực và muốn chuyển hướng phát triển sang lĩnh vực công nghệ.

Các chủ đề chính tại Diễn đàn là Doanh nghiệp công nghệ Việt Nam giải quyết bài toán Việt Nam; Doanh nghiệp công nghệ Việt Nam giúp Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình; Chính sách và giải pháp phát triển doanh nghiệp công nghệ Việt Nam; Giải pháp, kết nối các doanh nghiệp công nghệ.

Cùng với hơn 1.000 đại biểu là các chuyên gia, nhà quản lý, hoạch định chính sách, diễn đàn sẽ thảo luận về thực trạng ứng dụng và phát triển các công nghệ, đồng thời đề xuất các cách làm, giải pháp khả thi nhằm thay đổi thực trạng đó.

Mục tiêu của Bộ Thông tin – truyền thông là muốn làm thế nào để đưa các công nghệ mới vào thực tế cuộc sống, vào chính phủ, vào toàn bộ xã hội để giải quyết các bài toán đang tồn tại trong từng lĩnh vực, góp phần giúp tăng năng suất lao động của người Việt Nam.

Đây chỉ là bước khởi đầu trước khi hình thành nên một chiến lược chung nhằm thúc đẩy hệ sinh thái các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam.

Trước khi bắt đầu diễn đàn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các đại biểu đã tham quan khu trưng bày các sản phẩm công nghệ do chính các doanh nghiệp Việt Nam phát triển.

Khu trưng bày mang tên bức tường công nghệ “Make in Vietnam” được thiết kế và chia theo 5 khu vực, gồm công nghiệp 4.0; kinh tế, tài chính, thương mại điện tử; giao thông, xây dựng và tài nguyên, môi trường; y tế, du lịch; nông nghiệp và chuyển đổi số.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 10/5/2019:

Tín nhiệm quốc gia của Việt Nam được nâng hạng lên mức tích cực

Ngày 9-5, Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings công bố kết quả, nâng hạng triển vọng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam từ mức ổn định lên tích cực, duy trì mức xếp hạng BB. Theo đánh giá của Fitch, Chính phủ Việt Nam đã tiếp tục quyết liệt thực hiện cam kết củng cố tài khóa và kiềm chế nợ công, thành công trong việc đưa nợ Chính phủ từ mức 53% GDP năm 2016 xuống khoảng 50,5% GDP, nợ công giảm xuống còn khoảng 58% GDP vào cuối năm 2018.

Fitch dự báo, nợ Chính phủ của Việt Nam sẽ tiếp tục giảm xuống còn khoảng 46% GDP vào năm 2020. Đây là kết quả được đánh giá cao trong bối cảnh chỉ tiêu nợ công của Việt Nam tiệm cận mức trần 65% GDP vào cuối năm 2016. Thành công này có sự đóng góp của việc kìm hãm bội chi ngân sách thấp hơn dự toán, thực hiện chủ trương siết chặt cấp bảo lãnh Chính phủ cho các khoản vay mới, cũng như tốc độ tăng trưởng GDP danh nghĩa cao hơn kế hoạch đề ra,…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 3/5/2019:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2019

Chiều 2-5, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2019 do Chính phủ và Ban Kinh tế T.Ư phối hợp tổ chức.

Cùng dự có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Trương Hòa Bình, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Nguyễn Văn Bình, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Kinh tế T.Ư; Hoàng Trung Hải, Bí thư Thành ủy Hà Nội; Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh; các đồng chí Bí thư T.Ư Đảng: Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam; Phan Đình Trạc, Trưởng Ban Nội chính T.Ư; Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận T.Ư; các đồng chí Ủy viên T.Ư Đảng: Đặng Thị Ngọc Thịnh, Phó Chủ tịch nước; Phùng Quốc Hiển, Phó Chủ tịch Quốc hội; lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan T.Ư, địa phương; các cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế; các hiệp hội ngành nghề, khoảng 2.500 doanh nghiệp tư nhân (DNTN) trong nước và nước ngoài.

Diễn đàn có chủ đề “Phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN theo Nghị quyết 10-NQ/TW cuả Hội nghị T.Ư 5 khóa XII và Nghị quyết 98/NQ-CP của Chính phủ” nhằm ba mục tiêu: đánh giá kết quả sau gần hai năm thực hiện Nghị quyết 10 của T.Ư và Nghị quyết 98 của Chính phủ, nhận diện các mặt được để phát huy và các mặt chưa được để khắc phục; quán triệt quan điểm, đường lối của Đảng và nâng cao nhận thức của xã hội về vai trò, vị trí của KTTN trong sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tạo cơ hội cho các doanh nhân tư nhân, cơ quan, tổ chức đối thoại, hiến kế, kiến nghị, đề xuất với Đảng, Nhà nước về các cơ chế, chính sách và giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ phát triển KTTN.

Diễn đàn gồm một phiên toàn thể, bảy hội thảo, tọa đàm chuyên đề, hoạt động triển lãm và kết nối DN, diễn ra trong hai ngày 2 và 3-5.

Phát biểu ý kiến tại phiên toàn thể, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, KTTN nổi lên như một trong những động lực quan trọng, dẫn dắt sự tăng trưởng của nền kinh tế. Khu vực KTTN trong nước đang tạo ra khoảng 42% GDP, 30% ngân sách nhà nước, thu hút khoảng 85% lực lượng lao động cả nước…

Tuy nhiên, những kết quả này vẫn còn thấp so mức tiềm năng. Đúc kết thực tiễn ở các nước đã thành công trong cải cách kinh tế cũng cho thấy, khu vực KTTN trong nước có vai trò hết sức quan trọng cho sự phát triển. Các ngành, các cấp cần phải tìm cách kích hoạt vai trò này tốt hơn nữa. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã liên tục động viên tư nhân khởi nghiệp, nuôi dưỡng khát vọng lớn trong phát triển. Thủ tướng tin rằng, kinh tế Việt Nam chỉ có thể hùng mạnh khi có những DN có năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Diễn đàn này là một cơ hội để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các ban Đảng, các cơ quan Quốc hội lắng nghe, tiếp thu các góp ý, phản biện của khu vực tư nhân nhằm phục vụ cho công tác xây dựng văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Để làm rõ hơn về định hướng này, Thủ tướng nêu một số vấn đề có tính gợi mở cho việc thảo luận.

Theo Thủ tướng, nhóm vấn đề thứ nhất là làm thế nào để các DN Việt Nam đa phần có quy mô còn nhỏ, có thể vươn ra cạnh tranh quốc tế, có thương hiệu toàn cầu? Làm thế nào để hàng triệu hộ kinh doanh cá thể có thể mở rộng quy mô, chuyển sang mô hình DN nhằm phát huy lợi thế, tạo nhiều của cải hơn cho bản thân mình và cho cả xã hội?

Đây là những vấn đề khó nhưng nếu có khát vọng, có sự đồng lòng và có quyết tâm cao, chúng ta sẽ thành công. Khát vọng vươn ra biển lớn, ứng dụng công nghệ hiện đại và đổi mới sáng tạo chính là chìa khóa huy động nguồn lực, nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo ra nhiều của cải cho xã hội.

Nhóm câu hỏi thứ hai, Thủ tướng nêu rõ, là làm sao có được đột phá thực sự ở các điểm nghẽn trong môi trường kinh doanh (MTKD)? Chúng ta đều biết thể chế pháp luật, MTKD của Việt Nam tuy đã có nhiều cải tiến, tiến bộ nhưng vẫn còn nhiều rào cản, vướng mắc, đôi khi thể chế chính sách còn chưa theo kịp, chưa thực sự kiến tạo cho các mô hình kinh doanh mới, kinh tế số, kinh tế chia sẻ, công nghiệp chế tạo, nông nghiệp hữu cơ… Vậy đâu thực sự là điểm nghẽn, giải pháp đột phá sắp tới là gì? Nhà nước, DN cần làm gì, với lộ trình ra sao?

Thủ tướng đã chia sẻ quan điểm về tinh thần DN với ba nội dung quan trọng.

Thứ nhất là chí tiến thủ của nhà DN, không bằng lòng với hoàn cảnh đang có mà xông xáo tìm kiếm và nắm bắt cho bằng được các cơ hội do công nghệ và thị trường mang lại. Nỗ lực tìm kiếm công nghệ mới, thị trường mới, nguyên liệu mới, đổi mới tổ chức, đổi mới quản lý.

Thứ hai, doanh nhân cần kinh doanh liêm chính, tìm kiếm lợi nhuận chân chính, doanh nhân có vai trò quan trọng trong công cuộc phòng, chống tham nhũng ở nước ta.

Thứ ba là tinh thần yêu nước. Trách nhiệm xã hội và đạo đức kinh doanh, đó là những tố chất cần thiết, phổ biến của nhà DN của tất cả các nước. Riêng đối với Việt Nam, một nước còn ở giai đoạn phát triển trung bình, cần thêm một yếu tố là lòng yêu nước, là ý thức góp phần làm cho dân giàu, nước mạnh. Các DN tạo ra các sản phẩm, các thương hiệu nổi tiếng, cạnh tranh và xác lập tên tuổi trên thị trường thế giới là góp phần làm hình ảnh đất nước của chúng ta sáng chói trên vũ đài quốc tế. Các nhà DN cần đề cao triết lý kinh doanh vì xã hội, vì đất nước, vì tương lai dân tộc. Thủ tướng cho rằng, như tại mọi quốc gia trên hành tinh này, KTTN Việt Nam mang trong mình khát vọng mãnh liệt vào tương lai.

Nhân dịp này, Thủ tướng kêu gọi tiếp tục tạo dựng và củng cố niềm tin giữa người dân, DN và chính quyền thông qua một MTKD lành mạnh, minh bạch và công bằng; thông qua việc tiếp tục vun đắp tinh thần DN của doanh nhân Việt Nam. Một khu vực tư nhân lớn mạnh, bền vững, bên cạnh khu vực DN nhà nước hiệu quả hơn, khu vực kinh tế HTX năng động hơn sẽ tạo ra một tương lai thịnh vượng, bền vững hơn cho nền kinh tế. Khu vực kinh tế trong nước giàu tiềm lực, có tầm ảnh hưởng vượt biên giới quốc gia, sẽ góp phần lan tỏa sức mạnh mềm và ảnh hưởng của chúng ta trong khu vực và toàn cầu, không chỉ về phương diện kinh tế, mà trên tổng thể nhiều phương diện chiến lược khác.

Trên cương vị là người đứng đầu Tiểu ban Kinh tế – Xã hội của Đại hội lần thứ XIII Đảng, Thủ tướng bày tỏ mong muốn nghe những tham vấn có trách nhiệm từ khu vực tư nhân, để từ đó chắt lọc, tiếp thu thỏa đáng vào hoạch định nội dung chiến lược phát triển kinh tế – xã hội đất nước trong giai đoạn tới.

* Tại phiên đối thoại trực tiếp với các DN, Thủ tướng cho biết, Chính phủ sẽ tiếp tục tạo điều kiện, kiến tạo không gian, nguồn lực, cơ hội cho khu vực tư nhân phát triển thuận lợi hơn, với các “từ khóa”: “tạo bình đẳng” trong phát triển, được “bảo vệ”, “khích lệ” và “trao cơ hội”.

Thủ tướng cho rằng, nền kinh tế Việt Nam có nhiều cơ hội cho các thế hệ, nhất là thế hệ trẻ khởi nghiệp thành công. Nền kinh tế Việt Nam đủ lớn, năng động, hội nhập sâu, tốc độ phát triển nhanh. Việc Chính phủ phải làm là tạo nên một thể chế pháp luật, nhân lực, hạ tầng và thị trường để tạo điều kiện cho khởi nghiệp.

Trước hết, về nguồn nhân lực, chú trọng số lượng, chất lượng nhân lực đáp ứng các yêu cầu cách mạng công nghiệp 4.0, nhất là có những chính sách tốt hơn nữa để thu hút và giữ chân những nhà đầu tư “thiên thần”.

Thứ hai là về hạ tầng, Chính phủ và các bộ, ngành, các cơ quan có liên quan chú trọng hơn nữa hạ tầng viễn thông thông minh, thí dụ phát triển nhanh mạng 5G trong thời gian tới, thanh toán không dùng tiền mặt, các hạ tầng kỹ thuật công nghệ khác.

Thứ ba là tạo thị trường, theo đó, mua sắm sản phẩm đổi mới sáng tạo nhiều hơn, cho thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới.

Thủ tướng cho biết, Chính phủ đã phê duyệt Đề án hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025, trong đó, thành lập các trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia với những cơ chế thông thoáng nhất. Năm 2019, Chính phủ sẽ phê duyệt Đề án chuyển đổi số quốc gia để tạo điều kiện cho khởi nghiệp thành công.

* Trước đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các đồng chí lãnh đạo đã cắt băng khai mạc triển lãm thành tựu KTTN.

Kết thúc Diễn đàn, các đồng chí lãnh đạo đã dự lễ bấm nút “Chương trình thúc đẩy hợp tác công – tư để tăng tốc phát triển bứt phá nền kinh tế”.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 14/5/2019:

Hợp tác tài chính Việt Nam – Hoa Kỳ

Chiều 13-5, đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ đã điện đàm với Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ X.Nu-chin.

Tại buổi điện đàm, hai bên nhất trí tiếp tục tăng cường hơn nữa hợp tác tài chính – tiền tệ, kinh tế – thương mại và đầu tư, qua đó góp phần quan trọng duy trì và thúc đẩy quan hệ song phương, hướng tới kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Hoa Kỳ vào năm 2020. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định, Việt Nam luôn coi trọng quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam – Hoa Kỳ và bày tỏ vui mừng trước việc quan hệ song phương phát triển rất tích cực, nhất là về hợp tác kinh tế – thương mại, với kim ngạch xuất khẩu hai chiều năm 2018 đạt hơn 60 tỷ USD; nhấn mạnh, Chính phủ Việt Nam tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Hoa Kỳ đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam…

Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ X.Nu-chin đánh giá cao những tiến triển trong quan hệ kinh tế – thương mại và đầu tư giữa hai bên, cũng như việc Chính phủ Việt Nam quan tâm, tạo điều kiện thúc đẩy xử lý các vấn đề mà Hoa Kỳ đang quan tâm. Ông X.Nu-chin hoan nghênh việc hai bên vừa qua đã ký một số thỏa thuận hợp tác kinh tế nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Đ.Trăm bên lề Hội nghị cấp cao Hoa Kỳ-Triều Tiên lần thứ hai.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngáy 14/5/2019:

Đại lễ Hoa đăng cầu nguyện hòa bình thế giới

Tối 13-5, trong khuôn khổ các hoạt động của Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc (LHQ) – Vesak 2019, tại Quảng trường Cột kinh, Điện quan âm của chùa Tam Chúc, đã diễn ra Đại lễ Hoa đăng cầu nguyện hòa bình thế giới. Đến dự có đồng chí Phạm Bình Minh, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao.

Phát biểu ý kiến tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh: Nhân dân Việt Nam vốn coi trọng đời sống tôn giáo, tín ngưỡng và có truyền thống khoan dung giữa các tôn giáo. Năm nay, Việt Nam vui mừng đón chào Đại lễ Phật đản LHQ – Vesak 2019 được tổ chức lần thứ ba tại Việt Nam. Đại lễ không chỉ là một sự kiện quan trọng trong đời sống tín ngưỡng, tôn giáo phong phú mà còn là niềm tự hào của phật tử, nhân dân Việt Nam khi được tổ chức một ngày lễ quan trọng của Phật giáo, một tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc trong nhiều thiên niên kỷ. Đại lễ là nơi kết nối tri thức và tư tưởng tiến bộ, vun đắp văn hóa hòa bình cho toàn nhân loại.

Phó Thủ tướng hy vọng, các hoạt động trong khuôn khổ Đại lễ sẽ đạt nhiều kết quả tốt, góp phần quan trọng thắt chặt tình hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc và các nền văn hóa, qua đó cùng đưa những giá trị tốt đẹp của đạo Phật vào cuộc sống. Đồng thời, mong muốn các phật tử và nhân dân Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy những tinh hoa của đạo Phật, làm đẹp hơn cho văn hóa, truyền thống của Việt Nam và đóng góp vào việc xây dựng đất nước Việt Nam tươi đẹp, hòa bình, phát triển bền vững…

* Sáng cùng ngày, trong khuôn khổ Đại lễ Phật đản LHQ – Vesak 2019, tại Trung tâm Văn hóa Phật giáo Tam Chúc, xã Ba Sao, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, Ủy ban tổ chức Quốc tế Đại lễ Vesak LHQ 2019 đã tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế bằng tiếng Anh với chủ đề: “Cách tiếp cận của Phật giáo về sự lãnh đạo toàn cầu và trách nhiệm cùng chia sẻ vì xã hội bền vững”.

Chủ đề của hội thảo lần này được Ban tổ chức Đại lễ chia thành năm diễn đàn bằng tiếng Anh, gồm: Sự lãnh đạo bằng chánh niệm vì hòa bình bền vững; Cách tiếp cận của Phật giáo về gia đình hòa hợp, chăm sóc sức khỏe và xã hội bền vững; Cách tiếp cận của Phật giáo về giáo dục đạo đức toàn cầu; Phật giáo và cách mạng công nghiệp lần thứ tư; Cách tiếp cận của Phật giáo về tiêu thụ có trách nhiệm và phát triển bền vững. Theo đó, Ban Tổ chức đã nhận được sự quan tâm của nhiều nhà phật giáo học trên thế giới với 389 bài của các học giả quốc tế gửi về tham gia hội thảo. Đây là kỳ hội thảo quốc tế tại Vesak có khối lượng các nhà nghiên cứu tham gia lớn nhất từ trước tới nay, chất lượng của các bài tham luận được đánh giá cao. Hội thảo đã thu hút hơn 1.600 đại biểu khách quốc tế đến từ 115 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có các vị nguyên thủ quốc gia, các nhà lãnh đạo Phật giáo quốc tế, các giáo sư, tiến sĩ và đông đảo đại biểu, khách quý tham dự.

Tại các diễn đàn, với rất nhiều câu hỏi vấn đáp và phần thảo luận sôi nổi, Hội thảo quốc tế đã đi đến thống nhất một số giải pháp đối với “Cách tiếp cận của Phật giáo về sự lãnh đạo toàn cầu và trách nhiệm cùng chia sẻ vì xã hội bền vững”.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 14/5/2019:

Phẫu thuật các thùy giữa phổi phải cho bệnh nhi sơ sinh

TS, BS Nguyễn Việt Hoa, Trưởng khoa Phẫu thuật Nhi và trẻ sơ sinh Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, các bác sĩ vừa phẫu thuật nội soi lồng ngực cắt thùy giữa phổi phải cho một bệnh nhi sơ sinh Nguyễn Duy A do bệnh lý dị dạng đường dẫn khí phổi bẩm sinh.

Bệnh nhi được chẩn đoán sớm từ trước sinh. Sau sinh, bệnh nhi được theo dõi và làm chẩn đoán tại khoa Nhi, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Kết quả chụp X-quang ngực, cắt lớp vi tính có hình ảnh dị dạng nang tuyến phổi chiếm toàn bộ thùy giữa phổi phải, đè đẩy tim, khí quản sang bên đối diện. Trẻ đã được phẫu thuật cấp cứu vì khó thở, suy hô hấp cấp do tràn khí màng phổi. Sau phẫu thuật một tuần trẻ không còn khó thở, bú mẹ bình thường.

BS Hoa cho biết, dị dạng đường dẫn khí phổi bẩm sinh (trước đây gọi là dị dạng nang tuyến phổi bẩm sinh) là dị dạng hiếm gặp của đường hô hấp dưới, xảy ra từ giai đoạn trong bào thai và khá hiếm gặp ở trẻ nhỏ. Một phần của phổi thai nhi phát triển bất thường bao gồm nhiều nang to nhỏ khác nhau như chùm nho, chúng không có chức năng hô hấp như phổi bình thường và dễ bị nhiễm trùng tái phát.

Biểu hiện bệnh khá đa dạng, có thể suy hô hấp từ rất sớm ngay trong giai đoạn sơ sinh như khò khè, thở co kéo, tím tái… hoặc biểu hiện bệnh ở lứa tuổi muộn hơn giống với các bệnh lý hô hấp khác, viêm phổi tái đi tái lại nhiều lần hay với các dấu hiệu như suy hô hấp cấp, nhiễm trùng cấp.

Bệnh có thể phát hiện sớm từ trong bào thai bằng siêu âm chẩn đoán trước sinh. Tuy nhiên sau sinh cần làm thêm các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác như chụp X-quang lồng ngực, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ để xác định chính xác vị trí, kính thước, mức độ ảnh hưởng tới tim, mạch máu trong lồng ngực…

Điều trị phẫu thuật cắt bỏ nang là phương pháp điều trị chuẩn cho bệnh lý này. Phương pháp phẫu thuật thuật tùy thuộc vào kích thước, vị trí và số lượng tổn thương. Phẫu thuật nội soi có ưu điểm ít đau, hồi phục nhanh, thời gian nằm viện ngắn, tuy nhiên nó đòi hỏi điều kiện về gây mê hồi sức đảm bảo thông khí tốt và trình độ phẫu thuật viên vì thao tác khó khăn do phẫu trường hẹp.

TS, BS Nguyễn Việt Hoa khuyến cáo, với những trường hợp được chẩn đoán trước sinh, sau sinh trẻ cần được làm chẩn đoán xác định. Với những trường hợp không chẩn đoán trước sinh mà hay mắc viêm phổi tái đi tái lại nhiều lần hoặc có dấu hiệu suy hô hấp, nhiễm khuẩn cấp cần làm chẩn đoán loại trừ dị dạng đường dẫn khí phổi bẩm sinh. Nên đưa trẻ đến bệnh viện có chuyên khoa ngoại nhi với đủ các điều kiện trang thiết bị về chẩn đoán, gây mê hồi sức và phẫu thuật để tránh các biến chứng không mong muốn gây suy hô hấp cấp có thể dẫn tới tử vong.

Ngày 18-5, khoa Phẫu thuật Nhi và trẻ sơ sinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức sẽ tổ chức chương trình khám sàng lọc, tư vấn, siêu âm miễn phí dành cho trẻ em mọi lứa tuổi nhằm phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh hệ sinh dục, tiết niệu, các bệnh lý tiêu hóa và các khối u bẩm sinh; các dị tật tay chân, lồng ngực (thừa ngón, biến dạng chi, lõm xương ức…).

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 12/5/2019:

Khai mạc chương trình Nhận diện hàng Việt Nam Tự hào hàng Việt Nam

Tối 11-5, tại Nhà văn hóa Thanh niên TP Hồ Chí Minh, Bộ Công thương tổ chức khai mạc Chương trình Nhận diện hàng Việt Nam – Tự hào hàng Việt Nam 2019 và Lễ Chào mừng 10 năm thực hiện Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Phát biểu tại chương trình, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải nhận định, sau 10 năm thực hiện, Cuộc vận động hình thành nên một phong trào mạnh mẽ trong mọi tầng lớp nhân dân trên cả nước, tâm lý mua sắm, tiêu dùng hàng Việt đã có những bước chuyển biến tích cực. Người tiêu dùng đã nhìn nhận đúng hơn năng lực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam, cùng với lòng tự hào dân tộc đã tạo cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước sắp xếp, đổi mới, phát triển và cạnh tranh lành mạnh. Các doanh nghiệp Việt Nam đã nhận thức được tầm quan trọng sống còn về nâng cao chất lượng, cải tiến công nghệ và dây chuyền sản xuất, kinh doanh, bảo vệ thương hiệu và cách tiếp cận thị trường bài bản hơn.

Các hoạt động của ngành công thương đã khơi dậy được tiềm năng dồi dào về nguồn lực và năng lực kinh doanh, phân phối của mọi thành phần kinh tế. Từ chỗ vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, đến nay nhiều sản phẩm hàng hóa chinh phục được người tiêu dùng, trong đó nhiều sản phẩm trở thành niềm tự hào của người Việt Nam. Theo báo cáo của các Sở Công thương, tỷ lệ hàng Việt vẫn chiếm tỷ lệ cao trên thị trường nội địa, từ 80% đến trên 90% tại các các kênh phân phối hiện đại và từ 60% trở lên tại các kênh bán lẻ truyền thống. Ngoài ra, các hoạt động hưởng ứng Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” của ngành công thương đã phát huy được nguồn nội lực to lớn ở trong nước. Một số ngành sản xuất hàng Việt Nam có thế mạnh đã tăng tỷ lệ nội địa hóa và hàm lượng khoa học công nghệ trong sản phẩm.

Trong thời gian tới, Bộ Công thương sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị tăng cường thực hiện các nhiệm vụ được phân công theo Kế hoạch của Ban chỉ đạo Trung ương, Chỉ thị số 24/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Chương trình hành động hàng năm của Bộ. Theo đó, Bộ Công thương sẽ tiếp tục xây dựng các chương trình nghiên cứu và đào tạo hỗ trợ doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh và xây dựng thương hiệu; theo dõi sát diễn biến thị trường, đảm bảo lưu thông hàng hoá thông suốt, và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tổ chức các điểm bán hàng hóa thương hiệu Việt kết hợp với bán hàng bình ổn thị trường… nhằm lan tỏa, khích lệ người tiêu dùng và các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng Việt Nam tiếp tục hưởng ứng Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” ngày càng mạnh mẽ hơn.

Thay mặt Ủy Ban T.Ư MTTQ Việt Nam, Ban Chỉ đạo Cuộc vận động, đồng chí Trương Thị Ngọc Ánh, Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam đánh giá cao sự sáng tạo của Bộ Công thương trong xây dựng kế hoạch hàng năm và tổ chức Cuộc vận động. Các hoạt động này đã truyền tải đến người tiêu dùng những thông tin đầy đủ, chính xác hơn về hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ Việt Nam; từ đó thay đổi tâm lý, hành vi tiêu dùng theo hướng lành mạnh hơn. Đồng thời những hoạt động của ngành công thương tạo điêu kiện cho các doanh nghiệp trong nước sắp xếp, đổi mới, phát triển và cạnh tranh lành mạnh, bảo đảm việc làm cho người Việt Nam, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, ngăn chặn, hạn chế lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội.

Tại buổi lễ, các đại biểu đã thực hiện nghi thức nhấn nút khởi động các hoạt động Chào mừng 10 năm thực hiện Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 11/5/2019:

75 doanh nghiệp được tặng Giải thưởng Chất lượng quốc gia

Ngày 10-5, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định tặng Giải Vàng Chất lượng quốc gia và Giải thưởng Chất lượng quốc gia cho 75 doanh nghiệp (DN); trong đó, 22 DN được trao Giải Vàng, 53 DN được trao Giải thưởng Chất lượng quốc gia.

Giải thưởng Chất lượng quốc gia là hình thức tôn vinh, khen thưởng hằng năm ở cấp quốc gia của Thủ tướng Chính phủ cho các tổ chức, DN đạt thành tích xuất sắc về chất lượng trong sản xuất, kinh doanh và dịch vụ; nâng cao vị thế các sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ của Việt Nam, tăng khả năng cạnh tranh và hội nhập trên thị trường, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế – xã hội của đất nước. Trong 22 DN được trao Giải Vàng, có chín DN sản xuất lớn, tám DN sản xuất nhỏ và vừa, năm DN dịch vụ nhỏ và vừa. Trong 53 DN nhận Giải thưởng Chất lượng quốc gia, có 20 DN sản xuất lớn; 21 DN sản xuất nhỏ và vừa, một DN dịch vụ lớn; 11 DN dịch vụ nhỏ và vừa.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 8/5/2019:

Hải Phòng đón tàu công-ten-nơ 12 nghìn TEUs

Sáng 7-5, Cảng container quốc tế Hải Phòng (HICT) đã đón thành công tàu Wan Hai 805, đây là con tàu mẹ có sức chở 12.000 TEU, trọng tải 132.000 DWT của liên minh ba hãng tàu Wan Hai (Đài Loan, Trung Quốc), Cosco (Trung Quốc) và PIL (Singapore). Đây cũng là con tàu lớn nhất từ trước tới nay cập cảng biển Hải Phòng nói riêng và cảng biển khu vực phía bắc nói chung.

Tàu Wan Hai 805 có chiều dài 330m, được liên minh ba hãng tàu dùng khai thác thường xuyên tại cảng HICT trên tuyến dịch vụ xuyên Thái Bình Dương kết nối trực tiếp miền bắc Việt Nam với khu vực Bờ Tây Hoa Kỳ theo hải trình HICT – Nansha – Hồng Công (Trung Quốc) – Yantian – Long Beach – Oakland – Yantian. Tuyến dịch vụ mới này sẽ rút ngắn được thời gian vận chuyển từ 25 ngày xuống còn 19 ngày so phương án trung chuyển tại cảng nước ngoài như trước đây.

Sự kiện tiếp tục khẳng định năng lực tiếp nhận các tàu mẹ có trọng tải lớn và vị thế của cảng HICT trong lĩnh vực khai thác cảng container tại khu vực Hải Phòng, là dấu mốc cho việc phát triển dịch vụ vận chuyển container bằng đường biển xuyên đại dương trực tiếp từ cảng HICT nói riêng và khu vực miền bắc Việt Nam nói chung đến các cảng châu Mỹ và châu Âu mà không cần thông qua cảng trung chuyển nước ngoài. Việc triển khai tuyến mới này này làm thay đổi hoàn toàn bức tranh khai thác cảng và vận tải biển ở miền bắc Việt Nam, làm giảm đáng kể chi phí logistics, tăng năng lực cạnh tranh của Việt Nam và các doanh nghiệp, thúc đẩy thu hút đầu tư đặc biệt là đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Hiện, cảng HICT đang tiếp nhận sáu tuyến dịch vụ mỗi tuần, trong đó hai tuyến dịch vụ xuyên Thái Bình Dương, hai tuyến dịch vụ đi Ấn Độ và, hai tuyến dịch vụ đi các nước trong khu vực châu Á. Đồng thời, cảng HICT đang hướng tới việc đón thêm các tàu mẹ lớn trên tuyến xuyên Đại Dương và các tàu container tuyến nội Á để kết nối miền bắc Việt Nam với các châu lục và các tuyến vận tải thủy nội địa để kết nối ba miền trong cả nước, phấn đấu trở thành cảng nước sâu đầu mối lớn ở Việt Nam và trên thế giới.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 7/5/2019:

Tặng Bằng khen cho nam sinh cứu ba trẻ em đuối nước

Sáng 6-5, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Giáo dục chính trị và Công tác HSSV, Bùi Văn Linh trao Bằng khen của Bộ trưởng GD-ĐT cho Vũ Văn Hùng, học sinh lớp 9A, Trường THCS Phúc Thịnh, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa, vì đã có hành động dũng cảm cứu ba thiếu nhi khỏi đuối nước trên sông Chu.

Trước đó, vào 14 giờ chiều 7-4, Vũ Văn Hùng (15 tuổi) đang ở nhà tại làng Miềng, xã Phúc Thịnh thì nghe tiếng kêu cứu phía sông Chu vọng tới. Biết có người gặp nguy hiểm, Hùng vội chạy ra bờ sông, lội xuống nước tiếp cận, đẩy được ba thiếu nhi khỏi dòng xoáy, nước sâu, đưa lên bờ an toàn.

Đó là các em: Phạm Minh Quân (SN 2006, học lớp 7), Lê Quang Long và Nguyễn Văn Thành (cùng SN 2007, học lớp 6), cùng học Trường THCS Thọ Xương, huyện Thọ Xuân, địa phương giáp ranh với xã Phúc Thịnh, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa.

Trao bằng khen cho Vũ Văn Hùng, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Giáo dục chính trị và Công tác HSSV, Bùi Văn Linh chuyển lời của Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ biểu dương hành động dũng cảm của em; đồng thời, nhấn mạnh thế hệ trẻ cần học tập, noi theo, nhân thêm nhiều gương người tốt, việc làm tốt, xung kích vì sự sống, hạnh phúc của cộng đồng.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 5/5/2019:

PVN nộp ngân sách hơn 31 nghìn tỷ đồng

Ngày 4-5, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cho biết, tổng doanh thu trong bốn tháng toàn Tập đoàn đạt 225,6 nghìn tỷ đồng, vượt 9,5% kế hoạch và bằng 36,9% kế hoạch năm; nộp ngân sách đạt 31,4 nghìn tỷ đồng, vượt 8,6% và bằng 35,9% kế hoạch năm. Ngoài ra, Hội đồng sáng kiến PVN cũng xem xét, công nhận 28 sáng kiến cấp tập đoàn năm 2018; các sáng kiến này có số tiền làm lợi trong năm đầu tiên áp dụng tại đơn vị từ năm tỷ đồng trở lên hoặc mang lại lợi ích xã hội lớn, có tác động và phạm vi ảnh hưởng rộng trong toàn ngành và cả nước.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 5/5/2019:

Tập trung cứu chữa cháu bé bị tổn thương nghiêm trọng

Ngày 4-5, PGS, TS Nguyễn Hồng Hà, Trưởng khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức) cho biết: Sau bốn ngày nhập viện mổ cấp cứu, cháu bé N.V.Th. (12 tuổi, xã Thọ Lộc, Thọ Xuân, Thanh Hóa) bị chó cắn gây nhiều tổn thương nghiêm trọng (mất toàn bộ da vùng đỉnh đầu, mất hai tai, vỡ xương nền sọ và nhiều vết thương khác trên cơ thể) đã tỉnh táo. Tuy nhiên, các bác sĩ vẫn đang theo dõi sát tình trạng sọ não, ổ bụng cho bệnh nhi; đồng thời tiếp tục chăm sóc những phần da đã vá, vùng sọ não và có kế hoạch tái tạo da đầu, tái tạo vành tai cho cháu bé trong thời gian từ 3 đến 6 tháng tới. Với phần tai bị mất, các bác sĩ có thể áp dụng kỹ thuật mới đó là sử dụng khung sụn tai nhân tạo thay cho sụn sườn tự thân. Đây là một chất liệu trơ, xốp như san hô, khả năng tương thích rất cao với cơ thể có thể mọc vào bên trong và bám chắc vào khung sụn.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 4/5/2019:

Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 3,5 tỷ USD

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản tháng 4-2019 đạt 3,5 tỷ USD; trong đó, nông sản chính ước đạt 1,5 tỷ USD, lâm sản chính ước đạt 875 triệu USD, thủy sản ước đạt 694 triệu USD, sản phẩm chăn nuôi ước đạt 46 triệu USD. Như vậy, lũy kế bốn tháng đầu năm 2019, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 12,4 tỷ USD, tương đương so cùng kỳ năm ngoái; trong đó, kim ngạch xuất khẩu nhóm các mặt hàng nông sản chính đạt 5,2 tỷ USD, giảm 5,6% so cùng kỳ.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 9/5/2019:

Bệnh viện K có thêm cơ sở khám, chữa bệnh

Ngày 8-5, Bệnh viện K đã chính thức đưa cơ sở 9A- 9B Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Hà Nội vào hoạt động. Ngay buổi đầu tiên, cơ sở đã đón tiếp rất nhiều người dân đến khám chữa bệnh.

Theo GS,TS Trần Văn Thuấn, Giám đốc Bệnh viện K, trong nhiệm vụ phòng và chống ung thư, cơ sở 9A-9B Phan Chu Trinh ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và khám và điều trị các bệnh ung bướu, khám sàng lọc phát hiện sớm các bệnh ung bướu cho tất cả người dân trong cả nước và quốc tế, các cơ quan, đoàn thể.

Cơ sở 9A-9B Phan Chu Trinh đi vào hoạt động đánh dấu một bước phát triển mới của bệnh viện; với đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng có trình độ chuyên môn cao, tay nghề giỏi, tận tâm và chuyên nghiệp, Bệnh viện K sẽ là địa chỉ tin cậy, chuyên khám, tầm soát phát hiện sớm, tư vấn và điều trị toàn diện bệnh lý ung bướu, mang đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt cho người bệnh.

Đáng chú ý tại cơ sở 9A-9B Phan Chu Trinh nhận đặt lịch khám dịch vụ online để người bệnh có thể chủ động giờ khám bệnh của mình.

Tiền thân của Bệnh viện K là Viện Curie Đông Dương được ra đời vào ngày 19-10-1923 tại Hà Nội. Ngày 17-7-1969, Bộ trưởng Y tế ra quyết định số 711/QĐ-BYT thành lập Bệnh viện K. Gần 100 năm đặt nền móng cho ngành ung thư Việt Nam, 50 năm xây dựng và phát triển, Bệnh viện K luôn giữ vai trò là cơ sở chuyên khoa đầu ngành cả nước trong phòng chống và điều trị ung thư, bảo đảm công tác chẩn đoán, điều trị và nghiên cứu trong lĩnh vực ung thư. Bên cạnh đó, Bệnh viện còn góp phần cùng các đồng nghiệp xây dựng hình thành mạng lưới phòng chống ung thư quốc gia.

Hiện nay ung thư đang là vấn đề lớn của xã hội, theo thống kê GLOBOCAN 2018, trên toàn cầu có khoảng 14,1 triệu ca ung thư mới mắc hằng năm và có khoảng 8,2 triệu người tử vong mỗi năm vì căn bệnh này; trong đó có tới 2/3 ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Tại Việt Nam, năm 2018 có khoảng 165 nghìn ca ung thư mới mắc, gần 115 nghìn trường hợp chết và hơn 300 nghìn người bệnh đang phải chiến đấu với ung thư.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 9/5/2019:

Tuyên dương học sinh đoạt giải tại kỳ thi Ô-lim-pích Vật lý châu Á

Chiều ngày 14/5, tại Trường THPT chuyên Quốc học Huế Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thừa Thiên – Huế tổ chức tuyên dương em Lê Công Minh Hiếu, học sinh lớp 11 đoạt Huy chương đồng tại kỳ thi Ô-lim-pích Vật lý châu Á năm 2019. Tại buổi lễ, lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo biểu dương và chúc mừng em Lê Công Minh Hiếu đã nỗ lực trong quá trình chinh phục tri thức; biểu dương các giáo viên dạy đọi tuyển môn Vật lý đã tâm huyết truyền lửa, góp phần làm nên thành tích. Dịp này, Trường THPT chuyên Quốc học Huế và hội phụ huynh tặng em Hiếu 10 triệu đồng.

Bế mạc Festival biển Nha Trang – Khánh Hòa

Tối 14/5, tại thành phố Nha Trang đã diễn ra lễ bế mạc Festival biển Nha Trang – Khánh Hòa lần thứ chín, năm 2019 với chương trình biểu diễn ca nhạc, nghệ thuật hấp dẫn mang chủ đề “Nha Trang – Nơi gặp gỡ của những huyền thoại”

Trong bốn ngày lễ hội đã diễn ra gần 60 chương trình, hoạt động văn hóa nghệ thuật, thể dục – thể thao, kinh tế – du lịch, vui chơi giải trí_ Festival biển Nha Trang – Khánh Hòa thu hút đông đảo người dân và du khách tham dự. Theo Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa, đã có hơn 143 nghìn lượt du khách trong nước và quốc tế đến Nha Trang, Khánh Hòa lưu trú, vui chơi, nghỉ dưỡng, tăng 22% so với mùa Festival năm 2017. Việc huy động hơn 20 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa cho các hoạt động cũng là sự thành công của Festival biển năm nay. Nhân dịp này, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã trao 10 bằng xác lập kỷ lục Việ tNam cho các cá nhân, tổ chức ở Khánh Hòa.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 14/5/2019:

117 hoạt động tại Chương trình đối tác Thái Bình Dương

Nằm trong khuôn khổ hoạt động của Chương trình đối tác Thái Bình Dương năm 2019 (PP19) đang diễn ra tại tỉnh Phú Yên, sáng 13-5, các bác sĩ, chuyên gia y tế của Mỹ cùng hơn 120 cán bộ, giảng viên, sinh viên, nhân viên của Trường Cao đẳng Y tế Phú Yên đã tham gia chương trình hiến máu tình nguyện.

Kết quả, có 120 đơn vị máu được tiếp nhận, bàn giao cho Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Yên lưu trữ và phục vụ điều trị cho người bệnh.

PP19 là hoạt động được tổ chức nhằm đối phó với một trong số các thảm họa thiên nhiên, với sự tham gia của các chuyên gia quân đội Mỹ, chuyên gia của các nước: Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc, Vương quốc Anh, Thái-lan.

PP19 được tổ chức ở tỉnh Phú Yên từ ngày 6 đến 18-5 với 117 hoạt động, như: khám, chữa bệnh cho người dân; trao đổi chuyên môn về y tế; xây mới, sửa chữa trường học và bệnh viện; tham gia giao lưu cộng đồng và tổ chức hội thảo về công tác ứng phó thiên tai…

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 13/5/2019:

10 nhà khoa học được trao tặng Giải thưởng Trần Đại Nghĩa

Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ (KH và CN) Việt Nam ngày 9-5 đã phê duyệt Quyết định tặng Giải thưởng Trần Ðại Nghĩa cho 10 nhà khoa học là tác giả bốn công trình xuất sắc.

Theo đó, GS, TS Lê Trần Bình, PGS, TS Ðinh Duy Kháng (Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam) và TS Trần Xuân Hạnh (Công ty Cổ phần Vật tư thuốc thú y Trung ương) được tặng giải với công trình “Nghiên cứu xây dựng quy trình công nghệ sản xuất vắc-xin cúm gia cầm subtype A/H5N1 ở Việt Nam”.

TS Nguyễn Văn Thao (Trung tâm Phát triển công nghệ cao, Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam), PGS, TS Ðoàn Ðình Phương (Viện Khoa học Vật liệu, Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam) và TS Lê Văn Thụ (Cục Trang bị và Kho vận, Bộ Công an) được tặng giải với công trình “Nghiên cứu tổ hợp vật liệu đặc chủng phục vụ chế tạo bộ hỗ trợ chiến đấu cho người lính và lõi đạn xuyên động năng 85 mm”.

PGS, TS Trịnh Văn Tuyên, kỹ sư chính Mai Trọng Chính (Viện Công nghệ Môi trường, Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam), PGS, TS Nguyễn Thế Ðồng (Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường) được tặng giải với công trình “Nghiên cứu và phát triển công nghệ xử lý chất thải nguy hại công nghiệp và y tế”.

GS, TS Nguyễn Thị Lang (Viện Nghiên cứu nông nghiệp công nghệ cao đồng bằng sông Cửu Long) được tặng giải với công trình: “Nghiên cứu chọn tạo giống lúa phục vụ đồng bằng sông Cửu Long”.

Lễ trao Giải thưởng Trần Ðại Nghĩa dự kiến được tổ chức ngày 17-5.

Tám học sinh đoạt giải Ô-lim-pích Vật lý châu Á

Ngày 12-5, Cục Quản lý chất lượng (Bộ Giáo dục và Ðào tạo) cho biết: cả tám học sinh Việt Nam tham gia Ô-lim-pích Vật lý châu Á lần thứ 20 năm 2019 đều đoạt giải. Trong đó, có hai Huy chương Bạc, năm Huy chương Ðồng và một Bằng khen.

Hai học sinh giành Huy chương Bạc là: Trịnh Duy Hiếu, học sinh lớp 12, Trường THPT chuyên Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang; Nguyễn Xuân Ưng, học sinh lớp 12, Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên, Ðại học Quốc gia Hà Nội.

Ô-lim-pích Vật lý châu Á năm 2019 diễn ra từ ngày 5 đến 13-5 tại Ô-xtrây-li-a với sự tham gia của 165 thí sinh đến từ 22 quốc gia và vùng lãnh thổ; tổng cộng có 87 thí sinh đoạt giải. Xét thành tích của các đoàn qua số Huy chương Vàng và Huy chương Bạc, đội tuyển Việt Nam xếp thứ năm, sau Trung Quốc, Nga, I-xra-en và Ðài Loan (Trung Quốc).

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 11/5/2019:

Đón nhận danh hiệu Di tích quốc gia đặc biệt cuối đường Trường Sơn

Tối 15-5, tại Quảng trường Trung tâm huyện A Lưới, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) và UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế phối hợp tổ chức Lễ tổng kết, Bế mạc Liên hoan Tuyên truyền lưu động Kỷ niệm 60 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh và truyền thống Bộ đội Trường Sơn và đón nhận Bằng xếp hạng Di tích cấp Quốc gia đặc biệt “Đường Trường Sơn – Đường Hồ Chí Minh”.

“Đường Trường Sơn – Đường Hồ Chí Minh” là Di tích cấp Quốc gia đặc biệt

Xuất phát từ yêu cầu tăng viện cho miền Nam đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, ngày 19-5-1959, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định mở tuyến vận tải chi viện chiến lược “Đường Trường Sơn – Đường Hồ Chi Minh”. Đây là một quyết định lịch sử, thể hiện quyết tâm và ý chỉ sắt đá của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta “Xẻ dọc Truờng Sơn đi cứu nước”, “Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”.

Suốt 16 năm (1959-1975), bộ đội Trường Sơn cùng quân, dân các chiến trường từng bước xây dựng Trường Sơn thành một mạng lưới giao thông liên hoàn, vững chắc xuyên qua lãnh thổ ba nước Việt Nam, Campuchia và Lào với năm trục đường dọc, 21 trục đường ngang, 20.000km đường ô-tô, 3.000km đường gùi thồ hàng bằng xe đạp, voi, ngựa và người, 500km đường sông, 1.445km đường ống xăng dầu.

Trong đó, “Đường Trường Sơn – Đường Hồ Chí Minh” đoạn qua tỉnh Thừa Thiên – Huế nằm trong hệ thống Di tích Quốc gia đặc biệt được xếp hạng lần này gồm: Ngã ba đầu đường 72 – đường 14B và địa điểm Bốt Đỏ, thuộc các xã Phú Vinh, Hồng Thượng và Sơn Thủy (huyện A Lưới); ngã ba đầu đường 73 – đường 14B thuộc xã Hương Lâm, huyện A Lưới (Thừa Thiên – Huế)… Đây là niềm tự hào của nhân dân cả nước nói chung, nhân dân Thừa Thiên-Huế nói riêng nhằm góp phần giáo dục truyền thống yêu nước đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước cho các thế hệ mai sau.

Tại lễ đón nhận, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Thứ trưởng VH-TT-DL Trịnh Thị Thủy trao Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt “Đường Trường Sơn – Đường Hồ Chí Minh” cho tỉnh Thừa Thiên – Huế. Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt này cũng được trao cho tỉnh có đường Hồ Chí Minh đi qua (Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam, Kon Tum, Bình Phước). Tại Thừa Thiên – Huế, huyện miền núi A Lưới là địa phương có đường Hồ Chí Minh đi qua.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 6/5/2019:

Chương trình nghệ thuật “Điện Biên – Điểm hẹn hòa bình”

Điện Biên – Điểm hẹn hòa bình” là chủ đề chương trình văn nghệ đặc biệt, chào mừng kỷ niệm 65 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, do Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Điện Biên phối hợp Đài Truyền hình Việt Nam, tổ chức, tối ngày 5-5 tại Quảng trường 7-5, thành phố Điện Biên Phủ.

Tham dự chương trình có đồng chí Tòng Thị Phóng, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội; đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương. Về phía tỉnh Điện Biên có đồng chí Trần Văn Sơn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh; các đồng chí lãnh đạo HĐND, UBND tỉnh qua các thời kỳ; hàng trăm cựu chiến binh là chiến sĩ Điện Biên đã từng tham gia trận đánh 56 ngày đêm.

“Điện Biên – Điểm hẹn hòa bình” gồm ba nội dung: “Điểm hẹn tháng 5”, “Điểm hẹn lịch sử” và “Điểm hẹn hòa bình” giúp khán giả nhìn lại những dấu mốc của 65 năm trước tại Điện Biên Phủ, thông qua sự kết hợp giữa những trải nghiệm hiện tại và hồi tưởng quá khứ, giữa nghệ thuật và phân tích. Chương trình để lại nhiều cung bậc cảm xúc, ấn tượng trong lòng người xem là nhân dân Điện Biên, đặc biệt là chiến sĩ Điện Biên năm xưa.

Lần đầu tiên, chương trình tạo ra một điểm hẹn lịch sử, để các nhân chứng Việt Nam và Pháp cùng hẹn gặp tại Điện Biên, tìm lại nhau qua ký ức, kết nối với nhau bằng những trải nghiệm của hiện tại. Những câu chuyện trong chương trình còn có sự đồng hành của thế hệ con cháu, những người chưa từng đi qua cuộc chiến. Thông qua cuộc hẹn “Điện Biên – Điểm hẹn hòa bình”, dòng mạch lịch sử được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ sau bằng tình yêu và sự thấu hiểu về những giá trị của dân tộc và hòa bình.

Hòa vào dòng người theo dõi chương trình từ đầu đến khi kết thúc, bà Hoàng Thị Nhung, ở thành phố Điện Biên Phủ vô cùng xúc động. Bà Nhung chia sẻ: Lần đầu tôi được xem một chương trình xúc động, ý nghĩa như thế này. Qua chương trình, tôi hiểu hơn về giá trị của hòa bình; cống hiến, hy sinh của lớp cha anh.

Còn với hàng trăm học sinh các dân tộc Trường Phổ thông dân tộc Nội trú tỉnh Điện Biên thì chương trình nghệ thuật “Điện Biên – Điểm hẹn hòa bình” hôm nay đem đến cho các em bài học sinh động nhất về lịch sử. Được chứng kiến trận chiến 56 ngày đêm qua các thước phim tư liệu, được nghe lời kể từ chiến sĩ Điện Biên là những người đã trực tiếp tham gia các trận đánh và được nghe lời tâm sự của cựu binh Pháp tham gia trận chiến, thế hệ học sinh các dân tộc Điện Biên hôm nay đã thấm thía hơn ý nghĩa của chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử cũng như giá trị của hòa bình, tự do.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 4/5/2019:

Đường sắt chạy thêm hàng trăm chuyến tàu trong dịp hè

Ngày 3-5, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) cho biết, trong dịp hè tới, VNR sẽ chạy thêm hơn 20 mác tàu với hàng trăm chuyến tàu đi các tuyến. Theo đó, tuyến Sài Gòn – Hà Nội chạy thêm hai mác tàu SE11, SE12; Sài Gòn – Nha Trang hai mác SNT3, SNT4; Sài Gòn – Quảng Ngãi (SE25, SE26),… Tuyến Hà Nội – Đà Nẵng và ngược lại thêm hai mác SE17, SE18 hằng ngày với khoảng 162 chuyến; Hà Nội – Đồng Hới bốn mác (220 chuyến); Hà Nội – Vinh bốn mác (198 chuyến).

Các tuyến Hà Nội đi Lào Cai, Hải Phòng, Đồng Đăng, Quán Triều,… chạy thường xuyên 10 đôi/ngày, sẽ nối thêm toa xe nếu nhu cầu tăng. VNR tiếp tục áp dụng giảm giá cho các đối tượng chính sách xã hội, sinh viên, đoàn viên công đoàn, các đơn vị lữ hành. Hành khách mua vé tập thể từ 20 người trở lên được giảm từ 3 đến 7% giá vé.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 3/5/2019:

Khám, chữa bệnh cho gần 274 nghìn người trong năm ngày nghỉ lễ

Theo thống kê từ báo cáo của 40 sở y tế và một số bệnh viện tuyến trung ương cho thấy, trong năm ngày nghỉ lễ (từ 27-4 đến 1-5) có gần 274 nghìn người đến khám, chữa bệnh, cấp cứu, trong đó cấp cứu tai nạn giao thông cho 9.798 trường hợp.

Các cơ sở y tế xử lý và cho về trong ngày là 3.417 trường hợp, số còn lại phải nhập viện theo dõi, điều trị nội trú hoặc chuyển lên tuyến trên. Cũng trong năm ngày nghỉ lễ, các cơ sở y tế đã mổ đẻ, đỡ đẻ chào đón 5.413 trẻ sơ sinh.

Khoa Cấp cứu A9 (Bệnh viện Bạch Mai) trung bình mỗi ngày tiếp nhận cấp cứu 150 người bệnh, tuy không tăng so với ngày thường, nhưng có tới 50% số ca chuyển tuyến. Các trường hợp cấp cứu chủ yếu bị các bệnh lý: tim mạch, huyết áp, hô hấp, tai biến mạch máu não, sốc nhiễm khuẩn, đột quỵ, xuất huyết tiêu hóa do liên quan đến rượu, suy gan thận cấp…

Ðáng chú ý, số ca đột quỵ nhiều hơn ở người cao tuổi mắc bệnh lý mãn tính do ảnh hưởng thời tiết, các bác sĩ đã cứu sống kịp thời để làm kỹ thuật tiêu huyết khối, hạn chế để lại di chứng. Số lượng cấp cứu tương tự cũng được ghi nhận ở Bệnh viện Hữu nghị Việt Ðức. Trong số 150 bệnh nhân cấp cứu mỗi ngày thì có tới 120 người cấp cứu do tai nạn, trong đó tai nạn giao thông chiếm khoảng 60%. Ðáng chú ý, khá nhiều người cấp cứu có nồng độ cồn trong máu cao, gây khó khăn cho việc cấp cứu vì mức độ tổn thương tăng lên và việc hồi sức cấp cứu khó hơn.

* Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia cho biết, trong năm ngày nghỉ lễ vừa qua (từ ngày 27-4 đến 1-5), cả nước xảy ra 137 vụ tai nạn giao thông (TNGT), khiến 96 người chết và 96 người bị thương. Trong đó, đường bộ xảy ra 135 vụ, làm chết 94 người, bị thương 96 người; đường sắt xảy ra hai vụ, làm chết hai người. Trong kỳ nghỉ lễ vừa qua, không để xảy ra TNGT đặc biệt nghiêm trọng, không xảy ra tai nạn đường thủy nội địa và hàng hải. Lực lượng CSGT đường bộ cả nước đã xử lý gần 12 nghìn trường hợp vi phạm, phạt tiền 15,262 tỷ đồng; tạm giữ 138 ô-tô, 2.288 mô-tô và gần 2.300 giấy tờ các loại. Trong dịp nghỉ lễ, Ủy ban ATGT quốc gia đã nhận hơn 50 tin nhắn và cuộc gọi của người dân (giảm so kỳ nghỉ lễ năm trước), qua đường dây nóng, lực lượng CSGT liên tiếp bắt giữ, xử phạt nhiều xe nhồi nhét khách,…

Ủy ban ATGT quốc gia đánh giá, trong năm ngày nghỉ lễ vừa qua, các bộ, ngành, địa phương đã thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, cho nên mặc dù nhu cầu giao thông tăng đột biến, song tình hình trật tự ATGT vẫn được bảo đảm, cơ bản đáp ứng việc đi lại của người dân. Tuy nhiên, TNGT trong dịp nghỉ lễ vẫn còn cao, nhiều vụ do lái xe say xỉn; vi phạm về tốc độ, chuyển hướng không báo hiệu,… Ngoài ra, còn hạn chế về hiệu lực chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực thi bảo đảm trật tự ATGT ngoài đô thị,… Tại khu vực cửa ngõ Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, trong ngày đầu và ngày cuối kỳ nghỉ lễ, còn xảy ra ùn tắc nghiêm trọng kéo dài,…

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 15/5/2019:

Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật đồng chí Nguyễn Bá Cảnh, Thành ủy viên, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Dân vận Thành ủy Đà Nẵng

Ngày 14-5-2019, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Ban Bí thư họp xem xét, thi hành kỷ luật đồng chí Nguyễn Bá Cảnh, Thành ủy viên, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Dân vận Thành ủy Đà Nẵng. Sau khi xem xét đề nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương tại Tờ trình số 193-TTr/UBKTTW, ngày 6-5-2019, Ban Bí thư nhận thấy:

Trong thời gian giữ các cương vị Thành ủy viên, Bí thư Thành đoàn Đà Nẵng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Dân vận Thành ủy Đà Nẵng, đồng chí Nguyễn Bá Cảnh đã sống chung với người khác như vợ chồng và có con riêng khi đang có vợ trong thời gian hôn nhân hợp pháp, vi phạm phẩm chất đạo đức, lối sống; vi phạm Luật Hôn nhân và gia đình, Quy định số 47-QĐ/TW, ngày 1-11-2011 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về những điều đảng viên không được làm, Quy định số 101-QĐ/TW, ngày 7-6-2012 của Ban Bí thư và Quy định số 5946-QĐ/TU, ngày 13-9-2012 của Thành ủy Đà Nẵng về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt, người đứng đầu các cấp. Trong quá trình kiểm điểm, đồng chí Nguyễn Bá Cảnh đã nhận thức rõ sai phạm, khuyết điểm của bản thân, và nhận hình thức kỷ luật. Các cơ quan chức năng đã tiến hành xem xét tính chất, mức độ vi phạm, khuyết điểm của đồng chí Nguyễn Bá Cảnh là nghiêm trọng, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, cơ quan công tác và cá nhân đồng chí, cần phải áp dụng hình thức kỷ luật nghiêm minh theo quy định của Đảng.

Căn cứ Quy định số 102-QĐ/TW, ngày 15-12-2017 của Bộ Chính trị về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm. Xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm và quá trình công tác của đồng chí Nguyễn Bá Cảnh, Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật đồng chí Nguyễn Bá Cảnh bằng hình thức cách tất cả các chức vụ trong Đảng.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 15/5/2019:

Bắt tạm giam Tổng Giám đốc Công ty Nhật Cường cùng đồng phạm

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã tiến hành khám xét khẩn cấp đối với chín địa điểm liên quan đến Công ty Nhật Cường; thu giữ hàng ngàn điện thoại di động, Ipad, phụ kiện điện tử các loại… và các tài liệu liên quan.

Ngày 14-5, Bộ Công an cho biết, căn cứ kết quả điều tra và tài liệu chứng cứ thu thập được, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đã triệt phá đường dây tội phạm có tổ chức do Bùi Quang Huy, SN 1974, trú tại số 151 đường Thụy Khuê, quận Tây Hồ, TP Hà Nội, chủ mưu, cầm đầu. Bùi Quang Huy là Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại và Dịch vụ Kỹ thuật Nhật Cường (gọi tắt là Công ty Nhật Cường).

Bước đầu, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an xác định, Bùi Quang Huy và một số đối tượng đã thực hiện hành vi phạm tội buôn lậu có tổ chức, xuyên quốc gia; đã lập, sử dụng hai hệ thống sổ sách kế toán tài chính, để ngoài sổ sách hàng nghìn tỷ đồng doanh thu.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án số 27/C03-P14 về tội “Buôn lậu” theo Điều 188 Bộ luật Hình sự năm 2015 và tội “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 221 Bộ luật Hình sự năm 2015, xảy ra tại Công ty Nhật Cường.

Đồng thời, ra Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt tạm giam, Lệnh khám xét đối với Bùi Quang Huy, Tổng Giám đốc Công ty Nhật Cường và tám đồng phạm về tội “Buôn lậu” quy định tại Khoản 4 Điều 188 Bộ luật Hình sự năm 2015 và tội “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” quy định tại Khoản 3 Điều 221 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã phê chuẩn các Quyết định và Lệnh nêu trên. Cùng ngày, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã thi hành Lệnh bắt bị can để tạm giam, khám xét đối với các bị can theo đúng quy định của pháp luật.

Hiện, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đang tập trung điều tra mở rộng vụ án, áp dụng các biện pháp theo luật định để làm rõ tính chất, vai trò, hành vi phạm tội của các bị can và đối tượng có liên quan; xác minh để thu hồi, kê biên triệt để tài sản cho Nhà nước.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 11/5/2019:

11 năm tù cho hai đối tượng rải truyền đơn chống phá Nhà nước

Ngày 10-5, Tòa án nhân dân tỉnh Ðồng Nai xét xử sơ thẩm và tuyên phạt hai bị cáo: Vũ Thị Dung (SN 1965, xã Phú Thanh, huyện Tân Phú) sáu năm tù; Nguyễn Thị Ngọc Sương (SN 1968, xã Phú Tân, huyện Ðịnh Quán), 5 năm tù về tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu vật phẩm nhằm chống phá Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Theo cáo trạng, từ tháng 8 đến tháng 10-2018, Dung và Sương, sử dụng nhiều tài khoản Facebook thường xuyên truy cập vào các trang mạng xã hội tương tác với các tài khoản Facebook “Tân Thái”, “Benny Trương” để xem, nghe các nội dung video, bài viết có nội dung chống phá Nhà nước, kích động kêu gọi biểu tình chống Dự án Luật Ðặc khu, Luật An ninh mạng, phản đối Trung Quốc, kích động kêu gọi người dân xuống đường biểu tình vào ngày 13-10-2018.

Sau đó, Dung đã tham gia viết tờ rơi, truyền đơn, rồi bàn bạc với Sương mang 117 tờ rơi, trong đó có 103 tờ có ghi khẩu hiệu, nội dung xuyên tạc, kích động biểu tình đi rải ở nhiều địa điểm khác nhau trên địa bàn huyện Ðịnh Quán.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 9/5/2019:

Hội Nhà báo Việt Nam xóa tên hội viên Lê Hoàng Anh Tuấn

Chiều 8-5, Hội Nhà báo Việt Nam cho biết: Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi ngày 8-5-2019 ký Quyết định số 36/QĐ-HNBVN về việc xóa tên hội viên Lê Hoàng Anh Tuấn khỏi danh sách hội viên Hội Nhà báo Việt Nam.

Liên quan việc xác minh tư cách hội viên Hội Nhà báo Việt Nam đối với ông Lê Hoàng Anh Tuấn, Hội Nhà báo Việt Nam cho biết thêm: Ngày 2-1-2019, Hội Nhà báo Việt Nam nhận được Công văn số 15-CV/HNBKBC đề nghị kết nạp hội viên của Chi hội Nhà báo Khoa Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Ban Công tác Hội đã có tờ trình Thường trực Thường vụ ra Quyết định số 26/QĐ-HNBVN ngày 4-3-2019 công nhận hội viên Hội Nhà báo Việt Nam đối với ông Lê Hoàng Anh Tuấn.

Tiếp đó, ngày 6-5-2019, Hội Nhà báo Việt Nam nhận được Công văn số 69-CV/CHNBKBC của Chi hội Nhà báo Khoa Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền đề nghị xóa tên hội viên Lê Hoàng Anh Tuấn. Biên bản cuộc họp ngày 6-5-2019 của Chi hội nêu rõ: Ông Lê Hoàng Anh Tuấn là giảng viên thỉnh giảng của Viện Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, không đủ tiêu chuẩn hội viên Hội Nhà báo Việt Nam; đề nghị Hội Nhà báo Việt Nam xóa tên hội viên đối với ông này.

Sau khi xem xét đề nghị nêu trên, căn cứ khoản 1, khoản 2, Điều 9, Điều lệ Hội Nhà báo Việt Nam, Ban Công tác Hội, Ban Kiểm tra có tờ trình đề nghị Thường trực Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam ra Quyết định xóa tên hội viên Lê Hoàng Anh Tuấn khỏi Danh sách hội viên Hội Nhà báo Việt Nam.

Thay đổi tội danh trong vụ án VN Pharma

Theo Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, đơn vị này vừa hoàn tất việc điều tra vụ án buôn bán thuốc chữa trị ung thư giả xảy ra tại Công ty cổ phần VN Pharma theo yêu cầu của Tòa án nhân dân cấp cao tại TP Hồ Chí Minh từ tháng 10-2017.

Theo đó, Công ty cổ phần VN Pharma thành lập tháng 10-2011 do Nguyễn Minh Hùng làm Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc. Năm 2012, Hùng nhận đã bàn với Võ Mạnh Cường nhập khẩu loại thuốc chữa ung thư là H-Capita 500 mg về Việt Nam. Do thiếu giấy tờ theo quy định, Hùng đã chỉ đạo nhân viên làm giả các giấy tờ. Lô thuốc H-Capita 500 mg là thuốc không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không được dùng làm thuốc chữa bệnh cho người. Sau khi chín đối tượng bị tuyên án tội buôn lậu, làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức, dư luận xã hội cho rằng, hành vi của các đối tượng là buôn bán thuốc chữa bệnh giả chứ không phải hành vi buôn lậu. Tháng 10-2017, toàn bộ bản án sơ thẩm được Tòa án nhân dân cấp cao tại TP Hồ Chí Minh tuyên hủy để điều tra lại.

Quá trình điều tra lại, cơ quan chức năng khởi tố thêm ba bị can, nâng tổng số bị can trong vụ án lên 12 về tội Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh theo khoản 2 điều 157 Bộ luật Hình sự năm 1999.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 8/5/2019:

Buộc thôi học đại học 82 thí sinh được nâng điểm thi THPT quốc gia

Theo Bộ Giá dục và Đào tạo (GD và ĐT), liên quan đến sai phạm trong kỳ thi THPT quốc gia tại tỉnh Hà Giang, Sơn La và Hòa Bình, có tổng cộng 222 thí sinh được nâng điểm (một thí sinh năm 2017 và 221 thí sinh năm 2018). Trong đó, có 133 thí sinh đăng ký xét tuyển và nhập học các trường đại học, cao đẳng. Đến đàu tháng 5/2019, có 82 thí sinh của tỉnh Sơn La và tỉnh Hòa Bình nhập học ở 26 cơ sở giáo dục đại học trên cả nước bị buộc thôi học. Còn lại 51 thí sinh (39 thí sinh của Hà Giang, 12 thí sinh của tỉnh Sơn La và tỉnh Hòa Bình) đang được các trường tiếp tục cho học. Quan điểm của Bộ GD và ĐT là xử lý nghiêm, xem xét buộc thôi học những thí sinh gian lận thi cử. Vì vậy, khi có kết luận của cơ quan điều tra, trong số các thí sinh vẫn đang học đại học, cao đẳng nói trên, nếu có tham gia vào quá trình gian lận sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Bộ GD và ĐT đề nghị các địa phương cùng với việc xem xét, xử lý nghiêm những cán bộ công chức, viên chức và phụ huynh có hành vi gian lận điểm thi cho con em mình cần cương quyết đưa ra khỏi ngành giáo dục những cán bộ, giáo viên có sai phạm

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 6/5/2019:

Thông cáo Báo chí Kỳ hợp 35 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương

Từ ngày 24 đến 26-4-2019, tại Hà Nội, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương đã họp kỳ 35. Đồng chí Trần Cẩm Tú, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì kỳ họp.

Tại kỳ họp này, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương đã xem xét, kết luận một số nội dung sau:

1. Về kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban cán sự đảng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT)

– Ban cán sự đảng (BCSĐ) Bộ GTVT đã vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, để xảy ra nhiều vi phạm, khuyết điểm trong thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại một số doanh nghiệp thuộc Bộ GTVT.

– Nguyên Bí thư BCSĐ, nguyên Bộ trưởng Đinh La Thăng (đã bị khai trừ ra khỏi Đảng và đang chấp hành hình phạt tù) chịu trách nhiệm chính và trách nhiệm người đứng đầu về những vi phạm, khuyết điểm của BCSĐ và Bộ GTVT. Cá nhân ông Đinh La Thăng vi phạm rất nghiêm trọng nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc và trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được phân công.

– Các Ủy viên BCSĐ, Thứ trưởng gồm: Đồng chí Nguyễn Hồng Trường, đồng chí Nguyễn Văn Công, đồng chí Nguyễn Ngọc Đông và đồng chí Nguyễn Nhật cùng chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm của BCSĐ và trách nhiệm cá nhân trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được phân công.

– Đồng chí Vũ Văn Ninh, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ có vi phạm, khuyết điểm trong việc quyết định chủ trương thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại một số doanh nghiệp thuộc Bộ GTVT.

– Đồng chí Phạm Viết Muôn, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ có vi phạm, khuyết điểm trong việc tham mưu cho lãnh đạo Chính phủ về chủ trương thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại một số doanh nghiệp thuộc Bộ GTVT.

Vi phạm của BCSĐ Bộ GTVT và các đồng chí nêu trên đã gây thất thoát lớn tiền và tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng và ngành GTVT, gây bức xúc trong xã hội, đến mức phải xem xét, thi hành kỷ luật.

Để xảy ra các vi phạm, khuyết điểm nêu trên có trách nhiệm của các đơn vị thuộc Bộ GTVT và Văn phòng Chính phủ. UBKT Trung ương yêu cầu các tổ chức đảng có thẩm quyền xem xét, xử lý trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân liên quan.

2. Về kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân, Bộ Quốc phòng

– Ban Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để xảy ra nhiều vi phạm, khuyết điểm trong công tác quản lý, sử dụng đất quốc phòng, để một số cán bộ, đảng viên trong Quân chủng bị xử lý hình sự.

– Đồng chí Đô đốc Nguyễn Văn Hiến, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Quân ủy Trung ương, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, trong thời gian giữ cương vị Phó Bí thư Đảng ủy, Tư lệnh Quân chủng cùng chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy; chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Quân chủng và trách nhiệm cá nhân trong công tác quản lý, sử dụng đất quốc phòng.

– Đồng chí Phó Đô đốc Nguyễn Văn Tình, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Quân ủy Trung ương, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chính ủy Quân chủng chịu trách nhiệm người đứng đầu về những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy Quân chủng.

– Đồng chí Chuẩn Đô đốc Lê Văn Đạo, nguyên Đảng ủy viên, nguyên Phó Tư lệnh Quân chủng cùng chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm của Quân chủng và trách nhiệm cá nhân trong công tác quản lý, sử dụng đất quốc phòng.

Vi phạm của Ban Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân và các đồng chí nêu trên đã gây thiệt hại lớn về tiền và tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng và Quân đội, đến mức phải xem xét, thi hành kỷ luật.

3. Xem xét, thi hành kỷ luật đồng chí Trung tướng Nguyễn Hoàng Thủy, Phó Bí thư Đảng ủy, Tư lệnh Quân khu 9 và đồng chí Đại tá Trương Thanh Nam, Đảng ủy viên, Phó Tham mưu trưởng Quân khu 9, nguyên Phó Bí thư Đảng ủy, Sư đoàn trưởng Sư đoàn 8, Quân khu 9

Đồng chí Trung tướng Nguyễn Hoàng Thủy và đồng chí Đại tá Trương Thanh Nam đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, quản lý, thiếu kiểm tra, để xảy ra vi phạm, khuyết điểm trong công tác quản lý, sử dụng đất tại Sư đoàn 8, để nhiều tổ chức đảng và đảng viên liên quan bị xử lý kỷ luật.

Căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, UBKT Trung ương quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cách tất cả các chức vụ trong Đảng đối với đồng chí Trương Thanh Nam và cảnh cáo đối với đồng chí Nguyễn Hoàng Thủy.

4. Xem xét, thi hành kỷ luật đồng chí Nguyễn Bá Cảnh, Thành ủy viên, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Dân vận Thành ủy Đà Nẵng

Đồng chí Nguyễn Bá Cảnh đã vi phạm về phẩm chất đạo đức, lối sống; vi phạm quy định của Ban Chấp hành Trung ương về những điều đảng viên không được làm và các quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.

Căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, UBKT Trung ương đề nghị Ban Bí thư xem xét, thi hành kỷ luật đối với đồng chí Nguyễn Bá Cảnh.

5. Xem xét, thi hành kỷ luật Ban Thường vụ Huyện ủy Ba Vì, thành phố Hà Nội và các cá nhân liên quan về các vi phạm, khuyết điểm đã được kết luận tại kỳ họp 34 của UBKT Trung ương.

Xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm; căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, UBKT Trung ương quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với đồng chí Hà Xuân Hưng, Bí thư Huyện ủy và đồng chí Bạch Công Tiến, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện; khiển trách đối với đồng chí Nguyễn Văn Hà, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Ba Vì.

UBKT Trung ương đề nghị Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội thi hành kỷ luật theo thẩm quyền đối với Ban Thường vụ Huyện ủy Ba Vì các nhiệm kỳ 2010-2015, 2015-2020.

6. Xem xét, thi hành kỷ luật đồng chí Nguyễn Quang Dũng

Trong thời gian giữ chức vụ Đảng ủy viên, Bí thư Chi bộ, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình, đồng chí Nguyễn Quang Dũng đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, quản lý, thiếu kiểm tra, giát sát, để xảy ra một số vi phạm, khuyết điểm trong công tác quản lý, sử dụng đất đai. Cá nhân đồng chí trực tiếp tham mưu và ký một số tờ trình đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vi phạm quy định pháp luật đất đai và quy hoạch đô thị.

Căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, UBKT Trung ương quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với đồng chí Nguyễn Quang Dũng.

7. Cũng trong kỳ họp này,UBKT Trung ương đã xem xét, kết luận kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng đối với Ban Thường vụ Tỉnh ủy và UBKT Tỉnh ủy Ninh Thuận; xem xét, giải quyết khiếu nại kỷ luật đảng bốn trường hợp.

ỦY BAN KIỂM TRA TRUNG ƯƠNG

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 6/5/2019:

Phát hiện hành khách mang súng lên máy bay

An ninh hàng không sân bay Tân Sơn Nhất vừa kịp thời phát hiện một hành khách định mang súng lên máy bay.

Theo đó, khi đang soi chiếu hành lý, an ninh hàng không Tân Sơn Nhất đã phát hiện trong hành lý xách tay của Trần Quốc Hiền, hành khách trên chuyến bay VJ182 từ TP Hồ Chí Minh đi Hà Nội có một khẩu súng bằng kim loại mầu đen, trong hành lý còn có một viên đạn mầu vàng đồng. Tại thời điểm kiểm tra, hành khách Trần Quốc Hiền không xuất trình được các giấy tờ có liên quan. Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất sau đó đã thu giữ, cách ly hành khách với hành lý và kiểm tra lại trực quan cả người và hành lý nhưng không phát hiện gì thêm. Vụ việc được bàn giao cho Ðồn công an Tân Sơn Nhất để điều tra, làm rõ.

Lạ lùng một cuốn sách dở dang

Blog PhamTon năm thứ mười hai, kỳ 2 tháng 5 năm 2019.

LẠ LÙNG

MỘT  CUỐN SÁCH DỞ DANG

Nguyên Ngọc

 Lời dẫn của Phạm Tôn: Công ty Nhã Nam và Nhà xuất bản Hội nhà văn vừa ấn hành 2000 bản sách Phạm Quỳnh – Hoa Đường tùy bút và 51 bản dịch thơ Đỗ Phủ. Mở đầu tập sách 222 trang là bài viết này của nhà văn Nguyên Ngọc.

Nhà văn Nguyên Ngọc là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, những bút danh khác là Nguyễn Trung Thành, Nguyễn Kim, tên thật là Nguyễn Văn Báu, sinh ngày 5-11-1932, quê ở huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Năm 18 tuổi, xin gia nhập quân đội, tốt nghiệp Trường Lục Quân Khu V. Hầu hết thời gian 1951-1954, hoạt động ở vùng Tây Nguyên, chiến trường chính của Liên Khu V bấy giờ. Chính điều đó đã dẫn đến thành công của tiểu thuyết đầu tay Đất nước đứng lên (1956), được tặng giải nhất về tiểu thuyết trong Giải Thưởng Văn Học 1954-1955 của Hội nhà Văn Việt Nam. Sau đó, cho in Mạch nước ngầm (1960) và tập truyện ngắn Rẻo cao (1961). Năm 1962, trở lại Tây Nguyên và Quảng Nam, ông tiếp tục sáng tác với bút danh Nguyễn Trung Thành. Năm 1969, có tập truyện và ký Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc nổi tiếng với truyện ngắn Rừng xà nu và tùy bút Đường chúng ta đi. Năm 1971 và 1974, phần 1 và 2 tiểu thuyết Đất Quảng, 2000 có ký sự – kịch bản phim Có một con đường mòn trên biển Đông (NXB Trẻ), 2002 Cát chảy  (NXB Trẻ), 2006 Lắng nghe cuộc sống (NXB Văn Nghệ) và Nghĩ dọc đường (NXB Văn Nghệ) ra mắt bạn đọc…

Sáng tác của Nguyên Ngọc không nhiều về số lượng, nhưng gây được ấn tượng mạnh với người đọc. Ông nhận thức rõ ràng về những hạn chế mang tính lịch sử của một thời đã qua để hướng tới sự đổi mới, đó chính là kết quả của sự nhạy cảm trong tư tưởng của nhà văn. Ông nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2001.

Dịp nhà xuất bản Tri Thức và Trung tâm văn hóa và ngôn ngữ Đông Tây tổ chức buổi ra mắt bản dịch Tiểu luận viết bằng tiếng Pháp trong thời gian 1922-1932 của Phạm Quỳnh, nhà văn Nguyên Ngọc nói: “Đầu thế kỷ XX, chúng ta đã có những người khổng lồ như Phạm Quỳnh, Nguyễn Văn Vĩnh, Phan Khôi. Không phải mọi kiến giải của họ đều đúng đắn, nhưng những vấn đề họ đặt ra đến nay vẫn còn tính thời sự”.

Chúng tôi xin mời  các bạn đọc nguyên văn bài Lạ lùng một cuốn sách dở dang như sau:

*

*       *

Cuốn sách này của Thượng Chi Phạm Quỳnh, cầm lên, nhẹ tay đến xót xa (mười một bài tản văn, bài dài nhất chỉ chín trang, bài ngắn vỏn vẹn một trang; và mấy chục bài thơ dịch Đỗ Phủ). Những trang viết cuối cùng của một người, một đời. Dở dang, thậm chí bài cuối cùng còn dừng giữa dòng, mà lại rất có thể sẽ là bài tâm huyết nhất của ông, về Kiều, mà ta biết ông gắn bó đến chừng nào. Ông nói: “Tôi với Truyện Kiều không phải là thái độ một nhà văn với một tác phẩm mà là tâm lý một người có cảm giác là một hội một thuyền… Tôi đối với Truyện Kiều, Truyện Kiều đối với tôi – hay là có thể nói, tôi đối với cô kiều, cô Kiều đối với tôi…” Kiều với Đạm Tiên, một hội một thuyền. Phạm Quỳnh với Kiều, một hội một thuyền. Cả ba một hội một thuyền vậy! Đều “tài tình chi lắm cho trời đất ghen”. Nhưng Phạm Quỳnh không đổ lỗi cho trời, ông nhận lỗi về mình.

Ông viết những trang cuối cùng này ở nơi có tên là biệt thự Hoa Đường và tự gọi mình là “Thiếu Hoa Đường”, nương theo tên “Lão Hoa Đường” của danh nhân Phạm Quý Thích, “vị tiền bối chân Nho ôn hòa thuần túy” mà ông cho là ông đã dại dột không biết ứng xử cho bằng “Lão Hoa Đường sinh vào thời Lê Mạt Nguyễn sơ”, là đời loạn, tự biết “phận Nho quèn” không sao đương được với thời cục rối, quyết chí ẩn dật để giữ lấy tiết thanh cao, còn cao hơn biết bao nhiêu Thiếu Hoa Đường này, cũng sinh vào thời loạn là buổi Á Âu xung đột, mà tự khờ dại đem mình lăn lộn giữa phong trào hỗn độn, trong thời buổi nhá nhem, không biết cái thân “Nho quèn” đương nổi sao được thời thế, ở giữa cái xã hội xu thời mị chúng này, ai còn thiết đến kẻ văn nhân nho sĩ, “chỉ biết đem một thái độ ôn hòa nhà nho mà đối với cái cuồng phong bác tạp hỗn hào!…”

Trong cuộc “lăn lộn” (ngày nay ta goi là “dấn thân”) ấy, như ta biết, Phạm Quỳnh đã thất bại. Ông lui về ẩn dật, và bắt tay viết “Hoa Đường tùy bút”. Vậy Tùy bút Hoa Đường là gì? Thoạt nhìn, mươi bài tạp văn, không có chủ đề chung, không đường dây dẫn dắt nhất quán, tản mạn, rời rạc, như chợt nhớ đâu viết đấy, chợt nghĩ gì thì nói ra… Nhưng mà đọc đi đọc lại, ngẫm kỹ rất có thể đây là một sự chuẩn bị, chuẩn bị cho một cuộc tổng kết, có thể là một cuộc tổng kết lớn, và sâu, rất sâu nữa, mà tiếc thay, ông đã không kịp làm.

Ở giữa tập tùy bút này là một bài có vẻ lạc giọng so với những bài khác, với cái đầu đề trông rất thản nhiên, lối kể cũng rất thản nhiên, điềm đạm, dửng dưng nữa, “Chuyện một đêm và một ngày”. Ấy vậy mà cái đêm và cái ngày ấy, mồng 9 tháng Ba năm 1945, Nhật đảo chính Pháp ở Đông Dương – và Phạm Quỳnh chừng nào đó ở chính trung tâm của sự kiện chấn động ấy, sự kiện cắt ngang đứt phựt cuộc đời ông – và rộng hơn, chuẩn bị cho cả đất nước bước qua một trang hoàn toàn mới của lịch sử (chính trong cái một đêm và một ngày đó Trường Chinh dã viết Văn kiện quyết định “Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”). Cuối bài ông có hứa: “… (Trong một đêm và một ngày ấy) đều là những việc quan trọng, thuộc về lịch sử, tôi được may mắn dự vào, đóng một vai chính, sau này sẽ có dịp thuật tường?” Như ta biết, cũng là một lời hứa ảo tưởng thôi, bởi cái lịch sử ông vừa nói đó nào có cho ông “có dịp”. Nó đã hất ông ra bên lề. Ở bên lề đó, ông bắt tay chuẩn bị cho một cuộc tổng kết, những trang trông rời rạc này chính là chuẩn bị cho cuộc tổng kết ấy – tôi tin vậy, bởi hai lẽ: một người như Phạm Quỳnh, vốn sống đầy suy tư, vừa có cái chất nghệ sĩ chết người của cô Kiều, vừa dẫu đã quyết về vườn chắc hẳn vẫn chưa chịu hết trách nhiệm với xã hội và nhân quần, sau cuộc lăn lộn lấm lem mấy mươi năm trong vòng danh lợi đắng cay, ắt không thể không có điều muốn nói lại với đời, và trước hết với chính mình. Lại nữa, đọc kỹ xem, chừng rời rạc vậy mà vẫn có một nhất quán: hoặc bằng đôi ba chân dung cực ngắn mà cực tinh, rất cụ thể mà sức khái quát lớn – khiến ta không thể không nhớ những trang viết nổi tiếng Các tính cách (Les caracactères) của La Bruyère; hoặc súc tích đến chỉ vẹn một trang, mỗi câu như một châm ngôn – lại khiến ta nghĩ đến La Rochefoucault; hoặc cứ như xa xôi thâm trầm bàn về căn nguyên của con người và tính người khi ngẫm nghĩ về Keyserling…; mà hóa ra tất cả đều hướng về một điều rất quán xuyến ông viết ngay từ đầu thiên tùy bút dở dang này: “Thế thái nhân tình”. Một chuẩn bị tổng kết bi quan về cuộc đời, thói đời. “Thói đời nóng lạnh, lòng người thắm phai; ai cũng nói vậy, ai cũng biết thế, nhưng có từng trải mới biết thói đời điên đảo, lòng người xấu xa là dường nào… Dù có lạc quan gì về thế sự, thấy người đời trở mặt như bàn tay, xây lưng như chớp nhóng, cũng phải sửng sốt mà tự hỏi: “Ồ! Thói đời đen bạc đến thế ru?… Cho đến nỗi, tham sống vốn là bản năng hàng đầu của con người, nhưng rồi trải thói đời điên đảo, “người ta dù có mê sống đến thế nào cũng có lúc hốt nhiên tự tỉnh, mà trong giây phút có cái cảm giác sống là nặng nề, là cực nhọc, là đau đớn cho thân thể, là phiền não cho tinh thần, mà giá có ai doạ hỏi: “Muốn sống thì…” thì cũng thản nhiên trả lời rằng: không.

… Người ta đã đến không “muốn sống” nữa, thì là thách cả mọi sự dọa nạt của đời. Đời còn làm gì được con người đó nữa?…”

Đối lại cái bi quan cùng cực đó, Phạm Quỳnh cố đưa ra hai lối thoát: Đạo đức, mà ông gọi là “Chỉ buộc chân voi”; “Nền nếp của gia đình, trật tự trong xã hội, kỷ luật của cá nhân, phần nhiều cũng chỉ căn cứ ở mấy sợi chỉ vô hình do đạo đức tôn giáo đời đời dùng để ngăn cái thị dục vô nhai của người ta, ngăn cái xuẩn động vô ý của quần chúng… Cho nên những sợi chỉ vô hình đó, chúng ta phải biết giữ gìn mà tôn tọng. Mỗi khi đụng chạm đến, phải hết sức cẩn thận, vì đã đứt rồi không sao nối lại được…

Thứ nhất là kẻ có trách nhiệm trị dân trị nước, lại phải thận trọng lắm, và phải nhớ rằng một dân không biết kính nữa là một dân bất trị vậy.”

Sâu sắc lắm, tha thiết lắm, nhưng mà liệu chính ông thật có tin, khi chính ông biết những sợi chỉ ấy là vô cùng mong manh, mà “con voi” cuộc sống thì vốn hung dữ quàng xiên. Và có khi “chỉ” cũng đã đứt rồi!

Phạm Quỳnh lại vận đến đạo Phật: “Ai đã có cái cảm giác rùng mình ghê sợ đó, sống mà hãi hùng cái sống, sống mà mệt nhọc vì sống, là người đã sẵn sàng tâm trí để nếm thử mùi thiền vậy…” Thâm thúy lắm, nhưng rồi chính ông cũng không kịp nếm được cái mùi an tịnh thâm trầm đó!

Cũng có khi ông cố tìm một con đường khác nữa: bàn về văn học và chính trị, ông bảo nhà chính trị nên có thêm văn học, bởi nhà chính trị “nếu quả có tài năng thời tài năng ấy nhờ văn học chắc cũng được cường hóa, thâm hóa thêm ra”. Nghe chừng không thuyết phục lắm, bằng cái đoạn “phản thuyết” sau đây: “Nếu nhà văn học bản sắc là văn học mà ngẫu nhĩ làm chính trị… thời đó là một sự thí nghiệm mà thành công hay thất bại không thể quyết đoán được. Nhưng cứ bình tĩnh mà xét, nhà văn học thuần túy, không nên tham dự chính trị: hoa lan phải mọc trong u cốc, không thể đem ra trưng bày nơi đầu đường góc chợ được…” Kinh nghiệm đau đớn của chính ông là một. Và ai cũng biết, xưa cũng như nay, không chỉ có một.

Như ta vẫn thấy, tổng kết sự đời của một người thành công thường nhạt. Có mấy tác phẩm lớn viết về những cuộc đời suôn sẻ đâu. Kinh nghiệm đời quan trọng và đáng giá nhất là của những người ngấm đau vì đời. Thượng Chi Phạm Quỳnh là một người như vậy. Tiếc thay ý đồ tổng kết lớn của ông, báo hiệu qua mấy phác thảo ngắn mà sắc như dao này, đã phải dở dang. Nhưng quả đây là một cuốn sách lạ, ngắn vậy, mà cứ muốn đọc đi đọc lại, bởi dẫu dở dang, đọc cứ như tác giả đang nói về chính những điều xã hội ta đang phải đương đầu hôm nay.

Những tư tưởng lớn, dù chỉ mới được nói ra một cách manh nha, vẫn có sức đi xa lạ lùng của chúng. Và nghĩ cho cùng, cũng không hề chậm.

Tháng 8/2011