Phụ mẫu dân hay là công bộc dân?

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 2 tháng 6 năm 2023.

            Phạm Quỳnh

Lời dẫn của Phạm Tôn: Đây là nguyên văn một bài Phạm Quỳnh viết đăng trên tạp chí Nam Phong số 102 (tháng 1 và 2 năm 1926) từ trang 1 đến trang 4.

Nhận thấy bài văn còn có tính thời sự trong tình hình hiện nay, chúng tôi mạnh dạn đưa lên Blog PhamTon  để bạn đọc có thêm tài liệu tham khảo, dù đã quá xưa cũ, ngót 90 năm rồi còn gì…

Nhân tiện, cũng để biết hai chữ công bộc  đã được dùng khá lâu ở nước ta để gọi những nhân viên, quan chức chính quyền nhà nước tận lòng phục vụ nhân dân.

—o0o—

Theo cái lý tưởng cũ của Á Đông thời quan là “dân chi phụ mẫu”, nghĩa là quan đối với dân có cái oai quyền, có cái trách nhiệm, có cái bụng thương yêu chăm chút, dạy bảo ân cần, như cha mẹ đối với con cái vậy. Lý tưởng ấy là một lý tưởng gốc của xã hội cổ nước Tàu và nước ta theo về cái “chế độ gia trưởng”. Đứng đầu một nhà là người cha; đứng đầu một nước là ông vua, tức là cha chung cả nước; vua ủy quyền cho bách quan để trông nom việc nước, cai trị muôn dân, bách quan thay quyền thế mệnh vua, ở trong phạm vi quyền chức mình, cũng được cái địa vị tôn trọng, cũng có cái trách nhiệm lớn lao như vua; địa vị tôn trọng là được muôn dân kính trọng như cha như mẹ, trách nhiệm lớn lao là phải mưu sự hạnh phúc cho dân, như cha mẹ đối với con vậy. Nhà là cái đoàn thể thiên nhiên của trời đất dựng ra; nước chẳng qua là một cái nhà lớn, phạm vi có to tát hơn mà thể cách cũng vẫn là một. Thế gọi là cái “chế độ gia trưởng”, nghĩa là lấy gia đình làm khuôn mẫu cho cả quốc gia, cả xã hội, và định cái chủ quyền trong nước cũng như cái chủ quyền một nhà.

Về đời phong tục còn thuần hậu, việc nước còn giản đơn, dân trí chửa mở mang, nhân tâm còn chất phác , thời cái lý tưởng ấy rất là hay lắm. Nước ta cũng như các nước khác ở cõi Á Đông này, lập quốc là do cái lý tưởng ấy, mà xã hội ta giữ được bền chặt cho đến giờ cũng là nhờ ở cái chế độ ấy. Cho nên các tiên dân ta đều lấy đó làm điều cốt yếu trong cái công phu giáo hóa cho đời. Đối với kẻ cầm quyền thời lấy những cái gương các minh quân lương tể đời xưa mà răn dạy, khiến cho kẻ làm vua thời mong cho được cái đức cao ông thánh nhân như vua Nghiêu vua Thuấn, kẻ làm quan cũng cầu cho được cái tư cách bậc hiền nhân như Y Doãn Chu công. Còn đối với dân thời đã được những bậc thánh hiền như thế cầm cương nẩy mực, chỉ lối đưa đường, chỉ dạy cho cái nghĩa vụ biết phục tòng người trên, như ngọn cỏ theo gió, không phải khó nhọc gì, vì phàm người trên chủ trương thi thố là chỉ có một cái mục đích lợi ích cho người dưới mà thôi.

Ở cái thời đại Đường Ngu, cái xã hội Hi Hoàng như thế, thời cái chế độ gia trưởng ấy thật là hoàn toàn thích hợp.

Nhưng mà đời mỗi ngày một đổi, người mỗi lúc một khác, cuộc sinh hoạt càng phiền phức, lòng đạo đức càng suy vi, cái chế độ ấy dần dần không thích hợp nữa. Người trên đã không phải là thánh hiền cả, mà người dưới vẫn cứ phải phục tòng hoài, người trên tất lợi dụng người dưới để thỏa cái lòng tư dục của mình, bởi đó mà cái chế độ gia trưởng ở Đông phương đã biến hẳn ra cái chính thể chuyên chế. Đối với chính thể này thời vua quan là thần thánh, mà kẻ bình dân là trâu ngựa, đất bùn. Một bên gồm hết cả các quyền lợi, một bên không có một cái quyền lợi nào, đến cái quyền làm người cũng không được trọn vẹn, vì sinh mệnh tài sản của dân là ở trong tay kẻ cầm quyền cả. Chính thể ấy thật là trái với cái lý tưởng như trên kia; sở dĩ còn duy trì được là vì hai cớ: một là học thuật luân lý cũ chưa đến nỗi tuyệt hẳn, cho nên vua quan dẫu có kẻ xằng, nhưng cũng có người hay, đời đời kế tiếp được cái tinh thân lập quốc của tiên dân; hai là dân trí không có lối mở mang, chửa thoát li khỏi cái chế độ gia trưởng, đã trụy lạc vào cái chính thể chuyên chế, đời đời triền miên trong vòng khuôn hắc ám, trừ có cái phong trào nào ở ngoài tràn ngập đến mà lôi cuốn đi, không thời vĩnh kiếp mơ màng ở trong đám tối mà không mong được trông thấy ánh sáng mặt trời.

Ngày nay cái phong trào ấy ở Tây phương đã truyền tới đây, càng ngày càng mạnh, lay chuyển cả nền móng cái xã hội cổ nước Nam này. Nhất diện thời dân trí đã rạng mở, người dân đã biết coi mình là giống người, có nghĩa vụ mà cũng có quyền lợi, chứ không phải giống trâu ngựa ở dưới quyền vua quan nữa. Nhất diện thời cái học thuật cổ, cái lý thuyết cũ làm phương châm cho kẻ mục dân (vua, quan, “kẻ chăn dân” – PT chú), ngày nay đã tuyệt hẳn, kẻ làm quan bây giờ hầu coi luân lý đạo đức xưa như mớ giấy lộn, đống tro tàn, không ai muốn ngó tới nữa.

Thời thế đã thay đổi, lòng người đã khác xưa như thế, mà cái chế độ quan trường vẫn cứ giữ như cũ thì thể sao được? Quan vẫn muốn tự coi mình, dân cũng hãy còn coi quan là bậc “phụ mẫu dân” thì thật là trái hẳn với cái xu hướng đời nay. Không những trái với cái xu hướng đời nay mà lại là một sự giả dối không thực nữa. Dối mình, dối người, dối kẻ ngu dân mà lợi dụng cái oai thừa thủa trước, cái quyền hão bây giờ, để làm một cái kế doanh lợi riêng cho mình, ấy cái tâm lý tầm thường ấy đã làm cho một phần trong quan trường nước ta đắc tội với quốc dân nhiều lắm.

Cái tình trạng quan trường bây giờ thế nào, phàm người trí thức trong nước ai cũng đã rõ cả, không cần phải tả ra đây làm gì. Chắc người hay cũng có, nhưng kể dở không phải là không nhiều, và những thói tham ô có lẽ lại thịnh hành hơn cả từ xưa đến giờ. Có kẻ độc miệng đã nói một câu: “Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan”, lời tuy quá khắc, nhưng tưởng cũng có khi không sai vậy. Chính cụ Thân Trọng Huề năm xưa đã thuật lại câu ấy trong mấy bài “Chấn chỉnh quan trường” của cụ đăng trong báo này. Cụ là một bậc tai mắt trong quan trường,  mà trông thấy cái tệ của quan trường, cũng phải nóng lòng sốt ruột, lên tiếng hô hào, dùng những lời kích thiết để cảnh tỉnh bà con. Nhưng mà xem ra cũng là vô hiệu cả, cụ đã phải phàn nàn rằng cụ nói không khác gì như “người diễn thuyết ở giữa sa mạc” vậy. Là bởi quan trường ở nước ta ngày nay đã đến bậc không thể lấy sự đạo đức, sự nhân nghĩa mà chấn chỉnh được. Phải nhờ pháp luật của nhà nước, lời công luận của quốc dân, họa may mới chữa sửa nổi.

Về phần Chính phủ thì nay được quan Toàn quyền mới là tay lĩnh tụ một dân đảng lớn bên Đại Pháp, ba mươi năm nay ở Nghị viện vẫn giữ một cái chủ nghĩa bênh vực cho kẻ bình dân, kẻ lao động những phường tham quan ô lại, chắc không dung nào (là Alexandre Varenne, đảng viên Đảng Xã Hội Pháp, nghị sĩ, luật sư, nhà báo – PT chú). Mỗi lần có những thủ đoạn bác tước (bóc lột tàn tệ – PT chú), hay là những sự hành vi tệ lạm của bọn đó mà tố cáo tới tai ngài, chắc ngài sẽ hết sức trừng trị. Vậy ta có thể vững dạ trông mong ở cái bụng công minh của quan thủ hiến Chính phủ Bảo hộ, không sợ có kẻ tìm phương ủng tắc (che đậy sự thật – PT chú) vậy.

Nhưng cốt nhất là về phương diện quốc dân ta. Ông văn sĩ Marquet trong bài diễn thuyết về “Tiền đồ nước Nam” đã dịch trong bản chí một kỳ trước, có nói mấy câu như sau này, thật như vẽ được cái tâm lý của người dân ta đối với quan trường.

“… Quan trường nước Nam không ra gì, là dân An Nam cũng không ra gì: dân nào quan ấy, thật là đáng lắm… Tôi có biết nhiều ông quan làm việc đứng đắn và cũng muốn hết sức mưu sự lợi ích cho dân, chỉ vì dân gian lắm sự lôi thôi, nay tố tụng, mai kiện cáo, kiếm chuyện mà làm hại nhau, rồi cứ kìn kìn đem lễ đến cửa quan: thế là dân cũng xấu, chứ không phải một (như chỉ có – PT chú) quan xấu. – Nay muốn sửa đổi phải sửa đổi cả dân, vì dân không biết gì. Nếu cứ đổ tội cả cho mấy người đầu sở, thì chẳng hóa ra tiện quá dư? – vả lại các ông có muốn tôi nói thực một câu này không: mỗi người An Nam là một ông quang ngầm đó; ai cũng có cái hi vọng làm quan hết cả!”

Ấy cái thông tật của dân mình là đó. Dân xấu như thế thì trách chi quan chẳng ra gì. Nhưng mà quan trường đã không biết tự sửa, mà quốc dân vẫn cứ giữ mãi những cái thói mơ hồ như thế thì vận nước đến thế nào? Ngày nay những tư tưởng bình đẳng, tự do, cộng hòa, dân chủ, đã truyền bá sang nước ta. Những người có học thức, có tư tưởng, phải nhận lấy cái chức trách “tiên giác” (thức tỉnh trước – PT chú) mà đem những tư tưởng ấy giảng giải trong dân gian, khiến cho bỏ hết những cái thiên kiến hủ lậu từ trước đi, mà lập nhiễm lấy những điều hay lẽ phải thích hợp với thời thế bây giờ.

Một cái thiên kiến rất trái ngược với đời nay, và hiện còn phổ thông trong dân gian lắm, là cái thiên kiến coi quan là “dân chi phụ mẫu”, sợ quan như sợ cha mẹ, sợ thánh thần. Bởi dân sùng phụng mê tín quan như thế nên quan mới có kẻ tác ác tác hại được đến thế. Bởi dân sùng phụng mê tín quan như thế nên xã hội nước ta vốn là một xã hội rất bình đẳng, không có hạng quí tộc, không có hạng bình dân, nghiễm nhiên phân ra hai đẳng cấp: quan là kẻ có quyền, dân là kẻ không quyền, quan là kẻ ăn sung mặc sướng, xuống ngựa lên xe, dân là kẻ chân lấm tay bùn, dầu sương dãi nắng, quan là bọn “tư bản”, dân là bọn “lao động”! Bởi dân sùng phụng mê tín quan như thế, nên kẻ nào chưa được quan thì cầy cục cho kỳ được, kẻ nào đã được quan thì hết sức mà giữ lấy, cử quốc (cả nước – PT chú) đều xô đẩy nhau về một đường ấy, ngoại giả không còn có học vấn, không còn có tư tưởng, không còn có sự nghiệp, không còn có công danh gì nữa, bao nhiêu cái khôn cái khéo chỉ dùng để “ăn quẩn” lẫn nhau, diễn ra trong xã hội một cái bi kịch có thể gọi là cái bi kịch “gà què ăn quẩn cối xay!”

Ấy cái thiên kiến ấy là một thiên kiến phải mau mau mà trừ khử đi cho hết.

Quan ngày nay không phải là “dân chi phụ mẫu” nữa, chính là “dân chi công bộc” đó.

Công bộc! Công bộc! Công bộc là đầy tớ chung của cả nước. Xin ai chớ cho tên đó là đê tiện, chính là cái huy hiệu đẹp nhất ở đời này.

Quan Toàn Quyền Varenne trong bài diễn thuyết ở Hội đồng Chính phủ vừa rồi, đoạn viếng đức Khải Định có câu nói rằng: “Tôi thành tâm cảm động mà kính viếng vong linh đức Hoàng đế thủa sinh thời đã biết làm một người công bộc trung thành với nước nhà và một người bạn thân hết lòng với Bảo hộ.”

Phái hủ lậu, phái hương nguyện, nghe thấy gọi “Thiên tử” là “Công bộc” như thế, chắc rùng mình, sửng sốt, chép miệng, thở dài mà than rằng: “Đời này thật là đời luân thường đảo ngược thật!”

Không! Luân thường không đảo ngược gì cả, chỉ có tư tưởng người ta rộng ra hơn trước mà thôi. Tư tưởng người ta rộng ra hơn trước nên không mê tín những cái huy hiệu hão huyền nữa, biết rằng vua quan cũng là người như mọi người, cũng là con trong một nước cả, nếu có biết cúc cung tận tụy với nước, biết đem thân hi sinh cho nước, biết hết lòng thờ dân thờ nước, như người đầy tớ có nghĩa thờ ông chủ nhà có nhân, thời mới đáng tôn đáng trọng, chứ không phải chỉ đội một cái danh hiệu cũ, thừa sự mê hoặc của công chúng mà mong được ăn trên ngồi chốc người ta đâu.

Nhà văn nước Pháp đã nói rằng: Trong tiếng Pháp, không tiếng gì đẹp bằng tiếng Servir, nghĩa là “phụng sự”. Phụng sự là đem hết tài lực, hết tâm tư, mà thờ một cái chủ nghĩa, một cái lý tưởng cao, hoặc là thờ dân, hoặc là thờ nước, hoặc là thờ đạo, hoặc là thờ Trời, càng tận trung tận thành với cái tôn chỉ mình bao nhiêu, càng có công với đời bấy nhiêu. Duy đáng khinh đáng bỉ là những kẻ chỉ biết “thờ” cái lợi riêng của mình, phụng sự cái sự “Hà bao (hầu bao, túi đựng tiền – PT chú) chủ nghĩa” mà thôi.

Cho nên ở các nước văn minh người ra ngợi khen những kẻ có công với nước không tôn là “cha mẹ dân” bao giờ mà gọi là “công bộc nước” (serviteurs du pays). Ông quốc trưởng, ông quân chủ, chẳng qua là kẻ “đệ nhất công bộc” trong một nước mà thôi. Cái tiếng “công bộc” đó vẻ vang tốt đẹp biết dường nào!

Muốn làm một kẻ “Công bộc” cho xứng đáng, phải có sự nghiệp gì cho ích quốc lợi dân, không phải là dễ vậy. Chứ muốn bề ngoài giữ lấy cái hư danh “cha mẹ” dân mà bề trong làm “đầy tớ” riêng cho một ông “quan thầy” nào để mong che chở cho những sự hành vi bất chánh đáng của mình, thì thật là dễ lắm, mà cũng hèn lắm. Cho nên, ai ôi! làm “công bộc” mới khó,  chứ làm “tư bộc” vẫn dễ, làm “công bộc” mới danh giá, chứ làm “tư bộc” thật đê hèn!

Cái huy hiệu “công bộc” dã tốt đẹp như thế, cái địa vị công bộc đã vẻ vang như thế, các ngài trong quan trường ta không phải ngu gì mà không biết đem đổi cái tên “phụ mẫu” cũ rích kia lấy cái tên “công bộc” mới mẻ này. Các ngài làm như thế là tỏ ra người thức thời, một là cứu vớt được cái đoàn thể quan trường đương đắm đuối, hai là thuận được cái phong trào tự do bình đẳng đời nay và bớt được lòng oán giận của công chúng. Hồi Đại Cách mệnh nước Pháp, đảng quý tộc thấy lòng công phẫn của dân đã nổi lên, biết không sao địch nổi, bèn đồng lòng tự nguyện xin nhường lại cả các đặc quyền cho công dân; nhờ cái thái độ ôn hòa đó mà sau dân đảng với quý phái không đến nỗi xung đột nhau cho lắm. Gương mặt lịch sử đã rõ đấy, kẻ tri thức nên biết theo.

Còn về phần quốc dân ta thời nên nhận chân rằng nay đã đến cái thời kỳ “thay bậc đổi ngôi” đây, và từ giờ trở đi đối với quan trường không nên nệ theo cái tỉ lệ “phụ mẫu” nữa mà nên quyết theo cái tỉ lệ “công bộc”.

P.Q.

Advertisement

Văn hóa “công bộc”

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 2 tháng 6 năm 2023.

Hữu Thọ

(Bài đăng trên tạp chí Thời nay Xuân Giáp Ngọ 2014, trang 5 mục Góc nhin thời nay)

—o0o—

Ðầu năm thường nghĩ về văn hóa. Ðầu năm Ngọ này, mong muốn “Thần Mã” sải bước thiên lý cho nên thử bàn về “văn hóa công bộc”, “văn hóa đầy tớ” là văn hóa của cơ quan công quyền và văn hóa của cán bộ, công chức đang là một nội dung quan trọng về văn hóa hiện nay.

Ngày nay, chúng ta đều biết Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn xác định cán bộ, công chức là “công bộc”, là đầy tớ của dân. Nhưng có người hỏi “Bác Hồ xác định vị thế đó vào lúc nào?” thì trước đây trả lời câu hỏi này không dễ nhưng bây giờ có Toàn tập Hồ Chí Minh, lại có CD toàn tập thì có thể tìm thấy ngay.

Với các công cụ hỗ trợ, chúng ta có thể thấy rõ khái niệm đó được Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu lên lần đầu trong bức thư gửi Ủy ban các kỳ, tỉnh, huyện, làng… Bắc Bộ ngày 7-10-1945, nói rõ: “Chúng ta phải hiểu rằng, các cơ quan của Chính phủ từ toàn quốc cho đến các làng, đều là công bộc của dân, nghĩa là để gánh việc chung cho dân, chứ không phải để đè đầu dân như trong thời kỳ dưới quyền thống trị của Pháp, Nhật”. Nghĩa là chưa đầy hai tháng sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, cán bộ, đảng viên phần lớn đều có chức có quyền trong bộ máy công quyền, vị thế “công bộc” của cán bộ, viên chức đã được xác định. Bức thư đó gửi Ủy ban các cấp ở Bắc Bộ nhưng lại đăng công khai trên báo Cứu quốc nghĩa là được công bố trước toàn dân, toàn Ðảng và đội ngũ cán bộ, viên chức cả nước.

Không chỉ trong những ngày khởi đầu của chính quyền mới mà trong Di chúc dặn lại Người cũng nhắc nhở cán bộ, đảng viên, công chức phải là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân… Ðiều đó thấy rõ tư tưởng hết lòng vì nhân dân là tư tưởng xuyên suốt cuộc đời của Người, là nền tảng của đạo đức cách mạng, đạo đức công vụ của nước Việt Nam mới.

Không những ở nước ta mà nhiều nhà khoa học trên thế giới đều cho rằng Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ của Ðảng và của dân tộc hết sức coi trọng việc giáo dục đạo đức cho cán bộ, đảng viên.

Ngay trong các bài giảng cho lớp thanh niên chuẩn bị thành lập Ðảng được tập hợp trong sách Ðường Kách mệnh thì bài đầu tiên là Tư cách người kách mệnh với 14 điều “tự mình”, năm điều “đối với người”, bốn điều “đối với công việc”. Những nội dung đó đều nhấn mạnh trách nhiệm với nhân dân, với đất nước, với đồng bào, đồng chí… nhưng theo tôi, khái niệm “công bộc”, “đầy tớ” của dân chưa được nhắc tới.

Ðiều đó có thể thấy rõ, vị thế “công bộc”, “đầy tớ” của dân chỉ xác định rõ khi chính quyền về tay nhân dân, là trách nhiệm đặc thù, cao cả, căn bản của những người cán bộ, đảng viên, công chức trong xã hội mới. Có nghĩa rằng không làm tròn trách nhiệm “công bộc” thì thực chất không xứng đáng là cán bộ, công chức của nhân dân.

Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Ðảng khóa VIII về Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc có nhiều nội dung, trong đó có nội dung xây dựng văn hóa trong Ðảng, trong cơ quan nhà nước và các đoàn thể chính trị, nghĩa là văn hóa toàn bộ máy của hệ thống chính trị phải thấm nhuần “văn hóa công bộc”.

Như trong bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi các Ủy ban Bắc Bộ cũng là với toàn quốc có trách nhiệm của cơ quan công quyền và trách nhiệm của cán bộ, công chức.

Các cơ quan công quyền của nhân dân là nơi đề ra các chủ trương chính sách và điều hành chính sách thì vấn đề cơ bản phải là “việc gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm, việc gì hại đến dân ta phải hết sức tránh” theo lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mọi chủ trương cũng như thủ tục hành chính trong quá trình tiếp xúc với nhân dân đều lấy sự hài lòng của dân làm thước đo. Theo tôi nghĩ, đó là nội dung cơ bản văn hóa công bộc của các cơ quan trong hệ thống chính trị.

Với cán bộ, công chức, Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định là người đầy tớ của dân, không phải là nơi làm quan phát tài mà phải hết lòng vì nhân dân phục vụ, không tham ô lãng phí, phù hoa, xa xỉ, không được lên mặt “quan cách mạng”, hách dịch mà phải trọng dân, kính dân, thương dân, học dân, hỏi dân, nghe dân phê bình. Ngay từ thuở mới dựng nước, Bác Hồ đã nói tới sáu căn bệnh mà cán bộ, công chức cần đề phòng và đấu tranh khắc phục, nói gọn như sau: Tự cho phép mình làm trái pháp luật / Cậy thế cậy quyền coi thường dư luận, không nghĩ đến dân / Ăn tiêu xa xỉ / Tham ô, lãng phí / Tự tung tự tác, kéo bè kéo cánh, ban phát địa vị cho bà con họ hàng mặc dù họ không đủ năng lực và phẩm chất / Chia rẽ / Kiêu ngạo, vác mặt “quan cách mạng”, coi khinh dân gian, độc hành, độc đoán… Sau bức thư trong những ngày đầu cách mạng thành công, Người còn nói chuyện, viết nhiều bài báo để giáo dục đạo đức của cán bộ công chức và ba năm sau trong sách Sửa đổi lối làm việc, Người nói rõ thêm một số nội dung, nhưng tôi nghĩ những nội dung nêu trong bức thư của những ngày đầu thành lập chính quyền nhân dân là sâu sắc và dự báo rất sớm, rất chính xác. Tôi hiểu đó là nội dung văn hóa cơ quan công quyền, văn hóa cán bộ, công chức thể hiện “văn hóa công bộc, văn hóa đầy tớ” của bộ máy và cán bộ, công chức.

Khi nói về vị thế “công bộc”, “đầy tớ”, có đồng chí đã hỏi về vị thế lãnh đạo của Ðảng. Trong Di chúc, Người cũng yêu cầu Ðảng phải xứng đáng là người lãnh đạo và là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.

Vì Ðảng ta sinh ra từ lòng dân tộc, Ðảng ta chỉ có một mục đích duy nhất là phục vụ Tổ quốc và nhân dân, hết lòng phục vụ nhân dân, “thật sự là công bộc của dân”, đi sát thực tế, tôn trọng, chân thành lắng nghe ý kiến của nhân dân, thấu hiểu ước vọng của nhân dân thì sẽ làm giàu trí tuệ của Ðảng để có quyết sách đúng đắn và được dân tin yêu mới có thể trở thành “người lãnh đạo” thật tin cậy của nhân dân.

H.T.

Chuyện một bài báo lạ

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 2 tháng 6 năm 2023.

CHUYỆN MỘT NGƯỜI CHÁU NGOẠI – PHỤ LỤC

Phạm Tôn

Sáng chủ nhật 29/6/1986, tôi đạp xe đến chơi nhà anh chị Nguyễn Nguyên – Phạm Ngọc Quyến như về nhà mình. Mới gặp, chị Quyến đã vồn vã hỏi sáng nay chú đọc báo Sài Gòn Giải Phóng chưa, có bài hay lắm. Thời buổi này viết bào là phải viết như thế chứ cứ như cái ông nhà tôi, hôm nay cũng có bài, mà là viết về đồ gốm xưa, nay ai người ta đọc. Chú xem đây. Chị vừa nói vừa đưa ra trước mắt tôi Trang Chủ Nhật của báo Sài Gòn: đầu trang là bài của chồng chị anh Nguyễn Nguyên Gốm ghi nhận và suy nghĩ, ngay dưới là bái Góp thêm ý kiến để loại trừ tệ hối lộ  mà chị hết lời khen. Anh Nguyễn Nguyên cười hiền, bà khoe với chú ấy bài bà thích mà làm gì, bài ấy chú ấy viết đấy. Chị vợ ngạc nhiên rồi cười rất tươi…

Bài này tôi viết ngày 24/6/1986 rồi đánh máy thành hai bản, một gửi báo Nhân Dân của tôi, một gửi anh Vũ Tuất Việt bên báo Sài Gòn giải phóng. Vì sợ bài bị bỏ thì tiếc quá, như nhiều bài tôi tâm huyết trước đây. Không ngờ lại được đăng sớm như vậy, chỉ sau khi viết có năm ngày.

Hôm sau, anh Việt gọi điện nói tôi đến Sài Gòn giải phóng. Anh bảo tôi xuống tài vụ lấy nhuận bút rồi để xe đạp ở đây, anh chở xe máy đi đằng này. Tôi làm theo. Không ngờ anh đưa đến khách sạn Rex lớn nhất Sài Gòn, vào khu ăn uống. Anh gọi bia và mực nướng. Hai anh em nhâm nhi một lát anh nói: Nhận được bài cậu viết, mình đọc ngay, tâm đắc quá, đúng là chúng mình là lớp nhà báo muốn đổi mới, mà chờ mãi mới có cơ hội. Mình đọc cho cả ban Văn hóa – Xã hội nghe, ai cũng tán thành và thích cách viết của cậu. Đưa ban thư ký cũng vậy. Rồi ban biên tập quyết cho đăng ngay vào số chủ nhật có nhiều người đọc nhất. Báo ra, cả ở ủy ban, thành ủy, đến tòa án thành phố và trung ương đóng ở thành phố đều hoan nghênh, nói chỉ có làm như bài báo mới trừ tiệt được tệ tham nhũng lan tràn khắp thế giới từ mấy nghìn năm nay. Thằng tham nhũng cứ ôm chặt lấy thằng hối lộ thì khó mà dò ra manh mối, chỉ trông vào sự may mắn, sơ sảy của bọn chúng mới bắt được thôi.

Nhưng tất cả chỉ là nói qua điện thoại mà thôi, không có văn bản nào hết. Cũng chẳng có ai lên tiếng phản đối bài báo cả. Toàn ban văn hóa – xã hội của chúng mình hồi hộp theo dõi, chẳng có một ý kiến phản bác nào. Tôi cũng nói thật lòng với anh là tôi chỉ mong có ai lên tiếng phản bác chính thức thì tôi sẽ trình bày phần hai với nội dung chủ yếu là: Vì sao không ai muốn tha cho kẻ hối lộ cả. Nói chung, người có chức có quyền mới tham nhũng được. Nhưng chế độ nào cũng bảo vệ che chở cho người của mình cả. Vì người của ta về cơ bản là tốt. Bị bọn xấu hối lộ, mới làm việc xấu. Cho nên phải nghiêm trị bọn hối lộ thì người của ta mới không làm việc xấu. Anh Việt cười buồn, biết bao giờ hết chuyện ấy, cả thế giới mấy nghìn năm nay vẫn bênh người của ta cơ bản là tốt và nghiêm trị bọn đi hối lộ làm hỏng người của ta.

Hôm nay, sau hơn 30 năm, tôi viết những dòng này để nhớ một thời và nhớ hai người anh thân thiết từng đồng hành trên đường phục vụ nhân dân bằng các bài báo: Anh Nguyễn Nguyên – Nguyễn Ngọc Lương và anh Vũ Tuất Việt, trước khi mời các bạn đọc chính bài báo mà tôi cho là lạ đó: Nó như hòn đá ném xuống cái ao bèo tấm, chẳng để lại gì.

P.T

—o0o—

Cũng như nhiều người dân lương thiện sống ở thành phố Hồ Chí Minh, chúng tôi rất chú ý đọc kỹ hai bài báo của bạn Quốc Kế viết về vụ hối lộ ở khoa Y Trường Đại học Y – Dược thành phố, đăng trên báo Sài Gòn Giải Phóng các ngày 16/4 và 15/5/1986. Chính là vì bài đó đề cập tệ hối lộ, một ngưỡng cửa phải qua trước khi tiến vào bất cứ một hoạt động phi pháp, một hành động tiêu cực nào theo con đường này, dù là lấy cắp hàng trong kho Nhà nước, gian trá để được đi học hoặc công tác ở nước ngoài, đến những việc thăng cấp, tăng lương không đúng nguyên tắc, hoặc trốn thuế, kinh doanh trái phép, làm hàng gian, hàng giả, v.v…

Xưa nay, các vụ hối lộ thường ít khi bị phát hiện, phanh phui. Kể cả những vụ mà dư luận thật rộng khắp và lâu dài đã lên án, ai cũng “thấy rõ mười mươi cả rồi”, vẫn không bị đưa ra pháp luật. Vì thường là dư luận thì nhiều, suy luận càng không ít, nhưng những chứng cớ cụ thể không mấy khi có được. Các vụ hối lộ diễn ra rất kín đáo, bí mật, tiến hành “trong chỗ thân tình”, “nể vì”, “ta biết với nhau thôi”. Người ngoài cuộc khó lòng biết được tình tiết cụ thể, chứ đừng nói gì đến có chứng cớ cụ thể. Bình thường, các vụ hối lộ tiến hành êm ả và trót lọt, hiếm thấy có vụ bị phát hiện. Vì thế, đến nay, trong thành phố chúng ta giải phóng đã hơn mười năm, tệ hối lộ, có từ trước thời “Ngao, Sò, Ốc, Hến”, vẫn còn gây tác hại không nhỏ. Các vụ được đưa ra ánh sáng, thường là do một nguyên nhân ngẫu nhiên nào đó xen vào làm trục trặc sự vụ.

Chúng tôi nói ngẫu nhiên, là nghĩ đến trường hợp nêu trong bài báo, là chị L. đã chấp nhận đưa hối lộ cho thầy, trò Nguyễn Côn rồi, sau đó lại tình cờ được biết mình đã có tên trong danh sách phân chuyên khoa tai-mũi-họng, cho nên mới từ chối đưa hối lộ. Từ đó, bị Côn và đồng bọn tìm cách “trừng phạt”, khiến chị uất ức và tố giác vụ này với cơ quan công an, làm vụ hối lộ bị vỡ lở dần. Nếu không được biết có tên trong danh sách dự kiến, vị tất chị đã tố cáo.

Chúng tôi dám quả quyết như thế, vì như ta đã biết, 21 bạn cùng học và cùng chấp nhận đưa hối lộ như chị, sau khi Côn bị bắt rồi, nhà trường kêu gọi tự giác khai báo sẽ được khoan hồng, suốt hai tháng trời, có ai đứng lên khai báo gì đâu. Mà đây là trong lúc Côn đã bị bắt và nhà trường đã cam kết khoan hồng. Vì sao vậy?

Theo chúng tôi nghĩ, có thể có nhiều nguyên nhân phức tạp đối với từng trường hợp nhưng, nói chung, tất cả 21 người thanh niên ấy đành ngậm đắng, nuốt cay, chịu đựng lương tâm dày vò và tủi nhục trước bạn bè, song đã không nói một điều gì về vụ hối lộ mà mình có tham gia. Đó chính là vì HỌ SỢ BỊ TỘI. Cũng chính vì lẽ đó mà chị L. đã dám đứng lên tố cáo mãnh liệt, cụ thể bọn Côn. Uất ức, căm giận đã đành, nhưng, điều chính yếu là CHỊ L. ĐÃ TỪ CHỐI HỐI LỘ, CHỊ KHÔNG SỢ BỊ TỘI.

Thế là chúng ta thấy rõ: Chính vi kẻ đòi nhận hối lộ và người đưa hối lộ ĐỀU BỊ TRỪNG PHẠT, CÙNG CÓ TỘI, CHO NÊN CẢ HAI BỊ CỘT CHẶT VÀO NHAU VÀ CÙNG IM LẶNG, KHIẾN VỤ HỐI LỘ KHÔNG BỊ PHANH PHUI. Về mặt quyền lợi, người dưa hối lộ đối lập với kẻ đòi ăn hối lộ; nhưng vì lợi ích bản thân, sợ bị tội, họ đành im lặng, và do đó, che giấu cho kẻ nhận hối lộ. Những vụ hối lộ xưa nay ít bị đưa ra ánh sáng chính là vì người biết rõ việc làm phi pháp ấy nhất, có đầy đủ chứng cớ cụ thể nhất, nắm vững tình tiết nhất, lại chính là người đưa hối lộ. Nhưng vì sợ bị tội, họ im lặng.

Từ thế kỷ thứ 19, nhà cách mạng dân chủ Nga lỗi lạc Ghéc-xen (1812-1870) đã nhận ra điều đó và phê phán nghiêm khắc thứ luật pháp trừng trị cả hai kẻ đòi ăn hối lộ và đưa hối lộ “bởi vì – theo ông – ràng buộc kẻ ăn của đút và người đút lót với nhau khiến cả hai đều im lặng”.

Gần đây, trên báo Nhân Dân, chúng tôi đọc được ý kiến của một số bạn bàn về vấn đề này. Bạn Trần Lương Ngọc ở Trường Đại học Sư phạm 1 Hà Nội, viết trong mục Qua thư bạn đọc, ngày 29/5 như sau: “Hiện nay, chúng tôi nhận thấy có khó khăn là việc quần chúng không dám tố cáo những kẻ nhận hối lộ. Nguyên nhân là do những người tố cáo có đầy đủ chứng lý nhất lại là người hối lộ, mà người hối lộ cũng bị kết tội theo pháp lệnh về trừng trị tội hối lộ. Do đó, có những người mất khá nhiều tiền của cho những kẻ nhận hối lộ, nhưng không được việc, rất tức giận, vẫn không dám tố cáo, mặc dù có đủ chứng lý cụ thể. Hoặc có những người được việc, nhưng cay cú vì kẻ nhận hối lộ ăn lớn quá, cũng không dám tố cáo, sợ hỏng việc của mình. Nếu không có cách nào gỡ ra, thì những kẻ ăn hối lộ ĐỀU LỌT LƯỚI PHÁP LUẬT.

“Chúng tôi kiến nghị: Nhà nước nên nghiên cứu và ra quyết định MIỄN TỐ ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜI HỐI LỘ mà tố cáo chính xác, đủ chứng cớ, để TÌM VÀ LOẠI HẾT NHỮNG KẺ ĂN HỐI LỘ”

Một bạn nữa, tên là Đặng Công Thế ở thành phố Đà Nẵng, khu Thanh Lịch, phường Vĩnh Trung, viết trên mục Ý kiến về đợt tự phê bình và phê bình, ngày 3/6, như sau: “Tệ hối lộ đã bị dư luận lên án, có nhiều dạng tinh vi, xảo quyệt. Chúng tôi thấy phải tố giác kẻ đòi hối lộ, đồng thời KHUYẾN KHÍCH VÀ KHÔNG TỐ CÁO, XỬ LÝ NGƯỜI ĐI HỐI LỘ khi họ thành khẩn nói lên sự thật”

Hai bạn đó đã nêu lên một chân lý hiển nhiên và thật là quan trọng: Có thể trốc tận rễ tệ hối lộ bằng cách không trừng phạt người đưa hối lộ. Đó là cách duy nhất để bài trừ, xóa bỏ hẳn tệ hối lộ. Tấm áo giáp chắc chắn duy nhất bấy lâu nay vẫn che chắn cho kẻ đòi nhận hối lộ được an toàn đã bị phá vỡ: Người đưa hối lộ vì không bị tội sẽ tố cáo kẻ đòi hối lộ ngay sau khi công việc hoàn thành hoặc không hoàn thành theo ý họ mong muốn. Trong tình hình đó, không còn kẻ nào dám đòi ăn hối lộ nữa. Và như vậy, tệ hối lộ cũng sẽ bị xóa bỏ.

Chúng tôi nhấn mạnh đây là cách làm duy nhất đúng, xóa bỏ được tệ hối lộ. Điều đó hoàn toàn không có nghĩa là chúng ta không chê trách người đưa hối lộ về mặt đạo đức, nhưng về mặt pháp luật, thì không bắt họ chịu tội.

Vấn đề đã rõ, nhưng xem ra, còn có vẻ “khó hiểu” do đòi “tha tội cho người đã có hành động xấu là đưa hối lộ”

Về vấn đề này, nhà văn Xô-viết quen thuộc với thành phố ta, V.Ô-vét-xkin, trong tác phẩm được giải Lê-nin viết từ những năm 1950, Chuyện thường ngày ở huyện đã đưa ra lời giải thích lý thú, thông qua lối nói sôi nổi mà giản dị của nhân vật đoàn viên Nhi-ca-lai Tê-rê-khốp, một anh lái xe trẻ của nông trang “Vì chính quyền Xô-viết”, toàn văn như sau:

Tôi không thể nhẫn nhịn được nữa, đồng chí Pi-ốt In-la-ri-ô-nứt (bí thư huyện ủy). Mỗi lần đánh xe ra thành phố, đến một cơ sở cung cấp nào, là chúng tôi chở theo một túi táo hoặc một chiếc đùi lợn, một đôi ngỗng. Tôi đã nói với Đê-mi-an Va-xi-li-ê-vít: “Tôi là đoàn viên thanh niên cộng sản, không chịu chở những thứ hàng như thế”. Nhưng, cũng không thể đổ lỗi cho ông chủ tịch được. Đồng chí ấy xoay xở không phải để phục vụ cho đồng chí ấy, mà để phục vụ cho nông trang. Chúng tôi cần cả đinh, cả tôn lợp nhà, cả các phụ tùng, mà cần với số lượng khá nhiều. Một cơ sở kinh tế lớn! Không xoay cho ra thì mọi công việc đều đình đốn. Ở cơ quan vật tư thành phố có một tên coi kho đểu cáng, trắng trợn hết chỗ nói! Đến gặp hắn mà không mang theo cái gì, hắn chẳng buồn tiếp chuyện nữa kia! “Không có những ổ trục như thế”. Mà làm thế nào mà kiểm tra được là có hay không? Chúng sẽ không cho ta vào kho lục tìm trên các giá vật liệu. Còn nếu có đem theo vật gì đấm mõm thì mọi việc xong ngay tức khắc, hắn sẽ viết giấy xuất kho không chậm trễ. Chúng tôi đã lấy hai toa xe đường sắt chở khoai về Ta-gan-rốc, việc này không đút lót cũng không xong; bao giờ chúng ta mới trừ được cái ung nhọt ấy, đồng chí Pi-ốt In-la-ri-ô-nứt? Theo ý riêng của tôi, Đê-mi-an Va-xi-lít là một người chính trực, vậy mà đồng chí ấy cũng biến thành kẻ tội lỗi. Nếu theo đúng pháp luật thì phải đưa đồng chí ấy ra tòa từ lâu, nhưng đồng chí ấy có tội tình gì mà phải đưa ra tòa? Phải đặt mình vào địa vị đồng chí ấy mới được, đồng chí ấy là cán bộ quản lý kinh tế. Chính đồng chí sẽ qui trách nhiệm cho đồng chí chủ tịch của chúng tôi, nếu như trong đợt thu mua lúa mì, xe hơi không chạy được vì không có lốp. Những tên tư túi đáng nguyền rủa, lòng tham không đáy, chúng buôn bán tài sản của Nhà nước! Tôi muốn thẳng tay trừng trị bọn chúng!… Nhưng có thể diệt trừ tệ nạn ấy bằng cách nào? Đồng chí có biết không? Tối hôm qua, khi cùng với đồng chí Đê-mi-an Va-xi-lít rời khỏi thành phố, tôi đã nghĩ ra. Theo luật của chúng ta hiện nay thì như thế nào? Cả kẻ ăn của đút và kẻ đút lót đều có tội. Cả hai đều là tội phạm, vậy là cả hai bên cùng liên đới chịu trách nhiệm, kẻ này sẽ không tố giác kẻ kia. Vì thế khó tìm ra kẻ ăn của đút. Hắn cứ mạnh dạn mà lấy: hắn biết hắn không thể bị tố giác. Nhưng cần làm thế nào để cho người đút lót không phải chịu trách nhiệm trước tòa. Không phải do đời sống sung túc mà người ta đem của di cho: cần đập tan cái vòng liên đới trách nhiệm, mọi việc sẽ chấm dứt ngay lập tức. Kẻ được đút lót sẽ nói: “À, anh đút lót cho tôi, sau đó sẽ đưa người làm chứng ra, người lái xe tải của anh chẳng hạn. Anh thì không can gì, còn tôi sẽ bị tống giam, phải không? Thôi, anh mang những con ngỗng của anh đi đi”. Sẽ không kẻ nào dám ăn của đút nữa. Những người trước kia đã phải đút lót cho chúng sẽ kể ra vô khối chuyện cũ…”

Bí thư huyện ủy “viết kín một trang trong quyển sổ ghi chép để bàn và hứa với Tê-rê-khốp rằng đề nghị của anh sẽ được chuyển về Bộ Tư pháp ở Mát-xcơ-va bằng một báo cáo đặc biệt”.

(Chuyện thường ngày ở huyện, bản tiếng Việt, của Nhà xuất bản Tác phẩm mới, bản in lần thứ hai, Hà Nội, 1984, trang 113-114).

Thế là điều “khó hiểu” đã trở nên dễ hiểu. Không trừng phạt người đưa hối lộ, đó là cách duy nhất đúng xóa bỏ được tệ hối lộ.

Trở lại vụ hối lộ ở khoa Y, chúng ta thấy ngay là: Nếu tất cả những người đã hối lộ cho Côn biết chắc chắn rằng mính sẽ không bị tội nếu khai báo chính xác, có chứng cứ cụ thể về việc bọn Côn ăn hối lộ, thì ngay sau khi theo đúng ý muốn, tất cả sẽ đứng lên tố cáo Côn ngay. Và những người tố cáo đầu tiên, chưa chắc đã là người của khoa chị L. học, mà là người các khóa trước…

Tệ hối lộ, một ung nhọt nguy hại còn tồn tại trong xã hội ta, sẽ bị xóa bỏ. Mọi tiêu cực trong xã hội, lớn nhỏ gì thường cũng bắt đầu bằng một vụ hối lộ, sẽ không còn đất tồn tại. Toàn dân ta sẽ dồn sức xây dựng xã hội mới ngày càng tươi đẹp.

Ngày 24/6/1986

N.T.

THIÊN THAI

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 2 tháng 6 năm 2023.

Phạm Tôn – Tôn Thất Thành

Ốm mãi không khỏi, cho nên sau khi ra khỏi khoa Lao Bệnh viện Bạch Mai nửa năm, tôi xin thôi học. Lý do là: 1/ Sợ cứ ở nhà mà lĩnh học bổng 22 đồng một tháng do bạn nối khố Nguyễn Hữu Lý nằm tầng dưới giường tôi đem đến mà mãi vẫn không đi học được, có khi bị truy thu thì chết. Tôi sợ nhất là nợ tiền. Nhà quá nghèo, lấy gì mà trả. 2/ Thà tự xin thôi học, còn hơn là bị thôi học, người ta sẽ nghĩ là có vấn đề mới bị đuổi học.

Hồi này, nhà có anh Đại là anh cả tốt nghiệp khoa Kiến trúc Đại học Bách Khoa Hà Nội đã ra trường được phân công về Ty Kiến Trúc Vĩnh Yên có lương khởi điểm 60 đồng. Em trai là Thân, cũng qua lớp sư phạm 10+2 (tức 10 năm và 2 tháng) môn văn và dạy học ở trường Trung học cơ sở huyện Đông Anh Hà Nội. Tôi chỉ ở nhà dưỡng bệnh với cơm, đậu phụ, lạc, rau muống, cà và tất nhiên là có cả nước tha hồ tắm, uống và khí trời tự do hít thỏa thích! Cái làm tôi vui là những câu chuyện anh em đi làm về kể cho nghe hoặc mẹ, bà cô già yếu, chị dâu và em gái nói trong bữa cơm đạm bạc. Có chuyện thú vị mấy chục năm rồi vẫn nhớ. Trong đó có chuyện về bài Thiên Thai của Văn Cao.

Em trai tôi hồi ấy dạy học ở trường huyện, sống ngay trong nhà một bí thư hay cán bộ xã, hợp tác xã gì đó tôi không nhớ nữa. Hình như ông tên là Đính theo cách tôi suy ra từ tên con ông là Khuy.

Hồi ấy giặc Mỹ bắn phá miền Bắc, đánh dữ dội cả vùng ngoại thành Hà Nội, nhất là những địa phương có đường giao thông, cầu, ga tàu hỏa. Đông Anh có cầu đường có nhà ga, cho nên thường bị bắn phá. Tất nhiên ông cán bộ bố Khuy phải vất vả, vừa lo chỉ đạo sản xuất chỉ huy chiến đấu chống giặc, vừa lo cứu thương cứu sập, hôm nào cũng khuya mới về nhà. Trận ấy, em tôi cũng tham gia như mọi người dân khác. Sau cuộc chiến, cán bộ ở lại họp tại ngay nhà ông để rút kinh nghiệm. Em tôi nghĩ mình không thuộc diện họp nên định lánh đi nhưng chủ nhà nói: Thầy giáo cứ ở lại với chúng tôi. Trong cuộc họp, mọi hoạt động hay dở đều được đưa ra phân tích mổ xẻ rút kinh nghiệm thẳng thắn. Ngay trước mặt em tôi. Như một người của mình, không chút e dè, né tránh. Em mừng thấy mình được tin cậy. Nhưng trước khi tan họp, đã quá nửa đêm, ông chủ nhà long trọng giới thiệu với bà con thầy giáo Thân, chắc ai cũng biết rồi, nhưng hôm nay tôi xin giới thiệu thầy giáo lên phục vụ hội nghị một bài hát, nhân thể có đàn ghi ta đây, mong thầy vừa đàn vừa hát. Em tôi đứng dậy, sẵn sàng. Nhưng muốn chắc chắn đáp ứng yêu cầu của bà con, em tôi hỏi: Các đồng chí muốn nghe bài gì tôi xin phụcvụ bài ấy. Mọi người còn đang xôn xao bàn tán trước đề nghị bất ngờ của thầy giáo thì chính ông cán bộ chủ nhà người chỉ huy trận chiến đấu chống giặc lái vừa rồi đứng dậy vỗ tay rồi nói rõ ràng: Ai cũng mệt cả rồi, xin thầy đàn hát cho nghe bài Thiên Thai của Văn Cao mà các đồng chí lứa tuổi tôi chắc ai cũng biết, mong muốn được nghe.

Em tôi… đứng hình. Giữa tiếng hoan hô nồng nhiệt của mọi người dự họp

Tội nghiệp em tôi… Làm sao em biết được bài Thiên Thai. Cách mạng tháng 8 năm 1945, em tôi mới 2 tuổi. Giải phóng Thủ đô Hà Nội năm 1954, em tôi 11 tuổi. Mà từ năm 1956, sau vụ Nhân văn – Giai phẩm, ai dám hát nhạc Văn Cao vị “Tiên chỉ” của nhóm này. Tất nhiên, trừ bài Tiến quân ca, Quốc ca.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 25/5/2023

PT.TTT

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 2 tháng 5 năm 2023.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 29/5/2023

Thủ tướng dâng hương, tri ân các liệt sĩ tại nghĩ trang Vị Xuyên

Sáng 28-5, trong chương trình công tác tại Hà Giang, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đến Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Vị Xuyên dâng hương tưởng nhớ các anh hùng, liệt sĩ.

Cùng tham gia lễ viếng có Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến – thứ trưởng Bộ Quốc phòng, lãnh đạo các bộ, ngành trung ương và địa phương.

Được khởi công xây dựng từ năm 1990, Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Vị Xuyên mới được nâng cấp, mở rộng quy mô hơn 10ha, là nơi an nghỉ của hơn 1.800 liệt sĩ cùng phần mộ tập thể các liệt sĩ đã hy sinh trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc.

Trong cuộc chiến đấu này, các anh hùng liệt sĩ đã anh dũng chiến đấu, bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc với ý chí “Một tấc không đi, một ly không dời”, quyết tâm giữ vững từng mỏm đồi, vách đá, điểm cao bằng tinh thần quả cảm “Sống bám đá đánh giặc, chết hóa đá bất tử”.

Riêng tại mặt trận Vị Xuyên, hơn 4.000 cán bộ, chiến sĩ đã anh dũng hy sinh, hơn 9.000 người bị thương và hiện vẫn còn hàng nghìn hài cốt của cán bộ, chiến sĩ nằm rải rác trong khe đá, thung sâu chưa tìm thấy và quy tập được.

Chiến công và tên tuổi của các anh hùng liệt sĩ đã trở thành bất tử, khắc ghi vào lịch sử dân tộc và mãi mãi được ghi nhớ trong tâm trí mỗi thế hệ người dân Việt Nam.

Trong không khí trang nghiêm, thành kính, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu dâng hoa, dâng hương tưởng nhớ, tri ân công lao các anh hùng liệt sĩ đã chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân.

• Trang 13 báo Tuổi Trẻ ngày 29/5/2023

Sư thầy lấy bằng tiến sĩ tuổi ngoài 60

Con đường tu học không điểm dừng, đó là điều nhiều người thấy được từ hòa thượng Danh Lung – trụ trì chùa Chantarangsay, người vừa nhận bằng tiến sĩ dân tộc học ở độ tuổi ngoài 60.

Với 5 năm nghiên cứu, trong đó hơn 2 năm đối mặt với đại dịch COVID-19, không ai nghĩ rằng vị hòa thượng cao tuổi vẫn âm thầm hoàn thành luận án tiến sĩ khó nhằn.

Gian truân trên con đường tu học

Đến chùa Chantarangsay vào giờ trưa, phòng tiếp khách cũng chính là phòng tu học của sư thầy Danh Lung.

Ngoài một tủ sách to chất đầy các loại sách nghiên cứu về văn hóa, đập vào mắt tôi là dòng chữ thư pháp treo tường “Ai làm chủ giáo dục, có thể thay đổi thế giới”. Có lẽ trong tâm thức của sư thầy, học vấn là con đường diệu kỳ của đời người và là con đường không điểm dừng.

Là người con quê hương An Biên (Kiên Giang), sư Danh Lung bắt đầu con đường tu tập lúc 8 tuổi. Sinh ra vào giai đoạn đất nước còn chiến tranh, việc học của sư luôn bị gián đoạn. Mãi đến lúc đất nước thống nhất, con đường tu học của sư mới được tiếp tục.

Dù phải học bổ túc phổ thông vì quá tuổi quy định nhưng sư thầy đã thi đỗ vào Trường ĐH Bách khoa TP.HCM. Nhưng nhiều biến cố và đẩy đưa, sư không thể theo học để cuối cùng tốt nghiệp cử nhân kiến trúc ở một trường khác.

Sau khi hoàn thành hai bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh và thạc sĩ quản lý giáo dục, sư Danh Lung quyết tâm theo học tiến sĩ dân tộc học tại Trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM.

Trải qua 5 năm để hoàn thành chương trình tiến sĩ cũng là quãng thời gian đầy gian truân vất vả khi cả nước đối mặt với đại dịch COVID-19. Tôi hỏi sư rằng điều gì khiến người quyết tâm theo đuổi đến cùng luận án này, bởi để hoàn thành luận án “Diễn trình và giá trị của nghi lễ vòng đời trong cộng đồng của người Khmer ở Nam Bộ” phải dành ít nhất hơn 1 năm để đi thực tế ở các tỉnh Nam Bộ.

Trong khi đó, đại dịch dường như “giam” chân tất cả mọi người và e dè trong việc tiếp xúc. Ấy vậy mà sư thầy chỉ mỉm cười và nói “con đường tu học là con đường không điểm dừng”.

Không chỉ là trụ trì của chùa, sư Danh Lung còn giữ vai trò phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam kiêm viện trưởng Phân viện Phật giáo Nam tông Khmer.

Khi được hỏi về việc cân bằng công tác của giáo hội lẫn việc học, sư tâm tình rằng đó là vấn đề rất áp lực, nhưng bản thân vẫn cố gắng sắp xếp. Hình ảnh vị sư luôn mang theo chiếc laptop bên mình để khi vừa nghỉ tay sau công việc của giáo hội là lật đật gõ luận án dường như đã in sâu vào trí nhớ của nhiều đồng môn lẫn phật tử.

Đóng góp mới về nghiên cứu văn hóa người Khmer

Ở khoảng sân chùa dưới bóng mát cây sala, bà Lý Thị Lý (phật tử Khmer hơn 70 tuổi) hằng ngày đều đến ngồi nơi đây sau khi viếng Phật.

Khi nhắc về hòa thượng Danh Lung, bà cho biết hầu như phật tử thân thuộc của chùa đều biết đến sư thầy vì sự gần gũi, đặc biệt là tấm lòng đối với đồng bào người Khmer. “Như trường học thì tấm gương sáng dẫn đầu phải là hiệu trưởng, thì ở chùa sư Danh Lung cũng thế. Vị trụ trì không chỉ tu tập phẩm đạo mà còn là tấm gương tu học cho các phật tử” – bà Lý nói.

Chia sẻ với chúng tôi về lý do chọn đề tài luận án này, sư Danh Lung nhắc nhớ lại câu nói của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt – “Một dân tộc mà không có văn hóa thì mất dân tộc”. Với sư thầy, tuổi tác không là thứ giới hạn bộ não và việc học tập. Sự học không bó buộc trong bất cứ lĩnh vực nào, kể cả một người nhặt rác cũng có những điều hay ho để học tập.

“Đồng bào dân tộc Khmer còn nhiều khó khăn nhưng không vì khó khăn mà từ bỏ con đường học tập. Mình nghèo tất nhiên có rất nhiều lý do và tri thức của mình kém cỏi, hạn chế cũng là một trong những lý do giới hạn mình thoát nghèo” – sư thầy nói.

Là người trực tiếp hướng dẫn luận án của nghiên cứu sinh Danh Lung, PGS.TS Ngô Thị Phương Lan – hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM – cho biết hòa thượng là vị sư người Khmer đầu tiên nhận bằng tiến sĩ tại trường.

Do đề tài có phạm vi nghiên cứu rất lớn nên nhiều thầy cô ban đầu có trăn trở về việc hoàn thành, đặc biệt là khi gặp phải đợt dịch COVID-19. Đề tài nghiên cứu là thành quả của rất nhiều cố gắng, là những đóng góp mới về nghiên cứu văn hóa người Khmer ở Nam Bộ nói chung và nghiên cứu về nghi lễ vòng đời của cộng đồng người Khmer ở Nam Bộ nói riêng.

• Trang 15 báo Tuổi Trẻ ngày 29/5/2023

Xúc động với hai tài năng điện ảnh người Việt tại Cannes

Sự tiếp nối thế hệ của hai tài năng người Việt tại Cannes 2023 khiến khán giả xúc động. Ngoài ra, các giải thưởng xứng đáng cho các tài năng xuất sắc của thế giới cho thấy điện ảnh tinh túy vẫn luôn có chỗ đứng, bất kể thời đại nào.

Trần Anh Hùng và Phạm Thiên Ân – hai tài năng điện ảnh người Việt được vinh danh tại LHP Cannes lần thứ 76 – khiến mạng xã hội của Việt Nam bùng nổ từ sáng sớm ngày 28-5.

Giành hai chiến thắng quan trọng (Đạo diễn xuất sắc và Camera d’Or) trên tổng số chín hạng mục chính thức ở Cannes, họ chia sẻ một câu chuyện truyền cảm hứng mãnh liệt về kế thừa và tiếp nối mang tính thế hệ.

Tiếng Việt vang lên đầy tự hào ở Cannes

30 năm trước (1993), tại LHP Cannes lần thứ 46, cái tên Trần Anh Hùng còn rất xa lạ với khán giả Việt Nam đã giành được giải Camera d’Or (Phim đầu tay xuất sắc nhất) cho Mùi đu đủ xanh – một bộ phim nói tiếng Việt nhưng do Pháp sản xuất và được quay tại một trường quay tại Pháp.

Giải thưởng quan trọng đầu tiên đó đã đưa Trần Anh Hùng trở thành một trong những đạo diễn đương đại của điện ảnh thế giới. Sau đó, anh tiếp tục giành chiến thắng cao nhất với giải Sư tử vàng tại LHP Venice năm 1994 với phim Xích lô.

Và nay, tại LHP Cannes năm 2023, Trần Anh Hùng được vinh danh với giải Đạo diễn xuất sắc nhất cho bộ phim Pháp La passion De Doudin Bouffant (The Pot au Feu) – kể một câu chuyện giàu đam mê và thấm đẫm hương vị của ẩm thực và tình yêu qua diễn xuất của hai ngôi sao người Pháp: Juliette Binoche và Benoît Magimel.

Tên tuổi Trần Anh Hùng có phần sụt giảm sau vài bộ phim không mấy thành công gần đây, nhưng với sự trở lại đầy tinh túy của The Pot au Feu, anh lấy lại vị thế đỉnh cao.

Thật thú vị khi người lên trao giải thưởng cho Trần Anh Hùng là Pete Docter – giám đốc sáng tạo của Hãng phim Pixar và từng ba lần chiến thắng giải Oscar cho Phim hoạt hình xuất sắc nhất, người luôn đề cao vẻ đẹp tinh túy của điện ảnh.

Trong phần phát biểu đầy xúc động, Trần Anh Hùng cảm ơn người bạn đời – nữ diễn viên, giám đốc mỹ thuật Trần Nữ Yên Khê và gọi cô là “nữ đầu bếp của tôi”.

Trong khi đó, Phạm Thiên Ân, một tài năng trẻ của Việt Nam tự học làm phim trong nước, đã tiếp nối chiến thắng ngọt ngào của Trần Anh Hùng cách đây 30 năm.

Một ban giám khảo riêng tại Cannes đã đồng lòng trao giải Camera d’Or cho Bên trong vỏ kén vàng (Inside the yellow cocoon shell), bộ phim công chiếu lần đầu trong chương trình Directors’ Fortnight tại Cannes năm nay.

Tờ Indiewire đã gọi bộ phim đầu tay dài 3 tiếng đồng hồ của Ân là “một thiên sử thi sâu sắc với nhịp điệu có chủ ý và là câu chuyện đầy mê hoặc về khao khát không thể dò thấu đối với thế giới bên kia”. Tờ Variety cũng ca ngợi đây là một “tác phẩm thôi miên với hành trình tìm kiếm sự siêu việt”.

Với giải thưởng này, tài năng của Phạm Thiên Ân được công nhận ở phạm vi toàn cầu và hứa hẹn mở ra một sự nghiệp điện ảnh tươi sáng trong tương lai.

Hai bộ phim sắc lạnh về thời đại

Dù Cannes năm nay có sự xuất hiện của nhiều tên tuổi lớn từng thắng Cành cọ vàng và các giải thưởng quan trọng trước đó, ban giám khảo hạng mục tranh giải chính thức năm nay – được dẫn đầu bởi đạo diễn người Thụy Điển hai lần thắng giải Cành cọ vàng Ruben Östlund – đã trao hai giải thưởng quan trọng nhất cho hai tên tuổi mới.

Anatomy of a Fall – bộ phim tranh giải Cành cọ vàng lần thứ 2 của nữ đạo diễn người Pháp Justine Triet – đã bất ngờ giành giải cao nhất: Cành cọ vàng.

Bộ phim chính kịch về một vụ án mạng bí ẩn dài 150 phút này như một ca phẫu thuật được soi dưới kính hiển vi đầy sắc lạnh và thông minh về đời sống riêng tư và những bí ẩn của nội tâm con người hiện đại, tạo ra những tranh luận sôi nổi.

Một nữ tiểu thuyết gia (do diễn viên người Đức Sandra Hüller đóng) buộc phải tự bảo vệ mình trước tòa khi cô trở thành nghi phạm chính trong vụ sát hại chồng mình sau cái chết bất ngờ của anh ta tại một ngôi nhà nghỉ dưỡng trên núi.

Sandra Hüller – nữ diễn viên người Đức có hai vai diễn trong hai bộ phim được đánh giá cao nhất tại Cannes năm nay – không thắng giải Nữ diễn viên như hầu hết giới phê bình dự đoán nhưng được xem là nhân tố quan trọng nhất giúp bộ phim này chinh phục khán giả, bên cạnh thủ thuật làm phim ngày càng chuyên nghiệp và thông minh của Justine Triet.

Justine Triet trở thành nữ đạo diễn thứ ba trong lịch sử 76 năm của Cannes giành giải cao nhất, sau hai đồng nghiệp Jane Campion cho The Piano năm 1993 và Julia Ducournau cho Titane năm 2021.

Năm nay, có tới bảy nữ đạo diễn trên tổng số 21 phim tranh giải Cành cọ vàng. Giải cao nhất cho Justine Triet có vẻ hơi ưu ái, nhất là khi bộ phim được giới phê bình tán thưởng nồng nhiệt là The zone of interest của Jonathan Glazer về nhì với giải Grand prix.

The zone of interest được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết cùng tên về Thế chiến 2 của nhà văn xuất sắc người Anh Martin Amis.

Bộ phim thứ tư của đạo diễn người Anh gốc Do Thái Jonathan Glazer gây tiếng vang lớn khi tiếp cận chủ đề diệt chủng người Do Thái với một cái nhìn hoàn toàn mới, đầy rủi ro và thách thức về vấn đề đạo đức.

Bộ phim đầy ám ảnh này khắc họa cuộc sống riêng tư của viên chỉ huy người Đức (Christian Friedel), kẻ chịu trách nhiệm hành quyết vô số người Do Thái tại trại Auschwitz.

Anh ta và vợ (Sandra Hüller) cùng năm đứa con tận hưởng những giây phút thư giãn của cuộc sống thượng lưu, bất chấp những tiếng rên xiết của các nạn nhân Do Thái trong trại diệt chủng cách đó không xa.

Cách tiếp cận táo bạo về “sự tầm thường của cái ác” với chủ đề gây sốc này minh chứng cho tài năng điện ảnh không thể chối cãi của Jonathan Glazer, người chỉ đạo diễn ba phim trong suốt 20 năm qua nhưng đều gây tiếng vang với Sexy beast (2000), Birth (2004) và đặc biệt là bộ phim kinh dị khoa học giả tưởng Under the skin với Scarlett Johansson đóng chính, từng được tờ The Guardian bình chọn đứng thứ 4 trong 100 bộ phim xuất sắc nhất đầu thế kỷ 21.

• Trang 17 báo Tuổi Trẻ ngày 27/5/2023

Tưởng nhớ Bồ Tát Thích Quảng Đức: Lửa thiêng rực sáng sử vàng

Tối 26-5, triển lãm ‘Lửa thiêng rực sáng sử vàng’ về cuộc đời và đạo nghiệp của Bồ tát Thích Quảng Đức khai mạc tại Việt Nam Quốc Tự (quận 10, TP.HCM).

Tham dự lễ khai mạc triển lãm Lửa thiêng rực sáng sử vàng có hòa thượng Thích Lệ Trang – trưởng Ban trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP.HCM, cùng các tăng ni, phật tử và đông đảo người dân.

Hoạt động do Ban văn hóa Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP.HCM tổ chức nhân dịp mừng Đại lễ Phật đản Phật lịch 2567 và tưởng niệm 60 năm Bồ tát Thích Quảng Đức vị pháp thiêu thân.

Triển lãm Lửa thiêng rực sáng sử vàng trưng bày 90 bức ảnh về cuộc đời Bồ tát Thích Quảng Đức, chủ yếu trong pháp nạn năm 1963, đặc biệt có những bức ảnh lần đầu được công bố.

Thông qua đây, ban tổ chức mong muốn tôn vinh hình ảnh một bậc cao tăng đã dùng năng lượng từ bi, xả thân vì đạo, vì độc lập dân tộc, bảo vệ truyền thống Phật giáo và văn hóa Việt Nam.

Để có được những bức ảnh, hiện vật trưng bày, ban tổ chức đã chuẩn bị gần 3 tháng bằng cách trích lục, sưu tầm, từ các bậc tôn đức miền Trung và miền Nam.

Cũng trong triển lãm tối nay, các cá nhân có nhiều đóng góp cho hoạt động Tuần lễ kính mừng Phật đản tại TP.HCM đã được Ban trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP.HCM tặng bằng tuyên dương công đức.

Triển lãm Lửa thiêng rực sáng sử vàng là một trong những hoạt động nằm trong khuôn khổ Tuần lễ Phật đản Phật lịch 2567 do Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP.HCM tổ chức. Các hoạt động diễn ra từ ngày 26-5 đến 2-6, tại Việt Nam Quốc Tự (TP.HCM).

Ngoài ra, Tuần lễ Phật đản Phật lịch 2567 còn có nhiều hoạt động ý nghĩa khác: Diễu hành xe hoa mừng Phật đản (19h ngày 27-5), chương trình nghệ thuật Lửa thiêng rực sáng sử vàng với nhiều nghệ sĩ nổi tiếng (19h ngày 28-5), Đại lễ Phật đản (6h ngày 2-6). Các hoạt động diễn ra tại Việt Nam Quốc Tự (TP.HCM).

Lửa từ bi sáng ngời trang sử Phật

Với chủ đề Lửa từ bi sáng ngời trang sử Phật, hơn 60 tác phẩm ảnh phần nào phác họa nên toàn cảnh pháp nạn và phong trào Phật giáo năm 1963, vừa được giới thiệu vào chiều 26-5 tại Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán (TP Huế).

Triển lãm là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động Đại lễ Phật đản Phật lịch 2567 – Dương lịch 2023, do Ban trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức, thu hút sự quan tâm của đông đảo tăng ni, phật tử và người dân.

Những tác phẩm ảnh xoay quanh hai sự kiện Phật giáo pháp nạn năm 1963 ở Huế và Sài Gòn, như hình ảnh Bồ tát Thích Quảng Đức phát nguyện tự thiêu tại ngã tư Phan Đình Phùng – Lê Văn Duyệt (Sài Gòn) vào ngày 20-4 nhuận năm Quý Mão (11-6-1963), “quả tim bất diệt” của Bồ tát Thích Quảng Đức sau khi tự thiêu, các thánh tử đạo…

Theo ban tổ chức, những tác phẩm được triển lãm lần này là những hình ảnh nhiều cảm xúc nhất, như để gợi nhớ bài học quá khứ làm sáng ngời cho đạo pháp, dân tộc trong hiện tại và mãi mãi về sau. Triển lãm mở cửa đến hết ngày 7-6.

MINH AN

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ ngày 26/5/2023

Yêu cầu Trung Quốc rút ngay tàu khảo sát khỏi biển Việt Nam

Bộ Ngoại giao khẳng định đã nhiều lần giao thiệp với phía Trung Quốc về việc này. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay các hoạt động xâm phạm và rút tàu Hướng Dương Hồng 10 cùng các tàu khác.

Trong thời gian gần đây, tàu khảo sát Hướng Dương Hồng 10 cùng các tàu hải cảnh, tàu cá Trung Quốc đã xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam.

Bộ Ngoại giao Việt Nam đã nhận được đề nghị của báo chí cho biết phản ứng của Việt Nam trước hành động trên của Trung Quốc.

Ngày 25-5, Phó phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng khẳng định: “Tàu khảo sát Hướng Dương Hồng 10 của Trung Quốc cùng một số tàu hải cảnh, tàu cá bảo vệ đã xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam được xác lập phù hợp với các quy định của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982″.

Bà Hằng cũng cho biết Bộ Ngoại giao và các cơ quan chức năng Việt Nam đã “giao thiệp nhiều lần với phía Trung Quốc”, đồng thời triển khai các biện pháp phù hợp với luật pháp quốc tế, luật pháp Việt Nam để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Việt Nam.

“Việt Nam yêu cầu các cơ quan liên quan phía Trung Quốc tuân thủ nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước, chấm dứt ngay hoạt động xâm phạm, rút tàu Hướng Dương Hồng 10 và các tàu hải cảnh, tàu cá ra khỏi vùng biển Việt Nam, tôn trọng quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), giữ gìn hòa bình, hợp tác và phát triển ở Biển Đông, đóng góp vào việc phát triển quan hệ hai nước”, đại diện Bộ Ngoại giao nhấn mạnh.

Hôm 17-5, trong cuộc họp các quan chức cấp cao ASEAN – Trung Quốc về DOC tại tỉnh Quảng Ninh, quyền Trưởng SOM ASEAN Việt Nam Vũ Hồ đã đề nghị các nước phát huy “nói đi đôi với làm” trên Biển Đông.

Theo ông, các nước cần biến các cam kết chính trị thành các hành động cụ thể, phù hợp trên thực địa. Trưởng đoàn Việt Nam cũng nhấn mạnh cần lấy luật pháp quốc tế và UNCLOS làm “kim chỉ nam” cho các hoạt động trên Biển Đông.

• Trang 13 báo Tuổi Trẻ ngày 24/5/2023

Tiếp nhận chồng cô giáo tử nạn ở Hà Giang về làm việc gần nhà

Thầy Nguyễn Đại Đình Nam – chồng của cô giáo tử nạn trên đường đến trường ở Hà Giang – được tiếp nhận về công tác gần nhà tại huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online sáng 23-5, ông Lê Tiến Hưng – phó giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Phú Thọ – xác nhận đơn vị vừa có văn bản đồng ý tiếp nhận thầy Nguyễn Đại Đình Nam – chồng của cô giáo tử nạn trên đường đến trường ở Hà Giang – về công tác tại huyện Thanh Sơn (Phú Thọ).

Theo đó, Sở Nội vụ tỉnh Phú Thọ nhận được hồ sơ xin chuyển công tác và văn bản ngày 19-5 của UBND huyện Thanh Sơn (Phú Thọ) về việc đề nghị tiếp nhận viên chức đối với thầy Nguyễn Đại Đình Nam.

Thầy Nam có trình độ chuyên môn đại học sư phạm giáo dục thể chất.

Sau khi nghiên cứu hồ sơ, cân đối biên chế giao và có mặt, Sở Nội vụ tỉnh Phú Thọ đồng ý tiếp nhận thầy Nam về đơn vị sự nghiệp ngành giáo dục và đào tạo trực thuộc UBND huyện Thanh Sơn công tác, với điều kiện phải chịu sự phân công công tác và nộp đầy đủ hồ sơ gốc và giấy tờ có liên quan.

Sở Nội vụ tỉnh Phú Thọ cũng đề nghị Sở Nội vụ tỉnh Hà Giang và UBND huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang làm thủ tục thuyên chuyển cho thầy Nguyễn Đại Đình Nam theo nguyện vọng và làm các thủ tục theo quy định.

“Với hoàn cảnh quá đặc biệt và sự cống hiến của thầy Nam rất lâu ở vùng cao khó khăn, nên tỉnh Phú Thọ đã tạo mọi điều kiện để thầy Nam về công tác gần nhà. Hiện chúng tôi chỉ chờ tỉnh Hà Giang có quyết định điều động và chuyển hồ sơ của thầy Nam về tỉnh Phú Thọ” – ông Hưng chia sẻ.

• Trang 17 báo Tuổi Trẻ ngày 24/5/2023

Hai HCV sáng giá của taekwondo TP.HCM

Không chỉ giành lại huy chương vàng đối kháng ở nam sau 8 năm bị mất, taekwondo TP.HCM còn đoạt 2 huy chương vàng ở SEA Games 32. Một thành tích ấn tượng cho nơi từng là cái nôi đối kháng của taekwondo Việt Nam.

Dưới sự huấn luyện của HLV Choi Young Seok (Hàn Quốc), taekwondo Thái Lan trong khoảng chục năm qua luôn rất mạnh về đối kháng.

Tại SEA Games 32, dù thất bại trước Việt Nam trong 2 trận chung kết đối kháng nam, nhưng Thái Lan vẫn giành đến 5 huy chương vàng đối kháng (4 ở nữ).

Vượt qua người Thái

Trong khi đó, đối kháng nam của taekwondo Việt Nam là một khoảng trống kể từ sau chiếc huy chương vàng duy nhất của Nguyễn Văn Duy (hạng cân 58kg) ở SEA Games 28 tại Singapore năm 2015. Hai võ sĩ Lý Hồng Phúc (74kg nam) và Phạm Đăng Quang (63kg nam) của taekwondo TP.HCM cũng không được kỳ vọng nhiều tại SEA Games 32.

Bởi ngoài việc đối thủ mạnh hơn hẳn, cả Phúc và Quang không có nhiều thời gian tập luyện với chuyên gia Hàn Quốc. Do bận học đại học nên cả hai chỉ ra Hà Nội tập 2 tháng trước SEA Games 32.

Dù cao 1,85m, nhưng so với chiều cao 2,10m của Woody Mercer Jack (Thái Lan), Hồng Phúc “nhỏ bé” hơn hẳn trong trận chung kết. Lợi thế chiều cao đã giúp Woody ghi nhiều điểm cũng như phòng thủ hiệu quả trước Hồng Phúc.

Bị đối thủ dẫn 4-0 ở hiệp 1, Phúc xuất sắc thắng 3-2 ở hiệp 2 để bước vào hiệp 3 quyết định và thắng 2-1 trong niềm vui của mọi người. “Thể hình võ sĩ Thái Lan vượt trội, HLV Thái Lan quá đẳng cấp nhưng vẫn thua hai thầy trò Lê Huỳnh Châu và Phúc”, cựu HLV trưởng đội tuyển đối kháng taekwondo Việt Nam Nguyễn Thế Hiệp nói khi ngồi xem ở nhà.

Chưa dừng tại đó, Phạm Đăng Quang có chiến thắng gây sốc trước Sritimongkol Napat – đối thủ Thái Lan từng thắng anh hai lần ở Giải vô địch Đông Nam Á. Thua 1-2 ở hiệp đầu, Đăng Quang thắng Sritimongkol 4-2 ở hiệp 2.

Bước vào hiệp đấu quyết định, Quang đã có nhiều đòn đá chính xác, trong đó có đòn chân đẹp mắt ghi 3 điểm để thắng 7-2, giành huy chương vàng.

Từ nền móng taekwondo quận 4

Sau 4 lần tham dự SEA Games, Phúc mới có huy chương vàng. Còn với Quang, anh cũng phải chờ đến kỳ SEA Games thứ 3 mới được hưởng niềm hạnh phúc. Chiếc huy chương vàng của Đăng Quang còn mang ý nghĩa đặc biệt hơn với HLV Lê Huỳnh Châu.

Sau 10 năm, cậu học trò lại đăng quang đúng hạng cân 63kg mà anh từng giành huy chương vàng ở SEA Games 27 tại Myanmar năm 2013. “Tròn 10 năm, thầy trò mới lấy lại huy chương vàng taekwondo hạng cân 63kg nam. Niềm vui xen lẫn niềm tự hào!”, HLV Lê Huỳnh Châu chia sẻ.

Từng là cái nôi của taekwondo TP.HCM khi đào tạo ra nhiều võ sĩ xuất sắc, nhưng taekwondo quận 4 từ sau Lê Huỳnh Châu không còn được nhiều người nhắc đến. Nhưng quả ngọt sau thời gian dài âm thầm đào tạo đã bắt đầu hái quả.

Là người Bình Phước, Hồng Phúc được cựu võ sĩ nổi tiếng Trần Quang Hạ đưa về quận 4 tập năm 12-13 tuổi. Còn Đăng Quang ở quận 12 được cha chở sang quận 4 tập taekwondo với thầy Hạ năm 10-11 tuổi.

Dù Quang và Phúc sau đó trải qua sự huấn luyện của các HLV khác, nhưng không thể phủ nhận nền móng ban đầu mà lò taekwondo quận 4 đã tạo dựng cho họ.

Điều đáng nói là khi lên tập đội trẻ rồi đội tuyển quốc gia, cả hai đã tập luyện với một cựu võ sĩ thành công khác của quận 4 là Lê Huỳnh Châu. Quãng đường 8 năm miệt mài đã đem đến 2 huy chương vàng SEA Games và cả những giọt nước mắt hạnh phúc của cả ba thầy trò tại Phnom Penh.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 23/5/2023

Lãnh đạo Việt Nam tiếp chủ tịch Đảng Nước Nga thống nhất

Chiều 22/5, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã tiếp Chủ tịch Đảng “Nước Nga Thống nhất”, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Liên bang Nga Dmitry Medvedev đang có chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 21-23/5/2023.

Chào mừng ông Dmitry Medvedev cùng Đoàn đại biểu cấp cao Liên bang Nga sang thăm Việt Nam, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đánh giá cao ý nghĩa của chuyến thăm lần này là dịp để hai bên cùng trao đổi về những định hướng trong hợp tác Việt Nam – Nga nói chung, trong đó có hợp tác giữa hai Đảng, hai Nhà nước.

Bày tỏ vui mừng thăm lại Việt Nam, Chủ tịch Đảng “Nước Nga Thống nhất” Dmitry Medvedev khẳng định Liên bang Nga rất coi trọng quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam. Lãnh đạo cấp cao Liên bang Nga, trong đó có Đảng “Nước Nga Thống nhất”, quan tâm phát triển mối quan hệ với Việt Nam như một trong những ưu tiên hàng đầu và Việt Nam là đối tác quan trọng của Nga tại khu vực.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng khẳng định Việt Nam nhất quán thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa; luôn ghi nhớ sự ủng hộ và giúp đỡ mà nhân dân Liên Xô trước đây dành cho Việt Nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; coi trọng quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Nga, mong muốn cùng Nga tiếp tục phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống và Đối tác chiến lược toàn diện vì lợi ích phát triển của hai quốc gia, vì sự thịnh vượng của hai dân tộc.

Trong không khí hữu nghị, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Chủ tịch Đảng “Nước Nga Thống nhất” Dmitry Medvedev hoan nghênh những kết quả chính trong hợp tác thời gian qua, nhất là lĩnh vực kinh tế – thương mại, khoa học, giáo dục – đào tạo, hợp tác địa phương…

Nhân dịp này, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cảm ơn Nga tiếp tục dành học bổng hàng năm cho sinh viên Việt Nam sang du học tại các cơ sở giáo dục – đào tạo của Nga; tin tưởng rằng Phiên họp lần thứ 4 Ủy ban hợp tác Việt Nam – Nga về giáo dục, khoa học và công nghệ dự kiến được tổ chức vào cuối năm nay sẽ tiếp tục mở ra nhiều cơ hội hợp tác mới trong lĩnh vực này.

Hai nhà Lãnh đạo nhất trí trong thời gian tới sẽ tiếp tục thúc đẩy giao lưu nhân dân, trong đó có thế hệ trẻ; phát huy vai trò của các Hội hữu nghị giữa hai nước, nhằm tăng cường hiểu biết cũng như lưu giữ những giá trị tốt đẹp của mối quan hệ hữu nghị truyền thống với bề dày lịch sử gần 75 năm.

Tại buổi tiếp, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng bày tỏ cảm ơn và đề nghị Lãnh đạo, chính quyền Nga và Đảng “Nước Nga Thống nhất” tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện cho cộng đồng người Việt Nam tại Nga sinh sống, làm ăn, học tập lâu dài và ổn định.

Nhân dịp này, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cũng đã gửi lời chào thăm hỏi đến Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin.

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ ngày 22/5/2023

Tàu Costa Serena đưa hơn 2.600 khách quốc tế đến Phú Quốc

Tàu Costa Serena chở hơn 2.600 khách quốc tế là người Thái Lan, Cuba và một số nước khác vừa đến Phú Quốc. Đây là tàu du lịch 5 sao đầu tiên đưa khách ngoại đến đảo ngọc sau thời gian dài ảnh hưởng dịch COVID-19.

7h sáng 21-5, ở bến cảng Dương Đông, TP Phú Quốc (Kiên Giang), con tàu Costa Serena của Ý đã đưa hơn 2.600 khách quốc tế là người Thái Lan, Cuba và một số nước khác đến tham quan đảo Phú Quốc.

Bà Lê Thị Minh Thư – cố vấn Công ty TNHH dịch vụ vận tải hàng hải Thiên Ý – cho biết hãng tàu này trước đây từng đưa khách quốc tế đến Phú Quốc trước khi xảy ra dịch bệnh COVID-19. Đây là chuyến đầu tiên tàu Costa Serena trở lại Phú Quốc với hơn 2.600 khách và hơn 1.000 thuyền viên.

Theo bà Thư, lịch trình tàu Costa Serena đưa đoàn khách du lịch trên trải nghiệm 4 đêm 5 ngày đi từ Thái Lan đến Sihanoukville (Campuchia) rồi qua Phú Quốc (Kiên Giang). Tại Phú Quốc, đoàn khách này sẽ đi tham quan tìm hiểu văn hóa và các điểm vui chơi nổi tiếng ở đảo ngọc.

“Thay mặt cho hãng tàu, chúng tôi cảm ơn sự hỗ trợ và tạo điều kiện của địa phương. Dự kiến đầu năm 2024, hãng tàu này sẽ đưa khách quốc tế đến đảo ngọc vui chơi nữa”, bà Thư nói.

Bà LyLy – du khách người Thái Lan – cho biết đây là lần đầu tiên bà đến Phú Quốc tham quan cùng gia đình và nhận thấy Phú Quốc có cảnh sắc biển đảo thật đẹp. Bà rất ấn tượng khi địa phương tổ chức buổi đón tiếp nồng hậu mang đậm bản sắc văn hóa của người dân Việt Nam.

Ông Bùi Quốc Thái – giám đốc Sở Du lịch tỉnh Kiên Giang – đánh giá sự kiện tàu Costa Serena chở hơn 2.600 khách quốc tế đến Phú Quốc cho thấy hoạt động du lịch đang hồi phục. Một số doanh nghiệp cũng gửi đăng ký và dự kiến Phú Quốc sẽ đón thêm một số chuyến tàu du lịch biển nữa.

Để đón dòng khách ngoại du lịch bằng tàu biển, Kiên Giang đang khẩn trương hoàn thiện kết cấu hạ tầng phục vụ du lịch, nhất là sớm hoàn thiện cảng hành khách quốc tế Phú Quốc. Đồng thời đẩy mạnh cải cách thủ tục, rút ngắn thời gian làm thủ tục xuất nhập cảnh cho phương tiện và du khách.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 20/5/2023

Cán bộ, đảng viên phải kính trọng biết ơn dân

Theo ông Nguyễn Xuân Thắng – ủy viên Bộ Chính trị, giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, có nhiều cán bộ không ngừng tu dưỡng đạo đức cách mạng, song một bộ phận cán bộ, đảng viên, bao gồm cả cán bộ cấp cao, có biểu hiện ‘tự diễn biến’.

Ngày 19-5, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hội đồng Lý luận Trung ương tổ chức hội thảo khoa học cấp quốc gia “Xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới”.

Đây là hoạt động thiết thực nhằm triển khai thực hiện nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói chung, xây dựng Đảng về đạo đức nói riêng.

Cây có gốc, sông có nguồn, người cán bộ phải có đạo đức cách mạng

Ông Nguyễn Xuân Thắng – ủy viên Bộ Chính trị, giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh – trong phát biểu đề dẫn nêu hội thảo càng có nhiều ý nghĩa khi được tổ chức đúng ngày 19-5, kỷ niệm 133 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, tấm gương ngời sáng, mẫu mực về đạo đức cách mạng để cán bộ, đảng viên và nhân dân Việt Nam học tập, làm theo.

Ông khẳng định xây dựng Đảng về đạo đức và xây dựng đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên là vấn đề rất hệ trọng, một trong mười nhiệm vụ của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và là một trong những nội dung căn cốt trong tư tưởng Hồ Chí Minh.

Nhắc lại lời Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn.

Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”, ông Thắng nói cán bộ, đảng viên phải có trách nhiệm nêu gương đạo đức cách mạng; từ việc làm, lời nói cho đến cách ăn ở, phải làm sao cho dân tin, dân phục, dân yêu.

Ông khẳng định đạo đức cách mạng trong tư tưởng Hồ Chí Minh không phải là đạo đức thủ cựu, mà là đạo đức mới.

Đó là những phẩm chất quý báu của một người cộng sản, người đảng viên chân chính, như: tận trung với Đảng, tận trung với nước, tận hiếu với dân; yêu thương con người; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; nhân, nghĩa, trí, tín, dũng; đoàn kết, thống nhất, thân ái, giúp đỡ đồng chí, đồng bào; trung thực, thẳng thắn, dũng cảm đấu tranh tự phê bình và phê bình, nói đi đôi với làm và có tinh thần quốc tế trong sáng.

Đạo đức cách mạng không phải tự nhiên có, mà là kết quả của quá trình phấn đấu học tập, tu dưỡng và rèn luyện không ngừng.

Thấm nhuần sâu sắc những chỉ dẫn có giá trị to lớn và quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong hơn 93 năm lãnh đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn quan tâm, chú trọng xây dựng Đảng về đạo đức, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục.

Mất đạo đức cách mạng sẽ là bước ngắn đến “tự diễn biến“

Ông Thắng cho biết trong hơn 90 năm qua, đội ngũ cán bộ, đảng viên của chúng ta đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành về lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị; là những tấm gương cao đẹp, mẫu mực về phẩm chất đạo đức, lối sống.

Tuy nhiên, chúng ta cũng cần nhìn thẳng vào sự thật rằng vẫn còn có một bộ phận cán bộ, đảng viên, kể cả ở cấp cao, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, gây bất bình, lo lắng, suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Thực tiễn cho thấy khi người cán bộ, đảng viên không thường xuyên học tập, tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất để mất “nền tảng gốc” là đạo đức cách mạng, dẫn đến suy thoái về tư tưởng chính trị; sẽ là một bước ngắn, nguy hiểm dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chưa từng thấy, có nhiều bất ổn thì càng ý thức được tầm quan trọng của việc xây dựng Đảng về đạo đức, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có phẩm chất, đạo đức cách mạng, có năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ.

Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng đã xác định xây dựng Đảng về đạo đức là một trong bốn nội dung quan trọng của công tác xây dựng Đảng toàn diện, đồng bộ cùng với xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức.

Trong thời gian qua, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành nhiều chỉ thị, kết luận, quy chế, quy định mới để đẩy mạnh xây dựng Đảng về đạo đức, trong đó tập trung vào phát huy trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.

Đặc biệt, trong 3 nhiệm kỳ liên tiếp gần đây, Đảng ta đã có những chủ trương, quyết sách rất quan trọng cùng với các biện pháp xử lý nghiêm khắc, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” để đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tình trạng tham nhũng, tiêu cực, các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ ngày 19/5/2023

Phản đối Trung Quốc mở nhà hàng lẩu ở Hoàng Sa

Tại buổi họp báo thường kỳ ngày 18-5, Bộ Ngoại giao được hỏi về phản ứng trước vụ việc Trung Quốc ngang nhiên mở nhà hàng lẩu trên quần đảo Hoàng Sa.

“Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền tại quần đảo Hoàng Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế. Việt Nam kiên quyết phản đối mọi hành động xâm phạm chủ quyền và các quyền liên quan của Việt Nam với quần đảo này”, Phó phát ngôn Phạm Thu Hằng nhấn mạnh trong họp báo chiều 18-5.

Hôm 30-4, tờ South China Morning Post (SCMP) đưa tin Trung Quốc mở nhà hàng lẩu ở quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Nhà hàng có tên Kuanzhai Xiangzi, sức chứa 120 thực khách cùng lúc và đã mở cửa đón khách từ cuối tháng 4.

Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố thành lập cái gọi là “thành phố Tam Sa” vào năm 2012. Đơn vị hành chính phi pháp này có chức năng quản lý cả quần đảo Trường Sa và quần đảo Hoàng Sa, vốn thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Khi Trung Quốc tuyên bố thành lập cái gọi là Tam Sa vào năm 2012, trên đảo Phú Lâm có khoảng 1.000 người Trung Quốc sinh sống phi pháp.

Kể từ đó, Trung Quốc đã nâng cấp trái phép các cơ sở vật chất để phục vụ dân số của “thành phố Tam Sa”. Tính đến năm 2020, số người Trung Quốc ở đơn vị hành chính phi pháp này đã tăng lên tới 2.300 người, không kể quân nhân, theo SCMP.

Trung Quốc đã mở một sân bay dân – quân sự phi pháp trên đảo Phú Lâm vào năm 2014. Đến năm sau thì mở trường mẫu giáo, tiểu học và dạy nghề. Bắc Kinh cũng đã ngang nhiên mở rạp chiếu phim, ngân hàng, bệnh viện, bưu điện và sân vận động ở “Tam Sa”.

Việt Nam đã nhiều lần phản đối các động thái trái phép của Trung Quốc ở hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Bộ Ngoại giao cũng nhiều lần nhấn mạnh chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo này được xác lập phù hợp với luật pháp quốc tế.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 19/5/2023

Bố trí đúng người vì nước vì dân vào các vị trí lãnh đạo

Sáng 17-5, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ (Hội nghị Trung ương 7) sau khi hoàn thành chương trình đề ra.

Sáng 17-5, sau hai ngày rưỡi làm việc, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng giữa nhiệm kỳ khóa XIII do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì đã thành công tốt đẹp.

Việt Nam là một điểm sáng “trong bức tranh xám màu” của kinh tế toàn cầu

Thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu tổng kết Hội nghị nêu rõ nhìn lại nửa đầu nhiệm kỳ khóa XIII, với ý chí, quyết tâm cao và tinh thần “Tiền hô hậu ủng”, “Nhất hô bá ứng”, “Trên dưới đồng lòng”, “Dọc ngang thông suốt”, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai tổ chức thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Đảng ta, đất nước ta vẫn vững vàng vượt qua mọi khó khăn, thách thức, tiếp tục đạt được những kết quả quan trọng, khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực.

Về kinh tế – xã hội, cơ bản thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ, vừa tập trung phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh, vừa thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả.

Đến nay, dịch COVID-19 và các loại dịch bệnh khác đã cơ bản được kiểm soát; đời sống xã hội và các hoạt động sản xuất kinh doanh đã trở lại tương đối bình thường.

Trong bối cảnh tình hình kinh tế và thương mại toàn cầu suy giảm, có nhiều rủi ro, kinh tế nước ta vẫn tiếp tục tăng trưởng khá. Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) đã nhận định: Việt Nam là một điểm sáng “trong bức tranh xám màu” của kinh tế toàn cầu.

Tăng trưởng kinh tế năm 2021 đạt 2,56%, trong khi nhiều nền kinh tế trên thế giới tăng trưởng âm; tăng trưởng kinh tế năm 2022 đạt 8,02%, cao hơn nhiều so với kế hoạch (6 – 6,5%) và ở mức cao so với các nước trong khu vực cũng như trên thế giới. Tăng trưởng GDP trong quý I tuy chỉ đạt 3,2% so với cùng kỳ, nhưng theo dự báo của nhiều tổ chức quốc tế, cả năm 2023 vẫn có thể đạt 6 – 6,5%.

Điểm mới quan trọng của nhiệm kỳ này là ban hành và chỉ đạo tổ chức rất thành công các Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện các nghị quyết mới của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh ở toàn bộ 6 Vùng kinh tế – xã hội của cả nước, góp phần tích cực thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới của Đại hội lần thứ XIII của Đảng về phát triển Vùng – vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quan trọng, cả về lý luận và thực tiễn, trong việc phát triển nhanh, bền vững các vùng nói riêng và cả nước nói chung.

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội vẫn tiếp tục được quan tâm chăm lo, đầu tư phát triển, đạt được nhiều kết quả quan trọng, rõ rệt. Đặc biệt trong phòng, chống đại dịch COVID-19, truyền thống anh hùng, yêu nước, “thương người như thể thương thân” của dân tộc ta và tính ưu việt của chế độ ta lại được phát huy lên một tầm cao mới.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 17/5/2023

Lấy phiếu tín nhiệm ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư

Theo quy định 96, các ủy viên Trung ương Đảng sẽ bỏ phiếu tín nhiệm với các chức danh do Ban Chấp hành Trung ương bầu gồm ủy viên Bộ Chính trị và Ban Bí thư.

Ngày 15-5, Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ khóa XIII đã khai mạc. Một nội dung quan trọng tại hội nghị là sẽ lấy phiếu tín nhiệm của Ban Chấp hành Trung ương đối với các ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIII.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, PGS.TS Lê Văn Cường – phó viện trưởng Viện Xây dựng Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) – cho biết việc lấy phiếu tín nhiệm các chức danh trong Đảng được thực hiện theo quy định 96/2023 của Bộ Chính trị.

Theo quy định 96 của Bộ Chính trị về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị, việc lấy phiếu tín nhiệm được tiến hành định kỳ vào năm thứ 3 (năm giữa nhiệm kỳ đại hội đảng bộ các cấp).

Trong đó, các ủy viên Trung ương sẽ lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do Ban Chấp hành Trung ương Đảng bầu. Việc lấy phiếu được thực hiện theo chương trình làm việc của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Quy định 96 nêu rõ các chức danh, chức vụ lấy phiếu tín nhiệm và thành phần ghi phiếu tín nhiệm đối với từng chức danh, chức vụ.

Theo đó, các ủy viên Trung ương Đảng sẽ ghi phiếu tín nhiệm đối với các chức danh thuộc diện Trung ương quản lý gồm:

Tổng bí thư, thường trực Ban Bí thư.

Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội và phó chủ tịch Quốc hội là ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư.

Thủ tướng và phó thủ tướng là ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư; bộ trưởng Bộ Quốc phòng, bộ trưởng Bộ Công an là ủy viên Bộ Chính trị.

Trưởng ban Đảng và tương đương là ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao là ủy viên Bộ Chính trị hoặc ủy viên Ban Bí thư.

Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam là ủy viên Bộ Chính trị hoặc ủy viên Ban Bí thư.

Bí thư tỉnh ủy, thành ủy là ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư.

Như vậy, danh sách các chức danh được Trung ương lấy phiếu tín nhiệm là các ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư.

Quy định 96 nêu rõ kết quả phiếu tín nhiệm được sử dụng để đánh giá cán bộ, làm cơ sở cho công tác quy hoạch, điều động, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, miễn nhiệm và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ.

Những trường hợp có trên 50% nhưng dưới 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp thì cấp có thẩm quyền quản lý cán bộ đưa ra khỏi quy hoạch các chức vụ cao hơn.

Xem xét cho thôi giữ chức vụ đang đảm nhiệm, bố trí công tác khác hoặc cho từ chức hoặc tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm theo quy định.

Những trường hợp có từ 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp trở lên thì cấp có thẩm quyền quản lý cán bộ thực hiện miễn nhiệm chức vụ đang đảm nhiệm và bố trí công tác khác (thấp hơn) mà không chờ đến hết nhiệm kỳ, hết thời hạn bổ nhiệm.

Đối với người được lấy phiếu tín nhiệm ở hai nơi thì việc đánh giá tín nhiệm đối với cán bộ sẽ do cấp có thẩm quyền quyết định trên cơ sở xem xét tổng thể kết quả phiếu tín nhiệm ở từng nơi.

Kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với các ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư được công khai trong Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

• Trang 16 báo Tuổi Trẻ ngày 16/5/2023

Đoạt HCV SEA GAMES 32, TUYỂN NỮ VIỆT NAM: ĐẲNG CẤP NỮ HOÀNG

Tối 15-5, tuyển nữ Việt Nam đã đoạt HCV SEA Games 32 sau khi đánh bại Myanmar 2-0 ở trận chung kết môn bóng đá nữ trên sân Olympic.

Dù được đánh giá cao hơn đối thủ nhưng tuyển nữ Việt Nam đã chọn cách nhập cuộc thận trọng. Hiểu được đối thủ khỏe và giàu thể lực hơn, các cô gái áo đỏ chủ động không sa đà vào các tình huống đua sức.

Ngược lại, tuyển nữ Việt Nam lại cố gắng phát huy khả năng cầm bóng và phối hợp để tìm kiếm cơ hội ghi bàn.

Và từ một pha dàn xếp phối hợp ở đẳng cấp cao, tuyển nữ Việt Nam đã tìm được bàn thắng mở tỉ số. Phút 12, từ đường chuyền dài của Trần Thị Thu, Tuyết Dung phá bẫy việt vị thoát xuống rồi chuyền ngang cho Huỳnh Như.

Tiền đạo số 9 của tuyển Việt Nam sau đó đệm bóng vào lưới trống, ghi bàn đưa tuyển nữ Việt Nam vượt lên.

Bàn thắng của Huỳnh Như rất dễ dàng nhưng thể hiện sự nhuần nhuyễn trong lối chơi của tuyển nữ Việt Nam. Sau bàn thắng, tuyển nữ Việt Nam kéo giảm nhịp độ trận đấu dẫn dụ các cầu thủ Myanmar dâng lên.

Đẳng cấp của thầy Chung

Trong thế trận hợp lý như vậy, tuyển nữ Việt Nam đã tạo ra không ít cơ hội nguy hiểm. Ngược lại, tuyển nữ Myanmar thoạt nhìn có vẻ chủ động hơn nhưng thực tế trận đấu đã nằm trong sự kiểm soát của tuyển nữ Việt Nam. Khoảng cách của trận đấu chỉ là một bàn nhưng có thể thấy khoảng cách về trình độ của hai đội trên sân là tương đối khác biệt.

Chiến thắng của tuyển nữ Việt Nam ngoài việc đến từ thực lực vượt trội còn nằm ở đẳng cấp của HLV. Ông Mai Đức Chung tỏ ra quá cao tay khi tạo ra những sự thay đổi như sự rất phù hợp khi tung Thanh Nhã vào sân.

Tốc độ của Thanh Nhã làm khổ hàng thủ Myanmar. Và Thanh Nhã cũng kịp ghi tên lên bảng tỉ số với pha bứt tốc và dứt điểm ở phút 75. Đó là cú bấm bóng đẳng cấp và cực kỳ tự tin vào kỹ thuật cá nhân của cầu thủ trẻ này.

Với việc đoạt HCV SEA Games 32, tuyển nữ Việt Nam đã lập kỳ tích vô tiền khoáng hậu khi là đội tuyển đầu tiên trong lịch sử bốn lần liên tiếp vô địch SEA Games. Trong 13 lần môn bóng đá nữ được đưa vào thi đấu tại SEA Games, tuyển nữ Việt Nam khẳng định đẳng cấp nữ hoàng ở khu vực với 8 lần vô địch (Việt Nam tham dự 11 lần).

Người hâm mộ Việt Nam đã từng lo lắng về vị thế của bóng đá nữ Việt Nam trước sự tiến bộ của Philippines. Tuy nhiên chiếc HCV SEA Games 32 đã khẳng định sức mạnh của bóng đá nữ Việt Nam tại đấu trường khu vực.

Điều đó sẽ tiếp thêm sự tự tin cho tuyển nữ Việt Nam khi họ bước ra đấu trường World Cup vào tháng 7 tới.

• Trang 18 báo Tuổi Trẻ ngày 16/5/2023

Nữ sinh lớp 9 đạt giải nhất viết luận của ĐH Harvard

Vượt qua hàng trăm thí sinh trên khắp thế giới, Nguyễn Mỹ Hải Ngọc (15 tuổi, TP.HCM) vừa giành giải nhất cuộc thi viết luận toàn cầu của Đại học Harvard (Mỹ, Harvard Crimson Global Essay Competition).

Bài tranh biện về chủ đề “mang thai hộ” của Ngọc gây ấn tượng mạnh cho ban giám khảo quốc tế và nhận được số điểm chung cuộc 78/80.

Sau nhiều năm học trường công và một năm học trường tư thục, NGUYỄN MỸ HẢI NGỌC hiện là học sinh lớp 9 Trường quốc tế Úc (TP.HCM).

Nghiên cứu tài liệu đồ sộ trước khi viết

* Đối mặt với chủ đề hóc búa là “mang thai hộ”, Ngọc đã tiếp cận và thể hiện thế nào trong các bài luận của mình trong suốt cuộc thi?

– Cuộc thi viết luận online của Đại học Harvard được chia thành hai vòng. Thí sinh sẽ thực hiện một bài viết thuộc một thể loại creative (viết sáng tạo), journalism (viết báo chí) và argumentative (viết tranh biện). Trong mỗi thể loại, ban tổ chức sẽ đưa ra ba đề tài cho thí sinh lựa chọn.

Tôi chọn thể loại viết tranh biện vì cảm thấy phù hợp với phong cách. Tại đây, tôi được cho ba đề tài. Một bàn về độ tuổi bầu cử, một bàn về công nghệ chỉnh sửa gene và một về vấn đề mang thai hộ.

Tôi thích chủ đề mang thai hộ nhất do tương đối thiết thực. Tôi cũng bị ấn tượng mạnh bởi con số trong đề bài, như năm 2050 một nửa số lượng trẻ em ra đời ở các nước phát triển có thể là bằng hình thức mang thai hộ.

Ở vòng đầu, mỗi thí sinh sẽ làm một bài luận giới hạn trong 500 từ. Tôi có một tuần chuẩn bị.

Do 500 từ khá ngắn, tôi quyết định chỉ xoáy sâu đúng hai khía cạnh quan trọng nhất thay vì trình bày thật nhiều ý kiến. Tôi không triển khai hướng phân tích “mặt tích cực” và “mặt tiêu cực” như đa số các bài viết khác.

Hai góc nhìn được tôi đề cập thẳng là những ảnh hưởng của mang thai hộ đến sức khỏe thể chất và tinh thần của phụ nữ nếu bị lạm dụng.

Cũng vì dung lượng ngắn, tôi ưu tiên phần “văn” hơn phần “ý”. Tôi cẩn thận trong cách dùng từ, đặt câu để gây ấn tượng về cách viết với ban giám khảo.

Ở vòng chung kết, thí sinh được yêu cầu mở rộng bài viết của mình đến tối đa 1.200 chữ trong vòng năm ngày. Tôi đã đọc rất nhiều bài báo, nghiên cứu về mang thai hộ ở các quốc gia.

Tôi tìm kiếm thêm nhiều khảo sát uy tín từ các trường đại học, viện nghiên cứu lớn. Do tuổi còn nhỏ, để hiểu hết về một vấn đề lớn như mang thai hộ và viết thật sâu sắc về nó không hề dễ dàng.

Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu, tôi nhận thấy có một xu hướng những người mang thai hộ như một “dịch vụ”. Nhìn ở một góc độ nào đó, cách làm này như đang “bóc lột” sức khỏe của phụ nữ, từ đó kéo theo nhiều tác động về sức khỏe và cả những ý kiến trái chiều về mặt đạo đức.

Đó là mạch xuyên suốt cho bài viết sau cùng của tôi khi đưa vào khía cạnh “công nghiệp” của việc mang thai hộ. Trong bài, tôi đã dùng cụm từ “the market of maternal love”, nghĩa là thị trường tình mẫu tử.

* Khi biết mình giành giải nhất chung cuộc, Ngọc cảm thấy thế nào?

– Kết quả là một trong những điều tôi bất ngờ nhất. Vòng chung kết cuộc thi có tổng cộng 75 thí sinh tham dự từ nhiều quốc gia trên thế giới, riêng ở châu Á có 15 bạn. Ban tổ chức chọn ra một giải nhất ở mỗi thể loại viết (tổng cộng ba giải nhất chung cuộc). Tôi giành giải nhất ở thể loại viết tranh biện, số điểm 78/80 điểm.

Nhưng kết quả không phải là điều tôi hài lòng nhất trong cuộc thi, mà đó là hành trình lý thú tôi trải qua. Tôi có dịp tìm hiểu thật sâu sắc về một vấn đề xã hội lớn trên thế giới.

Tôi còn biết cách chinh phục những câu phức, vốn là thách thức lớn cho mình trước đây. Thường thì viết được những câu phức sẽ thể hiện được sự lưu loát trong cách sử dụng ngôn ngữ của bạn.

Vòng lặp “góp ý – chỉnh sửa”

* Viết luôn là kỹ năng khó với người Việt học tiếng Anh. Ngọc đã rèn luyện kỹ năng Viết của mình như thế nào?

– Tôi bắt đầu tập viết luận tiếng Anh từ năm lớp 6, khi đang học chương trình tích hợp. Những năm gần đây, tôi thường xuyên viết các bài nghiên cứu về chủ đề khoa học.

Các bài này không cần từ vựng “cao siêu” nhưng quan trọng là triển khai ý cho rõ ràng và thuyết phục. Vì vậy, tôi có nhiều cơ hội để thực hành viết.

Tôi tự nhận thấy bản thân không phải là người viết sáng tạo. Nếu buộc phải diễn đạt phá cách, có lẽ tôi sẽ làm không tốt.

Ngược lại, tôi thấy bản thân mạnh ở việc đưa ra những góc nhìn mới mẻ về các vấn đề. Từ những góc nhìn mới, tôi sẽ biết cách phân tích một cách hợp lý và thuyết phục với những luận điểm đưa ra.

Một trong những cách luyện viết của tôi là đọc rất nhiều. Internet là nguồn tài liệu khổng lồ. Tôi rất thường đọc bài báo khoa học, bài nghiên cứu. Tôi truy cập vào nhiều nguồn thư viện mở của các trường đại học lớn trên thế giới.

Có nhiều nguồn tài liệu hay nhưng cần trả tiền truy cập, tôi cũng mua đọc luôn. Sau mỗi lần đọc thật nhiều về một chủ đề nào đó, tôi sẽ tổng hợp và đưa ra quan điểm cho riêng mình.

Trong khi đọc, tôi để ý nhất đến cách dùng từ của từng tác giả. Tôi viết ra những từ vựng khác nhau mà tác giả dùng cho cùng một sự vật, hiện tượng (paraphrase). Từ vựng đa dạng là điểm cộng lớn cho bài viết của bạn.

Sau mỗi bài viết, tôi sẽ đi xin nhận xét từ một thầy cô quen biết. Nhận được góp ý của thầy cô đó, tôi sẽ chỉnh lại rồi tiếp tục mang bài viết phiên bản 2 này cho một người có kinh nghiệm khác xem. Nhận được thêm góp ý, tôi lại chỉnh sửa.

Trong cùng một bài viết, tôi làm rất nhiều lần quy trình “góp ý – chỉnh sửa”. Qua mỗi lần như thế, tôi học hỏi được cách viết của mỗi người và có thêm nhiều góc độ cho các bài viết.

* Sau cuộc thi của ĐH Harvard, Ngọc có dự định gì?

– Qua cuộc thi, tôi biết được giới hạn của bản thân ra sao. Trước giờ tôi không nghĩ có thể đạt được những kết quả cao trong các cuộc thi viết. Bên cạnh đó, tôi cũng biết bản thân thích gì.

Có lẽ tôi sẽ không thích theo đuổi nghề viết lách, mà tôi muốn xem viết lách là một công cụ cho một chuyên môn cụ thể khác. Hiện tại, tôi đang nghiêng về hướng sẽ học các ngành kinh tế. Trong những năm cấp III, tôi sẽ đi sâu hơn về kinh tế.

• Trang 6 báo Tuổi Trẻ ngày 28/5/2023

Hiểu đúng về cấm bếp từ, bếp hồng ngoại

Một loạt thiết bị hiệu suất thấp, tốn điện như bếp từ, bếp điện, điều hòa, tivi, bình đun nước… sẽ bị cấm kinh doanh kể từ 15-7 tới theo quyết định số 14 của Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành.

Theo các doanh nghiệp và chuyên gia, quy định này là hợp lý để loại bỏ các thiết bị được sản xuất theo công nghệ cũ, tốn nhiều điện.

Cửa hàng lo bán không hết thiết bị cũ

Danh mục thiết bị sử dụng năng lượng có hiệu suất thấp phải loại bỏ trong quyết định của Thủ tướng bao gồm nhóm thiết bị gia dụng gồm các sản phẩm bóng đèn huỳnh quang compact, quạt điện, máy giặt gia dụng, nồi cơm điện, tủ lạnh và tủ đông, bình đun nước nóng có dự trữ, máy điều hòa, máy thu hình (theo quy định tiêu chuẩn Việt Nam từ năm 2015 trở về trước) sẽ bị cấm nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh kể từ ngày 15-7.

Cùng với đó là nhóm thiết bị văn phòng và thương mại gồm: màn hình máy tính, máy photocopy, máy in và tủ giữ lạnh thương mại (theo quy định tiêu chuẩn Việt Nam từ năm 2014 trở về trước).

Riêng các sản phẩm gia dụng như: đèn LED, bếp hồng ngoại, bếp từ, tủ mát, tủ lạnh và tủ đông, bình đun nước nóng có dự trữ, máy điều hòa không khí không ống gió, máy thu hình (theo quy định tiêu chuẩn Việt Nam từ năm 2016 trở về sau) sẽ bị loại bỏ từ ngày 1-4-2025.

Việc loại bỏ này cũng áp dụng với các sản phẩm văn phòng và thương mại gồm máy tính xách tay và máy tính để bàn theo tiêu chuẩn Việt Nam năm 2021.

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, hầu hết các sản phẩm tiêu thụ điện chính hãng đang được bán tại các cửa hàng điện máy, bán lẻ công nghệ, điện tử đều “vượt” tiêu chuẩn về hiệu suất tiêu thụ năng lượng theo quy định nêu trên. Chỉ có ở các cửa hàng nhỏ vẫn còn bán những mặt hàng này.

Ông Hữu Nghị, chủ cửa hàng thiết bị điện tại quận Bình Thạnh (TP.HCM), tỏ ra bất ngờ trước thông tin cấm kinh doanh các mặt hàng nói trên dù trước đó cửa hàng cũng đã hạn chế nhập các thiết bị có hiệu suất thấp, không tiết kiệm điện. Hiện trong tiệm vẫn có một số hàng tồn, đặc biệt là bình siêu tốc, bếp điện cũ.

Ông Nghị cho rằng nếu 15-7 áp dụng thì gấp và nhiều cửa hàng sẽ không kịp bán ra các sản phẩm còn tồn.

“Nếu Chính phủ cấm kinh doanh thì phải có quy định các đơn vị sản xuất có chính sách thu hồi, đổi mới cho các cửa hàng. Chúng tôi đã bỏ tiền ra nhập thiết bị mà giờ cấm bán thì thiệt thòi quá”, ông Nghị nói.

Trong khi đó, một doanh nghiệp sản xuất các loại bếp điện, bếp từ và các thiết bị điện lại tỏ ra bất ngờ với quyết định này.

Tổng giám đốc doanh nghiệp cho biết dù các sản phẩm mà doanh nghiệp này nhập khẩu, sản xuất đều đáp ứng các tiêu chuẩn hiện hành, song công ty vẫn đang tìm hiểu những thay đổi trong quyết định 14 sẽ tác động gì đến doanh nghiệp hay không.

Phần lớn thiết bị mới không ảnh hưởng

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Hoàng Văn Dũng, giám đốc ngành hàng laptop, thuộc hệ thống FPT Shop, cho biết: “Với các sản phẩm mà FRT (chủ sở hữu FPT Shop) đang kinh doanh đều đạt chuẩn vì trước khi nhập vào thì các hãng đã phải làm qua bài kiểm tra năng lượng ở hải quan. Vì vậy việc này không ảnh hưởng gì đến tình hình kinh doanh máy tính của FPT Shop”.

Đại diện Thế Giới Di Động cũng khẳng định: “Tất cả các nhà cung cấp cho Thế Giới Di Động đều sản xuất sản phẩm tiêu chuẩn cao hơn danh mục bị cấm nên không bị ảnh hưởng gì”.

Giám đốc một hệ thống bán lẻ điện máy cho biết xu thế cạnh tranh rất quyết liệt hiện nay, cộng với thị hiếu của người tiêu dùng nên các sản phẩm bày bán tại các hệ thống bán lẻ có thương hiệu đều là hàng mới sản xuất.

Những sản phẩm thuộc dạng phải loại bỏ như quy định chỉ có thể tìm thấy ở các cửa hàng đồ cũ hoặc tại các tỉnh lẻ, khu vực nông thôn.

“Quy định này áp dụng với doanh nghiệp nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh nên người dân không phải lo lắng nếu mua tại các cửa hàng bán lẻ chính hãng, có tem nhãn rõ ràng”, vị đại diện chia sẻ.

Loại bỏ để tiết kiệm năng lượng

Ngày 27-5, ông Trần Quốc Toản – tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Điện Quang – cho biết từ năm 2013, doanh nghiệp này đã sản xuất các loại bóng đèn đáp ứng các tiêu chuẩn về hiệu suất cao và đã dán nhãn năng lượng nên không bị ảnh hưởng với quyết định mới này.

Ông Toản cho biết các thiết bị điện như bóng đèn, bếp điện, bếp từ, bình đun, máy lạnh… trước đây sử dụng công nghệ cũ, hiệu suất thấp, tiêu tốn năng lượng cao nên Chính phủ ra quy định phải đạt các tiêu chí, tiêu chuẩn về mặt hiệu suất.

Với những sản phẩm đạt những tiêu chuẩn về hiệu suất cao thì sẽ được dán nhãn năng lượng, được lưu thông trên thị trường, ngược lại các thiết bị không được dán nhãn sẽ không được kinh doanh do tiêu tốn điện năng cao.

Theo ông Toản, tiêu chuẩn này đã được doanh nghiệp áp dụng cả chục năm. Vì vậy, quyết định này nhằm hướng đến các doanh nghiệp sản xuất không đúng theo tiêu chuẩn về năng lượng hoặc ngăn ngừa những nhà nhập khẩu nhập các thiết bị như đèn từ nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc, không đạt yêu cầu, tiêu tốn nhiều điện.

“Với những thiết bị không đạt tiêu chuẩn này sẽ tiêu tốn điện nhiều hơn, thay vì phải lắp 3 cái đã đủ độ sáng thì người dân phải lắp đến 4 cái mới sáng nên tốn điện hơn.

Tương tự, với các thiết bị khác như máy lạnh thì nếu không đáp ứng tiêu chuẩn cũng sẽ tốn nhiều điện hơn để làm mát một diện tích nhất định. Vì vậy, cả người tiêu dùng lẫn nguồn điện quốc gia đều có lợi khi dùng điện tiết kiệm hơn”, ông Toản nói.

Ông Toản cho hay quy định này được doanh nghiệp ủng hộ, tạo nên cuộc chơi công bằng hơn với các doanh nghiệp làm ăn chân chính khi sản xuất các thiết bị đạt chuẩn.

Giám đốc một doanh nghiệp cơ khí tại TP.HCM cho biết trước đây các doanh nghiệp thường nhập khẩu máy công nghệ cũ như máy photocopy đã qua sử dụng về tân trang lại.

Tuy nhiên, đây đều là những máy có hiệu suất thấp, rất tốn điện, không đáp ứng các tiêu chuẩn ở các nước châu Âu nên bị loại bỏ. Vì vậy, vị này cho rằng các doanh nghiệp dùng các loại máy đạt tiêu chuẩn về năng lượng vừa giúp tiết kiệm điện cho doanh nghiệp lẫn cả nguồn điện quốc gia.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 27/5/2023

Tránh đầu cơ, Lý Sơn không bán đất cho người ngoài đảo

Nhiều giao dịch từ người đất liền ra đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) mua đất đầu cơ đã đẩy giá đất tăng cao đột biến.

Theo thống kê của huyện, từ đầu năm 2023 đến nay có 26 thửa đất nông nghiệp ở đảo Lý Sơn được bán cho người ở đất liền.

Trong số này, người dân Quảng Ngãi mua 4 thửa, còn lại ở các tỉnh, mua nhiều nhất là người ở Hà Nội. Trong đó có một người mua 6 thửa (2.300m2) và một người mua 3 thửa (1.400m2).

Trong khi đó, theo Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Quảng Ngãi – chi nhánh Lý Sơn, trong năm 2022 và 2023 có khoảng 400 thửa đất chuyển nhượng, trong đó hơn 160 thửa chuyển nhượng cho người đất liền, 80% là đất nông nghiệp.

Theo chính quyền huyện Lý Sơn, sau khi có hiện tượng sốt đất bất thường, UBND huyện đã yêu cầu nhiều đơn vị liên quan kiểm tra. Yếu tố người nước ngoài mua đất đã loại bỏ.

“Lý Sơn là đảo tiền tiêu, có ý nghĩa rất quan trọng với chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Chính vì vậy, huyện đang theo dõi chặt chẽ diễn biến mua đất nông nghiệp tăng cao bất thường đang xảy ra tại đảo” – bà Phạm Thị Hương, chủ tịch UBND huyện Lý Sơn, nói.

Theo bà Hương, Lý Sơn là địa phương đặc thù, do vậy từ năm 2018 UBND huyện đã có chủ trương không chuyển nhượng đất nông nghiệp tại Lý Sơn cho người dân ngoài đảo.

Thời gian qua, UBND huyện kiên quyết không xử lý cho những giao dịch mua bán đất nông nghiệp giữa người dân Lý Sơn với tổ chức, cá nhân không phải là người dân ở đảo.

“Chúng tôi hiểu giá trị của Lý Sơn liên quan đến rất nhiều vấn đề thuộc về lợi ích quốc gia. Hiện huyện phát đi thông báo không cho giao dịch đất nông nghiệp tại đảo. Từ hôm 19-5 đến nay, các đơn vị liên quan ngừng tiếp nhận hồ sơ chuyển nhượng đất nông nghiệp cho người ngoài đảo.

Thậm chí 10 hồ sơ người dân nộp trước ngày 19-5, tôi cũng không đồng ý cho chuyển nhượng, ít nhất là cho đến khi quy hoạch của Thủ tướng hoàn thành. Đây là sự bất thường cần lưu tâm”, bà Hương nói.

Tuy nhiên, theo luật sư Trần Hậu (Đoàn luật sư Đà Nẵng), pháp luật không có quy định nào nêu chỉ được chuyển nhượng đất nông nghiệp cho người cùng địa phương. Do vậy, chính quyền cần giải quyết hồ sơ đúng hạn cho người dân, tránh gây phiền hà, khó khăn trong chuyển nhượng.

“Tình trạng tương tự xảy ra ở Đà Lạt và Hà Nội, sau đó chính quyền các địa phương phải thu hồi lại văn bản không cho chuyển nhượng đất nông nghiệp”, luật sư Hậu nói.

Cũng theo luật sư Hậu, Lý Sơn là hòn đảo đặc biệt có ý nghĩa đối với Tổ quốc, cần phải xem xét địa phương đặc thù với một số giao dịch, chuyển nhượng. Muốn như vậy, chính quyền huyện Lý Sơn cần có văn bản báo cáo tình hình đang nóng tại địa phương để tỉnh, trung ương có hướng xử lý vấn đề. Bởi có sự bất thường khi giao dịch đất nông nghiệp ở Lý Sơn tăng đột biến cả về diện tích lẫn giá bán.

Đảo Lý Sơn cách đất liền 24km, có hơn 22.000 dân, khoảng 55% dân số làm nông với 300ha chủ yếu là hành và tỏi. Nơi đây cũng là địa điểm du lịch nổi tiếng của Quảng Ngãi.

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ 21/5/2023

Đã thống nhất mức giá tạm thời với 15 nhà máy điện gió, điện mặt trời

Thông tin từ Bộ Công Thương, đến nay đã có 15 nhà máy điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp thống nhất được mức giá tạm thời.

Cung cấp thông tin này cho Tuổi Trẻ Online, ông Trần Việt Hòa – cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) – cho hay tổng công suất các nhà máy đạt được thống nhất giá tạm là 1.200 MW. Bao gồm 3 nhà máy điện mặt trời, 7 nhà máy điện gió trên đất liền và 5 nhà máy điện gió trên biển.

Theo tìm hiểu riêng của Tuổi Trẻ Online, các nhà máy đã được các bên thống nhất mức giá điện tạm thời bao gồm: Nam Bình 1, An Viên, Hưng Hải Gia Lai, Hnbaram, Phù Mỹ 1, Phù Mỹ 3; Hiệp Thạch, Hướng Hiệp 1.

Mới thống nhất giá điện tạm thời

Mới đây nhất ngày 19-5, Bộ Công Thương có văn bản đối với các dự án gồm nhà máy điện mặt trời tại Trung Nam Thuận Nam ở xã Phước Minh (Thuận Nam) kết hợp với trạm biến áp 500 kV Thuận Nam và các đường dây đấu nối (phần công suất 172 MW chưa được huy động – PV); các nhà máy điện gió VPL Bến Tre, Tân Phú Đông, Lạc Hòa 2, Chơ Long, Yang Trung và Hòa Đông 2.

Cũng theo Bộ Công Thương, dự kiến trong tuần tới sẽ có thêm 6 nhà máy điện đã được chủ đầu tư và EVN thống nhất mức giá tạm thời, dự kiến hoàn thiện hồ sơ để trình Bộ Công Thương phê duyệt.

Như vậy đến nay đã có 37/85 hồ sơ dự án được các chủ đầu tư gửi tới EVN. Vẫn còn 48 nhà máy chưa được nộp hồ sơ đàm phán, 11 hồ sơ vẫn tiếp tục phải bổ sung và hoàn thiện.

Một số chủ đầu tư đã được yêu cầu bổ sung hồ sơ từ cuối tháng 3 nhưng sau hai tháng vẫn không bổ sung được.

Bộ Công Thương cho rằng các chủ đầu tư cần gấp rút hoàn chỉnh thủ tục và nộp hồ sơ để việc thỏa thuận giá điện không bị kéo dài, rút ngắn thời gian đưa các dự án này vào vận hành, từng bước giải quyết bài toán kinh doanh của doanh nghiệp.

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ Online, việc các bên thống nhất được giá điện tạm thời nhưng không đồng nghĩa sẽ được huy động lên lưới. Bởi các chủ đầu tư phải hoàn thiện đầy đủ hồ sơ pháp lý, gồm giấy phép đầu tư, hoạt động điện lực cũng như các thủ tục nghiệm thu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền…

Phải hoàn thiện hồ sơ pháp lý mới được huy động

Với 15 dự án đã thống nhất được giá tạm, không phải chủ đầu tư nào cũng đã đáp ứng được đầy đủ hồ sơ pháp lý, hoặc có những dự án chỉ có một phần công suất đáp ứng được yêu cầu thủ tục liên quan.

Như trường hợp của dự án điện mặt trời Trung Nam, hiện vẫn còn 172 MW đang chờ huy động lên lưới, nhưng chỉ một phần trong số này đáp ứng đủ yêu cầu về pháp lý.

Ngoài ra, theo thống kê, mới chỉ có 16/85 nhà máy điện năng lượng tái tạo chuyển tiếp (chiếm khoảng 18,8%) đã được cấp giấy phép hoạt động điện lực, 12 nhà máy đã được chủ đầu tư nộp hồ sơ và đang hoàn thiện hồ sơ.

Bộ Công Thương đánh giá việc hoàn thiện hồ sơ pháp lý để cấp giấy phép hoạt động điện lực còn chưa được các chủ đầu tư quan tâm đúng mức. Nhiều chủ đầu tư quan niệm cần phải thống nhất mức giá mới đủ điều kiện để nộp hồ sơ xin cấp phép. Thậm chí có chủ đầu tư còn “đủng đỉnh” trong việc nộp hồ sơ cấp phép, chờ thống nhất giá tạm thời đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hồ sơ.

Do đó, theo hướng dẫn từ Bộ Công Thương, việc thỏa thuận giá tạm thời và lập hồ sơ cấp giấy phép hoạt động điện lực trên Cổng dịch vụ công trực tuyến của bộ cần được các chủ đầu tư thực hiện song song, khẩn trương tối đa.

• Trang 7 báo Tuổi Trẻ ngày 21/5/2023

Lần đầu tiên có đường bay từ Việt Nam đến Hiroshima

Hãng hàng không Vietjet của nữ tỉ phú Nguyễn Thị Phương Thảo vừa công bố đường bay thẳng đầu tiên từ Việt Nam đến tỉnh Hiroshima (Nhật Bản).

Đây là đường bay thứ tám của Vietjet kết nối hai nước. Đường bay đến Hiroshima bắt đầu đón khách từ ngày 19-7 với hai chuyến khứ hồi/tuần.

Hiroshima là thành phố nằm ở phía tây nam Nhật Bản, có vị trí chiến lược kết nối vùng Kansai và Kyushu của Nhật Bản. Đây là đường bay đầu tiên của hãng bay Việt Nam kết nối đến tỉnh Hiroshima được nhiều du khách hào hứng, quan tâm.

Ông Masahiko Tanabe, phó thống đốc tỉnh Hiroshima, cho biết với đường bay mới công bố của Vietjet là đường bay đầu tiên nối khu vực Chugoku và Shikoku với Việt Nam.

“Với các đường bay thẳng mới, việc đi lại giữa Hiroshima và Việt Nam sẽ trở nên thuận tiện hơn bao giờ hết và tôi kỳ vọng việc hợp tác sẽ tích cực hơn trên nhiều lĩnh vực bao gồm kinh doanh, thương mại và du lịch”, ông Masahiko Tanabe phát biểu.

Tổng giám đốc Vietjet Đinh Việt Phương khẳng định sẽ tiếp tục mở rộng mạng bay đến với xứ sở mặt trời mọc, mang đến thêm nhiều cơ hội hợp tác song phương và đa phương với nhiều lựa chọn bay thuận tiện.

Theo ông Phương, năm 2023 hãng có kế hoạch cung ứng 1,5 triệu ghế giữa Việt Nam và Nhật Bản, kết nối toàn diện các trung tâm du lịch và kinh tế của Nhật Bản với các điểm đến hấp dẫn trên khắp Việt Nam và khu vực như Úc, Ấn Độ, Kazakhstan…

Trở lại sau dịch, ngoài việc khai thác ổn định đường bay trong nước, các hãng bay Việt nhanh chóng tăng tần suất, kết nối lại các đường bay quốc tế và đã ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực trong quý 1-2023.

• Trang 2 báo Tuổi Trẻ ngày 19/5/2023

Lãnh đạo TP.HCM và TP Thượng Hải hội đàm thúc đẩy hợp tác

Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên đánh giá TP.HCM và Thượng Hải có nhiều điểm tương đồng. Hai bên cũng có nhiều tiềm năng và điều kiện thuận lợi để thúc đẩy quan hệ lên tầm cao mới.

Ngày 18-5, tại trụ sở Văn phòng Thành ủy, ông Nguyễn Văn Nên, bí thư Thành ủy TP.HCM, đã có cuộc hội đàm trực tuyến với ông Trần Cát Ninh (Chen Ji Ning), bí thư Thành ủy TP Thượng Hải (Trung Quốc).

Trong cuộc hội đàm, Bí thư Nguyễn Văn Nên và Bí thư Trần Cát Ninh nói về quan hệ Việt Nam – Trung Quốc, tình hình phát triển TP.HCM và Thượng Hải, cũng như quan hệ giữa hai thành phố, và các đề xuất hợp tác giữa hai bên.

Hai thành phố có nhiều điểm tương đồng

“Hai nước Trung Quốc và Việt Nam vừa là láng giềng tốt, bạn bè tốt, núi sông liền một dải, vừa là đồng chí tốt và đối tác tốt, cùng chung chí hướng”, Bí thư Thành ủy Thượng Hải Trần Cát Ninh phát biểu mở đầu cuộc hội đàm.

Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên cho biết thời gian qua quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc tiếp tục được duy trì và có những tiến triển mới hết sức quan trọng.

Về quan hệ giữa TP.HCM và Thượng Hải, Bí thư Nguyễn Văn Nên thông tin trong gần 3 thập kỷ thiết lập quan hệ hữu nghị, hai thành phố đã triển khai nhiều chương trình giao lưu, hợp tác hữu nghị. Trong đó có những khóa đào tạo ngắn hạn của Thượng Hải dành cho các cán bộ, công chức TP.HCM.

Những năm qua TP.HCM đã đón nhiều đoàn cấp cao trung ương và địa phương của Trung Quốc, trong đó có chuyến thăm của lãnh đạo thành phố Thượng Hải.

Bí thư Nguyễn Văn Nên đánh giá: “Trong hành trình phát triển của mình, TP.HCM và Thượng Hải có nhiều điểm tương đồng, đều là thành phố lớn và là đầu tàu kinh tế của mỗi nước. Hiện TP.HCM có khoảng 10 triệu dân và gần 300.000 doanh nghiệp, với lực lượng lao động dồi dào và đa dạng”.

Không gian hợp tác to lớn

Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên đã nêu một số đề xuất về hợp tác giữa hai thành phố.

Trước hết, đến nay TP.HCM đã thiết lập quan hệ hữu nghị hợp tác với 8 địa phương của Trung Quốc gồm Thượng Hải, Quảng Châu, Thẩm Dương, Quảng Đông, Sơn Đông, Chiết Giang, Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây và Trùng Khánh.

“Riêng đối với thành phố Thượng Hải, ngoài những điểm tương đồng, hai bên còn có nhiều tiềm năng đa dạng và điều kiện thuận lợi để thúc đẩy quan hệ hai bên lên tầm cao mới”, Bí thư Nguyễn Văn Nên chỉ ra.

Thứ hai, ông mong muốn lãnh đạo hai thành phố tăng cường tiếp xúc và trao đổi với các hình thức linh hoạt, phù hợp, nhất là thực hiện các chuyến thăm trực tiếp. Bí thư Nguyễn Văn Nên mời Bí thư Thành ủy Thượng Hải Trần Cát Ninh sớm sang thăm Việt Nam và TP.HCM.

Bí thư Thành ủy TP.HCM cũng đề nghị hai địa phương thống nhất chỉ đạo tăng cường giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm ở cấp sở, ban ngành, đồng thời thúc đẩy giao lưu giữa người dân hai bên.

Thứ ba là về kinh tế. Bí thư Nguyễn Văn Nên cho biết ông đặc biệt ngưỡng mộ mô hình phát triển của Thượng Hải và mong muốn cùng ông Trần Cát Ninh thúc đẩy hơn nữa hợp tác giữa hai thành phố trong các lĩnh vực như kinh tế tài chính, thương mại, logistics (hậu cần), công nghệ sáng tạo.

Trong khi đó, Bí thư Thành ủy Thượng Hải Trần Cát Ninh nhận định TP.HCM và Thượng Hải có “không gian hợp tác” to lớn.

Ông cũng đưa ra các đề xuất về hợp tác giữa hai thành phố, trong đó có tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực như kinh tế – thương mại, tài chính tiền tệ; tăng cường hợp tác trong phát triển xanh và thành phố thông minh…

Cuối cuộc hội đàm, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên chúc thành phố Thượng Hải tiếp tục phát triển thịnh vượng, chúc quan hệ giữa TP.HCM và Thượng Hải ngày càng phát triển bền chặt và hiệu quả hơn nữa.

• Trang 8 báo Tuổi Trẻ ngày 19/5/2023

10 năm bước vào thị trường bán sỉ của Co.opXtra

10 năm trước, đại siêu thị Co.opXtra đầu tiên của Saigon Co.op chính thức khai trương và đi vào hoạt động tại đường Linh Trung, quận Thủ Đức (nay là TP Thủ Đức, TP.HCM) đem đến một đối trọng mới trên thị trường bán lẻ.

Mô hình đại siêu thị này còn được xem là mảnh ghép hoàn hảo để nhà bán lẻ Việt tiến đến mục tiêu “đa dạng hóa các mô hình bán lẻ, phủ kín mọi phân khúc thị trường”.

Hơn thế nữa, sự hợp tác của hai nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam – Singapore còn là biểu tượng của phong trào hợp tác xã (HTX) quốc tế.

Cú bắt tay của hai ông lớn Việt Nam – Singapore

Thời điểm Co.opXtra ra đời, mô hình bán sỉ hiện đại ở Việt Nam đã có sự hiện diện của chuỗi Metro. Vì thế, sự xuất hiện của Co.opXtra – đơn vị liên doanh của hai hợp tác xã hàng đầu Việt Nam và Singapore là Saigon Co.op và NTUC FairPrice – nhanh chóng tạo được sự chú ý, với kỳ vọng thổi thêm làn gió mới vào thị trường bán lẻ.

Nhớ lại quá trình hợp tác này, ông Nguyễn Anh Đức – tổng giám đốc Saigon Co.op, chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Saigon Co.op Fairprice, chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam – cho biết đó là sự bắt tay của hai hợp tác xã của hai nước đang rất thành công trong mảng bán lẻ.

Trong đó, Saigon Co.op là mô hình kinh tế tập thể điển hình và hiệu quả, là nhà bán lẻ hàng tiêu dùng hàng đầu Việt Nam với hơn 800 điểm bán có mặt tại mọi vùng miền đất nước, chiếm hơn 40% thị phần bán lẻ hiện đại nội địa.

Còn với đối tác NTUC FairPrice, họ cũng là hợp tác xã kinh doanh bán lẻ hàng đầu Singapore, có nhiệm vụ đảm bảo giá cả và đời sống cho người dân Singapore. NTUC FairPrice chiếm hơn 62% thị phần với 156 siêu thị lớn và 172 cửa hàng tiện ích tại đảo quốc sư tử.

Dựa trên lợi thế từ hai đơn vị này, Co.opXtra đã nhanh chóng trở thành điểm đến yêu thích của mọi đối tượng khách hàng, đóng góp quan trọng vào doanh thu của hệ thống và là mảnh ghép hoàn hảo để Saigon Co.op tiến đến mục tiêu “đa dạng hóa các mô hình bán lẻ, phủ kín mọi phân khúc thị trường.

Đây cũng là điểm đến đa dạng phù hợp cho mọi đối tượng, từ khách hàng cá nhân, hộ gia đình đến các khách hàng doanh nghiệp/tổ chức từ nhỏ đến lớn, đúng với tiêu chí đã đề ra ban đầu “đa dạng, tiết kiệm, thú vị”.

Tại từng điểm bán, Co.opXtra cung cấp đầy đủ các dịch vụ tiện ích như giao hàng tận nhà, thanh toán các hóa đơn điện, nước, điện thoại, Internet… để phục vụ khách hàng. Với diện tích của một đại siêu thị, hệ thống Co.opXtra đã và đang đa dạng hóa các mặt hàng kinh doanh trong nước và nhập khẩu phục vụ nhu cầu khách hàng.

Hệ thống cũng không ngừng hoàn thiện các nền tảng bán hàng trực tuyến; kết hợp cùng các ứng dụng Momo, Zalo, Grab, Shopee, Baemin…, cập nhật các phương thức thanh toán không tiền mặt để gia tăng thêm các dịch vụ tiện ích theo xu hướng tiêu dùng mới, kích thích khách hàng mua sắm.

Kênh xuất khẩu hàng Việt “chính ngạch”

Không chỉ dừng lại ở sự kết quả hợp tác thành công nhất giữa hai HTX hàng đầu, đại siêu thị Co.opXtra còn là minh chứng cho mối quan hệ hợp tác chiến lược song phương giữa hai quốc gia Việt Nam và Singapore.

Co.opXtra đã trở thành cầu nối để giúp Saigon Co.op lan tỏa tinh thần hưởng ứng cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” mạnh mẽ hơn đến với bạn bè quốc tế. Liên doanh này đã xuất khẩu hàng chục tỉ đồng hàng sang Singapore thông qua hệ thống 270 siêu thị, cửa hàng tiện lợi của NTUC FairPrice tại đảo quốc sư tử.

Cũng từ đây, hàng Việt chất lượng cao đạt chuẩn quốc tế gồm nông sản và thủy hải sản đến với với các thị trường xuất khẩu tiềm năng như các nước khu vực ASEAN, Hàn Quốc, Nhật, Mỹ…

Chỉ tính riêng năm 2022, Co.opXtra xuất khẩu từ 200 – 300 tấn hàng hóa trong nước như chuối, thanh long, dưa lưới, ớt chuông, hạt tiêu, dầu ăn… hay thủy hải sản với tôm, cá tra phi lê… đã đến thị trường Singapore, đưa tổng giá trị xuất khẩu của Saigon Co.op chỉ tính riêng trong năm 2022 đạt gần 70 tỉ đồng.

Ngược lại, ngoài 80% là hàng hóa trong nước, Co.opXtra cũng phát triển mạnh mảng kinh doanh các sản phẩm thuộc nhãn hàng FairPrice nhập khẩu từ Singapore cùng rất nhiều nhãn hàng nhập khẩu nổi tiếng từ các quốc gia: Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, châu Âu, Úc và New Zealand.

Có thể nói, Co.opXtra là miếng ghép hoàn hảo để Saigon Co.op phủ kín các góc thị trường, phục vụ mọi đối tượng khách hàng.

Sự phát triển của Co.opXtra cũng như định hướng phát triển của đơn vị, theo lãnh đạo Saigon Co.op đánh giá, sẽ là hoạt động chiến lược để nhà bán lẻ Việt gia tăng độ phủ thương mại hiện đại, kết hợp giữa offline và online nhằm đáp ứng tốt hơn nữa việc cung ứng hàng hóa chất lượng và gia tăng trải nghiệm cho người tiêu dùng.

Định hướng này càng trở nên rõ ràng hơn trong thời gian gần đây, các doanh nghiệp bán lẻ đều đang nỗ lực tìm giải pháp cơ cấu lại hoạt động kinh doanh, khai thác thị trường nội địa, kích cầu tiêu dùng, tìm kiếm cơ hội đầu tư nhằm duy trì và thúc đẩy tăng trưởng.

Theo ông Nguyễn Anh Đức, trong bối cảnh chỉ số niềm tin của người tiêu dùng đang sụt giảm đáng kể và phản ánh trực tiếp lên sức mua, mức độ sẵn sàng chi tiêu ít hơn thì đa dạng mô hình bán lẻ, trong đó tăng trải nghiệm của người tiêu dùng bằng chính sách giá hợp lý với nhiều trải nghiệm thú vị, là con đường tất yếu. Và mô hình của Co.opXtra được phát triển nắm bắt thị hiếu này.

Theo định hướng, đến hết năm 2030 Co.opXtra sẽ phát triển thêm 1-2 siêu thị/năm tại TP.HCM và toàn quốc, đồng thời đa dạng hóa kênh bán hàng, từ trực tiếp và trực tuyến, để phù hợp với thời đại chuyển đổi số.

Sau 10 năm chinh phục người tiêu dùng nội địa, Co.opXtra đang tiếp tục gia tăng tỉ trong đóng góp trong thị trường bán lẻ.

• Trang 11 báo Tuổi Trẻ ngày 16/5/2023

TP.HCM tặng 10.000 phần quà cảm ơn công nhân

500 trong tổng số 10.000 phần quà “Cảm ơn người lao động” đã được Liên đoàn Lao động TP.HCM trao tận tay đoàn viên công đoàn, người lao động sáng 14-5.

Chương trình “Cảm ơn người lao động” diễn ra tại Nhà văn hóa Lao động quận Bình Tân (TP.HCM). Bình Tân cũng là đơn vị được chọn tổ chức hoạt động điểm cấp thành phố.

Động viên lao động vượt khó

Phó chủ tịch thường trực Liên đoàn Lao động TP.HCM Trần Đoàn Trung ghi nhận sự sẻ chia của người lao động đã đồng hành cùng doanh nghiệp vượt khó. Qua đó, góp phần vào sự ổn định, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội.

Tháng công nhân năm nay có chủ đề “Kết nối công nhân, xây dựng tổ chức” với hoạt động đa dạng ở tất cả các cấp công đoàn, từ tôn vinh, chăm lo tới hoạt động tiếp xúc, gặp gỡ và đối thoại…

Công đoàn TP.HCM tặng 10.000 phần quà (1 triệu đồng/phần) cho đoàn viên công đoàn, người lao động khó khăn, công nhân nữ mang thai, mắc bệnh hiểm nghèo.

“Dù trong hoàn cảnh nào, Công đoàn Việt Nam mà trực tiếp là Công đoàn TP.HCM luôn bên cạnh chia sẻ, hỗ trợ, đồng hành cùng đoàn viên, người lao động trong đời sống và việc làm”, ông Trung khẳng định.

Cảm ơn người lao động

Có mặt động viên công nhân vượt khó, Phó bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Hồ Hải nhắc lại truyền thống đi đầu trong phát triển kinh tế của TP.HCM.

Ông Hải trân trọng gửi lời cảm ơn người lao động vì để TP.HCM đạt được những thành tựu tốt đẹp đó, có phần lớn đóng góp của công nhân, người lao động.

Ông nói TP.HCM vừa trải qua những năm tháng rất khó khăn, ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, suy thoái kinh tế thế giới, xung đột chính trị khiến tình hình kinh tế TP.HCM trong quý đầu năm tăng trưởng thấp.

“Chúng tôi hiểu và trân trọng những đóng góp từ nhiều mặt của anh chị em, thành phố không thể tự phát triển được mà phải nhờ người lao động đến từ nhiều nơi cùng hỗ trợ”, ông Hải nói.

Ông Hải nói không chỉ Tháng công nhân mà Liên đoàn Lao động thành phố, tổ chức công đoàn các nơi còn nhiều dịp khác để có thêm nhiều hoạt động thể hiện sự đồng hành với người lao động.

Được ghi nhận những cống hiến

Thay lời cho công nhân nhận quà, anh Lê Xuân Hải (Công ty TNHH Hùng Huy) bày tỏ niềm vui vì chương trình “Cảm ơn người lao động” đã ghi nhận những cống hiến thầm lặng của người lao động đối với sự phát triển của thành phố và cả nước.

Ôm phần quà, chị Nguyễn Thị Lệ Huyền (quê Trà Vinh) nước mắt rưng rưng. Chị kể nhiều tháng qua chị và các bạn chung công ty không được tăng ca.

Mức lương cơ bản hơn 5 triệu đồng/tháng, mà đời công nhân ở trọ có vô vàn khoản phải chi khiến cuộc sống càng khó khăn hơn. “Mừng lắm, được tặng phần này là đỡ phải đi chợ mấy tuần, cũng bớt được một mớ”, chị Huyền cười.

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ ngày 31/5/2023

Lãnh đạo TP.HCM mừng thọ các cụ cao tuổi

Sáng 30-5, đoàn đại biểu TP.HCM do Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên làm trưởng đoàn đã đến thăm hai đảng viên cao tuổi nhân kỷ niệm 82 năm Ngày truyền thống Người cao tuổi Việt Nam (6-6).

Đoàn đã đến thăm ông Ngô Quang Chính – nguyên trưởng Văn phòng Tổ chức cán bộ, Thanh tra nhân dân, Thanh tra TP.HCM và ông Nguyễn Hữu Trym – cán bộ từng làm việc tại Nhà máy điện Uông Bí, mỏ than Vàng Danh, Công ty Giống của Bộ Nông nghiệp.

Đến thăm các gia đình, bí thư Thành ủy gửi lời chúc sức khỏe, mong các cụ luôn sống khỏe, sống vui với con cháu; tiếp tục đóng góp cho trung ương, cho TP những gì có thể với những kinh nghiệm quý báu của mình.

“Mong các cụ tiếp tục chỉ bảo thêm cho các thế hệ tiếp nối sự nghiệp xây dựng và phát triển TP, xây dựng đất nước ngày càng phát triển cường thịnh, nối tiếp sự nghiệp của thế hệ trước để lại”, ông Nên chia sẻ.

Cùng ngày, đoàn đại biểu do Phó bí thư Thành ủy Nguyễn Hồ Hải cũng đến thăm và mừng thọ người cao tuổi tiêu biểu tròn 90 tuổi tại quận 11.

Đoàn đã đến thăm bà Nguyễn Cẩm Hồng (phường 10, quận 11), người bị địch bắt tù đày khi tham gia hoạt động kháng chiến cứu nước và ông Lục Nghĩa (phường 4, quận 11), người có công với cách mạng.

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ ngày 31/5/2023

Lonely Planet xếp đường sắt Bắc – Nam đẹp nhất thế giới 2023

Đường sắt Bắc – Nam xếp vị trí đầu tiên trong danh sách những tuyến đường sắt đẹp nhất thế giới, do trang cẩm nang du lịch Lonely Planet bình chọn.

Tuyến đường sắt Bắc – Nam giành vị trí đầu bảng trong số 8 tuyến đường sắc đẹp nhất thế giới, theo Lonely Planet, một trong những trang cẩm nang du lịch lớn nhất thế giới.

Năm 2018, tuyến đường sắt Bắc – Nam từng lọt vào danh sách 10 tuyến đường sắt đẹp nhất thế giới cũng do chính trang này bình chọn.

Theo Lonely Planet mô tả, tuyến đường sắt Bắc – Nam là một trong những tuyến đường sắt được yêu thích nhất khu vực Đông Nam Á. Tuyến đường dài 1.730km với hai điểm đầu – cuối là Hà Nội và TP.HCM.

Trên hành trình hai ngày từ Bắc vào Nam, hành khách sẽ được đi qua từ những phố thị ồn ào, sôi động cho đến những vùng nông thôn yên bình.

Không những vậy, khung cảnh thiên nhiên Việt Nam từ những ngọt núi cao ngất ẩn hiện trong làn sương cho đến những vùng biển xanh mát cứ nối tiếp nhau lao vun vút bên khung cửa sổ mỗi toa tàu.

Ngoài ra, tuyến đường sắt Bắc – Nam cũng là tuyến đường sắt hoạt động xuyên đêm hoành tráng nhất thế giới.

Ngoài tuyến đường sắt Bắc – Nam của Việt Nam, danh sách 8 tuyến đường sắt đẹp nhất thế giới còn có tuyến đường sắt Zephyr California (Mỹ), tuyến đường sắt hồ Titicaca (Peru), tuyến tàu tốc hành Beijing đến Lhasa (Trung Quốc), tuyến đường sắt đêm Caledonian Sleeper (Anh), tuyến đường sắt Bergensbanen (Na Uy), tuyến đường sắt TranzAlpine (New Zealand), tuyến đường sắt Tazara (Tanzania và Zambia).

• Trang 15 báo Tuổi Trẻ ngày 22/5/2023

Xây dựng kênh học hát miễn phí cho thiếu nhi

Với mong muốn giúp các em thiếu nhi có năng khiếu ca hát mà chưa có điều kiện học tại các trung tâm âm nhạc, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung thực hiện dự án ‘Cùng con tập hát’.

Chiều 29-5, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung ra mắt dự án Cùng con tập hát tại Trường đại học Hoa Sen (TP.HCM). Dự án ra đời nhằm mục đích cung cấp những bài hát và kiến thức miễn phí về âm nhạc dành riêng cho các em thiếu nhi không có điều kiện học hát trong độ tuổi từ 3 đến 13 tuổi.

Cùng con tập 300 bài hát thiếu nhi

Theo đó, Nguyễn Văn Chung sẽ quay 300 video clip dạy hát các ca khúc thiếu nhi do chính anh sáng tác. Dự án này sẽ phát trên trang YouTube 300 bài hát thiếu nhi.

Các ca khúc thuộc nhiều chủ đề khác nhau như gia đình, bạn bè, mái trường, những ngày lễ, các bài học nhỏ, câu chuyện cổ tích… giúp các em dễ dàng lựa chọn những ca khúc mình yêu thích.

Nam nhạc sĩ sinh năm 1983 cho biết “cô giáo” tham gia hướng dẫn trong clip là ca sĩ Nguyễn Duyên Quỳnh. Ngoài tập hát, ê kíp còn hướng dẫn các kỹ thuật thanh nhạc cơ bản cho các bé có thể tự luyện thanh ở nhà mỗi ngày.

Những clip này còn được xem là nguồn tư liệu vô giá, bộ sách dạy hát online giá trị dành cho các thầy cô giáo dạy âm nhạc tại các trường mầm non, tiểu học để tham khảo hoặc làm giáo án giảng dạy phù hợp cho từng đối tượng học sinh.

Nói thêm về lý do thực hiện dự án, Nguyễn Văn Chung chia sẻ: “Trước đây tôi thành danh bằng những bài hát nhạc trẻ và mình đã nhận quá nhiều từ khán giả. Chính vì vậy, tôi muốn cống hiến lại cho những người đã yêu thương tôi. Khán giả của tôi giờ cũng đã lớn, đã có gia đình và có con.

Ai cũng hiểu khi có con, mình không còn là vai chính trong cuộc đời mình nữa. Con là nhân vật chính và ta luôn muốn dành những điều tốt nhất cho con.

Tôi viết những bài hát thiếu nhi còn để cho con, để con cùng bạn hát những bài hát đúng lứa tuổi, đúng kiến thức”.

Nguyễn Văn Chung chi 1,5 tỉ đồng làm dự án 

Kinh phí thực hiện dự án này khoảng 1,5 tỉ đồng. Nguyễn Văn Chung cho biết kinh phí thực hiện từ một phần tiền tác quyền anh nhận được từ Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC). Thực hiện dự án này anh chưa nghĩ đến việc thu hồi vốn.

Chia sẻ tại họp báo, Nguyễn Văn Chung tiết lộ anh dành 8 năm (từ 2012 đến 2020) để sáng tác 300 bài hát và được xác lập kỷ lục Việt Nam “Nhạc sĩ trẻ sáng tác nhiều ca khúc thiếu nhi nhất Việt Nam” dành cho Nguyễn Văn Chung vào tháng 5-2020.

Tưởng chừng việc làm của anh sẽ thổi bùng lên phong trào làm nhạc thiếu nhi, thế nhưng sau tất cả, Nguyễn Văn Chung thừa nhận “đợi mãi không thấy ai bước vào bởi làm nhạc thiếu nhi không mang lợi nhuận nhiều và danh vị”.

 “Chính vì thế, tôi không đợi nữa, tôi đã có hạt giống, giờ đây tôi mua đất, tự tay gieo trồng, tự tay chăm sóc. Có thể trong lúc tôi làm, có vài người thấy khu vườn của mình đang hình thành, rồi họ cho là tâm huyết và muốn vào chăm sóc chung, điều đó tốt hơn ngồi đợi” – anh khẳng định.

Hiện tại có nhiều giáo viên, trung tâm mở lớp dạy nhạc. Trong khi đó, dự án Cùng con tập hát lại cung cấp các kiến thức nhạc lý miễn phí. Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, Nguyễn Văn Chung khẳng định mình không “phá nồi cơm của ai”.

“Tôi đang thêm món ăn mới cho mọi người. Các thầy cô dạy nhạc ở trung tâm có thể lấy làm tài liệu, không cần soạn giáo án. Điều này là điều tôi muốn vì có thể lan tỏa bài hát hơn.

Tôi biết một số trung tâm đang đau đầu vì không tìm được giáo án thì có thể tìm đến đây đúng với chủ đề mà mọi người đang cần” – nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung nói.

• Trang 17 báo Tuổi Trẻ ngày 31/5/2023

TP.HCM thưởng Huỳnh Như 200 triệu đồng

Trong lễ mừng công HLV, VĐV TP.HCM đạt thành tích cao tại SEA Games 32, Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM Nguyễn Nam Nhân cho biết: “Tiền đạo Huỳnh Như của tuyển bóng đá nữ Việt Nam vốn là VĐV của TP.HCM nhưng giờ đang khoác áo CLB Lank FC của Bồ Đào Nha. Thế nên Huỳnh Như sẽ không được nhận các chế độ, khen thưởng của TP.HCM. Tuy nhiên, với những đóng góp của Huỳnh Như, TP.HCM vẫn quyết định trích 200 triệu đồng từ nguồn xã hội hóa để tặng cô”.Tại buổi lễ, Ban thi đua khen thưởng TP.HCM cũng công bố quyết định khen thưởng dành cho các cá nhân đã đạt thành tích cao, giành huy chương tại kỳ đại hội lần này.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, Huỳnh Như nói: “Sự động viên của thể thao TP.HCM khiến tôi rất xúc động. Đó sẽ là động lực để tôi cố gắng phấn đấu trong tương lai, mà gần nhất là World Cup bóng đá nữ cùng tuyển Việt Nam”.

• Trang 10 báo Tuổi Trẻ ngày 31/5/2023

“Vắc xin số” bảo vệ trẻ trên mạng

Trong lúc chờ sửa đổi quy định về quản lý chặt chẽ các công ty công nghệ xuyên biên giới, câu chuyện tiêm “vắc xin số” để trẻ em lướt mạng an toàn được đặt ra như một yêu cầu cần làm ngay.

Trao đổi cùng Tuổi Trẻ, cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) Đặng Hoa Nam nói nhiều người nghĩ phải đến tiểu học, THCS hay THPT trẻ mới cần “vắc xin số” nhưng không phải thế vì trẻ mầm non đã sử dụng thiết bị thông minh, tiếp cận với Internet rồi. Ông cho biết:

– Một số nghiên cứu gần đây công bố 1/3 trẻ em, người chưa thành niên toàn cầu phải đối mặt với các hành vi bắt nạt, bạo lực và xâm hại trên môi trường mạng. Ở Việt Nam, qua một số điều tra, tới 92% trẻ em ít nhiều liên quan đến mạng. Nguy cơ trẻ bị tổn hại và xâm hại trên mạng không ít.

Cần nhiều chủng loại “vắc xin số”

* Giải pháp như ông vừa nói có thể là gì?

– Hệ sinh thái an toàn cho trẻ em, người trẻ trên không gian mạng có vẻ chưa được nhắc đến nhiều. Muốn an toàn trên Internet, phải có “vắc xin số” chính là kỹ năng số, năng lực tự bảo vệ. Không phải chỉ trẻ em mà người lớn cũng cần kỹ năng số để biết chọn lọc thông tin cần thiết.

Khi ngồi trước máy tính, điện thoại, “hàng rào” bảo vệ trẻ có nguy cơ bị phá bỏ. Bắt đầu từ phụ huynh, rồi các cơ quan an ninh mạng, bảo vệ pháp luật phải giúp trẻ có kiến thức tự bảo vệ. Trẻ cần biết thông tin nào là xấu độc, kết bạn với ai, chia sẻ thông tin trên mạng xã hội thế nào, khi nào bấm like, share.

Hệ sinh thái số luôn thay đổi nên “vắc xin số” không chỉ tiêm một, hai lần mà cần lâu dài, thường xuyên để trẻ thích ứng với hành vi, thủ đoạn xâm hại mới của tội phạm mạng. Và phải có sự tham gia của nhiều bên, “tiêm” càng sớm càng tốt, không chỉ một mà mỗi độ tuổi sẽ có chủng loại riêng.

* Chúng ta đang hành động gì để có “vắc xin số” cho trẻ, thưa ông?

– Cục Trẻ em (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội), Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cùng Tổ chức Childfund, UNICEF phát động cuộc thi ý tưởng về phát triển một số game online chứa kiến thức và kỹ năng về an toàn cho trẻ em, sẽ phổ biến trên không gian mạng và cả trong đời sống. Chúng tôi hy vọng các công ty sản xuất trò chơi trên mạng sẽ hiện thực hóa ý tưởng thành ứng dụng cho trẻ. Thách thức nhất là các sản phẩm lành mạnh, tử tế lại ít hấp dẫn hơn các sản phẩm xấu độc, không tử tế.

Chế tài nặng việc lợi dụng trẻ em

* Không thể không nhắc đến việc hoàn thiện hệ thống pháp luật bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng?

– Chúng ta hưởng lợi nhưng cũng khá bị động từ sự phát triển của công nghệ thông tin. Yêu cầu cấp bách là cần bổ sung, sửa đổi hệ thống pháp luật, chính sách và có thể tiếp cận theo hướng các hành vi gây tổn hại cho trẻ em trên môi trường mạng đều phải xử lý, đánh giá mức độ tương tự các hành vi ngoài đời thực.

Cần quy định trách nhiệm cụ thể với các cơ quan, tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp hoạt động trên Internet. Doanh nghiệp, tổ chức, cá nhận hưởng lợi về kinh tế, vật chất, giá trị “mềm” như sự nổi tiếng, đông người theo dõi trên mạng phải có trách nhiệm giảm, lọc, chặn, gỡ hoặc sử dụng giải pháp công nghệ để bảo vệ trẻ em, nếu không phải bị xử lý. Cần có tình tiết tăng nặng để răn đe những ai lợi dụng môi trường mạng xâm hại trẻ, lợi dụng trẻ em để hưởng lợi.

Chúng ta đang lúng túng khi xử lý hành vi lợi dụng trẻ của nhiều người nổi tiếng, có ảnh hưởng trên mạng. Cần có quy định pháp luật chế tài xử lý vi phạm hành chính, nặng hơn là xử lý hình sự.

* Nhưng các công ty công nghệ đặt máy chủ ở nước ngoài làm sao ngăn chặn?

– Chúng ta đang hoàn thiện cơ sở pháp luật trong nước và thỏa thuận, đàm phán với các doanh nghiệp xuyên biên giới. Hoàn toàn có thể áp chế tài xử phạt vì nhiều quốc gia đã thực hiện thu thuế, xử phạt hoặc yêu cầu có người đại diện, bộ phận kỹ thuật đặt tại quốc gia sở tại. Các thông tin truyền tải phải phù hợp văn hóa, thuần phong mỹ tục ở nước đó. Việc cấp phép kinh doanh, hoạt động trên môi trường mạng đi kèm quy định, chế tài sẽ ngăn chặn nguy cơ từ sớm.

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ ngày 31/5/2023

ASEAN PARA GAMES 12:

Đấu trường của nghị lực

Hôm nay 31-5, đoàn thể thao người khuyết tật Việt Nam sẽ lên đường sang Campuchia tham dự Đại hội thể thao Người khuyết tật Đông Nam Á (ASEAN Para Games) lần thứ 12.

Đoàn thể thao người khuyết tật Việt Nam gồm 164 thành viên. Trong đó có 21 HLV và 127 VĐV (có 2 VĐV dẫn đường) tham gia tranh tài ở các môn: điền kinh, bơi, cử tạ, cầu lông, bóng bàn, cờ vua, judo và boccia.

Cơ hội thể hiện ý chí, nghị lực

Phát biểu tại lễ xuất quân, ông Nguyễn Hồng Minh – phó tổng cục trưởng Tổng cục Thể dục thể thao, trưởng đoàn thể thao người khuyết tật Việt Nam – chia sẻ: “Đây là sự kiện thể thao quốc tế mang đậm tính nhân văn. Các VĐV người khuyết tật Việt Nam có cơ hội được thể hiện ý chí, nghị lực vượt qua những trở ngại của bản thân. Đồng thời giúp họ khẳng định khát vọng chiến thắng, hòa nhập và cống hiến”.

Một trong những VĐV vượt qua khó khăn để đến với ASEAN Para Games 12 là VĐV bơi lội 38 tuổi Nguyễn Thị Sari. Là người đã gắn bó với đấu trường này từ năm 2007 với rất nhiều HCV, Sari vẫn gắn bó với thể thao người khuyết tật để làm động lực vươn lên trong cuộc sống. Bị liệt hai chân nhưng từ nhỏ đã phải bươn chải nhiều nghề để kiếm sống. Hiện cô đang làm việc tại Trung tâm ngoại ngữ Anh Việt (Long An) để nuôi con nhỏ.

Sari nói: “Tôi vẫn tập luyện duy trì dù không có chế độ nào hướng đến ASEAN Para Games 12. Mỗi tuần hai buổi, tôi phải đi hơn 30km đến hồ bơi (gần nhà không có hồ bơi đủ chuẩn thi đấu) và mua vé vào để tự tập luyện một mình. Nhiều khi đến nơi rồi phải quay về vì hồ quá đông không tập được, hoặc đường đông xe quá trễ giờ làm. Tuy vậy, tôi vẫn quyết bám trụ với bơi lội – cứu cánh cuộc đời tôi, là nền tảng để tôi có thể tốt nghiệp cử nhân Anh văn rồi sau đó là công việc ổn định. Nhưng quan trọng hơn, bơi giúp tôi tìm ra giá trị bản thân, là động lực để vươn lên trong cuộc sống. Tôi không bao giờ đặt chỉ tiêu vượt qua đối thủ để đoạt HCV hay HCB. Tôi chỉ lấy cột mốc bản thân và cố gắng vượt qua nó”.

Gác lại công việc để tập luyện

Trong khi đó lực sĩ cử tạ đang giữ kỷ lục thế giới Lê Văn Công chia sẻ: “Dù chưa bình phục hoàn toàn chấn thương vai nhưng tôi vẫn quyết tâm đạt thành tích cao nhất có thể tại đại hội lần này. Tôi xem đây là tiền đề để chinh phục nhiều giải đấu cao hơn trong năm nay như Asian Para Games hay giải vô địch thế giới”.

Đôi vợ chồng nổi tiếng của làng điền kinh người khuyết tật Việt Nam Cao Ngọc Hùng – Nguyễn Thị Hải cũng háo hức chờ đón ASEAN Para Games 12. Ngọc Hùng là một trong những VĐV giàu kinh nghiệm khi đã có mặt ở đấu trường này từ năm 2005 đến nay.

Ngọc Hùng cho biết: “Vợ chồng tôi đã gác lại phần lớn công việc làm ăn để tập trung tập luyện tại Trung tâm huấn luyện thể thao quốc gia TP.HCM. Dù từng đoạt HCĐ ném lao Paralympic 2016 nhưng với tôi, đấu trường ASEAN Para Games luôn mang đến sự thú vị. Đông Nam Á bây giờ cũng có nhiều VĐV đẳng cấp thế giới. Chúng tôi luôn phải nỗ lực rất cao khi phải thi tài với họ”.

• Trang 16 báo Tuổi Trẻ ngày 30/5/2023

Trần Anh Hùng – người nghệ sĩ yêu Việt Nam sâu lắng

LTS: Đồng hành cùng Trần Anh Hùng trong nhiều chương trình của Gặp gỡ mùa thu, đạo diễn Phan Đăng Di chia sẻ cùng độc giả Tuổi Trẻ về người nghệ sĩ vừa thắng giải đạo diễn xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Cannes với phim The Pot Au Feu.

Trần Anh Hùng luôn gắn bó với Việt Nam, từ trong tác phẩm đầu tiên Mùi đu đủ xanh và cả sau này khi không làm phim ở Việt Nam, anh Hùng vẫn luôn thiết tha với việc đào tạo điện ảnh tại Việt Nam và gắn kết với các bạn làm phim Việt Nam.

Một cách rất tự nhiên, tôi hiểu đó là một con người mà cả sự nghiệp lẫn tình cảm của anh đều dành cho Việt Nam một vị trí quan trọng. Điều đó khiến tôi thấy anh Hùng là người nghệ sĩ yêu Việt Nam nhất mà tôi từng biết.

Trong sự nghiệp điện ảnh của anh Trần Anh Hùng, tôi yêu thích nhất bộ phim Rừng Nauy.

Bộ phim bỏ đi hết những yếu tố người ta hay nghĩ là gắn liền với điện ảnh như kịch tính, nỗi đau, mâu thuẫn, sự chặt chẽ và đi vào khám phá diện mạo, chân dung của tình yêu, của tuổi trẻ, của một ảo mộng vừa trong sáng vừa quá đỗi u buồn.

Bộ phim cũng nói về nỗi đau theo cách trong suốt, là một cách xử lý rất mạnh của người đạo diễn khi dám bỏ đi những thứ thông thường mọi người sẽ quan tâm để đi đến cái tinh túy.

Đây là phim rất hiếm hoi cho ta thấy diện mạo các nhân vật hiện lên trong một ánh sáng thoát tục, trong sáng đến như vậy.

Điện ảnh của anh Hùng đẹp đẽ, có sự cân đối, nhẹ nhàng, rất khó diễn tả bằng lời nhưng khiến người xem cảm nhận được những thứ vô hình nhất trong tâm hồn con người, toát lên qua diện mạo của nhân vật, phong cảnh, âm nhạc, âm thanh và thiên nhiên.

Bộ phim chứa đựng một thứ điện ảnh trong suốt tưởng như đã mất từ lâu.

Còn bộ phim về Việt Nam của anh Hùng mà tôi cho là nhìn thấy trước tất cả những vấn đề của Việt Nam, đồng thời cũng nhìn thấy những thứ quý giá của Việt Nam hay Á Đông nói chung, là bộ phim Xích lô.

Bên cạnh những hỗn mang trong cuộc sống về đêm, sự hiện diện của tội ác, ta cũng nhìn thấy được sự tử tế một cách tự nhiên của con người, từ truyền thống văn hóa, sức mạnh gắn kết của gia đình và tính thiện tự nhiên của con người.

Đó là thứ cuối cùng cứu chuộc xã hội, giúp nó bước ra khỏi vòng tròn của tội ác và vô minh.

Trong làm phim, tôi và anh Hùng không có quá nhiều sự đồng điệu.

Anh Hùng thường hướng đến những thứ lý tưởng, một vẻ đẹp siêu thực, hoàn mỹ.

Anh nhìn mọi thứ qua lăng kính mộng mơ, còn tôi chấp nhận sự sống ở trạng thái bừa bộn của nó.

Tôi thích nhìn diện mạo của con người trong những tình huống bừa bộn. Sự khác biệt đó đến từ xuất thân, quan điểm và nền văn hóa mà mình được bao bọc.

Anh Hùng sống ở một nền văn hóa được bao quanh bởi cái đẹp, nghệ thuật, hình như lựa chọn của anh là hướng mọi thứ đến sự kỹ càng của hoàn mỹ. Còn tôi thích sự lộn xộn của mồ hôi, thích vẻ đẹp đến từ hỗn mang.

Niềm quý mến của tôi đối với anh Hùng trên hết là từ sự trân trọng đối với một người giỏi. Cách làm phim của anh Hùng là không thể lặp lại được, nhưng tinh thần nghiêm cẩn của anh đối với nghệ thuật và đòi hỏi cao của anh đối với cách làm phim là rất quan trọng, cần thiết đối với bất cứ người làm phim nào.

Hơn nữa, ở anh Hùng, tôi thấy một tình yêu con người nói chung và tình yêu Việt Nam nói riêng rất sâu lắng. Với người trẻ, anh vừa nghiêm cẩn vừa rộng lượng, đồng thời cư xử còn là cách của một người anh, một người cha, rất Á Đông, rất Việt Nam.

• Trang 17 báo Tuổi Trẻ ngày 30/5/2023

Nguyễn Đình Toán – người “đứng bên” những chân dung lịch sử

“Thống đốc ngân hàng ảnh văn nghệ sĩ” là danh hiệu người bạn thân – nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo phong cho nhà nhiếp ảnh Nguyễn Đình Toán bởi kho ảnh văn nghệ sĩ khổng lồ mà ông Toán có được trong mấy chục năm qua.

Nguyễn Đình Toán cũng là cái tên gây chú ý trong số những người vừa được trao Giải thưởng Đào Tấn vào ngày 29-5 tại Hà Nội.

Không cần phải đợi đến các triển lãm ảnh về Hoàng Cầm, Văn Cao, Nguyễn Trọng Tạo, Đào Trọng Khánh, Dương Tường, Lê Đạt, các nghệ sĩ sân khấu và các nhạc trưởng mấy năm gần đây thì người ta mới biết đến Nguyễn Đình Toán như một “thống đốc ngân hàng ảnh văn nghệ sĩ”.

Ông là một vị “thống đốc ngân hàng” nghèo khó nhưng giàu có về nhiều thứ khác.

Cuộc trò chuyện với ông – một người không giỏi ăn nói, rất khiêm nhường và chỉ muốn ẩn mình – cuối cùng lại rất thú vị bởi kho chuyện lý thú bất tận về các văn nghệ sĩ tài ba lận đận một thời mà ông may mắn chứng kiến nhiều hoặc được những người tài ấy gắn bó, chia sẻ.

Sinh năm 1947, chàng trai Hà Nội nhập ngũ ngay khi vừa học hết cấp III, trở thành lính cao xạ bảo vệ thủ đô từ năm 1965. Ngay từ trong quân ngũ, ông đã rất thích chụp ảnh.

Nhưng phải tới năm 1987, khi xuất ngũ, về làm việc cho một công ty vận tải, được giao công việc chụp ảnh tư liệu, làm công tác tư liệu hình ảnh cho công ty này thì ông mới có cơ hội bước đến với nhiếp ảnh.

Công ty ông làm việc có trụ sở trên phố Trần Hưng Đạo (Hà Nội), công việc hằng ngày của ông là đi từ công ty tới trụ sở Thông tấn xã Việt Nam.

Ở giữa hai điểm đến này là địa chỉ 41 (quán Trúc Viên) và 51 Trần Hưng Đạo (trụ sở của Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam) rất nổi tiếng trong giới văn nghệ sĩ lúc bấy giờ.

Vậy là Nguyễn Đình Toán thỏa sức lân la làm quen và chụp ảnh những người ông đã hâm mộ từ lâu, qua những trang sách trong kho sách khổng lồ của anh trai rất thân thiết với nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, nhà thơ Thu Bồn.

Anh trai ông Toán quý sách, mê sách. Là lính đi B, sau chiến tranh ông định cư ở Cà Mau nên đã thuê cả một toa tàu để chở kho sách từ Hà Nội về nơi ở mới.

Sau này, nhà cần tiền cho các con đi học, bí quá ông đành gật đầu bán kho sách. Trước ngày người ta đến lấy sách đi, ông ngồi khóc.

Ông Toán không giỏi văn chương chữ nghĩa như anh trai mình nhưng yêu chữ nghĩa, yêu tài thì không kém.

Vậy là ngay từ đầu cầm máy, ông đã có ý thức rất rõ ràng là chụp ảnh những văn nghệ sĩ tài năng và tử tế, đặc biệt là những người thuộc nhóm Nhân văn giai phẩm mà lúc đó vẫn còn bị quản thúc, nhiều người không muốn gần để tránh rắc rối.

Những văn nghệ sĩ đầu tiên mà ông chụp có Phùng Cung, Phùng Quán, Trần Dần, Lê Đạt, Nguyễn Hữu Đang…

Và ngay từ đầu, Nguyễn Đình Toán đã chọn lối chụp ảnh rất… gàn: thích mới mở máy ra chụp, và khi đã chụp thì chỉ đóng máy khi hết phim.

Yêu và nể những người tài năng, đức độ, ông Toán không quản xa xôi tìm về với Nguyễn Hữu Đang ở tận Thái Bình.

Lúc đó chưa có xe máy, ông Toán mượn xe máy một mình đi về thăm ông Đang, mà đi lại tới năm lần, trước khi ông Đang trở lại Hà Nội, được Nhà nước phân nhà và có lương hưu.

Ở Thái Bình, ông Toán đã chụp được cả những bức ảnh ông Đang đạp xe đi bán con rắn nước nhưng thương lái không mua.

Nhưng những bức ảnh chẳng bao giờ là cái đích duy nhất của Nguyễn Đình Toán trong cuộc chơi mấy chục năm của mình.

Hơn cả những bức ảnh là những khoảnh khắc ông được chia sẻ cùng những người tài đức ấy, được hầu chuyện các ông, ngồi nghe thật chăm chú những câu chuyện của đất nước và thân phận.

Văn Cao là một người mà ông Toán rất gắn bó và ghi lại được những bức ảnh để đời, trong đó có bức ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong ngày đầu năm mới 1992 đến thăm tác giả Quốc ca Việt Nam.

Ông Toán được chụp nhiều ảnh Văn Cao là bởi ông là bạn của con trai nhạc sĩ và nhà ông khi xưa rất gần nhà tác giả Mùa xuân đầu tiên.

Nhưng nhóm Nhân văn giai phẩm thì ông Toán gắn bó nhất với Hoàng Cầm, bởi thi sĩ này có tính tình cởi mở, gần gũi và sống thọ hơn nhóm bạn bè của mình.

Nói đến chuyện tuổi thọ của các văn sĩ này, ông Toán dẫn ví dụ: “Văn Cao còn bốn tháng năm ngày nữa mới tròn 72 tuổi”. Ông nhớ kỹ lưỡng về các “nhân vật” của mình như thế.

Cũng chuyện Văn Cao, ông Toán còn nhớ rất rõ và tỉ mỉ một câu chuyện thú vị.

Năm 1993, tại ngôi nhà chung của văn nghệ sĩ Hà Nội ở 51 Trần Hưng Đạo, bà Nguyễn Thị Bình đã thay mặt Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Độc lập hạng nhất cho nhạc sĩ Văn Cao.

Sau khi trao xong, ông Văn Cao chống ba toong phát biểu: “Kính thưa đồng chí (ông ngập ngừng rồi nói tiếp) bà Nguyễn Thị Bình, phó chủ tịch nước mình…”. “Văn Cao sau khi gọi đồng chí thì ngập ngừng rồi gọi lại là “bà”, và ông thấy nói “Phó chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” quá dài và trịnh trọng nên ông rút thành “Phó chủ tịch nước mình”.

Một tiếng “nước mình” không thể có từ nào mà thân thương, xúc động hơn trong bối cảnh ấy”, ông Toán nói.

Có thể nói Nguyễn Đình Toán đến với các nhân vật của mình chỉ vì một lòng yêu, hoàn toàn vô tư, trong sáng, không chút vụ lợi nào mà còn chịu thiệt vì những cái nhìn còn hạn hẹp của một thời.

Nên dễ hiểu là ông cũng được những nhân vật lớn kia trân trọng tương xứng.

Dù nghèo khổ, ông Toán vui với cuộc đời đứng bên ghi lại những chân dung lịch sử của một thời.

Ông lạc quan và không bao giờ bớt hiền lành, tử tế, những phẩm chất ông có sẵn và được bồi thêm nhiều nhờ những năm tháng được ở gần những người hiền, tài.

“Ngay cả các ông Nhân văn giai phẩm còn không hề than thở oán trách. Tôi đến với các ông chỉ vì tôi cũng chọn “đứng về phe nước mắt”, tôi chọn “từ đây người biết yêu người””, ông Toán lý giải cho tấm lòng thanh tịnh của mình giữa cuộc đời chộn rộn.

• Trang 16 báo Tuổi Trẻ ngày 27/5/2023

Người tìm ngọc trong truyện Hồ Biểu Chánh

Phải ba lần gặp gỡ, người viết mới có thể hoàn chỉnh những mảnh ghép về đạo diễn Hồ Ngọc Xum trên hành trình 40 năm làm nghề của ông. Trên hành trình ấy, ông dành nhiều thời gian và tâm huyết cho dòng phim Hồ Biểu Chánh.

Cuộc trò chuyện gần nhất diễn ra khi ông đang tất bật làm hậu kỳ cho Gieo nhân (đang phát sóng trên kênh HTV7 từ thứ hai đến thứ tư hằng tuần, từ ngày 16-5).

Tôi yêu thích tác phẩm của Hồ Biểu Chánh từ nhỏ

* Gieo nhân là bộ phim thứ 13 ông thực hiện được chuyển thể từ truyện của Hồ Biểu Chánh. Người trong nghề gọi ông là chuyên gia chuyên trị dòng phim này. Ông nghĩ sao về nhận định này?

– Thật sự tôi không dám nhận danh xưng này. Nhưng tôi yêu thích tác phẩm của Hồ Biểu Chánh từ nhỏ.

Tôi là người An Giang quê rặt nên chất Nam Bộ đã ngấm vào người, yêu thích những tác phẩm văn học Nam Bộ.

Ngày còn bé, những lần về nhà ngoại, tôi thường được người cậu lén lấy sách từ tủ sách của ông ngoại cho tôi đọc. Nhận được sách tôi chạy vù ra vườn, leo lên cây trốn đọc cả ngày không biết chán. Tiếp xúc và thích truyện của nhà văn Hồ Biểu Chánh từ nhỏ, lớn lên làm phim Hồ Biểu Chánh tôi có cơ hội nghiên cứu sâu về truyện của ông. Thích lắm.

* Điều gì khiến ông cảm thấy tâm đắc nhất khi đọc truyện và làm phim Hồ Biểu Chánh?

– Trước đây cũng có một số nhận định cho rằng truyện Hồ Biểu Chánh bình dân, thuộc loại rẻ tiền… Nhưng điều này tôi thấy không đúng.

Truyện Hồ Biểu Chánh hay lắm, chứa đựng hạt ngọc sau lớp vỏ bình dân. Đọc truyện mà giống như được nghe nói chuyện, tâm sự gần gũi; giọng văn mộc mạc, chân tình. Chuyện về thế thái nhân tình mang đậm tính nhân văn, đạo đức. Qua tác phẩm, ông luôn khẳng định không có người nào ác quá hay tốt quá. Bản chất cái ác do môi trường, do hận thù mà tạo nên. Cái ác chỉ dừng lại ở mức độ vừa phải, không quên lương tri và luôn bị hối hận với hành động ác đó, dù không sớm thì muộn.

Một điều thú vị là khi đọc truyện Hồ Biểu Chánh, ta thấy được cảnh trí văn hóa, phản ánh chân thật bình dị văn hóa đời sống, cách nói chuyện, ứng xử của con người miền Nam…

* Có phải vì sự tâm đắc ấy mà từ bộ phim Ngọn cỏ gió đùa đến nay, hầu hết các phim Hồ Biểu Chánh do đạo diễn Hồ Ngọc Xum thực hiện thường thành công. Bí quyết là gì, thưa ông?

– Bộ phim Hồ Biểu Chánh đầu tiên tôi thực hiện là phim truyện video hai tập Ngọn cỏ gió đùa năm 1989. Phim chiếu rạp do biên kịch – đạo diễn Việt Linh chuyển thể. Bộ phim này có một đơn vị nước ngoài mua bản quyền đem về Mỹ phát hành.

Tác phẩm này cũng có duyên với tôi là sau 23 năm, tức năm 2012, tôi được Hãng phim TFS mời sản xuất bộ phim truyền hình Ngọn cỏ gió đùa gồm 45 tập. Đoàn phim mất tám tháng vất vả đi qua 16 tỉnh thành, mất một năm mới hoàn tất. Phim phát sóng trên kênh HTV9 và cũng được một đơn vị mua phát hành ở nước ngoài…

Phim Hồ Biểu Chánh được khán giả thích xem lắm. Tôi còn nhớ năm 1999, khi phim Con nhà nghèo tôi làm đạo diễn phát sóng, một vị lãnh đạo ở TP.HCM khi đi công tác dài ngày tại Hà Nội đã gọi điện đến lãnh đạo Hãng phim TFS xin được mua băng video tất cả các tập bộ phim này để đem ra Hà Nội xem một lèo cho đỡ nhớ miền Nam. Ông ấy bảo phim đang phát sóng trên kênh ở Bắc nhưng mỗi tuần ít quá, coi không đã ghiền.

Sau này tôi còn làm nhiều phim của Hồ Biểu Chánh như Hai khối tình, Lòng dạ đàn bà, Cay đắng mùi đời, Tơ hồng vương vấn… cũng được yêu thích. Theo tôi nghĩ, phim thành công bởi câu chuyện của Hồ Biểu Chánh quá hay, gần gũi với mọi người. Nhiệm vụ tôi làm sao là truyền tải được tinh thần của Hồ Biểu Chánh vào phim.

Hạnh phúc là được ở nơi giàu tình cảm

* Trong 40 năm làm nghề, có khi nào ông mỏi gối chồn chân, muốn nghỉ ngơi?

– Có chứ. Ngay lúc tôi nghỉ hưu ở Hãng phim Giải Phóng, tôi quyết định thôi không làm phim nữa mà làm phóng sự tài liệu ngắn thôi. Tôi được mời cộng tác với Sài Gòn TV làm phim tài liệu về người tốt việc tốt. Công việc cũng không quá khó. Thế rồi công ty này ký hợp đồng làm phim sitcom dài đến 250 tập với truyền hình Vĩnh Long.

Họ bảo cần tôi hỗ trợ vì bộ phận sản xuất phim truyện còn non trẻ. Thế là tôi lại tiếp tục với công việc làm phim. Người ta còn mời chứng tỏ mình còn hữu ích. Rồi sau đó công việc cuốn tôi đi hết phim này đến phim khác.

* Chỉ gắn bó duy nhất một công việc làm phim mấy chục năm, nhìn lại cuộc đời mình, ông thấy được gì mất gì?

– Nếu chỉ làm phim đơn thuần, nghề chỉ đủ để sống chứ khó làm giàu. Cuộc sống gia đình riêng cũng ảnh hưởng. Thời trẻ, tôi đi làm phim miệt mài. Chuyện kinh tế gia đình một tay vợ lo liệu. Thời gian trôi qua, cô ấy cũng không thể sống cùng với một người đi suốt như tôi nên chúng tôi chia tay nhau khi có hai người con trai.

Tôi cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự với người vợ sau, khi đã có hai cô con gái. Giờ tôi độc thân, sống cùng hai con gái và tự lo liệu bản thân mình.

Lúc trẻ khi làm phim, quan điểm hạnh phúc của tôi là được làm những gì mình thích và có tiền. Sau này, quan điểm hạnh phúc là được ở nơi giàu tình cảm giữa người với người. Đoàn phim chính là nơi giàu tình cảm nhất. Còn bây giờ, tôi lại nói vui với chiến hữu rằng: làm phim không phải vì tiền, làm phim để gặp bạn hiền cho vui.

Ở trong nhà tôi, chiếc ba lô và va li đặt trong góc phòng và luôn trong tâm thế sẵn sàng lên đường làm phim.

Tôi U70 rồi, à mà cô nhà báo nhớ đừng nói tuổi thật của tôi nhé, không khéo các hãng phim chê tôi già, không giao phim tôi làm nữa là tôi buồn lắm (cười).

* Đạo diễn HỒ NGỌC XUM đã gắn bó với chiếc máy quay phim 40 năm qua. Không chỉ là tên tuổi quen thuộc với khán giả qua các phim truyền hình của Nhà nước lẫn tư nhân, phim chuyển thể từ tác phẩm Hồ Biểu Chánh, ông có nhiều trải nghiệm với điện ảnh từ năm 1978: làm trợ lý các phim nổi tiếng như Ngọn lửa K’rung (đạo diễn Lê Hoàng Hoa), Đứa con bị từ chối (đạo diễn Lê Dân), Vùng gió xoáy (đạo diễn Hồng Sến), Ván bài lật ngửa (tập 1 – đạo diễn Lê Hoàng Hoa).

Thập niên 1980, ông làm phó đạo diễn phim Hòn đất (đạo diễn Hồng Sến), Mùa nước nổi (đạo diễn Hồng Sến), Ngỡ ngàng và Phù sa (đạo diễn Lâm Mộc Khôn), Hai chị em (đạo diễn Lê Dân). Sau đó, ông làm nhiều phim chiếu rạp như Lệnh truy nã 2, Tình yêu vực thẳm, Võ sĩ bất đắc dĩ, Mênh mông tình buồn, Cô bé mộng mơ…

“Có thể nói phim ảnh đã để lại trong tôi rất nhiều kỷ niệm, thậm chí suýt chết vì tai nạn” – ông chia sẻ.

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ ngày 22/5/2023

500 công nhân ở Thủ Đức đến với “Phiên chợ Từ Tâm”

Ngày 21-5, Ban Dân vận Thành ủy Thủ Đức phối hợp cùng Tiểu ban Hướng dẫn phật tử Ni giới Trung ương tổ chức “Phiên chợ từ tâm”, giúp đỡ 500 công nhân có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.

Tại phiên chợ, Ban Tổ chức đã trao tặng 500 suất quà (phiếu mua hàng) cho các công nhân lao động có hoàn cảnh khó khăn (trị giá 400 ngàn đồng/phiếu); 50 phiếu ăn tại các gian hàng ẩm thực với hơn 20 món chay (trị giá 100 ngàn đồng/phiếu) và trao tặng 20 suất học bổng cho 20 em học sinh là con em công nhân lao động đang học tại trường THCS Bình Chiểu (2 triệu đồng/suất).

Ngoài ra, tại phiên chợ, Ban tổ chức còn bố trí các khu vực: Tham vấn tâm lý, tư vấn pháp luật, khám bệnh và phát thuốc miễn phí, khám – nhổ răng – trám răng miễn phí cho công nhân lao động… Phó Trưởng ban Dân vận Thành ủy Thủ Đức Lý Hoàng Nam cho biết, đây là một trong các nội dung hưởng ứng Tháng Công nhân 2023 và góp phần trợ giúp người nghèo, người lao động hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.

Dự phiên chợ, chị Nguyễn Thị Hiếu (quê tỉnh Quảng Ngãi, hiện đang tạm trú tại đường Bình Chiểu, khu phố 3, phường Bình Chiểu) xúc động chia sẻ: “Bản thân tôi thất nghiệp hơn một năm nay, chồng làm phụ hồ, con cái còn trong độ tuổi ăn học nên hoàn cảnh kinh tế gia đình còn gặp rất nhiều khó khăn. Hôm nay, được nhận phần quà từ chương trình tôi rất vui. Phần quà không chỉ có ý nghĩa về mặt vật chất mà còn là sự động viên rất lớn về tinh thần. Tôi cũng mong muốn những phiên chợ ý nghĩa như thế này sẽ được duy trì và nhân rộng để tiếp tục hỗ trợ cho những trường hợp còn khó khăn khác…”

• Trang 16 báo Tuổi Trẻ ngày 22/5/2023

Cô gái Mường và 3 HCV ở Sea Games 22

Mấy hôm nay, ngôi nhà cấp 4 xập xệ, rộng 30m2 của gia đình VĐV Cao Thị Duyên (22 tuổi, dân tộc Mường, ở thôn Quý Tân, xã Cẩm Quý, huyện miền núi Cẩm Thủy, Thanh Hóa) rộn ràng tiếng cười sau khi cô đạt thành tích cao tại SEA Games 32.

Người thân đến chúc mừng ông Cao Văn Kỷ và bà Cao Thị Quang – bố mẹ của Duyên. Hiện số huy chương các loại Duyên đạt được đã lên tới hàng chục chiếc. Trong đó có 3 huy chương vàng, 2 huy chương bạc, ngoài ra, cô còn phá hai kỷ lục môn lặn ở SEA Games 32.

Trốn bố mẹ đi luyện bơi ở suối

Lớn lên trong một gia đình thuộc hộ cận nghèo, từ nhỏ, Cao Thị Duyên đã bộc lộ năng khiếu bơi lội. Con suối chảy qua thôn Quý Tân, xã Cẩm Quý cách đây hơn 12 năm là nơi Duyên thường tập bơi.

Nhìn lên số huy chương, bằng khen, giấy khen của cháu gái được treo trên tường nhà, bà Đỗ Thị Mạc (73 tuổi, bà nội của Duyên) kể: “Ngày Duyên học tiểu học, cháu nó ham bơi lội lắm. Con suối trong thôn là nơi Duyên thường trốn bố mẹ đi bơi. Nhiều hôm, tôi phải đi tìm, lôi cháu từ suối về kẻo sợ Duyên đuối nước. Ở miền núi này, người dân chỉ quen trèo đồi, leo núi chứ có mấy ai đi bơi lội”.

“Năm học lớp 4, Duyên phải xa gia đình đi tập luyện môn bơi tại Trung tâm huấn luyện và thi đấu TDTT Thanh Hóa ở TP Thanh Hóa. Bây giờ, mỗi khi có thành tích, huy chương, Duyên lại đem về tặng bà nội, bố mẹ và nhắc lại chuyện ngày xưa. Nếu không có bé Duyên trốn bố mẹ đi luyện bơi ở suối thì không có VĐV Cao Thị Duyên giành 5 huy chương SEA Games” – bà Mạc chia sẻ.

Vừa trở về từ ruộng gặt lúa chạy nắng nóng gần 40 độ C trưa 20-5, bà Cao Thị Quang, 43 tuổi, mẹ của Duyên, lau vội mồ hôi trên khuôn mặt khắc khổ rót nước mời khách.

Bà Quang cho biết: “Năm 10 tuổi, Duyên đã rời gia đình xuống Trung tâm huấn luyện và thi đấu TDTT tỉnh Thanh Hóa, cách nhà hơn 100km để tập luyện môn bơi. Nhiều đêm nằm nhớ con gái, hai vợ chồng tôi chỉ biết khóc vì thương Duyên khi mới học lớp 4 đã phải xa bố mẹ. Một mình ở trung tâm huấn luyện của tỉnh, vừa học văn hóa, vừa luyện tập rất vất vả.

Tuy nhiên, Duyên có năng khiếu môn bơi từ nhỏ, nên vợ chồng tôi quyết định để con gái theo đuổi đam mê. Đây cũng là quyết định của Duyên để thay đổi cuộc sống, tương lai của mình. Biết con gái đam mê, theo đuổi sự nghiệp VĐV thể thao, hằng năm chỉ về thăm bố mẹ được vài ba lần, vợ chồng tôi luôn động viên Duyên tập trung luyện tập, thi đấu thật tốt để đem vinh quang về cho Tổ quốc”…

Cao Thị Duyên trở thành vận động viên xuất sắc của xứ Thanh

Năm 2011, Cao Thị Duyên được các nhà tuyển trạch thể thao Thanh Hóa phát hiện, đào tạo để trở thành VĐV bơi chuyên nghiệp. HLV Phạm Tuấn Anh – người trực tiếp huấn luyện Duyên từ năm 2015 – cho biết ban đầu Duyên được lựa chọn, đào tạo môn bơi. Sau đó, HLV Phạm Tuấn Anh đã chuyển Duyên sang bộ môn lặn.

Ngay trong năm đầu tiên chuyển sang thi đấu môn lặn, Cao Thị Duyên đã giành 2 HCV, phá 2 kỷ lục quốc gia tại giải vô địch các nhóm tuổi. Một năm sau (2016), Duyên đoạt HCV Giải vô địch trẻ quốc gia.

Năm 2017, ở tuổi 16, Duyên đoạt 3 HCV, phá 1 kỷ lục tại Giải VĐQG, đồng thời đoạt 2 HCV Giải vô địch trẻ châu Á…

Thành công nối tiếp với Duyên những năm sau đó. 2022 được xem là năm bội thu huy chương khi Duyên giành 2 HCV SEA Games 31, 3 HCV, 3 HCB tại Đại hội TDTT toàn quốc, phá 2 kỷ lục đại hội.

Theo HLV Phạm Tuấn Anh, sau SEA Games 32, thầy trò tiếp tục luyện tập để chuẩn bị cho Giải vô địch quốc gia vào tháng 10 và Giải vô địch châu Á vào tháng 11 tới. Ngoài việc tập luyện, thi đấu, Duyên đang là sinh viên ngành quản lý thể thao của Trường đại học Văn hóa – thể thao và du lịch Thanh Hóa.

VĐV Cao Thị Duyên cũng được Thủ tướng Chính phủ, chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa tặng bằng khen. Ghi nhận thành tích của Duyên, Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch Thanh Hóa, UBND huyện Cẩm Thủy vừa tặng thưởng 100 triệu đồng cho Cao Thị Duyên – VĐV xuất sắc nhất của thể thao Thanh Hóa tại SEA Games 32.

Nhận số tiền thưởng của con gái, ông Cao Văn Kỷ xúc động cho biết: “Số tiền 100 triệu đồng này sẽ góp thêm để gia đình xây dựng nhà ở mới. Từ đó, giúp Duyên yên tâm tập luyện, thi đấu, cống hiến cho ngành thể thao nước nhà”.

• Trang 15 báo Tuổi Trẻ ngày 20/5/2023

Di cảo Nguyễn Huy Thiệp “anh hùng còn chi?”

Có thể không gây “choáng váng” văn đàn như những tác phẩm đầu tiên được công bố ở thập niên 1980 nhưng “Di cảo Nguyễn Huy Thiệp”, một ấn phẩm đang hoàn thiện, cũng sẽ giúp hình dung đầy đủ hơn về sự nghiệp, cuộc đời của nhà văn danh tiếng này.

Những vần thơ chua xót là tên tập thơ mà Nguyễn Huy Thiệp hoàn thành vào năm 1977. Tập thơ gồm 51 bài, viết trên một cuốn sổ tay tự đóng khổ nhỏ, màu giấy mờ đục, loại giấy có lẽ cũng phải chắt chiu lắm mới có.

“Còn những gì chua xót/ Chỉ là trong thơ thôi”

Ở nơi rừng núi Sơn La thăm thẳm, lại chỉ là một “giáo viên quèn”, chàng trai 27 tuổi Nguyễn Huy Thiệp khi đó hẳn không dám mơ mộng nghĩ đến việc xuất bản, thậm chí, gửi đăng báo.

Những vần thơ, thật ra, như lối ghi nhật ký, bộc bạch cảm xúc và suy tư của một trí thức tỉnh lẻ đang phải “đi xa hơn nữa”.

Lúc ấy, Nguyễn Huy Thiệp vừa lập gia đình, con trai đầu mới tròn 1 tuổi, và cả hai đều ở dưới xuôi.

“Còn những gì chua xót/ Chỉ là trong thơ thôi”, câu đề từ tập thơ hé lộ cách cảm, cách nhìn cuộc sống, con người của Nguyễn Huy Thiệp không hề mang màu hồng, ngợi ca như dòng mạch chính của thơ ca Việt Nam bấy giờ.

Trong giọng điệu thẳng thắn, có phần phê phán và giễu nhại, Nguyễn Huy Thiệp nhận ra: “Đâu cũng đầy bản tính nhác lười/ Thói vị lợi lân la tìm bạn/ Những khuôn mặt vô duyên, buồn chán/ Đất cằn khô, cỏ mọc chen hoa…”.

Có thể thực tại cuộc sống miền núi không như ý cùng nỗi băn khoăn về các giá trị sống, điều mà Nguyễn Huy Thiệp về sau đã biểu đạt rất sâu sắc trong các truyện ngắn, đã khiến anh thầy vùng cao day đi dứt lại, chất vấn chính mình: “Ở trong anh cũng có ươn hèn/ Cũng vụ lợi, dại rồ, ích kỷ/ Cũng có tháng ngày sống vô nghĩa lý/ Cũng hóa tầm thường khi bụng hờn ghen”.

Có thể nói Những vần thơ chua xót không hề có câu chữ trau chuốt, bút pháp tân kỳ. Nó khiến người đọc liên tưởng đến thơ của Lưu Quang Vũ vào đầu thập niên 1970 với nhiều thi phẩm thể hiện trạng thái hoang mang, sợ hãi, có phần bi phẫn, chua xót. Vì thế, chúng chỉ tồn tại trong ngăn kéo, không thể công bố.

Thơ Nguyễn Huy Thiệp, không hẹn mà gặp, cũng gần giống với thơ Lưu Quang Vũ trong cảm xúc, giọng điệu. Và thú vị thay, cả hai, về sau đều nổi lên như một tiếng nói trung thực, mạnh mẽ nhất về hiện tình xã hội.

Nguyễn Huy Thiệp không trở thành nhà thơ. Chính xác hơn, ông đã chuyển năng lực sáng tác, cảm xúc thơ vào truyện. Cách thức đó, suốt hơn bốn thập niên viết văn, đã góp phần tạo nên một Nguyễn Huy Thiệp thật sự riêng khác, độc đáo và thách thức lý giải.

Ký họa trên gốm

Thuở đôi mươi ở Sơn La, Nguyễn Huy Thiệp cũng thích vẽ, từng theo chân họa sĩ Cà Kha Sam học vẽ và minh họa báo. Nhưng ông chỉ thực sự vẽ nhiều và thường xuyên trên gốm theo hình thức ký họa.

Một số bức ảnh tư liệu cho thấy Nguyễn Huy Thiệp từng vẽ chân dung các thực khách đến nhà hàng Hoa Ban của ông. Đấy là quãng đầu những năm 1990 khi ông đóng vai trò chủ nhà hàng, tuyên bố “rửa tay gác kiếm”, không viết văn nữa.

Nhưng vẽ, ký họa như thế chỉ là một “chiêu trò” thu hút thực khách, không thể nói lên tâm tính, cái nhìn của ông.

Chỉ khi vẽ các văn nhân, bạn hữu, các tác giả, nhân vật văn chương thì Nguyễn Huy Thiệp mới bộc rõ hơn kiểu vẽ của ông. Thường thường, ở mặt trước đĩa gốm, mỗi chân dung sẽ được ông vẽ phác thảo vài nét, lẩy thần thái khuôn mặt là chính.

Ở mặt sau, ông ghi đề tặng hoặc viết lại những câu châm ngôn, hoặc trích đoạn tác phẩm mà ông muốn gửi gắm.

Không kể những văn nhân, bạn hữu thân sơ mà ông vẽ tặng; Nguyễn Huy Thiệp tỏ ra thích ký họa những cá tính văn chương lớn ít nhiều đã gây hứng thú cho ông như Victor Hugo, Balzac, Hemingway, Puskin, Bùi Giáng, Hoàng Ngọc Hiến, Tô Hoài, Lê Lựu…

Ông cũng vẽ ký họa lại bìa, nhân vật tác phẩm của mình nhân dịp chúng được dịch, xuất bản nước ngoài hoặc tái bản trong nước. Công việc tưởng chỉ giải trí, tiêu khiển thì giờ này lại được Nguyễn Huy Thiệp khá chăm chút, cẩn trọng.

Khó có thể nói rằng các ký họa này đều có tính mỹ thuật, “đẹp” nhưng cũng như hành trình viết văn, Nguyễn Huy Thiệp, qua ký họa trên gốm, mà có thế giới nhân vật của mình, có cả anh hùng và ngụy quân tử, có những câu chữ thảng thốt như dòng viết dưới bức chân dung tự họa: “Tôi đấy ư?/ Ừ, tôi đấy ư?/ Đến già vẫn còn nét suy tư” và “cũng may mà ta đã già”.

Chân dung tự họa ấy ông vẽ vào dịp Tết Canh Tý (2020) trước khi ông gặp bạo bệnh (3-2020) rồi qua đời (3-2021).

“Anh hùng còn chi”?

Di cảo Nguyễn Huy Thiệp còn có vài truyện ngắn của ông từng đăng báo, nhưng chưa xuất hiện trong tuyển truyện nào. Một số bài tiểu luận, tạp bút, những “vần thơ” cuối đời được sưu tầm, bổ sung khá đầy đủ.

Đặc biệt, hai kịch bản phim truyện là Tướng về hưu và Không có vua sẽ giúp độc giả cảm nhận thêm một phần công việc, cũng là năng lực sáng tạo của Nguyễn Huy Thiệp là viết kịch bản văn học, kịch bản phim.

Vào những ngày cuối đời, trên giường bệnh, Nguyễn Huy Thiệp vẫn viết và vẽ. Tất cả đều khá sơ giản, cốt để “cho khuây cuộc đời”. Tôi tin, dù chúng thế nào, độc giả vẫn muốn đọc, muốn nhìn thấy một Nguyễn Huy Thiệp “anh hùng” nhất trong thời khắc mà số phận tựa như dòng sông đang “đãi hết” mọi thứ.

Nhưng bình sinh, có lẽ, ông không bao giờ nghĩ mình là một “anh hùng”!

• Trang 15 báo Tuổi Trẻ ngày 19/5/2023

Quách Tấn và tập Nhật ký trong tù

Phải đợi 60 năm, tập sách mà nhà thơ Quách Tấn phỏng dịch tập thơ chữ Hán Ngục trung nhật ký (Nhật ký trong tù) của Chủ tịch Hồ Chí Minh mới đủ duyên ra mắt đông đảo bạn đọc.

Có mặt tại buổi ra mắt tập thơ Nhật ký trong tù của Chủ tịch Hồ Chí Minh do Quách Tấn phỏng dịch vào ngày 18-5, nhà sử học Dương Trung Quốc cho biết sự kiện là một niềm vui lớn với cá nhân ông và bạn đọc yêu Quách Tấn.

Tám năm trước, năm 2015, nhân một hội thảo về Quách Tấn của Hội sử học Việt Nam, ông Quốc đã phá lời hứa “đừng nói với ai cả” về tập bản thảo Quách Tấn phóng dịch Nhật ký trong tù mà ông đã hứa với Quách Tấn trong lần gặp đầu tiên và cũng là cuối cùng giữa hai người vào năm 1978.

Ông Quốc cùng với gia đình đã xuất bản tập thơ này với số lượng rất nhỏ dành cho những người trong giới sử học, văn chương, người thân thi sĩ.

Lần này, lần đầu tiên tập thơ được NXB Chính Trị Quốc Gia Sự Thật xuất bản rộng rãi bởi nhân kỷ niệm 133 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.

PGS.TS Nguyễn Duy Bắc – phó giám đốc thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh – chia sẻ trước đây, người đọc đã biết tài năng dịch thuật của Quách Tấn qua việc dịch thơ của Nguyễn Du – Tố Như thi (1973) và thơ của Thái Thuận – Lữ Đường thi tuyển dịch (2001); nay qua tác phẩm dịch này, người đọc càng hiểu và trân trọng hơn về tài năng dịch thuật của ông.

Quách Tấn (1910 – 1992) là thi sĩ danh tiếng trong phong trào Thơ Mới, một người bạn thơ văn rất thân thiết của Hàn Mặc Tử. Khi được một người bạn tặng tập Nhật ký trong tù do các bậc túc nho ngoài Bắc dịch, ông đã đọc rất kỹ với tâm thế của một tâm hồn thi sĩ đọc một hồn thi sĩ khác.

Bản dịch ông thấy có nhiều điều hay nhưng cũng có điều chưa thật ưng ý. Vốn thích dịch thơ Đường nên ông cất công ngồi dịch lại. Có nhiều bài ông thấy dịch thành lục bát ý vị hơn, nên trong tập thơ này có nhiều bài ông dịch sang thể lục bát rất thú vị.

Dịch xong, ông còn mời một bạn mình là nhà thư pháp ở Sài Gòn tên Trần Thúc Lâm tới nhà ông tại Nha Trang ở cả tháng để chép chữ thật đẹp vào cuốn sách giấy quý làm kỷ niệm.

Tập thơ ấy đã nằm im dưới án thư trong nhà thi sĩ Quách Tấn hơn nửa thế kỷ, chứng kiến bao buồn vui lặng lẽ của nhà thơ.

Sau này lận đận, ông càng giữ kín bởi khí tiết nhà nho, thi sĩ khiến ông muốn tránh bị đánh giá là xu thời.

Nhiều lần ông Quốc muốn đưa bản thảo chữ thật đẹp, dịch thật hay này đến với bạn đọc. Và phải tới tận hôm nay, cuốn sách rất “nhẫn” ấy đủ duyên để đến được với bạn đọc gần xa nhờ rất nhiều tấm lòng.

Trước đó, năm 2018 cuốn sách dư địa chí đầy chất văn chương của ông mang tên Xứ trầm hương – viết về vùng đất Khánh Hòa – đã được NXB Đà Nẵng ra mắt bạn đọc sau nhiều năm chưa được tái bản.

Theo PGS.TS Lê Văn Toan – dịch giả, nhà nghiên cứu Hán học, những bài thơ chép tay chữ Hán trong tập sách được viết rất “điêu luyện”, kết hợp cả hai lối “thành thư” và “đá thảo”.

Với lối viết vừa phóng khoáng vừa uyển chuyển ấy, phần chữ Hán trong tập sách nhìn tổng thể như một bức họa sống động về tinh thần, khí chất đặc biệt của lãnh tụ Hồ Chí Minh khi gặp cảnh thử thách lao tù.

• Trang 17 báo Tuổi Trẻ ngày 16/5/2023

Những nữ đô vật đặc biệt

Trong ngày thi đấu 15-5, cả 6 nữ đô vật của Việt Nam sau khi lên đài đều mang về huy chương vàng. Nhiều người trong số họ là những câu chuyện thú vị.

Sáu nữ VĐV đô vật đã mang về huy chương vàng là Nguyễn Thị Xuân (hạng cân 50kg), Nguyễn Thị Mỹ Trang (57kg), Trần Ánh Tuyết (59kg), Nguyễn Thị Mỹ Hạnh (62kg), Lại Diệu Thương (68kg) và Đặng Thị Linh (76kg).

Họ đều giành chiến thắng một cách thuyết phục ở chung kết. Trong đó, có trận diễn ra chưa đến… 30 giây.

Chị cổ vũ em, em cổ vũ chị

Một điều thú vị là trong số sáu vận động viên này thì Nguyễn Thị Mỹ Hạnh (26 tuổi) và Nguyễn Thị Mỹ Trang (22 tuổi) là hai chị em. Cả hai sinh ra trong một gia đình có bảy anh chị em tại Huế, và có tới bốn người theo môn vật.

Chiều 15-5, người em Mỹ Trang thi đấu trước. Mỹ Hạnh dù phải chuẩn bị cho trận đấu của mình nhưng vẫn đứng gần võ đài để cổ vũ cho em. Kết quả, Mỹ Trang giành chiến thắng trước chỉ sau chưa đầy… 30 giây.

Kết thúc trận đấu, Trang chỉ kịp ăn mừng trong giây lát rồi tức tốc đi thay quần áo. Khi cô trở lại là vừa kịp lúc Mỹ Hạnh lên sàn.

Với hơi thở còn đứt quãng vì mệt, Mỹ Trang vẫn cố gắng la hét cổ vũ cho chị gái mình.

Và cũng chỉ sau ít phút, Mỹ Hạnh cũng có được chiến thắng dễ dàng. Hai chị em ôm chầm lấy nhau trong sự vui mừng, cho dù đây là lần thứ hai liên tiếp họ cùng nhau giành huy chương vàng SEA Games.

Chia sẻ sau chiến thắng, Mỹ Hạnh nói: “Khi lên sàn, tôi có thấy Mỹ Trang đứng từ xa cổ vũ. Hai chị em tôi rất hạnh phúc, khi đây đã là lần thứ hai ở SEA Games chúng tôi cùng có được vinh quang”.

Phải thường xuyên tập luyện và thi đấu xa nhà, việc có người thân đồng hành đã giúp hai chị em vượt qua những khó khăn.

Mỹ Hạnh chia sẻ: “Nhờ đi cùng nhau nên chúng tôi có thể động viên nhau cùng cố gắng. Cả lúc tập luyện và thi đấu, chúng tôi đều khuyên nhủ nhau cố gắng hết sức. Thậm chí chúng tôi làm điều đó cả trong cuộc sống”.

Có vẻ như kinh nghiệm từ Mỹ Hạnh đã truyền động lực cho Mỹ Trang. Đây đã là lần thứ ba người chị Mỹ Hạnh giành huy chương vàng. Trong khi đó, Mỹ Trang chỉ thua chị đúng một lần. “Tôi luôn đặt niềm tin vào em gái của mình, thậm chí 100%”, Hạnh cười và nói khi nhận xét về Mỹ Trang.

Ấn tượng với Đinh Thị Linh

Theo lịch của ban tổ chức cung cấp, nội dung 68kg và 76kg nữ đấu chung kết trong buổi chiều. Điều này khiến rất nhiều phóng viên “việt vị” bởi cả hai đều hoàn thành trong buổi sáng.

Dù được xem Đinh Thị Linh thi đấu nhưng cũng đến chiều người viết mới biết cô giành huy chương vàng, vì tưởng rằng cô chỉ mới đấu xong vòng loại vào buổi sáng.

Ở chung kết, Linh thi đấu bình tĩnh trước Putri Hiidayat (Indonesia). Nhiều lần đối phương cố gắng quật ngã Linh xuống sàn nhưng cô đều đứng vững. Nhờ sự bình tĩnh đó, Linh bảo vệ được lợi thế điểm sít sao và giành chiến thắng.

“Tôi thích đánh nhanh thắng nhanh vậy đó!”, Linh nhí nhảnh chia sẻ về việc giành huy chương vàng trong buổi sáng, trong khi nhiều đồng đội phải chờ đến chiều. Đây cũng đã là lần thứ hai cô đoạt huy chương vàng SEA Games.

Linh còn gây ấn tượng mạnh bởi khả năng nói tiếng Anh trôi chảy. Cô trao đổi với các tình nguyện viên, thành viên ban tổ chức ở Campuchia bằng tiếng Anh khá “mượt”. Thậm chí đồng đội của Linh còn phải nhờ cô làm phiên dịch khi trao đổi với nhân viên kiểm tra doping.

Thế nhưng, Linh vẫn tỏ ra khiêm tốn. Cô nói: “Tôi hay nghe nhạc, xem phim nên luyện được tiếng Anh. Dù vậy, trình độ của tôi chỉ ở mức giao tiếp cơ bản thôi. Do từ vựng còn hạn chế nên để giao tiếp những vấn đề chuyên ngành thì tôi chưa làm được”.

Linh hiện theo học một trường đại học có tiếng ở Hà Nội. Cô gái quê Thanh Hóa cho thấy mình có khá nhiều tài năng ngoài chuyện là vận động viên vật. Có lẽ nhờ vậy mà Đặng Thị Linh tiến bộ khá nhanh.

Cô đã hai lần giành huy chương vàng cho dù chỉ mới bắt đầu theo môn vật từ năm lớp 10, một giai đoạn khá trễ với nhiều vận động viên.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 23/5/2023

Đâm chết bạn cùng phòng trọ sau khi chơi ma túy

Ngày 28-5, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bình Dương cho biết đã tạm giữ, lấy lời khai nghi phạm đâm chết “bạn xã hội” sau khi cùng chơi ma túy.

Đỗ Phú Quí, 27 tuổi, quê Đồng Tháp, tạm trú tại TP Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, bị điều tra về hành vi “giết người”.

Nạn nhân tử vong là Nguyễn Văn Ao, 26 tuổi, quê An Giang, là “bạn xã hội” ở trọ chung, chơi ma túy cùng với Quí.

Cơ quan điều tra đã lấy lời khai ban đầu của Quí. Quí khai đâm chết Ao vì sau khi chơi ma túy chung, Quí nhớ lại cảnh trước đây Ao từng sàm sỡ vợ mình nên bực tức.

Sự việc xảy ra chiều 27-5, khi Ao đang nằm võng thì Quí dùng dao đâm vào cổ Ao rồi bỏ chạy.

Mặc dù bị thương, Ao vẫn chống trả, vùng dậy đuổi theo Quí ra đầu dãy trọ. Thấy vậy, Quí quay lại dùng dao tiếp tục đâm vào ngực Ao làm đối phương tử vong tại chỗ.

Sau khi gây án, Quí không bỏ đi mà ngồi thẫn thờ nhìn xác của bạn.

Quí khai Ao mới chuyển đến phòng trọ cùng mình được khoảng 4 ngày thì xảy ra sự việc. Do Ao đang thất nghiệp, chờ xin việc làm nên Quí cho tá túc tại phòng trọ tại phường Thái Hòa, TP Tân Uyên, Bình Dương.

Trước khi xảy ra án mạng, Quí đưa 200.000 đồng cho Ao đi mua ma túy về phòng trọ và cả hai cùng sử dụng.

Cơ quan điều tra đang tiếp tục làm rõ vụ án mạng.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 27/5/2023

Dùng hàng chục sổ đỏ giả để lừa đảo gần 10 tỉ đồng

Lên mạng xã hội liên hệ làm sổ đỏ giả, rồi đem thế chấp để lừa đảo, chiếm đoạt gần 10 tỉ đồng, nữ viên chức ở Thanh Hóa vừa bị bắt giữ để điều tra về hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Theo điều tra ban đầu của Công an huyện Ngọc Lặc (tỉnh Thanh Hóa), Trịnh Thị Huệ, 41 tuổi, trú tại phố Lê Hoàn, thị trấn huyện Ngọc Lặc, là cán bộ viên chức của một đơn vị sự nghiệp trên địa bàn huyện này.

Trong thời gian qua, Trịnh Thị Huệ đã mang nhiều sổ đỏ giả đi thế chấp tại huyện Lang Chánh, Ngọc Lặc để vay tiền.

Khi đến hạn trả nợ, do không có tiền trả nên Huệ đã dùng sổ đỏ giả để làm thủ tục gạt nợ và bị người dân phát hiện, tố giác đến cơ quan công an.

Bằng các biện pháp nghiệp vụ và chứng cứ thu thập được, Công an huyện Ngọc Lặc vừa bắt giữ Huệ để điều tra về hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản“.

Khám xét khẩn cấp nơi ở và nơi làm việc của Huệ, công an thu giữ nhiều giấy tờ, tài liệu liên quan đến hành vi làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức.

Ngoài ra, Công an huyện Ngọc Lặc đã tạm giữ 10 sổ đỏ mà Trịnh Thị Huệ đã làm giả với mục đích đem đi thế chấp để vay tiền.

Tại cơ quan công an, bước đầu Trịnh Thị Huệ khai nhận do cần tiền để trả nợ, nên từ cuối năm 2022 đến khi bị phát hiện, bắt giữ, Huệ đã sử dụng mạng xã hội để liên hệ và làm hàng chục sổ đỏ mang tên mình.

Sau đó, Huệ đem số sổ đỏ giả này đến huyện Lang Chánh, Ngọc Lặc để vay với số tiền gần 10 tỉ đồng.

Hiện nay, Công an huyện Ngọc Lặc đang tiếp tục điều tra, mở rộng. Ai là nạn nhân của Trịnh Thị Huệ, đến Công an huyện Ngọc Lặc trình báo để được giải quyết.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 25/5/2023

Nhiều người bị lừa sang Lào làm việc rồi đòi tiền chuộc

Ngày 24-5, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Hà Tĩnh cho biết đang tiếp nhận trình báo của bốn gia đình về việc 5 người con của họ bị lừa đảo sang Lào làm việc, bị đánh đập, đòi tiền chuộc.

Trong số bốn gia đình đến công an trình báo có ba gia đình ở Hà Tĩnh và một gia đình ở Đắk Lắk.

Bốn gia đình này có 5 người con bị lừa sang Lào làm việc và đang bị đe dọa, đánh đập, khống chế, yêu cầu gia đình chuyển 2,5 tỉ đồng tiền chuộc thì mới thả người.

Bước đầu điều tra, công an xác định thông qua các trang mạng xã hội, có nhiều người đăng quảng cáo tuyển người đi làm việc tại Lào đối với người từ 15 đến 35 tuổi, cả nam và nữ.

Sau khi sang Lào, thời gian đầu các lao động vẫn liên lạc về gia đình bình thường, được bố trí nơi ăn nghỉ, việc làm và trả lương trong 3 tháng đầu nhằm tạo niềm tin.

Những tháng tiếp theo, các chủ lao động này bắt đầu yêu cầu người lao động liên lạc về gia đình để gửi các nhu yếu phẩm sang Lào. Sau đó vu khống cho họ trộm cắp tài sản rồi khống chế, đánh đập họ, yêu cầu họ liên lạc về gia đình chuyển 500 triệu đồng tiền chuộc/người.

Hiện vụ án đang được Công an tỉnh Hà Tĩnh điều tra.

• Trang 12 báo Tuổi Trẻ ngày 25/5/2023

Đình chỉ giáo viên mầm mon tát bé trai trong bữa ăn

Trong lúc cho trẻ ăn, cô giáo một trường mầm non ở Biên Hòa, Đồng Nai tát bé trai 2 tuổi 31 cái khiến gia đình bức xúc.

Ngày 24-5, Phòng Giáo dục và Đào tạo TP Biên Hòa (Đồng Nai) cho hay đã yêu cầu Trường mầm non tư thục Tuổi Ngọc (khu phố 11, phường An Bình) báo cáo vụ việc giáo viên trường tát vào mặt bé trai trong bữa ăn.

Thông tin ban đầu, chiều 17-5, chị Nguyễn Thị Thảo (33 tuổi, ngụ phường An Bình) đón cháu H.M.H. (2 tuổi, con trai chị Thảo) về nhà thì phát hiện có nhiều vết bầm trên trán và má của con. Sau khi gọi điện gặng hỏi, cô Nguyễn Thị Bích Hường (giáo viên chủ nhiệm lớp nhà trẻ 1) thừa nhận đánh bé trai trong bữa ăn cùng ngày.

Sau khi vụ việc xảy ra, Công an phường An Bình đã xác minh hình ảnh camera, mời các bên liên quan lên làm việc.

Theo hình ảnh camera trích xuất từ nhà trường cho thấy trong lúc cho trẻ ăn trưa, cô Hường đã dùng tay tát, đánh khoảng 31 cái vào má, trán của cháu H..

Thời điểm cô Hường bạo hành cháu H., một bảo mẫu khác cũng có mặt chứng kiến nhưng không có biện pháp ngăn chặn.

Sau đó nhà trường đã ra quyết định tạm đình chỉ đối với bà Hường vào ngày 18-5 nhưng chưa báo cáo đầy đủ vụ việc lên Phòng Giáo dục và Đào tạo TP Biên Hòa..

• Trang 8 báo Tuổi Trẻ ngày 22/5/2023

Truy tố cựu chủ tịch huyện cấp “sổ đỏ” sai

Viện KSND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu vừa ban hành cáo trạng truy tố ông Đặng Thanh Minh – cựu chủ tịch UBND huyện Xuyên Mộc – cùng bốn thuộc cấp về việc cấp ‘sổ đỏ’ sai. Hậu quả, Nhà nước thiệt hại gần 2 tỉ đồng.

Theo đó, ông Đặng Thanh Minh (sinh năm 1960) – cựu chủ tịch UBND huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu – bị truy tố về tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Cùng bị truy tố về tội trên còn có những người khác gồm: Huỳnh Bách Thắng (sinh 1960, nguyên trưởng Phòng Tài nguyên và môi trường huyện Xuyên Mộc), Nguyễn Minh Tứ (sinh 1979, nguyên phó giám đốc chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Xuyên Mộc), Đỗ Đình Tâm (sinh 1986, nguyên chuyên viên chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Xuyên Mộc).

Ngoài ra Phạm Văn Thảo (sinh 1983, nguyên công chức địa chính UBND xã Bình Châu, huyện Xuyên Mộc) bị truy tố về tội “lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

Cáo trạng của Viện KSND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu quy buộc: trong quá trình giải quyết hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho ba hộ dân ở xã Bình Châu, huyện Xuyên Mộc, những bị can trên đã có nhiều sai phạm, dẫn đến cấp hơn 3.000m² đất do Nhà nước quản lý thành sáu sổ đỏ cho các hộ dân.

Thiệt hại vào thời điểm cấp sổ đỏ (tháng 12-2015) là gần 2 tỉ đồng.

Cáo trạng cũng xác định Phạm Văn Thảo vì vụ lợi, động cơ cá nhân đã làm trái khi kiểm tra, xác minh nguồn gốc và thời gian sử dụng đất của các hộ dân sai sự thật, không đúng với các sổ mục kê năm 1997 và 2005.

Còn Đỗ Đình Tâm, Nguyễn Minh Tứ đã không kiểm tra thực địa, không đối chiếu thông tin về nguồn gốc và thời gian sử dụng đất của ba hộ dân dẫn đến để giải quyết cấp sáu sổ đỏ cho họ.

Riêng Huỳnh Bách Thắng và Đặng Thanh Minh đã tin tưởng vào tham mưu của cấp dưới để ký cho phép chỉnh lý bản đồ, hồ sơ địa chính dẫn đến hậu quả như trên.

• Trang 18 báo Tuổi Trẻ ngày 21/5/2023

Vì sao chính quyền thua kiện hành chính nhiều?

Số quyết định hành chính của chính quyền các cấp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu bị tòa tuyên hủy toàn bộ hoặc sửa một phần chiếm gần 70% trong tổng số vụ án hành chính đưa ra xét xử.

Các vụ án hành chính chủ yếu liên quan đến đất đai như thu hồi, bồi thường, tái định cư, cấp “sổ đỏ”.

Trước thực trạng đó, mới đây Ban Nội chính Tỉnh ủy Bà Rịa – Vũng Tàu và Ban cán sự đảng UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã phải tổ chức hội nghị tìm giải pháp giảm án hành chính. Vì sao chính quyền thua kiện nhiều như vậy?

Cán bộ sợ trách nhiệm, năng lực hạn chế

Theo báo cáo của Ban Nội chính Tỉnh ủy Bà Rịa – Vũng Tàu, trong năm 2021 – 2022, tòa án hai cấp tỉnh này thụ lý 456 vụ án hành chính và đã giải quyết được 338 vụ (đình chỉ 98 vụ, xét xử 240 vụ).

Đáng chú ý trong 240 vụ tòa đưa ra xét xử thì có 165 vụ tòa án chấp nhận một phần hay toàn bộ đơn khởi kiện của người dân đối với quyết định hành chính của chính quyền – tức là tuyên hủy toàn bộ hoặc sửa một phần quyết định hành chính.

Theo đánh giá của các ngành chức năng, một trong những nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình trạng quyết định hành chính bị tòa án hủy là do trình độ, năng lực của cán bộ công chức hạn chế dẫn đến tham mưu cho UBND, chủ tịch UBND các cấp ban hành các quyết định chưa chặt chẽ, vi phạm cả về hình thức lẫn nội dung.

Đáng chú ý, theo đánh giá của Ban Nội chính Tỉnh ủy Bà Rịa – Vũng Tàu thì một số cán bộ công chức e ngại, sợ trách nhiệm khi thực hiện công vụ nên né tránh đẩy việc giải quyết sang tòa án để từ đó căn cứ vào bản án tuyên mà thực thi cho an toàn.

Ngoài ra còn có nguyên nhân khác như quản lý đất đai chưa chặt chẽ, hồ sơ giấy tờ lưu trữ không đầy đủ cũng như có sai sót trong quá trình kiểm đếm, thu hồi đất chưa đúng trình tự, thủ tục, quy hoạch đất đai chưa minh bạch.

Ông Phạm Văn Mạnh, phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, dẫn ví dụ điển hình có địa phương tổ chức khảo sát giá trước khi kiểm đếm hay trong cùng một dự án nhỏ nhưng có đến hai, ba chính sách đền bù.

Hơn nữa, khi vụ việc hành chính ra đến tòa thì chính quyền hay cá nhân chủ tịch UBND các cấp bị kiện lại không cung cấp tài liệu, chứng cứ đầy đủ, kịp thời khiến cho quyền bảo vệ lợi ích của Nhà nước bị hạn chế.

Ngoài ra, những lãnh đạo cơ quan chuyên môn được cử đại diện cho chủ tịch UBND các cấp ra tòa có nhiều trường hợp vắng mặt tại các buổi công khai chứng cứ và đối thoại.

Thua kiện còn chậm thi hành

Ngoài việc thua kiện thì hầu hết các bản án hành chính đều thi hành chậm so với luật. Theo thống kê đến nay trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có hơn 60 vụ án hành chính chính quyền thua kiện và đã có hiệu lực pháp luật nhưng chưa được thi hành. Trong đó có vụ án đã có hiệu lực từ năm 2016.

Điển hình như vụ án Ban quản lý rừng phòng hộ tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thua kiện dân sự trong tranh chấp đất với người dân từ tháng 12-2020. Bản án tuyên người dân được quyền liên hệ với cơ quan thẩm quyền để làm “sổ đỏ”.

Ban này không kháng cáo và bản án sơ thẩm không bị kháng nghị. Đến giữa năm 2021, ban này mới đề nghị tòa án cấp cao kháng nghị nhưng không được chấp nhận. Tuy nhiên, việc người dân xin cấp “sổ đỏ” cũng bị kéo dài.

Do đó, lần này người dân đã kiện hành chính yêu cầu chính quyền cấp “sổ đỏ” theo quyết định của vụ án dân sự trước. Kết quả cả hai cấp tòa đều tuyên buộc chính quyền phải làm sổ đỏ cho người dân.

Theo đánh giá của các ngành chức năng, việc chậm thi hành bản án hành chính có nhiều nguyên nhân. Ông Nguyễn Văn Việt, bí thư thị xã Phú Mỹ, nêu lý do bởi một số bản án, quyết định của tòa tuyên chưa thật sự thuyết phục, chưa cụ thể, rõ ràng do đó chưa thể thi hành trên thực tế.

Từ đó dẫn đến việc thi hành án hành chính tồn đọng, kéo dài. Còn ông Vũ Hồng Thuấn, phó chủ tịch UBND TP Vũng Tàu, cho biết có những vụ án hành chính liên quan đến tiền bồi thường giá trị đất phải chờ vốn ngân sách mới thi hành được chứ không có nguồn dự phòng hay tạm ứng để chi cho thi hành án hành chính.

Ngoài ra có những dự án đã hoàn thành rồi hay dự án có vốn của trung ương khi tòa tuyên phải bồi thường bổ sung thì rất khó thi hành ngay.

Ông Nguyễn Công Vinh, phó chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, thẳng thắn nói rằng việc chính quyền thua kiện trong vụ án hành chính có nguyên nhân từ việc quản lý nhà nước về đất đai không chặt chẽ, kéo trong thời gian dài.

Về năng lực của cán bộ, công chức nhà nước ông Vinh đặt câu hỏi: Tại sao khi tuyển vào thì đào tạo, bồi dưỡng đầy đủ, thi đủ thứ, chứng chỉ đầy đủ mà cử ra tòa không biết gì hết?

Do đó ông yêu cầu phải cử cán bộ có năng lực ra tòa và phải tham gia đầy đủ các buổi đối thoại, cung cấp chứng cứ. “Tôi thấy lỗi chủ quan trong việc thua kiện hành chính và thi hành án chậm rất nhiều. Còn khách quan thì đâu cũng vậy”, ông Nguyễn Công Vinh nói thẳng.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 20/5/2023

Y án chung thân với Nguyễn Thái Luyện

Trừ Nguyễn Thái Luyện, các bị cáo còn lại đều được giảm án, kể cả các bị cáo không kháng cáo.

Sau khi nghị án kéo dài, ngày 19-5, Tòa án nhân dân cấp cao tại TP.HCM tuyên án vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản và rửa tiền xảy ra tại Công ty cổ phần địa ốc Alibaba do Nguyễn Thái Luyện cùng đồng phạm thực hiện.

Nhiều thuộc cấp của Nguyễn Thái Luyện được giảm án

Hội đồng xét xử xác định Nguyễn Thái Luyện là chủ mưu, cầm đầu, chỉ đạo mọi hoạt động của Công ty Alibaba và chịu trách nhiệm chính trong vụ án.

Võ Thị Thanh Mai (vợ Luyện) là giám đốc tài chính Công ty Alibaba, có vai trò giúp sức tích cực cho bị cáo Luyện. Bị cáo Mai chịu trách nhiệm giám sát toàn bộ thu chi của Công ty Alibaba và các công ty khác trong hệ sinh thái.

Các bị cáo còn lại với các vị trí, vai trò khác nhau trong hệ sinh thái Alibaba đã giúp sức cho bị cáo Luyện thực hiện hành vi lừa đảo.

Hội đồng xét xử cho rằng trong quá trình xét xử phúc thẩm, bị cáo Luyện đã nộp khắc phục 200 triệu đồng. Tuy nhiên, hành vi phạm tội và hậu quả mà Luyện là gây ra là đặc biệt nghiêm trọng, số tiền nộp khắc phục không đáng kể, do đó cần giữ nguyên hình phạt.

Trong khi đó, bị cáo Võ Thị Thanh Mai nhận ra được hành vi sai phạm của mình và đã khắc phục một phần hậu quả (khắc phục 6 tỉ đồng đối với tội rửa tiền, 200 triệu đồng đối với tội lừa đảo – PV) nên tòa cho rằng cần xử mức thấp nhất của khung hình phạt.

Các bị cáo còn lại đã nộp khắc phục từ 10 – 20 triệu đồng nên được áp dụng thêm tình tiết giảm nhẹ.

“Với các bị cáo Huỳnh Tú Trinh, Nguyễn Trần Phúc Nguyên, Đào Thị Thanh Lợi, Vi Thị Hiến, Nguyễn Văn Kiên, Nguyễn Trung Trường dù không kháng cáo nhưng để đảm bảo tính công bằng cũng cần xem xét giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo này”, chủ tọa phiên tòa nói.

Từ những nhận định trên, hội đồng xét xử không chấp nhận kháng cáo của Nguyễn Thái Luyện, tuyên y án tù chung thân về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Hội đồng xét xử phúc thẩm tuyên phạt bị cáo Võ Thị Thanh Mai 16 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, 7 năm tù về tội rửa tiền. Tổng hợp hình phạt chung là 23 năm, như vậy bị cáo Mai được giảm tổng cộng 9 năm tù.

Các bị cáo còn lại, gồm nhiều bị cáo không kháng cáo, đều được cấp phúc thẩm giảm từ 1 – 2 năm tù.

Nguyễn Thái Luyện và Võ Thị Thanh Mai có trách nhiệm liên đới bồi thường gần 2.500 tỉ đồng cho hơn 4.500 bị hại.

Kinh doanh trên các dự án không có thật

Theo án sơ thẩm, Công ty địa ốc Alibaba do Luyện thành lập, hoạt động kinh doanh bất động sản.

Luyện thành lập 22 pháp nhân, giao cho người thân và nhân viên đứng tên, trong đó sử dụng 12 công ty với tư cách là chủ đầu tư 58 dự án bất động sản không có thật tại Đồng Nai, Vũng Tàu và Bình Thuận; tự phân lô, tách thửa trái pháp luật; quảng cáo gian dối để bán cho hàng nghìn người.

Để chiếm đoạt tài sản số tiền đặc biệt lớn, Luyện đã xây dựng phương thức kinh doanh dựa trên các dự án không có thực, không được chính quyền địa phương cho phép, tự đặt tên và vẽ ra trên đất nông nghiệp.

Để tạo lòng tin và thu hút khách hàng, Luyện còn sử dụng thủ đoạn cam kết mua lại với giá cao hơn từ 30% sau 12 tháng hoặc 38% sau 15 tháng kể từ ngày nộp tiền hoặc thuê lại với giá 2%/tháng kể từ ngày ký và thanh toán 95% giá trị hợp đồng.

Với phương thức này, hầu hết khách hàng nhận chuyển nhượng dưới dạng đất nền thổ cư của Công ty Alibaba đều không nhận được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thổ cư như cam kết.

Bằng các thủ đoạn trên, Nguyễn Thái Luyện cùng đồng phạm đã chiếm đoạt gần 2.500 tỉ đồng của 4.560 khách hàng.

Về hành vi rửa tiền, sau khi Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP.HCM thi hành lệnh bắt và khám xét toàn bộ trụ sở, chi nhánh Công ty Alibaba, Mai đã chỉ đạo cấp dưới chuyển toàn bộ gốc và lãi 13,9 tỉ đồng trong một sổ tiết kiệm vào tài khoản cá nhân của Mai.

Sau đó Mai chuyển khoản cho Nguyễn Thái Lực, nhờ Lực rút tiền mặt đưa lại cho Mai. Mai dùng 1,7 tỉ đồng để tất toán khoản vay ngân hàng, 12 tỉ đồng còn lại sử dụng cá nhân.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 17/5/2023

Kiến nghị tăng phạt tiền, giảm phạt tù với cán bộ không vụ lợi

Viện trưởng Lê Minh Trí kiến nghị Quốc hội tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu xây dựng chính sách xử lý tội phạm trong lĩnh vực kinh tế, tham nhũng, chức vụ, bảo đảm yêu cầu vừa nghiêm trị, vừa khoan hồng.

Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí có báo cáo về công tác của viện trưởng trong 6 tháng (tính từ ngày 1-10-2022 đến 31-3-2023) gửi Quốc hội.

Tội phạm tiếp tục diễn biến phức tạp

Theo đó, thời gian qua an ninh, chính trị cả nước được bảo đảm, tuy nhiên tình hình tội phạm tiếp tục diễn biến phức tạp và tăng so với cùng kỳ năm 2022.

Tội phạm kinh tế nổi lên các sai phạm trong các lĩnh vực hoạt động đấu thầu, đấu giá, đất đai, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, lợi dụng chính sách phát triển kinh tế – xã hội.

Xảy ra nhiều vụ án về tội tham nhũng, chức vụ với nhiều thủ đoạn tinh vi, phức tạp, có quy mô tổ chức gây hậu quả đặc biệt lớn tại nhiều tỉnh, thành cả nước.

Theo báo cáo, ngành kiểm sát đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng đấu tranh, phát hiện, khởi tố mới 48.244 vụ án hình sự (tăng 30% so với cùng kỳ năm 2022).

Cụ thể, các tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, sở hữu và môi trường tăng nhiều nhất, đã khởi tố 19.553 vụ (tăng 36,1%).

Các tội phạm này xảy ra trong các lĩnh vực tài chính, chứng khoán, ngân hàng, đấu thầu, mua sắm tài sản công nhằm chiếm đoạt số tiền đặc biệt lớn. Xuất hiện nhiều hành vi lừa đảo chiếm đoạt trên không gian mạng với thủ đoạn tinh vi.

Cạnh đó, cưỡng đoạt tài sản dưới hình thức đòi nợ, đòi nợ thuê cho cá nhân, tổ chức núp bóng doanh nghiệp.

Tội phạm tham nhũng, chức vụ, đã khởi tố mới 459 vụ (tăng 109,6%), tiếp tục phát hiện, khởi tố, điều tra nhiều vụ án lớn, tính chất tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp.

Đồng thời, có sự cấu kết chặt chẽ giữa cán bộ nhà nước với các công ty, doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong các lĩnh vực đất đai, chứng khoán, trái phiếu, y tế, giáo dục và đăng kiểm, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Báo cáo dẫn điển hình các vụ như vụ án “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, “rửa tiền” xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Công ty cổ phần Tập đoàn đầu tư An Đông và các tổ chức, đơn vị có liên quan.

Vụ án “vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng” xảy ra tại Ngân hàng SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Vụ án “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam. Vụ án đăng kiểm…

Cũng trong kỳ báo cáo công tác tỉ lệ thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng đạt 8,229 tỉ đồng/9,407 tỉ đồng, đạt 87,5%, tăng 12,3% so với năm 2022 và vượt 27,5% chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội.

Cần chính sách phân hóa trong xử lý hình sự

Trong thời gian tới, Viện trưởng Lê Minh Trí đã đưa ra một số kiến nghị với Quốc hội. Trong đó, đề nghị tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu xây dựng chính sách xử lý tội phạm trong lĩnh vực kinh tế, tham nhũng, chức vụ, bảo đảm yêu cầu vừa nghiêm trị, vừa khoan hồng.

Xử lý nghiêm người chủ mưu cầm đầu, có động cơ vụ lợi để răn đe, giáo dục chung.

Đồng thời phân hóa, tạo điều kiện cho chủ thể sai phạm khắc phục hậu quả, giảm nhẹ cho người vi phạm do chấp hành mệnh lệnh, không vụ lợi nhằm làm tốt hơn việc thu hồi tài sản nhà nước bị tham nhũng, thất thoát.

Ông Trí cho rằng hiện nay trong thực tế cán bộ vi phạm pháp luật không chỉ là tội phạm tham nhũng mà nhiều trường hợp là tội phạm kinh tế, chức vụ nhưng không có yếu tố vụ lợi (cụ thể điều 219 và 360 Bộ luật Hình sự năm 2015).

Nên trong chính sách hình sự cần cân nhắc sửa đổi mức hình phạt, mức tính hậu quả thiệt hại hiện nay và tăng chế tài phạt tiền, giảm chế tài phạt tù để có chính sách xử lý hiệu quả hơn, vừa nghiêm trị, vừa nhân văn, thuyết phục.

Viết tiếp về học giả Phạm Quỳnh: Những nỗi niềm chưa thỏa

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 1 tháng 6 năm 2023.

Tạp chí Đại Đoàn Kết-Tinh Hoa Việt số 33 từ 10.8 đến 25.8.2016

Đề cập quan điểm của một số người Tây học đương thời đòi thay tiếng Việt “nghèo nàn” và “thô thiển” về vốn từ bằng tiếng Pháp “cao thượng, “văn minh” để được “tiện lợi” cho con đường tiến thân, ông gọi đó là “tư tưởng kỳ khôi”, “râu ông nọ cắm cầm bà kia”, ông phản biện: “Các ông nói không nên lấy tình mà xét, phải lấy lợi mà xét mới được, lợi bao giờ vẫn mạnh hơn tình. Chúng tôi vẫn biết như vậy, nhưng chúng tôi cũng biết rằng người ta có tình mới là người và phàm dân nào chỉ biết trọng lợi mà thôi là dân ấy sắp đến ngày suy đồi”, bởi lẽ “quốc âm (tiếng nói – VTK) tức là một biểu hiện tự nhiên của quốc hồn”. Rồi ông cảnh tỉnh: “Một giống người đến quốc âm cũng không giữ được là một giống can tâm tự diệt vậy” (Chữ Pháp có dùng làm quốc văn Việt Nam được không? – Nam Phong, 1918). Phạm Quỳnh ước vọng: “có ngày người mình cũng “làm văn” được như người, nghĩa là làm văn bằng tiếng mình, không phải mượn tiếng người (tức hoàn toàn bằng tiếng Tầu hay tiếng Tây! – VTK)” (Nam Phong, số 67, tháng 1/1923). Làm thế nào để khắc phục hiện trạng nghèo nàn từ vựng và cách diễn đạt của tiếng Việt thời buổi ấy mới đang chập chững bước lên con đường hiện đại hóa? Trong bài báo viết bằng tiếng Pháp năm 1931, kí giả Phạm Quỳnh kể với độc giả Pháp ông đã làm việc đó như thế nào: “Việc đầu tiên phải làm là hợp nhất hai ngôn ngữ của nhà Nho (“đồ theo văn phong Hán”) và của dân chúng, thông tục hóa ngôn ngữ nhà Nho bằng cách nhúng nó vào các nguồn mạch sâu xa của khẩu ngữ; nâng cao ngôn ngữ dân chúng bằng cách thêm vào nó một số ngữ điệu văn chương và bồi đắp cho nó tất cả vốn từ Hán – Nôm đã được công nhận và sử dụng. Nhưng…như vậy vẫn chưa đủ để nó làm được nhiệm vụ của một ngôn ngữ văn hóa. Nó vẫn còn thiếu vốn từ kỹ thuật và triết học để dịch và diễn đạt các tư tưởng và quan niệm hiện đại. Làm thế nào để lấp được chỗ trống đó? Có thể tiến hành vay mượn cả từ tiếng Hán lẫn tiếng Pháp…” ⁸. Vay mượn như thế nào – học giả Phạm Quỳnh trình bày khá rõ trong bài “Chữ nho với văn Quốc ngữ” viết năm 1918, có trong Thượng Chi văn tập và trên mạng, mời bạn đọc tự tham khảo.

Hơn 20.000 trang của 210 số Nam Phong tạp chí có thể dùng làm tư liệu sống cho những ai muốn nghiên cứu quá trình hình thành ngôn ngữ văn hóa Việt Nam hiện đại: ca dao, tục ngữ, câu đố, truyện cổ dân gian, truyện nôm được biên tập lại, vẫn giữ nguyên “cách nói độc đáo,… khéo léo và lí thú”, nhưng “bớt đi “sự thô thiển”; mặt khác, hàng mấy trăm tác phẩm của hơn trăm tác giả “Âu – Mỹ, Chi-na” và Việt viết bằng tiếng Pháp và Hán tự như Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê Hữu Trác, Phạm Đình Hổ v.v… được dịch giới thiệu trên Nam Phong đã bổ sung một lượng lớn từ ngữ, đặc biệt thuộc các lĩnh vực triết học, khoa học tự nhiên, được giải thích kỹ lưỡng ý nghĩa trong các bảng từ vựng kèm theo mỗi số. Khi đưa tác gia Phạm Quỳnh vào bộ “Việt Nam văn học sử yếu” của mình, Giáo sư Dương Quảng Hàm ghi nhận: “Ông Quỳnh có công dịch thuật các học thuyết tư tưởng của Thái Tây và luyện cho tiếng Nam có thể diễn đạt được các ý tưởng mới”.

Nhưng khác với Nguyễn Văn Vĩnh, trong sự nghiệp truyền bá chữ quốc ngữ học giả Phạm Quỳnh không chỉ sử dụng hoạt động báo chí mà ông đã tiếp tục một chủ trương quan trọng hơn, sâu sắc hơn của Đông Kinh nghĩa thục, đó là – thông qua giáo dục, đặc chữ quốc ngữ làm căn bản cho nền quốc học nhằm “gây lấy cái hồn độc lập cho quốc dân”. Cũng trong bài diễn thuyết đã đề cập ở trên, kí giả học giả họ Phạm mới 30 tuổi đã tỏ ra có một tầm tư duy chiến lược khi ông phản đối cái nền giáo dục Pháp – Việt của Albert Sarraut dùng tiếng Pháp làm chuyển ngữ trong nhà trường và “chỉ dành cho tiếng Việt một vị trí hết sức nhỏ bé chẳng cso chút ý nghĩa gì ở đầu bậc tiểu học”. Ông yêu cầu chính quyền bảo hộ “đưa cho người Nam một nền giáo dục tiểu học bằng tiếng mẹ đẻ của họ để tạo cho họ một nền quốc học thực sự <…> Chúng tôi đòi hỏi nền giáo dục Pháp hãy đào luyện không phải những người Nam què quặt, mà là những người Nam thực sự, những người Nam toàn diện, vừa biết hấp thụ khoa học và văn minh Tây phương, vừa gắn bó với ngôn ngữ và truyền thống lâu đời của chủng tộc mình” ⁹

Để thực hiện đường lối dùng giáo dục “gây lấy cái hồn độc lập”, học giả họ Phạm tất yếu mở rộng phạm vi hoạt động của mình sang lĩnh vực giáo dục và xã hội. Năm 1919 ông tham gia sáng lập Hội Khai trí tiến đức (tức mở mang trí tuệ, tu dưỡng đạo đức), tổ chức những buổi diễn thuyết và thảo luận về học thuật và đạo lí Đông Tây. Năm 1922, với tư cách là đại diện cho Hội, Phạm Quỳnh được cử sang Pháp dự hội chợ triển lãm Marseille, được mời đến diễn thuyết về các vấn đề xã hội An Nam và chính sách cai trị thuộc địa của nước Pháp, trong đó có buổi đăng đàn tại Viện Hàn lâm, tiếng tăm dậy báo giới Paris. Về nước, ông được thỉnh giảng về các chuyên đề triết học, ngôn ngữ và văn chương tại các khoa Bác Ngữ học, Văn hóa, Ngữ Ngôn Hoa – Việt của Trường Cao đẳng Hà Nội

Năm 1924 diễn ra một sự kiện gây nên trên văn đàn một cuộc tranh cãi trong nhiều năm. Tại lễ kỷ niệm ngày Giỗ thi hào Nguyễn Du trong trục sở Hội Khai trí tiến đức ở phố Hàng Trống, trước một cử tọa đông đảo, có nhiều quan ta và quan Tây tham dự, ký giả Phạm Quỳnh đọc một bài diễn văn vừa thống thiết vừa hùng hồn ca ngợi Truyện Kiều, kết thúc bằng một câu nay đã trở nên bất hủ: “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn, tiếng ta còn, nước ta còn…”. Ví thử ký giả họ Phạm không là công chức được Chánh mật thám Đông Dương “đỡ đầu”, được phủ Toàn Quyền Đông Dương trợ cấp làm báo, thì câu nói đó chắc gì đã làm nên vụ sóng gió trên văn đàn. Nếu đặt nó trong hệ quan điểm của học giả Phạm Quỳnh về quốc ngữ quốc văn quốc học quốc hồn và đặc biệt, không cố ý tách khỏi văn cảnh một lời thề trước hương án Tiên Điền quốc sĩ, thì không thể hiểu nó theo cái ý biện hộ cho nền Pháp thuộc đương thời. Thử cùng ngẫm mà xem:

“… nhân ngày Giỗ này, đốt lò hương, so phím đàn, chiêu hồn Quốc sĩ”

Thác là thể phách, còn là tinh anh

Áng tinh trung thấp thoáng dưới bóng đèn, chập chừng trên ngọn khói, xin chứng nhận cho lời thề của đồng nhân đây. Thề rằng: “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn, tiếng ta còn, nước ta còn, còn non còn nước còn dài, chúng tôi là kẻ hậu sinh xin rầu lòng giốc chí cố gia công trau chuốt lấy tiếng quốc âm nhà, cho quốc hoa ngày một rực rỡ, quốc hồn ngày một tỉnh tao, quốc bộ ngày một tấn tới, quốc vận ngày một vẻ vang, ngõ hầu khỏi phụ cái chí hoài bão của tiên sinh, ngậm cười chín suối cũng còn thơm lây! (VTK nhấn)

Rõ ràng câu văn dậy ba đào đương thời và vẫn còn lưu dư ba đến ngày nay, chỉ thổ lộ ý tác giả nguyện sẽ quyết tâm gìn giữ tiếng mẹ đẻ, chữ Quốc ngữ, văn chương Quốc ngữ – cái nền tảng của quốc hồn; còn cái “quốc ngữ là hồn trong nước” ấy thì còn có cơ đòi lại độc lập tự chủ, đương nhiên, theo mộng tưởng về đường lối đấu tranh ôn hòa, bất bạo động của ông, cũng là một trào lưu chung của nhân loại. Một thời người ta lên án thuyết “đấu tranh bất bạo động” của Mahatma Gandhy, gọi quan điểm “không chống cái ác bằng bạo lực” của Lev Tolstoi là “phản động”. Vậy mà nay, trong xu thế toàn nhân loại, sau khi đã trả giá đắt cho con đường đấu tranh bạo lực, đang chuyển từ thế kỷ đối đầu và bạo lực sang kỷ nguyên đối thoại và hòa bình, người ta cũng đang nhận thức lại giá trị vĩnh hằng của những học thuyết nhân bản, đưa luận đề không phản kháng cái ác bằng bạo lực lên tầm văn hóa xử thế – văn hóa không bạo lực. Liên Hiệp Quốc đã tuyên bố lấy mười năm từ 2001 đến 2010, là năm kỷ niệm tròn 100 năm mất của Lev Tolstoi, làm “Thập kỷ hòa bình và không bạo lực vì lợi ích của trẻ em toàn hành tinh”. Tiếp theo, năm 2007 lại lấy ngày sinh của Mahatma Gandhi 2-10 làm “Ngày Thế giới Không bạo lực”¹⁰

Dưới ảnh hưởng của các trào lưu dân tộc dân chủ những năm 25-30 (dẫn đến thành lập Việt Nam Quốc dân đảng và một số tổ chức Cộng sản đầu tiên), năm 1930 Phạm Quỳnh bắt đầu tham gia diễn đàn chính trị: viết bài đăng báo bằng tiếng Pháp phản đối án tử hình Phan Bội Châu, khẳng định cụ Sào Nam “chỉ có một tội là yêu nước như bao anh hùng liệt sĩ Pháp chống giặc ngoại xâm”, đề xướng chủ thuyết quân chủ lập hiến, đòi hỏi người Pháp phải ban hành hiến pháp để quy định rõ ràng những quyền cơ bản của nhân dân, vua quan Việt Nam và chính quyền bảo hộ. Năm 1931, ông được giao chức phó hội trưởng Hội địa dư Hà Nội. Năm 1932, giữ chức Tổng thư ký Ủy ban cứu trợ xã hội Bắc Kỳ.

Tháng 11 năm 1932, diễn ra bước ngoặt định mệnh trong cuộc đời ký giả học giả Phạm Quỳnh. Sau 6 năm du học ở Pháp, vua Bảo Đại trở về canh tân đất nước. Ngài bắt đầu bằng việc hạ chiếu chỉ thay một số lão thần Thượng Thư cựu học bằng những người trẻ tuổi Tây học: Tổng đốc Thanh Hóa Thái Văn Toản làm Thượng Thư bộ Công, Tổng đốc Hồ Đắc Khải – Thượng thự bộ Hộ, Tuần vũ Ngô Đình Diệm – Thượng thư bộ Lại, Tuần vũ Bùi Bằng Đoàn – Thượng thư bộ Hình, và kí giả Phạm Quỳnh – Thượng thư bộ Học.

Có thể thấy: trong 5 vị tân thượng thư chỉ có Phạm Quỳnh xuất thân hàn sĩ và từ “chân trắng” một bước lên đại thần! Năm 1942 ông còn được Bảo Đại bổ giữ chức Thượng thư bộ Lại, đứng đầu triều đình. Điều này chứng tỏ lúc ấy uy tín học giả họ Phạm với tờ Nam Phong của ông đã lên đến tột đỉnh. Thực vậy: đánh giá về ảnh hưởng xã hội của Nam Phong, về vai trò hướng đạo tư tưởng của nó mà Chủ nhiệm Phạm Quỳnh mong ước, Giáo sư Thanh Lãng ở Đại học Văn khoa Sài Gòn viết năm 1972: “Nam Phong là linh hồn, Nam Phong là tất cả văn hóa thế hệ 1913 – 1932 <…> Thực vậy, trong mười mấy năm trường Nam Phong hầu như giữ vai trò một Viện Hàn Lâm. Điều gì Nam Phong viết ra đều hay, văn Nam Phong viết ra là đẹp, ý kiến Nam Phong bàn là được tôn trọng, luật lệ Nam Phong đặt ra mọi người theo, chữ Nam Phong chế (tức tạo ra – VTK) mọi người dùng… Người ta coi Nam Phong là bậc thày”¹¹

Vậy hà cớ gì học giả Phạm Quỳnh bước lên hoạn lộ vốn thường đầy chông gai? Vì tham quyền? Vì hám lợi? – như báo chí đương thời cạnh khóe? Câu trả lời rõ ràng nhất, thật bất ngờ, lại chính từ trùm thực dân – Thống sẽ Trung Kỳ Healewyn trong Báo cáo ngày mồng 8 tháng 1 năm 1945 gửi cho đô đốc Decoux và cho tổng đại diện Mordant: “Vị thượng thư này vốn đã chiến đấu suốt cuộc đời mình bằng ngòi bút và bằng lời nói, không bao giờ bằng vũ khí, cho sự bảo trợ của Pháp và cho việc khôi phục quyền hành của triều đình Huế trên cả ba kỳ (Bắc, Trung, Nam) và cho việc người Việt Nam nắm trong tay vận mệnh của chính mình… Những yêu sách mà Phạm Quỳnh đòi hỏi trở lại việc chấp thuận một chế độ tự trị hoàn toàn cho hai xứ bảo hộ (Trung Kỳ và Bắc Kỳ), khước từ chế độ thuộc địa ở Nam Kỳ và thành lập một quốc gia Việt Nam. Tôi xin lưu ý ngài một điều là, dưới vẻ bề ngoài nhã nhặn và thận trọng, con người đó là một chiến sĩ không (gì) lay chuyển nổi cho nền độc lập của Việt Nam và đừng hòng có thể làm dịu đi tình cảm yêu nước chân thành và kiên định của ông ta bằng cách bổ nhiệm ông ta vào một cương vị danh dự hoặc trả lương một cách hậu hỹ. Cho tới nay, đó là một địch thủ thận trọng nhưng cương quyết chống lại sự đô hộ của nước Pháp và ông ta có thể sớm trở thành một kẻ thù không khoan nhượng”¹² (VTK nhấn)

Về non nửa sau trong đời hoạt động của học giả Phạm Quỳnh – hoạt động chính trị trên cương vị Thượng thư Nam triều, hiện còn rất ít tài liệu, có lẽ đã thất lạc sau cái chết bất ngờ bi thảm của ông. Hiện nay, mới chỉ có thể biết là riêng trong lĩnh vực giáo dục ông đã đòi được người Pháp trả lại cho bộ Học quyền quản trị cấp tiểu học, nhờ vậy điều quy định của Học chính tổng quy (Règlement général de l’instruction publique – có sửa đổi năm 1924 sau cái đòi hỏi và kiến nghị khẩn thiết trên Nam Phong), yêu cầu ở 3 năm đầu cấp tiểu học (gọi là sơ học yếu lược) cho dạy bằng tiếng Việt và phải thi lấy bằng quốc ngữ, từ năm 1933 mới bắt đầu thực thi nghiêm túc. Thiết nghĩ, vị Bộ trưởng Quốc gia Giáo dục trong Chính phủ Lâm thời của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bài phát biết ba chuc năm trước, nhân Lễ kỷ niệm 60 năm Hội Truyền bá quốc ngữ (1938-1998) tại hội trường viện Bảo tàng Lịch sử Việt Nam, hoàn toàn công bằng khi đề nghị: “Thiết tưởng ta cũng nên ghi công cho ông Thượng thư này và ông Vua tân thời này (Bảo Đại – VTK) về chủ trương đặt cấp cơ sở của hệ thống giáo dục chính quy thành hẳn một cấp chuyên dạy bằng tiếng Việt, có thi hết cấp với văn bằng đàng hoàng mang tên Bằng sơ học yếu lược”¹³

Cũng nên ghi nhận điều báo Lao Động ngày 29/6/2009 đưa tin và ảnh vệc việc ngày 26/9/2009, tại Văn phòng Ủy ban Nhân dân Thừa Thiên Huế, nhà nghiên cứu Phan Thuận An đã trao cho bộ Ngaoij giao bản tấu của ông Phạm Quỳnh, Ngự tiền Văn phòng Hoàng đế Bảo Đại về việc khen thưởng cho những người lính có công bảo vệ chủ quyền quần đảo Hoàng Sa.

Một chi tiết nữa, không phải việc công mà là chuyện cá nhân, nhưng cho biết thêm về nhân cách vị Thượng thư bộ Học. Nhà nghiên cứu Khúc Hà Linh, chuyên sưu tầm về cuộc đời và sự nghiệp của học giả Phạm Quỳnh, viết trong công trình mới nhất của ông: “Nhận chức chỉ sau 2 tháng 7 ngày, với tư cách quan Ngự tiền văn phòng, Phạm Quỳnh đã làm một việc có thể coi là mạo hiểm đối với ông trên chốn quan trường. Sự việc như sau: Nguyễn Công Nghi 18 tuổi, em ruột Nguyễn Công Kính (chủ hãng thuốc lào Giang Ký nổi tiếng Hà thành bấy giờ)… là con rể làng Nhân Vực (quê vợ Phạm Quỳnh) bị Pháp coi là một chiến sĩ cộng sản, bắt giam tại nhà tù Hòa Lò – Hà Nội, chờ ngày đi đày viễn xứ. Phạm Quỳnh đã viết thư đề ngày 18/1/1933, gửi Louis Marty, Giám đốc Vụ chính trị phủ Toàn quyền Đông Dương nhờ can thiệp xin khoan hồng giảm án cho anh <…> Không biết kết quả sự can gián của Phạm Quỳnh đến đâu…” ¹⁴

Ngày 9 tháng 3 năm 1945, Nhật đảo chính Pháp. Quan Ngự tiền Văn phòng Thượng thư bộ Lại Phạm Quỳnh là chứng nhân, còn kịp thuật lại diễn biến tại Huế trong bài viết nhan đề “Chuyện một đêm một ngày (9-10 tháng 3 năm 1945)”, đoạn kết như sau: “Sau cuộc tiếp kiến (đặc sứ Yokoyama và hai lãnh sự Watamata và Ishida – VTK), liền có cuộc hội đồng đặc biệt Viện Cơ mật trong phòng nhỏ Hoàng đế tại lầu Kiến Trung vào 7 giờ tối. Rồi 10 giờ đêm hôm ấy các cụ Cơ Mật lại họp ở bộ Lại để tiếp quan đặc sứ và thảo tờ Tuyên bố Độc Lập. Hai cuộc hội đồng đó cũng như cuộc hội kiến trên, đều là những việc quan trọng, thuộc về lịch sử, tôi may mắn dự vào, đóng một vai chính, sau này sẽ có dịp tường thuật.”¹⁵

Chính phủ thân Nhật Trần Trọng Kim được thành lập. Phạm Quỳnh xin về hưu trí để trở lại với văn chương. Nhưng ông không bao giờ có cơ hội ấy nữa… 2 giờ chiều ngày 23/8/1945, ngay khi cuộc Việt Minh cướp chính quyền ở Huế thành công, ông Phạm quỳnh bị tiểu độ vũ trang của Thanh niên tiền tuyến Huế bắt rời biệt thự Hoa Đường trên bờ sông An Cựu ra xe “Phạm Quỳnh lên xe đi và không bao giờ trở lại”¹⁶

“Báo “Quyết Thắng”, cơ quan tuyên truyền và tranh đấu của Việt Minh Trung Bộ, số 11 ra ngày 9/12/1945 cho biết: “cả 3 tên Việt gian đại bợm (Ngô Đình Khôi, Phạm Quỳnh, Ngô Đình Huân) bị bắt ngay trong giờ cướp chính quyền, 2 giờ (chiều) ngày 23/8 và đã bị Ủy ban khởi nghĩa kết án tử hình và đã thi hành ngay trong thời kỳ thiết quân luật”.

Cho đến nay chưa thấy một ai đưa ra được bất cứ một bằng chứng xác thực nào về những tội ác làm Việt gian bán nước của học giả Thượng thư Phạm Quỳnh. Còn nếu bảo hễ đã làm việc trong chính quyền thực dân tức thị là làm tay sai bán nước thì phải đánh giá thế nào về Thượng thư bộ Hình Bùi Bằng Đoàn và Khâm sai đại thần Phan Kế Toại – hai thành viên quan trọng trong Chính phủ Hồ Chí Minh?!

Tiến sĩ sử học Nguyễn Văn Khoan trong cuốn sách đã nhắc đến trên đây, viết: “Ngày 28, Hồ Chí Minh đến làm việc tại nhà số 12 Ngô Quyền, dành thời gian soạn Tuyên ngôn Độc Lập. Được báo cáo là Trần Huy Liệu cùng phái đoàn đã vào Huế nhận ấn kiếm của Bảo Đại thoái vị, Bác nói với Hoàng Hữu Nam (Thứ trưởng Nội vụ – VTK): “Chú tìm một người thay chú vào Huế gặp Phạm Quỳnh, đưa thư tôi mời Cụ Phạm”¹⁸.

Nhà văn Sơn Tùng, nửa thế kỷ nay chuyên nghiên cứu và viết về Hồ Chí Minh, cho biết hay tin dữ từ miệng ông Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thừa Thiên – Huế Tôn Quang Phiệt, Chủ tịch Chính phủ Lâm thời nói: “Giết một học giả như vậy thì nhân dân ta được gì? Cách mạng được lợi ích gì? Tôi đã từng gặp, từng giao tiếp với Cụ Phạm ở Pháp. Đó không phải là người xấu”¹⁹

Tiếp hai người con gái của ông Phạm Quỳnh ngay sau khi sự cố bi thảm xảy ra, Cụ Hồ nói: “Trong lúc Tổng khởi nghĩa bùng nổ, khó tránh được sự nhầm lẫn. Cụ Phạm là người của lịch sử, sẽ được lịch sử đánh giá lại sau này. (tác giả NKK nhấn) Con cháu cứ vững tâm đi theo cách mạng” ²⁰

Đánh giá lại những nhầm lẫn đâu phải “đòi lật lại lịch sử”, như có kẻ vội lu loa!

Những người con của Cụ Phạm đã tuân theo lời căn dặn ấy. Người con trai thứ bảy Phạm Khuê trở thành giáo sư y khoa, Viện trưởng Viện Lão khoa, Nhà giáo Nhân Dân. Người con trai thứ chín Phạm Tuyên từng là học viên trường Lục quân Trần Quốc Tuấn, Đại đội trưởng Thiếu sinh quân, nay là nhạc sĩ Giải thưởng Hồ Chí Minh. Đấy là về họ, cũng là về không ít người chung cảnh ngộ bi thương ấy, nhà thơ Bằng Việt viết trong bài thơ tặng nhạc sĩ Phạm Tuyên:

Nhưng nén mình sỗng cao lên, có bao giờ là dễ?

Biết vượt qua đỉnh nỗi đau, đâu có thua phẩm cách anh hùng!

*

* *

Vì lí tưởng khai dân trí, chấp nhận cộng tác với chính quyền thực dân Pháp để được công khai làm báo, phát triển ngôn ngữ văn hóa Việt, dấn thân làm quan với chính quyền thực dân để có cơ hội xây nền quốc học nhằm chủ đích cứu nước bằng con đường ôn hòa, học giả Phạm Quỳnh ý thức rõ thế hiểm nghèo chí mạng của con đường ông lựa chọn: đi giữa hai làn đạn. Trong bức thư ngày 30/12/1933 gửi Chánh mật thám Marty, Phạm Quỳnh trần tình riêng với người “đỡ đầu”: “Tôi là người của buổi giao thời và tôi sẽ chẳng bao giờ được cảm thông <…>. Là một người ái quốc Việt Nam, tôi yêu nước tôi với tất cả tâm hồn tôi, thế mà người ta buộc tội, bảo tôi là phản quốc, đã cộng tác với kẻ xâm lược và phụng sự họ!… Là một thân hữu chân thành của nước Pháp, một đằng khác, người Pháp trách cứ tôi đã che đậy một tinh thần quốc gia cực đoan chống Pháp dưới một bề ngoài thân Pháp”²¹

Nỗi niềm uẩn khúc khó thanh minh của mình, ký giả kiêm đại thần họ Phạm một lòng trung quân ái quốc chỉ có một cơ hội gửi gắm trong bài thơ năm 1936 khóc Nguyễn Văn Vĩnh, bạn đồng môn thông ngôn và đồng nghiệp báo chí:

Vừa mới nghe tin vội giật mình,

Thôi thôi thôi cũng kiếp phôi sinh!

Trăm năm sự nghiệp bàn tay trắng,

Bảy thước tang bồng nắm cỏ xanh.

Sống lại như tôi là sống nhục,

Chết đi như bác chết là vinh,

Suối vàng bác có dư dòng lệ,

Khóc hộ cho tôi nỗi bất bình!

Quê Cha đất Mẹ Hoa Đường mà Thượng Chi một đời đau đáu nhớ thương, nay là Làng Văn hóa Lương Ngọc Bình Giang – Hải Dương, đã từ lâu tin vào tấm lòng trong trắng của đứa con trung chính, hiếu thảo, nên đã giữ gìn nguyên vẹn qua bao biến thiên của đất nước lăng mộ thân phụ Tú Điển do nam tử Quỳnh xây năm 1933, gần đây, ngày 22/11/2014 lại cho dựng Bia tưởng niệm Nhà văn hóa Phạm Quỳnh, khắc trên hai cột mặt tiền câu nói bất hủ bằng chữ Nôm và Quốc ngữ:

Truyện Kiều còn, tiếng ta còn,

Tiếng ta còn, nước ta còn.

(Hà Nội, Xuân Bính Thân 2016)

Chuyện một người cháu ngoại_Vườn Anh Đào (P7)

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 1 tháng 6 năm 2023.

CHUYỆN MỘT NGƯỜI CHÁU NGOẠI

Phạm Tôn

4- Vườn Anh Đào (7)

Ngày 8/7, Tuệ Quỳnh phụ trách tổ phóng viên lại thăm nói sẽ đề nghị Hà Nội gửi streptô vào vì trong này mua không được. Quỳnh còn nhận đưa bài về xưởng dệt 13 mà Hà Nội chưa đăng chuyển cho Sài Gòn giải phóng. Thanh Hảo cũng dân Vườn Anh Đào, thấy Quỳnh đến, cũng lên thăm.

Tối 9/7, Vượng về, mệt mỏi. Cô em là Xuân ở tạm nhà em Nhàn tôi bán thuốc lá bằng cái hộp gỗ Vượng kỳ cạch đóng từ Sài Gòn trước khi ra đón em. Còn chờ giấy tờ ngoài quê gửi vào. Nhà Nhàn đang cần người, Xuân ở đấy cũng giúp được nhiều việc. Anh em nhà Vượng có tinh thần tự lực rất cao, không ngại khó ngại khổ.

Mình vẫn không có streptô, mệt, mồ hôi trộm vã ra suốt đêm.

Từ 16/7 lại vào bệnh viện Trưng Vương, nằm ở khoa nội , bác sĩ Tuyết tiếp tục điều trị viêm phổi nhưng được kể là một bệnh nhân mới. Thử đờm không có BK. Cũng lạ là suốt thời gian điều trị nội trú rồi ngoại trú ở bệnh viện Bạch Mai mình cũng chưa khi nào thử đờm có BK cả. Mình cứ nghĩ là bệnh nặng mình chịu, may mà không thấy BK có nghĩa là không lây cho ai, không làm hại ai cả. Sau một thời gian tiêm kháng sinh, mình thấy rất đau ở mông. Nói cho mấy cô y tá biết, thì họ bàn nhau rồi đi hỏi bác sĩ Tuyết. Rõ ra là bị áp xe rồi. Mình cầm chai thuốc kháng sinh to các cô vẫn cắm kim vào hút thuốc ra tiêm, định xem hạn sử dụng, thì các cô giật lại, không cho xem. Sau đó, một cô y tá tươi tỉnh nhưng vàng vọt từng ở rừng chăm sóc thương binh được giao đặc trách tiêm thuốc cho tôi. Vì trước khi tiêm thuốc phải thăm dò dầu khí, tức là cắm kim vào chỗ sưng đỏ rồi rút mủ ra, khi thấy không còn mủ nữa mới lấy thuốc kháng sinh bơm vào. Cô y tá bảo chuyện này ở rừng em gặp nhiều rồi, toàn là do thuốc hết hạn sử dụng; có khi tuổi thuốc còn lớn hơn tuổi thương binh.

Sau sự cố này, bác sĩ Tuyết có vẻ thân mật với tôi, hay hỏi thăm, rồi một hôm bảo: Hôm nay, tôi cho anh về nhà nghỉ một tuần, chuẩn bị đi điều dưỡng tại quận 8 vài ba tháng cho nó lại người, anh yếu quá. Một tuần được nghỉ ở nhà, chỉ đọc sách và nấu ăn. Văn học Rumani, đọc V.Ghêoócghiu: Kiếp đọa đầy, Kẻ ăn mày phép lạ, Văn học Anh, đọc C.Dickens: David Coperfield, Sommerset Maugham: The Razor’s Edge và Cronin: Beyond this Place.

Mất bốn lần đi lại, mỗi lần hàng chục ki lô mét, chiều 27/8 Hữu Vân và mình mới vào được nhà an dưỡng của Thành phố ở đường Âu Dương Lân quận 8, nằm ngay cạnh sông Sài Gòn. Hữu Vân được nhận ngay từ sáng. Mình còn nằm tạm, chờ hội chẩn vì còn nghi lao. Rõ khổ.

Lần này vào đây mình mang theo sách học tiếng Đức và một số tạp chí nghiên cứu lịch sử, nghệ thuật. Định bồi đắp vốn hiểu biết về lịch sử còn quá nghèo nàn của mình. Cần đọc lịch sử với một tinh thần mới. Bỗng nhớ lại lời cụ Nguyễn Tuân nói hôm cùng hai mẹ con ăn phở ở nhà anh Nguyễn Ngọc Lương: “Cứ điểm lại toàn bộ lịch sử dân tộc ta mà xem, số phận con người Việt Nam ta thật là tragique (Tiếng Pháp: Bi thảm)”

Sắp hết cái năm mà mình bốn mươi tuổi rồi, từng dự định làm những gì trong năm này nhỉ… Làm sao quên được… Toàn là mơ ước hão huyền. Dịp lễ 2/9, bệnh nhân được về nhà nghỉ ba ngày, vì cán bộ nhân viên ở đây nghỉ. Mình và Vân ở lại, nghĩ về chỉ thêm mệt. Nhưng thật sai lầm. Ít người ở lại, tiền chợ ít, nhà bếp làm cho có cái ăn thôi, món nào cũng dở, như họ muốn trừng phạt những kẻ không cho họ nghỉ…

Khu nhà an dưỡng nằm ngay bờ sông Sài Gòn, có gió biển vào cho nên ai vào đây một thời gian cũng đen. Cơm chiều xong, dạo ven sông ngắm cảnh cũng thú. Bệnh nhân ở trong những căn nhà hai tầng xinh xắn. Mỗi nhà bảy người. Dưới nhà có bàn tiếp khách. Mình vào viện điều dưỡng được đúng một tháng, khi cân vẫn còn kém khi vào nửa ký. Nhưng do không khí trong lành, sáng nào cũng bắt tập dưỡng sinh theo huấn luyện viên bài Ngọc trản ngân đài, nên cảm thấy khỏe hơn trước. Thứ bảy 27/9 chú em cột chèo Huỳnh Văn Phụng vào báo về nhà anh Nguyễn Đạt Hải nhậu, gặp cả các anh Văn Thảo Nguyên, Võ Trần Nhã bạn anh Hải từ hồi ở rừng. Anh bảo, từ nay thứ bảy nào cũng phải về nhà anh nhậu cho khá lên, em gầy quá.

Ánh Ngọc về từ hôm 25, chiều 26 chú Vượng mới báo được cho mình cùng đi đón cháu về nhà. Sáng hôm sau, ăn bánh mì giòn với sữa đặc bồi dưỡng hàng tuần của mình do khu an dưỡng cấp, trưa thì ăn bún bò khô ba chú cháu làm ba chú cháu ăn. Trưa 27 thì giải tán, Ngọc về nhà cậu Nguyễn Huy Cận, mình về viện. Có lẽ ngày 29 này cháu bắt đầu nhận công tác. Thêm một người thân yêu của mình vào đời.

Về nhà, nhận thư Đông gửi bưu điện, lại có thêm thư Ngọc đem từ Hà Nội về. Đông ngại về cơ quan mình. Thôi tùy em… Chị Thủy cho kẹo lạc là món mình yêu thích và báo tin vui là sách của chị sắp in, chị sắp giàu rồi. Chị bao giờ cũng mơ mộng. Nhớ hồi nào, chị họp cả mấy anh em hỏi ai muốn mua cái gì kỳ này chị đi Ba Lan thì chị mua cho. Bàn rồi cùng thống nhất có mua thì chỉ nên mua một cái máy quay đĩa cả nhà dều thích. Rồi chị cũng chẳng được đi Ba Lan.

Vào viện kỳ này quen Trần Văn Vĩnh sinh viên sư phạm năm thứ 4. Bị tràn dịch phổi trái có mủ, viêm gan và viêm cầu thận. Người Kim Sơn Ninh Bình. Đi bộ đội từ 1970. Sắp thi tốt nghiệp thì phải cấp cứu. Hiện vẫn còn phải ăn nhạt vì sợ phù. Thấy em mà mình như thấy lại bản thân năm 1962, năm biến đổi cả cuộc đời mình, tất nhiên ít gay gắt hơn về mọi mặt. Mong là mình sẽ có ích cho em. Nhà Vĩnh cũng ba trai, có chị cả và em gái út như nhà mình, có điều Vĩnh là con trai đầu. Hai em trai một là thợ mộc, một đang học nghề ở Cộng hòa dân chủ Đức.

Ngày 19/9/1980, các anh Hồ Dưỡng, Đức Thi, Lê Giang, Ngọc Thể từ Hà Nội vào thăm Vân và mình. Mấy hôm sau thì công bố tổ chức mới do anh Đức Thi phụ trách chung, Lê Giang phụ trách tổ phóng viên, anh Ngọc Thể phụ trách hành chính. Tên cơ quan nay là “cơ quan thường trực báo Nhân Dân tại thành phố Hồ Chí Minh.” Võ Ngũ Phong và hai bạn nữa vào bộ phận thư ký xuất bản. Một giai đoạn mới của cơ quan bắt đầu, dễ sống hơn. Thời gian này mình đọc Đôn Kihôtê (tập I), Kịch Bớcna Sô, Lê nin toàn tập 46, 51, 56 và Trông chết cười ngạo nghễ của V.Titốp. Ngoài ra, toàn đọc sách về y tế, chủ yếu các bệnh mình đang mắc.

Ngày 2/10, viết thư cho Đông nói rõ: không muốn về cơ quan mình thì thôi, đừng băn khoăn, mình chỉ gợi ý chứ không ép.

Chủ nhật, chú Vượng vào thăm đưa thư anh Nguyễn Ngọc Lương báo là nay anh phụ trách tổ ký phóng sự báo Văn Nghệ thành phố Hồ Chí Minh anh muốn bày cho mình cách viết phóng sự … Quả tình mình lười và do dự nhiều quá trong sáng tác văn nghệ.

Chiều 8/10, Trần Văn Vĩnh xuất viện điều dưỡng để …trở về bệnh viện Trưng Vương điều trị gan và thận. Chia tay, Vĩnh nói: Em vào viện lần này, may mắn nhất là được gặp anh, một người, v.v… Mình nói ngay: Chúng mình đã là anh em ruột thịt, nhớ chú… Câu này mình đã nói hôm cùng Vĩnh xem phim Anh em ruột thịt của Cộng hòa dân chủ Đức trên tivi.

Mình thật sung sướng vì bao giờ cũng có bên mình những con người mình yêu thương quí mến và cũng được họ quí mến yêu thương. Chỉ một đợt ốm này có thêm hai bạn tốt là Trần Đăng Thái và Trần Văn Vĩnh. Thái trạc tuổi mình, làm phóng viên ở Sài Gòn giải phóng. Bị hen nặng, vóc người nhỏ bé, luôn phải đeo kính trắng, biết mình học tiếng Đức Thái ngạc nhiên: sao phải đi học ngoại ngữ, mất thời giờ, tự học lấy cũng được mà. Với Thái việc học tiếng nước ngoài thật dễ dàng. Ngoài tiếng Đức, Anh, Pháp Thái còn dịch được cả sách tiếng Nga và Tây Ban Nha mà không đi học ngoại ngữ ở đâu cả. Toàn tự học. Đi Nga, không cần người phiên dịch. Thế là tập biên niên của mình Đi tìm những con người chân chính có thêm hai nhân vật nữa. Bao giờ mình cũng nghĩ cuộc đời mình như một cuộc tìm kiếm những con người chân chính vậy. Chứ có viết lách gì đâu. Chỉ ghi vào đầu óc, xương thịt bản thân mà thôi.

Ngày 8/10, Trần Văn Vĩnh lại về Bệnh viện Trưng Vương. Ngày 12, mình đã tới thăm, đưa em mượn những ghi chép của mình về anh Phạm Hồng Sơn. Nhận thư em Nhàn, đời sống quá khó khăn, mẹ đau răng, mệt, hay lo lắng về các món nợ gia đình chưa trả được. Nhàn đang theo học đại học tại chức văn tại Sài Gòn. Mình cố giúp đỡ em những gì có thể.

Ngày 16/11, nhận được thư đầu tiên của cháu Ánh Ngọc viết từ trường phổ thông cơ sở Tà In xã Loan huyện Đơn Dương Lâm Đồng.

Sáng hôm trước, đi lấy kết quả xét nghiệm ở bệnh viện Lao Hồng Bàng: BK: – Không có vi trùng lao. Phim chỉ xác nhận: Dầy dính màng phổi góc sườn hoành phải. Di chứng cũ không tiến triển. Kỷ niệm của những năm gian khổ tại Học viện Nông Lâm đầu những năm 1960. Thật nhẹ cả người. Buổi tốt, thịt cả hai con gà còm của tổ phóng viên để cho, cả ngày hôm sau hai anh em ăn hết để mừng tin vui này.

Chiều 22/11 xuất viện điều dưỡng thành phố Hồ Chí Minh với giấy xuất viện ghi rõ: Sức khỏe hồi phục, tăng cân: 0,5kg. Rõ ràng là có tăng. Chú Vượng và cháu Chinh đến đón bằng xe đạp. Tối Việt Bắc biết tin đến thăm ngay, ngồi trò chuyện đến mười giờ đêm mới về.

Hàng xóm láng giềng Vườn Anh Đào lên gác thăm thì có bà cụ Năm, anh Phan Văn Quyền, Hữu Vân và các cháu ở khu tập thể thân thiết với mình. Sáng 23/11, các bạn Hồng Cảnh Yên nay dọn sang khu  nhà chính, rồi Trần Văn Vĩnh biết tin cũng đến thăm. Cứ thế, dần dần tự nhiên mình nhập vào cuộc sống cơ quan cũng như cuộc sống thành phố. Cuộc chiến đấu lại tiếp diễn…

Từ 27/11, bắt đầu đến cơ quan làm việc trở lại. Chú Vượng đi Minh Hải gặp em gái Xuân thu xếp việc nhà. Em Nhàn lên Sài Gòn dự một lớp học nghiệp vụ nửa tháng. Mình đã viết thư báo cho Đông biết đã gửi tủ lạnh xuống chỗ em Nhàn, hai anh em đã có tủ lạnh nhỏ của chú Vượng. Cũng báo là đã gửi hai nhẫn cưới cho Nhàn để làm răng giả cho mẹ kẻo đau răng không ăn được, chỉ nấu món ngon cho cả nhà ăn còn mình thì toàn ăn cháo với đường, gầy yếu rất nhiều. Hai nhẫn vàng này cũng gửi chú Vượng đưa tận tay Nhàn. Hai bạn Hữu Vân và Trần Đăng Thái lại vào nằm bệnh viện Trưng Vương. Họ nhắn ra: Mời anh Thành bớt chút thời giờ vào đây nằm với chúng tôi cho vui. Đọc đã biết là do Thái viết. Bạn rất hóm hỉnh và giàu trí tuệ. Nhớ các bạn quá. Nhưng các bạn nên thông cảm là hiện mình đang cố hết sức để không phải trở lại bệnh viện, nhất là bệnh viện Trưng Vương. Có lẽ sẽ ngâm rượu với ít mật gấu còn lại bà dì cho dạo gãy pô-tăng xe đạp năm nào, uống cho ấm và đỡ nhức mỏi.

Trưa 9/12 nhận thư Đông cho rằng mình đưa nhẫn cưới làm răng cho mẹ là rất đúng, nhưng cho Nhàn mượn tủ lạnh thì em không tán thành, cái gì cũng có giới hạn. Thời ấy, cái tủ lạnh là cả một tài sản lớn, một ước mơ của bao người Hà Nội. Mình đã quá đơn giản cho đó là vật để dùng, có cái khác dùng rồi thì cho mượn thôi. Lần đầu mình làm em phật lòng. Dù sao chuyện này cũng sẽ giúp hai đứa hiểu nhau hơn trước khi thật sự chung sống.

11/12, hơi đau dạ dày. Phải uống thuốc mạnh hơn mọi khi. Nghĩ mãi mới ra nguyên nhân là lá thư của Đông vừa nhận làm mình khó chịu. Thật sự là như vậy.

Nhận thư Ánh Ngọc từ 11/12, cùng đọc thư cháu với em Nhàn. Tội quá, nó viết: Hôm nay nhận được thư chú cháu mừng ghê lắm, cháu quên tất cả nỗi buồn và những khó khăn đã qua đấy. Chú động viên cháu thật đúng lúc, kịp thời vô cùng… Có lúc cháu buồn lắm, như hôm nay chẳng hạn. Nhưng thư của chú đến đúng lúc quá, cháu lại vui rồi.

Sáng 13, em Nhàn về Minh Hải từ sáng sớm. Mình đã viết thư cho Ánh Ngọc.

Thứ năm 18/12, anh Đức Thi phụ trách cơ quan tại Sài Gòn công bố cho cả cơ quan biết là anh Thép Mới đã vào đây làm việc với tư cách là Phó Tổng biên tập báo Nhân Dân, phái viên đặc biệt của báo Nhân Dân và Ban Tuyên huấn trung ương bên cạnh đồng chí Võ Văn Kiệt.

Mấy hôm nay, mình bị cảm, hầu như chẳng làm được việc gì cả. Có nhiều ý định viết, nhưng lại thôi vì sức khỏe kém quá, hết sức mệt mỏi.

Cuối tuần, càng mệt hơn. Đang suy nghĩ về một vấn đề quan trọng với đời mình: Có nên ra Hà Nội hẳn không. Cơ quan có gợi ý như thế. Đông cũng viết thư nói nên ra. Lý do chính là sức khỏe của mình ngày càng suy giảm. Cơ quan ngoài đó cũng đang cần người như mình, tất nhiên không phải để làm phóng viên mà để làm tư liệu, nghiên cứu. Mình đang định khi ra Hà Nội Tết này sẽ quyết định cụ thể sau khi biết rõ tình hình, ý định của cơ quan cũng như bàn bạc với Đông.

Tối 27/12, Trần Văn Cảnh đến chơi. Cậu ta đang định bán nhà, đưa cả gia đình vào trong này. Hai đứa mình hẹn sẽ gặp nhau cùng bàn bạc, một muốn vào một định ra, chắc là sau khi thảo luận sẽ quyết định chín chắn hơn. Bạn của mình là một bản thân mình khác. Riêng mình, đến nay, phần ra có vẻ chiếm ưu thế. Mình mệt mỏi với những chuyện Sài Gòn quá rồi. Muốn ra cho nhẹ đầu óc.

Cả ngày 1/1/1981, mình làm việc ở hợp tác xã cơ khí Đồng Tâm quận Gò Vấp nhân họ vừa được nhận lẵng hoa của quyền chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ. Những dịp thế này bao giờ cũng có ăn uống linh đình, mình đều kéo chú Vượng đi cùng.

Trưa 2/1, anh Phan Quang vào. Sáng 4/1, mình gặp anh mấy phút ở trước cửa nhà mình ngay cạnh nhà anh Phan Văn Quyền cháu gọi anh bằng cậu, không thấy có dấu hiệu gì tỏ ra là có bàn bạc đưa mình ra Hà Nội. Chỉ thấy anh hỏi: Tết có ra không? Sao không đưa vợ vào ăn Tết? Việc chuyển vợ vào Sài Gòn có khó khăn gì không? Mình vẫn nói như trước là chờ vợ học xong là đưa vào.

Chị Xuân cho biết là Đông đã chuẩn bị để lại nhà cho chị Lan người quen từng sang ở lại nhà khi thấy Đông ở có một mình. Thế là sự thật là hai vợ chồng đều theo phương án cũ: Vào Sài Gòn sống. Sáng chủ nhật 4/1, đưa Vượng đến chơi nhà Bùi Lê Thạch cốt để xem mặt cô Du em Nghiên. Bà mẹ Thạch cũng khuyên mình đưa vợ vào.

Tối 5/1, đến nhà chị Trần Thị Tải, một chiến sĩ cách mạng hoạt động ở vùng Sài Gòn – Gia Định thời Mỹ, đã từng 8 lần vào khám. Không biết vì sao gặp nhau ở viện an dưỡng chị mến mình ngay và rất tin tưởng mình. Chị cũng khuyên nên đưa vợ vào. Thế là về nhà, viết ngay thư cho Đông thúc xin vào ngay.

Sáng chủ nhật 11/1, Nguyễn Xuân Tiễn một bạn ở Hà Nội được phái vào làm tạm ở bộ phận xuất bản, sang nhờ mình mua vé tàu hộ, nói rất rõ: Ông cố mua giúp tôi nhé. Còn ông thì chắc chắn là không ra được rồi. Vì sau Tết là ông ra hẳn Hà Nội rồi. Đây là nguồn tin cao cấp, có thẩm quyền. Có quyết định rồi, chẳng qua chưa công bố thôi.

Khó nghĩ là nói đùa.

Một hôm, chị Thanh Hảo nói cậu ốm đau nên ra Hà Nội với gia đình, làm tư liệu. Có điều lạ là chị Hảo nói hoàn toàn giống bài bản anh Lê Giang tổ trưởng nói hôm trước.

Một chiều chủ nhật, Hữu Vân và mình vào bệnh viện thăm anh Lê Giang kể chuyện cậu Tiễn nói, anh bảo nên hỏi anh Phan Quang. Anh ra viện tôi hỏi lại, vẫn bảo hỏi anh Phan Quang. Thấy mập mờ, mình chờ gặp hẳn anh Phan Quang. Anh hỏi lại ý anh Lê Giang thế nào. Anh nói rõ: Không hề có chuyện gì như thế cả. Nếu ai hỏi tôi về cậu tôi sẽ nói là tôi tán thành để cậu ở đây và đưa vợ vào vì tôi thấy cậu có đủ khả năng để làm phóng viên. Anh Hoàng Tùng Tổng biên tập cũng nói là không cho phóng viên về 71 Hàng Trống trong khi trong này lại đang thiếu cán bộ. Nên ổn định đời sống anh em.

Trưa 13/1, mình làm giấy tạm ứng 500 đồng, làm đơn xin đi phép để giải quyết việc nhà, đưa ngay anh Phan Quang ký. Sáng 14, gặp nhau có mấy phút anh Lê Giang đã tỏ rõ quan tâm quá mức, thậm chí bảo: có cần ra sớm không, cuộc họp được phân công không dự hết cũng được.

Hữu Vân và mình bàn với nhau thì rõ ra là tổ Sài Gòn sẽ co hẹp lại, một số người thấy mình hay đau ốm liền hiến kế loại mình, anh Lê Giang lại mới vào, dễ tin họ, tưởng rằng việc mình ra Hà Nội vừa tốt cho cơ quan vừa tốt cho mình.

Vừa nhận thư Đông cho biết việc vào Sài Gòn không gặp khó khăn gì, nhưng đến giữa tháng 4/1981 mới thi xong.

Mình ở Sài Gòn vừa làm vui lòng Đông, mẹ và em Nhàn. Mình cũng muốn viết hơn là làm tư liệu. Thật ra, ở đây mình cảm thấy mệt mỏi lắm, mình không thích hợp với cuộc sống hiện nay còn mang nhiều nếp cũ, nhất là lối sống con buôn, tất cả chỉ là tiền, vì tiền mà xưa nay mình vốn căm ghét.

Thành phố Hồ Chí Minh 8/2/2020

P.T.

Nguyễn Tuân dùng phở với con, cháu Phạm Quỳnh giữa Sài Gòn giải phóng

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 1 tháng 6 năm 2023.

Tôn Thất Thành

Nhà báo

Nói đến nhà văn Nguyễn Tuân thì ít ai không biết vài giai thoại độc đáo về chuyện ăn uống của ông. Ông vốn là người rất kỹ tính trong việc này. Ông kén từ cái ăn, đồ dùng để ăn đến cách ăn, chỗ ăn. Nhưng, kén nhất là kén người ăn cùng với ông. Thường khi được mời, ông ít khi hỏi mời ăn gì, uống gì, mà hay hỏi nhất một câu không dễ trả lời: “Xin cho biết, ông/bà định cho tôi ăn với ai…” Nhiều lời mời không thành vì chuyện này. Có khi ông đến rồi, thấy người cùng ăn không đúng như lời mời, thường là đông hơn nhiều, thì bỏ về ngay. Tôi và mẹ tôi, bà Phạm Thị Giá, trưởng nữ của học giả Phạm Quỳnh vốn yêu nhà văn, cũng biết những giai thoại đó. Cho nên, không khỏi ngạc nhiên khi nhà văn Nguyễn Nguyên báo cho tôi biết tối hôm ấy mời mẹ con tôi đến nhà ăn phở với nhà văn Nguyễn Tuân. Một vinh dự chúng tôi không bao giờ ngờ đến.

Năm ấy, Sài Gòn mới giải phóng; tôi vào công tác lâu dài, có đón mẹ tôi vào chơi. Tôi cũng mới quen biết anh Nguyễn Nguyên, tức Nguyễn Ngọc Lương, từng làm chủ bút tờ Tin Văn, tạp chí công khai duy nhất của ta ở Sài Gòn tạm chiếm, mong được anh chỉ bảo cho những điều chưa biết ở nơi đất lạ. Gặp nhiều, lại chịu học, nên chẳng bao lâu được anh coi như em. Biết tin mẹ tôi vào, anh và vợ là chị Phạm Ngọc Quyến rất vui, mong có dịp gặp.

Tối hôm ấy, y lời hẹn, tôi đi xe đạp, chở mẹ tôi đến số nhà 125-E đường Nguyễn Đình Chiểu (mà anh Lương còn cẩn thận nhắc tên cũ là đường Phan Đình Phùng, sợ đi xe xích lô nói tên mới có người không biết). Đến nơi thì ra nhà số 125 ấy là một cái hẻm nhỏ, rộng độ 2 mét, các nhà kế bên nhau bên tay phải đánh số từ 125-A đến 123-I. Nhà anh Lương ở gần giữa.

Trời tối, mẹ con tôi tìm đến nhà 125-E thì có tiếng một người đàn ông lớn tuổi đằng hắng, rồi lễ phép nói nhỏ mà rõ: “Tôi xin chào bà…” Tôi vội kéo tay mẹ tôi, nhắc nhỏ: “Ông Nguyễn Tuân chờ mẹ ở cửa đấy.” Mẹ tôi lễ độ chào lại, và vào nhà sau khi ông khoát tay phải ra hiệu “Xin mời vào.” Vợ chồng anh Lương ra đón, anh giới thiệu mẹ tôi thì nhà văn bảo là biết rồi, đành quay sang giới thiệu tôi, ông cũng bảo biết rồi.

Bàn ăn dọn cho năm người, nhưng chỉ có bốn người ngồi, vì chị Quyến, vợ anh Lương nhất định giữ chân như chị nói là servir (Phục vụ – tiếng Pháp). Chủ nhà đưa nhà văn chai rượu vang chính hiệu Bordeaux Pháp. Ông nghiêng mình duyên dáng xem kỹ nhãn rồi đưa cho tôi: “Để thanh niên mạnh tay mở cho…” Tôi thật thà thưa rằng xưa nay chưa mở rượu bao giờ, không dám nhận. Ông cười: “Thanh niên như chú là tốt, chứ chú mà mở rượu thành thạo thì tôi buồn đấy”. Rồi ông tự mở và rót ra năm chiếc li. Vừa rót vừa giảng giải cho tôi: “Nhưng làm nhà báo bây giờ thì không biết là phải học đấy! Rót rượu nhẹ nhàng, không sớt ra ngoài một giọt, rót gần đầy li thì xoay nhẹ một vòng cho giọt rượu cuối khỏi rơi ra ngoài. Thế nhé.”

Chủ khách đang nhâm nhi rượu ngon và bàn phiếm ba câu chuyện về các loại rượu, thì vừa lúc mùi phở Hà Nội đặc trưng tỏa ra ngào ngạt: Chị Quyến bưng một mâm bốn tô khói thơm phưng phức. Chị chủ nhà mời mọi người cầm đũa, thìa và không quên nhấn mạnh là “Nước dùng này tôi ninh xương bò, lợn cả nửa ngày với các thứ củ chứ tuyệt không dùng chút bột ngọt (Chị sợ dân Bắc chưa quen, còn nói thêm “tức là mì chính ấy ạ”). Các bác xơi xem có đúng vị phở Hà Nội không”. Nhà văn Nguyễn Tuân chưa ăn ngay, mà xin cái bát nhỏ, cái thìa sứ và ít lát ớt. Sau đó, ông từ tốn như một nghi lễ đã quen: sớt một ít bánh phở và nước ra bát nhỏ, gắp vài miếng thịt bò chín, rồi lấy cái thìa sứ gắp vài sợi bánh phở vào, thêm một lát thịt và một lát ớt rồi giầm cả xuống nước phở nóng, sau đó lấy đũa và dần vào miệng từng chút một. Cứ vài thìa, lại nhâm nhi chút rượu, im lặng thưởng thức món quà của một phụ nữ Hà Nội gốc, như anh Lương đã giới thiệu về vợ. Thỉnh thoảng chủ khách nói vài câu chuyện về quà Hà Nội, hai nhà văn đều tỏ ra rất sành. Mẹ tôi cũng nói vài câu, rồi chợt hỏi nhà văn Nguyễn Tuân là ông làm nghề viết đã lâu năm, chắc có lúc gặp trở ngại, phiền lòng vì bị yêu cầu sửa chữ này, thêm bớt câu nọ. Nhà văn cười: “Chuyện đó thì nhiều… Tôi chỉ xin kể một chuyện thời chống Mỹ thôi… Tôi viết về một ông du kích già người dân tộc thiểu số. Bài gửi đã lâu mà không thấy dùng. Hỏi thì anh phóng viên đặt bài tôi thì anh nói là cấp trên bảo xin bác sửa cho thì mới dùng được. Hóa ra câu tôi viết lão du kích có hàm râu Phidel Castro, ông cấp trên của anh ta sợ phạm thượng không dám dùng. Thương anh bạn nhỏ đi đặt bài, tôi bèn sửa câu đó thành lão du kích có hàm râu kiểu các du kích của Phidel Castro rồi hỏi đã được chưa, anh ta vui vẻ nói chắc là được rồi, và hôm sau thì thấy phát cái hàm râu kiểu các du kích của Phidel Castro ấy… Khổ thế đấy bà ạ. Có nghề rồi thì sửa dễ thôi. Nhưng không ai dám sửa, khó thế…”

Thấy khách mải nói chuyện văn chương, chẳng ai nhận xét gì về phở cả, bà chủ phải lên tiếng: “Các bác xơi phở em làm thấy có được không?” Nguyễn Tuân đã ăn xong hai chén nhỏ, vui vẻ nói với nét mặt rạng rỡ: “Ngon lắm, đúng vị phở Hà Nội. Cảm ơn chị nhiều lắm…” Anh chồng liếc xéo vợ: “Mình làm, lại đi hỏi có ngon không, ai người ta nỡ chê”… Thì nhà văn nói ngay: “Tôi nói thật lòng đấy…”

Chị Quyến lại vào nhà trong lấy ra một khay bánh bao nóng hổi, nhưng ai cũng kêu no, vì phở ngon quá nên ăn nhiều, đành xin thôi.

Sau vài tuần trà, nhà văn Nguyễn Tuân nói đã muộn, xin phép về. Ông chắp hai tay lại, tỏ dấu chào mẹ tôi, rồi ra cửa, anh Lương theo sau. Chị Quyến giữ mẹ con tôi lại, bắt mang bánh bao về nhà “cho anh em cơ quan cùng ăn”.

Một lát sau, anh Lương vào, vui vẻ kể là sau khi anh gọi xe xích lô nói địa chỉ nhà văn rồi mời ông lên thì cứ thấy ông và anh xích lô dùng dằng gì đó mãi mà chưa đi, bèn ra hỏi nhỏ thì anh ta nói là “ông già trả giá gắt quá, tôi không chịu, mà ổng cũng không chịu”. Anh Lương bèn nói rằng đó là nhà văn Nguyễn Tuân đấy, thì anh xích lô vui vẻ nói ngay là có đọc Vang bóng một thời và nhiều bút ký của ông hồi học văn khoa Sài Gòn, rồi nói: “Thế thì vinh dự cho em quá, em xin chở miễn phí”. Rồi quay qua mời Nguyễn Tuân lên xe, chở đi luôn.

Mẹ tôi cảm ơn anh chị Lương và hỏi anh “làm thế nào mà ông ấy chịu cùng ăn với mẹ con tôi.” Anh Lương nói là có lần nói với nhà văn chuyện mẹ tôi đang có mặt ở Sài Gòn, ông ngỏ ý muốn gặp. Hôm mời ăn phở Hà Nội, ông hỏi cho ông ăn với ai. Anh nói là với con gái trưởng và cháu ngoại Phạm Quỳnh. Ông bằng lòng ngay và còn đến nhà sớm nữa. Mẹ tôi nói cả ông tôi và nhà văn Nguyễn Tuân đều yêu tiếng ta, yêu nước ta tha thiết.

Thế là giữa đất Sài Gòn mới giải phóng, nhà văn Nguyễn Tuân đã vì quí mến Phạm Quỳnh mà để cả một buổi tối dùng phở, trò chuyện chân tình với mẹ con tôi, là con và cháu Người.

Thành phố Hồ Chí Minh, 7/7/2010.

PT.TTT

Thống chế Kutuzốp và …Tôi

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 1 tháng 6 năm 2023.

Phạm Tôn – Tôn Thất Thành

Cái nhan đề bài này thật kỳ lạ… Chỉ những người quái dị, không bình thường, đầu óc đầy ảo tưởng, như ngáo ma túy đá mới nghĩ ra được. Thật tiếc là chính tôi đã nghĩ như thế, lại không thuộc những loại người vừa kể. Mà còn càng ngày càng nghĩ như thế. Xem ra tôi có nét gì đó giống như Kutuzốp. Tôi thành thật nghĩ và trình bày thẳng thắn với các bạn như vậy…

Kutuzốp sinh năm 1745, tháng 8 năm 1812 được phong thống chế, tổng tư lệnh quân đội Nga trái với ý muốn của Nga hoàng.

Vì năm 1812 ấy, Napôlêông I sau khi nổi tiếng là người cách mạng giải phóng nước Pháp đã đem quân đi giải phóng một loạt nước châu Âu, đánh đâu thắng đó, đến mức tự tin là mình là người hiện thân cho chiến thắng, cho cái chân thiện mỹ của nhân loại, đã tự xưng hoàng đế nước Pháp có sứ mệnh khai hóa thế giới, nên chính năm 1812 ấy, Hoàng đế Napôlêông đã cầm đầu 600 nghìn quân ồ ạt xâm chiếm nước Nga rộng lớn.

Trước thế giặc tiến  quân như vũ bão, các tướng lĩnh quân đội đã bất tuân ý chỉ Vua Nga, bầu Kutuzốp làm người lãnh đạo toàn quân. Mặc dù khi ấy ông đã 67 tuổi, chột mắt, mắt còn lại cũng mờ mờ, lại bị tê thấp nặng, toàn thân mệt mỏi, hay ngủ gật.

Dưới quyền của Thống chế tổng tư lệnh là muôn ngàn binh sĩ quân đội Nga và hàng triệu người dân yêu nước tự nguyện ra chiến trường chống quân xâm lược. Còn tôi (…) Từ năm 1978 xung phong tự nguyện cưới cô Tấm Lê Thị Đông qua một lá thư viết vội, đến năm 1983 có một con trai, rồi 2010 thêm một con dâu, 2011 có đích tôn, 2015 có thêm một cháu nội trai nữa. Cho đến 2015, tôi có một vợ, một con trai, một con dâu và hai cháu nội. Tất cả chỉ có 6 người.

Vậy mà để giữ cho cuộc sống gia đình vui vẻ hạnh phúc vận hành yên ổn trơn chu, tôi không thể không học Kutuzốp.

Ông nổi tiếng là vị tướng lắc, gật và … ngủ gật. Gần như không làm gì cả, không ra lệnh gì cả, nhưng nghe kỹ tất cả để biết tất cả, thấu hiểu tất cả. Nổi tiếng nhất là vụ ông ngủ gật giữa cuộc tranh luận sôi nổi, quyết liệt của các tướng lĩnh Nga, nhất là những vị tướng bản thân là quý tộc bàn về việc nên giữ hay nên bỏ Maxcơva khi quân xâm lược Napôlêông đang áp sát Thủ đô. Sau một tiếng ngáy to, làm tất cả hội nghị hốt hoảng thì ông nặng nề đứng dậy và tuyên bố lệnh rút quân khỏi Thủ đô, trong lúc ngọn lửa bắt đầu cháy ở nhiều khu phố Thủ đô và phát động chiến tranh du kích, chiến tranh nhân dân. Rồi khi trận Bôrôđinô ở vào thời điểm quyết định, ông cau mày quát lên, đứng phắt dậy khi nghe Vônxôghen phái viên của tướng Barclay báo cáo: quân đội ta hoàn toàn rối loạn… ông vừa sặc vừa quát: Thưa ông… sao ông dám nói như vậy với tôi? Ông không biết gì hết. Ông hãy nói hộ với tướng Barclay rằng những tin tức của ông ta đều sai lạc, và tôi, tổng tư lệnh, tôi biết rõ tiến trình thật sự của trận đánh hơn ông ta. (theo Chiến tranh và Hòa bình của Lev Tônxtôi)

Tôi cố gắng hiểu kỹ từng người trong nhà. Tất nhiên trước hết là hiểu bản thân mình. Tôi biết, đã 83 tuổi rồi, lại bị tiểu đường cái bệnh lôi thôi đeo đẳng suốt đời đòi hỏi đừng bao giờ không giữ đúng giờ giấc ăn uống, đúng giờ giấc uống, tiêm (chích) từng thứ thuốc, đường máu lên cao quá thì chết, xuống thấp quá cũng chết, cứ cầu treo lắc lẻo gập ghềnh khó đi như thế mà đi. Nhưng nó không xảo trá như cái bệnh thứ hai tôi mắc là ung thư. Đã bị ung thư thì đừng bao giờ nghĩ là chữa rồi khỏi rồi. Mà nên nghĩ là đang được yên ổn sau mổ và thuốc thang thì nên làm ngay những gì thấy cần làm trong đời, đừng chần chừ, chờ đợi. Tôi có một người cô, bằng tuổi em trai tôi sinh 1943 nhưng tuổi Ngọ, bị ung thư lần đầu đúng năm tôi cưới 1978. Đến nay bà đã bị đủ bốn loại ung thư và vẫn sống vui vẻ vì được làm những việc mình ưa thích và được mọi người quí mến.

Mọi việc nhà, tôi đã giao cả cho con trai kém tôi 43 tuổi. Khi nào cần làm việc gì tôi chỉ nói cần làm việc ấy mà không nói cách làm. Vì đã mấy lần tôi biết kinh nghiệm của mình là dùng ở một thời khốn khó, bây giờ đã có nhiều cách làm mới, vật liệu mới. Việc nhà, mỗi người mỗi việc. Con dâu làm đồ ăn cho tôi, còn cơm thì tôi nấu lấy bằng gạo dùng cho người bệnh tiểu đường. Món nào thấy khó ăn thì góp ý, hoặc dặn đừng làm món ấy nữa nếu thấy góp ý không có kết quả. Món nào ăn được thì khen ngay, tất nhiên là qua email vì con dâu mà tôi quen gọi là con gái chín giờ sáng đi làm cho đến 19 giờ, có khi 21 giờ mới về. Còn hai thằng cháu nội mỗi thằng một tính. Tôi cứ lựa theo tính từng đứa mà dạy. Thằng anh 12 tuổi to khỏe nhưng chậm hiểu. Cháu làm tốt những việc đã được định rõ, bắt suy nghĩ là rối. Thằng em tám tuổi thì thích tự làm theo ý mình, không muốn ai kèm cặp. Khi không hiểu thì hỏi, mà đã hỏi là hỏi đến nơi. Một hôm tôi đang ăn cơm riêng thì nó đến cạnh, hai tay đã đeo găng tay cao su mỗi tay một màu, cháu nói: hôm nay cháu muốn rửa bát (Đây là việc của anh cháu) ông chỉ cho cháu đi. Tôi buông đũa bát, vừa nhai vừa theo cháu đến chỗ rửa bát. Tôi bày cho cháu thật bài bản, thế là cháu làm rất khéo. Tối hôm sau, ăn cơm chiều xong, thấy cháu gọi anh,  bàn bạc với anh, rồi hai anh em ngồi cạnh nhau, cùng rửa bát theo dây chuyền. Anh sát xà phòng (bông) cọ rửa, em tráng sạch rồi cho vào rổ. Xong việc, anh khỏe bê rổ bát to ra sân. Hoàn toàn chỉ hai anh em vui vẻ làm với nhau rất nhanh, rồi cùng lên buồng gia đình chúng học bài. Ngoài việc học, chơi và làm việc vừa sức, hai cháu còn vui vẻ làm giao liên cho ông và bố. Chả là tôi có ra một blog cá nhân từ năm 2009. Trước ra hằng ngày, sau hằng tuần, và nay thì nửa tháng. Tôi viết và chọn bài trên sách báo để đưa con trai lên vi tính. Có bài in ra là hai anh em tranh nhau đưa cho ông. Ông sửa xong lại đưa bố. Khi đưa cho tôi đứa nào cũng nói: đưa ông cái mà ông thích nhất đây. Thằng anh thì bảo em ông viết lịch sử nhà mình. Thỉnh thoảng có bài nào vừa lứa tuổi, tôi cũng báo cháu lớn đọc. Cháu rất thích những chuyện về ông và bố hồi nhỏ. Con tôi còn kể: một hôm con bảo cháu bé: con chưa biết tay bố đâu nhé bố cũng là siêu nhân đấy thì nó nói ngay, bố đừng xạo, chuyện gì của bố hồi bé con cũng biết hết. Ông kể cho con rồi. Thật tình hai bố con tôi chẳng hiểu nó nói chuyện gì. Thằng bé lắm chiêu!

Tôi nghiệm ra những người ta ít hiểu biết tâm tư tình cảm nỗi niềm nhất thường lại chính là những người gần gũi ta nhất:  anh em, vợ chồng con .

Năm nay Quý Mão (2023) Đội sáu người ông bà, cha mẹ, hai con lẻ một rồi. Từ ngày 10 tháng 7 năm Nhâm Dần (2022) cô Tấm của tôi, mẹ của con tôi, bà nội của hai cháu tôi đã về Trời để lại bao thương nhớ cho chúng tôi. Trước đó chín năm, năm 2013, sau nhiều lần ngã vô lý, đập đầu chảy máu, vợ tôi được chính thức xác nhận là bị parkinxơn. Rồi nằm liệt. Bà nằm rồi, những việc bà làm hằng ngày năm chúng tôi chia nhau làm. Bấy giờ mới thấy những việc bà lặng lẽ làm hằng ngày nhiều vô kể. Được mươi hôm thì cháu nội lớn lo nấu cơm, mở xô gạo ra mới thấy chỉ còn một nắm. Bây giờ, nếp sống đổi khác, trong nhà ai cũng là người được phục vụ/hầu, ai cũng là người hầu/phục vụ người khác. Tôi bị bệnh kiêng bò, gà, trứng, toàn bộ hải sản, đến nước mắm thứ thiệt cá cơm Biển Đông cũng không được ăn, rong biển ăn vào là nổi mẩn. Tôi ăn riêng do đích tôn lo dọn cơm cho tôi. Đũa tôi cũng dùng đữa riêng, ăn xong tự rửa. Đích tôn cũng là phụ tá của mẹ trong nấu nướng món ăn và thổi cơm cho bốn người. Bưng thức ăn và bát đĩa do hai anh em cháu nội lo. Bữa sáng của ông nội do con trai đảm nhiệm tự làm hoặc mua. Hôm ăn bánh cuốn (ướt) với năm miếng chả quế thì tôi dành ra hai miếng to nhất cho hai cháu. Tôi tự tìm thêm việc cho mình ngoài việc viết lịch sử nhà mình. Cuối cùng cũng tìm ra. Con cháu bận rộn lo làm nhiệm vụ nên có khi quên tắt điện các bếp, nồi nấu này nọ hoặc quên tắt đèn khi xong việc thì tôi tắt. Quên đậy nắp hộp đường, bột ngọt, chai nước mắm, nước tương thì tôi đậy. Rác xả ra khi chế biến thức ăn tiện tay vứt lung tung thì tôi cho vào sọt rác. Dao kéo thớt dùng rồi tôi rửa và để đúng chỗ thường để. Keo bẫy chuột chưa dùng thì chất vào ngăn riêng báo ngay cho con trai biết, bản keo đã dùng thì bỏ sọt rác. Xem xét kỹ các vòi nước đã khóa hết chưa. Tóm lại là hoàn thiện những việc làm của con cháu. Cất các đồ vật tiện đâu bỏ đấy, nhiều nhất là đồ chơi của cháu nội bé, để khi người cần thì chỉ chỗ để khỏi mất công tìm. Nhất là giày dép, khăn quàng đỏ của hai cháu thường cần rất gấp trước khi đi học. Thời gian làm những việc nhỏ nhặt ấy coi như để thư giãn trước khi viết lịch sử nhà mình. Tôi biết, việc chẳng lớn lao gì nhưng chỉ mình tôi làm được ngoài tôi không ai biết được những sự việc ấy. Dù có là người tận mắt chứng kiến, tận tai nghe, thì như nhà thơ, nhà báo esperantisto Đào Anh Kha từng nhận xét: Tôi có cái nhìn khác, không giống ai hết, nhìn thấy những cái ít người nhìn thấy. Việc chính của đời tôi trong những năm sống thêm này là làm sáng rõ cuộc đời và sự nghiệp của Ông Ngoại kính yêu từng bị chôn vùi và đẩy vào quên lãng thời gian qua.

Trở lại chuyện Kutuzốp, sau thắng lợi vĩ đại ở Bôrôđinô quét sạch quân xâm lược ra khỏi cõi bờ, vua Nga lớn tiếng ca ngợi và ban trọng thưởng lại giao cho sứ mệnh mới: tiến ra nước ngoài, diệt địch tận sào huyệt là nước Pháp. Kutuzốp chỉ muốn bảo vệ Tổ quốc Nga. Nhưng vẫn phải tuân lệnh vua. Ông bị bệnh và chết trên đường ra trận năm 1813, gần như ngay sau trận đại thắng Napôlêông, quét sạch quân xâm lược.

Tôi mừng vì được sống trong thời đại dân giàu nước mạnh xã hội dân chủ công bằng văn minh. Càng mừng cho mình, càng nhớ thương kính trọng Kutuzốp.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 21/5/2023.

PT.TTT

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 1 tháng 5 năm 2023.

• Tin trang 17 báo Tuổi Trẻ ngày 18/5/2023

KẾT THÚC MỘT SEAGAME 32 CẢM XÚC

Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã tuyên bố bế mạc SEA Games 32 và ngọn đuốc trên sân Morodok Techo đã tắt. SEA Games 33 sẽ được tổ chức ở Thái Lan năm 2025.

Buổi lễ bế mạc SEA Games 32 đã diễn ra đơn giản, ngắn gọn nhưng cũng rất đặc sắc. Khán đài sân vận động Morodok Techo, nơi diễn ra buổi lễ bế mạc đã không còn một chỗ trống. Mọi người đều háo hức chờ đợi một buổi lễ hoành tráng và đầy cảm xúc.

Mở đầu buổi lễ là Các nghệ sĩ Campuchia mở màn tiết mục văn nghệ đặc sắc mang tên: See you again (hẹn gặp lại). Sau đó là chương trình giới thiệu về môn võ bokator – võ truyền thống Campuchia lần đầu xuất hiện ở SEA Games 32. Đây cũng là một trong những môn đã mang về cho Campuchia rất nhiều huy chương ở đại hội lần này.

Ban tổ chức cũng điểm lại thành tích của các đoàn thể thao, Việt Nam nhất toàn đoàn với 136 HCV, 105 HCB và 118 HCĐ. Thái Lan xếp thứ hai với 108 HCV, 96 HCB và 108 HCĐ.

Đặc biệt trên sân khấu trên sân khấu của buổi lễ bế mạc có sự xuất hiện của nữ vận động viên Bou Samnang. Nữ vận động viên Campuchia này chỉ về cuối ở đường chạy 5.000m nhưng cô đã trở thành ngôi sao ở đại hội với hình ảnh đầy xúc động khi vừa khóc, vừa nỗ lực chạy một mình trong cơn mưa xối xả để về đích.

Khen ngợi Bou Samnang, Nhà vua Campuchia Norodom Sihamoni đã viết trên Facebook: “Thể thao không chỉ là chuyện thắng thua trước đối thủ. Bản chất cuối cùng của một vận động viên là thể hiện sức bền, sự kiên trì và tự chủ trước những thử thách mà họ gặp phải. Ở thế giới bên ngoài, một bước nỗ lực là một bước gần hơn với thành công”.

Kế đến là phần phát biểu của các quan chức. Chủ tịch Liên đoàn thể thao Đông Nam Á – ông Thong Khon với phần phát biểu và cám ơn Campuchia về sự thành công của đại hội. Đồng thời hẹn gặp lại mọi người ở SEA Games 33 sẽ được tổ chức ở Thái Lan.

Ông Tea Banh – Chủ tịch Uỷ ban tổ chức SEA Games 32. Ông Tea Banh đã tuyên dương thành công của đoàn thể thao Campuchia với chiến tích: 282 huy chương (81 HCV, 74 HCB, 127 HCĐ). Có tám VĐV giành từ bốn HC vàng trở lên tại SEA Games 32, trong đó có tới sáu kình ngư Singapore là Quah Ting Wen, Quah Zheng Wen, Quah Jing Wen, Jonathan Tan, Letitia Sim và Gan Ching Hwee.

Cuối cùng Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã đánh giá về công tác tổ chức giải đấu và tuyên bố kết thúc kỳ đại hội thành công. Đại diện Thái Lan nhận cờ từ chủ nhà Campuchia để chuẩn bị đăng cai kỳ SEA Games 33 vào tháng 12/2025.

20h50, Lễ bế mạc khép lại với tràng pháo hoa rực rỡ.

20h35, Các nghệ sĩ biểu diễn bài Xin chào SEA Games, như một tiết mục cuối cùng để khép lại buổi lễ bế mạc SEA Games 32.

20h30, Đại diện Thái Lan nhận cờ từ chủ nhà Campuchia để chuẩn bị đăng cai kỳ SEA Games 33 vào tháng 12/2025.

20h15, Thủ tướng Campuchia Hun Sen đang phát biểu tại buổi lễ bế mạc. Ông Hun Sen đã tuyên bố khép lại SEA Games 32.

20h09, ông Tea Banh đã trao phần thưởng đặc biệt cho các vận động viên tiêu biểu. Với 2 vận động viên Pal Chhor Raksmy (Campuchia) và Quah Ting Wen (Singapore).

Ting Wen giành tổng cộng 6 HCV bơi lội, còn Pal Chhor Raksmy có được 4 HCV. 1 HCB và 1 HCĐ Vovinam.

19h40, Chủ tịch Liên đoàn thể thao Đông Nam Á – ông Thong Khon với phần phát biểu và cám ơn Campuchia về sự thành công của đại hội. Đồng thời hẹn gặp lại mọi người ở SEA Games 33 sẽ được tổ chức ở Thái Lan.

Sau đó là phần phát biểu của ông Tea Banh – Chủ tịch Uỷ ban tổ chức SEA Games 32. Ông Tea Banh đã tuyên dương thành công của đoàn thể thao Campuchia với chiến tích: 282 huy chương (81 HCV, 74 HCB, 127 HCĐ).

19h30, trên sân khấu của buổi lễ bế mạc có sự xuất hiện của nữ vận động viên Bou Samnang. Nữ vận động viên Campuchia này chỉ về cuối ở đường chạy 5.000m nhưng cô đã trở thành ngôi sao ở đại hội với hình ảnh đầy xúc động khi vừa khóc, vừa nỗ lực chạy một mình trong cơn mưa xối xả để về đích.

Khen ngợi Bou Samnang, Nhà vua Campuchia Norodom Sihamoni đã viết trên Facebook: “Thể thao không chỉ là chuyện thắng thua trước đối thủ. Bản chất cuối cùng của một vận động viên là thể hiện sức bền, sự kiên trì và tự chủ trước những thử thách mà họ gặp phải. Ở thế giới bên ngoài, một bước nỗ lực là một bước gần hơn với thành công”.

19h20, đoàn thể thao chủ nhà Campuchia diễu hành, Thủ tướng Hun Sen đã đứng dậy vẫy tay chào các “người hùng”.

19h15, điểm lại thành tích các đoàn thể thao ở SEA Games 32, với màn diễu hành của các đoàn thể thao. Việt Nam nhất toàn đoàn với 136 HCV, 105 HCB và 118 HCĐ. Thái Lan xếp thứ hai với 108 HCV, 96 HCB và 108 HCĐ.

19h10, Giới thiệu về môn võ bokator – võ truyền thống Campuchia lần đầu xuất hiện ở SEA Games 32.

19h, Lễ bế mạc bắt đầu. Các nghệ sĩ Campuchia mở màn tiết mục văn nghệ đặc sắc mang tên: See you again (hẹn gặp lại).

18h45, khán đài sân vận động Morodok Techo, nơi diễn ra buổi lễ bế mạc đã không còn một chỗ trống. Mọi người đều háo hức chờ đợi một buổi lễ hoành tráng và đầy cảm xúc

Sau khi tạo nên dấu ấn khá đặc sắc trong buổi lễ khai mạc, Ủy ban tổ chức SEA Games 32 ở Campuchia đã quyết định sẽ giữ bí mật tuyệt đối các nội dung của Lễ bế mạc nhằm tạo nên bất ngờ cho người xem.

Tổng thư ký CAMSOC ông Vath Chamroeun, chủ nhà Campuchia dự kiến gây ra bất ngờ ở lễ bế mạc. Điều này nhằm tạo nên ấn tượng cho các đoàn tham dự SEA Games 32 trong ngày chia tay Đại hội thể thao lần này.

Dự kiến có khoảng 2000 diễn viên tham gia biểu diễn nghệ thuật ở buổi bế mạc. Sự đầu tư công phu này của chủ nhà Campuchia rất đáng được chờ đợi.

• Trang 16 báo Tuổi Trẻ  ngày 18/5/2023

Bài học quý cho U22 Việt Nam

Không thể bảo vệ thành công HCV tại SEA Games 32, nhưng thầy trò HLV Philippe Troussier đã thu được nhiều bài học quý cho hành trình sắp tới.

“Tôi muốn cảm ơn những gì đã diễn ra tại kỳ SEA Games này. Bởi sau 2 tháng rưỡi, tôi có thể quan sát sự tiến bộ rõ rệt của các cầu thủ. Đồng thời, nó cũng giúp tôi chọn lọc các cá nhân nổi trội hơn để hướng đến tương lai”, HLV Troussier chia sẻ.

Những cái được…

U22 Việt Nam đã thể hiện rõ nhất lối chơi tấn công mà HLV Troussier mong đợi trong trận tranh hạng ba với U22 Myanmar. Cả 3 bàn thắng mà U22 Việt Nam ghi được trước Myanmar đều đến từ những pha phối hợp nhanh đẹp mắt. 

Ngay HLV Troussier cũng không giấu được sự hài lòng về những bàn thắng này. Đặc biệt là cú đúp của hậu vệ phải Hồ Văn Cường, khi bài phối hợp xẻ biên này được tập luyện suốt thời gian qua.

Không chỉ về mặt lối chơi dần hoàn thiện, sự khởi sắc của các cá nhân cũng là điều đáng nói. Cùng với Văn Cường, hậu vệ Võ Minh Trọng cũng thi đấu tốt ở biên trái. 

Minh Trọng có 3 đường chuyền thành bàn và 2 trong số đó là trong trận thắng U22 Myanmar 3-1 (Văn Cường và Văn Khang ghi bàn). 

Pha kiến tạo còn lại là cho tiền đạo Nguyễn Văn Tùng đánh đầu ghi bàn nâng tỉ số lên 2-0 trong trận thắng U22 Malaysia 2-1 ở vòng bảng. 

Ở bàn mở tỉ số 1-0 của Văn Tùng trên chấm 11m, Minh Trọng là người sút bật tay hậu vệ U22 Malaysia trong vòng cấm sau pha bó vào trung lộ.

Nhưng xuất sắc hơn cả vẫn là Văn Tùng, chân sút đã ghi 5 bàn trong 4 trận đấu được đá chính. Với màn trình diễn ấn tượng này, Văn Tùng nhiều khả năng sẽ được HLV Troussier triệu tập lên đội tuyển Việt Nam sắp tới.

…và chưa được

 

U22 Việt Nam phòng ngự không tốt khi thủng lưới 5/6 trận tại SEA Games 32, nhất là ở tình huống cố định. Cụ thể, trong số 6 bàn bị thủng lưới của U22 Việt Nam, có 4 bàn đến từ tình huống cố định. 

Đó là bàn thua từ pha đá phạt góc trong trận tranh hạng 3 với U22 Myanmar. 

Hai bàn thua từ pha ném biên ở trận bán kết với U22 Indonesia và bàn thua từ pha đá phạt với U22 Malaysia ở vòng bảng. 

Hai pha thủng lưới còn lại đến từ sai lầm của trung vệ Tiến Long (trận gặp U22 Singapore) và Lương Duy Cương (trận gặp U22 Thái Lan).

Phát biểu sau trận thua đáng tiếc trước U22 Indonesia, HLV Troussier cho rằng 2 bàn thua từ ném biên là do các cầu thủ U22 Việt Nam thiếu tập trung và thiếu kinh nghiệm. 

Nhưng có cảm giác, HLV Troussier ở thời điểm hiện tại ưu tiên cải thiện khả năng cầm bóng và triển khai tấn công cho các cầu thủ khi xây dựng lối chơi mới hơn là cải thiện hệ thống phòng ngự. 

Về lâu dài, điều này cần phải thay đổi bởi thật khó để giành chiến thắng trước các đối thủ mạnh nếu không có một hàng thủ vững chắc.

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 1 tháng 5 năm 2023)

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 1 tháng 5 năm 2023.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 12 báo Tuổi Trẻ Dân ngày 13/5/2023

Học tiến sĩ ở tuổi 22

Huỳnh Ngọc Tuyên – 22 tuổi, sinh viên tốt nghiệp thủ khoa ngành công nghệ thông tin Đại học RMIT Việt Nam – được Đại học Oxford cấp học bổng tiến sĩ y học lâm sàng.

Huỳnh Ngọc Tuyên cho biết cho đến khi làm luận án tốt nghiệp đại học thì bạn vẫn chưa bao giờ có ý định sẽ học lên. Tuyên rất ngại hằng ngày lên lớp, tối về làm bài tập ở nhà. Nhưng mọi thứ thay đổi khi Tuyên gặp được những người thầy giỏi và nhiệt huyết.

* Chưa từng có ý định học lên sau khi tốt nghiệp đại học. Giờ nhận học bổng tiến sĩ, cảm giác của bạn thế nào?

– Khi nhận học bổng tiến sĩ của Đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU), cảm giác đầu tiên là bất ngờ rồi sau đó mới cảm thấy vui. Mọi thứ đến với tôi quá nhanh. Học bổng này đơn vị chỉ có học phí, không có lương và phí tham gia các hội thảo.

Tuy nhiên, như vậy cũng đã rất tốt với tôi. Hiện các thầy trong dự án quyết định lấy kinh phí từ dự án để trả lương cho tôi.

* Vì sao lại bất ngờ?

– Thực sự tôi chưa bao giờ nghĩ cũng như có ý định học lên sau khi tốt nghiệp đại học. Một phần vì tôi không thích phải lên lớp nghe giảng, về nhà làm bài tập những gì vừa học. Phần nữa vì chi phí học tập ở bậc cao hơn khá lớn, điều kiện gia đình không cho phép.

Tuy nhiên khi làm đồ án tốt nghiệp, khi đã được nhận làm trợ lý dự án DART, một hệ thống kỹ thuật số tích hợp dùng để dự báo và theo dõi dịch sốt xuất huyết của OUCRU, chủ nhiệm Trung tâm Mô hình toán học về y học nhiệt đới tại OUCRU, tiến sĩ Marc Choisy, nói với tôi hãy ứng tuyển vào học bổng tiến sĩ của đơn vị này để tiếp tục nghiên cứu.

Lúc này tôi còn phân vân vì không rõ làm nghiên cứu sinh là như thế nào, liệu có phải lên lớp và làm bài tập ở nhà – những điều mà tôi rất không thích – hay không.

Tôi đã hỏi những anh chị đi trước và được biết phần lớn việc học tiến sĩ là tự mày mò nghiên cứu, giống như những gì tôi đã làm khi làm đồ án tốt nghiệp nhưng công việc nhiều hơn, nghiên cứu sâu hơn, viết bài báo. Tôi thấy như vậy cũng hợp với mình nên quyết định ứng tuyển.

Cần phải nói là thầy rất giỏi nên tôi rất mong muốn làm việc cùng để có thể học hỏi và nghiên cứu thêm. Vậy là tôi ứng tuyển và mọi thứ diễn ra rất nhanh, tôi cảm thấy rất may mắn được chọn.

* Đó là những cố gắng của bạn, vì sao lại là may mắn?

– Tôi cho rằng để đạt được mục tiêu của mình, ngoài cố gắng của bản thân còn cần sự may mắn.

Sự may mắn của tôi ở đây là khi làm đồ án gặp được những người thầy giỏi và tâm huyết đã hướng dẫn và hỗ trợ tôi rất nhiều, hồ sơ của tôi được nộp khi sắp hết thời gian. Nếu gặp may mắn sẽ là điều rất tốt để mục tiêu của mình nhanh chóng đạt được.

Điều kiện tối thiểu của học bổng là người tốt nghiệp đại học 3 năm. Họ ưu tiên cho người tốt nghiệp đại học 4 năm hoặc thạc sĩ.

Tôi tốt nghiệp đại học 3 năm, tức chỉ vừa đạt điều kiện tối thiểu và không thuộc diện ưu tiên, nhưng rất may mắn là những người phỏng vấn thấy tôi là người phù hợp với tiêu chí chọn lựa của họ cho dự án này. Tôi rất biết ơn cơ hội và sự may mắn này.

* Bạn tốt nghiệp thủ khoa, chắc phải học tập rất chăm chỉ. Nhưng bạn lại nói không thích lên lớp và làm bài tập ở nhà? Vậy bạn học thế nào?

– Mỗi người có một cách học khác nhau mà họ cảm thấy phù hợp nhất với mình. Khi cảm thấy phù hợp thì học sẽ hiệu quả.

Tôi thích học qua việc làm cụ thể, chứ không thích làm theo người khác. Tôi thích ai đó đưa thử thách cho mình và tôi phải mày mò, tìm cách giải quyết. Đó là cách tôi nhớ và hiểu bài hiệu quả hơn là việc đọc và nghe.

Khi học về một ngôn ngữ lập trình mới, tôi không lên YouTube tìm những bài liên quan để nghe và học. Tôi sẽ cố gắng sử dụng ngôn ngữ lập trình mới ấy để giải quyết các vấn đề cụ thể. 

Tất nhiên không phải tôi chỉ tập trung cho việc học. Tôi chơi game khá nhiều và đó là cách giải trí giúp tôi thư giãn.

* Bạn chọn ngành công nghệ thông tin nhưng có vẻ việc nghiên cứu tiến sĩ lại là lĩnh vực khác. Bạn có tự tin mình làm tốt không?

– Mặc dù tên ngành học tiến sĩ là y học lâm sàng nhưng thực chất tôi nghiên cứu về mô hình toán học và mô hình máy tính học để dự đoán số ca mắc sốt xuất huyết. Do đó, phần công nghệ thông tin vẫn là khối kiến thức chính.

Từ nhỏ tôi thích vọc vạch máy tính, thích lập trình. Hồi học cấp II, cấp III tôi có tham gia một vài cuộc thi.

Có lần tôi và thầy giáo phải ngồi với nhau mày mò suốt mấy ngày trời để tìm ra lời giải cho một giải pháp. Tôi rất hứng thú với việc đó. Do đó, việc chọn ngành công nghệ thông tin như một điều tự nhiên.

Tuy nhiên, khi tham gia dự án này và được cấp học bổng tiến sĩ, tôi nhận ra việc ứng dụng công nghệ thông tin để giải quyết các vấn đề của cuộc sống phù hợp với bản thân mình. Tôi muốn ứng dụng những điều mình đã học để xây dựng một giải pháp và làm cho nó hoạt động được, giải quyết một vấn đề cụ thể nào đó.

Chẳng hạn, vấn đề chúng tôi đang thực hiện là kết hợp mô hình toán học và máy tính học để dự đoán số ca mắc sốt xuất huyết.

Điều này sẽ giúp công tác dự phòng và điều trị tốt hơn. Mô hình này đã được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhưng chưa được sử dụng nhiều trong việc dự báo bệnh truyền nhiễm mà đặc biệt là sốt xuất huyết.

Đây là vấn đề tuy đã được nghiên cứu nhưng có rất ít thông tin. Nhiệm vụ của chúng tôi là tìm ra cái mới, chỗ khiếm khuyết của các nghiên cứu trước đây để hoàn thiện, đưa ra các giải pháp mới.

* Nhiều người cho rằng RMIT là trường dành cho “con nhà giàu, học dở”. Bạn thấy thế nào?

– Thú thiệt nhà tôi không giàu. Kinh tế gia đình chỉ đủ lo cho tôi học đại học. Tuy nhiên, đó cũng là số tiền lớn nên tôi cố gắng học tập và giành được học bổng 50%. Điều này đỡ gánh nặng cho ba mẹ tôi rất nhiều.

Tôi chọn RMIT vì chương trình đào tạo chỉ 3 năm. Họ không có các chương trình đại cương và một số môn học như các trường đại học khác ở Việt Nam. Thời gian đào tạo ngắn hơn, tôi có thể ra trường sớm hơn và đi làm.

Tôi không phản bác nhưng cũng không hoàn toàn đồng ý với nhận định này. Ở đâu cũng có người này người kia, không thể đánh đồng tất cả. Đúng là có những bạn con nhà giàu học chưa tốt, nhưng thực sự nhiều bạn tuy gia đình giàu có nhưng học rất siêng và giỏi.

* Bạn có dự định gì sau khi học xong tiến sĩ?

– Đến thời điểm này, việc trước mắt của tôi là hoàn thành nghiên cứu của mình trong bốn năm tới. Hiện khối lượng công việc khá nhiều và tôi phải cố gắng hoàn thành. Tôi chưa có dự định gì cho sau này.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 12/4/2023

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng:

Đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử nghiêm minh các vụ án tham nhũng

Sáng 11-5, tại Hà Nội, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng làm việc với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.

Dự buổi làm việc có Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình; Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí; lãnh đạo một số ban, bộ, ngành trung ương. 

Chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm

Tại buổi làm việc, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng yêu cầu “xử lý mọi tội phạm phải kịp thời, nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm; xử lý nghiêm kẻ chủ mưu, đồng thời phân hóa rõ hành vi phạm tội của từng đối tượng, bảo đảm thấu tình, đạt lý, nhân văn, thuyết phục”.

Theo báo cáo của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tại buổi làm việc, những năm qua, ngành kiểm sát đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng đấu tranh, phát hiện, khởi tố mới nhiều vụ án hình sự, kiểm sát giải quyết vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại với số lượng lớn; kết quả đa số các mặt công tác đều đạt và vượt chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội.

Theo đó, ngành xác định “chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm” là nhiệm vụ trọng tâm công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án hình sự. Chú trọng nguyên tắc “suy đoán vô tội”, “trọng chứng hơn trọng cung”. 

Tỉ lệ oan, sai giảm dần theo từng năm, chiếm tỉ lệ rất nhỏ so với số lượng bị can, bị cáo đã truy tố, xét xử. 

Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cũng phối hợp các cơ quan tham mưu Chủ tịch nước ban hành quyết định về đặc xá và hướng dẫn thực hiện quyết định về đặc xá của Chủ tịch nước. Cơ quan điều tra của viện xác minh, khởi tố nhiều vụ án, không để xảy ra trường hợp oan sai.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng: Không hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đánh giá cao ngành kiểm sát nhân dân về kết quả đã đạt được thời gian qua. 

Theo đó, ngành đã quán triệt và thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, xử lý kịp thời, nghiêm minh các vụ án trọng điểm, góp phần khẳng định quyết tâm đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng và Nhà nước. 

Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cũng đã tích cực phối hợp với các cơ quan hữu quan thực hiện tốt vai trò tham mưu cho Đảng chủ trương, đường lối về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; đề xuất Quốc hội xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhất là các đạo luật về tư pháp. 

Vai trò công tố của viện kiểm sát được đề cao, trách nhiệm công tố được tăng cường; kỹ năng tranh tụng của kiểm sát viên tại phiên tòa có tiến bộ. Tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu cho Chủ tịch nước ban hành quyết định về đặc xá cũng như phối hợp triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả quyết định của Chủ tịch nước về công tác đặc xá.

Chủ tịch nước cũng nêu một số hạn chế của ngành, như chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp tại một số đơn vị chưa cao; tiến độ, chất lượng giải quyết một số vụ án chưa đạt yêu cầu. Một số cán bộ, công chức chấp hành kỷ luật công vụ chưa nghiêm, thiếu rèn luyện, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, bị xử lý, kỷ luật.

Nêu những khó khăn, thách thức trong thời gian tới, trong đó có nhiều yếu tố tác động đến công tác của ngành kiểm sát, Chủ tịch nước đề nghị ngành tiếp tục quán triệt, lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại. 

Chủ động, tích cực tham mưu, thể chế hóa kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác tư pháp, bảo đảm thống nhất, đồng bộ. 

Trong đó, tập trung “thể chế để Viện Kiểm sát nhân dân thực hiện tốt chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp; hoàn thiện cơ chế tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, tăng cường kiểm soát bên trong việc thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động xét xử”.

Yêu cầu ngành kiểm sát chú trọng nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng lưu ý, trước mỗi vụ việc phải đánh giá, cân nhắc thận trọng, khách quan, áp dụng pháp luật linh hoạt, đặt lợi ích của Nhà nước, nhân dân lên trên hết.

Ngành kiểm sát cần tiếp tục nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa, xác định đây là khâu “đột phá”, góp phần bảo đảm tố tụng tư pháp dân chủ, công bằng, văn minh, pháp quyền, hiện đại, nghiêm minh, dễ tiếp cận, bảo đảm và bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Không hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế, tạo điều kiện, môi trường ổn định cho phát triển kinh tế – xã hội đất nước.

Chủ tịch nước yêu cầu ngành kiểm sát khắc phục triệt để việc giải quyết các vụ án quá hạn luật định, phải trả hồ sơ điều tra bổ sung nhiều lần. Ngành phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử nghiêm minh các vụ án, vụ việc tham nhũng dư luận xã hội quan tâm, nhất là các vụ án do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo và các vụ án xâm phạm an ninh quốc gia, đấu tranh với các thế lực thù địch, cơ hội chính trị, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Nhấn mạnh quyền lực trong hoạt động tư pháp là rất lớn, tác động trực tiếp đến quyền cơ bản của công dân, đến số phận và sinh mệnh của mỗi con người, đến danh dự mỗi cơ quan, tổ chức, Chủ tịch nước đề nghị ngành kiểm sát nắm vững và thực hiện đúng chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp; không ngừng nâng cao năng lực, hiệu quả công tác này, nhất là phát huy vai trò cơ quan điều tra của viện kiểm sát, bảo đảm cơ quan này thực sự là một trong những thiết chế quan trọng kiểm soát quyền lực trong hoạt động tư pháp, vừa răn đe, vừa cảnh báo, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực, góp phần làm trong sạch đội ngũ cán bộ tư pháp. 

Ngành kịp thời phát hiện, kháng nghị xử lý nghiêm vi phạm trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án; thực hiện tốt cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước, ngăn chặn lạm quyền, bảo đảm thượng tôn pháp luật.

Chủ tịch nước nhấn mạnh thực hiện tốt kiểm sát hoạt động tư pháp cũng chính là góp phần kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, trong hoạt động tư pháp nói chung và quyền quyết định việc buộc tội của viện kiểm sát nói riêng.

Đáng chú ý, Chủ tịch nước yêu cầu qua các vụ án, vụ việc, ngành kiểm sát cần nghiên cứu, đánh giá, phát hiện, chỉ ra những kẽ hở của cơ chế, chính sách, pháp luật và công tác quản lý, kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước xây dựng cơ chế, hoàn thiện thể chế; kiến nghị các cơ quan, tổ chức liên quan áp dụng các biện pháp phòng ngừa, khắc phục vi phạm “chỉ rõ ra văn bản luật nào, văn bản dưới luật nào có kẽ hở cần phải điều chỉnh, cần sửa”. 

Chủ tịch nước nhấn mạnh: “Chúng ta bao giờ cũng nói đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; đấu tranh phòng, chống tội phạm. Yếu tố phòng vẫn là quan trọng nhất, nhưng phòng thì phải bằng pháp luật”.

Chủ tịch nước lưu ý, để hoàn thành nhiệm vụ được giao, ngành kiểm sát phải đặc biệt quan tâm nhiệm vụ đào tạo, giáo dục, xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm sát có đạo đức cách mạng, bản lĩnh, kinh nghiệm, tính chiến đấu cao, trọng danh dự, tâm huyết, chuyên nghiệp, giỏi chuyên môn. 

Công việc của cán bộ kiểm sát hằng ngày, hằng giờ đối mặt, đấu tranh với những sai phạm, tiêu cực trong xã hội, với những cám dỗ đời thường. Vì thế, mỗi cán bộ của ngành phải thấm nhuần và thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ “công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”.

Cùng với đó là tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong ngành thực sự trong sạch, vững mạnh. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân, giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy vai trò lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức Đảng và đoàn thể trong cơ quan viện kiểm sát. 

Mở rộng, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, nhất là tội phạm có yếu tố nước ngoài, tội phạm xuyên quốc gia; làm tốt vai trò cơ quan trung ương về tương trợ tư pháp hình sự.

Nhân dịp này, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã chứng kiến lễ ký kết nghị quyết liên tịch giữa Ban cán sự Đảng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao với Ban cán sự Đảng Tòa án nhân dân tối cao.

• Trang 12 báo Tuổi Trẻ ngày 12/5/2023

Ngôi trường Hàn Quốc của học trò Raglai

Ở thôn Suối Lau 2, xã Suối Cát, huyện Cam Lâm (Khánh Hòa) có ngôi trường khang trang với tên gọi đặc biệt: Trường tiểu học Khánh Hòa – Jeju.

Cô Võ Thị Thanh Hương – hiệu trưởng – cho hay trường được Hiệp hội Kỷ niệm Kim Man Duck (Hàn Quốc) tài trợ xây dựng với kinh phí hơn 9,3 tỉ đồng. Ngày 29-2-2012, trường cắt băng khánh thành. Hiện trường có 24 cán bộ, giáo viên và 276 học sinh người dân tộc Raglai.

Trao đổi kinh nghiệm dạy học

“Trường được tách ra từ Trường tiểu học Suối Cát. Từ khi thành lập, việc đi học của các em thuận tiện hơn. Giai đoạn đầu các thầy cô phải đến từng nhà vận động các em đi học. Bây giờ người dân đã cho con theo học đầy đủ” – cô Hương kể.

Trường tiểu học Khánh Hòa – Jeju và Trường tiểu học Halla (Jeju, Hàn Quốc) đã ký bản ghi nhớ kết nghĩa giao lưu, học hỏi kinh nghiệm trong quản lý, dạy và học. Hằng năm, cán bộ, giáo viên và học sinh hai trường qua lại tham quan, trao đổi kinh nghiệm về phương pháp dạy học cũng như tìm hiểu về văn hóa, giáo dục của hai đất nước.

“Khoảng cuối tháng 5 đầu tháng 6, trường sẽ có năm giáo viên hoặc cán bộ của phòng giáo dục và mười học sinh ngoan, có sức khỏe tốt được chọn sang Hàn Quốc. Các em sẽ được trải nghiệm văn hóa, tham quan các điểm du lịch trên đảo Jeju và kết bạn với những học sinh Hàn. Chi phí đi lại, ăn ở hoàn toàn do nước bạn tài trợ. Chuyến đi thông thường kéo dài khoảng 4-5 ngày” – cô Hương kể.

Theo cô Hương, sau chuyến đi, mỗi em phải viết nhật ký cảm nhận của mình. Từ đó, các em so sánh với cuộc sống hiện tại của mình để thay đổi những thói quen, phong tục tập quán lạc hậu theo hướng tích cực hơn.

Những chuyến đi Hàn Quốc đáng nhớ

Hằng năm, học sinh Hàn Quốc cũng đến giao lưu với học sinh Trường tiểu học Khánh Hòa – Jeju. Năm 2019, đoàn khách tỉnh Jeju gồm 17 người đã đến thăm, giao lưu và tặng quà cho các em học sinh của trường. Gần đây nhất, năm 2022, Hiệp hội Bác sĩ Hàn Quốc đã đến khám sức khỏe cho học sinh và tặng quà cho trường.

“Từng đi cùng đoàn sang Hàn Quốc, tôi cảm thấy chuyến đi không đơn thuần là giao lưu học hỏi, đó là chuyến đi thắt chặt tình hữu nghị hai nước qua cầu nối giáo dục. Bản thân tôi cũng học ở họ sự cởi mở, tận tình. Sau mỗi chuyến đi, học sinh năng động hơn và có suy nghĩ tích cực. Nhiều phụ huynh thấy con em được sang nước bạn, học được điều hay cũng rất thích và mong muốn con mình được chọn sang nước bạn để giao lưu” – cô Hương nói.

Từng được chọn đi Hàn Quốc giao lưu vào năm 2017, em Mang Thành Danh (hiện đang là học sinh lớp 11 Trường THPT Đoàn Thị Điểm) nhớ lại:

“Lúc đó em đang học lớp 5. Đi cùng em có chín bạn và ở lại Hàn Quốc khoảng gần một tuần. Lúc mới đến, mọi thứ với em đều xa lạ. Em được các cô chú và những người bạn tại đây đưa đi mua sắm, tham quan bảo tàng, đài truyền hình… Thú vị nhất là em được ghép cặp với một bạn nam Hàn Quốc và được bố mẹ bạn đưa về nhà tham quan”.

Ấn tượng với trang phục thổ cẩm

Cô giáo Nguyễn Thị Kim Oanh tâm sự cả đoàn ấn tượng với hệ thống giáo dục được đầu tư rất hiện đại tại Hàn Quốc. Trước khi đi, mười em học sinh được trường tập các tiết mục văn nghệ để biểu diễn cho phần giao lưu văn hóa. Ngay khi thấy những em nhỏ trong trang phục thổ cẩm của người Raglai, các cô chú tại Hàn Quốc rất thích, ồ lên và chụp hình với các em.

“Tôi tin việc lần đầu đi máy bay sang một đất nước xa lạ, được đón tiếp như đang ở nhà chính là trải nghiệm thú vị của các em. Tôi mong sẽ có nhiều chuyến đi để các em có thể học những điều hay từ nước bạn” – cô Oanh nói.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 11/5/2023

Đẩy nhanh điều tra, truy tố xét xử các đại án

Từ đầu năm đến nay, có 2 thiếu tướng đã nghỉ hưu trong lực lượng vũ trang bị khởi tố, cùng nhiều cán bộ khác trong các cơ quan có chức năng phòng, chống tham nhũng.

Ngày 10-5, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chủ trì cuộc họp thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Kỷ luật nhiều cán bộ

Theo đó, từ sau phiên họp 23 (tháng 1-2023) đến nay, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, có nhiều chuyển biến mới, tích cực, đồng bộ, hiệu quả hơn ở cả trung ương và địa phương.

Trong đó, các cơ quan tiến hành tố tụng cả nước đã khởi tố, điều tra 1.099 vụ/2.411 bị can về các tội tham nhũng, chức vụ, kinh tế, khởi tố mới 242 vụ án/864 bị can về tội tham nhũng (tăng gần 2 lần so với cùng kỳ năm 2022).

Đối với các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo đã khởi tố mới 4 vụ án/24 bị can, khởi tố thêm 78 bị can trong 11 vụ án, kết thúc điều tra 3 vụ án/88 bị can, ban hành cáo trạng truy tố 8 vụ án/153 bị can, xét xử sơ thẩm 6 vụ án/51 bị cáo.

Nhất là, đã chủ động phát hiện, quyết liệt đấu tranh, mở rộng điều tra, khởi tố mới nhiều bị can trong nhiều vụ án tham nhũng, tiêu cực lớn, phức tạp, có tính hệ thống, có tổ chức, liên quan đến nhiều bộ, ngành, địa phương, cả trong khu vực nhà nước và ngoài nhà nước, gây bức xúc trong nhân dân.

Như các vụ án xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam và các trung tâm đăng kiểm một số địa phương; vụ án xảy ra tại Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao và một số đơn vị liên quan; vụ án xảy ra tại Công ty Việt Á và các đơn vị, địa phương liên quan.

Các vụ án liên quan đến Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát; các vụ án, vụ việc liên quan Công ty AIC và các đơn vị liên quan.

Thời gian qua, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật hơn 100 tổ chức Đảng, hơn 3.600 đảng viên.

Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã xử lý kỷ luật 12 tổ chức Đảng, 26 cán bộ cấp giám đốc sở và tương đương trở lên.

Trong đó có 1 nguyên ủy viên Trung ương Đảng, 3 chủ tịch, nguyên chủ tịch UBND cấp tỉnh, 2 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang.

Các cơ quan chức năng qua kiểm tra, thanh tra, kiểm toán đã chuyển 137 vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật; kiến nghị xem xét, xử lý hành chính 232 tập thể và 1.146 cá nhân.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 9/5/2023

Chủ tịch UBND TP.HCM: giải quyết ngay bức xúc của nhân dân

Sau khi nghe ý kiến cử tri, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi chỉ đạo giải quyết ngay bức xúc của nhân dân về các vấn đề đất đai, dân sinh.

Chiều 8-5, tổ đại biểu Quốc hội TP.HCM gồm Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi, Phó chánh án Tòa án nhân dân tối cao Dương Văn Thăng và Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM Hà Phước Thắng đã tiếp xúc cử tri huyện Cần Giờ.

Trong số 16 ý kiến được cử tri nêu tại buổi tiếp xúc trước kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, nhiều ý kiến nêu kiến nghị quanh các vấn đề về đất đai như việc xin chuyển đổi mục đích sử dụng đất, việc tách thửa, xây dựng nhà tạm, hay các vấn đề liên quan đến đất rừng, bất cập trong cơ sở hạ tầng, việc xây dựng kè đá chống sạt lở, xây dựng chợ…

Ngoài ra, theo các cử tri, hiện nay nhu cầu giao thông đi lại giữa huyện Cần Giờ với các địa phương khác là rất lớn, trong khi hệ thống giao thông cầu, phà hiện chưa đáp ứng được. 

Do đó, cử tri đề nghị thành phố quan tâm đến việc nâng cấp hệ thống giao thông kết nối.

Cử tri Nguyễn Văn Một cho biết khi tuyến đường liên xã An Thới Đông được khởi công, người dân xã rất đồng tình và ủng hộ, nhiều hộ gia đình sẵn sàng cắt đất, dời nhà để làm đường.

Nhưng sau khi xây dựng, những hộ gia đình này muốn tách thửa đất làm giấy tờ sang tên để ổn định cuộc sống hoặc chia cho con cái thì gặp khó vì vướng thủ tục. 

“Mong tổ đại biểu, lãnh đạo huyện hướng dẫn giúp bà con về vấn đề này” – ông Một nêu mong muốn.

Cử tri Phạm Thị Thanh Tuyến (xã An Thới Đông) thì kiến nghị cần nâng cấp phà An Thới Đông nối xã An Thới Đông (Cần Giờ) với xã Hiệp Phước (huyện Nhà Bè). 

Theo cử tri, phà qua lại hằng ngày, công nhân buổi sáng đi rất đông, trong khi đoạn đường nhỏ nên cần phải mở rộng để xe tới lui thuận tiện. 

Nếu phà nâng cấp lớn, tải trọng nhiều hơn sẽ an toàn hơn cho người dân đi qua sông.

Trực tiếp lắng nghe và phản hồi những ý kiến của cử tri, Phó chủ tịch UBND huyện Cần Giờ Trương Tiến Triển cho rằng các ý kiến của cử tri là những vấn đề thời sự mà lãnh đạo huyện cũng rất trăn trở tìm cách giải quyết.

Ông Triển đã giải đáp phần nào những bức xúc của người dân về vấn đề sử dụng đất liên quan rừng phòng hộ cũng như việc chuyển mục đích sử dụng đất.

Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi nhìn nhận những ý kiến của cử tri là những vụ việc tồn đọng gây bức xúc mà TP cần phải xem xét giải quyết kịp thời. Điều này cũng cho thấy cơ chế thông tin giữa chính quyền và người dân chưa kịp thời và cần tăng cường hơn nữa.

Ông Mãi đề nghị ngay sau cuộc tiếp xúc cử tri, lãnh đạo Sở Tài nguyên – Môi trường và Đoàn đại biểu Quốc hội ngồi lại, ghi nhận kỹ các vấn đề của cử tri. Đồng thời, hứa với người dân đến cuối tháng 6, sẽ làm việc ráo riết với huyện Cần Giờ để hệ thống tất cả vấn đề vướng mắc.

Trong đó, những vấn đề đã có quy định, huyện Cần Giờ cần tập trung giải quyết ngay. Riêng những vấn đề không thuộc thẩm quyền xin ý kiến TP hoặc kiến nghị lên cấp trên và thông báo, phản hồi đến người dân.

• Trang 15 báo Tuổi Trẻ ngày 9/5/2023

Chinh phục đỉnh cao cùng dàn nhạc giao hưởng

Đưa một dàn nhạc trẻ vươn ra thế giới và đưa nghệ thuật đẳng cấp quốc tế về với khán giả Việt Nam, là một hành trình đầy thử thách mà nghệ sĩ Nguyễn Bảo Anh đã hiện thực hóa trong sáu năm qua.

Vở opera kinh điển Cavalleria Rusticana đã có hai đêm công diễn thành công rực rỡ nửa cuối tháng 4 vừa qua tại Nhà hát lớn Hà Nội, ghi dấu ấn đặc biệt cho dàn nhạc Saigon Philharmonic Orchestra (SPO).

Cavalleria Rusticana cũng là sự kiện lớn và tham vọng nhất của nghệ sĩ Nguyễn Bảo Anh từ khi về nước đồng hành cùng SPO (Dàn nhạc Giao hưởng Sài Gòn) từ năm 2017.

Tháng 7 tới, SPO sẽ tiếp tục tổ chức chuỗi concert quy mô “Liên hoan âm nhạc cổ điển quốc tế lần thứ 2” với sự quy tụ của 40 nhạc công quốc tế.

Đưa tinh hoa thế giới về Việt Nam

* Sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, tốt nghiệp cao học ở Anh, sống và làm việc tại Hong Kong, cơ duyên nào lại đưa nghệ sĩ Bảo Anh gắn bó với SPO?

– Mọi thứ đến khá tình cờ. Mình vốn rất yêu Sài Gòn, nên cuối 2016 khi được mời về hỗ trợ Nhạc viện TP.HCM, mình nhận lời ngay.

Đến 2017, mình diễn cùng SPO và nhận ra đồng nghiệp ở đây rất khao khát được chơi nhạc chuyên nghiệp, được diễn cùng các khách mời quốc tế.

Thật tiếc khi thấy có nhạc công bỏ ra 16 năm miệt mài học nhạc nhưng chỉ chơi ở các khách sạn hay cho đám tiệc, một số bỏ nghề vì không thấy được tương lai…

Vậy là mình góp sức phát triển SPO với tham vọng đưa tinh hoa của thế giới về Việt Nam và đưa tài năng Việt Nam ra thế giới.

Mục tiêu lớn hơn là góp phần đào tạo và phát triển các tài năng trẻ, tổ chức nhiều concert hơn để các bạn tự tin theo nghề và cống hiến hết mình cho nghệ thuật.

* Từ tình cờ ban đầu đến sáu năm gắn bó, anh và dàn nhạc đã nỗ lực hiện thực hóa mục tiêu ra sao?

– Ban đầu mình tự bỏ thời gian, công sức sắp xếp, tổ chức các chương trình, thuyết phục đồng nghiệp nước ngoài sang hỗ trợ theo tinh thần tự nguyện để nâng chất, kết nối các đơn vị trong nước và mời thêm tình nguyện viên…

Qua từng đêm diễn, chất lượng và ý thức nhạc công đều nâng cao, tạo phản hồi tốt. Từ đó, mình dần xây bộ máy vận hành chuyên nghiệp.

Năm 2019, mỗi tháng SPO đều có chương trình mới với các nghệ sĩ đầu bè và solo từ nhiều nước trên thế giới. Mình cũng kết nối đưa dàn nhạc lưu diễn hai tuần tại bảy thành phố ở Đức và được đón nhận nhiệt tình.

Đang đà tiến nhanh thì đại dịch ập đến. Hết dịch, SPO trở lại với concert Beethoven tháng 7-2022 cùng nghệ sĩ piano Bích Trà tại TP.HCM. Kế tiếp, mình đưa SPO ra Hà Nội để khẳng định mô hình dàn nhạc này có thể khả thi ở bất kỳ đâu.

Tháng 10-2022, mình tổ chức festival âm nhạc quốc tế lần thứ nhất với nhiều nghệ sĩ từ Hungary, Thái Lan, Hong Kong… Tháng 2-2023 là hai đêm Valentine Concert pha trộn giữa nhạc nhẹ với jazz cổ điển cùng các nghệ sĩ từ Ý. Các đêm diễn đều gây bất ngờ và kín khách.

* Và thành công của vở opera Cavalleria Rusticana vào tháng 4 vừa qua chắc chắn tiếp thêm sức mạnh cho SPO?

– SPO dồn sức cho vở opera Cavalleria Rusticana theo đúng phong cách truyền thống của sân khấu nhạc kịch Ý, thể loại chưa ai làm ở Việt Nam.

Vở diễn có nghệ sĩ hát chính từ Ý, các nghệ sĩ opera từ Hong Kong, Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam, dàn dựng công phu với tổng nhân sự hơn 100 người…

Đêm diễn kín vé, khán giả cổ vũ nhiệt tình khiến chúng tôi rất tiếc nuối khi phải hạ màn tạm biệt.

Đó là dấu mốc “đỉnh cao” minh chứng cho chiến lược phát triển từng bước rõ ràng của SPO. Dàn nhạc đã thử sức và chinh phục mọi quy mô: hòa tấu thính phòng, dàn nhạc giao hưởng từ nhỏ đến lớn, festival, lưu diễn nước ngoài, sản xuất opera tại Việt Nam…

Sau cột mốc này, hy vọng SPO sẽ càng được tin cậy để tổ chức nhiều chương trình chất lượng hơn nữa.

Âm nhạc là cho tất cả mọi người

* Vậy theo anh, đâu là cách tiếp cận âm nhạc cổ điển hiệu quả đến công chúng, nhất là giới trẻ?

– Mình nghĩ cần phân bổ nhiều quy mô và chương trình biểu diễn. SPO đang có ba cấp độ: master – đẳng cấp để nghệ sĩ khẳng định nghề nghiệp và trình độ; discovery – tìm kiếm các bạn có tiềm năng bồi dưỡng cho tương lai; và mix – pha trộn các thể loại để tạo không khí mới cho đại chúng.

Những concert mix jazz với pop, concert nhạc phim, cổ điển kết hợp âm nhạc dân tộc Việt Nam… đều rất truyền cảm hứng.

Mình tin âm nhạc là cho tất cả mọi người, phải phục vụ và chạm được công chúng mới làm hết chức năng.

* Dành nhiều tâm huyết cho các tài năng trẻ, vậy anh có chia sẻ gì cùng các bạn?

– Hãy học, học nữa, học mãi (cười). Phải có định hướng, biết mình ở đâu và phải trung thực với chính mình.

Việc lãng quên luyện tập để chạy show kiếm tiền rất dễ “giết chết” các bạn. Hãy luôn giữ ý thức nghề nghiệp và định hướng chuyên môn khi theo đuổi bộ môn này.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 8/5/2023

UBND tỉnh ủy quyền cho UBND huyện quyết định giá đất cụ thể

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 73/NQ-CP ngày 6/5/2023 về việc uỷ quyền quyết định giá đất cụ thể.

Nghị quyết nêu rõ, Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Kết luận số 14-KL/TW ngày 22 tháng 9 năm 2021 của Bộ Chính trị và tình hình thực tế của địa phương thực hiện uỷ quyền cho Uỷ ban Nhân dân cấp huyện quyết định giá đất cụ thể để tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất; thu tiền sử dụng đất khi giao đất tái định cư; tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi nhà nước giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân. Uỷ ban Nhân dân cấp huyện xác định giá đất đối với diện tích vượt hạn mức khi nhà nước công nhận quyền sử dụng đất ở cho hộ gia đình, cá nhân; xác định giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân.

Uỷ ban Nhân dân cấp huyện quyết định thành lập Hội đồng thẩm định giá đất, thành viên Hội đồng bao gồm: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện làm chủ tịch hội đồng và lãnh đạo cơ quan tài chính cấp huyện làm thường trực hội đồng; lãnh đạo cơ quan tài nguyên và môi trường, các cơ quan chuyên môn cấp huyện có liên quan và lãnh đạo Ủy ban Nhân dân cấp xã nơi có đất; tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất hoặc chuyên gia về giá đất và các thành viên khác do Ủy ban Nhân dân cấp huyện quyết định. Phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện giúp Ủy ban Nhân dân cấp huyện trong việc tổ chức xác định giá đất.

Nghị quyết cũng yêu cầu Uỷ ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải bảo đảm điều kiện về tài chính, nguồn nhân lực và điều kiện cần thiết khác để Uỷ ban Nhân dân cấp huyện thực hiện việc quyết định giá đất cụ thể được uỷ quyền theo quy định trên; hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đã uỷ quyền và chịu trách nhiệm về kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn mà mình uỷ quyền; tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí và lợi dụng chính sách để trục lợi cá nhân.

Nghị quyết này có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành (6/5/2023) và thực hiện đến khi Luật Đất đai (sửa đổi) được Quốc hội thông qua thay thế Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực thi hành.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 8/5/2023

Cán bộ có tín nhiệm thấp sẽ bị miễn nhiệm

Tuổi Trẻ đã có trao đổi với bà NGUYỄN THỊ THANH – phó trưởng Ban Tổ chức Trung ương, trưởng Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội – xung quanh việc sửa đổi nghị quyết của Quốc hội về lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.

Bà Nguyễn Thị Thanh cho hay việc lấy phiếu, bỏ phiếu tín nhiệm với những người được Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn quy định tại nghị quyết 85 Quốc hội khóa XIII trên cơ sở cụ thể hóa quy định 262 của Bộ Chính trị về lấy phiếu tín nhiệm với các chức danh trong hệ thống chính trị.

Năm 2022, Bộ Chính trị đã tổng kết quy định 262 và sau đó ban hành quy định 96. Nhằm cụ thể hóa quy định 96, Ban Công tác đại biểu đang tham mưu cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội sửa đổi, thay thế nghị quyết 85.

Bà Thanh khẳng định việc lấy phiếu có giá trị thực tiễn rất lớn, giúp những người được Quốc hội, HĐND bầu, phê chuẩn có điều kiện đánh giá, nhìn lại quá trình công tác. Trên cơ sở kết quả phiếu giúp cán bộ “tự soi, tự sửa”. Kết quả lấy phiếu là kênh để các cấp có thẩm quyền nhìn nhận, đánh giá cán bộ trong đề bạt, bổ nhiệm, quy hoạch ở các bước sau. 

Những người có tín nhiệm thấp phải kịp thời xem xét đưa ra khỏi quy hoạch, thực hiện quy trình, thủ tục cho từ chức, miễn nhiệm hoặc bố trí công tác khác thấp hơn mà không chờ hết nhiệm kỳ.

Cán bộ tín nhiệm thấp có thể xin từ chức hoặc bị miễn nhiệm

* Những điểm mới trong nghị quyết sửa đổi này là gì, thưa bà?

– Dự thảo nghị quyết thay thế nghị quyết 85 của Quốc hội về lấy phiếu tín nhiệm được sửa đổi 13/18 điều. Tuy nhiên nội dung chủ yếu sửa phần hệ quả xử lý đối với kết quả lấy phiếu. Trong đó, rõ nhất là người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đánh giá tín nhiệm thấp có thể xin từ chức. Nếu không xin từ chức thì Quốc hội, HĐND sẽ tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm tại kỳ họp gần nhất.

Với người được lấy phiếu tín nhiệm có từ 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trở lên đánh giá tín nhiệm thấp thì cơ quan có thẩm quyền trình Quốc hội, HĐND miễn nhiệm tại kỳ họp gần nhất. Việc này vừa nhân văn nhưng rất nghiêm khắc, thể hiện thái độ rõ ràng, nghiêm túc trong lấy phiếu, bỏ phiếu tín nhiệm.

Hiện nay đang thực hiện nghị quyết của Quốc hội về ba mô hình chính quyền đô thị tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM. Do đó, Ban Công tác đại biểu đang tham mưu cho Thường vụ Quốc hội báo cáo với Quốc hội để việc lấy phiếu đúng quy định, không bỏ sót đối tượng và phù hợp với tình hình thực tế ở từng địa phương.

* Vì sao chúng ta không để hai mức khi lấy phiếu tín nhiệm là tín nhiệm – không tín nhiệm mà vẫn để ba mức và chia thành hai giai đoạn, thưa bà?

– Ở đây có hai giai đoạn là lấy phiếu và bỏ phiếu tín nhiệm. Việc lấy phiếu tín nhiệm để đánh giá mức độ tín nhiệm và gồm ba mức độ là tín nhiệm cao, tín nhiệm, tín nhiệm thấp. Còn với bỏ phiếu tín nhiệm chỉ có hai mức là tín nhiệm và không tín nhiệm. Việc chỉ có hai mức để thể hiện rõ thái độ hay sự bất tín nhiệm với cán bộ.

Không làm một mà thực hiện hai giai đoạn nhằm thể hiện rõ tính công minh, khách quan, nhân văn, thận trọng trong đánh giá cán bộ thông qua lấy phiếu tín nhiệm. Bởi Quốc hội và HĐND có rất đông đại biểu, trong đó gần 500 đại biểu Quốc hội, còn HĐND cấp tỉnh thường là 50 đại biểu, TP lớn 75-95 đại biểu. 

Số lượng lớn nhưng không phải tất cả đại biểu đều có điều kiện theo dõi sát được hết các hoạt động của người được lấy phiếu nên tính sát thực có thể chưa cao. Vì vậy, từ kết quả của lấy phiếu, nếu rơi vào trường hợp có quá nửa hoặc đến 2/3 tổng số đại biểu bỏ phiếu tín nhiệm thấp sẽ bỏ phiếu bất tín nhiệm.

Thêm vào đó, thực tế có những cán bộ du di giữa tín nhiệm cao và tín nhiệm nhưng chưa đến mức tín nhiệm thấp. Nếu chỉ có tín nhiệm cao và tín nhiệm thấp, vô hình trung làm mất đi sự đánh giá đối với người cán bộ chưa ở mức cao lắm nhưng chưa phải thấp. Khi đó, người bỏ phiếu sẽ không biết phải lựa chọn loại hình nào. Do vậy có thêm mức tín nhiệm.

* Như vậy người bỏ phiếu cần phải được cung cấp thông tin đầy đủ để có thể bỏ phiếu một cách công tâm, khách quan?

– Đúng như vậy, với yêu cầu của quy định 96 cao hơn quy định 262 nên ban đang tham mưu sửa đổi nghị quyết mới để làm sao có hướng dẫn rất chi tiết. Trong đó, các biểu mẫu về báo cáo giải trình, hoạt động, kê khai tài sản, mẫu câu hỏi của đại biểu với người lấy phiếu khi cần… đang được nghiên cứu, xây dựng rất cụ thể. Tất cả phải đảm bảo người được lấy phiếu sẽ cung cấp đầy đủ thông tin, giúp đại biểu có cái nhìn sâu sát, tổng quan, toàn diện, bỏ phiếu trách nhiệm.

Cần nói thêm không phải chỉ với một vài động tác về hồ sơ, báo cáo giải trình, mà muốn cung cấp đầy đủ thông tin hơn cần cả quá trình hoạt động của Quốc hội để tạo điều kiện cho đại biểu nhìn nhận, đánh giá về người được lấy phiếu.

Danh dự của cán bộ qua các lá phiếu

* Một số ý kiến lo ngại với những cán bộ “dám nghĩ, dám làm, dám va chạm” sẽ dễ bị “mất phiếu” khi lấy phiếu tín nhiệm?

– Qua ba nhiệm kỳ Quốc hội, tôi thấy nếu đánh giá cán bộ trong thời gian ngắn, chẳng hạn chỉ một năm có thể xảy ra sơ suất trong việc người làm quyết liệt, dám nghĩ, dám làm nhận phiếu tín nhiệm không cao. 

Lý do là người bỏ phiếu không có đủ thời gian để đánh giá một cách công tâm, khách quan, sâu sát với người được lấy phiếu. Còn khi là một quá trình dài, từ đầu nhiệm kỳ đến nay khoảng 2,5 năm và có những cán bộ tái cử từ nhiệm kỳ trước sang thì phần lớn đại biểu sẽ biết hết được người được lấy phiếu thuộc típ, gu cán bộ nào. Đồng thời, cũng nhìn thấy rõ hiệu quả công việc, kết quả mà cán bộ, ngành đó mang lại.

Với thời gian như vậy thì cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám va chạm không nên lo lắng sẽ bị mọi người hiểu nhầm. Thực tế, trong ba khóa Quốc hội tôi tham gia thấy rất rõ, kết quả chỉ chênh nhau vài chục phiếu từ tín nhiệm cao với tín nhiệm chứ không thể có một người làm việc rất tích cực, năng động, sáng tạo lại có phiếu tín nhiệm thấp nhiều hơn người khác. Thêm đó, đại biểu Quốc hội chắc chắn đủ minh mẫn, tỉnh táo, sáng suốt để bỏ phiếu đánh giá đúng cán bộ do mình bầu, phê chuẩn.

* Một số ý kiến cũng lo ngại có cán bộ ở giai đoạn lấy phiếu tín nhiệm cũng là nhiệm kỳ cuối cùng trong cuộc đời công tác của họ nên ý nghĩa của việc lấy phiếu không cao, thậm chí không có giá trị?

– Đúng là có những cán bộ ở giai đoạn lấy phiếu tín nhiệm cũng là nhiệm kỳ cuối của cuộc đời công tác. Từ đó, dẫn đến có người lo ngại tình trạng “chợ chiều cuối khóa” hay việc lấy phiếu tín nhiệm không mang ý nghĩa, giá trị với những người này.

Tuy nhiên tôi cho rằng chúng ta không nên lo ngại điều đó mà trái lại kết quả của lấy phiếu có ý nghĩa rất lớn với họ. Bởi thực tế, dân gian đã có câu “con chim có lông, con người có tiếng” và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nhiều lần nhấn mạnh danh dự, liêm sỉ là điều thiêng liêng, quý trọng nhất của mỗi con người. 

Vì vậy, kết quả lấy phiếu không chỉ có giá trị để cấp có thẩm quyền nhìn nhận, đánh giá cán bộ mà còn mang ý nghĩa rất lớn về vấn đề danh dự. Đây sẽ là sự tự hào của cơ quan, gia đình, các cá nhân với họ, nhất là khi họ sắp kết thúc cuộc đời công tác.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 7/5/2023

Thủ tướng tháo gỡ nhiều vướng mắc về hạ tầng của Hà Nội

Nhiều kiến nghị của thành phố Hà Nội, đặc biệt liên quan đến triển khai xây dựng đường vành đai 4 – vùng thủ đô, đã được Thủ tướng trực tiếp giải đáp.

Cuộc làm việc của Thường trực Chính phủ với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì diễn ra sáng 6-5 tại trụ sở Thành ủy Hà Nội. 

Báo cáo tại hội nghị, Chủ tịch UBND thành phố Trần Sỹ Thanh nêu các nhóm kiến nghị, đề xuất. Đây là những nội dung có ý nghĩa quan trọng giúp Hà Nội hoàn thành những mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, tiếp tục tạo động lực mới. 

Đề xuất nhiều cơ chế triển khai đường vành đai 4 – vùng thủ đô 

Các nhóm đề nghị bao gồm các kiến nghị về đường vành đai 4 – vùng thủ đô; đường sắt đô thị; các vấn đề về nhà ở; đất đai và việc phân cấp, ủy quyền. 

Trong đó, về dự án đường vành đai 4, Hà Nội kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành cho phép tỉnh Hưng Yên phê duyệt các dự án thành phần trong trường hợp tổng mức đầu tư cao hơn sơ bộ tổng mức đầu tư. 

Để giải quyết triệt để các khó khăn, vướng mắc đối với việc triển khai các tiểu dự án trong dự án PPP, Hà Nội kiến nghị Chính phủ chấp thuận chủ trương giao cho thành phố là cơ quan chủ quản, quyết định đầu tư tiểu dự án đầu tư công trong dự án PPP. 

Về việc áp dụng cơ chế đặc thù của dự án đường vành đai 4, thành phố đề nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn về việc cho phép nhà đầu tư thực hiện dự án theo hình thức PPP và BOT (dự án thành phần 3); được áp dụng cơ chế đặc thù về khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường. 

Với các kiến nghị trên, Thủ tướng và các phó thủ tướng đã trực tiếp trả lời tại cuộc họp, đặc biệt liên quan đến các đề xuất về việc đầu tư đường vành đai 4 – vùng thủ đô, dự án đường sắt đô thị, nhà ở, vấn đề liên quan đất đai…

Cơ bản đồng tình với các kiến nghị, Thủ tướng nhấn mạnh 3 nguyên tắc, trong đó, các bộ trưởng trực tiếp giải quyết các vấn đề thuộc thẩm quyền. Những việc thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng thì các bộ trưởng phối hợp với Hà Nội đề xuất. 

Việc xử lý vấn đề cần bảo đảm khả thi, hiệu quả, đúng hạn, kịp thời. Thủ tướng giao Hà Nội rà soát, thống kê các công việc đang vướng mắc, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15-5.

Trong đó, với các dự án đường sắt đô thị, Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư xử lý các vướng mắc liên quan tới dự án, Bộ Tài chính xử lý các vướng mắc về vốn, Bộ Giao thông vận tải xử lý các vướng mắc liên quan tới hướng tuyến; hoàn thành trong quý 2-2023.

Các bộ ngành và địa phương phối hợp tháo gỡ vướng mắc trong thẩm quyền

Về hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động của quỹ phát triển đất, Bộ Tài chính khẩn trương xây dựng nghị định về tổ chức và hoạt động quỹ phát triển đất, trình Chính phủ trong quý 3-2023. 

Về việc ứng vốn từ quỹ phát triển đất để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, Bộ Tài chính nghiên cứu xử lý kiến nghị của Hà Nội, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 6-2023.

Về đề nghị Hà Nội được quyết định chuyển mục đích sử dụng đất từ 10ha đất trồng lúa trở lên sang các loại đất phi nông nghiệp phù hợp với quy hoạch, đây là nội dung được nhiều địa phương kiến nghị, Thủ tướng giao các bộ, ngành khẩn trương báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét ban hành nghị quyết phù hợp.

Cũng tại cuộc họp, Thủ tướng bày tỏ mong muốn Hà Nội phát huy hơn nữa tinh thần tự lực, tự cường, đổi mới sáng tạo. Mục tiêu xây dựng, phát triển thủ đô toàn diện, nhanh, bền vững, văn hiến, là hình mẫu cho sự phát triển kinh tế – xã hội cả nước.

Ông lưu ý, thành phố cần nâng cao khả năng dự báo, phản ứng chính sách linh hoạt, kịp thời; khẩn trương hoàn thành các quy hoạch liên quan. Tập trung tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp; có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người dân như miễn, giảm, thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất, giảm lãi suất… 

Để thúc đẩy đầu tư, cần đẩy mạnh hợp tác công – tư, phát triển kinh tế – xã hội đi đôi với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống nghìn năm văn hiến và bảo vệ môi trường.

• Trang 13 báo Tuổi Trẻ ngày 6/5/2023

Những nhà vật lý hạt nhân hàng đầu đến Việt Nam

Hàng trăm nhà khoa học làm việc và nghiên cứu trong lĩnh vực vật lý hạt nhân đến Việt Nam dự hội thảo quốc tế diễn ra tại Phú Quốc.

Hàng trăm nhà khoa học đang làm việc và nghiên cứu trong lĩnh vực vật lý hạt nhân cùng tham gia Hội thảo quốc tế về vật lý hạt nhân không bền (The International Symposium on Physics of Unstable Nuclei – ISPUN), đang diễn ra tại Phú Quốc từ ngày 4 đến 8-5. 

Sự kiện do Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân tổ chức, là nơi gặp gỡ và trao đổi những kết quả nghiên cứu và ứng dụng mới trong lĩnh vực khoa học và công nghệ hạt nhân giữa các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành đến từ các trường, viện ở những nước đi đầu trong ngành vật lý hạt nhân.

Năm 2023 là lần thứ sáu hội thảo được tổ chức tại Việt Nam. Tại đây, các nhà khoa học từ Mỹ, Pháp, Nhật, Ba Lan, Hàn Quốc… trình bày những phát hiện mới nhất về các lĩnh vực cấu trúc hạt nhân, phản ứng hạt nhân. 

Các thiết bị thực nghiệm đang vận hành hoặc sắp đưa vào hoạt động cho nghiên cứu vật lý hạt nhân không bền cũng được giới thiệu trong suốt sự kiện.

Ông Lê Xuân Định, thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, chia sẻ những kết quả nghiên cứu vật lý hạt nhân đã được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khoa học và công nghệ như khoa học sức khỏe, khoa học vật liệu, khoa học môi trường, công nghệ vật liệu mới. 

Ông cho rằng nhiều dự án hợp tác nghiên cứu và đào tạo giữa các nhà vật lý hạt nhân Việt Nam và nước ngoài đã và đang gặt hái được nhiều kết quả thông qua nhiều sự kiện kết nối, trong đó có ISPUN.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 4/5/2023

Chúng ta từng gọi đó là “thí điểm”

Trước đây chúng ta hay gọi việc đề xuất thực hiện những việc vượt thẩm quyền, hay những việc chưa có trong luật là “thí điểm”.

Nghị định quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung được ban hành sẽ là văn bản thể chế hóa quy trình của việc xin làm thí điểm đó.

Có thể hiểu, một cán bộ, công chức, viên chức – bằng sự vô tư, không vụ lợi có cách nghĩ, cách làm mới chưa được quy định hoặc quy định chưa rõ trong luật – sẽ được bảo vệ trước pháp luật khi có sự báo cáo với người đứng đầu, với tổ chức quản lý.

Lịch sử phát triển TP.HCM đã chứng minh, nhân dân TP bằng những hoạt động năng động sáng tạo để tự cứu mình đã góp công đầu để cả nước vượt qua khủng hoảng và chuyển từ “nền kinh tế kế hoạch tập trung bao cấp” sang “nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước”, tức là “đường lối kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” ngày nay.

Đổi mới càng phát huy mạnh mẽ và thúc đẩy tinh thần nhân dân TP năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm hơn nữa. Trọng trách đầu tàu kinh tế đất nước trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước càng giục giã TP phải sáng tạo không ngừng.

Người dân TP cùng những vị lãnh đạo tâm huyết, trách nhiệm, tận tụy phục vụ đất nước, phục vụ đồng bào, đã làm cho truyền thống năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của TP trở thành một thuộc tính đáng yêu, đáng quý.

Trong tình hình hiện nay, TP không ngại có những việc vượt qua quy định nhà nước hiện hành nhưng cần được cấp thẩm quyền cho phép làm thí điểm.

Khi có nghị định hướng dẫn sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa để lãnh đạo và tập thể cán bộ, công chức, viên chức phát huy mạnh hơn tính tiên phong, dám làm, dám nghĩ lâu nay.

Sự quyết liệt, dám chịu trách nhiệm của những người đứng đầu TP sẽ là yếu tố quan trọng, quyết định đến việc hình thành và triển khai, lan rộng các ý tưởng, cách làm mới đột phá, hiệu quả.

Lênin nói đại ý: chỉ có hai loại người không có khuyết điểm, đó là thai nhi còn trong bụng mẹ và người nằm trong quan tài.

Như vậy trong bất kỳ hoàn cảnh nào TP cũng cần tiếp tục phát huy “thuộc tính” năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm đã được cả nước tôn vinh trên mọi lĩnh vực hoạt động kinh tế – xã hội nhằm góp sức đổi mới xây dựng phát triển TP và đất nước.

Trong đó, xây dựng, giữ gìn, phát huy động lực cách mạng, động lực phục vụ nhân dân chính là duy trì, phát huy cội nguồn sức sáng tạo của cán bộ, đảng viên, công chức, từ đó kéo cả con tàu hành động “năng động sáng tạo” của nhân dân TP không ngừng tiến lên.

Ông Phạm Chánh Trực (nguyên phó bí thư thường trực Thành ủy TP.HCM) – TIẾN LONG ghi

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 4/5/2023

Ưu tiên tuyến đường sắt tốc độ cao TP.HCM – Cần Thơ

Thông tin với cử tri TP Cần Thơ, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết nhiệm kỳ này đã huy động hơn 400.000 tỉ đồng phát triển hạ tầng giao thông, gấp 3-4 lần nhiệm kỳ trước.

Sáng 14-5, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đại biểu Quốc hội đơn vị TP Cần Thơ đã có buổi tiếp xúc cử tri là công nhân lao động trên địa bàn TP Cần Thơ trước kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.

Cử tri than khó

Cử tri Nguyễn Thị Hòa – công nhân của một doanh nghiệp tại Khu công nghiệp Trà Nóc (quận Bình Thủy) – phản ảnh từ tháng 8-2022 tới nay, công ty bị giảm đơn hàng, dẫn tới người lao động không được tăng ca. 

Đặc biệt là giảm giờ làm, thậm chí phải nghỉ luân phiên nên thu nhập thực tế chỉ đạt 4-5 triệu đồng/tháng thay vì khoảng 9 triệu đồng/tháng như trước đây, trong khi đó chi tiêu ngày càng tăng. 

“Tôi nhận được thông tin học phí của các trường đại học sắp tới tiếp tục tăng mà thu nhập chúng tôi không tăng. Với mức tăng thêm nữa, khả năng có những em sinh viên giỏi của công nhân nghèo sẽ không được tiếp tục học.

Chính phủ và các đơn vị có liên quan xem xét tính lương cho công nhân lao động phải đảm bảo không chỉ đủ sống mà còn có thể tạo ra mức tích lũy để khi gặp khó khăn như dịch bệnh, thiếu đơn hàng thì họ có tiền để duy trì tạm thời cuộc sống”, bà Hòa kiến nghị.

Ngoài ra, tại buổi tiếp xúc cử tri, nhiều công nhân và đại diện các doanh nghiệp ở TP Cần Thơ cũng kiến nghị cần có các giải pháp ngăn chặn nạn tín dụng đen khiến nhiều công nhân, người lao động vướng vào, không có khả năng chi trả; xây dựng các thiết chế văn hóa để đáp ứng nhu cầu đời sống tinh thần cho công nhân sau thời gian lao động tại đơn vị.

Cử tri cũng đề nghị đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đường bộ cao tốc và sớm triển khai tuyến đường sắt cao tốc TP.HCM – Cần Thơ để giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tăng khả năng kết nối thị trường…

Tập trung phát triển hạ tầng

Thay mặt các đại biểu Quốc hội, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có những chia sẻ, phúc đáp với cử tri.

Thủ tướng cho biết cả năm 2022 và đầu năm 2023 Việt Nam cơ bản đảm bảo được ổn định kinh tế vĩ mô theo mục tiêu trung ương và Quốc hội đề ra. Thứ hai là kiểm soát được lạm phát, đây là điều rất quan trọng, bởi lạm phát tăng cao ảnh hưởng ngay đời sống nhân dân.

Thủ tướng cho rằng hậu quả của dịch COVID-19 đã làm doanh nghiệp và đời sống nhân dân khó khăn, vì vậy cần tập trung khắc phục hậu quả của dịch bệnh, phục hồi nhanh, bền vững. Theo đó, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, tạo công ăn việc làm, tạo sinh kế cho người dân; đồng thời tìm kiếm thị trường, đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm cung ứng. 

Về vấn đề an sinh xã hội, nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, Thủ tướng cho biết vừa qua đã làm rất lớn. Chính phủ cũng vừa có nghị quyết, chỉ thị và ban hành kế hoạch thực hiện mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội từ nay đến năm 2030, đề nghị các ngành, các địa phương, kể cả liên đoàn lao động tập trung triển khai.

Trong khi đó, về các thiết chế công đoàn, Thủ tướng nhấn mạnh dứt khoát phải làm và làm cho bằng được. Tất nhiên việc này phải chọn trọng tâm, trọng điểm, làm thí điểm rồi mở rộng dần.

Thủ tướng cũng yêu cầu đẩy mạnh quy hoạch vùng, quy hoạch ngành và quy hoạch tỉnh bởi có quy hoạch tốt thì mới có dự án tốt, có dự án tốt thì mới có nhà đầu tư tốt và có nhà đầu tư tốt thì mới tạo ra công ăn việc làm, sinh kế cho người dân.

Về đề xuất phát triển hệ thống hạ tầng giao thông, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết đây là một trong ba đột phá chiến lược được đẩy mạnh thực hiện, bên cạnh cải cách, hoàn thiện thể chế và đào tạo nguồn nhân lực.

Vì vậy, nhiệm kỳ này đã huy động hơn 400.000 tỉ đồng phát triển hạ tầng giao thông, gấp 3-4 lần nhiệm kỳ trước. 

Tập trung phát triển hạ tầng

Thay mặt các đại biểu Quốc hội, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có những chia sẻ, phúc đáp với cử tri.

Thủ tướng cho biết cả năm 2022 và đầu năm 2023 Việt Nam cơ bản đảm bảo được ổn định kinh tế vĩ mô theo mục tiêu trung ương và Quốc hội đề ra. Thứ hai là kiểm soát được lạm phát, đây là điều rất quan trọng, bởi lạm phát tăng cao ảnh hưởng ngay đời sống nhân dân.

Thủ tướng cho rằng hậu quả của dịch COVID-19 đã làm doanh nghiệp và đời sống nhân dân khó khăn, vì vậy cần tập trung khắc phục hậu quả của dịch bệnh, phục hồi nhanh, bền vững. Theo đó, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, tạo công ăn việc làm, tạo sinh kế cho người dân; đồng thời tìm kiếm thị trường, đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm cung ứng. 

Về vấn đề an sinh xã hội, nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, Thủ tướng cho biết vừa qua đã làm rất lớn. Chính phủ cũng vừa có nghị quyết, chỉ thị và ban hành kế hoạch thực hiện mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội từ nay đến năm 2030, đề nghị các ngành, các địa phương, kể cả liên đoàn lao động tập trung triển khai.

Trong khi đó, về các thiết chế công đoàn, Thủ tướng nhấn mạnh dứt khoát phải làm và làm cho bằng được. Tất nhiên việc này phải chọn trọng tâm, trọng điểm, làm thí điểm rồi mở rộng dần.

Thủ tướng cũng yêu cầu đẩy mạnh quy hoạch vùng, quy hoạch ngành và quy hoạch tỉnh bởi có quy hoạch tốt thì mới có dự án tốt, có dự án tốt thì mới có nhà đầu tư tốt và có nhà đầu tư tốt thì mới tạo ra công ăn việc làm, sinh kế cho người dân.

Về đề xuất phát triển hệ thống hạ tầng giao thông, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết đây là một trong ba đột phá chiến lược được đẩy mạnh thực hiện, bên cạnh cải cách, hoàn thiện thể chế và đào tạo nguồn nhân lực.

Vì vậy, nhiệm kỳ này đã huy động hơn 400.000 tỉ đồng phát triển hạ tầng giao thông, gấp 3-4 lần nhiệm kỳ trước. 

• Trang 7 báo Nhân Dân ngày 14/5/2023

Chợ đồ cũ đắt khách

Kinh tế khó khăn buộc người dân phải chi tiêu dè sẻn, thắt lưng buộc bụng. Sức mua sụt giảm từ chợ truyền thống tới chợ mạng khiến nhiều chủ kinh doanh đau đầu. Ngược lại, tình hình kinh doanh đồ cũ có phần nhộn nhịp, sôi động hơn.

Mặc đẹp, ăn diện với đồ cũ

Tại cửa hàng Give Away ở quận Bình Thạnh, TP.HCM, từ tối cho tới khi cửa hàng phát thông báo đóng cửa, khách ra vào liên tục, đông đúc, trái ngược với không khí ảm đạm tại các gian hàng kinh doanh thời trang ở các chợ sỉ, chợ lẻ…

Khách đông, hai nhân viên thu ngân cùng ba nhân viên bán hàng bận bịu liên tục phục vụ khách thay và thử đồ, sắp xếp lại đồ cho ngay ngắn, tính tiền… Nhiều thời điểm, khách phải xếp hàng để thanh toán và thử đồ vì quá đông.

Theo khảo sát, mỗi món đồ đã qua sử dụng tại đây có giá từ 30.000 – 150.000 đồng. Tuy đồ đã qua sử dụng nhưng nhìn còn mới, mẫu mã đa dạng nên được nhiều người – đặc biệt các bạn trẻ – ưa chuộng.

Ôm trên tay chừng năm chiếc áo kiểu và ba chiếc váy liền, váy dài họa tiết sặc sỡ, Vũ Thu Hương (23 tuổi, nhân viên văn phòng) cho biết đang muốn tìm mua đồ cho chuyến du lịch Đà Lạt sắp tới.

Hương cho biết cô bắt đầu dùng đồ cũ nửa năm trở lại đây. “Lương thưởng giảm, kinh tế eo hẹp nhưng vẫn muốn mặc đẹp, có đồ mới khi đi du lịch nên mình nghĩ tới đồ cũ”, Hương nói.

Theo Hương, đồ đi du lịch chụp hình một lần là chán, mua đồ mới mắc tiền rất phí, trong khi đồ cũ cũng đẹp, độc, lạ. Bên cạnh đó, mua đồ cũ giúp tăng vòng đời của quần áo, giúp bảo vệ môi trường nên cô thấy không có gì phải ngại.

Tương tự, Linh Chi (nhân viên văn phòng tại Gò Vấp) cho biết ngoại trừ đồ cá nhân như vớ, đồ lót, cô đều mua đồ cũ. “Cũ người mới ta, vừa tiết kiệm lại vẫn được mặc đẹp”, Chi nói.

Bên cạnh mua mới, Chi cho biết cô cũng thanh lý bớt những món đồ không còn sử dụng, vừa có thêm tiền lại không thải bỏ đồ ra môi trường.

Cách đó 500m, cửa hàng đồ cũ Labb cũng đông khách mua cùng thời điểm, các phòng thử chật kín, khách xếp hàng từ 3 – 5 phút mới tới lượt.

Theo quan sát, cửa hàng này có nhiều mẫu “hot” từ các thương hiệu Việt, dù đồ cũ nhưng trông mới tới 80 – 90% với giá chỉ từ 30.000 – 120.000 đồng/món.

Theo bà Nguyễn Thúy Châu – chủ chuỗi cửa hàng Labb, ngày cao điểm cửa hàng có thể bán từ 300 – 400 món. 

“Sắp tới mùa du lịch hè nên nhu cầu mua sắm, làm đẹp cao, doanh thu cửa hàng tăng 20% so với tháng bình thường”, bà Châu cho biết.

Nhộn nhịp mua sắm online

Trên các nhóm trang mạng xã hội, sàn thương mại điện tử thanh lý đồ cũ cũng thu hút hàng trăm ngàn thành viên. Nhiều nhóm hoạt động sôi nổi rao bán mỗi ngày như “hội thanh lý đồ cũ”, “nghiện đồ cũ”…

Thay vì đến các cửa hàng, Nguyễn Thanh Hải (25 tuổi, ngụ quận Bình Thạnh) chọn “chốt đơn” trên sóng livestream của các shop đồ cũ. “Mỗi món thường chỉ có giá từ 50.000 – 100.000 đồng, vừa “hạt dẻ” lại vừa với túi tiền, dạo gần đây mình gần như chuyển hẳn sang dùng đồ si”, Hải nói.

Theo số liệu từ Chợ Tốt – sàn giao dịch đồ cũ hàng đầu Việt Nam, sức mua trên sàn tăng nhẹ trong những tháng đầu năm. 

Cụ thể, lưu lượng truy cập tìm mua đồ dùng đã qua sử dụng tăng trưởng 13,1% so với quý 4-2022. Bà Hoàng Thị Minh Ngọc – giám đốc chiến lược và tăng trưởng của Chợ Tốt – cho biết người tiêu dùng thường tìm mua các sản phẩm trong phân khúc giá tầm trung. 

Họ cũng ưu tiên dành tiền các món đồ thiết yếu và ngày càng “miễn nhiễm” với các chương trình khuyến mãi, ưu đãi kích cầu từ những sản phẩm, dịch vụ không cần thiết.

“Bên cạnh đó, khách mua ngày càng cởi mở hơn với việc mua đồ đã qua sử dụng những năm gần đây. Trong bối cảnh kinh tế khó khăn năm nay, việc sử dụng đồ cũ cũng giúp các hộ gia đình tiết kiệm chi phí và trang trải được nhiều nhu cầu thiết yếu”, bà Ngọc nhận định.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 13/5/2023

Boeing sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam phát triển công nghiệp hàng không

Boeing chính thức khai trương văn phòng tại Việt Nam vào ngày 12-5, mong muốn có thêm các nhà cung ứng tại Việt Nam trong thời gian tới.

Sẵn sàng bán trực thăng, máy bay tham gia ứng phó thảm họa 

Ông Bredan Nelson – chủ tịch Boeing toàn cầu – cho biết như vậy khi trả lời Tuổi Trẻ Online trưa 12-5 về thông tin Boeing có thể thảo luận cung cấp cho Việt Nam một số sản phẩm phục vụ quốc phòng, trong chuyến làm việc của lãnh đạo Tập đoàn Boeing với lãnh đạo Chính phủ Việt Nam.

Theo ông Bredan Nelson, hiện Boeing đã cung cấp một số sản phẩm cho cảnh sát biển Việt Nam sử dụng. 

“Liên quan đến thiết bị quốc phòng, chúng tôi đã cung cấp máy bay không người lái ScanEagles cho Cảnh sát biển Việt Nam sử dụng. Và nếu Chính phủ Việt Nam muốn trao đổi với chúng tôi về các sản phẩm như máy bay trực thăng phục vụ nhân đạo, cứu trợ thiên tai, hỗ trợ quân đội, chúng tôi rất sẵn lòng. Nhưng đây cũng là những vấn đề cần thảo luận giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Hoa Kỳ”, ông Bredan Nelson cho biết.

“Ngoài các cuộc làm việc với lãnh đạo Chính phủ, các bộ ngành tại Việt Nam, Boeing cũng chính thức khai trương văn phòng tại Việt Nam vào ngày 12-5.

Trong chuyến làm việc, lãnh đạo Boeing xem xét mối quan hệ với các nhà cung ứng sản phẩm cho Boeing tại Việt Nam, các hãng hàng không, nghe thêm tư vấn, kiến nghị để định hình trong tương lai Boeing có thể làm gì, nên làm gì tại Việt Nam so với những gì đã làm trước đây. 

Bản thân tôi cũng có vai trò là nhà tư vấn về cơ hội, sự phát triển hàng không của Việt Nam” – ông Bredan Nelson nêu lý do chuyến làm việc tại Việt Nam – là một trong những quốc gia đầu tiên mà ông đến làm việc kể từ khi nhận chức vụ chủ tịch Boeing toàn cầu vào tháng 1-2023.

Làm gì để phát triển công nghiệp hàng không Việt Nam?

Trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ Online về việc cần làm những gì để phát triển công nghiệp hàng không Việt Nam thành hiện thực khi lãnh đạo Chính phủ Việt Nam từng nhiều lần bày tỏ mong muốn Boeing hỗ trợ phát triển công nghiệp hàng không, ông Bredan Nelson cho biết Việt Nam có khả năng phát triển công nghiệp hàng không.

Việc Boeing chính thức khai trương Văn phòng Boeing Việt Nam tại Hà Nội là để hỗ trợ sự tăng trưởng lực lượng lao động của hãng tại Việt Nam, xây dựng chuỗi cung ứng tốt hơn và lớn hơn từ các doanh nghiệp Việt Nam. 

Việc đặt Văn phòng Boeing thường trực tại Việt Nam đồng thời khẳng định đây là cam kết thường trực và dài hạn của Boeing với ngành hàng không Việt Nam.

“Chúng tôi mong muốn và tin rằng sẽ có thêm nhà cung ứng tại Việt Nam. Trách nhiệm của chúng tôi là huấn luyện, đào tạo các doanh nghiệp Việt Nam để đáp ứng được các yêu cầu về chất lượng, an toàn cũng như các yêu cầu về chứng chỉ, để các nhà cung ứng tại Việt Nam có thể tham gia vào chuỗi sản xuất của Boeing” – ông Bredan Nelson bày tỏ.

Để hỗ trợ phát triển hàng không Việt Nam, ngoài cung cấp máy bay thế hệ mới giảm phát thải ít nhất 20% khí nhà kính, Boeing cung cấp ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu suất vận hành của ngành hàng không; xây dựng chuỗi cung ứng cho ngành hàng không; hỗ trợ đào tạo phi công, kỹ sư, kỹ thuật viên cho hàng không Việt Nam… 

Hiện 6 nhà cung ứng của Boeing tại Việt Nam có 95% nhân viên và lãnh đạo là người Việt Nam.

Liên quan đến khả năng Boeing xây dựng trung tâm bảo dưỡng máy bay tại sân bay Chu Lai (Quảng Nam), ông Michael Nguyễn – giám đốc Boeing Việt Nam – cho biết tại thời điểm này Boeing chưa có quyết định nào về việc xây dựng trung tâm bảo dưỡng máy bay tại Chu Lai. Nhưng Boeing cũng làm việc với các hãng hàng không Việt Nam để xem xét nhu cầu về trung tâm bảo dưỡng máy bay. 

“Tiêu chí thành lập trung tâm bảo dưỡng máy bay hay không cần phải có đủ số lượng máy bay đảm bảo cho việc vận hành của trung tâm” – ông Michael Nguyễn giải thích thêm.

• Trang 8 báo Tuổi Trẻ ngày 12/5/2023

Sau 34 năm, doanh thu Saigon Co.op tăng hơn 30.000 lần

Saigon Co.op đã lấy lại vị trí tốp đầu thị trường bán lẻ với doanh thu hơn 31.000 tỉ đồng theo báo cáo năm 2022. Như vậy, từ khoảng 1 tỉ đồng vốn tại thời điểm thành lập, đến nay doanh thu của hệ thống bán lẻ này đã tăng hơn 30.000 lần.

Tiền thân là Ban quản lý Hợp tác xã Mua bán TP.HCM, ngày 12-5-1989 Liên hiệp Hợp tác xã thương mại TP.HCM (Saigon Co.op) được thành lập và chính thức được chuyển đổi với hai chức năng là tổ chức vận động phong trào hợp tác xã và trực tiếp kinh doanh.

Một “tập đoàn” đa ngành nghề

Với sự giúp đỡ của phong trào hợp tác xã từ Nhật Bản, Singapore và Thụy Điển, siêu thị Co.opmart ra đời đầu tiên tại đường Cống Quỳnh (TP.HCM) vào năm 1996. Để cạnh tranh với những siêu thị chủ yếu bán hàng ngoại nhập lúc bấy giờ, Co.opmart xác định chiến lược trở thành nhà phân phối hàng Việt Nam đúng theo bản chất của hợp tác xã là tự phục vụ và phục vụ số đông.

Đến nay, Saigon Co.op không chỉ là nhà bán lẻ lớn nhất Việt Nam mà còn trở thành một “tập đoàn” đa ngành nghề, sở hữu nhiều tài sản có giá trị rất lớn.

Trong lĩnh vực bán lẻ, ngoài chuỗi siêu thị Co.opmart, Saigon Co.op đang phục vụ khoảng 1 triệu lượt khách/ngày và mở rộng ra hơn 800 siêu thị, đại siêu thị, cửa hàng tiện lợi. Tính đến hiện tại, hệ thống Saigon Co.op có hàng trăm siêu thị Co.opmart cùng với các tên tuổi khác trong hệ sinh thái bán lẻ như Co.op Xtra, Co.op Food, Co.op Smile, Cheers 24h, Sense City, SC Vivo City… phủ kín tất cả các phân khúc bán lẻ.

Thực tế, bức tranh bán lẻ hiện đại ngày nay gần như “lột xác” và cạnh tranh ngày càng gay gắt, những xu hướng tiêu dùng hiện đại lên ngôi, thị trường trở thành sân chơi khốc liệt của hàng loạt thương hiệu nội ngoại, Saigon Co.op vẫn giữ được kết quả kinh doanh khả quan trong bối cảnh nhiều chuỗi khác chìm trong thua lỗ.

Được khách hàng, xã viên đặt niềm tin

Sáng 11-5, cùng gia đình đến mua sắm tại Co.opmart Chu Văn An (Q.Bình Thạnh, TP.HCM), bà Bùi Thu Trang (Q.Bình Thạnh) cho biết trong nhiều năm qua, gia đình luôn ưu tiên chọn mua sắm tại thương hiệu bán lẻ này.

“Cửa hàng, siêu thị giờ có khá nhiều, nhưng hàng hóa ở những nơi này không quá đa dạng và khuyến mãi cũng không nhiều, thường xuyên như tại Co.opmart”, bà Trang lý giải.

Trong khi đó, nhiều khách hàng cho biết đã đặt niềm tin vào các kênh mua sắm của Saigon Co.op vì hệ thống mua sắm này được xem như là anh cả trong lĩnh vực bán lẻ tại Việt Nam với thâm niên hoạt động lâu dài, thương hiệu cũng ngày càng lớn mạnh và phong phú các chủng loại sản phẩm.

Tại Hội nghị Nhà cung cấp tổ chức vào tháng 3 vừa qua, Saigon Co.op đã công bố kế hoạch kinh doanh trong năm 2023 với mức tăng trưởng doanh thu dự kiến 4%. Nhận định về tính khả thi của mục tiêu trên, ông Nguyễn Anh Đức – tổng giám đốc Saigon Co.op – cho rằng tình hình kinh tế Việt Nam năm nay dự báo vẫn duy trì tăng trưởng tốt nhưng cùng với đó sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn. 

Đáng lo ngại là áp lực lạm phát, lãi suất, tỉ giá tăng cao, chi phí đầu vào tăng tạo sức ép lớn lên hoạt động sản xuất; mức độ cạnh tranh trong thị trường bán lẻ dự đoán ngày càng gay gắt hơn với sự tham gia và mở rộng hoạt động của các nhà bán lẻ trong nước và quốc tế.

Hiện Saigon Co.op đang có 26 hợp tác xã thành viên với địa bàn hoạt động trải rộng. Khác với mô hình công ty cổ phần, hệ thống bán lẻ hàng đầu này không theo kiểu cổ đông ai góp nhiều sẽ thôn tính người góp ít. Hoạt động của hợp tác xã không có tình trạng cá lớn nuốt cá bé.

“Hợp tác xã là một tổ chức có sự tham gia của số đông những người thích ứng cơ chế thị trường, có được xã viên là có lượng khách hàng trung thành. Xã viên không đầu tư để kiếm lời mà là mang tính tương trợ. Lợi nhuận chia theo doanh số mua hàng” – ông Đức chia sẻ.

Sang năm 2023, Saigon Co.op dự kiến phát triển 50 – 60 điểm bán mới, song song đó tăng 50% doanh số thông qua kênh thương mại điện tử.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 6/5/2023

Sớm giảm thuế, phí để thúc đẩy tiêu dùng

Sớm có các giải pháp miễn giảm thuế, phí, lệ phí, khuyến mãi, giảm giá để thúc đẩy tiêu dùng trong nước, trong đó có giảm thuế trước bạ đối với ô tô…

Ngày 5-5, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4, thảo luận về tình hình kinh tế – xã hội, việc giải ngân đầu tư công, thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, xử lý vướng mắc của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam.

Đánh giá kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm; an sinh xã hội của người dân được quan tâm, bảo đảm; các ngành, lĩnh vực chủ yếu phát triển ổn định, song Thủ tướng cho rằng có nhiều khó khăn, thách thức hơn.

Ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng, khơi thông tiêu dùng

Đó là việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024; cạnh tranh thương mại quốc tế quyết liệt hơn; rủi ro về tài chính – tiền tệ, bất động sản… tiếp tục gia tăng. Điều này đòi hỏi chúng ta phải tăng cường phân tích, dự báo chính xác, phản ứng chính sách kịp thời.

Với quan điểm nhất quán ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu cần ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng. Bảo đảm cân bằng, hài hòa, hợp lý giữa lãi suất và tỉ giá, tăng trưởng và lạm phát, cung và cầu, chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa, tình hình bên trong và bên ngoài.

Trong đó lưu ý cần thực hiện chính sách tiền tệ chắc chắn, chủ động, kịp thời, linh hoạt, hiệu quả, tăng khả năng tiếp cận vốn; chính sách tài khóa mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ cả phía cung và cầu.

Về tiêu dùng, sớm có các giải pháp kích cầu tiêu dùng, phát triển mạnh thị trường trong nước. Sớm có các giải pháp miễn giảm thuế, phí, lệ phí, khuyến mãi, giảm giá; đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tạo thuận lợi thu hút vốn tư nhân, xúc tiến thương mại, mở rộng các thị trường mới…

Về nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước thực hiện chính sách tiền tệ chắc chắn, linh hoạt, hiệu quả. 

Tiếp tục tiết giảm chi phí, giảm lãi suất cho vay, xử lý các ngân hàng thương mại yếu kém, bảo đảm an toàn hệ thống, góp phần tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, đặc biệt là gói 120.000 tỉ đồng.

Bộ Tài chính tăng cường quản lý thu ngân sách, triệt để tiết kiệm chi, cắt giảm các khoản chi không cần thiết. Khẩn trương trình cấp thẩm quyền phương án giảm 2%; trình phương án đối với thuế tối thiểu toàn cầu; nghiên cứu các chính sách miễn giảm thuế, phí, lệ phí; giảm thuế trước bạ đối với ô tô…

Các bộ ngành liên quan được giao thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, rà soát cắt giảm các điều kiện kinh doanh; tăng cường thu hút đầu tư FDI. 

Tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản trên cơ sở đánh giá từng dự án; triển khai các công trình trọng điểm quốc gia; thúc đẩy xuất khẩu, mở rộng thị trường, đàm phán ký kết các FTA, sản xuất lương thực, điều tiết cung cầu thị trường lao động… 

Sớm giảm các loại thuế phí hỗ trợ doanh nghiệp 

Trước đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp có bước chuyển biến, tạo đà cho phục hồi. 

Đến ngày 24-4, tín dụng tăng trưởng 2,66%. Nhiều ngân hàng thương mại giảm lãi suất tiền gửi 0,1 – 0,5%/năm, lãi suất cho vay bình quân 9,56% một năm, giảm 0,41% so với cuối năm 2022.

Tỉ giá được điều hành linh hoạt, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục mua ròng ngoại tệ từ các ngân hàng, bổ sung vào dự trữ ngoại hối nhà nước. Lũy kế từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã mua gần 4,9 tỉ USD từ các tổ chức tín dụng.

Tuy vậy, bộ này nhận định nền kinh tế vẫn phải đối diện không ít rủi ro, biến động phức tạp, khó lường, trong khi một số bộ ngành địa phương phản ứng chính sách còn chậm, còn tâm lý né tránh, sợ trách nhiệm trong triển khai. 

Vì thế để đạt mục tiêu tăng trưởng, cần thực hiện nhiều giải pháp như giảm thuế, phí, lệ phí. Gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, ưu đãi lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước. Đẩy nhanh hoàn thuế VAT và tạo lợi tối đa cho doanh nghiệp trong các thủ tục xuất, nhập khẩu.

Giảm mặt bằng lãi suất huy động và cho vay, giữ ổn định thị trường ngoại tệ, điều hành tỉ giá phù hợp với tình hình và theo dõi chặt chẽ tình hình triển khai chính sách, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, việc trích lập dự phòng của các tổ chức tín dụng…

• Trang 1 báo Tuổi Trẻ ngày 14/5/2023

Bước chuyển mình của Golf

Trước SEA Games 32, Việt Nam chưa từng giành được bất kỳ một huy chương môn golf nào ở đấu trường SEA Games. Nhưng điều này đã thay đổi ở SEA Games 32.

Trong suy nghĩ của nhiều người Việt, golf không thực sự là một… môn thể thao.

Đội tuyển lặng lẽ nhất

Đầu tiên là bởi đặc tính quá tốn kém của môn golf, khiến số lượng người chơi không nhiều. Thêm vào đó, đã là thể thao ắt phải có thi đấu, có thành tích. Đằng này đội golf Việt Nam sau bao năm trời thành lập vẫn mãi trắng tay ở đấu trường quốc tế.

Vì vậy, khi đến SEA Games 32, golf có lẽ là đội tuyển lặng lẽ nhất trong đoàn thể thao Việt Nam. Các thành viên trong đội golf nam đa phần chỉ mới 15-16 tuổi và là đội golf có độ tuổi trung bình nhỏ nhất giải đấu. Chẳng một ai chú ý đến họ. Cho đến ngày 10-5, golfer 15 tuổi Lê Khánh Hưng bất ngờ hoàn tất chặng hành trình thi đấu đơn với thành tích toàn thắng, qua đó mang về chiếc huy chương vàng lịch sử cho đội nhà.

Không chỉ vậy, cũng ở nội dung đơn nam, golfer Nguyễn Anh Minh giành huy chương vàng. Và Anh Minh chỉ lớn hơn Lê Khánh Hưng 1 tuổi. Cùng trong đội còn có Đoàn Uy (16 tuổi) hay Nguyễn Đặng Minh (18 tuổi) là các golfer trẻ được đánh giá giỏi chẳng kém hai đồng đội kể trên.

Với đội hình trẻ trung, đầy tiềm năng như vậy, đội golf nam tiến sâu ở nội dung đồng đội. Họ vào đến chung kết để đối đầu Thái Lan – quốc gia có trình độ golf vào loại hàng đầu thế giới, để rồi chỉ thất bại một cách sít sao.

Từng có nhiều golfer nữ của Thái Lan leo lên ngôi đầu bảng xếp hạng thế giới. Làng golf nam Thái Lan tuy không mạnh đến vậy nhưng vẫn thừa hưởng nền tảng đào tạo hàng đầu. Ở một môn thể thao nhà nghề, đấu trường SEA Games chỉ được xem là dành cho dân nghiệp dư. Lẽ tất nhiên, những golfer mà Thái Lan mang đến SEA Games không phải những người giỏi nhất của họ.

Bắt đầu chinh phục đỉnh cao

Nhưng điều đó không làm giảm đi giá trị mà Khánh Hưng, rồi Anh Minh, Đoàn Uy, Đặng Minh làm được ở SEA Games 32. Làng golf Việt Nam cực kỳ non trẻ. Và đây cũng không phải môn thể thao có thể đầu tư theo diện nhà nước. Toàn bộ các golfer trong đội đều được cha mẹ đầu tư từ nhỏ. Và mới cách đây 2-3 năm, họ còn là những cậu bé tập tễnh bước vào việc đào tạo chuyên nghiệp.

Điển hình như Lê Khánh Hưng. Kỹ năng chơi golf của anh hoàn toàn do cha mình – ông Lê Văn Lân rèn giũa. Từng chơi golf nhiều năm, ông Lân được đánh giá là một tay golf “có số má” trong cộng đồng chơi golf ở Việt Nam. 

Cha chơi giỏi thì con cũng không phải hạng vừa. Cách đây hai năm, ông Lân thấy cậu con trai mê golf quá mới quyết định gửi Hưng vào Học viện golf SGA ở TP.HCM. Tương tự, golfer Nguyễn Anh Minh cũng chỉ được đào tạo chuyên sâu từ khoảng ba năm trước.

Nhưng một khi đã đầu tư là không có điểm dừng. Tháng 8 này, ông Lân quyết định đưa Hưng sang Mỹ du học, gia nhập một học viện golf có tiếng tại đây. Cả hai cha con quyết định sẽ bước vào con đường golfer chuyên nghiệp vốn vẫn còn khá mù mờ tại Việt Nam. Theo tính toán của giới chuyên môn, con đường đến sự nghiệp đỉnh cao của các golfer tốn kém chi phí đào tạo khoảng 1-1,5 triệu USD.

Ba chiếc huy chương ở SEA Games 32 (1 huy chương vàng, 1 huy chương đồng cá nhân nam, 1 huy chương bạc đồng đội nam) sẽ là điểm bắt đầu cho hành trình chuyên nghiệp hóa của golf ở Việt Nam. Có lẽ, đến bây giờ dưới mắt mọi người, golf mới là môn thể thao thực thụ.

• Trang 14 báo Tuổi Trẻ ngày 14/5/2023

Kỳ vọng Đà Nẵng điểm hẹn LHP Châu Á

Đạo diễn Phan Đăng Di từng kỳ vọng Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng (DANAFF) sẽ trở thành Liên hoan phim Busan thứ hai của châu Á. Kỳ vọng này nếu thực hiện được sẽ đưa Đà Nẵng trở thành một thương hiệu gắn với liên hoan phim.

Giám đốc liên hoan phim, chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam Ngô Phương Lan nhận định: “DANAFF 2023 là minh chứng cho việc đưa quy định mới của Luật Điện ảnh năm 2022 vào cuộc sống khi liên hoan phim được tổ chức bởi TP Đà Nẵng và hội nghề nghiệp. Xu thế này phù hợp với sự phát triển của công nghiệp điện ảnh”.

Liên hoan phim cần thêm sao quốc tế

Sau một tuần diễn ra, DANAFF 2023 nhận về nhiều hiệu ứng tích cực. Bà Ngô Phương Lan nỗ lực mời được những ngôi sao, nhà làm phim quốc tế về Việt Nam. 

Ban tổ chức và đạo diễn Phan Đăng Di đã mời Moon So Ri – diễn viên nổi tiếng của dòng phim nghệ thuật – làm chủ tịch ban giám khảo hạng mục phim châu Á. 

Ngoài ra, liên hoan phim còn mời được nhiều tên tuổi lớn của khu vực: đạo diễn Jang Joon Hwan (Hàn Quốc), đạo diễn Adilkhan Yerzhanov (Kazakhstan); Stephen Jenner – phó chủ tịch truyền thông khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ; nhà sản xuất Yulia Evina Bhara (Indonesia)… về tham dự và chấm điểm.

Về phía Việt Nam, DANAFF 2023 quy tụ dàn đạo diễn, diễn viên, nhà làm phim nổi tiếng trong nước, từng tham dự các liên hoan phim thế giới: NSND Như Quỳnh, NSND Lan Hương, đạo diễn Phan Đăng Di, Bùi Thạc Chuyên, Victor Vũ, Phan Gia Nhật Linh, Charlie Nguyễn…

Tuy nhiên, tại DANAFF lần này, hiệu ứng lan tỏa chưa thực sự mạnh vì chưa có nhiều ngôi sao, nghệ sĩ nổi tiếng quốc tế. 

Việc mời các ngôi sao nổi tiếng không chỉ tạo quy mô lớn cho liên hoan phim mà còn góp phần truyền thông, thu hút sự chú ý của nhiều khán giả. DANAFF vì vậy cần thêm nhiều ngôi sao lớn để lan tỏa mạnh mẽ hơn.

Cơ hội được đầu tư

Tại tuần lễ liên hoan phim, 36 phim dự thi được chiếu miễn phí tại ba cụm rạp của TP Đà Nẵng: Lê Độ, Galaxy và CGV với khoảng 12.000 vé. Con số 36 phim không nhiều so với quy mô của một liên hoan phim quốc tế, nhưng với số lượng hệ thống rạp hạn chế, hoạt động này đã là nỗ lực lớn. 

Ngoài ra, ba buổi chiếu phim ngoài trời tại vườn tượng APEC cũng nhận được nhiều sự quan tâm của khán giả nước ngoài, bao gồm du khách và khách đến liên hoan phim.

Nhưng với thời gian ngắn, chất lượng giao lưu giữa khán giả và các đoàn phim chưa thực sự cao. Người dẫn dắt không mạnh về chuyên môn điện ảnh. 

Trong khi đó, ở các liên hoan phim lớn trên thế giới, chất lượng các buổi chiếu phim rất cao vì người dẫn dắt am hiểu điện ảnh và khán giả thảo luận chuyên sâu. 

Không chỉ vậy, theo phản ảnh của một số khán giả, một số bộ phim gắn mác 18+ nhưng khán giả trẻ hơn vẫn có thể vào xem. Đây là điểm nên khắc phục ở những lần tổ chức sau.

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên chia sẻ: “Liên hoan phim có ích cho sự phát triển của nghệ thuật bởi vì người Việt Nam thường nghĩ làm phim chỉ để chiếu ở rạp bán vé và lấy tiền thôi nhưng những liên hoan phim này có tác dụng hỗ trợ sự phát triển của điện ảnh”. 

Theo đạo diễn Tro tàn rực rỡ, đây còn là cơ hội tìm kiếm các nhà làm phim tiếp theo.

Trong khuôn khổ DANAFF 2023, quỹ APSA được công bố với dàn giám khảo uy tín. Đây là quỹ được lập ra để nuôi dưỡng và hỗ trợ những nhà làm phim tài năng. Mỗi năm có bốn khoản tài trợ trị giá 25.000 USD cho các nhà làm phim. Lâu nay, APSA đã cung cấp hơn 1,3 triệu USD cho 53 dự án từ 27 quốc gia.

Chất lượng giải thưởng là quan trọng hàng đầu

Ngoài cơ hội được đầu tư bởi quỹ APSA, giải thưởng chính của DANAFF vẫn là yếu tố quan trọng nhất để làm nên uy tín của một liên hoan phim châu lục. 

Với các liên hoan phim lớn và uy tín, giải thưởng của họ thường có tên riêng và rất danh giá khiến nhiều nhà làm phim ao ước. Khi nhận giải, các đạo diễn, diễn viên gắn với bộ phim cũng được nâng tầm cho nghề nghiệp và mức độ uy tín trên thế giới.

Vì lẽ đó, để hướng đến một liên hoan phim của châu lục, giải thưởng DANAFF 2023 cần hướng đến chất lượng cao ngay từ năm đầu tiên tổ chức.

Nhìn chung, ban tổ chức đã rất cố gắng trong quá trình tuyển chọn phim nhưng vẫn chưa có nhiều phim mới. 

Nếu muốn xây dựng vị thế liên hoan phim châu lục hay quốc tế, hướng đến tầm vóc như Liên hoan phim Busan, hy vọng thời gian tới DANAFF sẽ có nhiều tác phẩm mới tham dự.

Bên cạnh việc phát triển văn hóa, nghệ thuật của Việt Nam, DANAFF 2023 còn tạo điều kiện thúc đẩy du lịch của TP Đà Nẵng nói riêng và Việt Nam nói chung. Phần lớn các liên hoan phim trên thế giới đều đặt tại các TP biển có cơ sở hạ tầng tốt về mặt du lịch, ăn uống và vui chơi. 

Nhà phê bình điện ảnh Singapore Philip Cheah đánh giá cao vị trí địa lý, các điều kiện tự nhiên thuận lợi của Việt Nam để thúc đẩy kết nối sản xuất điện ảnh với các nước. Do đó, cùng với mong mỏi các kỳ liên hoan phim nâng dần về chất lượng, hy vọng Đà Nẵng sẽ thành thương hiệu liên hoan phim của Việt Nam.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 15/5/2023

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự lễ hội Hoa phượng đỏ – Hải Phòng 2023

Tối 13/5, TP. Hải Phòng khai mạc Lễ hội Hoa phượng Đỏ năm 2023 với chủ đề “Hải Phòng – Tỏa sáng miền cửa biển”. Dự lễ hội có Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, cùng các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và các địa phương, bạn bè trong nước và quốc tế.

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng khẳng định, thực hiện sự chỉ đạo của Trung ương, TP. Hải Phòng đặc biệt coi trọng giá trị văn hóa và đời sống tinh thần của người dân, vừa là động lực, là sức mạnh nội sinh, là mạch nguồn của mọi sự phát triển. Vì vậy, Lễ hội Hoa phượng đỏ đã tổ chức từ năm 2012. Vào dịp lễ hội hàng năm có hàng trăm sự kiện được thực hiện, để lại những dấu ấn tốt đẹp cho người dân thành phố và du khách.

Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng ôn lại truyền thống vẻ vang của Thành phố. Theo đó, nhân dịp kỷ niệm 68 năm Ngày giải phóng Hải Phòng, nhìn lại chặng đường lịch sử, Hải Phòng là nơi “đầu sóng ngọn gió”, là “phên dậu phía đông” để bảo vệ Tổ quốc. Thành phố luôn tự hào về truyền thống trung dũng quyết thắng, minh chứng từ thời Nữ tướng Lê Chân khai hoang lập Trang An Biên, nay là Hải Phòng, đến dòng sông Bạch Đằng lịch sử gắn với nhiều chiến công hiển hách, oanh liệt của cha ông ta để giành độc lập cho dân tộc.

Những năm đầu thế kỷ XX, Hải Phòng là chiếc nôi hình thành giai cấp công nhân Việt Nam, là nơi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc lựa chọn là “điểm cầu” để truyền bá chủ nghĩa Marx-Lenin về nước ta. Những năm kháng chiến cứu nước, Hải Phòng vừa là tiền tuyến, vừa là hậu phương. Những năm đầu của thời kỳ đổi mới, Hải Phòng là địa phương có nhiều đột phá nên đã gợi mở và góp phần với Trung ương ban hành Chỉ thị 100 và Nghị quyết 10 về “khoán trong nông nghiệp”.

Những năm gần đây, dù bị ảnh hưởng của dịch COVID-19 và xung đột ở châu Âu nhưng tốc độ tăng trưởng kinh tế của Hải Phòng vẫn ở mức cao, 7 năm liền tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) đạt 13,2%/năm. Ba tháng đầu năm 2023, GRDP của Hải Phòng gấp 3 lần bình quân chung của cả nước. 

Hải Phòng đã và đang tập trung đầu tư xây dựng hệ thống giao thông kết nối vùng để mở rộng không gian kinh tế, mở rộng đô thị hướng biển và di chuyển trung tâm chính trị-hành chính về phía Bắc sông Cấm vào năm 2025. Cùng với đó, Hải Phòng là địa phương đi đầu trong cả nước về giải quyết chung cư cũ và đang phấn đấu đi đầu về phát triển nhà ở xã hội, đồng thời đang tích cực xây dựng xã và huyện nông thôn mới kiểu mẫu với các tiêu chí tiệm cận với đô thị và sẽ hoàn thành năm 2025.

Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) các năm gần đây luôn được xếp trong top đầu cả nước, công tác chuyển đổi số được quan tâm đặc biệt. Hải Phòng tiếp tục đi đầu về việc chăm lo cho các gia đình có công cách mạng, hỗ trợ người nghèo, miễn học phí cho các bậc học và có nhiều hỗ trợ khác thiết thực cho nhân dân. Công tác xây dựng Đảng và chỉnh đốn Đảng tiếp tục tăng cường; giữ vững quốc phòng và an ninh trật tự khu vực biên giới, biển đảo.

Ông Nguyễn Văn Tùng khẳng định với truyền thống lịch sử, cùng với những kết quả và mục tiêu như trên là tiền đề là động lực quan trọng để phấn đấu Hải Phòng đi đầu cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và thực sự “trở thành động lực phát triển của cả  nước”.

Chương trình nghệ thuật khai mạc Lễ hội Hoa phượng đỏ năm 2023 gồm 3 chương. 

Chương 1 với tên gọi “Thành phố mặt trời lên” là câu chuyện về vùng đất, con người Hải Phòng với bề dày lịch sử và văn hóa và những giá trị truyền thống với những con người dũng cảm kiên cường đã chung tay xây nên thương hiệu của thành phố cảng.

Chương 2 với tên gọi “Trái tim màu phượng đỏ” dành cho những người trẻ đang chung tay kế thừa những nền tảng được trao truyền để phát triển nên một thành phố Cảng trẻ trung và năng động với tầm nhìn vượt thời đại để tiếp nối những di sản của cha ông đi trước.

Chương 3 với tên gọi “Hải Phòng – Tỏa sáng miền cửa biển” là bức tranh về tương lai rực rỡ của một siêu đô thị cảng biển, một thành phố công nghệ 4.0, tượng trưng cho tầm nhìn và khát vọng của Hải Phòng với một diện mạo mới, hình ảnh mới về thành phố đầy sáng tạo của tương lai.

Tham gia chương trình nghệ thuật có các nghệ sĩ, ca sĩ nổi tiếng trong nước. Đặc biệt nhất là phần trình diễn ca khúc chủ đề được viết riêng cho Lễ hội Hoa phượng Đỏ với tên gọi “Hải Phòng – Tỏa sáng miền cửa biển” với hiệu ứng đặc sắc, mới mẻ từ máy bay không người lái. 

Đây cũng là tiết mục khép lại chương trình nghệ thuật mang tới thông điệp về một Hải Phòng phát huy truyền thống “Trung dung, quyết thắng”, những nỗ lực đổi mới, dám nghĩ, dám làm, khơi dậy được sức mạnh của toàn dân, đưa Hải Phòng bước vào thời kỳ phát triển mới với những dấu ấn mới, xứng đáng là “động lực phát triển của vùng Bắc Bộ và của cả nước”, sớm “trở thành thành phố công nghiệp phát triển hiện đại, văn minh, bền vững tầm cỡ khu vực Đông Nam Á”./.

• Trang 11 báo Tuổi Trẻ ngày 15/5/2023

Tuyên dương 54 “Người thợ trẻ giỏi” toàn quốc

Những người thợ trẻ giỏi có thể là công nhân sản xuất, kỹ sư… nhưng đều đang cùng góp sức mình để giúp làm chủ công nghệ, tăng năng suất lao động, phát triển đất nước.

Tối 13-5, tại Bình Dương, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trao giải thưởng “Người thợ trẻ giỏi” toàn quốc năm 2023.

Ông Trần Tuấn Anh – ủy viên Bộ Chính trị, trưởng Ban Kinh tế trung ương; lãnh đạo Trung ương Đoàn và lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Dương… tham dự lễ tuyên dương.

Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Bùi Quang Huy cho biết đây là lần thứ 14 giải thưởng “Người thợ trẻ giỏi” toàn quốc được tổ chức nhằm động viên, khen thưởng những thanh niên có tay nghề cao, có thành tích lao động xuất sắc, nhiều sáng kiến được áp dụng trong học tập, lao động sản xuất.

Anh Huy cho rằng để chuẩn bị cho các mục tiêu lớn nhằm công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tăng năng suất lao động, tự chủ tự cường đất nước thì cần có sự chuẩn bị chu đáo về nguồn nhân lực. 

Trong đó, đội ngũ kỹ sư, công nhân lành nghề, đặc biệt là các bạn trẻ năng động sáng tạo, chủ động học hỏi… là những nguồn lực quý báu cần vun đắp để mang lại những giá trị tích cực cho xã hội, đất nước.

Ông Trần Tuấn Anh cho rằng không chỉ 824 gương người thợ trẻ giỏi toàn quốc qua 13 lần tổ chức và 54 người thợ trẻ giỏi toàn quốc năm nay mà hàng triệu người lao động, bạn trẻ trong cả nước đang có đóng góp tích cực vào sự phát triển. 

Cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp cần đồng hành với thế hệ trẻ để hỗ trợ, vun đắp cho các bạn trẻ có điều kiện học tập, sáng tạo, phát huy hơn nữa vai trò của mình trong lao động sản xuất.

• Trang 11 báo Tuổi Trẻ ngày 15/5/2023

122 thiếu nhi nhận giải thưởng Kim Đồng

82 năm qua, tổ chức Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh và thiếu nhi cả nước ra sức thi đua lập nhiều thành tích, làm theo 5 điều Bác Hồ dạy, xây dựng và phát triển các phong trào của tổ chức Đội.

Sáng 13-5 tại Hà Nội, Hội đồng Đội trung ương tổ chức chương trình kỷ niệm 82 năm ngày thành lập Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh (15-5-1941 – 15-5-2023) và trao giải thưởng Kim Đồng năm học 2022 – 2023.

Quy tụ về với thủ đô, các em thiếu nhi được tham gia nhiều hoạt động như vào lăng viếng Bác, thăm quan Bảo tàng Hồ Chí Minh, khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch.

Các em dự triển lãm 82 mùa hoa Đội ta lớn lên cùng đất nước trưng bày các hiện vật lịch sử Đội qua các thời kỳ, hình ảnh các phong trào, hoạt động qua các giai đoạn phát triển của tổ chức Đội.

Phát biểu tại chương trình kỷ niệm, chị Nguyễn Phạm Duy Trang – bí thư Trung ương Đoàn, chủ tịch Hội Đồng Đội trung ương – khẳng định 82 năm qua, tổ chức Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh và thiếu nhi cả nước ra sức thi đua lập nhiều thành tích, làm theo 5 điều Bác Hồ dạy, xây dựng và phát triển các phong trào của tổ chức Đội, xứng đáng là con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ.

Từ các phong trào của Đội những giai đoạn đầu như công tác Trần Quốc Toản, phong trào Nghìn việc tốt, phong trào Kế hoạch nhỏ… các phong trào, cuộc vận động, chương trình của Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh ngày càng có nhiều sự đổi mới.

Tiêu biểu phải kể đến như phong trào “Thiếu nhi Việt Nam thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy”, cuộc vận động “Vì đàn em thân yêu”, chương trình “Thắp sáng ước mơ thiếu nhi Việt Nam”, “Mỗi tuần một câu chuyện đẹp, một cuốn sách hay, một tấm gương sáng”…

“Từ các phong trào, cuộc vận động của tổ chức Đội đã xuất hiện nhiều tấm gương thiếu niên, nhi đồng tiêu biểu, những tập thể Đội với nhiều thành tích xuất sắc” – chị Trang nói.

Dịp này Hội đồng Đội trung ương tuyên dương 122 gương chỉ huy đội, đội viên tiêu biểu đoạt giải thưởng Kim Đồng năm học 2022 – 2023. Các em được nhận bằng khen của Trung ương Đoàn và Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng tặng 16 bằng khen cho 16 em có thành tích tiêu biểu.

• Trang 14 báo Tuổi Trẻ ngày 13/5/2023

Khi kịch xiếc quyết “chơi lớn”

Vài năm trở lại đây, Nhà hát nghệ thuật Phương Nam đầu tư các vở kịch xiếc có câu chuyện chỉn chu và vì vậy tạo được không ít chương trình thu hút khán giả Sài Gòn.

Sau thành công của các vở kịch xiếc như Mekong show, Ba Tư huyền bí, Bí ẩn nơi đảo hoang…, nhà hát tiếp tục ra mắt vở kịch xiếc Huyền sử Rồng Tiên (tức Cha Rồng mẹ Tiên) vào dịp lễ giỗ tổ năm nay.

Qua vài suất đầu còn chuệch choạc, vở bắt đầu gây chú ý bởi sự đầu tư lớn từ một câu chuyện kể về nguồn gốc tổ tiên của người Việt.

3 năm cho một huyền sử Việt

Câu chuyện về Lạc Long Quân – Âu Cơ đã được thể hiện thông qua một số loại hình nghệ thuật, nhưng đây là lần đầu tiên được kể bằng nghệ thuật xiếc, đưa khán giả nhí trở về buổi đầu thành lập Nhà nước Văn Lang.

Kịch bản này được đạo diễn Phi Sơn – phó giám đốc nhà hát, đồng thời là tác giả kịch bản và tổng đạo diễn – ấp ủ 3 năm nay. Đề tài cũng từ đặt hàng của các trường học và phụ huynh, những người yêu nghệ thuật xiếc và mong muốn có những vở kịch xiếc mang màu sắc dân tộc, những câu chuyện lịch sử để lớp trẻ hiểu và yêu nguồn cội của mình.

Đạo diễn cho biết: “Tôi phóng tác từ câu chuyện trong sách giáo khoa lớp 6 để mong vở có sự gần gũi với thanh thiếu niên, các cháu dễ hiểu hơn”.

Với kinh phí đầu tư cả tỉ đồng, đây là vở kịch xiếc nằm trong kế hoạch dàn dựng từ năm ngoái nhưng năm nay mới có thể hoàn thành bởi độ khó, đòi hỏi những kỹ thuật xiếc nâng cao. Lần đầu tiên đội ngũ nhân viên hậu trường có tới sáu người. Các diễn viên phải vừa diễn vừa tự chuyển cảnh.

Vì lực lượng diễn viên mỏng, chỉ có 22 người, nên để diễn những đại cảnh cực kỳ vất vả và còn hạn chế. Tất cả cùng nỗ lực để khán giả mãn nhãn với những tạo hình nhân vật cầu kỳ, những cảnh trí lớn, phức tạp như cảnh trí trong trận chiến giữa Lạc Long Quân với Ngư tinh, Mộc tinh, Hồ tinh.

Lấy kịch xiếc làm thế mạnh

Trước Huyền sử Rồng Tiên, vở kịch xiếc Bí ẩn nơi đảo hoang có thể kéo dài đến 50 suất và vẫn sẽ còn diễn tiếp trong hè này là điều đáng nể.

Ông Lê Diễn – giám đốc nhà hát – cho biết vở chỉ được đầu tư khoảng 100 triệu đồng nhưng đạt hiệu quả bất ngờ vì ê kíp sáng tạo đã tìm ra chìa khóa là diễn xiếc trên mặt nước. Đạo diễn Công Nguyễn đem nhiều kỹ thuật học hỏi từ việc dàn dựng các show diễn sự kiện áp dụng vào xiếc.

Bí ẩn nơi đảo hoang khiến người xem liên tục trầm trồ không chỉ vì sự độc đáo, mới lạ mà còn vì sự phối hợp, tương tác giữa xiếc với âm thanh, ánh sáng khiến nhiều cảnh trong vở đẹp như một bức tranh.

Ông Lê Diễn chia sẻ: “Từ sự thành công của Bí ẩn nơi đảo hoang, dự kiến năm sau nhà hát sẽ làm tiếp một vở kịch xiếc có sử dụng nước nhưng không dừng ở tả thực nước như chính nó. Còn trong năm nay, dự kiến 2-9 chúng tôi sẽ ra tiếp vở kịch xiếc mới mang tên Ầu ơ do Dương Thảo đạo diễn”.

Ông Phi Sơn cho biết thêm việc phát triển mảng kịch xiếc cũng là cách nhà hát tập cho anh em quen để sắp tới khi nhà hát tiếp quản rạp xiếc đa năng Phú Thọ (dự kiến hoàn thành 2025) thì bộ phận sáng tạo sẽ biết vận dụng các kỹ thuật, kỹ xảo xử lý một chương trình xiếc cho hấp dẫn trong một nhà hát hứa hẹn mang tầm quốc tế.

• Trang 15 báo Tuổi Trẻ ngày 12/5/2023

Việc bán vé giúp Hội An thành di sản có sức sống

Chiều 11-5, UBND TP Hội An họp báo thông tin về đề án thu phí tham quan khu phố cổ, vốn đang nhận được nhiều luồng ý kiến gần đây.

Theo ông Nguyễn Văn Sơn – chủ tịch UBND TP Hội An, một trong những nguyên do khiến dư luận lùm xùm thời gian qua là do Hội An chưa làm hết các thủ tục theo quy định, từ đó chưa đưa ra được thông tin đầy đủ.

Vé đã làm “sống lại di sản Hội An từng bên bờ vực sụp đổ”

Về kế hoạch, theo ông Sơn, những thông tin được công bố tại buổi họp báo chiều 11-5 là thông tin chính thức.

Chủ tịch TP Hội An cho biết việc thu phí tham quan Hội An không mới, mà được thực hiện từ nhiều năm. Mức vé có hai mức: 80.000 đồng/khách nội địa và 120.000 đồng cho khách nước ngoài. Tiền vé tương ứng với số địa điểm tham quan.

So sánh với các di sản trong khu vực, ông cho rằng đây là mức vé được xem là rẻ nhất, hấp dẫn nhất.

Về băn khoăn cho rằng “Hội An là di sản sống, việc bán vé liệu có thích hợp?”, chủ tịch TP Hội An cho rằng việc bán vé là cách làm chung tại các di sản trên thế giới có hình thái tương đương như Phượng Hoàng Cổ Trấn…

Cái khó của Hội An là có quá nhiều đường vào khu phố cổ, việc tổ chức thu phí khó khăn hơn các nơi khác.

Thực tế, 30 năm qua, việc bán vé tham quan đã giúp cho Hội An từ một di sản bên bờ sụp đổ trở thành một di sản có sức sống, trở thành điểm tham quan nổi tiếng của thế giới. Các di tích được trùng tu cơ bản.

Cũng từ nguồn vé tham quan, Hội An cũng đã tổ chức nhiều hoạt động nghệ thuật trong khu phố cổ, trích lại hỗ trợ cho các nhà cổ tư nhân.

Một lý do khác, chủ tịch UBND TP Hội An cho rằng Hội An hiện nay đã quá chật chội, lượng khách đổ về quá đông, tăng áp lực lên di sản. Từ đó, di tích nhanh xuống cấp, không gian bức bối, lượng rác thải ngày càng lớn.

Việc thu phí cũng sẽ tạo sự công bằng giữa doanh nghiệp lữ hành có mua vé tham quan cho khách với doanh nghiệp không mua vé.

Ông Nguyễn Văn Sơn thông tin, qua gặp mặt và lấy ý kiến của 25 đơn vị lữ hành về chủ trương tăng cường mua vé, đa số các doanh nghiệp đều cho rằng việc này là cần thiết.

“Nhiều thông tin suy diễn sai lệch làm tổn thương Hội An”

Chủ tịch TP Hội An tái khẳng định nguồn phí tham quan đã góp phần rất lớn cho trùng tu di sản. Nếu không thu phí, phố cổ sẽ dần biến thành địa điểm du lịch miễn phí. 

Chủ tịch UBND TP Hội An cho rằng thời gian qua sở dĩ có nhiều ý kiến khác nhau là có nhiều thông tin đưa ra chưa chuẩn, khiến dư luận hiểu sai kiểu như “vào phố cổ đi bộ cũng mua vé”, “Hội An là nơi đầu tiên trên thế giới bán vé tham quan”.

“Những thông tin này hoàn toàn không đúng bản chất. Hội An không bán vé vào thành phố, mà chỉ thu phí tham quan vào khu phố cổ. Phố cổ cũng chỉ chiếm một phần rất nhỏ của tổng địa giới hành chính Hội An.

Những thông tin sai lệch đăng trên báo chí, rồi từ đó dư luận hiểu sai, khiến hình ảnh Hội An tổn thương” – ông Nguyễn Văn Sơn nói.

Về việc tăng cường quản lý vé sẽ khiến doanh thu kinh doanh trong phố cổ sụt giảm, chủ tịch UBND TP Hội An nói rằng dựa theo khuyến cáo của UNESCO, 30 năm qua Hội An chưa bao giờ khuyến khích người dân vào buôn bán ăn uống trong phố cổ.

“Khi đã kinh doanh thì sẽ cố kiếm lợi nhuận. Các cửa hàng sẽ bài trí nhiều màu xanh đỏ tím vàng, phá vỡ không gian, khiến di tích biến dạng” – ông Sơn khẳng định.

“Hội An thực chất đã biến đổi theo hướng thay đổi hồn phố. Không gian đời sống dần nguội lạnh. Do vậy, thành phố đang thực hiện đề án khuyến khích người dân quay trở lại sống trong phố cổ. 

Một số chủ nhà cổ sau khi rời khỏi phố cổ đã được Hội An có chế độ đưa họ quay trở lại sống trong khu phố cổ. Có 4 gia đình như thế” – ông Sơn thông tin.

Thu phí vào phố cổ chủ yếu kiểm soát khách đoàn

Về chủ trương tăng cường phí tham quan vào khu phố cổ, ông Sơn tái khẳng định sẽ không có gì xáo trộn. Việc này chủ yếu tập trung kiểm soát vào khách đoàn.

“Khách mua vé tham quan sẽ được phục vụ tốt hơn, được có người đón tiếp, hướng dẫn cụ thể.

Cách làm sắp tới sẽ hết sức tế nhị, không ngăn sông cấm chợ. Chủ yếu việc kiểm soát vé nhắm vào các đoàn khách đã mua tour. Nếu khách đi lẻ thì khuyến khích mua, nếu không mua thì cũng không bắt ép. 

Khách đi với mục đích khác như uống cà phê, chụp ảnh cưới, ăn tối… thì thoải mái đi vào, không ai xét hỏi” – ông cho hay.

Cũng theo ông Nguyễn Văn Sơn, đề án tăng cường quản lý thu phí tham quan sẽ được thực hiện theo như kế hoạch đã đưa ra lâu nay, tức là bắt đầu từ 15-5.

• Trang 9 báo Tuổi Trẻ ngày 15/5/2023

Đưa lớp dạy bóng chuyền về quê nhà

Người thầy bóng chuyền của nhóm học sinh này là Nguyễn Hải Trường, hiện sinh sống tại Đà Nẵng và đang làm việc chính cho một tổ chức giáo dục của Bỉ.

Từ tâm nguyện muốn truyền cảm hứng luyện tập thể thao, nâng cao thể chất cho học sinh và rèn luyện thói quen lành mạnh, một thầy giáo trẻ 34 tuổi tại Đà Nẵng nhiều năm qua đã đến khắp các ngôi trường ở thành phố tới làng quê để gọi học sinh ra các lớp bóng chuyền miễn phí.

Một buổi chiều giữa tháng 5, nhà thi đấu đa năng trong Trường trung học cơ sở Trần Đại Nghĩa (quận Ngũ Hành Sơn, TP Đà Nẵng) chộn rộn học sinh.

Những cô cậu học trò dù đang học lớp 9 nhưng dáng cao lớn, mặc đồng phục thi đấu bóng chuyền đứng kế các giỏ bóng đã bơm căng hơi đợi thầy giáo tới.

Giờ học nụ cười

Chỉ vài phút sau giờ hẹn, có tiếng xe đạp lạch cạch ngoài nhà để xe. Thầy giáo trẻ với nụ cười hiền như tỏa nắng đã có mặt trong sự chào đón, háo hức của học trò.

Chừng 30 học sinh, trong đó có các em là nữ, đã theo suốt hành trình cùng thầy giáo mình là Nguyễn Hải Trường nhiều năm qua để học chơi bóng chuyền, và họ vẫn đang miệt mài với niềm say mê ngày càng lớn.

Người thầy bóng chuyền của nhóm học sinh này là Nguyễn Hải Trường, hiện sinh sống tại Đà Nẵng và đang làm việc chính cho một tổ chức giáo dục của Bỉ.

Thầy Trường cho biết có đam mê đặc biệt với các môn thể thao từ nhỏ. Thầy có thể chơi tốt bóng đá, cầu lông, bóng chuyền và thậm chí biết điều khiển cả… khinh khí cầu.

Sau khi ra trường và đi làm, Trường nói rằng vẫn duy trì thói quen và niềm đam mê thể thao dù công việc bận bịu ra sao. Vào cuối giờ làm, Trường lân la tới các sân chơi thể thao để kết nối thêm bạn bè, chia sẻ kinh nghiệm luyện tập.

Những năm 2018, sự xuất hiện của Trường ở khu vực Nhà thi đấu Hòa Xuân (Đà Nẵng) đã gây ấn tượng đối với những thanh niên, học sinh ở gần đó.

Trường chơi bóng chuyền hay, đa năng khiến anh gây được sự chú ý. Mỗi giờ chơi, khi chàng trai Quảng Nam tới thì rất đông người ngồi quanh để xem.

“Tôi chú ý thấy có chừng 20 bạn đang là học sinh sinh viên thường xuyên lui tới sân để ngồi theo dõi. Lúc đó các bạn chỉ tới xem để giết thời gian chứ không chơi. Tôi tìm cách làm quen và rủ các bạn tham gia cùng.

Lúc đầu thì có sự ngần ngại, nhưng thấy vui và học cũng không quá khó để biết một món chơi nên mọi người đều hòa với nhau thành một nhóm. Dự án của tôi bắt đầu từ đây” – Nguyễn Hải Trường nói.

Điều rất lạ, theo Trường là trong số nhóm thanh niên mà cậu kết nối được và tham gia chơi bóng chuyền trong lứa “học viên” đầu tiên từ Hòa Xuân thì có em sau này Trường mới biết là dân “ăn chơi”, thậm chí có bạn dính vào nghiện hút.

Nhờ bóng chuyền, những thành viên này đã thay đổi hoàn toàn, tinh thần vui vẻ hơn, thể trạng mạnh khỏe từng ngày và thậm chí dần lánh xa được các thói quen xấu.

Bóng chuyền thay đổi cuộc đời

Từ câu chuyện tình cờ trong buổi chiều chơi bóng chuyền tại Hòa Xuân, Nguyễn Hải Trường giờ đã được gọi là “thầy” với một mô hình đưa bóng chuyền về cộng đồng có quy mô, thường xuyên duy trì lượng học viên (đa số là học sinh, sinh viên) tham gia luyện tập hằng ngày với hơn 300 người.

Không dừng lại ở các sân chơi tại khu dân cư, dự án “Bóng chuyền cộng đồng” của Trường đã mở rộng kênh, triển khai về nhiều trường học trên khắp TP Đà Nẵng. Với học sinh, ngoài giờ học trên lớp thì giờ bóng chuyền với thầy Trường luôn là tiết học đặc biệt.

Học sinh không chỉ được học cách chơi bóng chuyền, rèn luyện cơ thể mà còn tìm thấy ở đó những nụ cười, sự vui vẻ tươi tắn và nguồn năng lượng tích cực. Và một điều rất đặc biệt, đó là phần lớn các giờ dạy bóng chuyền của thầy Trường là miễn phí.

Bóng chuyền cộng đồng của thầy Trường được phát triển mạng lưới theo kiểu “người này giới thiệu người kia”.

Ban đầu chỉ vài chục người, sau đó thấy vui quá nên bạn chơi lại rủ thêm bạn mới tới sân tham gia cùng. Lâu dần khi mạng lưới quá đông, đòi hỏi phải có người truyền dạy nên Trường tổ chức lại mô hình.

Những học viên có nhiệt huyết, có tố chất sẽ được cho phát triển để trở thành người hướng dẫn. Hiện tại có 15 “thầy giáo” bóng chuyền như thế trong mạng lưới của thầy Trường, tất cả đều là sinh viên học sinh.

Chàng trai quê Quảng Nam Nguyễn Hải Trường giới thiệu cho chúng tôi hai “thầy giáo” đặc biệt. Đó là N.L.K. – hiện đang học năm thứ 3 Trường ĐH Duy Tân (Đà Nẵng) và Huỳnh Lê Triều Vỹ – sinh viên Trường ĐH Kiến trúc Đà Nẵng. Trước khi trở thành “giáo viên” dạy bóng chuyền của dự án “Bóng chuyền cộng đồng”, K. từng dính vào tệ nạn xã hội và thường xuyên có mặt trong các vụ gây gổ đánh nhau.

Được “rủ rê” và dạy chơi bóng chuyền, K. đã biến thành một con người hoàn toàn khác: tươi tắn, năng động, khỏe mạnh và luôn tràn đầy năng lượng.

Ngoài giờ học trên lớp, vào cuối ngày K. có thêm khoản thu nhập từ giờ dạy bóng chuyền trong mạng lưới của thầy Trường. K. cũng là người năng nổ giúp Trường thiết kế, lên chương trình để dự án ngày càng lan tỏa.

Trong khi đó, Huỳnh Lê Triều Vỹ – hiện cũng là “thầy giáo” bóng chuyền cho thầy Trường – cũng từng là người ngại giao tiếp, sống khép kín.

Bóng chuyền đã thay đổi hoàn toàn Vỹ, tới nay Vỹ là phó chủ nhiệm dự án “Bóng chuyền cộng đồng”, chịu trách nhiệm trong các hoạt động chính.

• Trang 17 báo Tuổi Trẻ ngày 11/5/2023

Tú Chinh và hạnh phúc ngày trở lại

Chiều 10-5, “nữ hoàng tốc độ” Lê Tú Chinh đã góp sức để đội 4x100m nữ Việt Nam giành HCB SEA Games 32. Tú Chinh cho biết cô rất hạnh phúc được trở lại thi đấu sau hơn một năm vật lộn với chấn thương.

Bốn vận động viên nữ đã mang về chiếc huy chương bạc nội dung 4x100m với thành tích 44 giây 54 gồm: Hà Thị Thu, Lê Tú Chinh, Kha Thanh Trúc, Hoàng Dư Ý. Dù không thể đổi màu huy chương nhưng đây là cột mốc quan trọng đối với Lê Tú Chinh.

Tú Chinh đã hồi phục 70%

Lê Tú Chinh chạy ở lượt thứ hai và đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được HLV Nguyễn Đình Minh giao phó. Sau khi cán đích, cô cho biết rất hạnh phúc khi được trở lại đấu trường SEA Games sau hơn một năm chấn thương.

Trả lời Tuổi Trẻ, Lê Tú Chinh nói: “Tôi thật sự biết ơn HLV Nguyễn Đình Minh đã cho tôi cơ hội được ra sân thi đấu. Tôi cảm ơn những đồng đội đã hỗ trợ tôi hết sức. 

Sau hơn một năm bị chấn thương, giờ tôi mới được trở lại SEA Games. Hôm nay tôi chạy ổn, cảm giác thi đấu tương đối tốt dù chưa thể như xưa. 

Tôi nghĩ mình đã hồi phục được khoảng 70% so với năng lực trước khi chấn thương. Tôi sẽ nỗ lực hơn nữa để có thể trở lại là chính mình”.

Trước đó, HLV Nguyễn Đình Minh cho biết đội tiếp sức 4x100m có 5 vận động viên. Trước SEA Games 32, đội đã tiến hành kiểm tra nội bộ để chọn ra 4 VĐV thi đấu chính và 1 VĐV dự bị. Tú Chinh có thành tích đứng trong tốp bốn VĐV tốt nhất. 

Dựa trên thông số chuyên môn và nguyện vọng của Tú Chinh, cô đã chính thức có màn trở lại tại SEA Games 32.

Dù vậy, do mới phẫu thuật được đúng một năm, nguy cơ chấn thương của Tú Chinh khi thi đấu là hoàn toàn có thể xảy ra. Dù vậy, là người biết rõ nhất tình trạng của bản thân nên Tú Chinh phải là người tự điều chỉnh đầu tiên. 

Màn trở lại của Tú Chinh tại SEA Games 32 thật sự là tín hiệu vui với cô và điền kinh Việt Nam.

Ý chí, nghị lực kiên cường của Tú Chinh

Tháng 4-2022, Tú Chinh bị phát hiện dính chấn thương sau một buổi tập. Hai cô trò Tú Chinh – Thanh Hương đã đi khắp các bệnh viện ở TP.HCM, Hà Nội để tiến hành thăm khám. Các bác sĩ tại Bệnh viện Quân y 175 đánh giá chấn thương của Tú Chinh nghiêm trọng và là hệ quả của những tổn thương tích tụ lâu dài.

Bệnh viện Quân y 175 sau đó đã mời PGS.TS.BS Bùi Hồng Thiên Khanh (trưởng khoa chấn thương – chỉnh hình Bệnh viện ĐH Y dược TP.HCM) tham gia hội chẩn và thực hiện ca phẫu thuật dành cho Tú Chinh. 

Tú Chinh bị chấn thương gối phải, rách sừng sau sụn chêm ngoài trên tổn thương giập dây chằng chéo trước, dây chằng bên trong do tai nạn thể thao. Ngày 3-5-2022, Tú Chinh được tiến hành phẫu thuật.

Là vận động viên chủ lực của điền kinh Việt Nam nhưng dính chấn thương ngay trước thềm SEA Games 31 phải lên bàn mổ, đó là điều kinh khủng đối với sự nghiệp của Tú Chinh. Suốt một năm qua, cô gái Sài Gòn đã kiên cường tập đi bằng nạng. 

Sau đó là lần mò từng bước và tiếp đến là trở lại đường chạy. Hành trình gian nan, đẫm mồ hôi, nước mắt của Lê Tú Chinh đã được đền đáp khi ngày 10-5-2023 cô đã có thể trở lại với đấu trường SEA Games.

Trước đó, ở SEA Games 2017, Tú Chinh độc chiếm các cự ly tốc độ (bao gồm 3 nội dung 100m, 200m cá nhân và tiếp sức 4x100m). Đến SEA Games 2019, Tú Chinh xuất sắc giành được HCV cự ly 100m. 

Với sự kiên trì, nỗ lực không ngừng nghỉ, hy vọng Tú Chinh sẽ sớm lấy lại 100% phong độ để góp sức nhiều hơn nữa cho điền kinh Việt Nam.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 8/5/2023

Hạnh phúc của người mê đắm nhạc kịch

Khi giọng rao đặc sệt miền Tây vang lên ngọt lịm kèm chiếc áo bà ba và nón lá xuất hiện giữa show SGNSICAL Carabet #1: Bringing It Home – Broadway Playlist vào tối 6-5 tại Amazing Center, khán phòng 180 khán giả vỡ òa trong bất ngờ thú vị.

Ý tưởng lồng ghép ca khúc I feel pretty của nhạc kịch West Side Story từ câu chuyện phía Tây nước Mỹ “biến tấu” vào bối cảnh miền Tây Việt Nam cùng màn trình diễn duyên dáng của bộ ba Âu Bảo Ngân – Sevinch Orujova – Thảo Ngọc tạo nên một không khí nhạc kịch sôi nổi, phóng khoáng và đầy quyến rũ của Carabet (*).

Một chút biến tấu khiến vở nhạc kịch lừng danh hơn 75 năm tuổi bỗng trẻ trung và đầy tươi mới. 

Nhưng không chỉ có vậy, đêm SGNSICAL Carabet gần 2 tiếng với 16 màn trình diễn thêm cả encore thực sự đã mang đến cho khán giả một “nồi lẩu nhạc kịch thập cẩm đủ vị”, từ những vở quen thuộc như Phantom of the Opera, Les Miserables cho đến những tác phẩm mới xuất hiện ở Broadway từ năm 2015 như Dear Evan Hansen, Wicked...

Tinh thần phục vụ “món lẩu nhạc kịch thập cẩm” đó cũng được hai người dẫn chương trình là Tú và Thiện (Jay Thiện Nguyễn) chia sẻ cùng khán giả ngay từ lúc mở màn. 

Bởi đây là đêm đầu tiên để cùng “nhập môn” nhạc kịch, và không cách nào hiệu quả hơn là đưa khán giả trực tiếp nếm thử nhiều phong vị đa dạng của bộ môn này. 

Trước mỗi tiết mục, các bạn đều có giới thiệu về nhân vật và bối cảnh tác phẩm, nhưng đôi lúc câu chuyện riêng và sự xúc động của từng nghệ sĩ có phần lấn át. 

Âu cũng dễ hiểu, bởi đây là một trong những cơ hội quý giá để các nghệ sĩ yêu nhạc kịch được hội tụ và cháy hết mình với ngọn lửa đam mê được trêu vui là “đột biến”.

Đó là Jay Thiện Nguyễn vừa du học Mỹ xong đã bắt tay thực hiện giấc mơ đưa nhạc kịch về Việt Nam, là Tony Tống bay về từ Singapore, Hoàng Anh từ Hà Nội, các bạn từ Mũi Né, là Âu Bảo Ngân gần 10 năm “lăn lộn” đủ nghề cả bán bánh mì và vẫn luôn theo đuổi tình yêu nhạc kịch… 

Các bạn hát, diễn, tung hứng hết mình trên sân khấu và nhiệt tình cổ vũ nhau dưới sân khấu. Niềm vui, sự xúc động, tự hào, phấn khích của các bạn tạo nên một sự cộng hưởng đầy cảm hứng, dễ dàng chạm đến trái tim khán giả.

Show diễn đầu với hai đêm “chào sân” tối 5 và 6-5 của Impact Theatre Saigon (ITS) đã tạo được những khoảnh khắc đáng nhớ và đầy mong đợi cho dự án ấp ủ suốt 10 năm của Jay Thiện Nguyễn.

Sẽ còn sớm để nhận xét về một kế hoạch dài hơi: tổ chức mỗi tháng một show SGNSICAL Carabet với chủ đề khác nhau để giới thiệu Musical Theatre đến khán giả theo cách gần gũi, thân mật và dễ cảm nhận nhất. 

• Trang 15 báo Tuổi Trẻ ngày 8/5/2023

Con chữ không im lặng

Sau hơn nửa thế kỷ, những trang thư “có lửa” từ chiến trường một lần nữa trở về, thành “những con chữ không im lặng” để kể về khí phách Việt Nam trong quá khứ hào hùng và cả thời đại mà chúng ta đang sống.

“Lá thư riêng này mang nặng tình cảm của cả núi sông, của lịch sử đấy con ạ” – lời của bác sĩ Vũ Đình Tụng dặn dò con khi giao lại bức thư Bác Hồ gửi lúc một cậu con trai của ông hy sinh cũng đúng với tất cả những lá thư từ chiến trường trong cuốn Những lá thư thời chiến Việt Nam.

Có những lá thư được viết bằng thơ, có những lá thư mộc mạc chân chất. Có lá thư người đứng tên không biết chữ, phải nhờ người khác viết hộ. Đặc biệt còn có cả thư của những người lính phía bên kia, hiện diện như một cách hàn gắn. 

Phần lớn tác giả của những bức thư này không còn nữa. Song mỗi dòng thư tay không chỉ là kỷ vật vô giá với người thân ở lại, mà còn là di sản chung đánh dấu những trang sử vàng của đất nước.

Thư Bác Hồ: “Tất cả thanh niên Việt Nam là con cháu của tôi”

Tháng 1-1947, từ Việt Bắc, Bác đã viết một lá thư cảm động cho bác sĩ Vũ Đình Tụng – một người công giáo yêu nước vừa có con trai hy sinh khi chiến đấu bảo vệ Hà Nội vào mùa đông năm 1946. 

Lá thư giản dị nhưng đẫm tình non nước, đồng bào của người cha già dân tộc: “Tôi được báo cáo rằng: con giai của ngài đã oanh liệt hy sinh cho Tổ quốc. Ngài biết rằng tôi không có gia đình, cũng không có con cái. Nước Việt Nam là gia đình của tôi. Tất cả thanh niên Việt Nam là con cháu của tôi. Mất một thanh niên thì hình như tôi đứt một đoạn ruột…”.

Hay lá thư của Chủ tịch Ủy ban Hành chính Hà Nội Trần Duy Hưng gửi Bộ Quốc phòng, Tổng tư lệnh Bộ tư lệnh Thủ đô năm 1965 xin chấp thuận nguyện vọng của hai con ông muốn được gia nhập quân ngũ cũng mang đến niềm cảm động và niềm tin lớn cho thế hệ trẻ hôm nay khi được thấy một thế hệ cán bộ lãnh đạo một lòng dâng hiến, hy sinh cho đất nước.

Những con chữ hàn gắn

Ngoài lá thư của Bác Hồ được gửi trong kháng chiến chống Pháp, cuốn sách chỉ thu thập được những cánh thư duy nhất từ mặt trận Điện Biên Phủ của thượng tướng Vũ Lăng gửi vợ. 

Giống như nhiều lá thư trong cuốn sách này, người đọc hôm nay thấy vừa hài hước vừa cảm động khi chứng kiến tình yêu thời chiến, vợ chồng như “đôi bạn cùng tiến” vậy. 

Trong thư gửi vợ, người lính Vũ Lăng đã kể chuyện chiến dịch, những bài học rút ra từ những trận đánh, “vấn đề xây dựng quyết tâm để chỉnh sửa tư tưởng sai lầm”, nhắc nhau đọc truyện của Liên Xô in trên báo Quân Đội Nhân Dân…

Lại cũng có những lá thư hoàn toàn khác tinh thần ấy, như hai lá thư của anh hùng – liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi viết cho vợ và cho ba mẹ, người thân khi bị địch bắt giam ở khám Chí Hòa và chờ ngày ra pháp trường. 

Những dòng chữ cuối cùng của một chiến sĩ cách mạng gửi về cho thân quyến chỉ thăm hỏi tình cảm giản dị, những động viên khỏe mạnh, yên vui.

Những lá thư dài ngập tràn yêu thương từ chiến trường đầy bom đạn gửi em gái đang học ở Bình Nhưỡng (Triều Tiên) và gửi vợ của nhà khoa học trẻ Hoàng Kim Giao trước khi hy sinh năm 27 tuổi, hay những cánh thư của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc gửi người thân cũng vậy. Cùng mùi khói súng là ăm ắp tình cảm thiết tha rất con người.

Bộ sách còn có cả thư của những người lính phía bên kia gửi cho chính người lính giải phóng mà ông ta đã bắn chết. Đó là lá thư của cựu binh Mỹ Richard Luttrell. 

Năm 1989, ông viết một bức thư cho một “Việt cộng” mà ông ta đã bắn chết trong trận đánh ở Chu Lai năm 1967, khi hai nòng súng đối mặt nhau.

Lá thư thực ra như một lời tự vấn và tự thú đau đớn: “Thưa ông, tại sao ông lại không bắn tôi trước? Khi mà khẩu AK-47 trong tay ông cũng đã lên đạn và ông đã nhìn tôi rất lâu? Xin hãy tha thứ cho tôi vì đã bắt ông phải chết. Tôi chỉ phản ứng theo cách mà tôi được huấn luyện, thực tình lòng tôi không muốn thế”.

Chuyện kể rằng trong ngực áo của người lính giải phóng có một bức ảnh chụp cùng con gái. Người cựu binh Mỹ đã luôn mang theo mình bức ảnh với nỗi ám ảnh khôn nguôi. 

Một ngày ông quyết định mang lá thư và bức ảnh đặt dưới chân bức tường tưởng niệm những lính Mỹ đã chết trong chiến tranh Việt Nam tại Washington, để rồi lá thư và bức ảnh được đưa vào một cuốn sách ông đọc được năm 1996. 

Richard Luttrell quyết định tìm gặp con gái của người lính giải phóng để nói lời tạ lỗi, trao trả lại bức hình và ông đã được toại nguyện. Lan – cô gái trong bức hình năm xưa – đã nhận lời xin lỗi của ông, như cách mà cả dân tộc Việt đã chọn bao dung sau mỗi lần đi qua chiến tranh trong hàng ngàn năm lịch sử.

• Trang 9 báo Tuổi Trẻ ngày 2/5/2023

Một cuộc đời hiệp nghĩa

Vượt qua “lời nguyền” cứu người đền mạng của dân sông nước, ông Võ Thu Anh (60 tuổi, thôn Phổ Trường, xã Nghĩa An, TP Quảng Ngãi) đã không biết bao nhiêu lần cứu sống người chới với giữa sóng nước.

Chỉ cần nghe tàu gặp nạn, người đuối nước ông lại lao đi, bởi ông hiểu lằn ranh sinh tử rất mong manh, chậm chân là không kịp.

Giấy khen của chính quyền địa phương như lời cảm ơn những đóng góp của người đàn ông sống bên chân sóng miệng nước này. Đó cũng là thứ duy nhất có thể khơi dậy ký ức và giúp ông lờ mờ nhớ về những người được mình cứu. 

Ông Anh bảo rằng: “Trí nhớ tôi tệ lắm nên tôi dành cho những việc cần nhớ mỗi ngày, tôi không nhớ những người mình đã cứu bởi tôi không cần ai trả ơn cả”.

“Sống mấy năm đâu, giúp được ai thì giúp”

Những ngày trời vào hạ oi bức, ghé về Nghĩa An, doi đất bị vây quanh bởi sông Phú Thọ và biển cả gió thổi lồng lộng. Làng chài chật ních, đa số đàn ông đã đi biển, một số bám trường đà sửa tàu, thi thoảng mới thấy bóng dáng một vài người đàn ông đang độ tuổi lao động, còn phần lớn là con nít, phụ nữ. 

Nghĩa An từng là làng chài tỉ phú với những phiên biển trúng vài tỉ đồng từ nghề giã cào. Nghề tận diệt ấy cho người dân Nghĩa An trù phú rất nhanh rồi lặng lẽ thoái trào khi “biển cạn”.

Ông Võ Khánh, phó chủ tịch UBND xã Phổ An, kể về doi đất hứng bão gió này, chẳng năm nào vào mùa mưa bão mà cán bộ xã không căng mình kêu gọi tàu bè vào nơi neo trú. 

Xong rồi cả hệ thống chính trị đi giúp dân chằng chống nhà cửa, nhà nào không kiên cố lại di dời người dân đến nơi an toàn. 

“Nghĩa An dù nghèo giàu có bận nhưng lòng nghĩa hiệp thì thời nào cũng có. Như chú Võ Thu Anh cứu người, giúp tàu mắc cạn không biết bao nhiêu lần”, ông Khánh nói.

Ông Khánh kể về người chú cùng quê với sự tự hào thấy rõ. Buổi sáng cách đây một tháng, chính quyền xã Nghĩa An nhận được thông tin có tàu đánh bắt hải sản đang vào bờ thì tàu phá nước, đang chìm dần trên sông Phú Thọ. 

Chính quyền ra đến nơi đã thấy ông Anh đang cùng anh em ngư dân bàn bạc phương án cứu tàu. “Tính chú Anh là vậy, nghe ai có chuyện là hào hiệp giúp liền”, ông Khánh tâm tình.

Kể về chuyện đó, ông Anh cười xòa xua tay: “Có chi mà kể trời, sống được mấy năm đâu, giúp được ai thì giúp”. Những người dân bên cạnh “hùa” theo mới đẩy nhịp kể chuyện cứu tàu nhiều hơn từ chính ông Anh. 

Sáng đó, ông và vợ đang ăn sáng thì nghe có tàu chìm trên sông Phú Thọ, ông bảo vợ ăn trước, còn mình quơ nắm dây thừng cùng dăm chiếc thùng phuy nhựa chạy ra sông.

Lúc này, chiếc tàu mất tăm dưới dòng nước, ngư dân ngồi thừ bên mép sông, thở dài. Vực dậy tinh thần, ông Anh bảo mọi người mang dây thừng lặn xuống nước tìm những vị trí dọc thân tàu cột chặt. 

Khi tính toán, cân đối dây thừng, ông Anh cùng ngư dân lại gồng mình cột những sợi dây thừng vào thùng phuy nhựa. “Mấy cái thùng phuy lợi hại lắm, dùng sức đó mới nâng được tàu lên, chứ sức người biết bao nhiêu cho đủ”, ông Anh nói.

Dưới sức gánh của thùng phuy, chiếc tàu cá dần dần nổi lên. Ông Võ Tình, chủ tàu cá, “mừng hết lớn” khi con tàu tưởng chừng không thể trục vớt được cứu. Ông Tình cảm kích sự giúp đỡ của ông Anh và xin được hậu tạ. Nghe đến đó, ông Anh xua tay từ chối. Với ông, đó là việc nghĩa không đổi chác bằng tiền.

Tôi không cần trả ơn

Tinh thần nghĩa hiệp luôn theo cả cuộc đời ông, hơn 20 năm qua chẳng thể nhớ hết số lần ông Anh chung sức trục vớt tàu thuyền bị chìm ở khu vực cửa biển Cửa Đại và sông Phú Thọ. 

Nhiều ca khó, chủ tàu lại là người ngoài tỉnh đến gặp ông Anh nhờ giúp, ông lại ra hiện trường tìm phương án cứu tàu. “Thú thật trí nhớ tôi tệ lắm, tôi không nhớ giúp ai cả”, ông Anh nói. Gợi mãi, ông mới nhớ được vài cái tên chủ tàu cùng địa phương như Võ Văn Trúc, Lê Tấn Thành, Nguyễn Ty…

Ông Anh không sợ hiểm nguy, nhưng ở biển có “lời nguyền cứu người đền mạng”, dù thực hư chẳng ai biết nhưng điều ấy ít nhiều “bám” sâu vào tâm trí của những người ăn sóng, nằm gió. Suốt cuộc đời ra tay nghĩa hiệp, ông Anh cũng lấy đi nước mắt của các con rất nhiều lần. 

Ông Anh kể tầm 20 năm trước, các con còn nhỏ, mỗi lần nghe cha đi cứu tàu, cứu người lại chạy ra ôm chân giữ lại, rồi khóc nức nở. Nhìn thấy cảnh đó, nhiều lúc ông cũng chạnh tâm nhưng rồi lòng lại như lửa đốt. Và rồi ông vẫn lao đi.

22 năm trước, tàu cá của ông Lê Thắng Nở (xã Nghĩa An) vừa vào đến cửa biển Cửa Đại thì bị sóng đánh chìm. Ngư dân trên tàu kiệt sức, họ cố bám mũi tàu giữ lại sinh mệnh. 

Sóng lớn ầm ầm, gió rít từng cơn, đứng trên bờ nhìn thấy anh em chới với, ông Anh quyết định đánh liều. “Mạng mình quý thì mạng mọi người cũng quý, ai cũng có vợ con phải lo, tôi đánh liều”, ông Anh nói.

Cái ngày đó vẫn còn lưu trong tâm trí của người dân Nghĩa An, ông Anh cột sợi dây thừng vào cây dừa bên mép nước, rồi nắm đầu dây còn lại bơi ra biển. Khoảng cách chỉ chừng 150m, nhưng lại rất xa bởi sóng gió quá lớn, sức người không địch lại. 

Quần với sóng giật, cuối cùng ông cũng tiếp cận được con tàu và đưa sáu ngư dân vào bờ. Lúc biết mọi người an toàn, ông cũng không còn sức để đứng.

Chuyện đã quá lâu, ngư dân Lê Thắng Nở dày dạn sóng gió ngày nào đã già nua. Nhưng mỗi khi nhắc lại ông Nở không thôi cảm kích. Cái khoảnh khắc sinh mệnh đứng giữa lằn ranh ấy làm sao quên được. 

“Chúng tôi vừa vào cửa biển thì tàu bị sóng đánh chìm. Anh em đều kinh nghiệm, nhưng sóng quá khủng khiếp không ai bơi được vào bờ, đành bám vào mũi tàu. Nói thật, chắc chỉ có lòng nghĩa hiệp anh Anh mới dám lao ra cứu người lúc đó”, ông Nở nói.

Những người lớn tuổi ở Nghĩa An lược đếm số người ông Anh từng cứu sống, dù không đầy đủ nhưng ít nhất cũng bảy người. Cách đây khoảng chục năm, ông Anh lao xuống dòng sông Phú Thọ cứu người tự tử. 

Phút giây ấy như ánh đèn flash, kịp lóe lên cho một khoảnh khắc rồi tắt hẳn. Vậy mà đến giờ bà Nguyễn Thị Bông (vợ ông Anh) vẫn rùng mình mỗi khi nhắc về. Bà Bông kể hai vợ chồng đang đi trên cầu thì thấy một bóng người lao xuống nước tự tử, việc xảy ra ngay trước mắt. Bà Bông chưa kịp định thần, đã thấy chồng nhảy ùm xuống nước.

Bà Bông run rẩy gọi chồng giữa màn đêm u tịch, điều duy nhất bà biết chồng còn sống là tiếng tay ông đập ầm ầm dưới nước, bơi nhanh về phía cô gái. 

“Đó là một cô gái trẻ, quê ở xã Nghĩa Thương (huyện Tư Nghĩa, Quảng Ngãi), vì buồn chuyện tình cảm nên tự vẫn. Cứu xong, vợ chồng tôi và người dân ngồi lại khuyên can cô gái cho đến khi người thân đưa cô gái về nhà, tôi mới bắt đầu khóc. 

Tôi khóc vì mừng cả chồng và cô gái không sao, khóc cho cả những nỗi lo nếu chẳng may chồng xảy ra bất trắc thì tôi thành góa phụ, rồi ai gồng gánh nuôi con”, bà Bông tâm tình.

• Trang 17 báo Tuổi Trẻ ngày 7/5/2023

Hướng Dương lại bước vào Thư viện sách nói

Đã năm năm, hôm nay Thư viện sách nói Hướng Dương lại có bóng dáng Hướng Dương (1971-2018) bước vào ngưỡng cửa.

Chị mặc áo dài, tay cầm bó hoa sen, miệng mỉm cười, mắt rạng rỡ, chân bước thong dong. Nghe như tiếng cười chị giòn tan đâu đây, nghe như giọng đọc chị vang vang trong phòng thu này.

Bức tượng mà điêu khắc gia Lâm Quang Nới kể ông đã phải trăn trở tìm hiểu – lắng nghe – sáng tác suốt ba năm mới hả lòng đã thật sự đưa được Hướng Dương về với thư viện, và bài hát các em học sinh Trường Nguyễn Đình Chiểu hát hôm nay – dù chẳng phải bài mà Hướng Dương từng hát – nhưng lại nghe như chính lời chị từng nói: “Nếu một mai tôi có bay lên trời, thì người ơi tôi đã sống rất thảnh thơi/ Nếu một mai tôi có đi qua đời, thì người ơi tôi đã sống rất tuyệt vời”.

Ông Lê Quốc Ân, chủ tịch Quỹ Từ thiện sách nói dành cho người mù, giãi bày: “20 năm sáng lập và xây dựng thư viện từ một chiếc máy cassette, Hướng Dương chưa từng đòi hỏi vinh danh. 

Hướng Dương mất đi, chúng tôi cũng không bao giờ nghĩ đến việc đổi tên thư viện hay dựng tượng. 

Nhưng những người yêu mến cô đã thuyết phục chúng tôi: Hướng Dương đã trở thành một động lực, một niềm cảm hứng động viên những người mù, người khuyết tật, người yếu thế, người gặp phải tai ương, bất hạnh trong cuộc đời, thư viện mang tên cô, dựng tượng của cô là để truyền đi cảm hứng và sức mạnh mà cô đã mang đến cho đời. Chúng tôi đã bị thuyết phục như thế”.

Và Hướng Dương đã trở lại với thư viện như thế. Những người cũ của thư viện như anh Hòa, anh Lộc hôm nay vui lắm vì như được gặp lại chị, dù họ vẫn đang làm công việc mỗi ngày như vẫn có Hướng Dương. 

Lật mở tập sách Hướng Dương về với mặt trời mà cha mẹ của Hướng Dương – với lòng yêu thương con vô bờ – vừa cho xuất bản, đọc lại những lời tiếc thương mà năm năm trước mọi người đã viết cho chị chợt thật yên lòng: những lời hứa với chị rằng thư viện sẽ tiếp tục, sẽ phát triển đã được thực hiện nghiêm cẩn.

Năm năm qua, dẫu vắng Hướng Dương, dẫu trải qua đại dịch COVID-19, dẫu vẫn cùng cả thành phố vật lộn với khó khăn kinh tế, dẫu trang web của thư viện còn bị kẻ nào đó đánh sập, nhưng Thư viện Hướng Dương vẫn phát triển.

Không còn phụ thuộc vào băng đĩa, gia tài của thư viện đã được tải lên web để vượt mọi rào cản đến với người mù. Các học bổng Ánh Sen, học bổng Hướng Dương, các lớp tin học vẫn phát triển. Các hoạt động ngoại khóa như chương trình dã ngoại, giải cờ vua, tặng gậy dò đường vẫn tưng bừng.

Gia tài của Hướng Dương – “sự giàu có vĩnh hằng mang theo được đến thế giới khác và để lại được cho người ở lại” như lời của nhà báo Dương Thành Truyền hôm nay – vẫn cứ lớn lên và nảy nở ra như vậy.

• Trang 15 báo Tuổi Trẻ ngày 6/5/2023

Khám phá tinh hoa Nam Bộ qua 101 tập phim

Kể từ sau phim Mekong ký sự ra mắt năm 2006 và được thực hiện bền bỉ đến hơn 80 tập, đã lâu lắm màn ảnh nhỏ mới có thêm một bộ phim ký sự tài liệu dài tập được thực hiện công phu.

101 tập của ký sự tài liệu Tinh hoa Nam Bộ sẽ phát sóng trên THVL1 lúc 15h50 chủ nhật hằng tuần, từ ngày 7-5, và phát lại lúc 20h trên THVL2. 

Mỗi tập dài 25 phút, Tinh hoa Nam Bộ gồm có ba phần: Thời mở cõi (31 tập), Những điểm sáng tinh hoa Nam Bộ (65 tập) và Khúc vĩ thanh (5 tập).

Để kịp tiến độ sản xuất, có hai ê kíp sản xuất phim đang làm việc song song. Phần 1 mang tên Thời mở cõi đã hoàn tất và đoàn phim vẫn đang tiếp tục thực hiện các tập tiếp theo.

Đạo diễn Đào Anh Dũng (đồng đạo diễn là Nguyễn Mộng Long) cho biết đã có nhiều phim nói về lịch sử Nam Bộ nhưng có thể nói Tinh hoa Nam Bộ là bộ phim tiếp cận có hệ thống nhất về mảnh đất Nam Bộ.

Nhận định đây là một đề tài lớn và khó làm, đạo diễn Tinh hoa Nam Bộ nói: “Trong giai đoạn mở cõi Nam Bộ, những hình ảnh và nguồn tư liệu lịch sử khó tìm. 

Chúng tôi đã khởi động bộ phim này hơn một năm nay và làm việc với tinh thần thận trọng, đối thoại. Tôi nghĩ phần đầu tiên Thời mở cõi là khó làm nhất, nhưng chúng tôi đã hoàn tất rồi. 

Quan điểm của chúng tôi khi làm phim lịch sử là không áp đặt, tôn trọng yếu tố khách quan, đưa những thông tin qua các tài liệu, sử liệu và ý kiến nhà nghiên cứu uy tín nhất, kể cả những ý kiến khác nhau về mỗi thời kỳ lịch sử…”.

Theo đạo diễn, tinh hoa là những gì tinh túy nhất trong yếu tố lịch sử, yếu tố văn hóa cả về vật thể lẫn phi vật thể, đến từ những sự kiện dựng nước, giữ nước, từ những điều tốt đẹp xây dựng trên đồng bằng trù phú Nam Bộ – vựa lúa lớn của đất nước.

“Tinh hoa có khi đơn giản là mồ hôi nước mắt của bao nhiêu người nông dân Việt. Nét đẹp lao động ấy cũng là một loại tinh hoa, bên cạnh phong tục tập quán, những nhân vật kiệt xuất, những văn hóa phi vật thể…”, ông Dũng chia sẻ.

• Trang 17 báo Tuổi Trẻ ngày 3/5/2023

Đoạt HCV từ một cuốn sách

Ngày 2-5, cờ ốc trở thành môn thể thao mang về HCV đầu tiên cho Việt Nam ở SEA Games 32.

Bộ đôi Phạm Thanh Phương Thảo – Tôn Nữ Hồng Ân giành chiến thắng trước Thái Lan ở nội dung đồng đội 2 nữ cờ tiêu chuẩn 60 phút. Cả hai thậm chí còn vô địch sớm một vòng đấu nhờ thắng toàn bộ 5 trận đầu tiên (không cần chờ đến trận cuối gặp Lào).

Toàn bộ đội tuyển cờ ốc (Ouk chaktrang) Việt Nam dự SEA Games 32 đều xuất thân là kỳ thủ cờ vua. Vì vậy, cũng chẳng một HLV nào đủ hiểu biết môn cờ truyền thống của Campuchia để hướng dẫn cho họ.

Gian khổ tìm kỳ thư

Thể thao Việt Nam thường có xu hướng thích nghi rất nhanh với những môn… lạ tại SEA Games. Trong quá khứ, chúng ta cũng từng đoạt nhiều HCV ở các môn arnis, kurash… Với riêng cờ ốc, cơ sở cho niềm tin chiến thắng càng cao vì môn cờ này khá tương tự với cờ vua. Trong khu vực Đông Nam Á, khó có quốc gia nào vượt mặt được Việt Nam về cờ vua.

Nói vậy nhưng hành trình phát triển một môn thể thao mới chẳng hề dễ dàng chút nào. Một năm trước, đội cờ ốc nhận quyết định thành lập sau khi chủ nhà Campuchia xác định sẽ thay cờ vua bằng môn này. Liên đoàn Cờ kêu gọi các kỳ thủ đăng ký và sau một thời gian, có khoảng 70-80 VĐV cờ vua chuyển sang chơi môn cờ này. Tháng 11, liên đoàn tổ chức một giải vô địch để tuyển chọn các thành viên tuyển quốc gia.

Có người, có HLV, có quyết tâm, vấn đề lúc này là… không có giáo án. Môn cờ truyền thống ở Campuchia nên hiển nhiên rất khó để tìm tài liệu. Sau nhiều ngày trời lùng sục, chính các VĐV của đội tuyển tìm ra được một tài liệu trên mạng, chi chít chữ… Khmer. Mọi người lại phải cực khổ dùng phần mềm dịch, rồi hỏi thêm những người biết tiếng Khmer để phiên dịch giúp. Nhiều tháng trời, tập tài liệu này là giáo án duy nhất cho đội tuyển cờ ốc. Mãi thời gian dài sau, đội mới có thêm một vài cuốn sách từ Thái Lan.

Giấc mơ đổi đời

Với Hồng Ân, Phương Thảo cùng nhiều kỳ thủ khác trong đội cờ ốc, đoạt HCV SEA Games là một giấc mơ mà một năm trước còn rất xa vời với họ. Như Hồng Ân, kỳ thủ năm nay đã 31 tuổi. Cô hiện chỉ đạt thứ hạng 297 ở Việt Nam trong môn cờ vua. Với Phương Thảo (23 tuổi), 2 năm trước cô còn dự định nghỉ chơi cờ để tập trung cho việc học.

Hồng Ân tốt nghiệp ngành quản trị kinh doanh ở ĐH Đà Lạt, còn Phương Thảo đã lấy bằng cử nhân kinh doanh thương mại ở ĐH Kinh tế quốc dân (Hà Nội). Cả hai đều dự phòng sẵn cho mình một tương lai hậu VĐV chuyên nghiệp. Thế rồi cờ ốc xuất hiện và thắp lên giấc mơ cho họ.

“Các em tập ngày tập đêm. Nhìn các em tập mà tôi cảm phục lắm. Thấy rõ khát khao của các em nên trong thâm tâm tôi từ những ngày đầu đã có niềm tin rằng đội sẽ đoạt được HCV, dù rằng môn thể thao này mình chơi sau Campuchia hay Thái Lan cả ngàn năm” – ông Nguyễn Minh Thắng, lãnh đội cờ ốc, nói.

“Tôi sẽ chơi song song cả cờ ốc và cờ vua vì hai môn giống nhau khoảng 80%. Chơi cờ ốc cũng tốt cho việc rèn luyện tư duy chơi cờ vua”, Hồng Ân nói. Hai năm sau, SEA Games sẽ diễn ra tại Thái Lan và nhiều khả năng nước chủ nhà sẽ đưa vào chương trình thi đấu môn cờ makruk – giống cờ ốc đến 99%. Vì vậy, cơ hội để Hồng Ân, Phương Thảo và các kỳ thủ cờ ốc khác nối dài những ngày vinh quang là rất lớn.

• Trang 17 báo Tuổi Trẻ ngày 15/5/2023

VĐV Nguyễn Thị Oanh: Sự nghiệt ngã giúp tôi bùng nổ

Ngày 14-5, “cô gái vàng” vừa đoạt 4 HCV điền kinh ở SEA Games 32 Nguyễn Thị Oanh đã có buổi giao lưu chân tình và tràn ngập tiếng cười cùng đông đảo bạn trẻ TP.HCM tại Nhà văn hóa Thanh niên.

Với mong muốn truyền cảm hứng cũng như khơi dậy tinh thần yêu nước, nghị lực phấn đấu vượt qua mọi hoàn cảnh khó khăn để mang về vinh quang cho Tổ quốc, báo Tuổi Trẻ phối hợp với Hội liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP.HCM tổ chức chuỗi hoạt động gặp gỡ, giao lưu từ trực tuyến đến trực tiếp với VĐV Nguyễn Thị Oanh tại TP.HCM.

Khá nhiều bạn trẻ tại TP.HCM đã nêm kín khán phòng Nhà văn hóa Thanh niên để được nhìn thấy và giao lưu với thần tượng Nguyễn Thị Oanh bằng xương bằng thịt. Điều thú vị là, người hâm mộ được chiêm ngưỡng Oanh thướt tha trong bộ áo dài. Và Oanh “bật mí” đây là lần hiếm hoi mình được “làm điệu”.

Câu trả lời đúng là “Oanh ỉn”

Một trong những bất ngờ đầu tiên mà Oanh mang đến cho bạn trẻ TP.HCM là khả năng nói chuyện rất hóm hỉnh trước đông đảo người hâm mộ. Oanh cũng không quên lồng ghép giới thiệu đặc sản quê hương Bắc Giang của mình như vải thiều, rượu làng Vân, bánh đa kế… vào nội dung giao lưu.

Tất cả câu hỏi về Oanh đã được người hâm mộ trả lời chính xác. Nhưng vui nhất là câu hỏi về biệt danh của “đôi chân vàng” làng điền kinh Việt Nam. Do thành tích thi đấu xuất sắc, Oanh được giới điền kinh và người hâm mộ đặt khá nhiều biệt danh. Oanh nói: “Đúng là có người gọi tôi là Oanh “ốc tiêu”, siêu nhân. Nhưng tôi chọn câu trả lời đúng là “Oanh ỉn”.

“Tôi tuổi Hợi nên được gọi là “Oanh ỉn”. Đây là biệt danh đã theo tôi từ lúc còn nhỏ, đi tập luyện rồi gặt hái thành công đến bây giờ. Tôi thích biệt danh này”.

Và đó chỉ mới là phần mở đầu cho một buổi giao lưu giàu cảm xúc.

Những giọt nước mắt rơi theo lời kể của cha Oanh

Một trong những chi tiết thú vị của chương trình là Oanh đã bất ngờ được gặp cha mẹ mình ngay tại TP.HCM, khi được nhà thiết kế Thuận Việt chuẩn bị cho một tà áo dài đặc biệt tham dự buổi giao lưu. Trong giây phút hội ngộ, Oanh đã mừng đến rơi nước mắt bởi cô “không nhớ đã bao lâu rồi mới được gặp lại cha mẹ”.

Nhưng xúc động hơn cả là khi khán phòng im bặt để nghe ông Nguyễn Văn Chuyền (cha Oanh) kể lại quãng thời gian khó khăn khi cô mắc bệnh viêm cầu thận năm 2014. Không khí chùng lại và những giọt nước mắt cảm phục đã lăn trên gương mặt những bạn trẻ khi được nghe câu chuyện Oanh từng bước nỗ lực trở lại với thể thao. Dù có lúc cô tưởng chừng phải kết thúc sự nghiệp ở tuổi đôi mươi.

Oanh nói: “Tôi từng bệnh rất nặng tưởng chừng phải bỏ nghiệp thể thao. Đó là quãng thời gian khủng hoảng, nhiều suy nghĩ tiêu cực. Nhưng may mắn tôi đã được gia đình, thầy cô và bạn bè động viên để vượt qua. Nhưng nghĩ lại, cũng nhờ thể thao mà quá trình điều trị của tôi thuận lợi hơn”.

Đừng bao giờ đầu hàng khó khăn

Khi hầu hết người hâm mộ Việt Nam vẫn còn “dư âm” của sự tức giận khi Oanh phải thi đấu hai cự ly 1.500m và 3.000m vượt chướng ngại vật chỉ cách nhau khoảng 20 phút tại SEA Games 32 thì cô lại tỏ ra khá bình thản.

Oanh chia sẻ: “Giả thiết mỗi ngày thi một nội dung, có thể tôi vẫn giành 4 HCV tại SEA Games 32. Nhưng giá trị 4 chiếc huy chương đó chưa chắc đã lớn và tạo cảm xúc được như bây giờ. 

Sự nghiệt ngã của lịch thi đấu trở thành động lực, buộc tôi phải thể hiện hết khả năng và bùng nổ cảm xúc khi chiến thắng. 

Đó mới chính là giá trị quý giá nhất mà tôi muốn mang về cho thể thao. Nó không kém gì 4 HCV đóng góp vào thành tích đoàn Việt Nam. Do đó, đừng bao giờ đầu hàng khó khăn mà hãy cố gắng vượt qua bằng năng lực của mình”.

Oanh cũng tiết lộ rằng cũng chính nghị lực vươn lên đã giúp cô vừa tập luyện, vừa tranh thủ thời gian học tập không ngừng. 

Ngay trước khi sang Campuchia dự SEA Games 32, cô gái vàng của điền kinh Việt Nam đã có được tấm bằng thạc sĩ. Cô nói: “Tôi hy vọng kiến thức và tấm bằng này sẽ giúp tôi cải thiện, hoàn thiện hơn trong tương lai để giành thêm thành tích mới”.

Gạch nối quá khứ – hiện tại – tương lai

Trong chương trình giao lưu, ban tổ chức bố trí cho Nguyễn Thị Oanh xuất hiện cùng những em nhỏ đến từ Trung tâm phát triển chiều cao Bằng Tâm và đặc biệt là cựu vận động viên nhảy cao Nguyễn Thị Ngọc Tâm – huy chương bạc SEA Games 23, vợ của kỷ lục gia nhảy cao Nguyễn Duy Bằng.

Dành vài lời động viên gửi đến thế hệ trẻ, Nguyễn Thị Oanh nói: “Ngày hôm nay tôi rất vui khi đến đây và được cảm nhận được sức trẻ. Bên cạnh việc học tập, các bạn trẻ còn được rèn luyện thêm về thể chất. Đó là điều tuyệt vời với các bạn nhỏ. Chúc các bạn trẻ luôn đam mê, nhiệt huyết để hoàn thành những mong ước của mình”.

• Trang 9 báo Tuổi Trẻ ngày 13/5/2023

Tước giấy phép Trung tâm giảm béo công nghệ cao Americare clinic

Trung tâm giảm béo công nghệ cao Americare clinic bị xử phạt trên 190 triệu đồng, tước giấy phép hoạt động 4 tháng.

Ngày 12-5, ông Tăng Chí Thượng – giám đốc Sở Y tế TP.HCM – cho biết Thanh tra Sở Y tế vừa có các quyết định xử phạt Công ty TNHH Vũ Lâm Minh (đường Nguyễn Văn Trỗi, phường 15, quận Phú Nhuận) – nơi Trung tâm giảm béo công nghệ cao Americare clinic hoạt động.

Đây là trung tâm giảm béo thuê người nổi tiếng dàn dựng các video clip giảm béo sai sự thật được báo Tuổi Trẻ phản ánh qua tuyến bài điều tra: “Sự thật clip giảm béo siêu tốc” từ ngày 27 đến 29-3.

Bác sĩ phụ trách chuyên môn chỉ làm cảnh

Thanh tra Sở Y tế TP.HCM xác định tại địa điểm kinh doanh của Công ty TNHH Vũ Lâm Minh trước đó được cấp phép hoạt động phòng khám chuyên khoa da liễu. 

Dù là phòng khám da liễu, nhưng tại đây trưng bảng hiệu khổng lồ ghi “AMC – Americare clinic” (gọi tắt là Americare) chuyên hoạt động giảm béo siêu tốc.

Cụ thể, ngoài việc không đảm bảo một trong các điều kiện sau khi được cấp phép khám chữa bệnh, Americare còn cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh vượt quá phạm vi chuyên môn. Sử dụng người hành nghề không có chứng chỉ hành nghề và quảng cáo các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đặc biệt không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận nội dung trước khi quảng cáo theo quy định.

Với các vi phạm này, Công ty TNHH Vũ Lâm Minh (thực chất là Americare) bị xử phạt 193 triệu đồng và bị tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động khám chữa bệnh 4 tháng.

Đặc biệt, bác sĩ chuyên khoa da liễu Nguyễn Thị Lệ My – người chịu trách nhiệm chuyên môn kỹ thuật của cơ sở – bị xử phạt 7,5 triệu đồng, đồng thời bị tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề 2 tháng.

Theo Thanh tra Sở Y tế TP.HCM, bác sĩ Lệ My đứng tên tại đây chỉ làm cảnh. Bác sĩ này không có mặt tại cơ sở trong thời gian đăng ký hoạt động, cũng không ủy quyền cho người khác theo quy định.

Ngoài ra, còn có bác sĩ đa khoa Võ Âu Phi Yến được xác định vi phạm khám chữa bệnh vượt quá phạm vi hoạt động chuyên môn ghi trong chứng chỉ hành nghề. Song song việc xử phạt 35 triệu đồng, bác sĩ này còn bị tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề 23 tháng.

Kỹ thuật viên khám bệnh!

Quá trình thanh tra, Thanh tra Sở Y tế TP.HCM còn phát hiện hàng loạt kỹ thuật viên làm việc tại Trung tâm Americare “vào vai” bác sĩ để khám chữa bệnh trái quy định.

Có 4 kỹ thuật viên gồm Nguyễn Thị Trang, Tô Nguyễn Thái Vy, Đào Đức Minh và Nguyễn Thế Thiện được xác định tham gia khám chữa bệnh khi chưa được cấp chứng chỉ hành nghề. Ngoài tổng số tiền bị xử phạt lên đến trên 141 triệu đồng, các kỹ thuật viên này còn bị buộc nộp lại số tiền thu lợi bất hợp pháp do thực hiện hành vi vi phạm.

“Họ sử dụng các hệ thống máy laser có xâm lấn giảm béo cho khách hàng. Về nguyên tắc giảm béo có xâm lấn phải do người có chuyên môn y tế, có chứng chỉ hành nghề thực hiện. Tuy nhiên, trung tâm này lại sử dụng người không có bằng cấp về khám chữa bệnh là các kỹ thuật viên” – vị này nói.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 12/5/2023

Thu hồi quyết định bổ nhiệm sai trên 1.200 công chức, viên chức

Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, từ năm 2020 đến tháng 6-2022 đã rà soát xử lý gần 100.000 trường hợp, trong đó thu hồi quyết định tuyển dụng, bổ nhiệm trên 1.200 công chức, viên chức.

Tại phiên họp sáng 11-5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong năm 2022.

5 năm giảm hơn 79.000 biên chế

Trình bày báo cáo, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định trong năm 2022, việc triển khai các nhiệm vụ giải pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và các nghị quyết của Chính phủ đạt nhiều kết quả tích cực.

Nhiều bộ, ngành, địa phương báo cáo đạt kết quả tốt trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Trong đó, bộ máy hành chính nhà nước tiếp tục được kiện toàn theo hướng tinh gọn, giảm cấp trung gian, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý.

Các bộ, ngành trung ương giảm 17 tổng cục và tổ chức tương đương, 8 cục thuộc tổng cục và thuộc bộ, 145 vụ/ban thuộc tổng cục và thuộc bộ, 90% phòng trong vụ.

Các địa phương giảm 7 sở và 711 tổ chức phòng thuộc cơ quan chuyên môn UBND cấp tỉnh và cấp huyện. 

Lũy kế đến nay, 63 tỉnh, thành đã giảm được 2.159 tổ chức phòng và tương đương, cơ bản hoàn thành việc sắp xếp tổ chức bộ máy.

Cả nước cũng đã giảm 7.469 đơn vị sự nghiệp công lập (đạt 13,5%) so với năm 2016. Trong đó, ở bộ, ngành trung ương đã giảm 22 đơn vị sự nghiệp công lập thuộc cơ cấu tổ chức của bộ, ngành và giảm 1.020 đơn vị sự nghiệp công lập ở địa phương.

Liên quan đến tinh giản biên chế, theo báo cáo của Chính phủ, đến nay cả nước giảm 79.057 người (chiếm tỉ lệ 29,96% so với số biên chế công chức, viên chức giảm giai đoạn 2016 – 2021). Cụ thể, các bộ, ngành giảm 5.510 người và địa phương giảm 73.547 người.

Báo cáo của Chính phủ cũng cho biết các bộ, ngành, địa phương đã tăng cường chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật công vụ; đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra công vụ để kịp thời phát hiện, kiên quyết xử lý nghiêm những sai phạm trong tuyển dụng, bổ nhiệm công chức, viên chức. Theo đó, từ năm 2020 đến tháng 6-2022, đã rà soát xử lý gần 100.000 trường hợp, trong đó thu hồi quyết định tuyển dụng trên 1.200 trường hợp.

Các bộ, ngành, địa phương cũng được yêu cầu cải thiện môi trường làm việc; có chính sách hỗ trợ kịp thời đối với cán bộ, công chức, viên chức có hoàn cảnh kinh tế khó khăn… để kịp thời khắc phục tình trạng cán bộ, công chức, viên chức xin thôi việc, nghỉ việc.

Dù vậy, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, công tác phối hợp giữa các bộ, cơ quan có lúc, có nơi còn rời rạc, thiếu gắn kết, chưa kịp thời, chất lượng chưa cao.

Trong năm 2022, xuất hiện tình trạng một bộ phận nhỏ cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, chuyển việc, nhất là trong lĩnh vực quản lý nhà nước, y tế, giáo dục.

Tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc chưa được ngăn chặn triệt để… theo báo cáo của Chính phủ.

Xử lý 178 cán bộ, công chức, viên chức vi phạm quy tắc ứng xử

Thẩm tra nội dung này, cơ bản tán thành với báo cáo của Chính phủ, nhưng Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội lưu ý, năm 2022 chưa hoàn thành việc xây dựng và phê duyệt đề án về vị trí việc làm; trật tự, kỷ cương hành chính chưa nghiêm.

Vi phạm của một bộ phận cán bộ, công chức chưa được chấn chỉnh và khắc phục kịp thời.

Thêm nữa, qua kiểm tra việc thực hiện quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức tại 6.980 cơ quan, tổ chức, đơn vị (tăng 26,2% so với năm 2021) đã phát hiện, xử lý 178 cán bộ, công chức, viên chức vi phạm (tăng 98 trường hợp so với năm 2021).

Tại nhiều cơ quan, đơn vị, người đứng đầu chưa quan tâm thực hiện đầy đủ các quy định về công khai, minh bạch trong tổ chức và hoạt động, và trách nhiệm giải trình; đã phát hiện, xử lý 111 cơ quan, tổ chức, đơn vị vi phạm về công khai, minh bạch…

Tình trạng công chức, viên chức, nhất là viên chức có trình độ chuyên môn cao trong ngành y tế chuyển việc, thôi việc làm ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc y tế, khám chữa bệnh khu vực công ngay sau thời gian dài chống dịch COVID-19.

Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ cần đánh giá kỹ nguyên nhân và đưa ra giải pháp phù hợp khắc phục tình trạng trên.

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ ngày 12/5/2023

Đề nghị kỷ luật trưởng Ban quản lý Khu kinh tế Phú Quốc

Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Kiên Giang đề nghị kỷ luật ông Nguyễn Thanh Tùng – trưởng Ban quản lý Khu kinh tế Phú Quốc – vì chưa sâu sát trong lãnh đạo, thiếu kiểm tra, giám sát để xảy ra trường hợp lấn chiếm đất, xây dựng trái phép.

Ngày 11-5, thông tin từ Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Kiên Giang cho biết tại kỳ họp thứ 13, 14, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Kiên Giang xem xét, quyết định một số nội dung về kết quả kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban quản lý Khu kinh tế Phú Quốc.

Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Kiên Giang kết luận Ban quản lý Khu kinh tế Phú Quốc chưa sâu sát trong lãnh đạo, thiếu kiểm tra, giám sát trong việc tổ chức thực hiện chức năng nhiệm vụ được giao.

Đơn vị chưa thực hiện tốt công tác phối hợp với UBND TP Phú Quốc trong việc lập quy hoạch xây dựng, kế hoạch sử dụng đất dẫn đến việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng đối với một số dự án đầu tư không có trong kế hoạch sử dụng đất hằng năm và để xảy ra lấn chiếm đất, xây dựng trái phép.

Ban quản lý tham mưu trình cấp có thẩm quyền cho chủ trương và ban quản lý quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đối với một số dự án không đúng quy định. 

Do đó, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Kiên Giang đề nghị xem xét kỷ luật ông Nguyễn Thanh Tùng – trưởng Ban quản lý Khu kinh tế Phú Quốc – với hình thức khiển trách.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 12/5/2023

Chủ mưu dàn cảnh tông xe cướp tiền ảo bị đề nghị án chung thân

Chiều 11-5, Viện KSND TP.HCM đã luận tội 16 bị cáo trong vụ dàn cảnh tông xe cướp tiền ảo tại khu vực thị trấn Dầu Giây (tỉnh Đồng Nai). Hai bị cáo Hồ Ngọc Tài và bị cáo Trần Ngọc Hoàng bị đề nghị mức án chung thân về tội cướp tài sản.

Theo đại diện Viện KSND TP.HCM, do nghi ngờ anh Lê Đức Nguyên lừa đảo chiếm đoạt tiền ảo (tiền điện tử) của mình nên Hồ Ngọc Tài và Trần Ngọc Hoàng đã rủ rê, lôi kéo 14 bị cáo khác lập kế hoạch khống chế, uy hiếp, đe dọa chiếm đoạt tiền điện tử của anh Nguyên.

Ngày 17-5-2020, Tài và Hoàng đã tổ chức cùng đồng bọn sử dụng xe ô tô tạo vụ va chạm, chặn xe ô tô của anh Nguyên lại rồi tấn công, uy hiếp, khống chế, đe dọa anh Nguyên và vợ con để chiếm đoạt tổng số tiền điện tử gồm 2.030.712.345 TRX; 19,33 triệu BTT và 0,158 BTC, rồi bán tổng cộng 93 Bitcoin được tổng số tiền là 18,88 tỉ đồng.

Số tiền điện tử cướp được còn lại tương đương khoảng 75 Bitcoin, Tài đưa lên sàn Tourque. Quá trình điều tra, Tài khai không nhớ mật khẩu nên hiện chưa thu hồi được.

Theo trị giá giao dịch tài sản Binance tại thời điểm 15h ngày 17-5-2020, số tiền điện tử của anh Nguyên bị chiếm đoạt quy đổi được 168 Bitcoin, tương đương 37,1 tỉ đồng. 

Sau khi đánh giá các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, viện kiểm sát đã đề nghị hội đồng xét xử xử phạt Hồ Ngọc Tài, Trần Ngọc Hoàng mức án chung thân về tội cướp tài sản.

Các bị cáo còn lại bị viện kiểm sát đề nghị mức án từ 7 năm tù đến 20 năm tù cùng về tội cướp tài sản. Trong đó, bị cáo Nguyễn Quốc Dũng (cựu cán bộ đội 7 Phòng cảnh sát hình sự) bị đề nghị 18 – 20 năm tù, bị cáo Nguyễn Anh Tuấn (cựu cán bộ Công an phường 5, quận 5) bị đề nghị 7-9 năm tù. Về dân sự, viện kiểm sát đề nghị hội đồng xét xử buộc các bị cáo nộp lại số tiền thu lợi bất chính.

Luật sư Trần Bá Học (bào chữa cho bị cáo Hồ Ngọc Tài) và luật sư Trần Minh Hùng (bào chữa cho bị cáo Trần Ngọc Hoàng) cho rằng Bitcoin không được công nhận là tài sản và không thể định giá được nên không có cơ sở định khung đối với các bị cáo.

Từ đó, luật sư Trần Bá Học đề nghị hội đồng xét xử trả hồ sơ điều tra bổ sung, còn luật sư Trần Minh Hùng đề nghị hội đồng xét xử tuyên các bị cáo không phạm tội cướp tài sản.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 12/5/2023

62 người trong đường dây đánh bạc gần nghìn tỉ hầu tòa

Ngày 11-5, Tòa án nhân dân tỉnh An Giang xét xử vụ án hình sự về tội “tổ chức đánh bạc” và “đánh bạc” đối với bị cáo Nguyễn Thị Thủy Liên và 61 đồng phạm.

Đây là chuyên án do đại tá Đinh Văn Nơi – giám đốc Công an tỉnh An Giang (nay là thiếu tướng, giám đốc Công an tỉnh Quảng Ninh) – tiếp nhận tin báo từ người dân rồi lập chuyên án triệt xóa.

Phòng xử án chật kín

Ngay từ sáng sớm, nhiều người dân trong tỉnh đã tập trung xem phiên tòa xét xử vụ án đánh bạc gần nghìn tỉ bằng hình thức số lô, số đề đã bị triệt xóa năm 2021. Công an tỉnh An Giang cũng bố trí lực lượng trong và ngoài phiên tòa để bảo vệ an ninh trật tự.

Trước đó, ngày 5-6-2021, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh An Giang ra lệnh khám xét khẩn cấp 11 chỗ ở của Nguyễn Thị Thủy Liên và các đồng phạm trên địa bàn TP Long Xuyên và các huyện Châu Thành, Thoại Sơn, Chợ Mới.

Qua khám xét, cảnh sát đã thu giữ 108 điện thoại di động các loại, 8 máy in, 3 máy fax, 2 bộ máy đếm tiền, 3 camera ghi hình, 27 máy tính, 8 iPad, 12 xe máy, 5 ô tô, nhiều phơi ghi lô đề, số đề và hơn 7 tỉ đồng, cùng nhiều tài sản có giá trị khác. 

Khi vụ án bị phát hiện, nhiều người tham gia đánh bạc lần lượt ra đầu thú.

Quá trình điều tra xác định, từ tháng 1-2018 đến ngày 4-6-2021, Nguyễn Thị Thủy Liên dùng bốn tài khoản Zalo, cùng Nguyễn Thị Hồng Sơn thực hiện việc đánh bạc dưới hình thức mua lô đề, số đề hoặc nhận, giao phơi số đề.

Trong đó, Liên nhận phơi số đề của Lương Kim Khá và nhiều người khác hoặc giao lại một số phơi đề cho Dương Văn Hoàng, Huỳnh Sĩ Nguyên và một số người khác để hưởng tiền huê hồng…

Đường dây số lô, đề gần nghìn tỉ

Mỗi ngày, nhóm này dựa vào kết quả xổ số kiến thiết của các tỉnh miền Nam, miền Trung và miền Bắc để xác định số tiền thắng, thua đối với từng loại số.

Hình thức thanh toán tiền, các bị can thống nhất thông qua giao dịch ngân hàng hoặc trực tiếp trả tiền mặt.

Kết quả điều tra, tổng số tiền các bị can xác nhận đánh bạc với nhau gần 967 tỉ đồng. Trong đó, phơi số lô đề trên 407 tỉ đồng.

Đặc biệt, từ tháng 1-2018 đến ngày 4-6-2021, Nguyễn Thị Thủy Liên cùng các đồng phạm đã tổ chức cho 18 người cùng lúc tham gia đánh bạc bằng hình thức số lô, số đề với tổng số tiền gần 367 tỉ đồng, thu lợi gần 1,3 tỉ đồng; đánh bạc với tổng số tiền gần 180 tỉ đồng, thu lợi trên 8,5 tỉ đồng.

Theo kế hoạch, phiên tòa sẽ kéo dài đến ngày 24-5.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 11/5/2023

Bắt chánh thanh tra tỉnh Lai Châu vì nhận hối lộ

Chánh Thanh tra tỉnh Lai Châu Nguyễn Thanh Trì bị Cơ quan cảnh sát điều tra khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về hành vi nhận hối lộ.

Ngày 10-5, Cổng thông tin điện tử Bộ Công an cho biết Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lai Châu đã thi hành các quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam và khám xét chỗ ở, nơi làm việc của ông Nguyễn Thanh Trì (54 tuổi, chánh Thanh tra tỉnh Lai Châu) về hành vi nhận hối lộ, theo khoản 2, điều 354, Bộ luật Hình sự.

Các quyết định đã được Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Lai Châu phê chuẩn.

Hiện Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lai Châu đang tiếp tục củng cố hồ sơ, xử lý theo quy định của pháp luật.

Trước đó, Tuổi Trẻ Online đưa tin ngày 30-3, Công an tỉnh Lai Châu tạm giữ 15 cán bộ, công chức một số sở, ban, ngành và các huyện về hành vi đưa hối lộ và nhận hối lộ.

Cụ thể, cơ quan điều tra tạm giữ 6 người trong đoàn thanh tra của tỉnh Lai Châu về hành vi nhận hối lộ và 9 người là trưởng ban, nguyên trưởng ban quản lý rừng phòng hộ các huyện của tỉnh Lai Châu về hành vi đưa hối lộ.

Theo nguồn tin của Tuổi Trẻ Online, đến nay Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lai Châu đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố các bị can về hành vi đưa hối lộ và nhận hối lộ.

Trong quá trình điều tra mở rộng vụ án này, Công an tỉnh Lai Châu đã mời chánh Thanh tra tỉnh Lai Châu đến Cơ quan cảnh sát điều tra để làm việc, làm rõ những nghi vấn liên quan đến việc nhận hối lộ.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 11/5/2023

Vụ bé gái bị hành hạ đến chết:

Vì sao tòa tuyên người cha không phạm tội giết người?

Sau hơn 10 ngày nghị án, ngày 10-5 TAND cấp cao tại TP.HCM tuyên án phúc thẩm vụ bé gái 8 tuổi bị “dì ghẻ” và cha ruột đánh đến chết.

Theo tòa, bị cáo Nguyễn Võ Quỳnh Trang (28 tuổi, quê Gia Lai) đã tự nguyện rút kháng cáo nên tòa đã đình chỉ xét xử đối với Trang.

Chỉ đồng phạm tội hành hạ

Đối với kháng cáo đề nghị cấp phúc thẩm thay đổi tội danh của Nguyễn Kim Trung Thái (người cha) sang tội giết người, tòa nhận định vào các ngày 7, 10, 11, 12-12-2021, người tình của ông Thái là Trang nhiều lần dùng tay, chân, cây gỗ, ống nối của máy hút bụi đánh đập, hành hạ dã man với cháu A. bằng nhiều cách thức khác nhau trong nhiều ngày.

Thái chứng kiến Trang đánh cháu A. nhưng không can ngăn mà còn nhiều lần giúp sức hoặc trực tiếp cùng Trang la mắng, đánh đập cháu A. nên có căn cứ xác định Thái đồng phạm với Trang tội hành hạ người khác.

Các kết luận giám định pháp y tử thi xác định nguyên nhân trực tiếp gây ra cái chết của cháu A. là các tổn thương mới, xảy ra trong vài giờ trước khi chết (khoảng 1-6 giờ); các tổn thương cũ xảy ra trước khi cháu qua đời khoảng 2-25 ngày là yếu tố cộng thêm dẫn đến cái chết.

Các vết thương bầm tụ máu cũ trên người cháu A. có nhiều màu sắc khác nhau, chứng tỏ cơ thể bé đang đáp ứng phục hồi và chữa lành các tổn thương. Trong trường hợp bé không bị đánh vào ngày 22-12-2021 thì các tổn thương cũ không gây ra cái chết đau lòng như vậy.

Theo đó, vào ngày 22-12, Trang đã liên tục đánh cháu A. suốt nhiều giờ bằng tay, gậy gỗ, đá, đạp vào nhiều bộ phận cơ thể bé A.. Thời điểm trên Thái đi làm, không có mặt ở nhà, qua xem camera thấy Trang đánh cháu A., ông đã gọi điện bảo Trang đừng đánh nữa nhưng Trang vẫn tiếp tục.

Tòa cho rằng Thái không mong muốn hậu quả xảy ra nên không có căn cứ xác định ông đồng phạm giết người với Trang. Từ đó cấp phúc thẩm bác kháng cáo trên và tuyên y án sơ thẩm.

Theo án sơ thẩm, Trang lãnh án tử hình về các tội giết người và hành hạ người khác; Thái nhận mức án 8 năm tù về các tội hành hạ người khác và che giấu tội phạm.

Luật sư nói gì?

Là người tham gia xuyên suốt vụ án từ giai đoạn điều tra với tư cách người bảo vệ quyền và lợi ích của bị hại, luật sư Trần Thị Ngọc Nữ – chi hội trưởng chi hội luật sư Hội Bảo vệ quyền trẻ em TP.HCM – cho biết khá thất vọng về kết quả của phiên tòa phúc thẩm vì cho rằng công sức, đề xuất, kiến nghị của các luật sư trong suốt thời gian qua không được cấp phúc thẩm xem xét.

Tuy nhiên, luật sư cho biết bà tôn trọng phán quyết của tòa. “Vụ án đã làm đau xót nhiều người và dư luận xã hội lên án gay gắt. 

Người trực tiếp gây ra cái chết cho cháu A. đã lãnh mức án cao nhất nên việc xử đi xử lại sẽ làm ảnh hưởng đến đời sống, tâm lý của xã hội nói chung, trẻ em nói riêng. Do đó quyết định có đề nghị giám đốc thẩm hay không sẽ do gia đình bị hại cân nhắc, quyết định”, luật sư Nữ chia sẻ.

Theo dõi xuyên suốt vụ án, luật sư Trần Minh Hùng (Đoàn luật sư TP.HCM) cho biết vai trò của Thái liên quan tới cái chết của con mình là có. 

Thậm chí là lỗi gián tiếp. “Tuy nhiên trong tố tụng hình sự thì sai phạm tới đâu xử lý tới đó, kết luận giám định đã thể hiện nguyên nhân trực tiếp gây ra cái chết của cháu A. là các tổn thương mới nên tôi cho là việc tòa nhận định như vậy là phù hợp, vì trong trường hợp nạn nhân không bị đánh vào ngày 22-12 thì các tổn thương cũ không gây ra cái chết của nạn nhân nên cũng chưa có căn cứ kết tội Thái tội giết người”, ông Hùng nói.

Theo ông Hùng, hơn nữa vụ án để lại quá nhiều thương đau cho các bên, tòa án đã xét xử công khai, dư luận đều được nắm rõ và ý thức tuyên truyền đã được nhân rộng nên vụ án khép lại là hợp tình, hợp lý, đủ sức răn đe.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 10/5/2023

Lần đầu tien tỉnh Tiền Giang xét xử “cát tặc” và tuyên phạt 1 năm tù

Lần đầu tiên tỉnh Tiền Giang đưa ra xét xử ‘cát tặc’ và tuyên phạt 1 năm tù đối với Trương Văn Khanh về tội vi phạm quy định về khai thác tài nguyên.

Ngày 9-5, TAND tỉnh Tiền Giang đã xét xử sơ thẩm và tuyên phạt 1 năm tù đối với Trương Văn Khanh (37 tuổi, ngụ xã Thái Bình Trung, huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An) về tội “vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”.

Đây là lần đầu tiên tỉnh Tiền Giang đưa “cát tặc” ra xét xử.

Theo cáo trạng của Viện KSND tỉnh Tiền Giang, khoảng 21h45 ngày 20-7-2022, Công an TP Mỹ Tho phát hiện tàu sắt không biển kiểm soát do Khanh và Nguyễn Văn Dũng (41 tuổi, ngụ xã Phú Túc, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre) đang khai thác cát trái phép trên sông Tiền đoạn qua xã Thới Sơn, TP Mỹ Tho.

Tại thời điểm kiểm tra, cơ quan công an xác định Khanh đang dùng phương tiện hút trái phép 7,64m³ cát nên tiến hành lập biên bản tạm giữ một tàu sắt, máy hút cát, ống nhựa và 7,64m³ cát, qua giám định là khoáng sản trị giá 916.800 đồng.

Khanh và Dũng khai ông Nguyễn Thanh Thuận (45 tuổi, ngụ xã Thới Sơn, TP Mỹ Tho) thuê lái tàu sắt không biển kiểm soát với giá 7 triệu đồng/tháng để đi mua cát về bán lại cho khách hàng, mỗi chuyến ông Thuận trả công cho Khanh và Dũng 300.000 đồng/người.

Sau khi nhận số tiền 3 triệu đồng và tàu sắt từ ông Thuận để đi mua cát, Khanh và Dũng lấy tiền tiêu xài cá nhân, không còn tiền đi mua cát. Vì vậy, hai người này bàn bạc nhau đi hút cát trái phép.

Công an TP Mỹ Tho cũng xác định ngày 16-5-2022, Khanh bị Công an tỉnh Vĩnh Long xử phạt hành chính về hành vi khai thác khoáng sản trái phép với hình thức phạt tiền là 25 triệu đồng.

Đến ngày 20-7, Khanh tiếp tục có hành vi khai thác cát, sỏi dưới sông Tiền không có giấy phép và bị bắt quả tang.

Hội đồng xét xử nhận định tuy giá trị tài sản dưới 500 triệu đồng, nhưng do bị cáo Khanh đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi khai thác khoáng sản trái phép nên đủ yếu tố cấu thành tội “vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”.

Đối với Dũng đã có hành vi cùng Khanh khai thác cát trái phép nhưng giá trị khoáng sản chưa đủ định lượng để xử lý hình sự nên cơ quan công an không xem xét xử lý trách nhiệm hình sự.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 10/5/2023

Cựu chủ tịch quận ở Đà Nẵng lãnh án 7 năm tù vì nhận hối lộ

Chiều tối 9-5, TAND TP Đà Nẵng đã tuyên phạt bị cáo Đàm Quang Hưng, cựu chủ tịch UBND quận Liên Chiểu, 7 năm tù về tội nhận hối lộ.

Hội đồng xét xử cũng tuyên phạt bị cáo Trần Thị Phương Dung (môi giới bất động sản) lãnh 9 năm 6 tháng tù, Tôn Thất Huy Minh (kinh doanh) 7 năm tù cùng về các tội đưa hối lộ, làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức.

Theo cáo trạng, trước đây bà Dung mua thửa đất 414m² là đất khai hoang, hồ sơ “2 lá” tại phường Hòa Khánh Bắc (quận Liên Chiểu, Đà Nẵng) của ông Nguyễn Danh Trung. Thực tế đất này thuộc quản lý của UBND TP Đà Nẵng, chưa giao cho tổ chức, cá nhân nào.

Sau đó, bà Dung bán cho ông Minh với giá 4 tỉ đồng, cam kết ra sổ trong 60 ngày. Nhận cọc xong, bà Dung giao cho ông Minh một bộ hồ sơ gồm đơn xin giao đất, sơ đồ vị trí đất có chữ ký, dấu xác nhận của UBND phường.

Ông Minh bán lại thửa đất cho bà Nguyễn Thị Thanh Hương (Việt kiều Belarus) giá gần 5,8 tỉ đồng, cam kết ra sổ mang tên bà Hương trong 90 ngày. Bà Hương đã đặt cọc tiền cho ông Minh.

Cũng theo cáo trạng, bà Hương không phải là người khai hoang thửa đất trên. Để hoàn tất thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ông Minh đã cung cấp thông tin chứng minh nhân dân, hộ khẩu của bà Hương để bà Dung đặt làm giả đơn xin giao đất để xây dựng nhà ở, sơ đồ vị trí lô đất đứng tên Nguyễn Thị Thanh Hương có dấu đỏ xác nhận của UBND phường Hòa Khánh và chữ ký tên Phan Văn Vĩnh.

Ngoài ra, bà Dung còn thuê người khác làm giả bốn đơn xin giao đất để xây dựng nhà ở, bốn sơ đồ vị trí khu đất xin giao có dấu đỏ xác nhận ghi UBND phường Hòa Khánh, chữ ký tên Phan Văn Vĩnh đối với lô đất có diện tích 414m² tại phường Hòa Khánh Bắc.

Cáo trạng cáo buộc bà Dung, ông Minh đã thống nhất cùng bà Hương chuẩn bị và đưa số tiền 500 triệu đồng cho ông Đàm Quang Hưng (chủ tịch UBND quận Liên Chiểu lúc đó) để nhờ ông này hoàn tất các thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Hương. Ông Hưng với tư cách chủ tịch UBND quận đã nhận số tiền nói trên.

Do bà Hương đang ở nước ngoài, để không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án, cơ quan điều tra đã tách hành vi của bà này để tiếp tục điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ ngày 9/5/2023

Mua bán trẻ sơ sinh núp bóng làm thiện nguyện

Sáng 8-5, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đã tổ chức phiên giải trình việc chấp hành pháp luật về phòng, chống mua bán người.

Mua bán trẻ sơ sinh núp bóng tinh vi các tổ chức mang danh thiện nguyện tự phát

Trình bày báo cáo tóm tắt, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa cho biết theo báo cáo của Bộ Công an trong kỳ báo cáo, cả nước phát hiện 440 vụ với 876 đối tượng vi phạm và 1.240 nạn nhân bị mua bán, nghi bị mua bán.

Mua bán người ở trong nước và mua bán nam giới có xu hướng tăng lên. Cạnh đó đã xuất hiện tình trạng mua bán thai nhi, mua bán nam giới để cưỡng bức lao động trên tàu cá.

Ở một số nơi nổi lên tình trạng mua bán trẻ sơ sinh núp bóng tinh vi các tổ chức mang danh thiện nguyện tự phát. Ngoài ra, Việt Nam không những là nơi xuất phát tội phạm nguồn mà còn là địa bàn trung chuyển mua bán người từ một số nước trong khu vực đi nước thứ ba.

Cũng theo bà Hoa, thời gian qua tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm mua bán người diễn ra phức tạp, ngày càng nghiêm trọng và có xu hướng gia tăng với tính chất, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt, mang tính vô nhân đạo…

Xuất hiện nhiều đường dây phạm tội mua bán người với các thủ đoạn “việc nhẹ, lương cao”, tổ chức cho nạn nhân vượt biên để ép buộc làm việc bất hợp pháp trên nước bạn, muốn về nước phải trả một khoản tiền chuộc lớn.

Hay lợi dụng thủ tục đơn giản trong việc kết hôn với người nước ngoài, cho nhận con nuôi có yếu tố nước ngoài, du lịch, thăm thân… để tổ chức cho nạn nhân ra nước ngoài, sau đó thu giữ giấy tờ, bán sang tay nhiều chủ để cưỡng bức lao động, cưỡng bức mại dâm…

Ngoài ra còn lợi dụng quy định về hiến ghép tạng, các đối tượng tìm gặp các nạn nhân khó khăn về kinh tế có nhu cầu bán nội tạng, thương lượng mua với giá rẻ, làm giả giấy tờ, sau đó bán cho người bệnh với giá cao.

Về nguyên nhân, theo bà Hoa, bên cạnh các nguyên nhân khách quan thì còn có một số nguyên nhân chủ quan như công tác quản lý nhà nước, xã hội trên một số lĩnh vực còn sơ hở; một số bộ, ngành, địa phương còn xem nhẹ việc phòng, chống mua bán người cũng như việc hỗ trợ nạn nhân trở về…

Còn 56 bị can phạm tội mua bán người bỏ trốn phải truy nã

Bà Hoa thông tin trong kỳ báo cáo, cơ quan điều tra các cấp thuộc Bộ Công an đã tiến hành khởi tố 386 vụ/808 bị can. Cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng đã tiến hành khởi tố sau đó chuyển sang cơ quan điều tra có thẩm quyền 54 vụ/68 đối tượng.

Trong đó, đã kết thúc điều tra, chuyển viện kiểm sát cùng cấp để truy tố 339 vụ/693 bị can.

Tuy nhiên, bà Hoa nói số lượng các vụ phạm tội mua bán người được phát hiện, điều tra, xử lý còn ít so với tình hình thực tế. Thậm chí, số lượng các vụ án bị khởi tố về các tội mua bán người ít hơn so với giai đoạn trước.

Giai đoạn từ năm 2012 – 2020, trung bình khởi tố 162 vụ/1 năm; giai đoạn từ năm 2018 – 2022, trung bình khởi tố 77,2 vụ/1 năm.

Các vụ án mua bán người được phát hiện chủ yếu qua đơn thư tố giác của người bị hại hoặc gia đình nạn nhân. Chất lượng điều tra còn có mặt hạn chế, còn 56 bị can phạm tội mua bán người bỏ trốn phải truy nã.

“Có những vụ án xảy ra trong thời gian dài, phạm tội có tổ chức, nhiều đối tượng cấu kết cùng thực hiện tội phạm với nhiều nạn nhân bị mua bán, trong đó có nhiều người dưới 16 tuổi nhưng không được kịp thời phát hiện”, bà Hoa nêu.

Thời gian tới, thường trực Ủy ban Tư pháp đã đề xuất nhiều giải pháp, trong đó có việc đề nghị Quốc hội xem xét, bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi)…

Cùng với đó, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành thường xuyên mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm mua bán người trên các tuyến, địa bàn trọng điểm, các tỉnh biên giới.

Tích cực tiến hành giải cứu số nạn nhân bị mua bán và nghi bị mua bán mà chưa được giải cứu, đồng thời tích cực tổ chức truy tìm và bắt 56 đối tượng đang trốn truy nã về tội mua bán người…

Còn theo báo cáo của Bộ Công an chỉ rõ, trong các vụ án liên quan mua bán người vừa qua có 744 nạn nhân là nữ, 275 nạn nhân nam, 841 nạn nhân trên 16 tuổi và 178 nạn nhân dưới 16 tuổi.

Về mục đích phạm tội, theo Bộ Công an, có 19 vụ liên quan bóc lột tình dục, 132 vụ cưỡng bức lao động, 4 vụ lấy bộ phận cơ thể nạn nhân, 239 vụ vì mục đích vô nhân đạo khác.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 7/5/2023

Bị phạt gần 885 triệu đồng vì bán xăng kém chất lượng

Doanh nghiệp xăng dầu tại Bình Dương vừa bị xử phạt 885 triệu đồng do bán xăng có chất lượng không phù hợp quy chuẩn kỹ thuật.

Thông tin từ Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương), đơn vị bị xử phạt là Công ty cổ phần Sao Mai Sài Gòn với số tiền gần 885 triệu đồng, sau khi bị đội quản lý thị trường số 5 thuộc Cục Quản lý thị trường Bình Dương phát hiện, xử lý.

Việc kiểm tra thực hiện theo chỉ đạo của Tổng cục Quản lý thị trường về việc kiểm tra, xử lý vi phạm chất lượng xăng dầu trên các địa bàn. 

Sau nhiều ngày thực hiện biện pháp nghiệp vụ, đội quản lý thị trường số 5 đã phối hợp đội 3, phòng PC03 – Công an tỉnh Bình Dương mua mẫu xăng, test nhanh sàng lọc trên địa bàn và phát hiện doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm.

Sau khi phát hiện, các lực lượng chức năng đã phối hợp Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng tỉnh Bình Dương kiểm tra đột xuất Công ty cổ phần Sao Mai Sài Gòn, địa chỉ tại ga Sóng Thần. 

Giá trị hàng hóa vi phạm đã tiêu thụ tại thời điểm kiểm tra trên 353 triệu đồng, tương đương trên 15.000 lít. 

Với hành vi vi phạm “bán hàng hóa có chất lượng không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật tương ứng”, căn cứ vào các quy định về xử lý vi phạm hành chính, Cục Quản lý thị trường tỉnh Bình Dương đã trình UBND tỉnh xem xét, ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính doanh nghiệp này. 

Theo đó, chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương đã ra quyết định xử phạt Công ty cổ phần Sao Mai Sài Gòn gần 885 triệu đồng cho hành vi vi phạm nói trên.

Theo lãnh đạo đội quản lý thị trường số 5, trong thời gian tới đơn vị sẽ tiếp tục tăng cường phối hợp các cơ quan chức năng, đặc biệt Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng tỉnh Bình Dương thực hiện việc kiểm tra chất lượng đối với các cơ sở kinh doanh xăng dầu, kiên quyết xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 6/5/2023

Cựu thiếu tá lãnh 5 năm tù vì tội nhận hối lộ

Ngày 5-5, TAND tỉnh Tiền Giang đã xét xử sơ thẩm và tuyên phạt 5 năm tù đối với Nguyễn Ngọc Chẩn (cựu thiếu tá, đội trưởng Đội cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, ma túy Công an huyện Cai Lậy).

Ông Nguyễn Ngọc Chẩn nhận mức án trên về tội “nhận hối lộ“.

Theo cáo trạng của Viện KSND tối cao, ngày 20-12-2020, Công an huyện Cai Lậy bắt Nguyễn Tấn Khương về hành vi “tàng trữ trái phép các chất ma túy”. Cơ quan công an đã ra quyết định khởi tố vụ án, tạm giam Khương.

Chẩn được phân công là điều tra viên thụ lý vụ án trên. Trong quá trình thụ lý điều tra, Chẩn đã liên hệ với gia đình Khương.

Khi mẹ Khương đến Công an huyện Cai Lậy gửi đồ dùng cá nhân cho Khương, Chẩn nói với bà này muốn Khương nhẹ tội thì phải chi 30 triệu đồng để Chẩn giúp mức án từ 1,5 – 2 năm tù.

Mẹ Khương đã đưa cho Chẩn 20 triệu đồng và hứa đưa tiếp 10 triệu sau 10 ngày. Đến hẹn, mẹ Khương không đưa 10 triệu đồng còn lại nên Chẩn nhiều lần điện thoại yêu cầu đưa tiếp.

Ngày 3-3-2021, mẹ của Khương đã làm đơn tố cáo Chẩn đến Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Tiền Giang kèm theo các chứng cứ. Chẩn hẹn gặp mẹ Khương để trả lại 20 triệu đồng và yêu cầu rút đơn tố cáo.

Ngày 12-4-2022, Cơ quan điều tra Viện KSND tối cao vào cuộc từ những chứng cứ do gia đình của Khương cung cấp và khởi tố Chẩn về hành vi “nhận hối lộ”.

• Trang 5 báo Tuổi Trẻ ngày 5/5/2023

Đề nghị cách chức 3 chỉ huy sư đoàn

Ủy ban kiểm tra Quân ủy Trung ương vừa đề nghị thi hành kỷ luật đối với 11 quân nhân vi phạm pháp luật nhà nước và kỷ luật quân đội, trong đó có 3 chỉ huy sư đoàn.

Chiều 4-5, Ủy ban kiểm tra Quân ủy Trung ương nhiệm kỳ 2020 – 2025 tổ chức kỳ họp thứ 14.

Đại tướng Lương Cường – ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Quân ủy Trung ương – chủ trì phiên họp.

Tham dự có thượng tướng Lê Huy Vịnh – ủy viên Trung ương Đảng, thứ trưởng Bộ Quốc phòng.

Tại kỳ họp, Ủy ban kiểm tra Quân ủy Trung ương đã nghe thường trực Ủy ban kiểm tra Quân ủy Trung ương báo cáo tóm tắt đề nghị thi hành kỷ luật đối với 11 quân nhân vi phạm pháp luật nhà nước và kỷ luật quân đội.

Đây là những trường hợp vi phạm nghiêm trọng, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của quân đội.

Với tinh thần làm việc trách nhiệm, dân chủ, nghiêm minh, Ủy ban kiểm tra Quân ủy Trung ương xem xét, thống nhất bỏ phiếu đề nghị Thường vụ Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng thi hành kỷ luật quân đội bằng hình thức tước danh hiệu quân nhân đối với 7 trường hợp.

Khai trừ khỏi Đảng và giáng cấp bậc quân hàm từ thượng tá xuống trung tá đối với 1 trường hợp.

Cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng nhiệm kỳ 2020 – 2025 và cách chức chức vụ chỉ huy sư đoàn đối với 3 trường hợp.

Phát biểu tại kỳ họp, đại tướng Lương Cường yêu cầu thường trực Ủy ban kiểm tra Quân ủy Trung ương khẩn trương hoàn thiện văn bản, trình Thường vụ Quân ủy Trung ương xem xét, thi hành kỷ luật đối với các quân nhân vi phạm.

Đồng thời, chủ động tham mưu với Thường vụ Quân ủy Trung ương và Ủy ban kiểm tra Quân ủy Trung ương lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật.

Cùng đó, chủ động nắm tình hình, phát hiện, kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm; giải quyết kịp thời, dứt điểm đơn thư tố cáo, khiếu nại, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng trong quân đội, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Dương Văn Minh: “Tôi không góp được gì thì cũng để lại cái tình đẹp với quê hương”

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ  2 tháng 5 năm 2023

 

Học giả Phạm Quỳnh: Những nỗ lực phát triển chữ quốc ngữ

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 2 tháng 5năm 2023.

Tạp chí Đại Đoàn Kết-Tinh Hoa Việt số 32 từ 25.7 đến 10.8.2016

HỌC GIẢ PHẠM QUỲNH

NHỮNG NỖ LỰC PHÁT TRIỂN CHỮ QUỐC NGỮ

Vũ Thế Khôi

Ngày 22/7/1922, đứng trước Ban khoa học Luân lý và Chính trị của Viện Hàn lâm “mẫu quốc” Đại Pháp một thanh niên nước Việt Nam còn trong vòng nô lệ, cố ý mặc quốc phục áo the đen và đóng khăn xếp, dõng dạc tuyên bố với các quan Hàn lâm Đại Pháp bằng thứ tiếng Pháp lưu loát và trang nhã: “Dân nước Nam không thể coi là tờ giấy trắng mà là một cuốn sách cổ kín đặc những hàng chữ viết bằng thứ mực không phai và không thể tẩy xóa trải qua bao thế kỷ… Cuốn sách cổ ấy, chỉ cso thể đóng lại theo kiểu mói, trình bày hợp thời mới hơn, chứ đừng hòng đem một thứ chữ xa lạ viết đè lên những dòng chữ từ ngàn xưa”.

Người thanh niên đó là ký giả Phạm Quỳnh (1893-1945)

Tổ tiên Phạm Quỳnh xuất xứ Hải Dương, miền đất văn hiến bậc nhất, thời Nho học đứng đầu cả nước về số lượng tiến sĩ. Nguyên quán ông là làng Lương Ngọc, danh hương Hoa Đường xưa với 12 tiến sĩ cả văn lẫn võ. Nơi đây vẫn còn một Cử nhân khoa 1819, Giáo thụ phủ Anh Sơn (Nghệ An) Phạm Hội. Đó chính là nhà giáo Dưỡng Am nổi tiếng ở Hà thành hồi đầu thế kỉ XIX mà sách Danh nhân Hà Nội có viết, người năm 1841 từng thảo bài văn khấn chư vị thần linh thổ địa trên đảo Ngọc Sơn về việc đền đài nơi đây từ nay “thuộc bản Hội” (tức hội Hướng Thiện do Tiến sĩ Vũ Tông Phan đứng đầu). Tại cánh đồng làng Lương Ngọc cũng còn lăng thân phụ Tú tài Phạm Điển do chính Phạm Quỳnh, sau khi thành đạt đã xây năm 1933 để báo đáp công cha sinh thành. Nhưng Phạm Quỳnh lại chào đời ở Hà Nội, tại chính căn nhà hồi nửa đầu thế kỷ XIX là ngôi trường của thầy đồ Dưỡng Am (khoảng số 1-3 phố hàng Trống hiện nay). Ngôi nhà này ông nội cậu được thừa hưởng, do cụ Phạm Hội không còn người nối dõi. Mẹ Vũ Thị Đoan là cháu nội tiến sĩ đồng hương Vũ Tông Phan, mất khi bé Quỳnh mới được 9 tháng. 9 tuổi cậu lại mồ côi luôn cả cha nên Phạm Quỳnh lớn lên trong sự chăm chút yêu thương của bà nội. Mới đầu theo truyền thống trong mọi gia đình ông đồ, Quỳnh học với cha, ông Tú Điển, nhưng “tối dạ” kỳ lạ đối với Hán tự, tương truyền trong suốt tuổi thơ học mãi vẫn chỉ viết được hai chữ tên họ mình! Hơi vô lí, bởi sau này, khi muốn thông hiểu nền văn hiến phương Đông nhằm kết hợp phần tinh hoa với văn minh Tây phương, tự học có dăm năm mà trang thanh niên họ Phạm đã uyên thâm Hán học. Phải chăng tuy xuất thân Nho gia, nhưng cậu thiếu niên Quỳnh đã sớm nhận ra thực tế “Nào có ra gì cái chữ Nho / Ông Nghè, ông Cống cũng nằm co” nên không tha thiết học chữ Hán theo lối cử tử, nghĩa là học để đi thi, giật cái danh ông Cử, ông Nghè rồi ra làm quan. Cụ đồ Điển đành phảy tay cho con trai theo học không mất tiền ở trường Pháp – Việt phố Hàng Bông, dành cho con em bản xứ, nhưng chỉ dạy đôi ba giờ chữ quốc ngữ đủ biết đọc biết viết, còn thì luyện tiếng Pháp đến độ thông thao để làm thông ngôn trong các công sở của chính quyền bảo hộ. Quỳnh học tiếng Pháp tiến bộ rất nhanh nên được tuyển vào Trường Thông ngôn phố Bờ Sông, phía ngoài cửa Ô Quan Chưởng, năm 1908 sáp nhập thành Trường trung học Bảo hộ, tục gọi Trường Bưởi (tức Trường Chu Văn An ngày nay). Ngay năm ấy, Phạm Quỳnh tốt nghiệp thủ khoa.

Thủ khoa 15 tuổi lập tức được nhận vào làm chân phụ tá ở Viện Viễn Đông Bác Cổ, cơ quan sưu tầm, khảo cứu khoa học hàng đầu của đế quốc Pháp ở Viễn Đông, có cả một kho tàng thư tịch. Vừa làm chức phận thủ thư và thông ngôn, Phạm Quỳnh vừa tận dụng điều kiện thuận lợi và tranh thủ thời gian quyết chí TỰ HỌC bằng cách miệt mài trau giồi vốn Pháp ngữ và khắc phục bằng được sự “tối dạ” Hán tự, “ngốn” sách cổ kim đông tây về triết học, sử học, văn học, khoa học tự nhiên… đến quên ăn, quên cả về nhà! Kết quả là chỉ 5 năm sau, trang thanh niên 20 tuổi đã trở thành một học giả có kiến văn sâu rộng về văn minh phương Tây và văn hóa phương Đông, từ năm 1913 bắt đầu dịch từ Pháp văn, Hán văn và viết những bài khảo cứu sắc sảo trên Đông Dương tạp chí của Nguyễn Văn Vĩnh, đồng môn năm xưa ở Trường Thông ngôn.

Sự xuất sắc của Phạm Quỳnh lập tức lọt mắt xanh của Giám đốc vụ Chính trị kiêm Thanh tra mật thám ở phủ Toàn quyền Đông Dương Louis Marty

Bối cảnh lịch sử xã hội bấy giờ, ảnh hưởng nhiều đến sự hình thành tư tưởng và nhân cách của trang thanh niên dòng dõi Nho học họ Phạm.

Sau khi về cơ bản đã bình định được Việt Nam, lại phải tăng cường bóc lột thuộc địa để bù đắp cho “mẫu quốc” bị kiệt quệ sau cuộc đại chiến 1914-1918, thực dân Pháp bắt đầu công cuộc “khai thác thuộc địa lần thứ hai”. Họ phát triển thêm giao thông đường sắt, đường thủy và đường bộ, triệt để khai khoáng và xây dựng một số công nghiệp nhẹ thu lợi nhanh như tơ lụa, chế biến gỗ…, lập nhiều đồn điền, đặc biệt là các đồn điền cao su. Về mặt chính trị, chính quyền thực dân, chí ít là số người có đầu óc, cũng hiểu ra rằng: không thể cai trị theo lối cũ. Song song với việc dùng bạo lực đàn áp, Albert Sarraut (toàn quyền Đông Dương 1911-1914, 1917-1919) chủ trương “khai hóa”, “chinh phục bằng văn hóa”. Họ có bầu Hội đồng dân biểu, đặt ra một Nha học chính Đông Dương thuộc phủ Toàn quyền và bộ Học ở triều đình Huế, thành lập Hội đồng cải lương học chính bản xứ. Dưới áp lực của phong trào Duy tân họ chấp nhận vào Ban tu thư sách giáo khoa một số quan lại người Việt có tư tưởng canh tân như cử nhân Hoàng Đạo Thành (thân phụ của nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy), tiến sĩ Tổng đốc Đỗ Văn Tâm (đồng học của Lương Văn Can), phó bảng Tuần phủ Đoàn Triền (người đề xuất chương trình giáo dục tân học và tự xây tư thục tân học ở làng Tả Thanh Oai quê ông năm 1906, trước cả Đông kinh nghĩa thục). Cuối cùng, họ đã thực sự tiến hành cải cách giáo dục, đáp ứng phần nào những yêu cầu do các nhà Nho duy tân đề xuất như: dùng tiếng Việt và chữ quốc ngữ ở cấp sơ học (3 năm đầu của bậc tiểu học), duy trì việc dạy chữ Hán song song với Pháp ngữ, đưa sử địa Việt Nam vào chương trình giáo dục…

Về mặt tư tưởng xã hội, đó là thời kỳ có thể tạm gọi bằng thuật ngữ “hậu Đông Kinh nghĩa thục”, bởi tuy ngôi nghĩa thục trung ương trên phố Hàng Đào chỉ hoạt động được 7 tháng thì bị đóng cửa; từ 1908 đến 1913 những người sáng lập và cộng tác viên lần lượt bị bắt bớ tù đày, nhưng ảnh hưởng của tư tưởng khai sáng thay vì bạo động non – “khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh” – do các lãnh tụ phong trào Duy Tân – Đông Kinh nghĩa thục khởi xướng thì tác động sâu rộng và dài lâu hơn nhiều. Vốn được chuẩn bị bởi những cơ sở văn hóa – xã hội rộng khắp của tầng lớp “Nho sĩ bình dân” (danh xưng do nhà văn hóa Nguyễn Khắc Viện đề xuất, đối lập với “Nho sĩ quan lại”) trong các làng xã, phường thôn từ nửa thế kỷ trước ⁽¹⁾, lại nhờ có được một đường lối “giáo dục quốc dân” thực sự mang tính cách mạng và thay nền giáo dục Nho học cổ hủ cốt đào luyện “thần dân bù nhìn chỉ biết làm theo lệnh trên”, bằng một sách lược tân học dân biết độc lập suy nghĩ và tự hành động⁽²⁾, – cho nên Đông Kinh nghĩa thục trong nhiều thập kỷ sau vẫn tác động mạnh mẽ và sâu sắc đến mọi trào lưu tư tưởng trong xã hội Việt Nam thuộc địa – nửa phong kiến. Dưới bề mặt sinh hoạt xã hội bình lặng, khắp đô thị và nông thôn vẫn ngầm tuôn các mạch tư tưởng dân tộc dân chủ mà Đông Kinh nghĩa thục đã kịp  khơi thông: từ đền Ngọc Sơn giữa Hà Nội đến tận chùa Nhã Nam ở Cần Thơ người ta vẫn giảng những bài Đạo Nam kinh thấm đậm hồn duy tân: Hợp đoàn thể, Khuyến nông, Khuyến công, Khuyến thương, Khuyến nữ học…; tu sĩ Thiều Chửu Nguyễn Hữu Kha, cháu nội của cụ Cử trưởng ban tu thư Đông Kinh nghĩa thục Nguyễn Hữu Cầu, vẫn mở lớp dạy chữ quốc ngữ, soạn và in sách quốc ngữ truyền bá đạo lí dân tộc và khoa học thường thức để phát không cho dân nghèo³… Khác với tầng lớp nho sĩ hủ lậu và nông dân bảo thủ sau lũy tre làng, các giai tầng xã hội mới, nảy sinh cùng cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai, như công nhân, phu đồn điền, tiểu thương, một số nhà tư sản dân tộc mà tiêu biểu nhất ở Bắc Kỳ là Bạch Thái Bưởi, và đặc biệt là tầng lớp học sinh, sinh viên, nhanh chóng hấp thụ các tư tưởng dân chủ-dân quyền nên đã dám “độc lập suy nghĩ và tự hành động”, tập hợp lực lượng và phản ứng mạnh mẽ trong các cuộc đấu tranh đòi giảm án tử hình Phan Bội Châu (1925), truy điệu và để tang Phan Châu Trinh, đòi thả nhà yêu nước Nguyễn An Ninh (1926). Bắt đầu hình thành các tổ chức chính trị sơ khai dưới hình thức các nhóm tập hợp xung quanh một số tờ báo uy tín hay nhà xuất bản như: tờ tiếng Pháp Chuông rè (Nguyễn An Ninh), những tờ tiếng Việt: Hữu Thanh (của Trung – Bắc nông, công, thương hội, từ 1921 do Ngô Đức Kế từ Côn Đảo về làm chủ bút), Tiếng Dân (từ 1927 do Huỳnh Thúc Kháng nắm, Võ Nguyên Giáp tham gia), các nhà sách Nam đồng thư xã (Hà Nội), Cường học thư xã (Sài Gòn), Quan hải tùng thư (Huế)… đã phát hành nhiều sách tiến bộ.

Đó là cái bối cảnh khi Chánh mật thám Marty ra tay thu phục Phạm Quỳnh nhằm hướng trào lưu dân tộc dân chủ đòi canh tân vào quỹ đạo của chính quyền bảo hộ. Họ chọn cách phù hợp nhất trong tình thế mới là sáng lập năm 1917 tờ Nam Phong tạp chí và giao cho Phạm Quỳnh làm Chủ nhiệm kiêm chủ bút, trợ cấp hàng tháng 600 đồng Đông Dương, to hơn cả lương Thượng thư bộ Học của “Cụ Thượng Phạm” sau này⁴. Là người thông minh, ông Phạm Quỳnh không thể không thấy thâm ý của Chánh mật thám Louis Marty. Vậy nhằm mục đích gì học giả họ Phạm nhận hợp tác với y?

Ngay trên số đầu của tạp chí Nam Phong, Chủ bút họ Phạm viết rằng ông “thể (tức thể theo, dựa theo – VTK) cái chủ nghĩ khai hóa của Chính phủ [mà] biên tập những bài bằng quốc văn (xin chú ý: quốc văn nêu đầu tiên! – VTK), Hán văn, Pháp văn để giúp sự mở mang tri thức, gìn giữ đạo đức trong quốc dân An Nam, truyền bá các khoa học Thái Tây, nhất là tư tưởng học thuật Đại Pháp, bảo tồn quốc túy của nước Việt Nam, cùng bênh vực quyền lợi người Pháp, người Nam trong trường kinh tế” (Nam Phong, số 1 tháng 7/1917). Ông ý thức sâu sắc rằng “đương buổi mới cũ giao nhau, cái tư tưởng quốc dân chưa biết lấy gì làm chuẩn đich” thì cái sứ mệnh cao cả của nhà báo và của báo chí là “gây ra một mối tư tưởng tình cảm chung, mưu  cho nước nhà sau này được cường mạnh vẻ vang, có ngày được mở mày mở mặt với thế giới…” (Nam Phong, số 17, tháng 11/1918).

Vậy “chuẩn đích” tư tưởng nhà báo Phạm Quỳnh muốn hướng đạo cho quốc dân là gì? Trong bài phát biểu năm 1922 mà ở trên chúng tôi gọi là “Tuyên ngôn tự chủ văn hóa”, ký giả Phạm Quỳnh đã khôn ngoan mượn lời lẽ của một học giả Pháp để nói thẳng với chư vị viện sĩ Hàn lâm Đại Pháp rằng: “Trong tình hinh thế giới hiện nay, sự thống trị chính trị của một dân tộc này đối với một dân tộc khác, dù là văn hóa kém hơn, chỉ có tính tạm thời. Không một cộng đồng dân cư nào còn chịu nữa cảnh bị bảo hộ. Một dân tộc chỉ cần có một chút ý thức về mình thôi, thế là nó liền mong muốn được tự chủ. Không cách gì hòa giải nổi một dân tộc biết rõ là mình bị áp bức với một chính quyền ngoại bang” (VTK nhấn)⁵. Trước đó 2 năm, trong bài viết Độc thư cứu quốc (mừng các ông tân khoa trường đại học), hướng tới thế hệ trí thức trẻ nước Việt, ông đặt ra trước họ cái nhiệm vụ chính ông đang thực hiện bằng tờ báo của mình: “… Người ta học là vị chân lí, vị nhân loại, ta học nên vị nước trước nhất, sự học của ta phải là cái học cứu quốc vậy” (Nam Phong, số 36, tháng 6/1920).

Rõ ràng ông Chủ bút Nam Phong tạp chí không có ý định hạn chế trong phạm vi mấy điều cải lương nhỏ giọt của “mẫu quốc Đại Pháp” mà nuôi hoài bảo “thể cái chủ nghĩa khai hóa” của chính quyền bảo hộ để làm đại sự – kế tục trong tình thế mới đường lối “khai dân trí”, “chấn dân khí” nhằm cứu nước của Duy tân – Đông Kinh nghĩa thục.

Từ 1917 đến 1932, suốt 15 năm, tức hơn nửa cuộc đời hoạt động xã hội của mình ông Phạm Quỳnh toàn tâm toàn ý với Nam Phong, biến nó thành cơ quan ngôn luận uy tín nhất đương thời. Trong hơn 2 nghìn bài đăng trên tờ tạp chí này của 164 tác giả, thì có đến gần 1/3, viết bằng quốc ngữ, Hán tự và Pháp văn, là của một tác giả Phạm Quỳnh, với những bút danh Thượng Chi, Hồng Nhân, và về sau lại thêm Hoa Đường – thảy đều nhắc nhở đến miền đất quê hương ông, từng mang các địa danh Thượng Hồng (phủ), Hồng Nhân (lộ), Hoa Đường (xã). Nội dung các bài viết của ông thể hiện một tinh thần yêu quý kiên định nền văn hiến dân tộc Đông phương mấy nghìn năm và một kiến thức bách khoa uyên bác về Tây phương hiện đại.

Về khảo luận: học giả Phạm Quỳnh đã viết nhiều bài giới thiệu tư tưởng dân quyền – dân chủ Tây Âu và cá bài phê bình văn học Pháp (Tư tưởng Keyserling; Lịch sử và học thuyest Voltaire; Lịch sử và học thuyết Rousseau; Lịch sử và học thuyết Montesqieu, Văn học nước Pháp; Một nhà văn tả thực: Guy de Maupassant; Descartes tổ triết học nước Pháp; Lịch sử và học thuyết Berson; Văn minh luận; Đông Á – Tây Âu, hai văn minh có thể dung hòa được không?; Bàn phiếm về văn hóa Đông Tây, v.v) Khi viết khảo luận ngoài mục đích khai dân trí Việt Nam đương thời về các vấn đề tự do, dân chủ, nhân quyền, đấu tranh chống lại chế độ thực dân áp bức bóc lột phong kiến v.v…, do học giả họ Phạm chủ tâm giới thiệu thuật ngữ khoa học, chú ý thể hiện bút pháp và văn phong Tây phương hiện đại trong các lĩnh vực học thuật, chính luận, phê bình khảo cứu… là những văn phong còn non kém trong Quốc ngữ.

Về dịch thuật: ông đã dịch một số tác phẩm như Phương pháp luận (Descartes); Sách cách ngôn (Epictete); Đời đạo lý (P.Carton), Le Cid, Horace (Corneille); Thơ Baudelaire, v.v. Đối với chủ đích của Nam Phong tạp chí dịch thuật không đơn thuần là giới thiệu văn hóa, văn minh phương Tây mà còn là biện pháp hữu hiệu góp phần bổ sung từ vựng và góp phần hình thành văn phong ngôn ngữ văn hóa Việt. Nhằm mục đích đó mỗi số Nam Phong đều có bảng từ vựng, liệt kê và giải thích các từ mới dùng để độc giả có thể tra cứu.

Về văn du ký: Có thể nói, Phạm Quỳnh là người khai sáng con đường cho một thể loại văn học mới trong tiếng Việt – văn du ký, tùy bút, ký sự, phóng sự, ghi chép. Trong những chuyến du ngoạn danh lam thắng cảnh đất nước và viễn du sang Pháp, sang Lào, ký giả Phạm Quỳnh đều để lại những bài du ký nổi tiếng một thời, ngày nay độc lại vẫn lí thú về cảnh quan và tình người như: Mười ngày ở Huế, Một tháng ở Nam Kỳ, Trẩy chùa hương, Pháp du hành trình nhật ký, Du lịch xứ Lào, v.v.

Với vốn am hiểu chữ Hán của mình, Phạm Quỳnh có nhiều bài khảo cứu đặc sắc về Phật giáo (Phật giáo lược khảo) và Nho giáo (Khổng giáo luận).  Phật giáo lược khảo có thể xem như một giáo trình đại cương về Phật học, trong đó học giả Phạm Quỳnh đã trình bày vấn đề theo phong cách khoa học của phương Tây, ông đã giới thiệu vấn đề phật giáo bắt đầu từ Phật tổ sự tích đến Phật lý uyên nguyên và kết luận bằng phần Phật giáo lịch sử.

Tuy nhiên, sở dĩ Nam Phong tạp chí trở thành diễn đàn uy tín dẫn đạo được quốc dân trong “buổi giao thời”, ấy là nhờ vị Chủ nhiệm kiêm chủ bút Phạm Quỳnh có tinh thần tự chủ văn hóa đã tuyên ngôn rõ ràng, có học vấn thông kim bác cổ, có nhân cách kẻ sĩ đàng hoàng, lại có tài tổ chức, nên đã tập hợp được một đội ngũ trên trăm rưởi tác giả tài ba thuộc đủ khuynh hướng xã hội – chính trị, nhưng đều là những cây bút nghiêm túc và xuất sắc, từ các bậc đàn anh từng tham gia Đông Kinh nghĩa thục như Phạm Duy Tốn, Dương Bá Trạc, các tác gia tiên phong trên văn đàn đương thời như nữ sĩ Tương Phố (bài thơ Giọt lệ thu), kịch gia Vũ Đình Long, tiểu thuyết gia Nguyễn Tường Tam, đến lớp hậu sinh có tư tưởng cấp tiến như sáng lập viên Việt Nam Quốc dân đảng Phạm Tuấn Tài và đảng viên Cộng sản tương lai Lê Mạnh Trinh. Nhận định về vai trò khai sáng của Nam Phong, nhà văn Vũ Ngọc Phan viết từ năm 1943: “Nhiều thanh niên trí thức đã có thể căn cứ vào những bài trong Nam Phong tạp chí để bồi bổ cho cái học còn khiếm khuyết của mình. Thậm chí còn có người lấy Nam Phong mà thâu thái được tạm đủ tư tưởng học thuật Đông – Tây. Muốn hiểu được những vấn đề của đạo giáo muốn biết văn học sử cùng học thuật tư tưởng nước Tàu, nước Nhật, nước Pháp, muốn đọc thi ca Việt Nam từ đời Lý – Trần cho đến nay, muốn hiểu thêm lịch sử nước Nam, tiểu sử các đấng danh nhân nước nhà, muốn am hiểu các vấn đề xã hội Âu Tây và cả học thuyết của các nhà hiền triết cổ Hy – La, chỉ đọc kĩ Nam Phong cũng có thể hiểu được” ⁶

Làm nên thành công kì vĩ đó chính là nhờ học giả Phạm Quỳnh đã nắm chắc khâu then chốt trong công cuộc khai sáng cứu quốc mà các bậc tiền bối ở Đông Kinh nghĩa thục đã đề xuất, đã bắt đầu thực thi, nhưng sớm bị ngăn chặn do nôn nóng, thiếu khôn khéo đối với chính quyền bảo hộ. Khâu then chốt, “đường” thứ nhất trong 6 đường (tức chủ trương) Đông Kinh nghĩa thục đề xướng ở tài liệu cương lĩnh của mình – Văn minh tân học sách, là: phổ biến, phát triển chữ quốc ngữ.”

“Mục đích dạy chữ Quốc ngữ trong đường lối giáo dục quốc dân của Đông Kinh nghĩa thục rõ ràng khác về căn bản với chủ trương dạy chữ Quốc ngữ của thực dân Pháp, cũng khác cả các chương trình cải lương giáo dục của chính quyền bảo hộ và Nam triều, khi nó chỉ đượ dạy làm phương tiện giao dịch thông thường, đủ đáp ứng những yêu cầu làm nô bộc cho ngoại bang để vinh thân phì gia. Các cụ đã vạch trần tim đen của cái chữ Quốc ngữ “thông ngôn” đó: nó tất dẫn đến cái “vạ chết lòng”, cái xác còn đó nhưng cái tâm hồn dân tộc Việt thì không còn. Chữ Quốc ngữ phục vụ triết lý giáo dục giải phóng, khai dân trí, chấn dân khí phải là “hồn trong nước”.

            Chữ quốc ngữ là hồn trong nước,

            Phải đem ra tính trước dân ta,

Sách Âu – Mỹ, sách Chi-na

Chữ nào nghĩa ấy dịch ra tỏ tường” ⁷

Trước đó học giả Nguyễn Văn Vĩnh cũng đã tiếp tục chủ trương này của Đông Kinh nghĩa thục thông qua hoạt động báo chí và dịch thuật bằng chữ quốc ngữ. Về mặt này Nam Phong tạp chí đã chạy tiếp sức cho Đông Dương tạp chí vừa mới bị cấm 2 năm trước. Tuy nhiên, do có một “chuẩn đích” xa hơn (tự chủ văn hóa để cứu quốc), với những mục tiêu rộng lớn hơn đã phát biểu ngay trong bài ra mắt, Chủ nhiệm họ Phạm đã đưa Quốc ngữ lên một bước phát triển cao hơn – trở thành ngôn ngữ văn hóa trong văn học nghệ thuật và khoa học kỹ thuật. “Văn quốc ngữ có phát đạt thì nền quốc học mới xây dựng được mối tư tưởng mới mở mang được, quốc dân ta không đến nỗi chung kiếp đi học mướn viết nhờ như từ xưa đến nay vậy” (Văn quốc ngữ – Nam Phong 1917).

Vườn Anh Đào (P6) – Chuyện một người cháu ngoại

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 2 tháng 5 năm 2023.

CHUYỆN MỘT NGƯỜI CHÁU NGOẠI

Phạm Tôn

4- Vườn Anh Đào (6)

Tết này Ánh Ngọc con gái đầu của anh Đại tôi, về từ 26 Tết Canh Thân (tức 12/2). Sáng 13, đưa cháu lên xe đi Bạc Liêu thăm bà cô chú và các em. Trưa 15, Lê Xuân Vụ, em họ chú Vượng về chơi được ba giờ. Tối 29 Tết, cuối năm, mời anh Bùi Thượng Nghiễn cụ Năm, hai bạn của chú Lê Xuân Vượng là Lương và Dụng ăn tất niên. Sáng mồng I Tết (16/2) cháu Nguyễn Quang Chính về, đến chiều 17 mới phải về sân bay Biên Hòa. Trưa 16, mình đưa cả Vượng, Chính về nhà cậu mợ Đông ăn cơm ngon. Tối, cùng Vượng đến nhà hai em chị dâu Thanh Thủy là Liễu, Cận. Bà mẹ đau bụng đi tháo ba ngày rồi, bèn đưa Liễu cùng về nhà mình lấy thuốc.

Mấy ngày Tết chỉ ở nhà, nấu nướng cho Vượng, Chính, Vụ, Ngọc và khách đến chơi ăn. Trưa mồng 2, do trực ở cơ quan bốn giờ đồng hồ mới viết được cho Đông một lá thư thật dài, đúng sáu trang đầy chữ. Mình biết, giờ này em thích quà này hơn mọi thứ quà.

Năm nay, chợ Tết rất đông. Nhưng người bán nhiều hơn người mua. Từ mồng 1 mọi cửa hàng ăn uống đều mở cửa. Rau cũng bán từ chiều 29 Tết. Dân Sài Gòn hết tiền vì chơi đề từ hơn hai tháng nay. Các khu vui chơi do quận phường mở đều mang nặng tính chất cờ bạc trá hình được mở nửa tháng trước Tết. Từ đầu tháng 2 tổ chức đấu thái cực đạo ở các quận I, Bình Thạnh, Tân Bình, quận 5. Mỗi tối hàng nghìn người xem, vé 2 và 3 đồng tiền mới. Nhà nước thiếu tiền mặt nghiêm trọng, lương cán bộ nhân viên nhà nước phát rất chậm. Một số phường phải vay tiền của dân theo lãi thỏa thuận để chi.

Anh Đặng Minh Phương đi Đà Nẵng từ sớm ngày 9/2, đúng hôm mình hết hạn nghỉ dưỡng ở khu Thanh Đa, bắt đầu đi làm. Mình không gặp anh khi anh kết thúc mấy tháng làm việc không hiệu quả tại Sài Gòn. Cơ quan gọi anh bằng tên ông tắt đèn, vì anh luôn nhắc nhở việc tiết kiệm điện, tự tay tắt rất nhiều đèn. Gặp lại tôi, anh có vẻ mừng, hằng ngày đến sớm, thấy tôi đi qua cửa là gọi vào bàn bạc tâm sự. Anh và anh Văn Trọng là hai người giúp anh Thép Mới đào tạo bọn bán báo học nghề chúng tôi. Anh về công nghiệp, anh Trọng về văn hóa. Còn anh Đức Thi về nghiệp vụ báo chí. Cơ cấu có vẻ ổn thì người chủ trì là anh Thép Mới được phái đi với đoàn làm phim Ba Lan quay phim Cây tre Việt Nam. Phim thành công, nổi tiếng trong và ngoài nước. Còn lũ chúng tôi thì bơ vơ… Chẳng những anh Đặng Minh Phương không thành kiến gì với tôi mà trái lại, còn định dựng tôi thành điển hình, hạt nhân cho phong trào thi đua. Một hôm anh gọi tôi vào phòng và bảo mày lấy những cái phong bì cũ, lộn ra để dùng lại như Bác Hồ vẫn làm, v.v… Tôi nói thật, tôi làm thế thì chẳng ai chịu dùng mà còn bị cười nhạo. Anh có vẻ ngạc nhiên, thất vọng. Anh sống rất tiết kiệm, làm việc đúng giờ luôn ăn mặc chỉnh tề, đầu chải gọn ghẽ, áo nhắt trong quần dài. Trước khi đi Thanh Đa nghỉ ngày 25/1, tôi đã dẫn anh Hồ Quốc phó ban công nghiệp đi nhiều cơ sở sản xuất trong thành phố để anh nắm được tình hình sản xuất ở thành phố lớn và phức tạp này. Anh Hồ Quốc cũng biết tôi từ năm tôi 18 tuổi làm bí thư chi đoàn đội Thanh niên công tác phát hành báo Nhân Dân, còn anh là bí thư chi bộ văn phòng nơi chi đoàn tôi chịu sự chỉ đạo. Anh nhỏ người, ít cười, có vẻ ưu tư. Anh ở căn buồng nhỏ tại gác 2 cơ quan, gần cổng vào. Cần gặp, tôi đứng dưới gọi, anh thò đầu ra bảo chờ. Một lát anh xuống trong quần áo chỉnh tề, đưa tôi vào phòng khách nhỏ làm việc. Không ai xuề xòa, ăn mặc cẩu thả như anh Thép Mới.

Có người nói chắc chắn với tôi là đã có quyết định đưa anh Thép Mới sang làm vụ trưởng vụ văn hóa văn nghệ ở ban tuyên huấn, nhưng anh còn xin ở lại một thời gian để làm một số công tác tổ chức. Ông Tố Hữu đã làm phó thủ tướng. Ông Hoàng Tùng… Sau Tết Canh Thân, nhóm Sài Gòn hồi hộp chờ đợi Hà Nội quyết định số phận mình. Không phải chỉ tổ phóng viên. Riêng mình, chẳng quan tâm gì việc ai sẽ quyết định vận mệnh mình thế nào mà chỉ biết là: tới đây phải đi và viết nhiều hơn, tốt hơn nữa, không e dè như trước. Không lãng phí thời giờ và sức khỏe vào những việc không đâu.

Đi làm đêm từ 18:00. Mồng 3 Tết, Ngọc từ Bạc Liêu về gần 12:00 đêm. Nấu miến cho cháu ăn đến hơn I giờ sáng mới đi ngủ. Tết năm nay, nhóm Bạc Liêu vui lắm, mặc dù trước đó Nhàn, Hà, Hùng, Dung đều ốm. Nhàn, Hà ốm nặng sốt 40-41 độ. Ngọc mang quà bà gửi cho gạo nếp, gạo tẻ, cả sáu cái bánh chưng nhỏ màu nâu, gói lá chuối buộc dây cói. May là mẹ khỏe. Bữa cơm chiều 20/2 thết cháu Ánh Ngọc là kết thúc Tết Canh Thân của mình. Cậu Cận đến đón để mai đưa cháu ra  bến xe đi Đà Lạt sớm.

Sáng 20/2, đi Thủ Đức (63A Hoàng Diệu) thăm vợ chồng cụ Sán mới từ Hà Nội vào hôm 29 Tết. Trên tàu mỗi toa chỉ có vài người, có toa chỉ một người. Cụ Sán kể một ông lão đi khắp các toa, gặp cụ mừng quá mời sang toa nhắm rượu. Ông cụ bảo rượu ngon không có bạn hiền. Cụ Sán trợn mắt: sao ông biết tôi là bạn hiền? Bỏ nhà bỏ cửa mà vào đây lúc cuối năm thế này chỉ có người hiền thương con thương cháu mới chịu đi chuyến tàu vét này, chắc gì đến nơi đã đúng Tết! Cụ bảo, ta cứ sai năm quân, bẻ con gà quay này ra là xong. Cụ Sán kể năm nay Hà Nội rét lạ thường, lại kéo dài, gạo đến 7-7.5 đồng một ký. Đi tàu hỏa mới thấy người buôn lậu thuốc lá thật nhiều, rặt những thuốc lá Mỹ nào ba số năm, nào Mo. Nói chuyện với cụ thật hào hứng, sinh động, nhớ những ngày cùng sống ở cảng quá, càng nhớ đội 5 thân thiết của mình.

Sáng chủ nhật 24/2, lại sang nhà em Vân Anh con út họa sĩ Nguyễn Cát Tường (Le Mur) bạn bố mình cùng dạy trường Thăng Long, gặp cả mấy bạn điếc câm cùng học với em ở trường từ thiện  bên Sông Bé. Nói chuyện toàn bằng bút, nhất là với một bạn nam làm sửa bản in như mình ngày xưa. Đưa cho em gạo mẹ mình gửi cho mình, bảo là mẹ gửi nếp để em nấu xôi giỗ mợ. Bác Tường gái mất hồi 18:00 ngày 9/2/1980 (23 tháng chạp kỷ mùi)

Đọc báo Xuân Tin Sáng, tờ báo tư nhân duy nhất trong cả nước. Hầu hết văn nhân nghệ sĩ có tiếng trong nước đều hội tụ ở đây. Họ biết làm báo và biết đối xử với người tài.

Chiều 22/2, nghe được một tin lạ quá, khó tin là thật: Anh Thép Mới xin về hưu. Sáng 23 lại biết là nhân dịp Tết, anh có gửi cho báo Đảng Cămpuchia một bức điện mừng, trong đó có nói chuyện chuyên gia Việt Nam có phạm một số khuyết điểm, mong bạn vì tình cảm giữa hai dân tộc mà bỏ quá đi cho… Lại một vụ bê bối gì đây mà anh phải ra tay che đậy. Tối 25/2, mát mẻ nhưng bị cảm nên nhức mởi lưng, đau ngực. Tối hôm trước đi học tiếng Đức, trả bài kiểm tra, lại được điểm I là điểm cao nhất. Thật ra mình học tiếng Đức chỉ vì lười và đầu óc đang trống rỗng. Nếu chăm đã học tiếng Nhật hay Trung.

Trưa nay mượn được của cơ quan một cái bàn con mà có tới bảy ngăn kéo hơi thấp một chút nhưng cũng mãn nguyện. Đây là tài sản cũ của Văn phòng đại diện Vatican. Có bàn tốt rồi, sẽ viết gì trên bàn này… Hôm nọ đọc báo Phụ nữ Sài Gòn thấy có nhiều mục có thể tham gia viết cho Thế Thanh. Chiều họp tổ phóng viên được phổ biến là sẽ tổ chức sản xuất chống đói như năm 1945. Dân Sài Gòn vẫn ham buôn bán, ít muốn sản xuất. Trưa 28/2, cháu Nguyễn Thị Chinh con chị Tửu làm việc trên tàu hỏa Bắc Nam vào, đưa cho một cuốn sách anh Đại cho và quà của Đông gửi kèm thư là hai cái bánh chưng. Đông kể, mồng một Tết ăn cơm chiều ở nhà anh Đại cùng vợ chồng Thân. Mình đã gửi xe đạp ra cho anh, tất cho Ánh Hồng và gạo nếp gạo tẻ cho Đông. Cháu Chinh khen cô Đông trẻ hơn trong ảnh, cháu gặp mà không nhận ra. Đông mong mình ra lắm.

Cuối tháng 3, chờ mãi mà chưa có lệnh chính thức ra họp phóng viên thường trú. Tối 19/3, Trần Văn Cảnh từ Hà Nội vào, mang cho mình thư và sách Đông gửi. Đông viết là cô Trang gầy đi do ít ngủ vì chuyện nhà cửa cơi nới bị bắt tháo dỡ, còn Thân vẫn béo tốt. Trang còn kể cả chuyện ép con gái lớn học nhiều làm nó khổ sở như thế nào. Tỏ ra tin cậy Đông.

Chiều, Hữu Vân sang phòng phóng viên, giở cả sổ tay ra đọc cho mình nghe: Tổ thư ký sẽ được chấn chỉnh lại, sẽ phân bổ tổ trưởng. Theo cậu ta, tổ trưởng mới đó là mình. Mọi việc Hà Nội đã thu xếp xong xuôi, chỉ còn chờ ông Hồ Dưỡng phụ trách tổ chức vào là chính thức thi hành… Mình nghĩ điều đó nếu xảy ra thì có nghĩa là thúc đẩy mình sớm đến với văn học hơn. Điều kiện lý tưởng: Toàn làm đêm, làm một ngày nghỉ một ngày, tha hồ đi và tự do viết.

Chiều 21/3, tổ cử mình ra Hà Nội họp. Sáng 22, cùng Tấn Thọ ra ga Bình Triệu mua vé. Trưa, cả hai đi Đồng Nai với anh Hùng Lý. 5:45 sáng 23, lên tàu rời ga Bình Triệu. Tối, đến ga Vân Cảnh, nằm lại vì đường bị hỏng 3km do tàu trước trật bánh (KM 1098-1111). Sáng 24 đến ga Tân Vinh (Nghĩa Bình). 21:30 đến ga gà Quảng Ngãi. Sáng 25 đến Đà Nẵng lúc 2:30. 9:30 thì đến Huế. 4 giờ sáng đến Thanh Hóa. 14:30 ra khỏi ga Hà Nội về nhà. Đông đi làm về thì Trang và Thu Giang sang chơi. Anh Phạm Thanh đến ngay hỏi chuyện. Sáng 27/3 Trang và hai con gái sang chơi. Ánh Hồng đi học vẽ về cũng ghé. Vợ chồng mình đón Hồng sang ăn cơm. Anh Đại đến đón Hồng, anh đau răng, Đông nấu mì cho anh. Thân sang đón con. Gặp nhau, ba anh em nói chuyện một lát. Đưa anh Đại ảnh mình chụp mẹ, mẹ và cháu Thu Dung con út Nhàn, rồi Hà và Thu Dung. Tên Thu Dung là do mẹ nghĩ đã lâu, mãi mới có cháu gái để đặt tên. Biếu chị Thủy soài và bút bi đen… Cả ngày ở nhà vì có thợ đến chữa dột. Tấn Thọ ghé nhà báo là cơ quan có thịt bò và kể là trên tàu, bị mất một quần dài và 50 đồng, về cơ quan lục ba lô ra mới biết.

Sáng 28 đến cơ quan, nói chuyện nhiều với chị Hồ Vân trưởng phòng thường trú cũng là người từng làm ở báo con (Nhân Dân nông thôn) năm mình 18 tuổi mới vào cơ quan. Cảm ơn chị hôm trước đã gửi thịt bò cho mình. Gặp cả các anh Phan Quang, Hữu Thọ. Gặp Phạm Kim phóng viên ảnh có một phút anh đã kịp báo: Mày phen này ra Hà Nội là chết đấy. Bí mật… Tao sẽ bán bí mật ấy cho mày. Anh ta nói khẽ, nhưng mặt đen, mắt trắng trông cũng sợ thật! Nhưng từ lâu rồi tôi đã chẳng quan tâm đến những loại bí mật như thế nữa. Từ 1975, tôi đã quen chơi bài ngửa, bây giờ có nghị quyết 6 càng cứ ngửa bài mà chơi thôi. Cho nên tôi cũng không tìm gặp anh ấy nữa để hỏi xem tôi ra kỳ này sẽ chết như thế nào.

Báo cáo về giao thông vận tải của tôi được khen nhưng chê là gửi chậm vì còn phải đưa đánh máy. Chưa thấy có dấu hiệu nào chứng tỏ mình sắp chuyển công tác như Hữu Vân nói. Thật ra điều ấy chẳng làm mình quan tâm chút nào. Dường như việc đó làm nhiều người ngạc nhiên thấy mình dửng dưng với mọi tin đồn về vận mệnh bản thân như vậy.

Chiều chủ nhật 30/3/1980 đài báo tin: Chủ tịch Tôn Đức Thắng mất hồi 6:35. Quốc tang năm ngày từ 1/4/1980. Thọ 82 tuổi (1888 – 1980) Nhớ mãi hình ảnh xem trên tivi cụ Chủ tịch ngồi cặm cụi chữa xe đạp cho cháu.

Tối 22/4, nhân kỷ niệm 110 năm ngày sinh Lênin , vợ chồng mình đi xem phim Nađêgiơđa của Đônxkôi, hôm sau Nhửng mẩu chuyện về Lênin. Định tiếp tục chương trình thì mình ốm quá phải nằm nhà. Khí hậu lạnh làm mình nổi mẩn khắp người, khó thở. Sống lâu ở miền Nam, hình như tôi đã miền Nam hóa, không còn nguyên chất Hà Nội nữa. Không đi xem phim nữa còn vì buồn: Người xem thưa thớt, một số thanh niên hỗn hào, đùa cợt trước những cảnh thiêng liêng mà họ không hiểu! Không còn đâu không khí thành kính, thiêng liêng của những năm trước tôi từng xem những phim này năm 1957… Ngay Đoàn Di, ông bạn sắt thép của tôi cũng nói thật lòng là cảm thấy rất mệt mỏi, chán nản và thành thật ngạc nhiên về sự hăng say, nhiệt tình của mình. Những lúc thế này không nhìn xa và tỉnh táo thì nghĩ như thế là điều khó tránh. Mấy ngày qua,tôi đã đi chợ Đồng Xuân, Bắc Qua, lên cả chợ Bưởi, về Cảng Hà Nội, vào khu tập thể, vào khu lao động Phà Đen, thấy người ta tiêu xài lớn, uống rượu nhiều, xây dựng nhà cửa cũng lắm mà cũng kêu ca luôn mồm. Thanh niên nông thôn đi bán cà chua, khoai, tỏi, chuối rất nhiều. Nhớ hôm đi chợ Bưởi xem kỹ cách làm giấy bản và bìa các tông ở đây mới càng thấm thía là ta lạc hậu, nghèo nàn như thế nào. Năng suất lao động thấp quá. Ở đâu cũng thấy tràn lan thói vô trách nhiệm. Tàu điện đi Bưởi chỉ đến Tam Đa là ngừng. Anh bán vé còn nói là hôm trước chỉ chạy đến Đồng Xuân. Không ai phản đối gì. Bà con nói: Lương thế, tàu thế, người ta chỉ làm thế thôi cũng chẳng ai bắt bẻ gì được. Ai cũng có quyền đặt ra luật lệ nên nó mới thế. Chớ nhà nước nào cho phép làm ăn như vậy.

Sau một tuần ròng rã hai vợ chồng thay nhau xếp hàng, hôm qua 26/4 mới lấy được cái vé tàu đi Sài Gòn.

Thứ hai và thứ năm nhà ga không bán vé cá nhân chỉ bán cho tập thể. Mấy hôm nay, mỗi ngày tàu chỉ chạy có một chuyến tối. Mình nhờ anh Nguyễn Thọ quen anh Vạn Lịch làm chánh văn phòng tổng cục đường sắt xin được cái giấy giới thiệu là người trong ngành mới mua được vé.

Thẻ phóng viên cũng vô hiệu lực. Cửa bán vé ưu tiên cho người trong ngành đường sắt mở vào 13:00 mà hằng ngày từ 7-8 giờ sáng đã có nhiều người xếp hàng. Còn vé bán theo số đăng ký thì mỗi ngày chỉ bán độ 100 vé. Người tập trung quá đông dưới một mái bê tông che mưa nắng đã được thông báo là có hiện tượng rạn nứt. Muốn mua vé phải có giấy đi đường giấy giới thiệu nơi đến công tác, giới thiệu với nhà ga, rồi phải đi lấy số đăng ký. Mua vé xong, người bán ghi rất tỉ mỉ vào giấy tờ trên và đóng dấu ngày giờ đi vào vé và các giấy tờ trên, cẩn thận ghi tên người mua vé vào vé… Thành ra tốc độ bán vé rất chậm. Tôi đi xếp hàng hai ngày (từ 6 giờ đến 15 giờ) sau đó Đông đi hai ngày từ 11 đến 14 giờ vì tôi bị cảm nắng. Hôm thứ bảy 26/4 có một đoàn 31 sĩ quan ngụy đi học tập về được nhà nước cấp cho vé, gạo, và cả quà nữa để về Sài Gòn.

Nhẫn nhục cam chịu và trì trệ là hai nét tiêu cực đậm nhất, đáng buồn nhất những ngày mình ở Hà Nội dịp ra lần này.

Tối 27/4 Đông đã chuẩn bị cho thịt băm xả và cơm nắm để đi đường ăn cho sạch. Tiễn ra tận tàu hỏa còn bắt mang theo một lọ têtracyclin và một cái chăn đơn. Mình cùng toa giường nằm với một chú bộ đội trẻ được vợ đưa tiễn, bắt lên ngay giường nằm, đắp chăn, còn dặn mãi, dặn cả mình là nhắc chú ta mở cái hòm gỗ ra khi tàu chạy kẻo bí hơi tỏi trong hòm hỏng hết vào trong đó làm sao bán được. Hai anh em nằm đắp chăn nhìn sang giường nhau mỉm cười. Bao nhiêu sức trai đã cống hiến hết cho vợ trong những ngày bên nhau hiếm hoi….

Về đến Vườn Anh Đào vừa 30/4. Hữu Vân nằm bệnh viện, trốn về chuyển lời vợ cậu ta mời dự lễ đầy tháng con trai. Nhưng mình và Vượng từ chối vì lối sống của họ xa lạ với bọn mình quá.

Mấy tối nay, cứ ăn cơm chiều xong là Vượng đi làm thêm cho đến khuya. Chú tinh ý, khéo tay, lại có nghề điện nên được nhiều anh chị trong cơ quan yêu cầu sửa chữa đồ điện gia dụng. Vượng lại biết điều, không lấy đắt bao giờ.

Báo Nhân Dân số 19/5, nhân ngày sinh Bác Hồ, có đăng một bài của Nguyễn Đình Thi viết về con người và quyền hành thật sắc xảo.

Mấy ngày qua thật thú vị. Khỏi được ốm, thi tiếng Đức lại được điểm I, viết xong bài đăng số 19/5, lại được đi một chuyến Vũng Tàu, làm việc tốt vui lại khỏe ra. Cùng đi với nhà nhiếp ảnh Võ An Ninh (sinh đúng ngày 14/7 quốc khánh Pháp) cụ kể bị xe ô tô Tây chẹt gãy chân, được bồi thường lớn mới mua được máy ảnh tốt mà chụp. Suốt đợt công tác, hai bác cháu rất ăn ý về nhiều phương diện.

Sáng 19/5 chú Vượng đi phép về quê Thanh Hóa thì trưa mình mới từ Vũng Tàu về. Bắt đầu lại sống một mình. Phải nhân dịp này bắt đầu một nếp sống mới: Làm việc thật nhiều mà cũng học thật nhiều.

Này 22/5, viết xong tin và một bài về Công ty du lịch phục vụ dầu khí Vũng Tàu – Côn Đảo thì chiều nhận được một thư nữa của Đông. Đông bảo đem biếu dì hai cái nhẫn cưới, vì cậu đã đi Mỹ, dì buồn và cũng túng nữa. Mình đến gặp chị Xuân xin ý kiến, chị bảo không cần làm như thế. Đối với mình thì sao cũng được. Anh và các em mình cưới có ai có nhẫn đâu. Nhẫn này cũng là nhà gái cho chứ nhà mình an bần lạc đạo làm gì có tiền. Sắp đến ngày cưới, thấy bảo cậu dì nhắn đến thử nhẫn, sợ khi cưới đeo bị chật hay rộng quá không tốt. Vì thế mình mới có nhẫn cưới. Còn cậu đi Mỹ là do thấy hóa giá nhà, bắt chuyển nghề, về nông thôn lập nghiệp, cụ buồn quá, đi Vũng Tàu mấy lần, gầy đen cả người, rồi sau quyết đưa hai con trai nhỏ vượt biên. Sang đấy, các em vừa làm vừa học còn cụ lại trở về nghề cũ: đóng giày. Nhắn về bảo cô Lê Thị Thìn em Đông gửi cho mấy cỡ phom giày bằng gỗ làm hài quan băn khoăn mãi, không biết trong ruột có gì không cứ bắt thợ khoan mãi, cuối cùng công nhận là phom giày thật của thợ chuyên nghiệp nên cho gửi. Thế là cụ có kế kiếm ra tiền giúp các em học tập. Đồ thủ công bên Mỹ lại rất trọng, cụ không khi nào hết việc.

Về cơ quan, lại thấy chán nản vì chia rẽ. Anh Trần Thăng nói cho chị Tuệ Quỳnh biết là ông Thép Mới bảo là ông Phan Quang nói trong cuộc họp ban biên tập là chị Tuệ Quỳnh không có khả năng viết, nên chuyển sang làm phó giám đốc nhà in. Chị Tuệ Quỳnh viết một bức thư tới sáu trang hỏi lại. Anh Phan Quang trả lời bằng một bức điện: Đừng nghe tin đồn, tiếp tục điều hành tổ phóng viên.

Có điều lạ là chính trong lúc lộn xộn nhiều tin đồn này, cả tổ phóng viên lại lao vào làm việc, hăng hái hơn bao giờ hết. Hình như sự im lặng của Hà Nội đã khiến nhiều người chột dạ. Tất nhiên, làm việc nhiều là tốt rồi. Người hay kêu ca ốm đau như chị Thanh Hảo cũng làm việc rất tích cực, chịu khó đi xa.

Còn mình, không hay ho gì. Theo quy luật, cứ sau ngày sinh Cụ Hồ mà chưa vào mùa mưa là đổ ốm. Sau ba ngày nằm nhà tự tìm thuốc uống không có kết quả phải đi khám tại bệnh viện Trưng Vương. Có kết quả chiếu điện xong, bác sĩ phòng khám yêu cầu nhập viện ngay. Mình xin về nhà cất cái xe đạp, mai sẽ nhập viện. Ông ta ghi ngay vào giấy là bệnh nhân xin vào muộn một ngày, làm như sẽ có lúc bị truy cứu trách nhiệm về vụ này. Mình thì thản nhiên nghĩ bụng: Có lẽ lao phổi trở lại, nhưng nhẹ thôi, không đáng sợ.

Về nhà việc đầu tiên là viết thư cho Đông nhắc giữ gìn sức khỏe, cố gắng chữa bệnh bướu cổ. Sau đó làm cơm ăn, đun nước nóng tắm và chuẩn bị đồ đem vào viện, trước nhất là sách. Xem ra mọi việc đối với mình đều đơn giản. Tứ thập nhi bất hoặc chăng? (Luận ngữ: Bốn mươi tuổi, không còn gì nghi hoặc nữa).

Sáng 13/6 lại đúng ngày thứ sáu, theo văn hóa Tây phương thì là ngày cực xấu. Nhưng với mình thì lại cực tốt. Ông Nguyễn Văn Dịch lái xe đưa cả Hồng Cảnh Yên và mình vào bệnh viện Trưng Vương. Mình nằm giường 53 phòng 4 khoa nội I. Ngay hôm đầu tiên được tiêm pênixilin. Sau đó, tiêm thêm cả streptômyxin. Đỡ hẳn. Đêm ngủ ngon. Lao màng phổi trở lại, nhưng nhẹ. Đang bắt thử đờm, nếu có BK (vi trùng lao) sẽ chuyển sang bệnh viện Hồng Bàng chuyên về bệnh lao. Ăn thì quá khổ. Sáng một bát cháo với muối vừng. Trưa, hai con tôm con và ba miếng bí. Chiều 15, Hữu Vân vào thăm cho một nải chuối. Nhờ Vân báo cho chị Xuân, anh Nguyễn Ngọc Lương, đồng thời nhờ cụ Năm làm thức ăn cho mình. Mấy người này thương mình thật lòng. Còn cơ quan, một tuần nay, chưa có ai thăm hỏi gì.

Chiều 16, lại Hữu Vân vào mang cho mấy quả chanh và thịt băm cụ Năm làm. Hỏi cả tổ phóng viên, không ai đi, Vân lại đành đi. Tuệ Quỳnh bảo hôm chủ nhật định đi thăm thì lại có khách. Không biết Thành ăn được gì nhỉ? Một bạn phóng viên luôn miệng nói mình cần gì cứ nói, lần này cũng từ chối đưa hộ. Hữu Vân đúng là người bạn tốt mình đã không nhầm. Chiều 26/6, người mình mong nhất là Vượng đã vào thăm. Hai anh em Vượng, Xuân vừa từ Thanh Hóa vào đến Sài Gòn sáng nay. Cả hai đều gầy, đen, nhất là Vượng. Lạ thật, lần nào đi vắng là anh cũng ốm. Vượng nói và còn đưa cho cả thư Đông gửi về Vườn Anh Đào.

19/6 Tuệ Quỳnh vào thăm cho quà, quí nhất là một chai nước mắm độ đạm cao rất cần để ăn hết suất cơm. Lại còn báo tin được tăng lương. 20/6, trưa thì anh Lương và Hữu Vân vào, tối thì anh Hải, chị Xuân và Trường Phú vào thăm. 21/6 anh Lương lại vào. Chiều thì Thăng, Bình, Cảnh Yên đi xe hơi đón mình về lấy quần áo, rồi Bình lại đưa vào. Từ ngày đi Cămpuchia Bình biết cả lái xe. 25/6 vợ chồng anh Nghiễn vào thăm, chị làm cho thịt bò xào và khoai tây chiên, chị bảo chú yếu quá, cần bồi dưỡng, tôi sẵn sàng làm cho chú, cứ có người đưa vào thì bảo anh ấy biết. Việt Bắc biết tin cũng đến thăm. Sáng hôm sau, Việt Bắc lại vào sớm trước khi đi làm cho mượn sách và cho cả hai quả trứng luộc, đúng hai thứ mình đang cần.

Hằng ngày vẫn tiêm sáng hai, chiều hai, toàn streptômyxin và pênixilin . Bác sĩ Tuyết đen gầy gò má cao bảo: Anh đi thử máu, nếu khá thì tôi giữ lại, không khá thì anh phải chuyển viện. Mình dửng dưng. Mệt quá rồi vì tiêm nhiều kháng sinh mà ăn thì quá kém, rất ít rau, toàn là canh bầu, bí để cả ruột.

Chủ nhật 29, chị Xuân và em Dung vào thăm vì tưởng đã về nhà rồi! Chú Vượng vừa vào chiều thứ bảy lại vào cùng anh Phan Văn Quyền ở nhà dưới và con trai nhỏ là cu Tèo tức Phan Nhất Tuấn. Vượng mang cho hai chiếc bánh xèo tự làm, có đủ giá, thịt, tiêu để trong lá chuối. Còn nóng. Chiều thứ hai, anh Bùi Thượng Nghiễn lại đến thăm, mang cho xúp vợ nấu nóng hổi.

Tiếp tục tiêm streptômyxin và pênixilin ngày ba mũi. Sau 20 ngày nằm bệnh viện Trưng Vương, sáng 3/7 xuất viện. Chú Vượng đem gạo đến thanh toán và đón … bằng xe đạp… Sau phải thuê xe xích lô cho mình vì nằm viện lâu, đồ dùng tha đến cũng  ngày càng nhiều, nhất là sách. Vượng đạp xe bên cạnh, nhận yêu cầu của mình ra chợ Tân Định mua rau muống thật non, giá đậu xanh mẫm, vừng, lạc rang, chanh. Để về nhà mình làm nộm ăn cho đã những ngày nằm viện thiếu rau khi nào cũng nghĩ đến món rau trộn chua ngọt bùi giòn này. Về nhà cơm nước xong thì có người từ Bạc Liêu lên đưa cho thư Mẹ và em Nhàn. Mẹ ốm gần một tháng, bé Thu Dung chỉ còn da bọc xương, đã phải tiếp hai lít glucô, một lít nước muối, một lít sêrom. Hằng ngày đều tiêm streptômyxin và pênixilin. Hiện vẫn trong tình trạng nguy cấp, cần 5 thứ thuốc ngoại, thứ nào cũng 2-3 đồng một viên hoặc 8 đồng một gói. Cũng cần cả băng keo để dùng khi tiếp nước cho cháu. Tóm lại là Bạc Liêu kêu cứu mình đúng lúc mình đang cấp cứu. Đành lại nhờ Vượng sang nhà Vân Anh, nhưng thất bại. May mà anh Bùi Thượng Nghiễn lại thăm, nghe xong chuyện, anh chạy ngay về nhà lấy cho một thứ thuốc cần nhất, ở Bạc Liêu có tiền cũng không mua được. Anh Nguyễn Ngọc Lương cho một cuộn băng keo lớn… Anh Nghiễn còn nhận mua hộ mấy thứ còn lại. Mình nhẹ cả người, thế là không đến nỗi không một tiếng vang! Cộng với 100 ống vitamin B12 mình mua được ở bệnh viện gửi về chắc cũng làm mẹ và em Nhàn yên tâm hơn.

Tất nhiên mình yêu cầu hai anh em Vượng Xuân mang thuốc xuống thì giấu bặt chuyện mình ốm nặng. Mình cũng đề nghị anh Nghiễn đừng mua hộ máy khâu như đã nhờ trước đây, lấy ra 100 đồng mua thuốc cho cháu còn 600 mình giữ để sử dụng trong tình trạng khẩn cấp này. Nếu không có anh Nghiễn, chú Vượng, anh Lương, mình làm được gì để giúp em Nhàn trong khi bản thân chưa ra khỏi buồng được, suốt đêm hôm qua gần như không ngủ vì đau nhức, lại ho nhiều, càng đau nhức khắp mình hơn.

Đúng hôm ra viện, báo đăng bài về xí nghiệp dệt 13, một điền hình tốt mình đang muốn phất lên. Còn một bài nữa, gây cấn hơn chưa biết để lại đăng sau hay bỏ đi vì… sợ cái mới.

Anh Lương cho biết vở Nguyễn trãi ở Đông Quan của Nguyễn Đình Thi bị cấm diễn cũng như vở Tuổi 17 viết về Lý Tự Trọng, vì mượn chuyện xưa để đả kích lãnh đạo. Thật là buồn vì năm nay đúng là năm kỷ niệm 600 năm ngày sinh Nguyễn Trãi.

Xuất viện, được nghỉ một tuần điều trị theo đơn, sau đó sẽ khám lại. Thuốc streptômyxin bệnh viện không có bán, hẹn đến tuần sau lại mua(?!) Đã hai hôm không tiêm streptô rồi, có lẽ hết tuần vẫn chưa có thuốc, thật là nguy.

Ngày 5/7 hai anh em Vượng, Xuân đi Bạc Liêu.

Chiều 7/7, chú Nguyễn Thăng Long lên, cháu Thu Dung đã xuất viện. Bà mừng lắm, tổ chức nấu bún bò cả nhà ăn một bữa thật ngon, thật vui.

Tôi tưởng như bản thân cũng được dự bữa bún bò ấy.

Ngày 5/2/2020

P.T.

Người nặng duyên nợ với vợ chồng tôi

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 2 tháng 5 năm 2023.

Phạm Tôn – Tôn Thất Thành

Đầu những năm 20 thế kỷ 21 này, người Hà Nội gốc bốn đời sống ở Sài Gòn – thành phố Hồ Chí Minh như tôi thật khó uống trà. Trà thì không thiếu, đủ nhãn hàng nổi tiếng trong nước và nước ngoài. Nhưng khó nhất là tìm người cùng uống trà.

Sáng mồng mười tháng bảy âm lịch Nhâm Dần cô Tấm vợ tôi về Trời vào giờ Dần. Tối hôm đó, con trai trực linh cữu mẹ quàn ở chùa Vĩnh Nghiêm. Tôi ở nhà tiếp khách và trả lời điện thoại, nhận lời chia buồn. Ăn tối xong thì cháu Tôn Ánh Hồng con gái thứ hai anh Tôn Thất Đại tôi vào, cháu báo là chị Ánh Ngọc cháu đang chờ ở sân bay Nội Bài Hà Nội, 12 giờ đêm mới được lên máy bay. Chị gửi cháu mang vào cho chú trà sen đặc sản Hà Nội do cháu Phi Anh con cả chị mua vội được có một túi. Chú để cháu cất vào ngăn đá chú lấy uống dần. Đó là một túi đựng năm búp sen, gương sen và cánh sen ủ kín chút trà, dán lại có nhãn mác đàng hoàng: Tuấn Chè phố Hàng Muối Hà Nội.

Tôi lần lượt uống hết bốn búp trà, còn một, cứ để mãi trong ngăn đá, chờ có người cùng thưởng trà. Đây là búp trà sen cuối cùng để nhớ ngày Cô Tấm về trời.

Nhưng chờ mãi, chẳng có ai đến đáng để tôi hầu trà.

Chờ chi bằng tự đi tìm. Duyệt qua những vị tôi được hầu trà thì trước hết là mẹ tôi, lên Trời năm 2000, nhưng xa tôi từ ngày 22/2/1992 về sống ở nhà vợ chồng em gái út tận Bạc Liêu. Rồi cụ Nguyễn Hữu Chương từng hoạt động với Tổng bí thư Đỗ Mười và được Tổng Bí Thư đến thăm tận nhà ở hẻm nhỏ thành phố Hồ Chí Minh làm phường quận hay đổi hẳn cách nhìn cụ, không dám coi như cụ già hay gây rối nữa mà công nhận là lão thành cách mạng ít lâu trước khi cụ lên Trời. Rồi anh Nguyễn Ngọc Lương, chủ nhiệm kiêm chủ bút tạp chí Tin Văn, tờ báo công khai duy nhất của cách mạng giữa lòng Sài Gòn bị giặc Mỹ tạm chiếm, nơi quy tụ biết bao văn nghệ sĩ yêu nước. Anh đến nhà là tôi tắt hết quạt máy, đưa ra quạt giấy, quạt nan và pha trà không ướp bất kỳ thứ hương gì, dù là sen…

Cuối cùng cũng tìm ra người đáng để tôi hầu trà với búp trà sen cuối cùng tiễn cô Tấm về trời. Đó là anh Nguyễn Đạt Hải, chồng chị Lê Thị Xuân, chị cả của vợ tôi cùng tuổi Canh Thìn với tôi. Anh hơn chị 5 tuổi, như tôi hơn cô Tấm 4 tuổi. Năm nay tôi 83, anh đã 88 gần 90 rồi.

Tôi bảo con thì con lo trời quá nắng nóng mà bố vừa bị cảm lại viêm da cơ địa rất kỵ nắng nóng. Tôi bảo định đi là đi, không đi có khi không còn bao giờ gặp lại nhau nữa. Mà hai bác với gia đình mình không phải như bất cứ ai. Vui buồn gì cũng có hai bác, không phải chỉ là dự mà là đóng vai trò chủ chốt.

Không ngờ cùng sống ở một thành phố nhưng từ khi anh chị chuyển về chung cư này nay tôi mới đến lần đầu. Xa quá! Bố con đi taxi mất hơn hai giờ mới tới chân tòa nhà. Anh chị ở tận tầng… 28! Có hăng hái quyết tâm lắm chắc tôi cũng không leo lên được. Nhất là sau hai tiếng say xe. May thay, con hỏi người trực bảo vệ, ông bảo lẽ ra phải có người nhà xuống đón mới được lên, nhưng tôi biết ông bà ấy lắm, liên hệ rồi, xin mời hai bố con. Chỉ vài phút sau, chúng tôi đã ở tầng 28. Có cháu gái đứng ở cửa một căn hộ đon đả chào: Làm cháu chờ đợi mãi. Cháu ngoại anh chị được con gái nhờ ông bà ngoại trông nom từ nhỏ.

Gặp anh chị tôi nói ngay: Có ấm trà ngon, xin hỏi ở đây có ai không uống được trà không? Chị nói: tôi uống được nhưng sợ đêm nay mất ngủ. Tôi nói: Vậy thì chị ngồi cùng anh em tôi trò chuyện thôi… Anh Hải thấy tôi bỏ đồ ra mới bảo: có cả hạt hạnh nhân rang muối, để anh vào lắp răng đã…Nhân lúc anh vào buồng trong, tôi lén kể chị nghe chuyện cười: Bà già ngồi buồn, ông hỏi sao em buồn. Bà nói em thấy anh với em không như xưa, bao giờ anh cũng ngồi bên em. Ông lập tức ngồi cạnh. Bà lại nói: anh kéo cổ áo em xuống rồi còn …cắn khẽ vào vai em! Ông bảo: chờ chút, anh lên lầu lấy bộ răng giả mới làm… Vừa lúc anh ra, hai má đầy đặn, trẻ hơn trước nhiều. Anh đưa tôi cái phích nước (bình thủy) nói rõ là mới đun xong. Tôi đã lọc xong trà và cả gạo sen ra khỏi các cánh sen đài sen bèn cho vào ca pha trà bằng inốc tôi mang theo có lưới lọc, lại giữ được ấm lâu, rồi thong thả rót nước vào. Trà ngon không cần pha nước thật sôi, 80-90 độ là vừa. Anh đưa hai chén sứ ra, tôi khẽ khàng rót trà. Anh em tôi vừa uống vừa trò chuyện, quanh quẩn lại là chuyện cô Tấm còn có biệt danh là con cua, con lừa, vì ai cũng biết cô ít chiều ý ai lắm mà cứ ý mình mà làm. Lì lắm. Cho nên ông anh cột chèo với tôi sau khi lấy chị cô đã nghĩ ngay đến một nhiệm vụ khẩn cấp cần phải giải quyết để giữ yên gia đình vợ: Tháo ngay ngòi quả bom nổ chậm Lê Thị Đông! Hai vợ chồng chuẩn bị nhiều bữa ăn vui vẻ, cô Tấm nhiệt tình tham gia. Sau khi khách là ứng cử viên của anh về rồi, vợ chồng ướm hỏi, cô đều nói anh ấy tốt quá rồi thôi, xem như xong chuyện, không liên quan gì đến mình. Ông anh dốc hết vốn những người mình tin cậy yêu quý như anh em, từng sống chết có nhau chia vui sẻ buồn, nhưng chẳng ai làm cô rung động. Văn nghệ sĩ, lái xe, kẻ Bắc người Nam, cô coi như nhau hết, chẳng hề động tâm.

Cho đến khi tôi hiểu ra và tự ứng cử qua lá thư viết vội, thì anh chị vun vào bằng được. Biết cô cầm tinh con lừa, con cua luôn làm theo ý riêng, chị sợ đến phút chót lại hỏng việc. Khi tôi ra Hà Nội, chị gửi một con cá đông lạnh to đùng, khiến tôi ra là phải đem ngay sang nhà cô sợ hỏng cá, khiến cả con phố nhỏ Hàng Da đồn ầm lên là anh Thành ra bàn chuyện cưới cái Đông! Chị còn sợ chưa an toàn, phải lấy cớ ra họp ngành đồng hồ để ra áp sát cô em vốn lì cho đến khi đi tàu hỏa áp giải cả hai đứa tôi về Sài Gòn. Ba người mà chỉ có một vé của Đông, cho nên ba chị em đành ngồi suốt dọc đường tàu Bắc-Nam ngay trước buồng vệ sinh, phải tránh lấy chỗ cho người ta ra vào. Chắc chắn anh là chỗ dựa cho chị xuất quân lần này. Anh như có nợ với cô Tấm.

Tôi không nhớ anh chị cưới năm nào. Chỉ nhớ hồi ấy chọn cưới vào ngày Thiên Chúa giáng sinh, tin là người Mỹ theo đạo, tin Chúa sẽ không ném bom vào ngày lễ linh thiêng ấy. Tuy vậy, cưới vẫn phải cứ mời khách theo giờ. Mỗi đợt một nhóm người quen biết, độ mười người. Nói dại, có sao cũng chết ít thôi. Vì thế, chắc chắn không ai nghĩ đến mời tôi, cử tôi đi, một người chẳng là gì trong nhà. Đối với hàng xóm càng chẳng là gì. Tôi luôn biết vậy.

Rồi cũng gần đến ngày chúng tôi cưới, tôi phải nhờ anh đưa đến nhà vợ tương lai. Hết giờ làm việc chiều, tôi ghé Phòng Văn hóa quận I cùng anh về ra mắt. Nhớ lời anh dặn trước khi đến nhà: bố vợ hỏi có ăn thịt chó không thì cứ một mực nói là không hề ăn. Quả nhiên cụ vui lòng, kể là con chó rất có nghĩa nó đem kinh Phật cho người ta. Thấy trên bàn có cái lồng chim nhỏ bằng đồng, trên mặt có chữ số, tôi cầm lên xem. Cụ bảo đây là cái đồng hồ của Đức, nhưng hư rồi. Tôi vội nói để con xin đem về đưa thợ quen sửa. Cụ bảo cầm lấy đi. Tôi định lập công, không ngờ sửa xong vội vàng đem trả thì cụ bảo Thành thích thì cứ đem về mà dùng. Đồng hồ này đến nay tôi vẫn giữ, vẫn chạy tốt. Các cháu nội rất thích thấy con chim nhỏ cựa quậy trong lồng.

Đám cưới chúng tôi ở cơ quan chỉ có trà kẹo và bánh qui. Còn lễ cưới mặn tổ chức ở nhà anh chị 75 Huỳnh Quang Tiên với rượu và đủ các món ragu xúp và xào do anh trực tiếp liên hệ với chiến hữu Mười Rua nay làm giám đốc Vissan xin mua thịt thà không phiếu như thịt thủ… Anh chị còn có nhã ý dành hẳn căn nhà anh chị ở khi chị mới vào Sài Gòn cho đôi vợ chồng trẻ chúng tôi hưởng tuần trăng mật tại chỗ, hằng ngày cùng đi chợ Tân Bình về làm cơm ăn và sống hạnh phúc với nhau trong không gian riêng biệt chỉ có ta với ta. Có lẽ anh chị không quên những ngày mới cưới ở Hà Nội trong bom đạn, anh sống với vợ tại 20 Hàng Da, căn nhà toàn bộ không quá mười mét vuông cùng hai em gái và một em trai. Ba chị em cách nhau hai năm một. Anh chị muốn chúng tôi hạnh phúc. Anh chị và cũng chẳng ai bên nhà gái biết chúng tôi sẽ có một tuần trăng mật thật sự do vợ chồng dì Phạm Thị Giễm (Diễm) và chú Nguyễn Văn An bao trọn gói. Nhưng, chính căn phòng bé nhỏ 20 Hàng Da ấy sau này đã chứng kiến bao nhiêu tuần trăng mật khác  mỗi lần tôi ra Hà Nội họp là mỗi lần thêm hiểu nhau và yêu thương nhau hơn trong suốt năm năm sau cưới cô ra Hà Nội nhập học khoa tài chính kế toán. Một việc mà cả nhà gái không ai ủng hộ. Đã 34 tuổi rồi, trẻ trung gì nữa mà đi học, để chồng một mình ở trong chốn phồn hoa đô hội lại làm nghề báo đi đây đi đó gặp gỡ nhiều người ai tin sẽ không có chuyện này nọ.

Cái điều tôi tin là anh có nợ với chúng tôi, nhất là với vợ tôi là chuyện anh ra Hà Nội công tác ngày 20/5/1981 là về ngay nhà 20 Hàng Da, lên gác nhỏ thấy cửa mở, em vợ nằm trên vũng máu. Anh đưa vào Viện Bảo vệ Bà mẹ và Trẻ sơ sinh ngay, vợ sẩy thai hai tháng. Chính anh đã cứu vợ em thoát chết trong lần thai chết lưu năm ấy. Chị Vương Thị Tửu biết tin đã mang cả một bu gà lên bảo phải cố mà ăn cho lại sức. Rồi dặn các con có việc đi qua thì ghé thăm cô có gì cho mẹ biết. Mẹ bị như thế rồi, hồi chị dâu chú Thành là bác Thủy sinh chị Ánh Hồng.

Rồi sau khi đón nàng về dinh năm 1982, năm 1983 vợ tôi có mang. Anh chị lo bồi dưỡng và gần đến ngày sinh, dạo ấy trời lại thường mưa to, anh chị bảo chở ngay vợ đến ở nhà anh chị. Chứ ở nhà chú chỉ có cái xe đạp, vợ đau đẻ lại gặp trời mưa thì làm thế nào. Nhà anh chị đi mấy trăm mét là đến bệnh viện Từ Dũ rồi. Thế là tôi đưa vợ đến. Rồi biết tin vợ sinh con lúc 12 giờ kém 10 ngày 6 tháng 4 năm 1983 (Quý Hợi) mới bàn với em gái từ Bạc Liêu lên sáng hôm sau, ngay khi bệnh viện mở cửa cho người nhà vào thăm sản phụ thì anh em tôi đã có mặt. Tôi nhanh nhẹn vào ngay khu sinh hình tròn, đi khắp các khoang nhỏ quanh khu sinh, vạch màn ra cả khi sản phụ đang sinh, bị nhân viên y tế mắng mỏ, vẫn không tìm thấy vợ con. Ra gần cửa vào, hỏi cô trực phòng, thì cô giờ quyển sổ to ghi rõ sản phụ Lê Thị Đông đã sinh một bé trai và hiện nằm ở phòng sau mổ. Tôi vội vào, tìm được vợ con thì xuống ngay đón cô em chờ ở dưới. Gặp cháu, cô xem xét rồi nói ngay con trai mũi cao lông mày đẹp. Một lúc sau chị Xuân đến cho hộp sữa bột và hai bộ quần áo sơ sinh rất đẹp thêu hai màu xanh, hồng. Một cho con trai, một cho con gái.

Con tôi sinh ra nặng 2.950 gam, nhưng do mẹ  nó thuộc loại phụ nữ ở Công ty xây dựng số 3 cô làm thường gọi là voi phải đạn, to lớn mà yếu. Bị hành trước khi đẻ từ 16:00 đến 23:50, mẹ nó không sao rặn được hơi cuối, đành phải dùng forcep kẹp đầu mới lôi ra được. Thành ra sau sinh, cứ mỗi tháng bố phải đưa con đi khám tổng quát. Chiều cao, cân nặng đều vượt mức cao nhất, tim phổi hoạt động bình thường.

Nhưng năm ấy có dịch sốt xuất huyết lan rộng, trẻ càng khỏe như con tôi khi bị bệnh càng nặng. Vợ chồng tôi xem bác sĩ Bùi Xuân Vĩnh nói trên tivi thấy con sốt cao, cho uống thuốc giảm sốt thì hạ nhưng rồi lại sốt cao ngay, biết là bị sốt xuất huyết . Đưa ngay đến bệnh viện Nhi Đồng 2, họ thử máu rồi cho về. Hôm sau, chúng tôi lại đem con đến, thử máu xong bắt nhập viện ngay. Tôi báo cho anh chị Hải – Xuân. Thế là cả một chiến dịch chi viện cứu con tôi. Vợ bảo anh cứ yên tâm ở nhà, sắc thuốc anh Trương Thìn cho, mọi việc về con đã có anh chị và các cháu chung lo. Hồi ấy, Tây y chê, tôi đành nhờ anh Thìn giúp điều trị bệnh lạ, người suy kiệt, bị mệt toát mồ hôi lạnh người quay lơ, rất dễ ngã. Nhưng rồi chị Xuân phải nhờ anh Hải đến đón tôi. Chị cho kê một giường vải gấp, có cả màn bảo tôi cứ nằm đấy nghỉ, cần sẽ gọi. Vừa chợp mắt, chị đã ra lay tôi dậy. Chị bảo bác sĩ nói phải liên tục cho bé uống nước, càng nhiều càng tốt, họ kiểm tra lượng nước tiểu rất kỹ, thấy ít là nhắc nhở. Mà thằng bé cứ ôm lấy mẹ không chịu uống. Cô ấy bảo nó chỉ nghe lời bố, bố cho uống thì được. Tôi vào ngay buồng, vén màn cho con uống. Thằng bé nhìn thấy bố thì há miệng. Tôi cố đút nhanh được mấy thìa, khi thấy cháu nhắm mắt muốn ngủ mới thôi. Bấy giờ gia đình tôi ở Sài Gòn chỉ có mẹ và vợ chồng tôi. Không có anh chị huy động anh em con cháu bên ngoại giúp đỡ thì không biết con tôi có qua khỏi không. Thường bệnh nhi sốt xuất huyết nằm viện một tuần truyền dịch liên tục thì ra viện. Con tôi thì sau một tuân truyền dịch phải vào cấp cứu, bệnh đột ngột trở nặng. Nhưng rồi con tôi cũng ra viện. Cả họ thở phào nhẹ nhõm, ai cũng bảo tội nghiệp thằng bé ngoan và đẹp trai quá. Ít ai dám nghĩ cháu qua khỏi đợt dịch năm ấy. Vợ chồng tôi dặn con không bao giờ được quên những người đã cứu con đấy.

Gia đình sum họp rồi, nhưng anh chị thấy cảnh chúng tôi sống quá gieo neo. Anh bàn xuất vốn cho chúng tôi nuôi chim cút, lời thì ăn, lỗ thì anh chị chịu. Tôi có tay nuôi gà, nhưng nhiều nhất cũng chỉ 20 con nhà ăn thôi. Ngay trước Tết, vợ chồng mang biếu bên ngoại một con gà hoa mơ và hai ký nếp xếp đầy một giỏ to. Muốn giữ gà nằm yên, đặt nếp trên gà. Đến nơi gà chết, làm thịt, nguyên mỡ đầy một tô to. Từ đấy tiếng giỏi chăn nuôi lan ra. Vợ còn khoe trước anh ấy học ngành chăn nuôi ở học viện Nông Lâm. Vợ hỏi tôi có nhận không, tôi bảo nuôi hàng nghìn con mới có lời, anh chịu. Mãi sau, lại nghe vợ nói chủ nhật nào anh chị cũng đi tìm mua nhà cho mình. Có thể sau này dọn về chỗ mới rộng rãi hơn, nhà này thì bán hoặc cho thuê. Đến nước này, tôi phải nói ngay: tôi vẫn cứ ở đây, gần bệnh viện, gần phố Hai Bà Tưng san sát hiệu thuốc, thuốc nào cũng có lại có hiệu sách mới mà cũng gần khu sách cũ trên đường đi Thủ Đức. Tôi chỉ cần thuốc và sách là sống được rồi. Thật ra tôi nghĩ anh chị bàn chuyện mua nhà vì biết vợ chồng tôi chẳng biết làm gì ra tiền lại hay đau yếu, vậy có nhà cho thuê là thượng sách. Nhưng mua nhà đâu dễ, cho thuê nhà cũng đâu dễ. Thế là chúng tôi vẫn ở chỗ cũ, 82 Lý Chính Thắng. Để sau này còn bị xê tôn máu, gần như hóa điên, hôn mê nửa tháng, mấy lần gần chết ở bệnh viện Nguyễn Trãi anh chị lại phải đứng ra tổ chức cả họ nhà vợ hỗ trợ cứu người. Ra viện, anh chị còn bảo về nhà anh chị, cho nằm ở phòng riêng của anh chị, duy nhất có máy lạnh. Gần một tháng vợ chồng sống ở căn phòng đó. Suốt ngày ngắm những bức anh phóng to anh chị chụp chung treo trên tường tôi mới thấy rõ anh yêu chị đến dường nào, rồi vị cây dây cuốn, tôi cũng được thương yêu lây. Sau khi thấy ổn, anh chị mới cho chúng tôi về nhà của mình. Suốt thời gian tôi nằm bệnh viện Nguyễn Trãi, chị Vương Thị Tửu cùng làm việc với tôi hồi ở Đội 5 Cảng Hà Nội đã vào ở hẳn trong bệnh viện phụ vợ tôi chăm sóc tôi nửa người nửa ma. Sau khi tôi ra viện, chị Xuân đã đưa chị Tửu đi thăm các chùa trong và gần thành phố Hồ Chí Minh, một cách tri ân không thể ý nghĩa hơn.

Nhưng những khi căng thẳng nhất, chị Tửu và vợ tôi hoảng hốt lại phải gọi anh giữa đêm khuya đến trò chuyện với tôi. Vì biết tôi tin anh và chỉ nghe lời anh. Khi anh khen phòng thử máu của bệnh viên sạch đẹp lại còn thơm nữa, bác sĩ phụ trách nói ngay là do ông em cột chèo với anh đấy, trong máu gần như toàn xê tôn. Đó là nguyên nhân khiến tôi gần như điên loạn, lắp ghép những hình ảnh nhìn thấy trong đêm ở phòng bệnh thành một câu chuyện ghê sợ!

Khi tôi qua cơn nguy biến, ra viện, vợ chồng cháu Nguyễn Khánh Nhân – Nguyễn Ánh Ngọc bàn nhau để cháu Nhân đại tá công an vào nắm tình hình thì chính cháu Nhân nói với vợ cháu vào thăm chú sao bằng anh vào thăm em. Thế là trong lúc tôi còn mơ màng, anh Tôn Thất Đại đã vào. Anh gắn bó với tôi từ nhỏ nhất là mấy năm tản cư thời chống Pháp xa mẹ ba chị em đã gắn bó che trở nhau thế nào. Anh Nguyễn Đạt Hải tiếp anh Đại và cùng chụp ảnh kỷ niệm ngay giường tôi nằm dưỡng bệnh tại nhà anh.

Rồi đến năm 1985, sau khi vào bệnh viện Răng Hàm Mặt trung ương chăm sóc mẹ tôi mổ u hắc tố cho đến khi mẹ ra viện năm 1984, thì vợ tôi phát bệnh “u nang buồn trứng, ung thư thể đặc biệt phải mổ gấp. Ngay trước ngày mổ 10/6/1985, anh chị bảo tôi lén đưa vợ về nhà anh chị, rồi về đón con trai hai tuổi nhớ mẹ quá biếng ăn, khó ngủ, cho hai mẹ con ngủ với nhau một đêm. Hôm sau, tôi đưa con về nhà trong khi anh chị đưa vợ tôi nhập viện mổ ca năm ăn năm thua của bệnh viện Từ Dũ hôm ấy.

Mấy chục năm rồi, mọi buồn vui của gia đình nhỏ Đông -Thành – Trung bao giờ cũng có sự góp phần chia vui sẻ buồn của anh chị. Tôi gọi anh bằng anh. Còn anh bao giờ cũng tự nhiên gọi tôi bằng em từ ngày mới biết nhau. Không e dè khách khí bao giờ.

Lần cuối gặp nhau cùng thưởng trà sen nguyên búp ngày 28/3 năm nay tôi nhớ mãi hình ảnh anh chị trẻ đẹp như ngày nào. Có hồi anh để râu rõ ra cụ ông đẹp lão dự cưới con tôi (2010), đưa ba chị em đi chuyến du lịch ý nghĩa suốt đời (2011), rồi nể em gái là vợ cháu ngoại Cụ Thượng Chi Phạm Quỳnh đã đưa cả đoàn đến nơi yên nghỉ của Cụ, để cháu dâu Lê Thị Đông – tay đeo vòng ngọc – thắp nhang cho ông ngoại chồng, bên câu nói bất hủ của Cụ được khắc đá ngay mộ nhân 100 năm sinh cụ: Tiếng ta còn, nước ta còn.

Bây giờ, cạo sạch râu, anh giống như anh những ngày chia vui sẻ buồn với gia đình tôi. Anh vẫn còn trẻ lắm. 7:56 ngày 29/3/2023, tôi gửi ảnh con trai chụp chuyến thăm hầu trà anh. Đến tám bức chụp cùng anh chị và cháu ngoại Duyên. Kèm lời nhắn: Đêm qua anh ngủ được không? Em ngủ ngon vì quá vui. Trong ảnh, anh chị và cháu đều đẹp, tươi tỉnh. 21 giờ, 29/3/2023, anh nhắn lại: Anh rất mừng và vui lắm khi thấy em đi lại vững vàng hơn anh nhiều. Chị thì bảo em nhớ Đông lắm, hay nhắc nhiều kỷ niệm về Đông. Cố lên Thành ơi!

Tôi cứ nghĩ rõ ràng là người dưng mà anh như có duyên nợ với vợ chồng tôi lúc nào cũng xuất hiện đúng lúc chúng tôi cần anh nhất cùng chia vui sẻ buồn. Trải qua ngót nửa thế kỷ mà tình anh em ngày càng bền vững, thám thiết hơn xưa.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 9/5/2023

PT.TTT

CỤ CHỊ DÂU TÌM CỤ ÔNG EM HỌ CHỒNG

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 1 tháng 5 năm 2023

Phạm Tôn Tôn Thất Thành

Một sáng cuối tháng 4 năm 2019 họa sĩ Phạm Thanh Tâm đột ngột gọi điện thoại cho tôi vội vã nói: Tôi phải báo anh ngay tin này: Chị Giang đã vào Sài Gòn, tôi đã báo chị biết địa chỉ của anh và cả số điện thoại nữa. Chị rất mong gặp anh. Bây giờ tôi báo anh địa chỉ và số điện thoại nơi chị đang ở đây. Anh lấy giấy bút ghi ngay đi! Tôi báo đã sẵn sàng, thì anh đọc rõ ràng cho tôi ghi. Anh còn bảo đọc lại cho anh nghe xem có đúng không. Xong anh bảo thế là tôi hết nhiệm vu… Tôi vội

nói xin hỏi thêm một chút. Anh bảo nói đi. Tôi thành thật thưa rằng: rất cảm ơn anh đã cho biết tin, nhưng tôi chưa biết chị Giang là ai, có phải người quen tôi không. Anh bảo: là vợ Phạm Vinh anh của anh chứ ai. Tôi hiểu anh muốn nói chị Vũ Thị Lương vợ anh Vinh anh họ tôi. Tôi cảm ơn anh lần nữa rồi gọi điện liên lạc ngay với chị Lương. Tôi chợt nhớ: anh Tâm sinh năm 1933 ở Hải Phòng, hơn tôi bảy tuổi. Chắc gì bảy năm nữa tôi còn được như anh…

Hơn một tiếng sau, tôi và con trai vừa đi siêu thị về thì chị báo đã đến cổng nhà 82 Lý Chính Thắng. Tôi nói sẽ ra tận xe đón chị. Vợ tôi đi làm, tôi bảo con dọn chỗ bác ngồi nói chuyện với bố (con trai thua bố 43 tuổi!).

Tôi chưa biết mặt chị dâu. Hôm anh Vinh cưới tôi cũng chỉ được nghe mẹ kể, vợ chồng đều là văn công, anh nhạc, chị múa ba lê. Chú rể nhảy qua một vầng trăng to bằng giấy, đón cô dâu như cô tiên trên cung trăng. Rồi cùng nhau tham gia vở ba lê Ngọn lửa Nghệ Tĩnh quay phim ở Trung Quốc, đem chiếu ở Mátxcơva Liên Xô. Dạo ấy cả nước ta hát vang bài ca Hà Nội – Bắc Kinh – Mạc Tư Khoa. Sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, anh ở Đoàn Văn công Trường Sơn nên vào Sài Gòn sớm nhất nhà. Tháng 9 năm 1975 tôi mới vào Sài Gòn, 1976 thì về ở biệt thự 82 Yên Đổ (sau này đổi tên thành Lý Chính Thắng) anh biết tin từ Hà Nội, có ghé thăm. Anh em ngồi sàn gạch uống trà giữa căn buồng nhỏ trống toang, quần áo và sách vở đều trong các hộp mì ăn liền để ở chân tường. Anh ra lô gia nhìn xuống vườn bảo: thế này là tốt rồi. Bằng cái buồng nhà em 10 người ở Hà Nội còn gì. Sau này, mẹ anh vào có đến nhà tôi. Bà bảo khi sắp vào, anh bảo mẹ vào cứ ở nhà Thành là tiện nhất. Bà cười: anh em cả đống, bà con cũng nhiều, ai cho! Rồi bà kể chỉ muốn tìm mấy quyển sách của ông cụ (đốc học Nguyễn Văn Ngọc) thì các em bảo chị cần gì, muốn gì chúng em cũng kiếm được biếu chị, nhưng sách của thầy thì chịu, xưa quá rồi, nay ai đọc mà người ta dám in. Tôi ra giá sách lấy hai quyển Cổ học Tinh hoa (tập 1 và 2) và toàn bộ Tục ngữ phong dao. Bác cảm động ôm lấy tôi, bồi hồi nhận ba quyển sách của cha. Bác bảo Vinh nó nói đúng: Đến cháu bác mới có cái mình muốn tìm.

Tôi ra đường, đến gần chiếc xe Mai Linh xanh lá có anh lái trẻ nói với về ghế sau: Cụ xem có phải không? Chị mở cửa bước một chân xuống xe, một tay còn vịn cửa xe, đúng dáng một vũ công ba lê. Tôi nói: Em chào chị Lương. Chị bước hẳn xuống xe. Hai chị em ôm lấy nhau, hai mái đầu đều bạc. Anh lái xe trẻ sơ mi trắng, cà vạt xanh lá bấm còi mấy tiếng: Thật trên đời mới có một lần thấy chị dâu vượt hơn hai nghìn cây số đi tìm gặp ông em họ chồng khi cả hai mái đầu đều bạc trắng. Hay thật. Khó tin thật!

Chị nhanh nhẹn duyên dáng lên cầu thang vào buồng gia đình tôi ở. Hai chị em uống trà. Mặc cho con trai tôi dùng cái lò mới mua chiên không dầu mỡ, và những thứ mua ở siêu thị về làm món đãi khách. Chị vui vẻ ăn nhỏ nhẹ mà ăn rất ít như thành thói quen của nghề vũ công. Chị cho quà là sấu non giầm và mứt me vì nghe nói ai ào Sài Gòn cũng mua hai thứ này làm quà.

Sau đó năm năm, cũng dịp kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ, chị lại vào. Lần này quen rồi chị cởi mở hơn. Tôi kể chuyện sau Hà Nội giải phóng năm 1954, biết bao người Hà Nội di cư vào Nam vậy mà anh Vinh tôi về là đến ngay nhà số 5 phố Hàng Da là nơi ở cũ của gia đình tôi. Anh lừng lững đi hết lối vào rồi lên cầu thang gỗ quen thuộc, cho đến khi có người cho biết gia đình tôi từ lâu đã chuyển sang ở ngay trước nhà này, là nhà số 16 Hàng Da. Anh cũng chính là người đưa gia đình tôi nối được liên lạc với bà Yên Bái em ruột bà ngoại li hương biệt quán từ thời trẻ. Nhờ bà mà tôi biết một phần tuổi trẻ ông ngoại Phạm Quỳnh, cho nên đã 11 lần lên sống và ăn Tết với bà và cô con gái cao tuổi. Chị còn kể ở đơn vị anh chị em đều gọi anh là bà Vinh vì anh chu đáo chăm lo cho họ như một người chị chứ không phải một cấp trên. Chị còn cười khi tôi nói ông tôi và cậu Phạm Tuyên cũng rất giàu nữ tính. Dịu dàng, không to tiếng bao giờ chứ đừng nói đến quát mắng. Cả hai đều hầu như không có râu, mà ông thì 16 người con, cậu Tuyên sinh đẻ theo kế hoạch cũng có hai gái. Chị cười anh Vinh cũng không có râu, không quát mắng, mà con thì trai gái đủ cả!

Tôi cứ tiếc mãi là lần thứ nhất lỡ đã đành vì vội, lần thứ nhì nhiều thời gian, chị lại đi với một anh quay phim vậy mà không nghĩ r

a xin chụp với chị vài bức ảnh kỷ niệm.

Lần ấy họa sĩ Tâm nằm viện.Yếu lắm rồi. Nhưng chị kể được phỏng vấn nói vẫn hăng lắm. Cuối năm ấy anh Phạm Thanh Tâm mất tại thành phố Hồ Chí Minh.

Anh Tâm, nhờ chị mà thân với tôi. Từng cùng làm báo, người quen chung cũng nhiều. Anh kể: hồi đi Điện Biên Phủ, đội tôi có bốn cô múa ba lê. Chúng tôi phân công Phạm Vinh đặc trách lo liệu giúp đỡ cả bốn cô. Nhưng xem ra từ đầu anh Vinh (hơn tôi tám tuổi) chỉ chú ý giúp đỡ có một cô Lương, họ Vũ quê Hải Dương là quê ông nội mà Vinh là đích tôn! Bốn cô là diễn viên múa nhưng không có đạo cụ, chỉ toàn mặc đồ bộ đội, nữ cũng mặc quần như nam, chán chết. Chúng tôi lấy dù pháo sáng nhuộm cỏ cây các màu thành mấy giải lụa màu làm nên màn múa lụa trong hầm Điện Biên Phủ. Tôi thấy các cô múa đẹp quá, chiến sĩ trẻ dán mắt vào những đường nét duyên dáng, tôi vẽ luôn. Một bức tranh vẽ vội đầy sức trẻ. Người múa, người xem, người vẽ đều trẻ. Chúng tôi mới ngoài hai mươi, các chiến sĩ còn trẻ hơn, má phủ lông tơ. Rồi chúng tôi chia tay hầm pháo để sang biểu diễn cho các chiến sĩ cao xạ xem. Khi về, muốn ghé lại thăm các chiến sĩ hầm pháo Him Lam đã xem chúng tôi lần đầu tiên biểu diễn điệu múa lụa tự biên tự diễn. Nhưng không tìm thấy hầm ấy đâu. Hỏi ra mới biết pháo khai hỏa mở màn trận đánh thì địch phát hiện hầm pháo đã gọi máy bay dội bom. Pháo hỏng, các chiến sĩ hy sinh hết, không ai còn nguyên thi thể. Máu thịt các anh bám vào vách hầm. Như các anh đã bám trụ hầm pháo cho đến hơi thở cuối cùng.

Hôm tivi tường thuật lễ kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, tôi ở Sài Gòn xem, mới gọi điện thoại hỏi thăm có phải Thiếu tá Vũ Thị Lương là chị không, từ đó mới biết họa sĩ Phạm Thanh Tâm cũng ở Sài Gòn.

Chúng tôi đã đưa tin về bức tranh Xuân trong hầm pháo Điện Biên Phủ lên Blog PhamTon và mau chóng được hơn 13.000 lượt người xem từ hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ. Bức tranh cũng được đưa lên trang bìa tạp chí Hồn Việt của Hội Nhà văn Việt Nam số 81 tháng 5/2014.

Sáng 5/7/2014, tôi đi làm về, thấy một ông lão khuôn mặt tựa Raun Castrô ngồi ghế dựa gần lối vào cầu thang nhà tôi. Đó là lần đầu tôi gặp anh. Rồi hợp tính tình, anh thỉnh thoảng lại thăm tôi, có khi cho sách anh vẽ như các tập Điện Biên Phủ và Tiến về Sài Gòn, hoặc tản văn anh viết như Dung dăng dung dẻ, Vượt Ngầm, Ngày về Sài Gòn, có khi đem cho tôi tập giấy một mặt trắng dành cho việc bố con tôi làm Blog PhamTon. Chúng tôi đều thích uống trà, cùng trò chuyện về những cảnh cũ, người cũ, có khi giúp nhau tư liệu. Một lần anh định tìm tư liệu thì nghĩ: cứ hỏi anh còn hơn là đi tìm. May thay lần ấy anh hỏi đúng cái tôi biết rất rành rẽ. Anh thích quá, bảo bận sau tôi cứ hỏi anh trước. Tôi phải nói ngay, anh đừng hy vọng nhiều: Tôi nhầm hàng chục năm là thường.

Một lần chị Vũ Thị Lương gọi tôi, than phiền là có nhiều bạn cũ biết chị là vợ đích tôn Thượng Chi Phạm Quỳnh cứ hỏi xin Mười ngày ở Huế. Bố con tôi liền gửi ngay cho chị một bản sao thật đẹp, hơn cả bản chính chúng tôi có.

Ngày 10 tháng 7 năm Nhâm Dần (2022) cô Tấm nhà tôi về trời, chị gửi đồ viếng sớm nhất. Con gái gọi hỏi lại đã nhận được chưa. Tôi thoáng thấy hình chị đứng một chân, một tay tì lưng ghế con gái, chân kia đưa lên căng màu váy xanh lá. Tôi nhắn tin cho chị: Em đã làm như lời chị dặn hôm chia tay: Cố sống để còn chăm sóc người yêu đến cuối cuộc đời.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 24/11/2022

PT.TTT

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 2 tháng 4 năm 2023)

Blog PhamTon năm thứ mười lăm, kỳ 2 tháng 4 năm 2023.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 4 báo Tuổi Trẻ ngày 27/4/2023

Đoàn đại biểu Thành phố Hồ Chí Minh thăm Trường Sa

Hơn 160 đại biểu TP.HCM vừa trải qua chuyến hải trình bảy ngày đến thăm và động viên cán bộ, chiến sĩ, nhân dân tại huyện đảo Trường Sa và nhà giàn DK1/14.

Chuyến hải trình đã xuất phát từ Lữ đoàn 125 (cảng Cát Lái, TP.HCM) đi đảo Cô Lin – Sinh Tồn – An Bang – Đá Đông A – Đá Tây A – Trường Sa – DKI/14. Với tổng kinh phí tổ chức, chăm lo và tặng quà hơn 28 tỉ đồng.

Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP.HCM Trần Kim Yến làm trưởng đoàn đại biểu của TP.HCM và Trung tướng Nguyễn Văn Bổng – chính ủy Quân chủng Hải quân – làm trưởng đoàn công tác.

Đoàn đã làm lễ dâng hương tại Đài tưởng niệm Đoàn tàu không số; thắp hương tại chùa ở đảo Sinh Tồn, chùa Trường Sa; tổ chức lễ tưởng niệm chiến sĩ hy sinh tại Gạc Ma;… và thắp hương tại Nhà tưởng niệm Bác Hồ.

Bên cạnh những hỗ trợ vật chất để các chiến sĩ cùng người dân an tâm, vững chí làm công tác, đoàn còn tổ chức giao lưu văn nghệ, mang tiếng hát, lời ca khuấy động cả vùng trời Biển Đông, ấm áp nghĩa tình.

Trung tướng Nguyễn Văn Bổng cho biết TP.HCM là một trong những địa phương đi đầu trong cả nước hướng về Trường Sa. Đã có rất nhiều phong trào, hoạt động ý nghĩa hỗ trợ, giúp đỡ cả về vật chất lẫn tinh thần cho người dân của đảo, đặc biệt là việc phát động chương trình “vì Trường Sa xanh”.

“Hàng nghìn cây dừa, cây thông, cây phi lao, các loại hạt giống đã được chuyển đến Trường Sa, góp phần nâng cao chất lượng đời sống, để cuộc sống người dân nơi đảo xa ngày càng gần hơn với đất liền”, chính ủy Quân chủng Hải quân cho hay.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 20/4/2023

Chấm dứt tình trạng sợ trách nhiệm của cán bộ công chức

Thủ tướng yêu cầu cần chấm dứt tình trạng sợ trách nhiệm, không dám làm, không dám tham mưu, đề xuất của một bộ phận cán bộ, công chức.

Đó là chỉ đạo được Thủ tướng Phạm Minh Chính – trưởng Ban Chỉ đạo cải cách hành chính – đưa ra khi kết luận phiên họp lần thứ 4 vào sáng 19-4.

Ghi nhận các kết quả đạt được, song Thủ tướng nêu rõ tiến độ xử lý văn bản quy phạm pháp luật để tháo gỡ các rào cản về thể chế, cơ chế, chính sách tại một số nơi còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu.

Nhiều thủ tục còn gây phiền hà

Thủ tục hành chính trên một số lĩnh vực còn chồng chéo, nhiều rào cản, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp. Ví dụ như lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy, đầu tư công, tài chính, ngân sách, đất đai, giải phóng mặt bằng…

Việc cắt giảm, đơn giản hóa quy định kinh doanh còn chậm. Thậm chí một số bộ chưa trình phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định kinh doanh. Việc ban hành quy trình nội bộ trong giải quyết thủ tục hành chính và hoàn thiện hệ thống thông tin còn chậm.

Dẫn chứng, tỉ lệ sử dụng dịch vụ công trực tuyến còn thấp (chiếm 57,8%), tỉ lệ hồ sơ xử lý quá hạn còn cao (gần 34%). Số hóa hồ sơ, kết quả thủ tục hành chính còn chậm, thiếu hướng dẫn để làm thủ tục trên môi trường điện tử.

Công tác chỉ đạo, điều hành phần lớn vẫn theo phương thức thủ công, bằng giấy tờ. Nhiều cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành chưa được triển khai, hoặc triển khai còn chậm; nhiều bộ, ngành, địa phương chưa xây dựng được hệ thống thông tin phục vụ sự chỉ đạo, điều hành…

Mức độ sẵn sàng ứng dụng công nghệ thông tin của các bộ, ngành, địa phương chưa đồng đều; việc kết nối, tích hợp, chia sẻ thông tin, dữ liệu còn nhiều hạn chế, còn tình trạng “cát cứ thông tin”, “co cụm dữ liệu”.

Chỉ ra nguyên nhân, Thủ tướng cho rằng yếu tố chủ quan là chính. Có tình trạng một số cơ quan, đơn vị chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, nhất là vai trò của người đứng đầu. Việc công khai hướng dẫn thực hiện thủ tục không kịp thời. Như việc thực hiện quy định không yêu cầu công dân xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy hoặc xác nhận thông tin về cư trú chưa nghiêm.

Nâng cao vai trò người đứng đầu, chấm dứt bệnh sợ trách nhiệm

Trách nhiệm trong thực thi công vụ của một bộ phận cán bộ, công chức chưa cao, chưa có ý thức thay đổi thói quen sử dụng văn bản điện tử thay cho văn bản giấy. Một số cán bộ, công chức sợ trách nhiệm, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, gây phiền hà, sách nhiễu cho người dân, doanh nghiệp, thậm chí tham nhũng vặt.

Do đó, Thủ tướng yêu cầu thấm nhuần quan điểm đầu tư cho cải cách hành chính là đầu tư cho phát triển, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ. Đề cao vai trò trách nhiệm người đứng đầu, phối hợp giữa bộ ngành địa phương, tăng kiểm tra giám sát.

Đặc biệt, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu chấm dứt tình trạng sợ trách nhiệm, không dám làm, không dám tham mưu, đề xuất của một bộ phận cán bộ, công chức. Tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan, các bộ, các ngành, giữa trung ương với địa phương.

Dứt khoát không xử lý những nhiệm vụ không thuộc thẩm quyền và không đùn đẩy trách nhiệm. Có phản ứng chính sách, xử lý các thủ tục nhanh chóng, kịp thời, linh hoạt, hiệu quả hơn nữa.

“Nếu cần thiết thì có các biện pháp xử lý cán bộ. Gắn với động viên, bảo vệ, khuyến khích những người dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì công việc chung; vừa khắc phục, xử lý các mặt yếu kém, vừa thúc đẩy mặt tích cực”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Cuối năm 2023 tỉ lệ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến phải đạt trên 50%

Về nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng giao các bộ ngành, địa phương tập trung nâng cao mức độ hài lòng của người dân đối với sự phục vụ của chính quyền các cấp trong thực hiện thủ tục hành chính.

Mục tiêu đến năm 2025 đạt trên 90%, năm 2023 đạt trên 85%; tỉ lệ giải quyết đúng hạn tại các trung tâm phục vụ hành chính công phải đạt trên 90%; cuối năm 2023, tỉ lệ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến toàn trình phải đạt 50%.

Khẩn trương trình Chính phủ ban hành nghị định quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung.

Rà soát, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn về thể chế, chính sách trong triển khai Đề án 06, trong sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế số, xã hội số và phục vụ người dân, doanh nghiệp…

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 19/4/2023

Lập tổ công tác đốc thúc 38 dự án trọng điểm

Bí thư Nguyễn Văn Nên cùng các lãnh đạo TP.HCM sẽ làm tổ trưởng các tổ công tác trực tiếp giám sát, đôn đốc tiến độ hơn 38 dự án trọng điểm.

Đó là một trong những nội dung quan trọng trong thông báo kết luận của Ban chỉ đạo Thành ủy TP.HCM về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát công tác giải ngân vốn đầu tư công, các công trình, dự án trọng điểm tại TP.HCM.

Giám sát giải ngân vốn đầu tư công tại một số công trình, dự án trọng điểm

Ban Thường vụ Thành ủy TP phân công các thành viên Thường trực Thành ủy và các ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy làm tổ trưởng các tổ công tác trực tiếp giám sát, đôn đốc tiến độ làm từng dự án và việc giải ngân vốn đầu tư công tại các công trình, dự án trọng điểm của TP; kịp thời ghi nhận các khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách, báo cáo Ban Thường vụ Thành ủy…

Các tổ công tác sẽ kiểm tra, đôn đốc việc bố trí vốn đầu tư và kế hoạch vốn năm 2023, nhu cầu vốn bổ sung năm 2023 và các năm tiếp theo đối với dự án đầu tư công; kết quả giải ngân vốn so với kế hoạch giao vốn đã được giao và việc xây dựng kế hoạch giải ngân vốn năm 2023, tiến độ giải ngân vốn so với tiến độ thực hiện của từng dự án cụ thể (giải pháp, tiến độ cụ thể từng tháng).

Giám sát tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và kết quả việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, công tác di dời bàn giao mặt bằng để thực hiện các dự án.

Đồng thời xác định rõ nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện. Chỉ đạo trực tiếp hoặc đề xuất các giải pháp khắc phục cụ thể cho từng công trình, dự án.

Giám sát kết quả thực hiện các nội dung đã lãnh đạo, chỉ đạo của UBND TP tại từng công trình, dự án và việc phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương đối với các chủ đầu tư dự án. Nội dung kiến nghị liên quan đối với sở, ngành, UBND TP và bộ, ngành trung ương để tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn giải quyết.

Những khó khăn, vướng mắc phát sinh ảnh hưởng đến việc thực hiện dự án và kết quả chỉ đạo giải quyết của các cơ quan, đơn vị, địa phương. Ghi nhận, đề xuất lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết các khó khăn, vướng mắc thuộc thẩm quyền TP phải giải quyết, đề xuất các giải pháp hoàn thành dự án đảm bảo tiến độ đã đề ra.

Bí thư Nguyễn Văn Nên trực tiếp giám sát 3 công trình trọng điểm

Theo danh sách phân công, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên làm tổ trưởng tổ giám sát các dự án metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên), chống ngập 10.000 tỉ và cải tạo môi trường kênh Tham Lương – Bến Cát – rạch Nước Lên.

Phó bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Hiếu làm tổ trưởng tổ giám sát các dự án 4 tuyến đường chính trong Thủ Thiêm, hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Bắc và hoàn thiện đường trục Bắc – Nam trong Thủ Thiêm, nút giao thông An Phú, mở rộng xa lộ Hà Nội, đoạn tuyến kết nối từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao thông Gò Dưa – quốc lộ 1.

Phó bí thư Thành ủy Nguyễn Thị Lệ làm tổ trưởng tổ giám sát các dự án kênh Hàng Bàng, nâng cấp TL8, rạch Xuyên Tâm, cầu Long Kiểng và bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đường vành đai 3.

Phó bí thư Thành ủy Nguyễn Hồ Hải làm tổ trưởng tổ giám sát các dự án vệ sinh môi trường TP (giai đoạn 2), quốc lộ 50, nạo vét rạch Xóm Củi, cầu Rạch Đỉa.

Ban Thường vụ lưu ý thành phần các tổ công tác gọn, không hình thức, thực chất, hiệu quả. Tùy đặc điểm tình hình của các dự án có thể phân công đại diện lãnh đạo các cơ quan tham mưu, giúp việc Thành ủy, các ban của HĐND TP, Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam TP; các sở, ngành gồm Kế hoạch – Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên – Môi trường, Xây dựng, Quy hoạch – Kiến trúc, cũng như thường trực quận ủy và UBND các quận, huyện, TP Thủ Đức và một số cơ quan, đơn vị liên quan.

Ngoài ra, Ban Thường vụ Thành ủy cũng phân công nhiều thành viên giám sát hàng loạt dự án khác như các dự án bệnh viện; đường vành đai 2, 3; nút giao thông Mỹ Thủy; đường nối đường Trần Quốc Hoàn – đường Cộng Hòa…

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 17/4/2023

Giải cứu hai công nhân than mắc kẹt do tụt lò

Sau khoảng 12 tiếng, lực lượng cứu hộ đã giải cứu an toàn hai công nhân bị mắc kẹt vì sự cố tụt lò tại khai trường Công ty CP than Vàng Danh (TKV) vào đêm 15-4.

Chiều 16-4, thông tin từ Công ty CP than Vàng Danh cho biết khoảng 22h15 ngày 15-4, tại lò chợ II-7-2 giếng Cánh Gà xảy ra sự cố tụt lò khiến hai công nhân mắc kẹt.

Vào thời gian trên, nhóm công nhân gồm ba người đang thực hiện khấu than tại vị trí lò phân tầng số 2 thượng thông gió vận chuyển mức -30 đến +40, lò chợ II-7-2 giếng Cánh Gà thì bất ngờ xảy ra sự cố tụt lò làm công nhân Bùi Tất Tuyên (40 tuổi) và Phạm Công Nhiên (32 tuổi) bị mắc kẹt.

Vị trí xảy ra sự cố có đường lò dốc, điều kiện địa chất khá phức tạp và đường lò hẹp nên công tác ứng cứu gặp không ít khó khăn.

Tiếp nhận thông tin sự cố, lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo Tập đoàn Công nghiệp than – khoáng sản Việt Nam (TKV) cùng với Công ty CP than Vàng Danh khẩn trương bằng mọi cách sớm khắc phục, tiếp cận giải cứu đưa hai công nhân ra khỏi vị trí mắc kẹt.

Công ty đã huy động các đội thợ lành nghề khai thác thuộc các phân xưởng K12, K1, KT5, KT10, K13, cơ điện K13 phối hợp với đội cứu hộ Trung tâm Cấp cứu mỏ tổ chức cứu hộ, lắp bổ sung hệ khí nén, búa căn, vận chuyển vật tư cần thiết tại hiện trường.

Đồng thời khẩn trương mở đường lò men tiếp cận nơi hai công nhân đang bị mắc kẹt. Sau khoảng 12 giờ nỗ lực cứu nạn, đến trưa 16-4, lực lượng cứu hộ đã tiếp cận và giải cứu được hai công nhân ra khỏi vị trí mắc kẹt an toàn.

Tình hình sức khỏe của cả hai công nhân khi được đưa ra ngoài đều ổn định, bình thường. Cơ quan chức năng đang tiếp tục đánh giá để xác định nguyên nhân sự cố.

• Trang 7 báo Tuổi Trẻ ngày 17/4/2023

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Phòng Cháy Chữa Cháy phải phù hợp với thực tế

Trung tướng Lê Quốc Hùng – thứ trưởng Bộ Công an – nói đã nhiều lần kiến nghị về các tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy nhưng chưa được sửa.

Thứ trưởng Bộ Công an trao đổi như vậy tại buổi làm việc của Thường trực Chính phủ và Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM sáng 16-4. Trước phần phát biểu của trung tướng Lê Quốc Hùng, Thủ tướng đề nghị đại diện Bộ Công an nói rõ vấn đề về quy chuẩn, tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy nổi lên vừa qua.

Trung tướng Lê Quốc Hùng cho biết vừa qua có những văn bản kiến nghị, cũng như dư luận phản ánh về những bất cập trong lĩnh vực an toàn phòng cháy chữa cháy.

Theo ông Hùng, việc đưa ra quy định về quy chuẩn, tiêu chuẩn phòng cháy, chữa cháy là cần thiết. Khi đưa ra, các cơ quan cũng so sánh quy chuẩn, tiêu chuẩn của các nước. Từ đó tính toán lựa chọn quy định phù hợp với điều kiện Việt Nam, cũng như phù hợp tốc độ, trình độ phát triển kinh tế thị trường hiện nay.

“Bộ Công an chỉ triển khai thực hiện các quy chuẩn, tiêu chuẩn chuyên ngành, còn các quy chuẩn, tiêu chuẩn phòng cháy, chữa cháy liên ngành do các bộ khác. Chúng tôi thường xuyên rà soát và kiến nghị các bộ có sự điều chỉnh, thay đổi các tiêu chuẩn, quy chuẩn quá cũ, lạc hậu.

Ví dụ hai tiêu chuẩn TCVN 2622:1995 và TCVN 4513:1988 qua rất nhiều lần kiến nghị nhưng chưa được sửa. Nếu áp các tiêu chuẩn này vào giống trên trời rơi xuống, doanh nghiệp kêu là phải“, ông Hùng nói.

Thời gian tới, ông Hùng cho biết sẽ tiếp tục rà soát để các quy chuẩn, tiêu chuẩn phòng cháy, chữa cháy phù hợp nhất với điều kiện kinh tế, không trở thành vật cản cho phát triển.

Tuy nhiên, ông cũng khẳng định: “Không phải vì phát triển kinh tế mà hạ thấp các tiêu chuẩn liên quan đến an toàn tính mạng và tài sản của người dân. Phải đặt tính mạng và tài sản người dân lên trước hết, cho nên kiên quyết không hạ xuống các tiêu chuẩn cần thiết”.

Trước đó, nhiều hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài ở Việt Nam và các tỉnh gửi văn bản cho Chính phủ, Thủ tướng, Bộ Công an và các bộ kiến nghị tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp khi xin giấy phép phòng cháy chữa cháy.

Các doanh nghiệp cho biết Chính phủ ban hành nghị định 136 quy định một số điều và biện pháp thi hành Luật phòng cháy chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật phòng cháy chữa cháy, có hiệu lực từ ngày 10-1-2021.

Sau khi nghị định ban hành, các doanh nghiệp có nhà máy và kho xây dựng mới, mở rộng ở Việt Nam nhưng không đưa vào hoạt động vì không thể xin được giấy chứng nhận kiểm định phương tiện phòng cháy chữa cháy của cơ quan chức năng.

Thủ tướng chỉ thị gỡ khó phòng cháy chữa cháy

Ngày 5-4, Thủ tướng Phạm Minh Chính ký ban hành công điện số 220 về việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác phòng cháy, chữa cháy.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng và các bộ, ngành, địa phương rà soát chính sách, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy để kịp thời sửa đổi, bổ sung ngay theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung. Đẩy mạnh cải cách, cắt giảm mạnh thủ tục hành chính trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy, đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển kinh tế, xã hội.

Phân loại cụ thể theo nhóm các công trình, cơ sở có khó khăn, vướng mắc trong việc khắc phục sau kiểm tra, rà soát; chủ động, kịp thời giải đáp, hướng dẫn đầy đủ, cụ thể chi tiết các quy định và giải pháp để cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, người dân khắc phục tổng thể các vi phạm, thiếu sót về phòng cháy, chữa cháy của công trình, cơ sở, phục vụ có hiệu quả hoạt động đầu tư xây dựng, sản xuất, kinh doanh, hoàn thành trước ngày 30-4-2023.

Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Công an và các bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát, kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc về phòng cháy, chữa cháy trong đầu tư xây dựng nhà và công trình hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp.

Làm rõ nguyên nhân để có giải pháp bổ sung, sửa đổi theo thẩm quyền ngay những tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, bảo đảm phù hợp với thực tiễn của Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động đầu tư xây dựng, sản xuất, kinh doanh, đồng thời cương quyết cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà không cần thiết đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy. Kết quả thực hiện báo cáo Thủ tướng trước ngày 30-4-2023.

• Trang 3 báo Tuổi Trẻ ngày 27/4/2023

Doanh nhân phải có khát vọng phát triển đất nước

Chủ tịch nước nhấn mạnh tại lễ kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), diễn ra ngày 26-4 tại Hà Nội.

Doanh nhân phải có khát vọng phát triển đất nước

Trao đổi với cộng đồng doanh nghiệp tại lễ kỷ niệm, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng yêu cầu mỗi doanh nhân phải nhận thức sâu sắc về pháp luật, biết điều gì đúng để làm, để phát huy và điều gì sai không nên làm.

Nói với đội ngũ doanh nhân, Chủ tịch nước cho biết mỗi lực lượng trong xã hội đều có vị trí và vai trò quan trọng, nhưng để đất nước giàu mạnh phải trông chờ vào đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp.

Đây là lực lượng tiên phong chủ lực trong thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, góp phần nâng cao chất lượng hiệu quả sức cạnh tranh và bảo đảm độc lập tự chủ của nền kinh tế.

Vì thế xây dựng đội ngũ doanh nhân lớn mạnh về số lượng, chất lượng, có kiến thức và trình độ, có ý thức công dân, trách nhiệm xã hội và tinh thần dân tộc mạnh mẽ, có bản lĩnh vững vàng, khả năng hội nhập cao là trăn trở và ưu tiên của Đảng và Nhà nước trong thực hiện nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế.

Ông cũng cho rằng các doanh nhân phải có khát vọng phát triển đất nước phồn vinh hạnh phúc, bao hàm và nâng đỡ cho khát vọng làm giàu chân chính của mỗi người. Mỗi doanh nhân phải luôn trăn trở với vận mệnh của đất nước, nuôi dưỡng khát vọng vươn lên, nhận thức rõ cơ hội và thách thức để phát triển doanh nghiệp.

Theo Chủ tịch nước, trong quá trình đổi mới đất nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã trở thành một bộ phận hữu cơ quan trọng trong cộng đồng doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam.

Thời gian tới Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước cũng như hội nhập quốc tế, đây là cơ hội cho các doanh nhân, doanh nghiệp nước ngoài mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư tại Việt Nam.

VCCI là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với doanh nghiệp

Nhân kỷ niệm 60 năm thành lập VCCI, Chủ tịch nước khẳng định VCCI cùng các doanh nghiệp có vai trò, nhiệm vụ quan trọng trong tập hợp phát triển đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam.

Theo ông, là tổ chức xã hội chính trị nghề nghiệp do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, đại diện quốc gia của cộng đồng doanh nghiệp, các hiệp hội doanh nghiệp, doanh nhân và người sử dụng lao động ở Việt Nam, nên phải thực sự là trung tâm tập hợp đoàn kết và hỗ trợ, là chỗ dựa tin cậy của cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp, hiệp hội, giúp doanh nghiệp hội nhập thành công.

VCCI cũng là “cầu nối” giữa Đảng, Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân, nên phải chuyển tải được mong muốn chính đáng của cộng đồng doanh nghiệp, thực tiễn sản xuất kinh doanh vào quá trình xây dựng chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch nước, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công tin tưởng với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, sự phối hợp kịp thời của các bộ ngành, địa phương, các tổ chức đối tác trong và ngoài nước, VCCI sẽ vượt qua mọi trở ngại, thu được nhiều kết quả to lớn hơn nữa. Đồng thời, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ liên kết, thúc đẩy phát triển doanh nghiệp, các hiệp hội doanh nghiệp bền vững, văn minh hội nhập và ngang tầm thế giới.

Tại lễ kỷ niệm 60 năm thành lập, VCCI đã công bố việc thành lập Hội đồng doanh nghiệp đầu ngành Việt Nam. Hội đồng này có chức năng tập hợp, liên kết thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp lớn đầu ngành Việt Nam, mở rộng mối quan hệ hợp tác trong nước và quốc tế; phát huy vai trò đầu ngành trong phát triển các ngành, các địa phương, dẫn dắt các doanh nghiệp trong ngành, qua đó xây dựng cộng đồng doanh nghiệp vững mạnh, quốc gia thịnh vượng.

• Trang 7 báo Tuổi Trẻ ngày 27/4/2023

Doanh nghiệp Nhật đẩy mạnh đầu tư công nghiệp ở Việt Nam

Ngày 26-4, hội thảo về định hướng phát triển công nghiệp tại TP.HCM do Sở Công Thương TP.HCM và Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM chủ trì.

Công nghiệp ở TP.HCM còn nhiều thách thức

Mở đầu hội thảo, ông Võ Văn Hoan – phó chủ tịch UBND TP.HCM – cho rằng nền kinh tế bền vững dựa trên nền tảng công nghiệp sản xuất. Bởi nền tảng sản xuất mới đáp ứng yêu cầu phục vụ người tiêu dùng, tránh nguy cơ bị phụ thuộc. TP.HCM hướng đến phát triển hiện đại, công nghệ cao nhưng vẫn đặt trọng tâm cho phát triển sản xuất.

“Do vậy cần thiết phải thay đổi trong tư duy, hành động của lãnh đạo các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và người dân thành phố trong việc chuyển đổi sản xuất công nghiệp” – ông Hoan nói.

Ngành công nghiệp TP.HCM chiếm 20% GRDP của thành phố, khoảng 30% sản lượng công nghiệp Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, đóng góp 10% quy mô sản xuất công nghiệp toàn quốc. Công nghiệp là ngành tạo ra các sản phẩm có tính cạnh tranh cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

Vì vậy, TP.HCM xác định việc định hướng phát triển công nghiệp có vai trò mang tính dẫn dắt cho sự phát triển của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và thúc đẩy phát triển công nghiệp trong nước. TP.HCM định hướng đến năm 2030 công nghiệp phát triển hiện đại, đạt giá trị gia tăng cao, đặc biệt là bốn nhóm ngành công nghiệp trọng yếu. Tầm nhìn đến 2045, TP.HCM trở thành trung tâm nghiên cứu phát triển công nghiệp của các nước và khu vực Đông Nam Á.

Tại hội thảo, TS Trương Huy Minh Vũ, phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, cho rằng có ít nhất bốn thách thức với ngành công nghiệp ở thành phố được minh định qua những con số. Trong đó, quy mô công nghiệp TP.HCM đang mất dần vị trí đứng đầu so với các tỉnh thành khác như Đồng Nai, Bình Dương, diện tích đất công nghiệp khá hạn chế…

Trong khi đó, ông Trần Việt Hà – phó trưởng ban Ban quản lý các khu chế xuất, công nghiệp TP.HCM – cho biết tính đến nay TP có 3 khu chế xuất và 14 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động với tổng diện tích 3.900ha, tỉ lệ lấp đầy đạt trên 80%.

Thống kê lũy kế đến tháng 10-2022, các khu chế xuất, khu công nghiệp đã thu hút được 1.674 dự án còn hiệu lực, với tổng vốn đầu tư đăng ký 12,5 tỉ USD.

Cứ một héc ta đất công nghiệp của các khu chế xuất, khu công nghiệp thành phố thu hút vốn đầu tư bình quân 6,23 triệu USD/ha. Dù vậy, theo ông Hà, là giá trị đầu tư còn thấp, trong khi diện tích đất dành cho công nghiệp hạn chế, chi phí sử dụng đất cao.

Khó khăn hiện nay khi các doanh nghiệp đang “do dự” đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới máy móc thiết bị do thời gian còn lại của khu chế xuất, khu công nghiệp ngắn. Quỹ đất khu công nghiệp được phê duyệt từ năm 2004 đến 2014 chỉ có 23 khu chế xuất, khu công nghiệp với tổng diện tích 5.921ha, đến nay vẫn không tăng.

Doanh nghiệp Nhật, Mỹ muốn tăng đầu tư

Ông Matsumoto Nobuyuki – trưởng đại diện Jetro TP.HCM – thông tin Việt Nam là điểm đến phổ biến của nhà đầu tư Nhật Bản. 60% doanh nghiệp Nhật Bản đang xem xét mở rộng sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam trong 1-2 năm tới.

Theo ông, đây là con số ấn tượng với số lượng doanh nghiệp Nhật hoạt động đầu tư trên toàn thế giới. Rõ ràng sự chuyển dịch đa dạng chuỗi cung ứng các nhà đầu tư đang hướng về Việt Nam, trong đó TP.HCM là cứ điểm.

Dù vậy ông Matsumoto Nobuyuki cũng cho biết có những khó khăn về thủ tục hành chính, doanh nghiệp không đợi lâu được.

Ngoài ra TP.HCM có thế mạnh nhân sự nhưng năng suất lao động vẫn còn thấp. Có lao động tốt, tài năng nhưng năng suất lao động chưa cao khó hấp dẫn nhà đầu tư. Công nghiệp hỗ trợ TP.HCM vẫn còn yếu, doanh nghiệp Nhật vẫn khó mua hàng trong nước.

Ông Trương Huy Minh Vũ cho rằng cần phải nhìn lại định hướng chính sách công nghiệp TP.HCM trong tình hình mới. Tập trung vào các chính sách phát triển công nghiệp thành phố như sản phẩm công nghệ cao, liên kết vùng, nghiên cứu phát triển, nguồn nhân lực, sản xuất thông minh.

• Trang 7 báo Tuổi Trẻ ngày 28/4/2023

Khai mạc “Tuần hàng xoài Đồng Tháp”

Hàng ngàn người dân đổ về khu trưng bày các loại xoài và sản phẩm từ xoài trong khuôn khổ Lễ hội xoài Đồng Tháp.

Tối 28-4, tại công viên Văn Miếu, TP Cao Lãnh, UBND tỉnh Đồng Tháp khai mạc Lễ hội xoài năm 2023. Hàng ngàn người dân đổ về khu trưng bày các gian hàng tham quan, mua sắm các loại xoài và sản phẩm từ xoài.

Lễ hội diễn ra ngay thời điểm thu hoạch xoài chính vụ tại Đồng Tháp với nhiều hội thi nhằm quảng bá thương hiệu xoài Cao Lãnh. Đặc biệt Hội nghị kết nối cung cầu và trước đó là Tuần hàng xoài Đồng Tháp đưa trái xoài vào hệ thống các nhà phân phối trên cả nước.

Phát biểu tại lễ khai mạc lễ hội, ông Lê Minh Hoan – bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – khẳng định chủ đề của lễ hội “Nâng tầm vị thế” khơi gợi nhiều suy nghĩ, không riêng vị thế của trái xoài, mà hơn hết là vị thế của cả ngành hàng, của bà con nông dân trồng xoài, của hợp tác xã sản xuất, kinh doanh và cộng đồng doanh nghiệp sản xuất đến xúc tiến thương mại.

“Nâng tầm vị thế gắn với tâm thế của bà con nông dân trồng xoài biết hợp tác với nhau, học hỏi để có thể tiếp cận khoa học công nghệ, kiến thức thị trường, sản xuất an toàn, quan tâm đến sức khỏe của người tiêu dùng.

Qua đó, khuyến khích sự đồng hành của chuyên gia, nhà khoa học, cơ quan quản lý, từ các khâu nghiên cứu, tổ chức sản xuất, đến kết nối thị trường, giới thiệu, quảng bá, để phát triển bền vững chuỗi giá trị ngành hàng”, ông Hoan phát biểu.

Ông Phạm Thiện Nghĩa – chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp – cho biết cũng như nhiều loại nông sản khác, bà con trồng xoài cũng không ít lần phải chịu cảnh lao đao do “trúng mùa, rớt giá“, phụ thuộc vào quy luật cung cầu và những biến động của thị trường xuất khẩu.

Đồng Tháp đã chọn xoài là một trong năm ngành hàng chủ lực, bà con mạnh dạn thay đổi quy trình canh tác, chủ động hợp tác, liên kết sản xuất đạt tiêu chuẩn, đăng ký mã số vùng trồng, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu.

“Lễ hội xoài với rất nhiều hoạt động phong phú, thiết thực nhằm giới thiệu đến bạn bè, du khách gần xa về một loại sản vật đặc trưng của quê hương Đồng Tháp, không chỉ có hương vị đậm đà khó quên mà còn có thể chế biến nhiều món ăn, thức uống thơm ngon, bổ dưỡng và những sản phẩm mang lại giá trị kinh tế cao hơn”, ông Nghĩa nhấn mạnh.

Lễ hội diễn ra từ ngày 28-4 đến 1-5 với nhiều hoạt động, mua bán, hội thảo về kết nối tiêu thụ ngành hàng xoài.

• Trang 10 báo Tuổi Trẻ ngày 22/4/2023

Tinh chiết “vàng lỏng” tạo nên mỹ phẩm Việt

Trần Lâm lập ra Công ty TNHH Natural House, đặt mục tiêu tinh chế tinh dầu với ước mong nâng tầm giá trị cho nông sản Việt.

Con đường này không nhiều người chọn. Vì muốn góp phần nâng tầm nông sản Việt, anh “ôm đồm” luôn việc đồng hành với nông dân tạo ra vùng nông sản hữu cơ, phát triển bền vững.

Làm thuê, làm chủ rồi lại làm thuê

Trong một buổi livestream “Thương mại điện tử – nâng tầm OCOP” do Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam tổ chức tháng 8-2021, Lâm là một trong bốn khách mời chia sẻ kiến thức, kỹ năng sử dụng công cụ số hóa hiệu quả cùng chị em phụ nữ. Anh đã có quá trình dài trước khi được người ta gọi ví von là “chàng trai vàng của sàn thương mại điện tử”.

Lâm vừa tốt nghiệp ngành cơ khí năm 2005, tìm được công việc có thu nhập ổn định. Qua thời gian, từ một nhân viên bảo trì hệ thống máy, anh lên chức trưởng quản lý một xưởng tinh dầu rộng lớn, nắm gần như toàn bộ quy trình vận hành, sản xuất và quản lý cả trăm nhân viên.

“Tôi có dịp đi nhiều nước, tiếp xúc nhiều người và nhận thấy ở các nước phát triển, sản phẩm thiên nhiên, ứng dụng từ tinh dầu rất phổ biến. Trong khi nông sản Việt thừa sức sản xuất ra các mặt hàng đó, nhưng thường chỉ được bán thô” – anh Lâm nhớ lại.

Mang theo nỗi trăn trở ấy sau mỗi chuyến công tác trở về, rồi một ngày anh quyết định nghỉ làm, “sang ngang” với công việc sản xuất và kinh doanh tinh dầu. Bao nhiêu vốn liếng tích lũy sau cả chục năm đi làm thuê, Lâm đổ hết vào các vườn trồng nguyên liệu.

Thế mà ngay khi tung sản phẩm ra thị trường, mọi thứ ngược với dự định và kỳ vọng. Sóng gió thị trường dồn dập “vùi” luôn sản phẩm tinh dầu mới với bao tâm huyết, hoài bão của Lâm. Không trụ nổi, anh ngậm ngùi trở lại con đường làm thuê.

Hành trình tinh chế “vàng lỏng”

Không quá khó để Lâm kiếm lại công việc mới với kinh nghiệm hơn 10 năm quản lý, nghiên cứu sản xuất tinh dầu. Nhưng sau một thời gian, anh tiếp tục quay lại khởi nghiệp với dòng sản phẩm tinh dầu xịt phòng.

Lần thất bại xương máu đầu tiên giúp anh chuẩn bị bài bản hơn khi trở lại. Vừa làm vừa nghiên cứu, đến nay anh sở hữu khoảng 150 sản phẩm (nước lau sàn, tinh dầu thơm, tinh dầu đuổi muỗi…) gần như “phủ sóng” khắp các sàn thương mại điện tử.

Trên hành trình tìm kiếm nguyên liệu mới, Lâm nhận ra điểm mạnh của hạt mắc ca vốn là loại nông sản thế mạnh của Tây Nguyễn vẫn được ví von như “vàng lỏng”. Anh bắt xe lên Lâm Hà (Lâm Đồng), tìm đến nông trại mắc ca hữu cơ. Đi sâu tìm hiểu, anh biết trước giờ người dân vẫn đau đầu tìm cách xử lý một lượng lớn hạt mắc ca lép, mẻ hoặc trả lại sau thời gian trưng bày đã oxy hóa.

Bài toán đó thôi thúc anh đi sâu nghiên cứu. Mãi đến cuối năm 2020, anh tìm ra công thức tốt nhất cho dòng sản phẩm mỹ phẩm mang thương hiệu Macaland.

Dù ra mắt chưa lâu thì dịch COVID-19 ập tới, song Lâm tự tin nói mỹ phẩm Macaland là sản phẩm tiên phong ứng dụng dầu mắc ca vào việc bảo vệ, tái tạo và phục hồi hư tổn cho làn da, mái tóc.

Chỉ riêng thương hiệu Macaland, hiện Lâm đang có bộ sưu tập tám dòng mỹ phẩm và đang hoàn thiện, tăng lên con số 12 trong ít tháng tới (dầu gội, dầu dưỡng tóc, tinh chất dưỡng mi…).

Đồng hành với nông dân

Mỗi ngày anh có khoảng 1.000 đơn hàng, cao điểm có ngày nhận gần 5.000 đơn hàng. Doanh thu Natural House ước tính năm sau luôn gấp rưỡi năm trước (năm 2022 đạt 60 tỉ đồng). Riêng thương hiệu Macaland, Lâm kỳ vọng có thể đạt mỗi tháng 10 tỉ đồng, giúp gia tăng 30% giá trị và góp phần tạo lối đi mới cho hạt mắc ca trong nước.

Thành lập Natural House, Lâm nghĩ ngay việc làm sao đồng hành với nông dân. Một danh sách những việc anh ghi chú lại: tạo ra nhiều vị trí việc làm, bao tiêu nông sản, xây dựng quy trình sản xuất nông nghiệp có trách nhiệm, chuẩn organic…

“Tận dụng nguồn nông sản bị bỏ lại và cải thiện môi trường đất, Macaland luôn cố gắng giảm thiểu lượng rác thải trong quá trình sản xuất, cả nguồn nguyên vật liệu thiên nhiên đến bao bì thân thiện môi trường, có khả năng tái sử dụng” – anh Lâm nói.

• Trang 2 báo Tuổi Trẻ ngày 21/4/2023

Giá gạo xuất khẩu bình quân ba tháng đầu năm của Việt Nam tăng 9.2%

Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 20-4, ông Nguyễn Như Cường, cục trưởng Cục Trồng trọt – Bộ NN&PTNT, cho biết theo kế hoạch năm 2023, cả nước trồng khoảng 7,2 triệu ha lúa, sản lượng dự kiến khoảng 43 triệu tấn thóc.

Lúa hàng hóa dùng cho xuất khẩu năm 2023 ước khoảng 13 triệu tấn, tương đương 6 – 6,5 triệu tấn gạo.

Theo ông Cường, sản lượng gạo xuất khẩu chủ yếu tập trung ở các tỉnh ĐBSCL. Để đảm bảo nhu cầu trong nước và xuất khẩu, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo các vùng trọng điểm sản xuất lúa, nhất là ĐBSCL chủ động canh tác, ưu tiên các giống lúa ngắn ngày chất lượng cao, giống lúa thơm phù hợp nhu cầu thị trường.

Nếu doanh nghiệp có đơn hàng và yêu cầu, Cục Trồng trọt sẽ điều chỉnh theo các nhóm giống, mùa vụ để kịp thời đáp ứng.

Theo Bộ NN&PTNT, ba tháng đầu năm 2023 Việt Nam xuất khẩu 1,79 triệu tấn gạo, thu về 952 triệu USD. Dù giảm 19,3% về khối lượng nhưng lại tăng 30,2% giá trị so với cùng kỳ năm 2022.

Tháng 3-2023, giá gạo Việt Nam kéo dài đà tăng nhờ xuất khẩu nhiều hơn sang Trung Quốc. Giá gạo xuất khẩu bình quân ba tháng đầu năm ước đạt 531 USD/tấn, tăng 9,2% so với cùng kỳ năm 2022.

Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với 43,3% thị phần. Xuất khẩu gạo sang nước này trong hai tháng đầu năm nay đạt 401.000 tấn, tương đương 205 triệu USD.

Tiếp đó là thị trường Trung Quốc chiếm 18,4% trong tổng lượng và chiếm 20,3% trong tổng kim ngạch khi đạt 340.000 tấn, tương đương 199 triệu USD, tăng mạnh 91% về lượng và tăng 119% kim ngạch so với cùng kỳ năm trước. Indonesia là thị trường có giá trị xuất khẩu gạo tăng mạnh nhất trong hai tháng đầu năm 2023, tăng 304 lần.

CHÍ TUỆ

• Trang 2 báo Tuổi Trẻ ngày 19/4/2023

Lao động Việt lại đua xuất ngoại

Trong ba tháng đầu năm 2023, tổng số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài là 37.923 người, đạt 34,48% kế hoạch cả năm, và gấp hơn 15 lần so với cùng kỳ năm 2022.

Sau đại dịch COVID-19, nhu cầu lao động tại nhiều thị trường tăng mạnh nên nhiều công ty trong nước đẩy mạnh đào tạo và xuất khẩu lao động. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra với Việt Nam là giảm dần xuất khẩu lao động giản đơn, tiến dần đến xuất khẩu lao động chất lượng cao, xuất khẩu chuyên gia.

Doanh nghiệp bất ngờ với nhu cầu của nước ngoài

Ông Nguyễn Xuân Lanh – phó tổng giám đốc ESUHAI, đơn vị chuyên về đào tạo, cung ứng nhân lực cho các doanh nghiệp tại Nhật Bản – cho biết nhu cầu tuyển dụng lao động đi Nhật Bản tăng đáng kể trong thời gian gần đây.

Chỉ trong thời điểm đầu năm 2023 đơn vị này đã nhận được đặt hàng từ các công ty Nhật với số lượng tuyển dụng là 2.400 lao động thuộc các ngành nghề khác nhau. “Nhu cầu tuyển dụng đi Nhật trước nay vẫn khá cao với khoảng 5.000 vị trí, trải đều vào các tháng trong năm. Nhưng chỉ riêng ba tháng đầu năm 2023 đã có 2.400 đặt hàng”, ông Lanh cho biết.

Theo đó, nhu cầu tuyển dụng đang cao nhất ở nhóm thực phẩm, chế biến thực phẩm, tiếp đó là nhu cầu tuyển dụng ở các ngành cơ khí, chế tạo, cắt, gọt kim loại và các ngành liên quan đến ô tô cũng đang tăng lên. Đặc biệt gần đây có thêm các đặt hàng tuyển dụng lĩnh vực chăm sóc y tế.

Theo Cục Quản lý lao động ngoài nước, Việt Nam hiện có gần 500 doanh nghiệp được cấp phép hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài. Trong tháng 3 vừa qua đã đưa tổng số 9.494 người (trong đó có 3.420 lao động nữ) ra nước ngoài làm việc, gấp 8,66 lần so với cùng kỳ năm 2022.

Tính chung ba tháng đầu năm 2023, tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài là 37.923 người (trong đó 12.872 nữ), đạt 34,48% kế hoạch năm 2023 và gấp hơn 15 lần so với cùng kỳ 2022. Trong đó, số lao động này tập trung chủ yếu ở Nhật Bản 17.696 người, Đài Loan 18.044 người, còn lại là Trung Quốc, Singapore, Hàn Quốc, Hungary, Romania và các thị trường khác.

Tăng cao vì nhu cầu sau đại dịch COVID-19

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Gia Liêm – phó cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước, Bộ LĐ-TB&XH – cho hay số lao động đi nước ngoài trong ba tháng đầu năm 2023 không bất thường.

Việc tăng cao là do sau khi đại dịch COVID-19 được kiểm soát, nhu cầu nhân lực tại các nước tiếp nhận lao động gia tăng. Các ngành sản xuất chế tạo, nông nghiệp, chế biến thủy hải sản, các ngành dịch vụ trong các cơ sở chăm sóc sức khỏe, điều dưỡng bệnh viện hoặc gia đình, dịch vụ nhà hàng khách sạn, sân bay… được “săn đón”.

Cạnh đó, lao động Việt Nam đã làm việc tại các nơi như Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc từ lâu nên được chủ sử dụng lao động đánh giá tích cực về trình độ, tay nghề. Đặc biệt là thái độ cần cù, chịu khó, chăm chỉ và tiếp thu công việc tốt. Cùng với đó, các doanh nghiệp đưa người đi làm việc ở nước ngoài đã có chuẩn bị sẵn về nguồn lao động thông qua kế hoạch đào tạo, sẵn sàng cung ứng theo yêu cầu của đối tác tiếp nhận.

“Trong năm 2023, thị trường đưa lao động đi làm việc nước ngoài sẽ tập trung ở khu vực Đông Bắc Á như Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc. Ước tính khoảng 90% tổng số lao động”, ông Liêm nói.

Trong năm 2023, Bộ LĐ-TB&XH cũng phối hợp với các cơ quan để triển khai đàm phán thỏa thuận hợp tác lao động với một số nước châu Âu. Dự kiến, khoảng 110.000 lao động được đưa đi nước ngoài trong năm nay.

Còn ông Doãn Mậu Diệp, chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu lao động Việt Nam, cho rằng việc lao động xuất khẩu tăng trong quý 1-2023 đều là số lượng lao động đã được các doanh nghiệp chuẩn bị sẵn từ trước nhưng do tình hình dịch bệnh nên chưa đi được. Hiện dịch bệnh đã được kiềm chế và nhu cầu về lao động ở các nước đều tăng.

Hướng tới xuất khẩu lao động chất lượng cao

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa, ủy viên chuyên trách Ủy ban Xã hội của Quốc hội, nêu lao động Việt Nam đang có mặt ở hơn 40 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới và làm việc trong khoảng 30 ngành nghề khác nhau.

Tuy nhiên, theo đánh giá chung, nguồn lao động của Việt Nam vẫn còn yếu về ngoại ngữ, tay nghề chưa phù hợp yêu cầu của thị trường, chưa quen tác phong làm việc công nghiệp. Hiện vẫn còn một số lượng lớn lao động xuất khẩu là lao động phổ thông.

Do vậy, thời gian tới cần mở rộng thị trường để đưa nhiều người lao động đi xuất khẩu, nhằm giải quyết việc làm, thu nhập. Trong đó, cần tập trung vào thị trường mới ở các nước châu Âu, Canada… và xác định ngành nghề có chất lượng cao cần tập trung hướng tới. Cạnh đó, cần tính đến vấn đề rất quan trọng là tăng chất lượng, đào tạo của người lao động.

Ông Nghĩa cũng chỉ rõ về lâu dài cần giải pháp nâng cao việc đào tạo tay nghề, giảm dần xuất khẩu người lao động làm việc có tính giản đơn, tiến dần đến xuất khẩu lao động có chất lượng cao, kể cả là các chuyên gia người Việt Nam. Từ đó giúp nâng cao giá trị gia tăng.

“Khi người lao động được chuẩn bị năng lực, kỹ năng tốt rồi đưa sang các nước, làm việc ở các môi trường có chất lượng cao thì sẽ học hỏi được nhanh hơn, nhiều hơn. Chính những người này sau khi hết thời hạn, về nước sẽ trở thành các “máy cái” để ứng dụng, áp dụng công nghệ, kỹ năng. Đó là điều rất tốt”, ông Nghĩa nêu thêm.

Lãnh đạo Cục Quản lý lao động cũng cho rằng hiện nay chúng ta không khuyến khích lao động phổ thông đi làm việc nước ngoài mà khuyến khích lao động có trình độ chuyên môn để đảm bảo thu nhập, môi trường làm việc. Tuy nhiên, nhiều nước vẫn nhận lượng lao động phổ thông nhất định để làm việc đơn giản như giúp việc, chăm sóc gia đình…

Vì thiếu nhân lực, các nước có chính sách cởi mở hơn nhưng vẫn đưa ra yêu cầu cho lao động nhập cảnh đó là điều kiện chuyên môn, chứng chỉ nghề, trình độ ngoại ngữ…

Chẳng hạn, Nhật Bản đưa ra chính sách lao động đặc định tức là người lao động phải có trình độ chuyên môn, được cấp chứng chỉ, nội dung đào tạo tương đối với quy chuẩn nước họ.

• Trang 19 báo Tuổi Trẻ ngày 19/4/2023

Đoàn chuyên gia Pháp khảo sát sông Sài Gòn

Chiều 18-4, Giám đốc Sở GTVT TP.HCM Trần Quang Lâm đại diện cho phía TP.HCM đã dẫn đoàn chuyên gia, doanh nghiệp Pháp lên tàu của Saigon Waterbus tham quan, khảo sát sông Sài Gòn.

Đoàn chuyên gia quy hoạch, xây dựng khảo sát sông Sài Gòn

Lộ trình tham quan của đoàn cũng khá giống với lộ trình khảo sát của Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên, Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi trong chuyến khảo sát tổ chức nối dài từ cuộc thi ‘Hiến kế phát triển sông Sài Gòn’ do báo Tuổi Trẻ tổ chức một năm trước.

Đoàn chuyên gia Pháp dẫn đầu bởi bà Helene Peskine, tổng thư ký thường trực tại Plan Urbanisme Construction Architecture (PUCA), cơ quan liên bộ lớn của Pháp chịu trách nhiệm thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực xây dựng.

Đoàn đối tác được giới thiệu bởi Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu – AVSE Global, do Chủ tịch Nguyễn Đức Khương, Giám đốc điều hành tri thức và dự án Đinh Thanh Hương, Giám đốc mạng lưới kinh tế chính sách Trần Phương Trà và Giám đốc tài chính và đối tác Phương Nga LE VO đại diện làm việc.

Giám đốc Sở Giao thông vận tải Trần Quang Lâm, Phó giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc Trương Trung Kiên, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP Trương Minh Huy Vũ, cùng thành viên Sở Xây dựng, Sở Du lịch… đã đi khảo sát với đoàn.

• Trang 7 báo Tuổi Trẻ ngày 18/4/2023

VinFast tiếp tục xuất khẩu ô tô điện sang Mỹ và Canada

Ngày 17-4, VinFast công bố đã chính thức xuất cảng lô xe VF 8 thứ hai gồm 1.879 chiếc tới Mỹ và Canada.

Theo lịch trình, lô xe sẽ cập cảng và sẵn sàng bàn giao cho khách hàng Mỹ vào tháng 5 và khách hàng Canada vào tháng 6.

Cụ thể, vào lúc 23h ngày 16-4, tàu Silver Queen chở 1.879 xe VinFast VF 8 thứ hai xuất khẩu ra thế giới đã chính thức rời bến cảng MPC Port (Hải Phòng) để tới Bắc Mỹ.