Truyện Kiều

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 2 tháng 1 năm 2019.

Một trăm năm trước, Phạm Quỳnh đã viết bài này

TRUYỆN KIỀU

Lời dẫn của Phạm Tôn: Từ một trăm năm nay, ở nước ta, hầu như không ai nói tới Truyện Kiều mà quên nhắc tới Phạm Quỳnh. Nhất là từ sau 1924, năm diễn ra lễ kỷ niệm lớn nhất nước ta từ xưa tới nay ngày mất đại thi hào Nguyễn Du, với hơn hai nghìn người tham dự tại Hà Nội. Tối ấy, nhà báo, nhà văn Phạm Quỳnh xuất thần thốt lên câu nói bất hủ “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn,Tiếng ta còn, nước ta còn”.

Sau đó, đã nổ ra một cuộc tranh luận lớn về Truyện Kiều, với sự tham gia của những tên tuổi lớn trong cả nước. Đến nỗi, sau này cuộc tranh luận về một tác phẩm văn học đã bị đẩy lên thành một hành động chính trị. Và cuộc tranh luận đã thành một “vụ án”: Vụ án Truyện Kiều, thoát hẳn ra ngoài lĩnh vực văn học nghệ thuật.

Đến nay, sau hơn ba mươi năm tiến hành công cuộc đổi mới do Đảng Cộng Sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, theo tinh thần “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật”, đang ngày càng có nhiều cách tiếp cận mới dân chủ hơn, công bằng hơn mà cũng thấu tình đạt lý hơn. Và chân lý ngày càng sáng tỏ, trong một xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, xứng đáng là quê hương của các danh nhân văn hoá thế giới: đại thi hào Nguyễn Du và Hồ Chí Minh.

Thật ra, Phạm Quỳnh quan tâm, yêu mến Truyện Kiều và Nguyễn Du từ lâu rồi. Trong bài văn cuối đời viết còn dở dang vào trưa ngày 23/8/1945 Cô Kiều với tôi, Phạm Quỳnh có kể là ông đã say mê Kiều từ thuở lọt lòng, qua lời ru của mẹ là cô Vũ Thị Đoan, một hậu duệ của dòng thi thư họ Vũ nổi tiếng hay chữ, hiếu học đất Hải Dương. Và bài đầu tiên ông viết về Truyện Kiều, phân tích tìm hiểu Truyện Kiều “theo lối mới” là bài Truyện Kiều, đăng trên Tạp chí Nam Phong số 30, tháng 12 năm 1919, năm ông mới 26 tuổi và Nam Phong ra đời vừa hai năm. Bài dài đến 20 trang báo, gồm bốn phần: 1) Cỗi rễ Truyện Kiều. 2) Lịch sử tác giả. 3) Văn chương Truyện Kiều. 4) Tâm lý cô Kiều.

Để cung cấp cho bạn đọc ngày nay có thêm tư liệu nghiên cứu về Truyện Kiều và Nguyễn Du, cũng như bản thân tác giả Phạm Quỳnh, bắt đầu từ kỳ 1 tháng 1/2011, chúng tôi lần lượt trích đăng bài báo quan trọng này, theo văn bản in trong Phạm Quỳnh – Thượng Chi Văn Tập, Nhà xuất bản Văn học xuất bản tại Hà Nội năm 2006, từ trang 549 đến trang 593. Nay đăng lại bắt đầu từ kỳ 2 tháng 1 năm 2019

Sau đây, xin mời các bạn đọc từng phần.

—o0o—

Đau đớn thay phận đàn bà!

Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.

Phụ phàng chi mấy hóa công?

Ngày xanh mòn mỏi má hồng phôi pha!

(Kim Vân Kiều)

Người nước ta, ai là người không biết truyện Kiều? Ai là người không thuộc ít nhiều câu trong truyện Kiều? Ai là người không rõ sự tích nàng Kiều mà thương thân thế cô Kiều, hồng nhan bạc phận, đủ bề tài sắc mà gặp cảnh đoạn trường, mười lăm năm gian khổ ở đời, tựa như Trời đầy đọa để làm cái gương soi chung cho thế nhân nông nổi? Mà lạ thay, suốt các hạng người trong nước, từ kẻ văn học trí thức cho đến người làm lụng tầm thường, từ bậc khuê môn đài các cho đến kẻ làm ruộng hái dâu, không ai là không thích truyện Kiều, không ai đọc truyện Kiều mà không thấy cảm động, như thân lịch cái khốn cảnh ấy, chịu sự khổ thống ấy, từng những hoạn nạn ấy, trải những bước đường ấy. Có lẽ không văn chương nào có quyển truyện bộ thơ mà phổ cập bằng truyện Kiều ở nước Nam ta. Văn chương Pháp có tập thơ Ngụ ngôn của La Fontaine, nhưng là thuộc thể “ngụ ngôn”, mượn giống vật để răn người đời, không phải là thể “tiểu thuyết” kể riêng về thân thế một người. Văn chương Tàu có bộ Liêu trai của Bồ Tùng Linh, nhưng toàn là những chuyên yêu tinh quái đản, lại thể chuyện vụn vặt, lời văn cao kỳ, chỉ những người có học mới thưởng thức được mà thôi. Không đâu có quyển sách nào vừa cao thượng đủ cảm được người học thức, vừa giản dị đủ cảm được kẻ bình thường, như truyện Kiều vậy.

Thành ra văn chương nôm ta vốn rất nghèo nàn mà tình cờ lại sản xuất được một bộ sách rất đáng quí giá, có thể sánh với những sách thật hay trong văn chương các nước khác.

Nói rằng “tình cờ” vì trước truyện Kiều không có sách gì hay bằng truyện Kiều, mà sau truyện Kiều cũng không có sách gì hay hơn truyện Kiều nữa, thời truyện Kiều không phải là cái “sản vật” chung của văn học nước ta, mà là sự sáng tác riêng của một bậc thiên tài vậy. Như thế thời không thể lấy cái tỉ lệ thường của văn chương nôm mà xét được. Phải dùng phép phê bình khảo cứu của văn học Thái Tây mới mong phát biểu được cái đặc sắc, bày tỏ được cái giá trị của một nền tuyệt tác trong quốc văn Việt Nam ta. Vậy sau đây xin chia ra bốn mục mà thử xét về cỗi rễ truyện Kiều; gọi là theo đòi phép nghiên cứu của Thái Tây, không dám phẩm bình gì văn chương của tiền bối.

Cỗi rễ truyện Kiều

Tích truyện Kiều ai cũng đã biết.

(…)

Kim bèn nhủ Vương tiện đường đi tìm nàng. Đến Hằng Châu mới được đích tin rằng Từ Hải chết trận mà Kiều đã tự vẫn dưới sông Tiền Đường rồi. Cả nhà xiết nỗi thương xót, bèn đặt đàn tràng bên sông làm lễ giải oan và thiết bài vị chiêu hồn.

Cơ duyên đâu bỗng lạ đời!

Giác Duyên đâu bỗng tìm vào tận nơi.

“Trông lên linh vị chữ bài”, nhà sư thất kinh mà nói rằng: “ Người còn sao bỗng làm ma khóc người?” Nghe tin ai nấy sửng sốt, bèn xúm quanh lại kể lể hỏi tra. Sư thuật lại đầu đuôi, rồi dắt cả đoàn về am. Tới nơi gọi nàng ra, cả nhà nhận mặt:

Tưởng bây giờ là bao giờ,

Rõ ràng mở mắt còn ngờ chiêm bao!…

Vương ông truyền cho đem kiệu rước về nhà, nàng trước còn không muốn về, định ở lại tu ở chùa, sau phải chiều lòng về vậy.

Về đến quan nha mở tiệc ăn mừng; đương giữa tiệc thời Vân đứng lên giãi bày một hai, rằng:

Còn duyên may lại còn người,

Còn vầng trăng bạc còn lời nguyền xưa.

Quả mai ba bảy đương vừa,

Đào non sớm liệu xe tơ kịp thì.

Dứt lời nàng vội gạt ngay đi, nói rằng: “Việc muôn năm cũ kể chi bây giờ?…”. Nhưng cả nhà mỗi người tán thành vào, lại chàng Kim trân trọng nhắc lại lời nguyền xưa, nói rằng bây giờ muốn chắp nối tơ duyên cũ là để cho trọn chút nghĩa xưa, chứ

Bấy lâu đáy bể mò kim,

Đã nhiều vàng đá phải tìm trăng hoa?

Ai ngờ lại hợp một nhà,

Lọ là chăn gối mới ra sắt cầm?…

“Hết lời khôn lẽ chối lời”, sau nàng cũng phải thuận vậy. Bởi đó mà trong nhà nhân tiệc mừng thành lễ cưới, cả nhà vui vẻ, dễ chỉ duy có nàng là trong lòng sầu tủi không sao nguôi được, những cũng phải gượng làm vui vậy.

Những từ sen ngó đào tơ,

Mười lăm năm mới bây giờ là đây…

Những người mà trong mười lăm năm trời đã kinh lịch nhiều khốn cảnh như thế, còn bao giờ quên được nữa, còn bao giờ vui được nữa.

Vui là vui gượng kẻo mà…

Thế là kết cục truyện Kiều: Kiều nương đã hết giang hồ mà về khuê các thì truyện Kiều cũng hết.

*

*   *

Ấy đại khái các tình tiết trong truyện Kiều nôm tóm lược lại như thế. Đọc qua trên kia cũng đủ biết rằng truyện kết cấu khéo, đủ cho nhà văn điểm xuyết mà thành một áng văn chương hay được. Mà thật Cụ Tiên Điền đã khéo điểm xuyết thay, khiến cho tập Kim Vân Kiềuthành một nền kiệt tác trong văn nôm ta. Nhưng ai cũng biết rằng gốc truyện Kiều là tự Tàu, cũng như gốc bản tuồng Le Cid của nhà danh kịch nước Pháp Corneille là tự Tây Ban Nha, Cụ Tiên Điền ta cũng như nhà danh kịch Pháp, là nhân một tích cũ mà kết cấu lại , tô điểm vào, cả cái tài là ở sự kết cấu, sự tô điểm ấy, còn vốn truyện là tự ở ngoài vậy.

Nguyên bộ tiểu thuyết Tàu mà cụ phỏng theo để đặt ra truyện Kiều đề là Thanh Tâm tài nhân lục, không biết rõ tác giả là ai, soạn vào đời nào, nhưng truyện với lời văn cũng tầm thường, ngoài mấy bài từ điệu có vẻ thanh tao lưu loát, không có đặc sắc gì. Nhưng bộ tiểu thuyết ấy cũng không phải là truyện đặt ra cả, có lẽ căn cứ ở sự thực mà kết cấu ra.

Gần đây ký giả có đọc một tập thuyết bộ đề là Ngu sơ tân chí, thấy trong có truyện Vương Thúy Kiều của Dư Hoài tự Đạm Tâm, kể tường về lịch sử nàng Kiều, mà việc thời thuộc về niên hiệu Gia Tĩnh đời Minh, ngờ rằng có lẽ về thời đại ấy có người kỹ nữ tên là Vương Thúy Kiều thật, mà cái thân thế đáng thương của người đã cảm người đương thời hay người đời sau, khiến nhân đó mà đặt thành truyện.

Sau đây xin dịch truyện Vương Thúy Kiều để cùng các nhà khảo cứu.

“Ta đọc sách Ngô Việt Xuân Thu, thấy nàng Tây Thi sau khi nước Ngô bị phá mà lại theo Phạm Lãi về Hồ, vẫn thường than rằng người đàn bà đã được lòng tin của người ta, lấy nhan sắc làm mất nước người, mà không biết tuẫn tử, thời tuy không phụ lòng cũng là phụ ơn vậy. Đến như Vương Thúy Kiều đối với Từ Hải, thời công tư đều kiêm được cả, thật cũng khác với Tây Thi vậy thay! Ôi! Thúy Kiều vốn là con hát, người hèn nghề tiện, mà không chịu để bận lòng như thế, trong bọn râu mày thật nhiều người nên xấu hổ không bằng vậy. Ta thương cái chí của nàng, nên ta cóp nhặt chép lấy hành sự làm một bài truyện như sau này.

“Vương Thúy Kiều là người Lâm Tri, thủa nhỏ bán cho bọn con hát, lấy họ là Mã, mụ giả mẫu goi tên cho là Kiều nhi. Nàng phong tư đẹp mà tính thông tuệ. Đem về Giang Nam, dạy cho hát lối Ngô du thời hát lối Ngô du giỏi, dạy cho gẩy đàn tì bà Hồ thời gẩy đàn tì bà Hồ hay; thổi sáo thành khúc, tiếng trong mà cao, đánh phách cất giọng lên hát thời bao nhiêu người ngồi nghe nghiêng mặt mà chau mày. Trong xóm Bình Khang, Kiều nhi đã đứng đầu danh lịch. Nhưng Kiều nhi vốn người nhã đạm, tính tự nhiên, không khéo phấn sức, cũng không sành cái thuật đón khách. Gặp anh lái buôn to bụng, hay bác ngu ngốc nhiều tiền, thời có ý khinh, không them liếc nhìn, không thèm nói ngọt. Mụ giả mẫu lấy thế làm giận, thường chửi đánh. May có chàng thiếu niên cho riêng Kiều nhi tiền, để thoát khỏi mụ giả mẫu mà dọn ra ở Gia Hưng, đổi tên là Vương Thúy Kiều. Đương bấy giờ có người ở huyện Háp tên là La Long Văn, giàu có nhiều tiền, có tính hào hiệp, hay giao du với bè bạn nhiều, cùng với Thúy Kiều giao hoan lâu lắm; lại nuôi cả đứa con hát nhỏ tên là Lục Châu. Lúc ấy người đất Việt tên là Từ Hải, là tay gian hùng trộm cướp, vừa bị bọn bác đổ nó quẫn, lẻn vào trốn ở nhà Thúy Kiều, ẩn núp ban ngày không dám nhìn mặt ai. Long Văn biết Hải là tay tráng sĩ, nghiêng mình kết bạn với, sánh vai nhau uống rượu, lại đem nàng Lục Châu cho làm con hầu. Hải cũng không từ. Đương lúc rượu nồng tai nóng, Hải sắn tay áo cầm chén, ghé vào tai Long Văn mà khẽ nói rằng: “Miếng đất cỏn con này, không phải là trường đắc ý của bọn ta. Người trượng phu há cứ uất uất mà chịu ở dưới người ta mãi ru? Ông nên gắng sức. Tôi cũng từ đây đi đây. Tha nhật có được phú quí thời đừng quên nhau”. Nhân buồn bực hát hỏng, ở vài ngày, rồi biệt đi.

“Từ Hải ấy, tức là sư chùa Hổ Bào ở Hàng Châu; người ta thường gọi “Minh sơn hòa thượng” chính là hắn vậy. Ở không bao lâu rồi Hải vào đất “Nụy Nô”, làm chủ bọn thuyền chài, sau đem hung binh qua bể, mấy lần sang xâm đất Giang Nam. Năm Gia Tĩnh thứ 35, vây Tuần phủ Nguyễn Ngạc, ở Đồng Hương, Thúy Kiều Lục Châu đều bị bắt. Hải trông thấy hai người kinh ngạc và lấy làm mừng lắm. Bảo Thúy Kiều đánh đàn Hồ tì bà để hầu rượu, mỗi ngày lại càng thêm sủng ái, cho gọi là phu nhân, bắt các nàng hầu khác phải lạy. Thúy Kiều đã được kiêu ái không ai bằng, phàm quân cơ mật hoạch, duy một mình được dự nghe dự bàn. Song Thúy Kiều ngoài là người thân yêu, mà trong thật là gây cho Từ Hải thất bại sau này. Chỉ một lòng mong về nước, bao giờ nước mắt cũng chan chứa trên mặt. Giữa lúc bấy giờ có quan Tổng đốc Hồ Tôn Hiến khai phủ ở Triết Giang, khéo dụng binh, nhiều kế sách, muốn chiêu hàng Từ Hải. Sau khi giết được lũ Ma Diệp, Trần Đông và phá tan được đảng Vương Trực bèn sai Hoa Lão Nhân đem hịch lại chiêu hàng. Hải giận lắm, bắt trói Hoa Lão Nhân định đem chém. Thúy Kiều bảo Hải rằng: “Việc ngày nay sinh sát là ở ông. Hàng hay chẳng hàng, có việc gì đến người lai sứ”. Hải bèn sai cởi trói, tiễn bạc cho về. Lão Nhân về cáo với Tôn Hiến rằng: “Khi giặc đương mạnh, chưa thể toan được. Nhưng tôi ngó Vương phu nhân là người yêu của Từ Hải, tả hữu xem có ngoại tâm, hoặc có thể mượn mà giết giặc được chăng?”. La Long Văn nghe thấy thế, tự mong rằng lại được đi lại với Thúy Kiều như trước, bèn nhờ thượng khách trong mạc phủ là Sơn Âm và Từ Vị đưa lên tiếp mặt Tôn Hiến. Tôn Hiến lấy nghĩa là người cùng làng, xuống thềm vái đón, nói rằng: “Ông có ý công danh phú quí chăng? Tôi nay muốn dùng ông đây”. Xong rồi nói việc lớn cho nghe. Bèn nhận chỉ tới dinh Từ Hải ăn mặc áo mũ hào hiệp như xưa. Tới nơi Hải ân cần mời vào, cho ngồi thượng tọa, đặt rượu mời, rồi nắm tay Long Văn mà nói rằng: “Túc hạ xa xôi tới đây, có phải làm thuyết khách cho Hồ công chăng?”. Long Văn cười mà nói rằng: “Không phải làm thuyết khách cho Hồ công, chỉ nguyện làm trung thần với cố nhân thôi. Vương Trực nay đã sai con nạp khoản , cố nhân không thừa lúc bây giờ mà giải giáp thôi binh, tha nhật tất đến bị bắt”. Hải ngạc nhiên nói rằng: “Thôi, hẵng tạm để chuyện đó đấy, ta cùng cố nhân uống rượu đã. Đàn ngọt hát hay, chơi cực sung sướng, tưởng người đại trượng phu lúc đắc chí nên như thế”. Uống rượu được nửa cuộc, cho gọi Vương phu nhân cùng Lục Châu ra chào Long Văn. Long Văn cải dung lấy lễ đáp; vui vẻ lắm, không nói đến việc riêng. Thúy Kiều vốn biết Long Văn là người hào hiệp, bèn khuyên Hải sai người tới Đốc phủ để thâu khoản giải vây Đồng Hương. Tôn Hiến mừng lắm, theo kế Long Văn, càng lấy vàng bạc châu báu cho đem mật lót cho Thúy Kiều. Thúy Kiều lại siêu lòng, ngày đêm khuyên Hải nên hàng, Hải tin lời, bèn định kế trói Ma Diệp, Trần Đông, ước hàng cho Tôn Hiến. Đến thành Đồng Hương, mặc giáp trụ vào. Lúc bấy giờ Triệu Văn Hoa, Nguyễn Ngạc cùng Hồ Tôn Hiến đương ngồi đường hoàng. Hải khấu đầu tạ tội, lại tạ Tôn Hiến, Tôn Hiến xuống thềm, soa vào trán mà nói rằng: “Triều đình nay đã xá cho ngươi, ngươi không nên làm phản nữa”, an ủi mấy lời rồi cho ra, Hải ra thấy quan binh tập đông lắm, đã tự nghi. Tôn Hiến thời còn thương Hải, không muốn giết kẻ hàng. Nhưng Văn Hoa thúc mãi, Tôn Hiến bèn hạ lệnh sai Tổng binh là Du Đại Du chỉnh sư tiến lên. Gặp gió lớn, lửa cháy mạnh, chư quân đánh trống reo hò xông vào, giặc tan chết cả. Hải hoảng hốt đâm đầu xuống sông, với lên chém lấy đầu. Còn Thúy Kiều thì bắt sống đem về quân môn. Tôn Hiến mở tiệc khao binh, bắt Thúy Kiều hát lối Ngô du và mời rượu khắp mọi người. Các tham tá kẻ thời quì lên chiếu, kẻ thì đứng dậy múa, dâng chén rượu chúc thọ cho Tôn Hiến. Tôn Hiến bị rượu say quá, mắt hoa lên, cũng sắn tay áo ngồi dậy cùng vói Kiều nhi chơi đùa; trong đám tiệc lộn xộn cả. Hôm sau Tôn Hiến lấy làm xấu hổ lúc say đã quá chơi, bèn đem Thúy Kiều cho tên tù trưởng Vĩnh Thuận mới dụ được. Thúy Kiều đã theo tù trưởng Vĩnh Thuận, nức nở than khóc rằng: “Minh Sơn đãi ta hậu, ta vì việc nước dụ hàng mà đến nỗi chết, nay giết kẻ tù trưởng kia lại lấy kẻ tù trưởng này, còn mặt mũi nào mà sống nữa!” Bèn ngoảnh ra mặt sông, kêu khóc to lên, rồi đâm đầu xuống nước chết”.

(…)

Ấy lai lịch truyện Kiều như vậy. Nguyên là chuyện có thực, người Tàu đặt thành tiểu thuyết, rồi cụ Tiên Điền nhân tiểu thuyết ấy mà đặt thành truyện nôm. Xem chuyện Vương Thúy Kiều, ai là người không chạnh lòng thương người con gái tính tình cao thượng mà gặp phải số phận long đong. Nhưng cảm xúc vào bậc thi nhân có tài, thời cái chuyện người con hát tầm thường ấy nghiễm nhiên biến thành tấm gương thiên cổ phản chiếu tâm sự cùng thân thế của biết bao kẻ hồng nhan bạc phận, gặp cảnh đoạn trường ở đời này.

P.Q.

Advertisements

GS TS Đặng Thị Kim Chi tổ chức lễ cưới con trai út – Gia đình ông Phạm Tuân, con út học giả Phạm Quỳnh về thăm quê hương

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 2 tháng 1 năm 2019.

Vợ chồng GS TS Đặng Thị Kim Chi tổ chức lễ cưới con trai út

Thứ tư 26/12/2018, vợ chồng GS TS Đặng Thị Kim Chi và Nguyễn Luân đã tổ chức lễ cưới cho con trai út là Nguyễn Kiên đẹp duyên cùng cô Thu Hiền con ông bà Ngô Minh Văn và Nguyễn Thị Phương. Hôn lễ tổ chức hồi 9 giờ 30 tại nhà riêng ở quận Long Biên Hà Nội.

Tháng 9/2018, bà Chi về thăm quê chồng thì không may bị tai nạn giao thông. Sau khi được sơ cứu tại bệnh viện địa phương, bà được mổ khẩn cấp tại bệnh viện Việt Đức rồi về điều trị ngoại trú tại nhà. Sau khi tháo bột bó chân thì phát hiện có hoại tử. Bà được chuyển đến điều trị tại bệnh viện Y học cổ truyền quân đội. Tại đây bà được điều trị bằng mỡ sinh cơ giúp chữa lành mà không phải lấy da ở bộ phận khác trên cơ thể để chữa phần hoại tử.

Vợ chồng nhà giáo nhân dân Tôn Thất Thân là anh họ bà đã đến thăm.

Gia đình ông Phạm Tuân, con trai út học giả Phạm Quỳnh

về thăm quê hương

Tháng 12/2018, gia đình ông Phạm Tuân (sinh năm 1936) con trai út học giả Phạm Quỳnh đã về thăm quê hương. Đoàn gồm 25 người, ông Phạm Tuân, bà Hoàng Hỷ Nguyên vợ ông và năm con cùng năm dâu rể và 13 cháu nội ngoại đã về thăm quê hương. Đoàn đến thành phố Hồ Chí Minh gặp gỡ bà con sinh sống tại đây rồi ra Huế thắp nhang ở lăng mộ cụ Phạm ra Hà Nội thăm nhạc sĩ Phạm Tuyên, gặp gỡ cháu chắt học giả Phạm Quỳnh sinh sống tại đây rồi về quê cha Hải Dương viếng Khu tưởng niệm nhà văn hóa Phạm Quỳnh cũng là nơi an táng bà Lê Thị Vân thân mẫu ông Phạm Tuân, nhà giáo Nguyễn Ánh Tuyết vợ nhạc sĩ Phạm Tuyên, tiến sĩ Phạm Thị Thanh Tuyền trưởng nữ của nhạc sĩ và con gái thứ của trưởng nữ học giả Phạm Quỳnh là Tôn Nữ Tuyết Mỹ.

Trước khi đi Hải Dương, ông Phạm Tuân đã gọi điện cho chúng tôi nói rõ là bài Người con trai út của học giả Phạm Quỳnh của chúng tôi đăng trên Blog PhamTon kỳ 2 tháng 6 năm 2018 là bài rất tốt, với nội dung hoàn toàn chính xác.

BPT.

Chúng tôi đi Quảng Bình (4-2: Rosa tội nghiệp)

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 2 tháng 1 năm 2019.

Năm mươi năm trước

CHÚNG TÔI ĐI QUẢNG BÌNH

Phạm Tôn

4-2: Rosa tội nghiệp

Các ngày 8/10 và 18/10/1969 tôi đều đi khám bệnh, chiếu điện. Kết quả không ngoài dự đoán: Tràn dịch màng phổi, viêm phế quản mạn tính, viêm dây thần kinh hông to hai bên, thấp khớp cột sống. Đơn thuốc ghi rõ Streptomycine 15 lọ, Rimifon 400 viên và Prednisolonc 60 viên cho một đợt điều trị 15 ngày. Đó là hậu quả của chuyến đi Quảng Bình. Theo đúng lệ của đời mình. Xong việc mới đổ bệnh. Như một qui luật. Kiểu của những con người chuyên đi bằng đầu. Lấy ý chí hòng khắc phục mọi trở ngại.

Từ ngày ở Quảng Bình về, tôi được chuyển làm một cán bộ chuyên trách công đoàn, lúc đầu phụ trách văn hóa quần chúng, để kịp tham gia hội diễn toàn cục đường sông. Bản thân tôi còn hát và biểu diễn… ảo thuật nữa. Sau đó, trở về nhận nhiệm vụ chuyên trách bổ túc văn hóa như khi mới về cảng năm 1965. Tóm lại là trở về điểm xuất phát. Được mua một chiếc xe đạp Vĩnh Cửu. Theo dư luận công nhân cảng thì kỳ này không phân phối xe đạp cho chú thì chẳng ai được nưa. Phải tháo nút tắc thôi.

Đời có vẻ lên hương, nhưng sức khỏe thì ngày một đi xuống, có lúc ho ra máu.

Tối thứ bảy 27/10, Rosa mang đến cho nửa ký bơ. Chiều hôm sau lại đến. Trông thì gầy, nhưng lại nói cân nặng tới 55kg. Rất may là em đã khỏe hẳn. Rosa đều đặn mỗi tuần đến thăm một lần.

Trưa 7/11, nhận được thư của chú thợ điện gửi từ Trường Sơn ngày 29/10. Cuối thư vẫn nhờ hỏi thăm Rosa và gia đình.

Thứ sáu 12/11/1969, bệnh viện cho mình mỗi ngày chỉ làm việc bốn giờ. Tối, đến chỗ Rosa ở lấy lại sách cho mượn, chỉ được một cuốn của Trần Dân Tiên. Gặp Trung cùng làm ở cảng đến thăm cô Huệ ở cùng. Mình đến một lúc thì Rosa về. Cô Huệ nói hay là có hẹn. Lúc sắp về, mình đùa hứa sẽ lo vợ cho Trung. Cô Huệ lập tức nói còn anh thì để cô Rosa lo cho.

Ngày 17/11, sau nhiều ngày tìm kiếm, sáng hôm qua mới mua được cho Rosa một chiếc áo vệ sinh mỏng, màu hạt dẻ. Tội nghiệp em, trời rét mà không có lấy một cái áo ấm. hôm nay lạnh, mang áo cho Rosa. Rất may là cái áo Rosa mặc vừa như in. Tôi nghĩ, em mặc áo này bó sát người em thì cũng như anh đang ôm em vậy. Không biết Rosa có nghĩ lãng mạn như tôi không, nhưng rõ ràng là rất thích cái áo ấy. Một hôm Rosa đến cho anh em tôi năm vé xem phim ở Câu lạc bộ Đoàn Kết do báo Tiền Phong đăng cai tổ chức. Anh em tôi đến, Rosa mặc áo ấy đứng đón từ bao giờ. Em Thân khen trông có vẻ vận động viên thể thao quá.

Không rõ vì sao Rosa lại đau chân, chỗ gần cổ chân, không phải vết thương cũ. Cô Huệ muốn gán Rosa cho mình, em bảo thế.

Tối thứ tư, 3/12, Rosa đến, rất vui khi mình báo đã thi được vào lớp 5/6 Pháp văn học buổi tốt. Thứ tư, 10/12: Mấy hôm nay, mình ho hơi nhiều rất mệt, nhưng không nói cho Rosa biết sợ lại cho là viện cớ ốm đau để xa em. Chủ nhật, sáng đi xem Bảo tàng Lịch sử với Nghiên, chiều và tối đều đọc Phê bình văn học của Như Phong. Nhớ Rosa lạ lùng. Có xe là đến tìm Rosa rồi.

Thứ hai, 23/2/1970, Rosa bị ốm, tôi đến thăm hai lần, đều đi tay không. Túi chẳng còn xu nào. Hơn nữa Rosa vẫn yêu cầu giữ bí mật.

Ngày thứ năm mua được cuốn Tuổi trẻ Các Mác, 274 trang, đọc một mạch, còn một phần nữa, để dành ngày mai đọc nốt. Càng đọc, càng nghĩ nhiều đến Rosa, cô Jenny tội nghiệp và can đảm của mình. Thứ hai, 13/4 đến 62 Bà Triệu đón Rosa về nhà ăn cơm cá, thì biết là em đã về nhà từ thứ sáu.

Thứ tư ngày 22/4 ghi: Lần cuối gặp Rosa lâu là ở nhà anh Đại ngày 15/3. Đã hơn một tháng rồi. Một lần gặp giữa đường, không nói gì. Một lần đến tận cơ quan thì Rosa họp chi đoàn. Chủ nhật 13 và 19/4 đến 62 Bà Triệu đều không gặp. Trong khi đó, Rosa có đến nhà anh Đại tận Kim Liên đưa nhuận bút. Nhất định là có vấn đề rồi…

Tối cùng em Thân đi xem phim Ở đầu thế kỷ thấy hình ảnh Krúp-xkai-a lại nhớ Rosa. Chủ nhật 26/4 xem phim Appasionata tiếc là không có Rosa cùng xem… Nhưng, chưa gặp Rosa thì chưa rõ sự im lặng và biến mất này thật ra có ý nghĩa gì.

Rosa làm văn thư ở cơ quan báo Tiền Phong, có quen một anh phóng viên nhiếp ảnh. Anh đưa cả em vào phòng tối dạy rửa ảnh. Còn làm cho một kiểu ảnh có khuôn mặt hiện lên trong một khuôn mờ hình bầu dục rất đẹp. Em cho tôi một bức. Em kể có lần cậu Phạm Tuyên đến tòa soạn. Rosa nhận xét là cũng cao như anh, nhưng không gầy như anh. Em khoe nhạc sĩ là cậu của người em yêu. Anh nhiếp ảnh bảo em yêu cháu nhạc sĩ Phạm Tuyên tức em biết là em yêu cháu ngoại ai rồi chứ… Các anh đang bàn kết nạp vào Đảng, còn dự định cho em đi học thủy sản ở Liên Xô, tương lai em đang rộng mở, em hãy suy nghĩ, đừng vì một tình yêu vô nghĩa mà hủy hoại cả cuộc đời mình… Tôi lắng nghe em nói mà xót xa trong lòng.

Tôi bận công tác phong trào ở Cảng, lại ham đọc sách nên đến hôm anh tôi hỏi lâu nay em với Rosa thế nào, tôi mới ngớ ra…

Thứ tư, 6/5 tôi đến 62 Bà Triệu và toà soạn đều không gặp. Sắp đến Phật đản rồi, đã một năm chúng mình yêu nhau, xem ra những trở ngại bắt đầu xuất hiện.

Tối 8/5, khoảng 20:30 tôi lại đến 62 Bà Triệu. Hơi nản, vì đến đã nhiều lần lắm rồi mà không gặp. Không ngờ đến nơi lại chỉ có một mình Rosa ở nhà. Hai đứa về nhà tôi và tôi hiểu ra điều không hay đã xảy ra tệ hại hơn là tôi tưởng: Rosa cho biết có nói mấy cán bộ lãnh đạo Đảng ở cơ quan biết về quan hệ với tôi và tôi, thì bị họ ngăn cản, nói là tôi thuộc thành phần xấu, v.v… Rồi Rosa kể cho tôi nghe cách đối xử thô bạo, khá là tệ của một số cán bộ, các lời xì xào bàn tán sau lưng bịa đặt của một số người, thêu dệt về người mà họ cho là đã bị lãnh đạo đặt vấn đề.

Tôi nói cho Rosa biết tôi không cho phép mình làm khổ Rosa, vì thế đã dặn dò Rosa nhiều, nhưng Rosa đã sơ xuất để sự việc tệ đến thế này, thì tôi phải quyết định Xa Rosa để Rosa khỏi khổ, phải chịu những hậu quả không đáng phải chịu. Tôi yêu lần đầu mà cũng là yêu lần cuối. Chỉ mong rằng những kẻ nghi ngờ mình sẽ sống lâu hơn để được tận mắt chứng kiến cái chết của mình, do đó có thể hiểu toàn bộ cuộc đời mình. Điều đó sẽ có ích cho họ. Còn Rosa, nếu hiểu thì tốt, không thì cũng không sao. Rồi có ngày sẽ hiểu. Mình bình tĩnh nhẹ nhàng nói tất cả những điều tất yếu đó, hoàn toàn không có ý định sẽ làm khác. Nhưng Rosa bỗng nắm lấy tay mình, nép vào vai mình. Và lần đầu tiên, từ ngày biết nhau mình thấy Rosa rấm rứt khóc, khóc không ra tiếng mà nước mắt chan hòa, môi run lên bần bật… Không một lời nói mà mình hiểu tất cả… Rosa muốn chung thủy đến cùng với tình yêu. Thế là bắt đầu một giai đoạn mới, đầy gian khổ và kỳ lạ trong cuộc đời chúng mình. Cảm thấy gần gụi và yêu Rosa hơn bao giờ hết.

Sáng chủ nhật 10/5 đến chị Thủy, kể chị nghe chuyện Rosa, Chị cho biết chị đã bảo Rosa ngay từ đầu là phải chuẩn bị tinh thần khi những việc xấu xảy ra. Đáng tiếc là Rosa ngây thơ quá, dại dột quá…

Thứ ba, ngày 12/5, Phật đản, đưa cháu Hải con trai em Nhàn đi chơi. Dốc hết tiền mua quà cho cháu và cho gia đình những thứ cần dùng như dép, xẻng… Về nhà, đọc Le Petit Chose (Chú nhóc) của A Đô-đê, làm các việc vặt cho hết ngày. Một năm qua mau chóng thật. Còn bao nhiêu lần ngày Phật đản sẽ phải qua đi tẻ nhạt như thế này. Mình còn phải làm bao nhiêu việc vớ vẩn, không định trước để những ngày Phật đản đừng thành quá dài với mình. Tình cờ, hôm 13 cháu Ánh Ngọc lên chơi kể là hôm Phật đản, cô Rosa đến nhà chơi, đem theo rất nhiều vải, ăn mãi không hết. Thì ra Rosa cũng có ý kỷ niệm ngày Phật Đản.

Tội nghiệp lạ… Nhưng mình không tiếc đã không có mặt ở nhà chị hôm đó. Mọi thử thách mới bắt đầu thôi. Cái mình cần là hiểu rõ thực chất của tình yêu và của người mình yêu.

Chị dâu tôi yêu mến Rosa trong tình chị em bạn dâu. Sau này có kể hôm 1/6 sau khi chúng tôi chia tay ít lâu, Rosa lên nhà anh chị chơi suốt một ngày, cùng nhau đi chợ nấu nướng ăn uống vui ngày Tết Thiếu Nhi với cháu gái Ánh Ngọc. Chị kể là Rosa chân tình, vui vẻ, nhưng suốt ngày ấy, lúc nào cũng như mong ngóng ai. Rosa biết là năm nào tôi cũng vui 1/6 với cháu gái đầu lòng. Nhưng hôm ấy tôi vùi đầu vào đọc sách để quên đi mối tình đầu lãng mạn, trong sáng, nên thơ… Tối đó, trước khi vào dạy bổ túc văn hóa cho công nhân Cảng, tôi ghé xóm Phà Đen thăm ba em gái Rosa. Các em rất thích những món quà nhỏ tôi tặng. Không biết các em có hay được nhận quà 1/6 như thế không…

Sáng 8/7, thật là lạ: Lần đầu tiên bà  mẹ Rosa đến nhà tôi thăm tôi ốm. Chiều thì Rosa đến, hơi gầy, nhưng khỏe. Vừa đi công tác về, được nghỉ đến 16/7. Vì đau chân, nhưng không có gì là nghiêm trọng, Rosa nói thế. Thẻ thương binh cũng lĩnh rồi, cuối tháng sẽ được đi học bổ túc văn hóa công nông. May ra thoát khỏi những lào già ác độc.

Ngày 9/7/1970, tôi lại sốt 39 độ 5. Cả nhà rất lo. Em Thân bỏ cả làm việc, đi Kim Liên báo mẹ ở nhà anh Đại và tìm cậu Khuê là bác sĩ đến thăm. Thân gặp Rosa ở Kim Liên.

Câu Phạm Khuê cùng em Thân về đến nhà là lên khám ngay cho tôi hệt như một bác sĩ quân y tận tụy săn sóc đồng đội của mình từ chiến trường chiến thắng trở về. Cậu nhìn tôi đầy thương yêu và chúm môi lại, nói rất khẽ vào tai tôi: Đến nước này thì phải dùng strepto thôi. Cậu dặn, cố hết sức tiết kiệm sức khỏe, chỉ làm những việc thật cần làm.

Ngày 10/7, vẫn còn sốt, lại nhận được một bức thư ngoài bì đề tên người gửi là chú thợ điện, nhưng mở ra thì là do một người khác viết. Anh này nằm cùng đội điều trị. Thư viết hiện nay chú thợ điện bị thương nặng, bị sức ép nên tê liệt toàn thân, đầu óc khó phân biệt được. Chú nhắn anh sang chơi, hai năm xa cách chú ấy nhớ anh lắm.

Sáng 12/7, em Thân đèo xe đạp, đưa mình còn chống gậy vì hai chân đau buốt do viêm thần kinh hông to cả hai bên, sang tận Phù Đổng hỏi Đội điều trị số 12. Đến nơi thì người bạn nói chú bị tâm thân nặng, điên dại nên đã được cho xuất ngũ. Anh dẫn tôi ra sân đầy bùn đất sau trận mưa đêm. Đến một cái tựa như cầu khỉ, chỉ lên một người gầy gò, bùn đất đầy người, tóc tai bờm xờm, mắt láo liêng, bảo đó là chú ấy. Tôi kéo chú xuống, cố nói thật rõ cho chú biết vì sao Rosa nay lại yêu tôi, chỉ cốt sao cho mọi việc đều rõ ràng. Chú có vẻ lắng nghe, nhưng bỗng lại leo lên cầu khỉ. Anh bạn bảo xem ra chẳng hiểu anh nói gì đâu… Nhưng còn may, thấy chú lành lặn, đi lại tốt. Và sau đó, hoàn toàn không có vẻ gì là bị bệnh tâm thần nặng cả. Cách điều trị cũng đơn giản, mỗi ngày 12 viên A-mê-na-din và vài viên thuốc bổ. Có điều, mắt có vẻ kém và quên khá nhiều, da vàng, hơi phù.. Theo em Thân nhận xét thì người đi thăm là tôi mới chính là người thảm hại nhất trong số những người gặp ở đây. Tệ hơn tất cả các bệnh nhân. Tôi thì vui, chú ta không bi đát như tôi tưởng khi đọc thư. Rõ ràng thăm như thế động viên được chú ta.

13/7, Rosa đế nhà. Cũng như lần trước, định nói gì nhưng lại thôi. Ai hỏi gì đáp nấy. Tôi cho xem thư anh bạn và kể chuyện đi thăm chú em thì Rosa chăm chú nghe. Nhưng khi tôi kể là đã nói cho chú biết chúng tôi yêu nhau thì Rosa có vẻ khó chịu, bảo là Tại sao anh lại đi nói như thế… Tôi nói thật, phải nói vì chỉ có việc ấy làm tôi bận tâm thôi, chứ còn dư luận này nọ thì tôi không đếm xỉa. Tôi còn bảo bây giờ muốn công khai cũng được rồi thì Rosa lại bảo không nên, cơ quan đang gây khó khăn, chưa nên…

Chiều 15/7, Rosa đến, cho biết đã đi thăm chú em, thấy anh ta bình thường, tin là sẽ khỏe hẳn…

Thì ra hôm nọ, do anh em tôi bất ngờ đến nên được xem chú diễn màn leo cầu khỉ, diễn như hằng ngày vẫn diễn làm ai cũng tin là bị tâm thần nặng.

Rosa lại nói anh ấy rất quí anh, quí anh nhất trên đời, thảnh ra em cũng khó xử. Anh ấy là em anh, thì em cũng chỉ là em anh thôi…

Rosa nói nhẹ nhàng nhưng rõ ràng, như đọc lại một bài đã học thuộc lòng, hoặc nói những điều mình đã suy nghĩ kỹ, khác hẳn ngày thường gặp nhau, tiện đâu nói đấy toàn là lời chân thật.

Nhưng, chỉ được một lúc như vậy, rồi như không kìm nén được trước cái nhìn chân tình và sự lắng nghe thành khẩn của tôi, Rosa nói ra tất cả những gì chất chứa trong lòng.

Ở cơ quan, các anh ấy cứ bảo là, chỉ có hai con đường, em phải chọn một. Theo Đảng, theo cách mạng, tương lai rộng lớn hay theo tình yêu của riêng mình. Họ hỏi một câu ngu như thế mà em lại dại dột Xin cho suy nghĩ một tuần rổi sẽ trả lời. Ở cơ quan họ cứ giày vò em mãi, em khổ lắm.

Tôi thật sự phát cáu, đã bảo dứt khoát từ mấy tháng trước, thì lại thút thít khóc, đến nay lại vẫn cứ lằng nhằng. Sự thật chỉ có một con đường, con đường cách mạng, mà chính anh cũng đang đi còn đường ấy. Kẻ nào muốn cản thì cứ cản, nhưng đừng hòng làm anh đi chệch con đường đã chọn. Thôi, thế là xong, chúng mình là những con người trong sạch, nên sống cho rõ ràng. Hôm nay là ngày 15/7/1970, nhớ lấy.

Rồi chúng tôi hôn nhau một lần cuối. Nhưng đôi môi cứ gắn lấy nhau xoay đi xoay lại mãi không thôi. Bốn cách tay siết lấy eo nhau, không muốn rời, mà không muốn rời thật… Bỗng như có sét đánh, chúng tôi buông nhau ra, chùi môi, chỉnh lại áo quần, rồi cùng vào nhà.

Bấy giờ khoảng 18 giờ. Tôi bảo Rosa về đi… về đi…về đi thôi. Rosa bảo anh đuổi em đấy à… Tôi bảo tối rồi đấy, về đi kẻo bị mưa, đường lại xa.

Rosa im lặng, rồi đứng dậy, tôi lại bảo về ngay đi. Thì Rosa bảo em xuống nhà cất xe kẻo ướt. Rồi cùng cả nhà ăn cơm tối. Trời mưa to. Cả nhà không ai biết chúng tôi nói gì với nhau. 21:20, Rosa ra về, mặc áo mưa mượn của em Thân. 21:30 mưa tạnh.

Chiều 16/7, Rosa đến nhà trả áo mưa. Nhà đông người, ngồi khá lâu mà Rosa không nói một lời nào. Tôi trả Rosa tấm ảnh nghệ thuật em tặng tôi dạo nào kèm một câu tiếng Ý ghi ở sau ảnh, lấy từ Ruồi Trâu: Finita la commedia (Kịch đã hạ màn) kèm chữ ký A2, tự nhận mình là người thứ hai. Cuối cùng Rosa cũng xin phép về. Tôi đi theo, định nói Từ nay đừng đến đây nữa. Nhưng may thay chân đau, đi theo không kịp. Thành ra xuống tới sân khi Rosa chào, tôi chỉ ậm ừ, rồi múc nước rửa chân.

Tôi muốn Rosa khỏi băn khoăn do dự mà khổ cả một đời. Hơn nữa thử thách ban đầu nhỏ bé thế mà Rosa đã dao động quá nhiều. Rosa tất nhiên không giống Jenny của Mác, cũng không giống Krúp-xkai-a của Lê nin. Nhưng, còn xa mới kiên định bằng mợ Đỗ Thị An vợ cậu Khuê, cô Anh  Tuyết vợ cậu Tuyên và còn lâu mới theo kịp chị Thanh Thủy vợ anh Đại. Cho nên quyết định: 1/Cắt đứt với Rosa và 2/ Săn sóc chú thợ điện, vun vào với Rosa.

23/7, nghĩ về Rosa, thấy thương nhiều hơn là giận. 27/7, cùng em Nhàn đi thăm Đoàn Di. Trước khi đi, mình nói với em Nhàn ngày 27/7 có cái gì cho cái Rosa thì hay quá. Qua phố Bà Triệu, tôi chỉ nhà số 62 trong ngõ tối này là nơi Rosa đang ở. Tôi nói với Di bọn họ hành cô bé tệ quá; bảo là chỉ có hai con đường, phải chọn, một là tình yêu một là Đảng, cách mạng. Di lắc đầu, bọn nó tệ quá nhỉ. Tôi kể là đã dặn trước từ lâu rồi Rosa lại dại dột xin cho suy nghĩ một tuần rồi sẽ trả lời. Di nói hay là bảo cô ấy một chút. Nhưng thôi, bảo mà làm gì, phải tự biết lấy chứ.

Thế là rõ, tôi vẫn chỉ yêu có Rosa, rất yêu Rosa và vẫn cứ nghĩ đến Rosa. Nhưng không để cho Rosa biết, chỉ để bảo vệ Rosa.

Chủ nhật 13/12/1970 ghi: Thứ năm có đến nhà và gặp Rosa, gầy, buồn, mới nghỉ một tuần, thương tật được nâng lên một bậc. Trường giải tán hiện không học ở đâu cả. Mắt lờ đờ, môi mỏng, héo. Vẫn mặc cái áo mình cho. Gần đây Rosa có đến nhà, nhưng mình đi vắng. Mình chỉ nói về chú thợ điện bệnh đã đỡ, vẫn an dưỡng ở Phù Đổng. Gần đây có đến thăm mình, do một bạn đèo đến nhà.

Ngày thứ tư, 30/12/1970 ghi: Trưa thứ hai về nhà, không hiểu thế nào lại đi qua con đường mé giáp sông, có nhiều đống đá dăm. Trên những đống đá này, dạo nào chúng mình từng ngồi bên nhau nói những lời chân thật hoặc chỉ ngồi bên nhau thôi, thật lâu và sung sướng nhìn nhau. Tối, có chút thời giờ giữa hai tiết dạy bổ túc văn hóa lại đến nhà Rosa. Em Minh mở liếp cho tôi vào. Hỏi chị Rosa có gửi gì cho anh không thì em Hải cho biết em đưa mấy cái giấy anh gửi đã lâu, nhưng không thấy chị đưa cho em cái gì cả. Em nói chị ấy dạo này hay quên lắm, bảo mua cho mấy cái nhãn vở mà mãi vẫn không mua. Chị ấy kêu là dạo này bận lắm. Nhớ lại lần cuối gặp Rosa ở nhà, gầy buồn, ngơ ngác, vẫn mặc cái cáo vệ sinh màu hạt dẻ mình cho. Lẽ nào suy sụp nhanh thế.

Thứ bảy, Ngô Tiến Thái rồi chú thợ điện cũng ra Cảng, phục viên rồi. Phòng tổ chức Cảng không nhận lại. Vì đủ người rồi.

Mình và vợ chồng Bảo lái cẩu mời hai vị khách không may… ăn cơm. Sau đó mình với tư cách là chuyên trách công đoàn Cảng phụ trách văn hóa, đưa hai bạn đến gặp bác Tuân phó giám đốc có tiếng là ngay thẳng, liêm khiết, nhờ giúp đỡ. Cũng gặp cán bộ công đoàn, đoàn thanh niên nhắc lời hứa nhận lại khi tiễn anh em ra trận.

Hôm sau, vội đến 62 Bà Triệu báo tin. Thì ra Rosa gặp chú thợ điện từ hôm qua, ngay sau khi chú cùng đi với mình và Thái. Thứ tư 6/1/1971, Thái đi chuyến tàu 21:00 về đơn vị. Sớm mai, chú thợ điện cũng về trại an dưỡng.

Tối chủ nhật 31/1/1971, đi mua sách xong là đến chú thợ điện như đã hẹn. Một cuộc gặp gỡ, trò chuyện thân mật, thẳng thắn đến kỳ dị. Hai anh em rất thương nhau đang bàn bạc về một cô gái mà cả hai cùng yêu. Đó là bề ngoài. Thực ra chú ta rất yêu Rosa và cố tìm hết cách để đến được với Rosa. Giờ đây, chú sẵn sàng nhận mọi sai lầm về tư tưởng, tình cảm, đối xử với Rosa trong suốt mấy năm qua, nhất là từ khi Rosa bị nạn.

Chủ nhật, 14/2/1971, đi suốt ngày, mua sách, giới thiệu em Thân dạy con nhà Nguyễn Khánh Toàn, về thì mẹ bảo chú thợ điện đến chờ khá lâu, trời lạnh mà chú mặc rất phong phanh, chú nói với mẹ là ở Cảng, ai là không yêu, không quí anh ấy, cháu với anh ấy còn thân thiết hơn anh em ruột. Tôi nghĩ, mình cũng đang lo công ăn việc làm cho chú.

Thứ năm, 25/2/1971, chú thợ điện ăn hỏi Rosa. Thứ sáu mình mới vào được nhà Rosa ở xóm Phà Đen. Cả nhà đi vắng, anh Quý người lái cẩu ở trọ nói là chú thợ điện đưa Rosa và gia đình về quê.

Thứ tư, 17/3, trước khi đi học Hán Ngữ, ghé 62 Bà Triệu trả cô bạn cùng mê sách như mình cuốn Thơ Ét-xê-nhin và tiểu thuyết Hê-minh-uây. Chỉ gặp Rosa và một cô bạn, bèn gửi sách nhờ Rosa trả hộ. Suốt thời gian mình ở đây, Rosa chỉ đưa mắt nhìn kín đáo. Lúc mình về thì đi theo ra tận cửa buồng, còn nói là sớm, chưa đến giờ học… Mình thản nhiên chào hai cô và đi thẳng, không muốn “dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng”, chẳng ra thế nào cả. Cô bạn mê sách là phóng viên báo Tiền Phong, có lần rủ mình về làm ở báo, vì bên này đang cần người viết được. Mình đáp ngay, tôi về thế nào được, ở đấy nhiều người thù ghét tôi lắm. Cô bạn mở to mắt ngạc nhiên nhưng không nói gì, chỉ nhìn lạ lẫm.

Thứ tư 7/4/1971, trước giờ học, đến nhà 62, được cô Huệ cho biết là Rosa và chú thợ điện chuẩn bị cưới, có lẽ cuối tháng này. Mình gửi một tút thuốc lá Tam Đảo, nhờ đưa Rosa.

Sáng thứ bảy, chú thợ điện đến Cảng. Không ai có thể tin là mình và chú đã nói với nhau rất thẳng thắn về tất cả mọi chuyện khó nói một cách giản dị nhất, như sự thật vậy. Có lẽ Rosa cũng không dám tin như vậy cho nên không gặp mặt mình suốt thời gian này.

Thứ tư, ngày 14/4/1971, toàn cảng râm ran về chuyện cử người đi Công trường 71, đi B, đi C… Trưa 15/4, đang ăn cơm thì Ngô Tiến Thái đến theo hẹn khi gặp giữa đường. Gầy, bơ phờ, râu ria lởm chởm, da bệch bạc, đang lo chạy hộ khẩu Hà Nội.

Sáng thứ năm 24/4 nhận được giấy mời tới 15 Hồ Xuân Hương dự đám cưới. Thế là Rosa đã tìm cho bản thân một lối thoát về chính trị hơn là tìm một tình yêu. Nhưng biết làm sao khi bị o ép, chính Rosa đã chọn như vậy, muốn như vậy.

Thứ bảy ngày 24/4/1971, vừa đi dự cưới về. Cả nhà đi vắng, mình bật đèn nhỏ, viết mấy dòng này. .. Ông chủ hôn, một người của tòa soạn báo Tiền Phong, chắc chắn là một trong những “đạo diễn” đám cưới này, đã phải xuất tướng để đưa “tác phẩm” của họ đến kết quả mong muốn là bảo vệ Rosa, đem lại hạnh phúc cho Rosa.

Ông anh hờ của chú rể, một giáo viên và có lẽ là hầu hết người dự đều cảm thấy là một mối tình chung thủy, tuyệt đẹp. Vì việc nước mà ngừng hôn nhân. Xong việc nước mới tổ chức đám cưới. Tình yêu nảy nở trong lao động củng cố và càng thêm vững chắc trong chiến đấu, v.v… mọi người đều xúc động, cảm thấy học tập được rất nhiều ở đôi bạn trẻ này. Thật giống hệt như các bài viết trên báo chí quá đi mất. Nhân dân vốn quen đọc, học và làm theo báo chí. Vì dân vốn tin tưởng cách mạng mà. Hôm nay, dự đám cưới này, tôi những mong được trải nghiệm một cảm xúc độc đáo: Một thanh niên dự đám cưới của người mình từng yêu và cũng yêu mình tha thiết. Tôi hụt hẫng, tiếc nuối đau đớn như một nghệ sĩ điêu khắc đá thấy người ta đang hủy hoại tác phẩm tâm huyết, để đời của mình đang từng bước hoàn thiện. Thế mới biết, tôi là kẻ mơ mộng, muốn tạo ra chung quanh mình một tập thể những con người biết thương yêu nhau nên luôn luôn nhìn con người cao hơn chính bản thân con người ấy. Rosa lấy chồng, không phải tôi mất đi con người minh yêu mà là mất đi con người đang vươn tới con người lý tưởng tôi yêu. Tôi lý tưởng hóa Rosa thành con người tôi hằng yêu mến. Chứng cớ hùng hồn nhất cho việc đó là trong nhật ký tôi đã gọi em là Rosa, có ý mong em sẽ noi gương, thậm chí giống như Rosa Luxembourg, một nữ chiến sĩ cách mạng Đức, bạn chiến đấu của của Các Liếp-nếch. Trong khi sự thật, hai người chỉ giống nhau ở chỗ… cùng có tật ở chân.

Suốt đám cưới, Rosa không một lần nhìn tôi. Đám cưới tổ chức ở toàn soạn báo Tiền Phong, khách ngồi trên những chiếc ghế nhỏ nước bạn viện trợ, căng vải hoa trên hai khung sắt chéo. Khách cũng không đông.

Bác Hữu Thông, anh ruột nhà văn Hữu Mai, cũng dự. Hai hôm sau vẫn cứ nhắc đi nhắc lại mãi cái nhận xét này:  Lâu nay không gặp cô Rosa. Lần này gặp tôi thấy cô ấy khác quá, giống như một thiếu phụ chứ không có vẻ gì là một cô gái nữa… Có vẻ suy nghĩ, lo lắng nhiều mà lại còn uể oải, chán nản nữa… Hình như cô miễn cưỡng phải làm một việc chẳng thích thú gì, chẳng vui vẻ gì. Trông cô già đi nhiều quá. Không hiểu tại sao…

Tôi thì biết rõ những ai đã giày vò em suốt mấy năm qua đến nỗi tàn tạ như hôm nay. Càng thương Rosa hơn.

Sáng thứ ba, 27/4 tôi đến nhà Thái, rồi hai đứa cùng đến thăm chú rể thợ điện. Chú thợ điện có vẻ mệt mỏi lắm rồi, xa thực tế đến mức ngớ ngẩn, chỉ muốn mọi người phải lo cho mình đủ mọi thứ. Ngại đi xin việc. Nhất là sau khi Thái nói đi xin việc nhục lắm anh ạ, họ coi bọn lính trở về như kẻ ăn mày…

Chủ nhật 9/5/1971: 9:00 tôi đến nhà chú thợ điện, chỉ gặp Rosa, vừa gội đầu xong, buồn, không biết nói gì. Nhưng tôi không hỏi, cứ nói chuyện với một bà cùng nhà và chị em họ của chú thợ điện… Trong đống sách chất táp nham đủ loại trên tủ tôi tìm thấy Thơ Aragon và Tốt lắm thơ của Mai-a tôi cho mượn cách đây hơn một năm. Cả hai cuốn đều nhàu nát, trang in ảnh Aragon thì mất. Lúc về, Rosa cũng tiễn ra đến cửa, không nói gì.

Tối thứ tư, 12/5 theo lời khuyên của tôi, chú thợ điện ra Cảng nhận việc. Vẫn làm thợ điện.

Hôm nay, lại thêm mấy thanh niên nữa ở Cảng tuyên bố: Nếu anh đi đường 9 thì em cũng đi. Nguyễn Tiến Chung thợ rèn bảo với Phạm Văn Lân là anh ấy ốm nặng, lại đi Quảng Bình rồi. Kỳ này, tao với mày đi, nếu yêu cầu xung phong đi là cả hai đứa đều xung phong, hiểu chưa? Thật cảm động. Anh em hiểu mình. Chuyến này khó hơn chuyến đi Quảng Bình nhiều. Mình chưa nghĩ ra được mẹo gì để lại được đi và đi được.

Dạo này ngủ kém lại hay nằm mơ vớ vẩn. Tối thứ năm 20/5/1971, nằm mơ thấy Rosa, buồn hết sức, chỉ nhìn mình rồi cúi đầu, không nói gì hết. Thật là không dễ gì quên…

Tối thứ bảy, 27/5, Thái đến nhà, cùng nhau ra quảng trường Ba Đình dạo chơi. Thái báo tin đang xin việc ở nơi khác. Trò chuyện một lúc mới biết Thái đến là có chuyện to. Đỗ Đình Hưng một công nhân bốc vác rất thân với mình, từng ngủ chung giường một thời gian ở Cảng, nói là chú thợ điện đã nói với chú ta là trong thời gian anh ta đi bộ đội, ở nhà tôi đã tấn công Rosa rất dữ dội, nhưng cô ta cương quyết chống lại, và bây giờ, anh ta về, hai người lại yêu nhau vã đã lấy nhau. Hưng không tin, hết sức bực mình, cảm thấy khinh ghét chú thợ điện hết sức.

Sáng hôm sau, tôi đến ngay nhà chú thợ điện. Hơn 7:30 mà chú ta vẫn nằm ườn trên giường. Tôi bảo Rosa gọi, chú ta mới dậy. Rosa pha nước trà. Không ai uống. Tôi nói ngay có người nói là chú nói những điều không đúng về tôi, và dẫn ra lời Hưng. Chú ta nói loanh quanh, luẩn quẩn hết chuyện bệnh tật, lại an dưỡng, người này, người nọ… Tôi yêu cầu trả lời có nói hay không. Chú ta đáp, có nói, nhưng theo ý khác. Và chỉ nói với Quang, không nói với Hưng. Cũng biết nói thế là không phải rồi.

Như vậy là không phải chỉ nói với một người…

Tôi về, sau khi yêu cầu chú suy nghĩ kỹ. Chừng nào chưa nói thật được thì đừng gặp tôi.

Từ đấy, cùng làm ở Cảng mà tôi không thấy mặt chú lần nào. Tiếc là cũng không thấy mặt Rosa luôn.

Nhân chuyện nhìn con người cao hơn con người thật của họ, tôi lại nhớ một chuyện vui. Chiều 1/1/1971, trên đường đi về nhà, tình cờ có người gọi to tên tôi giữa phố. Hóa ra Nguyễn Văn Vọng cây hò đối đáp số một đội Cảng Hà Nội ở Quảng Bình. Em rất mừng là không ngờ được may mắn gặp anh. Vọng kể hồi ở Quảng Bình, em có a dua với một nhóm thanh niên xấu, làm nhiều việc không tốt. Sau đó lại phạm thêm một số khuyết điểm nữa mà anh biết, nhưng vẫn bỏ qua. Về nhà, em trốn gia đình đi bộ đội đã được một năm. Làm đặc công. Học trường sĩ quan, lại là tiểu đội trưởng, ra trường rồi, trên đường đi nhận nhiệm vụ.

Thật tình tôi chỉ nhớ giọng hò tuyệt hay của chú mà chẳng nhớ một tội nào của chú. Có lẽ chú thuộc diện bị tôi dùng tâm công, đánh vào lòng bằng cách tặng bao Điện Biên bao bạc dạo nào. Thật vui là chú còn nhớ tôi và mến tôi.

Lại chuyện Đỗ Trọng Phẩm, cậu ta luôn làm tôi ngạc nhiên vì trí thông minh và sự tế nhị. Hôm tôi đứng ở chỗ cần cẩu cổng, thì một số thanh niên xúm quanh hỏi chuyện đi đường 9. Tự nhiên Phẩm xuất hiện. Thế nào anh cũng phải về quê em một chuyến, đến ở nhà em anh muốn gì cũng có. Một bạn lém lỉnh nói chen nó mới lấy vợ xinh muốn khoe anh đó. Một cậu khác muốn dồn Phẩm vào chỗ bí mới nói với cái nháy mắt rất đểu: Có thật anh muốn gì ở nhà em em cũng xin mời anh không.

Tôi choáng khi Đỗ Trọng Phẩm thản nhiên trả lời trong tiếng cười và cặp mắt cũng cười. Thi tôi cũng muốn có đứa con thông minh chứ có phải không các bạn.

Đến đây, tôi xin chấm dứt những trang viết về chuyến đi Quảng Bình. Những kỷ niệm đẹp vẫn sống mãi trong tôi. Ước ao gặp lại bất cứ bạn nào cùng sống ở Quảng Bình những ngày tháng ấy, như tình cờ gặp Nguyễn Văn Vọng giữa đường làm tôi vui suốt cả một tuần.

Bây giờ 78 tuổi rồi, tiểu đường phát hiện và chung sống đã 20 năm lại còn ung thư, mổ cũng được 10 năm.

Còn sống còn nhớ mãi những ngày Quảng Bình, trong sáng, ấm áp tình người.

TP  Hồ Chí Minh ngày 19/12/2018

P.T.

Viết thêm

Có cô nhiều chuyện biết một chuyện động trời. Một hôm không chịu nổi nữa đã nói với cô láng giềng kín miệng là anh ấy thế mà tệ. Có người em kết nghĩa đi bộ đội là ở nhà cướp người yêu của em.

Cô láng giềng ấy là bạn em gái tôi, biết tôi từ thuở tôi lên 10 còn cô lên 6. Duy nhất một lần cô gọi tên tôi là thế này. Cả hai nhà đều đi sơ tán, chỉ tôi và cô mỗi người ở một nhà. Một hôm tôi đi trên gác xuống thì cô đi lên gác nhà cô, cách nhau cỡ hai mét. Cô gọi, bảo sao dạo này anh hốc hác thế. Tôi bảo bận quá, lại ít ngủ thôi. Rồi sau đó mấy hôm cô đưa sang cho tôi một lạng cao gấu cô nhờ mua hộ. Tôi trả tám đồng. Rồi mua rượu ngâm cao gấu uống mùa rét, thấy khỏe ra.

Sau này, tôi vào Sài Gòn giải phóng, nhiều người gán ghép tôi với cô này cô nọ, tôi đều lờ đi. Một ông cậu, em họ cậu Tuyên hỏi tại sao. Tôi nói thật, vì cô nào tôi cũng cứ đem so sánh với cô láng giềng kín miệng, và đều thấy là không được. Thì ông này bảo cậu cứ như thế thì có đứa ở Hà Nội nó lấy mất đó. Tôi vội viết thư nói là nên về chung một nhà. Và năm 1978, đúng 10 năm đi Quảng Bình về, tôi ra Hà Nội ăn Tết lần cuối. Đầu tháng 9, chọn ngày mồng 2 làm ngày cưới nàng tại Sài Gòn. Rồi nàng ra Hà Nội học cho xong khóa đại học tại chức. Đến 1982 tôi mới đưa nàng về dinh tại 82 Lý Chính Thắng, quận 3, thành phố Hồ Chí Minh và ở với nhau cho đến nay.

Nàng theo dõi việc tôi với Rosa từ lâu, và hay trách tôi quá cứng nhắc, đâm ra tàn nhẫn với Rosa. Tôi nói thật, đó không phải ý tôi muốn mà do tình thế lúc ấy, ốc không mang nổi mình ốc còn cứu được ai. Tôi thương Rosa lắm, nhưng đành bó tay. Mọi việc tôi theo ý Rosa định đoạt. Tôi sống vốn không phải để làm cho ai khổ cả. Năm 1983, chúng tôi sinh một heo vàng. Sau khi tôi mổ ung thư xong, năm 2010, heo vàng lại cưới heo vàng cùng lớp. 2011, sinh một bé Mèo trai, 2015 lại sinh một bé Dê trai nữa.

Cứ nhớ mãi hồi tôi mới có Heo vàng, mẹ tôi vừa bế cháu đích tôn vừa cười. Tôi hỏi có gì mà mẹ vui thế, bà nói mẹ không nghĩ là con sống được, còn có vợ, bây giờ lại sinh đích tôn cho bà bế. Bà vui lắm. Mẹ tôi sinh ba con trai, tôi là con thứ hai, anh và em đều cưới trước tôi nhưng sinh toàn con gái. Thành ra con trai tôi sinh sau, có đến bốn chị, chị nào cũng yêu em.

Nhiều khi tôi vẫn nghĩ không biết gia đình Rosa nay thế nào, có bình an không. Mong rằng những ngày trong sáng tươi đẹp chân thành bên nhau năm xưa sẽ giúp em đứng vững trong cuộc đời còn nhiều khó khăn này. Nhưng hoàn toàn không có tin tức gì. Mấy lần ra Hà Nội, về Cảng Hà Nội, gặp nhiều người quen cũ, tuyệt nhiên không ai biết gì về Rosa. Đám cưới con trai tôi có một đoàn khách đông nhất đến từ Hà Nội là nhà chị Vương Thị Tửu công nhân cảng, từ Thanh Trì cùng các con đi máy bay vào.

P.T.

Viết thêm nữa

Đến năm nay, 78 tuổi rồi tôi mới nói với anh Nguyễn Đạt Hải, anh em đồng hao là người dẫn tôi đến ra mắt gia đình vợ tương lai: Tôi chưa bao giờ nói ba chữ Anh yêu em chàng trai nào cũng nói. Mà chính vợ tôi lại nói đến bốn chữ Em yêu anh quá dịp chúng tôi đi nghỉ ở Nha Trang sau 35 năm cưới.

Anh Hải kể, cả nhà lo vì còn một em gái chưa chồng, anh đã mất công giới thiệu những bạn thân thiết nhất, những đàn em yêu quí, tin cậy nhất nhưng cô đều từ chối ngay sau lần gặp mặt. Cả nhà lo. Khi cưới cô dâu đã 34 tuổi, chú rể 38 tuổi. Năm sinh đích tôn cho mẹ tôi, nàng 39, chàng 43. Đến nỗi khi được tin này, bà Phạm Thị Hoàn, chị nhạc sĩ Phạm Tuyên, em bác sĩ Phạm Khuê định cư tại Pháp phải gửi thiếp Hoan hô Lê Thị Đông. Hồi tôi ốm nặng, nằm ở bệnh viện Nguyễn Trãi, vợ tôi không rời tôi. Chú em nhà gần bệnh viện bảo chị về nhà em tắm rửa cho khỏe người thì cô ấy bảo không đi, sợ chị vắng mặt đúng lúc anh ấy qua đời. Chỉ chúng tôi biết chúng tôi yêu nhau thế nào, người ngoài không ai hiểu đâu. Gần đây, một chị phê bình văn học rất thân với tôi từ thời tôi còn đôi mươi, vẫn còn gọi điện hỏi thăm, mà không quên nói việc em lấy cô ấy là một bất ngờ với nhiều người đấy. Như tôi đã nói trên, người ngoài không hiểu đâu.

Lại viết thêm nữa

Có một nhà văn đọc một bài của tôi đã viết là: Bài này nếu sửa một chút là thành một truyện ngắn hay, nhưng đọc buồn quá. Tôi nhắn tin lại là Sự thật nó vốn buồn thì tôi viết đúng như thế. Tôi không phải nhà văn. Cho nên thuật nhi bất tác. Cố gắng hết sức viết cho thật đúng sự thật, càng gần sự thật càng tốt. Cuộc đời thật bao giờ cũng to hơn trang sách. Chỉ cốt để người sau có cái mà hiểu và phán xét, rút ra bài học cho mình.

Mong lắm thay….

TP Hồ Chí Minh ngày 19/12/2018.

P.T.

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 1 tháng 1 năm 2019)

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 1 tháng 1 năm 2019

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 29/12/2018:

Hội nghị trực tuyến của chính phủ với các địa phương về phát triển kinh tế – xã hội năm 2019

Ngày 28-12, tại Hà Nội, Chính phủ tổ chức Hội nghị trực tuyến với các địa phương, triển khai thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội năm 2019. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng dự, phát biểu ý kiến chỉ đạo. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì, phát biểu khai mạc Hội nghị.

Dự Hội nghị, có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Quốc hội; Trần Quốc Vượng, Thường trực Ban Bí thư; Phạm Minh Chính, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Tổ chức T.Ư; Trương Thị Mai, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Dân vận T.Ư; Nguyễn Văn Bình, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Kinh tế T.Ư; các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy viên T.Ư Đảng, lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan T.Ư; các đồng chí lãnh đạo chủ chốt các địa phương tại các điểm cầu trong cả nước.

Đồng chủ trì Hội nghị, có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình; Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh; Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ; các đồng chí Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trịnh Đình Dũng.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, mọi thành quả đạt được của Chính phủ từ đầu nhiệm kỳ đến nay là kết quả của sự lãnh đạo sâu sát, quyết liệt của Ban Chấp hành T.Ư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, sự đồng thuận của Quốc hội, sự ủng hộ của cả hệ thống chính trị, cùng nhiều nỗ lực vượt bậc của các tỉnh, thành phố cả nước.

Thủ tướng nhấn mạnh, kể từ 2008 đến nay, lần đầu tiên trong 10 năm, nền kinh tế chúng ta không chỉ đạt mà còn vượt mức tăng trưởng từ 6,7% đã lên đến mức 7,08% năm 2018. Năm 2017, chúng ta xuất siêu đạt mức kỷ lục 2,1 tỷ USD thì 2018 dự kiến đạt mức xuất siêu kỷ lục lên đến hơn 7 tỷ USD, gấp hơn ba lần kỷ lục mà chúng ta đã xác lập được; đặc biệt, tăng trưởng xuất khẩu của khu vực trong nước đạt 17%, cao hơn khu vực FD1 (14%). Trong khi Việt Nam thuộc nhóm các quốc gia tăng trưởng kinh tế cao và ổn định hàng đầu châu Á, thì chất lượng tăng trưởng của chúng ta lại có sự cải thiện rất rõ nét thể hiện qua tốc độ tăng năng suất lao động. Đặc biệt, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao kỷ lục trong 10 năm nhưng tăng trưởng tín dụng chỉ đạt dưới 14% so mức 17,18% của các năm trước. Rõ ràng, chúng ta đang có sự chuyển dịch về mô hình tăng trưởng và sự thăng tiến cao hơn về chuỗi giá trị.

Thủ tướng nêu rõ, tinh thần hội nghị hôm nay không chỉ tổng kết tình hình kinh tế – xã hội 2018, nhằm đề ra nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu năm 2019 mà cần soi chiếu lại cả hành trình từ đầu nhiệm kỳ đến nay và gợi ý một số nội dung chính. Đó là tìm giải pháp mạnh mẽ khơi thông và huy động mọi nguồn lực cho phát triển; khắc phục nhanh sự chậm trễ, trì trệ, kém hiệu quả trong xây dựng cơ chế, chính sách và trong tổ chức thực hiện. Tháo gỡ những vướng mắc trong triển khai các dự án đầu tư công cả ở T.Ư và địa phương;

Thủ tướng nhấn mạnh, cần tiếp tục đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, lãng phí đi liền hoàn thiện thể chế pháp luật, cơ chế kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực. Phát hiện và sửa ngay những quy định sơ hở, mâu thuẫn dễ tiêu cực, hành dân. Xử lý dứt điểm tình trạng khiếu nại, tố cáo đông người vượt cấp kéo dài. Giải quyết tốt những yếu kém và bức xúc xã hội.

Thủ tướng đề nghị, Hội nghị thảo luận để đi đến thống nhất đề ra và triển khai chương trình toàn diện phát triển kinh tế – xã hội năm 2019 với phương châm của Chính phủ là: Kỷ cương, Liêm chính, Hành động, Sáng tạo, Hiệu quả và Bứt phá. Không đánh đổi hay lựa chọn giữa chất lượng tăng trưởng và tốc độ tăng trưởng mà phải đạt được cả hai, nghĩa là phát triển nhanh và bền vững. Chính phủ luôn kiên trì nguyên tắc 3 trong 1 (hay nói cách khác: 3 trụ cột), bao gồm: kinh tế, xã hội và môi trường.

Đối với năm 2019, Thủ tướng Chính phủ trực tiếp chỉ đạo việc đánh giá lại một số vấn đề lớn, như: tư duy và hình thành chính sách phát triển do Chính phủ đề xuất; những yếu kém cố hữu của nền kinh tế khó sửa; cách thức khắc phục những dự án lớn thua lỗ kéo dài; trong đó, phải chỉ ra được những giá trị kế thừa và những bài học kinh nghiệm lớn, cần tiếp tục được nhận thức và chỉnh đốn nghiêm túc. Đánh giá lại toàn bộ thực trạng và tiềm năng đích thực của các ngành kinh tế có tính chủ lực nhằm kiến tạo sức bật mới cho sự phát triển.

Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, năm 2018, chúng ta đã đạt nhiều kết quả quan trọng, toàn diện, đáng mừng trên hầu hết các lĩnh vực, để lại những ấn tượng tốt đẹp và nhiều bài học kinh nghiệm quý, góp phần thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ của nửa đầu nhiệm kỳ khóa XII; đồng thời, tạo đà và động lực mới, khí thế mới cho việc hoàn thành toàn bộ các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra cho năm 2019 và cả 5 năm 2016 – 2020.

Để đạt những kết quả, thành công đó, theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, có nhiều nguyên nhân, nhưng bao trùm lên tất cả là: Nhờ chúng ta được thừa hưởng những thành tựu to lớn quan trọng, có ý nghĩa lịch sử qua hơn 30 năm đổi mới; những kết quả toàn diện đạt được trong hai năm 2016, 2017; Nhờ có sự đoàn kết, thống nhất, nỗ lực phấn đấu, chung sức, chung lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Các cơ quan lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể đã có nhiều đổi mới, phối kết hợp nhịp nhàng, đồng bộ, bài bản hơn trong việc lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt, tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XII, tạo ra những chuyển biến tích cực trong việc phát huy đầy đủ, đúng đắn vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, quyền làm chủ của nhân dân, giải quyết kịp thời, đúng đắn, sát hợp và có hiệu quả các vấn đề cuộc sống đặt ra, nhất là các vấn đề quan trọng, nhạy cảm, bức xúc xã hội; Nhờ có sự đồng tình, ủng hộ, cổ vũ, động viên, góp ý kịp thời của cán bộ, đảng viên, các đồng chí lão thành, các tầng lớp nhân dân, các cơ quan thông tấn, báo chí,… tạo nên sức mạnh tổng hợp, đồng tâm nhất trí của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng lưu ý, tuyệt nhiên không được chủ quan, thỏa mãn; không quá say sưa với thành tích, thắng lợi. Bởi vì đất nước vẫn đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Đồng chí đề nghị, Hội nghị cần tập trung thảo luận thật kỹ lưỡng, thấu đáo, tạo sự thống nhất cao trong nhận định về tình hình, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, nhất là những hạn chế, yếu kém và nguyên nhân để đề ra các nhiệm vụ và giải pháp cho năm 2019 một cách đúng đắn, chính xác, sát hợp với thực tiễn, có tính khả thi cao nhất có thể.

Về phương hướng, nhiệm vụ năm 2019, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đề nghị, Chính phủ, chính quyền các địa phương và toàn hệ thống chính trị cần căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của mình, ra sức phấn đấu, khẩn trương đề ra và chủ động, tích cực triển khai thực hiện các chương trình, kế hoạch công tác với những cơ chế, chính sách, biện pháp mạnh mẽ, phù hợp thực tế, có tính khả thi cao, bảo đảm hoàn thành thắng lợi các đường lối, chủ trương, mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng đã đề ra.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, cần tập trung ưu tiên vào những nhiệm vụ trọng tâm sau đây:

Một là, tiếp tục củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, nâng cao năng lực ứng phó với những biến động bất thường của thị trường, nhất là thị trường thế giới; duy trì đà tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng trên cơ sở cải thiện mạnh mẽ hơn nữa môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế gắn với đẩy mạnh thực hiện ba đột phá chiến lược, đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế.

Hai là, quan tâm hơn nữa và có biện pháp cụ thể, thiết thực hơn nữa đối với việc xây dựng và phát triển có hiệu quả văn hóa, xã hội, xây dựng con người theo đúng tinh thần Nghị quyết Đại hội XII và các nghị quyết của T.Ư về lĩnh vực này. Cần nhận thức và quán triệt sâu sắc hơn nữa quan điểm: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội”; “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”; văn hóa có mạnh, xã hội có ổn định, phát triển hài hòa, con người có phát triển toàn diện thì đất nước mới phát triển nhanh và bền vững được; phải thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước đi, từng chính sách…

Ba là, tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo củng cố, tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; kiên quyết, kiên trì giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; thực hiện có hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế. Củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân. Đẩy mạnh hoạt động đối ngoại toàn diện về quốc phòng, an ninh theo tinh thần “giữ nước từ xa”, “giữ nước từ khi nước chưa nguy”, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Giữ vững an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Chủ động phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn kịp thời, có hiệu quả các âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch. Thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống tội phạm; phòng, chống cháy, nổ, các tệ nạn xã hội. Tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường; sẵn sàng ứng phó kịp thời, xử lý có hiệu quả các sự cố thiên tai và cứu hộ, cứu nạn.

Bốn là, đẩy mạnh và làm tốt hơn nữa công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, đặc biệt là xây dựng Chính phủ, chính quyền các cấp thật sự trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Nghiêm túc thực hiện Nghị quyết T.Ư 4 khóa XII về việc ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Triển khai Nghị quyết T.Ư 6 khóa XII về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. Làm tốt hơn nữa công tác cán bộ để lựa chọn, bố trí những cán bộ thật sự có đức, có tài, liêm chính, tâm huyết, thật sự vì nước, vì dân vào các vị trí lãnh đạo của bộ máy nhà nước. Kiên quyết đấu tranh loại bỏ những người tham nhũng, hư hỏng; chống mọi biểu hiện chạy chức, chạy quyền, ưu ái tuyển dụng người thân không đủ tiêu chuẩn. Phát huy dân chủ, nâng cao ý thức trách nhiệm, tinh thần phục vụ nhân dân của cán bộ, công chức, viên chức. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng Chính phủ điện tử. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong thực thi công vụ; nâng cao đạo đức, văn hóa, tính chuyên nghiệp của cán bộ, công chức, viên chức. Thực hiện nghiêm các quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và tiếp công dân; rà soát, xử lý kịp thời, dứt điểm các khiếu nại, tố cáo để từng bước giảm thiểu, tiến tới chấm dứt hiện tượng khiếu kiện đông người, nhất là các vụ việc phức tạp, kéo dài. Tăng cường phòng, chống, phát hiện, xử lý nghiêm các vụ việc tham nhũng, tiêu cực, vi phạm pháp luật; đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ việc nghiêm trọng, xã hội quan tâm; thu hồi tối đa tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát. Giữ vững nguyên tắc, nền nếp sinh hoạt đảng; khắc phục tình trạng coi nhẹ, thậm chí coi thường công tác xây dựng nội bộ Đảng trong các cơ quan nhà nước. Chủ động, tích cực tham gia chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tin tưởng và tha thiết mong rằng, sau Hội nghị này, với niềm tin mới, khí thế mới, động lực mới, Chính phủ và chính quyền các địa phương sẽ cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục đoàn kết phấn đấu với quyết tâm và nỗ lực cao hơn nữa, năng động, sáng tạo hơn nữa để hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, góp phần xây dựng đất nước thân yêu của chúng ta ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như Bác Hồ từng mong muốn,…

Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình trình bày Báo cáo tóm tắt về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2018, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2019; Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh trình bày Báo cáo tóm tắt kiểm điểm công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ năm 2018; Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ giới thiệu Dự thảo Nghị quyết về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu chỉ đạo, điều hành kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2019; Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam giới thiệu Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; đại diện lãnh đạo một số địa phương phát biểu, tham luận,…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 27/12/2018:

Thông báo Hội nghị lần thứ chín ban chấp hành trung ương Đảng khóa XII

Nhân Dân điện tử trân trọng giới thiệu toàn văn Thông báo Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII.

Thực hiện Chương trình làm việc toàn khoá, trong hai ngày 25 và 26-12-2018, tại Thủ đô Hà Nội, Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII đã họp để thảo luận, cho ý kiến về các vấn đề: Lấy phiếu tín nhiệm của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đối với các đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Ban Bí thư theo quy định; về việc giới thiệu nhân sự quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương Đảng nhiệm kỳ 2021 – 2026; Báo cáo kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư năm 2018; Báo cáo các công việc quan trọng Bộ Chính trị đã giải quyết từ sau Hội nghị Trung ương 8 đến Hội nghị Trung ương 9 khoá XII; xem xét, thi hành kỷ luật cán bộ.

Đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì, phát biểu khai mạc và bế mạc Hội nghị.

Sau khi xem xét và thảo luận các Tờ trình, báo cáo của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã quyết nghị:

1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã tiến hành lấy phiếu tín nhiệm 21 đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Ban Bí thư khoá XII theo quy định.
2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã xem xét, cho ý kiến về việc giới thiệu nhân sự quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương Đảng nhiệm kỳ 2021 – 2026 đối với 205 đồng chí để Bộ Chính trị xem xét, quyết định quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương nhiệm kỳ 2021 – 2026 theo thẩm quyền.
3. Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã thống nhất cao với Tờ trình của Bộ Chính trị về việc đề nghị xem xét, thi hành kỷ luật đồng chí Tất Thành Cang, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư thường trực Thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã quyết định kỷ luật đồng chí Tất Thành Cang bằng hình thức cách chức Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII; cách chức Phó Bí thư thường trực Thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh nhiệm kỳ 2015 – 2020; cách chức Uỷ viên Ban Thường vụ Thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh nhiệm kỳ 2015 – 2020.

4. Theo Quy chế làm việc của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị và Ban Bí thư khoá XII, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã thảo luận, cho ý kiến về Báo cáo kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư năm 2018. Giao Bộ Chính trị nghiên cứu, tiếp thu ý kiến thảo luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã xem xét Báo cáo của Bộ Chính trị về những công việc quan trọng Bộ Chính trị đã giải quyết từ sau Hội nghị Trung ương 8 đến Hội nghị Trung ương 9 khoá XII.

5. Ban Chấp hành Trung ương Đảng kêu gọi toàn Đảng, toàn dân và toàn quân tăng cường đoàn kết, thống nhất, phát huy những kết quả quan trọng, toàn diện đạt được của năm 2018, nỗ lực phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, thách thức, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền lãnh thổ và an ninh quốc gia, hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ đề ra cho năm 2019 và nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng.

Ảnh: Duy Linh

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 20/12/2018:

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng hội kiến Quốc vương Cam-pu-chia N.Xi-ha-mô-ni

Nhận lời mời của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Quốc vương Cam-pu-chia Prẹ Bạt Xăm-đéc Prẹ Ba-rôm-niết Nô-rô-đôm Xi-ha-mô-ni bắt đầu chuyến thăm nghỉ dưỡng tại Việt Nam từ ngày 19 đến 21-12.

Chiều 19-12, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng có cuộc hội kiến thân mật với Quốc vương Nô-rô-đôm Xi-ha-mô-ni tại Phủ Chủ tịch. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng vui mừng gặp lại Quốc vương Nô-rô-đôm Xi-ha-mô-ni, người bạn thân thiết của nhân dân Việt Nam; nhấn mạnh, chuyến thăm nghỉ dưỡng thể hiện tình cảm hữu nghị đặc biệt của Quốc vương dành cho đất nước và nhân dân Việt Nam. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trân trọng cảm ơn Quốc vương và các nhà lãnh đạo Cam-pu-chia đã dành cho Tổng Bí thư, Chủ tịch nước sự đón tiếp trọng thị trong các chuyến thăm Cam-pu-chia trước đây.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chúc mừng về những thành tựu mà nhân dân Cam-pu-chia đã đạt được dưới sự trị vì anh minh của Quốc vương, sự lãnh đạo của Thượng viện, Quốc hội, Chính phủ Hoàng gia Cam-pu-chia, nhất là việc Cam-pu-chia tổ chức thành công cuộc bầu cử Quốc hội khóa VI vừa qua, Quốc hội và Chính phủ mới được thành lập.

Nhân dịp này, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhắc lại truyền thống đoàn kết, ủng hộ, giúp đỡ lẫn nhau giữa nhân dân hai nước, sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu của Cố Quốc vương Nô-rô-đôm Xi-ha-núc và nhân dân Cam-pu-chia đã dành cho nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng khẳng định, Việt Nam luôn coi trọng việc củng cố và tăng cường mối quan hệ hữu nghị và hợp tác tốt đẹp với Vương quốc Cam-pu-chia, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực và trên thế giới. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng qua Quốc vương chuyển lời thăm hỏi, lời chúc sức khỏe tới Hoàng Thái hậu Nô-rô-đôm Mô-ni-niết Xi-ha-núc; trân trọng mời Quốc vương và Hoàng Thái hậu thăm cấp nhà nước hoặc nghỉ dưỡng tại Việt Nam vào dịp thuận tiện.

Quốc vương Cam-pu-chia Nô-rô-đôm Xi-ha-mô-ni bày tỏ vui mừng một lần nữa sang thăm và nghỉ dưỡng tại Việt Nam; chân thành cảm ơn về sự đón tiếp nồng hậu và những tình cảm quý báu mà lãnh đạo và nhân dân Việt Nam đã dành cho Quốc vương; vui mừng nhận thấy quan hệ hai nước Cam-pu-chia – Việt Nam hơn 50 năm qua kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao không ngừng được củng cố và phát triển, hai nước tăng cường hợp tác trên mọi lĩnh vực, trao đổi nhiều đoàn, hợp tác trên các diễn đàn khu vực và quốc tế, trong đó có ASEAN. Quốc vương Nô-rô-đôm Xi-ha-mô-ni nhấn mạnh, Việt Nam là người bạn lớn, láng giềng gần gũi và thân thiết của nhân dân Cam-pu-chia; nhân dân Cam-pu-chia đánh giá cao và không bao giờ quên sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn và quý báu mà Ðảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân Việt Nam đã dành cho nhân dân Cam-pu-chia trong mọi hoàn cảnh. Quốc vương Cam-pu-chia khẳng định sẽ tiếp tục thực hiện con đường đúng đắn của Vua cha, vun đắp tình đoàn kết, quan hệ hữu nghị trong sáng, sự hợp tác tốt đẹp và đời đời bền vững giữa hai dân tộc Cam-pu-chia – Việt Nam.

Nhân dịp này, Quốc vương Nô-rô-đôm Xi-ha-mô-ni chuyển lời thăm hỏi của Hoàng Thái hậu Nô-rô-đôm Mô-ni-niết Xi-ha-núc, Chủ tịch Thượng viện Xăm-đéc Vị-bôn Xê-na Phẹ-cơ-đây Xay Chum, Chủ tịch Quốc hội Xăm-đéc Ạ-kẹ Mô-ha Pô-nhia Chạ-kơ-rây Hêng Xom-rin, Thủ tướng Vương quốc Cam-pu-chia Xăm-đéc Ạ-kẹ Mô-ha Xê-na Pạ-đây Tê-chô Hun Xen tới Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và qua Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tới các vị lãnh đạo Việt Nam.

* Trước đó, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cùng Quốc vương Nô-rô-đôm Xi-ha-mô-ni thăm Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch. Sau hội kiến, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì mời cơm thân Quốc vương Nô-rô-đôm Xi-ha-mô-ni và Ðoàn cấp cao Bộ Hoàng Cung tháp tùng Quốc vương Cam-pu-chia, tại Phủ Chủ tịch. Trong thời gian ở Việt Nam, Quốc vương Nô-rô-đôm Xi-ha-mô-ni sẽ thăm nghỉ dưỡng tại Ðà Nẵng.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 19/12/2018:

Ban Bí thư họp về thực hiện các Nghị quyết số 18 và 19; góp ý vào dự thảo chỉ thị nâng cao chất lượng đảng viên

Sáng 18-12, tại Trụ sở T.Ư Đảng, Ban Bí thư họp cho ý kiến về Báo cáo kết quả năm đoàn kiểm tra của Ban Bí thư đối với 15 cấp ủy và tổ chức đảng trực thuộc T.Ư, trong việc thực hiện các Nghị quyết số 18 và 19 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII: Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì.

Thực hiện Chương trình kiểm tra năm 2018, Ban Bí thư tổ chức năm đoàn, do các đồng chí Ủy viên Ban Bí thư làm trưởng đoàn, kiểm tra việc quán triệt, triển khai hai Nghị quyết số 18 và 19 gắn với thực hiện Kết luận số 64, ngày 28-5-2013 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở tại 15 cấp ủy và tổ chức đảng trực thuộc Trung ương.

Sau khi nghe đại diện Ủy ban Kiểm tra T.Ư báo cáo tổng hợp báo cáo của năm đoàn kiểm tra, các đồng chí trong Ban Bí thư đã thảo luận, đánh giá, các Nghị quyết số 18 và 19 ban hành mới một năm, nhưng đã được triển khai kịp thời và đạt những kết quả bước đầu rất quan trọng, tạo chuyển biến rõ nét trong nhận thức và hành động. Đây là việc lớn, quá trình triển khai thực hiện còn vướng mắc, Ban Bí thư cần có thông báo kết luận để chỉ đạo.

Phát biểu ý kiến tại buổi làm việc, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đồng tình với báo cáo tổng hợp và ý kiến thảo luận tại buổi làm việc. Việc tổ chức triển khai thực hiện nghị quyết nhanh chóng, bài bản, đồng bộ giữa Đảng, Quốc hội và Chính phủ. Trong quá trình triển khai, Bộ Chính trị thường xuyên chỉ đạo; Ban Tổ chức T.Ư, Bộ Nội vụ kịp thời phát hiện vướng mắc, nảy sinh, hướng dẫn cách giải quyết. Hằng tháng, Ban Tổ chức T.Ư giao ban trực tuyến toàn ngành nhằm nắm tình hình sâu sát từ cơ sở. Những kết quả nổi bật là, các cấp ủy vào cuộc mạnh mẽ từ khâu quán triệt nghị quyết đến khảo sát cách làm của các địa phương khác, làm bài bản, quyết liệt; thí điểm một số mô hình tổ chức bộ máy, kiêm nhiệm chức danh, sắp xếp, kiện toàn một số tổ chức và đầu mối bên trong hệ thống chính trị và các đơn vị sự nghiệp công lập, giảm được nhiều biên chế, đơn vị trung gian; bước đầu khắc phục tình trạng trùng lặp, chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực quản lý. Hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập cơ bản được quy hoạch hướng tới tinh gọn, cơ cấu hợp lý; việc thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công lập và chủ trương xã hội hóa cung ứng dịch vụ công đã có tác dụng tích cực. Công tác xây dựng đề án vị trí việc làm, tinh giản biên chế được quan tâm. Một số địa phương, đơn vị đã xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích đảng viên, cán bộ công chức, viên chức về hưu trước thời hạn, bảo đảm lợi ích cá nhân và lợi ích chung. Công tác kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện nghị quyết được quan tâm, kịp thời phát hiện, khắc phục hạn chế trong tổ chức thực hiện.

Tuy nhiên, một số nơi, chất lượng quán triệt nghị quyết chưa cao, hành động chưa quyết liệt, người đứng đầu chưa chủ động. Trong quá trình thực hiện còn một số vấn đề vướng mắc, chưa có các văn bản quy định, hướng dẫn cụ thể của Trung ương, nhất là đối với cán bộ dôi dư, các chức danh kiêm nhiệm. Cần gắn tinh giản biên chế đi đôi với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, việc kiểm tra thực hiện hai Nghị quyết số 18 và 19 là rất cần thiết, từ đó có thêm nhiều thông tin để chỉ đạo thực hiện mạnh hơn trong thời gian tới. Hai nghị quyết số 18 và 19 đề cập những vấn đề lớn, hệ trọng, khó, mới, nhạy cảm và phức tạp. Kết quả rõ nhất là việc nhận thức về tầm quan trọng của nghị quyết có nhiều chuyển biến rõ nét; hành động khẩn trương, quyết liệt và cho những kết quả cụ thể. Qua kiểm tra cũng phát hiện những khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ. Có nơi nhận thức về nghị quyết chưa tốt do tổ chức quán triệt chưa sâu sắc; còn thiếu văn bản hướng dẫn, quy định cụ thể. Từ thực tế cho thấy bộc lộ hai khuynh hướng, đó là cầu toàn, chờ hướng dẫn của trên, hoặc nóng vội. Cả hai khuynh hướng này đều phải chấn chỉnh. Làm quyết liệt, nhưng phải chắc chắn, bài bản, có hiệu quả cụ thể, không để xảy ra lộn xộn, mất ổn định. Tập trung rà soát các chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan; giảm cấp trung gian, giảm cấp phó, tập trung giải quyết tốt số cán bộ dôi dư để bảo đảm chính sách đối với cán bộ. Cái gì đã rõ, đã chín thì làm cho thật hiệu quả, cái chưa rõ chưa chín thì nghiên cứu, làm chắc chắn. Ban Bí thư sẽ có thông báo kết luận để chỉ đạo các địa phương, cơ quan, đơn vị tiếp tục đẩy mạnh thực hiện hai nghị quyết quan trọng này.

★ Tại buổi họp, Ban Bí thư cũng cho ý kiến vào dự thảo Chỉ thị của Ban Bí thư về nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên và rà soát, sàng lọc, đưa những người không đủ tư cách đảng viên ra khỏi Đảng. Sau khi nghe lãnh đạo Ban Tổ chức T.Ư báo cáo, các đồng chí trong Ban Bí thư thảo luận về vấn đề nêu trên, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng phát biểu ý kiến, đồng tình với Tờ trình của Ban Tổ chức T.Ư và các ý kiến tại buổi làm việc. Đồng chí nhấn mạnh việc ban hành chỉ thị về vấn đề này là rất cần thiết và phải thực hiện quyết liệt, để nâng cao chất lượng đảng viên. Quan điểm chỉ đạo là, đối với đảng viên mới kết nạp phải tiếp tục chú trọng giáo dục, quản lý, rèn luyện; coi trọng chất lượng đảng viên ngay từ khâu đầu vào. Công tác đảng viên hết sức quan trọng; không có đảng viên thì làm gì có Đảng. Năm 1945, chỉ với gần 5.000 đảng viên, Đảng đã lãnh đạo đồng bào cả nước làm nên Cách mạng Tháng Tám lịch sử. Ngày nay, chúng ta có gần năm triệu đảng viên, sinh hoạt ở 270.046 chi bộ thuộc 57.794 tổ chức cơ sở đảng. Đảng viên đông nhưng không mạnh, đó là vì chất lượng đảng viên, trước hết là tư tưởng chính trị, có trung thành với lý tưởng của Đảng không; phẩm chất đạo đức, lối sống có gương mẫu không? Vì thế, Nghị quyết T.Ư 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã đặt vấn đề phải không ngừng nâng cao chất lượng đảng viên. Từng đảng viên có tốt thì chi bộ mới tốt; chi bộ có tốt thì Đảng mới mạnh để lãnh đạo đất nước phát triển,… Chỉ thị của Ban Bí thư không đề cập toàn bộ công tác đảng viên mà đi sâu vào việc nâng cao chất lượng kết nạp, rà soát, sàng lọc đảng viên, chống cho được sự suy thoái. Vào Đảng để phấn đấu, hy sinh cho Đảng, cho đất nước, chứ không phải để được nâng lương, để thăng quan tiến chức; đảng viên phải có ý thức chấp hành nghiêm Cương lĩnh chính trị, Điều lệ, các quy định của Đảng, chấp hành nghiêm chế độ sinh hoạt Đảng, tính chiến đấu của Đảng. Phải coi trọng nội dung giáo dục chính trị tư tưởng, phẩm chất đạo đức, lối sống, bởi suy thoái về tư tưởng chính trị còn nguy hiểm hơn suy thoái về kinh tế, tham nhũng. Các nội dung trong chỉ thị cần sắc sảo, có tính chiến đấu cao và có tầm tư tưởng.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 31/12/2018:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự lễ khai trương ba công trình trọng điểm tại Quảng Ninh

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 30/12/2018:

Cá nước trồng hơn 230 nghìn ha rừng

Theo Tổng cục Lâm nghiệp, năm 2018 cả nước trồng được 231.523 ha rừng, bằng 118,7% kế hoạch năm. Trong đó, rừng phòng hộ, đặc dụng 15.070 ha, đạt 100,5%; rừng sản xuất 216.453 ha, đạt 120,3% kế hoạch năm. Cùng với đó, cả nước đã trồng được 58.879 ha rừng thay thế, đạt 87% tổng diện tích phải trồng.

Xuất 22 tấn xoài sang Trung Đông

22 tấn xoài của Công ty Kim Nhung Đồng Tháp ở phường 11, TP Cao Lãnh (Đồng Tháp) vừa được xuất sang thị trường Trung Đông. Những trái xoài này được xử lý để bảo quản theo dây chuyền công nghệ tiên tiến đầu tiên được triển khai tại Việt Nam. Tính từ tháng 6/2018 đến nay, Công ty Kim Nhung Đồng Tháp đã xuất khẩu sang Ô-xtrây-li-a, Nga, Hàn Quốc hơn 170 tấn xoài các loại.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 24/12/2018:

Vinh danh 200 thương hiệu Sao Vàng đất Việt năm 2018

Sáng 23-12, tại Hà Nội, Hội Doanh nhân trẻ (DNT) Việt Nam tổ chức Lễ trao Giải thưởng Sao Vàng đất Việt năm 2018. Qua đây, vinh danh 200 thương hiệu tiêu biểu của các DNT, có đóng góp tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Đến dự buổi lễ, có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Trương Thị Mai, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Dân vận T.Ư; Vương Đình Huệ, Phó Thủ tướng Chính phủ; các đồng chí Ủy viên T.Ư Đảng: Hoàng Bình Quân, Trưởng Ban Đối ngoại T.Ư; Hầu A Lềnh, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam; đồng chí Lê Quốc Phong, Ủy viên Dự khuyết T.Ư Đảng, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn, Chủ tịch T.Ư Hội LHTN Việt Nam và 700 hội viên DNT Việt Nam tiêu biểu.

Phát biểu ý kiến tại buổi lễ, đồng chí Vương Đình Huệ khẳng định: 15 năm qua, Giải thưởng Sao Vàng đất Việt luôn giữ vững vai trò đề cao các giá trị Việt Nam, tôn vinh lòng tự hào dân tộc, nâng cao nhận thức cho thanh niên, giới DNT trẻ nói riêng và doanh nghiệp Việt Nam nói chung trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế.

Dẫn số liệu về giá trị sản xuất của lực lượng DNT đạt hơn 30 tỷ USD trong năm 2018, giải quyết vấn đề việc làm cho hơn ba triệu lao động, Phó Thủ tướng kỳ vọng các thương hiệu Sao Vàng đất Việt nói riêng, đội ngũ DNT nói chung tiếp tục thể hiện khát vọng làm giàu cho đất nước, luôn nỗ lực, phát huy tài năng, sức trẻ, khả năng sáng tạo, thúc đẩy mạnh mẽ môi trường kinh doanh trong nước.

Đồng chí Vương Đình Huệ đề nghị T.Ư Đoàn, T.Ư Hội LHTN Việt Nam, T.Ư Hội DNT tiếp tục chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục nâng cao nhận thức chính trị, tinh thần tự tôn dân tộc gắn với lợi ích của đất nước và sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội; phát triển đội ngũ DNT Việt Nam ngày càng vững mạnh, có ý thức chấp hành pháp luật, kỹ năng lãnh đạo, quản trị cao, chú trọng xây dựng văn hóa doanh nghiệp, đạo đức doanh nhân Việt Nam và trách nhiệm với cộng đồng.

15 năm qua, Giải thưởng Sao Vàng đất Việt đã tổ chức 11 lần, vinh danh 2.127 lượt thương hiệu, sản phẩm Việt Nam tiêu biểu. Trong đó, nhiều thương hiệu, sản phẩm trở thành những doanh nghiệp có tầm ảnh hưởng lớn với vai trò dẫn dắt nền kinh tế nước ta.

Năm 2018, Giải thưởng tôn vinh các doanh nghiệp có chỉ số kinh doanh tốt, phát triển ổn định, bền vững, duy trì số lao động, có trách nhiệm với người lao động, cộng đồng. Sau hai tháng xét chọn, từ gần 400 thương hiệu đề cử, Ban Tổ chức đã trao danh hiệu Sao Vàng đất Việt năm 2018 tặng 200 thương hiệu tiêu biểu, với tổng doanh thu đạt hơn 912 nghìn tỷ đồng, nộp ngân sách hơn 72 nghìn tỷ đồng, tạo việc làm cho hơn 417 nghìn lao động.

Trong đó, mười Sao Vàng đất Việt xuất sắc nhất năm 2018 là các doanh nghiệp: VinGroup, FPT, Hòa Phát, TTC, Traphaco, Thiên Long, Xây dựng Hòa Bình, Gỗ An Cường, Thủy sản Minh Phú và Cenland.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 21/12/2018:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp mặt các doanh nghiệp đạt Thương hiệu Quốc gia năm 2018

Chiều 20-12, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp mặt đoàn đại biểu gồm 97 doanh nghiệp (DN) có sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia (THQG) năm 2018.

hát biểu ý kiến tại buổi gặp mặt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, sức khỏe DN là sức khỏe nền kinh tế, thương hiệu là nhiệt kế đo chất lượng nền kinh tế. Các DN đạt THQG cần có tầm nhìn ra ASEAN và thế giới khi nước ta đã và đang tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA). Người tiêu dùng (NTD) hiện nay luôn yêu cầu sản phẩm có chất lượng tốt, giá bán hợp lý. Chỉ có thị trường, NTD, xã hội đánh giá đúng và quyết định sự sinh tồn của DN. Do đó, những chương trình tôn vinh THQG là hết sức cần thiết.

Thủ tướng tin rằng, chúng ta còn nhiều thương hiệu xuất sắc nhưng chưa được chương trình này biết đến. Tuy nhiên, Thủ tướng cho rằng, thị trường có sự sàng lọc; chúng ta nên xem đó là sự khích lệ, động viên, là thí dụ tinh thần đồng hành cùng DN. Chính vì vậy, chúng ta không thể để tình trạng “vàng thau lẫn lộn”, không thể để tình trạng một sản phẩm lúc đầu ra thị trường với chất lượng tốt nhưng về sau lại kém chất lượng.

“Tại sao NTD vẫn thích hàng ngoại?”, Thủ tướng đặt vấn đề và nêu rõ, các DN phải xem lại mình đã làm gì để phục vụ thị trường, NTD. Chính phủ mong muốn các DN phát huy những những mặt mạnh để tạo ra những sản phẩm THQG với giá bán hợp lý, chất lượng tốt, phương thức thanh toán thuận lợi, mẫu mã bao bì đẹp… Các DN phải có tinh thần kinh doanh phục vụ xã hội, NTD và cho chính bản thân DN trong quá trình phát triển.

Thủ tướng nhấn mạnh, THQG tức là hình ảnh quốc gia, và khi đó, các DN phải được thị trường quốc tế công nhận, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Khi THQG được NTD đánh giá cao thì sẽ thâm nhập thị trường quốc tế thuận lợi, và ngược lại, thị trường quốc tế đã công nhận thì sẽ thuận lợi chinh phục NTD trong nước. Các DN đạt THQG lần này đều là DN yêu nước, có tinh thần nhân văn, có ý thức xây dựng THQG, đó chính là sức mạnh để tạo nên những thương hiệu có giá trị và khả năng cạnh tranh trong nước và quốc tế.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 16/12/2018:

Vinh danh 60 doanh nghiệp tiêu biểu vì người lao động

Sáng 15-12, tại Hà Nội, Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam phối hợp Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội; Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức Lễ trao “Bảng xếp hạng Doanh nghiệp (DN) tiêu biểu vì người lao động 2018” lần thứ năm với chủ đề: “DN với phúc lợi cho người lao động”. Đến dự lễ vinh danh có đồng chí TRẦN THANH MẪN, Bí thư T.Ư Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.

Tại buổi lễ, đồng chí Bùi Văn Cường, Ủy viên T.Ư Đảng, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết, Bảng xếp hạng “DN tiêu biểu vì người lao động” năm nay được đánh giá dựa trên bộ tiêu chí chặt chẽ, phản ánh sâu sát tình hình thực tế sử dụng và đãi ngộ người lao động của DN trên các khía cạnh thu nhập, đào tạo, môi trường làm việc, các phúc lợi xã hội và các hoạt động bồi dưỡng thể chất cũng như tinh thần.

Sau 5 năm tổ chức, Chương trình đã xếp hạng 335 lượt DN; trao Bằng khen của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Tổng LĐLĐ Việt Nam, VCCI tặng 119 lượt DN, 15 DN được nhận Giải thưởng “DN tiêu biểu vì người lao động”, 12 DN được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Năm 2018, Bảng xếp hạng “DN tiêu biểu vì người lao động” với chủ đề “Doanh nghiệp với phúc lợi cho người lao động” đã lựa chọn được 60 DN tiêu biểu để vinh danh, trong đó, có 30 DN xuất sắc được nhận Bằng khen của Tổng LĐLĐ Việt Nam, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, VCCI.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 31/12/2018:

Lễ hội Văn hóa – Du lịch xứ Đông

Tối 30-12, tại Quảng trường Thống Nhất (TP Hải Dương), UBND tỉnh Hải Dương tổ chức khai mạc Lễ hội Văn hóa – Du lịch xứ Đông, chào đón năm mới 2019.

Tới dự, có các đồng chí: Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Tổ chức T.Ư; Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng Ban Dân vận T.Ư; Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương; các đoàn nghệ thuật trong nước, quốc tế cùng đông đảo du khách.

Điểm nhấn của lễ hội là chương trình “Carnaval – Hải Dương mùa xuân gọi” và “Carnaval đường phố”, với sự tham gia của gần 2.000 nghệ sĩ, trong đó có các nghệ sĩ đến từ tỉnh Xu-uôn (Hàn Quốc) và Thủ đô Viêng Chăn (Lào). “Carnaval – Hải Dương mùa xuân gọi” được mở đầu bằng chương trình nghệ thuật đặc sắc “Muôn phương hội tụ mừng đón mùa xuân 2019”; khái quát lịch sử, văn hóa và truyền thống của đất và người xứ Đông trong quá khứ, hiện tại và hướng tới tương lai qua các chủ đề: “Hải Dương thành phố cổ nơi vùng đất ba màu địa lý”, “Hải Dương mảnh đất địa linh nhân kiệt gắn với du lịch tâm linh”, “Hải Dương tự hào và cất cánh bay cao”.

Đây là lần đầu tiên lễ hội được tổ chức; diễn ra trong ba ngày (kết thúc ngày 1-1-2019) tại TP Hải Dương với nhiều hoạt động phong phú, như: hội chợ trưng bày sản phẩm tiêu biểu; triển lãm sinh vật cảnh; liên hoan ẩm thực đường phố; hát chèo, hát ca trù; giao lưu các câu lạc bộ thuyền chải; múa rối nước; khiêu vũ thể thao; chiếu phim lưu động… Lễ hội góp phần giới thiệu, quảng bá hình ảnh đất và người, sản phẩm du lịch cùng tiềm năng thế mạnh trên nhiều lĩnh vực của tỉnh Hải Dương.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 31/12/2018:

Nhìn lại 100 năm sân khấu cải lương

Ban Tuyên giáo Thành ủy và Hội đồng Lý luận phê bình văn học – nghệ thuật TP Hồ Chí Minh vừa phối hợp tổ chức tọa đàm “Nhìn lại 100 năm sân khấu cải lương – Giá trị nghệ thuật, những bất cập và giải pháp”.

Gần 60 tham luận tham gia tập trung đề cập đến giá trị nghệ thuật của sân khấu cải lương – một “đặc sản” của người dân Nam Bộ và làm phong phú hơn nền nghệ thuật truyền thống của dân tộc. Đây cũng là dịp để nhìn nhận sâu sắc những khó khăn, tồn tại trong hơn 25 năm qua khiến cho sân khấu cải lương đang rơi vào khủng hoảng trầm trọng; đề ra nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển trong giai đoạn mới, như: nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; cải thiện cơ chế, chính sách đối với nghệ thuật cải lương; xây dựng môi trường hoạt động văn hóa nghệ thuật và đào tạo nguồn nhân lực.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 31/12/2018:

Thương nhớ NSND Anh Tú

Biết tin NSND, đạo diễn Anh Tú, Quyền Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam vừa qua đời ở tuổi 56, tôi cứ nhớ mãi những kỷ niệm về một người em, người đồng nghiệp thân thương từng đồng cam cộng khổ gắn bó suốt mấy chục năm hoạt động ở Nhà hát Tuổi trẻ

Với tôi đó là những vai diễn tạo thành tên tuổi anh như một nam diễn viên chính tài năng về diễn xuất chững chạc, đài từ trầm ấm, âm vang sang trọng, thể hiện tinh tế mỗi sắc thái diễn biến tâm lý nhân vật. Các vở diễn từng đoạt Huy chương vàng như kịch “Vũ Như Tô” (tác giả Nguyễn Huy Tưởng, đạo diễn NSND Phạm Thị Thành), hay kịch “Rừng trúc” (tác giả Nguyễn Đình Thi, đạo diễn NSND Đình Nghi – NSND Phạm Thị Thành dàn dựng), vở “Nhà có ba chị em gái” (tác giả Thu Phương, đạo diễn NSND Xuân Huyền dàn dựng), vở “Mắc-bét” (tác giả Sếch-xpia, đạo diễn NSND Lê Hùng dàn dựng)… được ghi nhận là những điểm son trong hành trang nghệ thuật của Nhà hát Tuổi trẻ suốt mấy chục năm qua. Riêng vai diễn Mắc-bét mà Anh Tú thủ vai cùng NSND Lan Hương (trong vai vợ Mắc-bét) thật sự được các đồng nghiệp nể phục bởi sự hóa thân vào một bạo chúa ham mê quyền lực đến cuồng loạn, sẵn sàng nhúng tay vào tội ác trong sự đồng lõa của vợ, lột tả tính cách, diễn biến tâm lý nhân vật đầy sức thuyết phục người xem cảm thấy ghê rợn ở mỗi tình huống kịch. Vở diễn “Mắc-bét” do NSND Anh Tú đóng vai chính thành công ấn tượng với khán giả quốc tế khi được mời tham dự Liên hoan sân khấu kịch Bắc Kinh năm 2003 và Liên hoan sân khấu Thượng Hải năm 2005 đã ghi nhận sức sáng tạo nghệ thuật của một tài năng sân khấu thời khắc ấy.

Năm 2005, khi sắp tốt nghiệp lớp đạo diễn sân khấu ở Trường đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội do đạo diễn NSND Lê Hùng làm giáo viên chủ nhiệm, nghệ sĩ Anh Tú khiến Ban Giám đốc bối rối khi anh xin dàn dựng vở kịch thơ “Kiều Loan” của nhà thơ Hoàng Cầm trên sân khấu Nhà hát Tuổi trẻ làm vở thi tốt nghiệp. Khi ấy, tôi đang là Phó Giám đốc phụ trách biểu diễn phải lãnh nhiệm vụ khó khăn nhất thay mặt Ban Giám đốc đến gặp nhà thơ Hoàng Cầm để thương thảo về bản quyền, bởi kinh phí dàn dựng một tác phẩm cho sinh viên tốt nghiệp thì rất ít ỏi, không nằm trong kế hoạch được cấp phát hằng năm của Cục Nghệ thuật biểu diễn. May mắn sao, khi biết tin vở kịch thơ “Kiều Loan” – đứa con tinh thần được sáng tác hơn nửa thế kỷ, nay bỗng được đạo diễn trẻ như Anh Tú yêu thích đắm đuối, xin được dàn dựng trên sân khấu Nhà hát Tuổi trẻ, cụ Hoàng Cầm đưa bút ký đồng ý tắp lự vào văn bản cho dù số tiền nhuận bút khá ít ỏi, chỉ khoảng 15 triệu đồng. Đêm công diễn, gia đình đưa nhà thơ Hoàng Cầm trên xe lăn đến Rạp Tuổi trẻ. Đạo diễn Anh Tú cùng mọi người khênh xe lăn đưa vị khán giả đặc biệt lên ngồi nơi trang trọng nhất để xem kịch thơ “Kiều Loan”. Tài năng và sự nỗ lực của Anh Tú, cũng như nữ nghệ sĩ xinh đẹp Quách Thu Phương đã thể hiện xuất thần vai chính khiến nhà thơ rưng rưng nước mắt suốt cả buổi diễn. Năm 2008, tại Liên hoan sân khấu kịch toàn quốc, vở kịch thơ “Kiều Loan” do Anh Tú dàn dựng đã mang lại Huy chương vàng cho nữ nghệ sĩ Quách Thu Phương…

Khi Anh Tú được cử sang làm Phó Giám đốc chỉ đạo nghệ thuật Nhà hát Kịch Việt Nam, tôi nhớ là Anh Tú đã bối rối, suy nghĩ rất lâu mới nhận lời. Sau này, tâm sự với NSND Lan Hương, NSND Anh Tú cho biết, thực lòng anh không hề muốn rời xa Nhà hát Tuổi trẻ, tổ ấm thân thương với bao nhiêu vui buồn, khóc cười, thăng trầm vinh quang và có cả nỗi niềm xót xa, cay đắng… Nhưng sau bao đắn đo, trăn trở, tình yêu kịch, muốn được hy sinh hết mình cho kịch đã chiến thắng…

Trong suốt mấy năm làm Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ, tôi vẫn theo sát và thực tâm vui mừng khi người em, người đồng nghiệp trẻ đã thật sự trưởng thành về nghề đạo diễn, dàn dựng nhiều vở kịch gây được tiếng vang trong làng sân khấu, với nhiều Huy chương vàng ở Nhà hát kịch Việt Nam như các vở “Lâu đài cát”, “Tai biến”, “Trong mưa giông thấy nắng”, “Kiều”, “Thế sự”, “Hăm-lét”, “Rô-mê-ô và Giu-li-ét”… Tôi và các nghệ sĩ Nhà hát Tuổi trẻ có một kỷ niệm đáng nhớ khi mời anh trở lại nhà hát dàn dựng vở kịch “Biến dạng” của tác giả Chu Thơm trên sân khấu vốn chính là nơi anh đã từng thăng hoa trong các vai kịch nổi tiếng gây dựng nên tên tuổi mình và nhà hát năm xưa. Là một đạo diễn rất nghiêm khắc về nghề, luôn cầu toàn và hay tìm tòi những sáng tạo trên sàn diễn, Anh Tú thường chỉ bảo tận tình cho lứa đàn em mình một cách bài bản, kỹ lưỡng, cho nên để lại nhiều ân tình cho lớp diễn viên trẻ ở nhiều nhà hát, trường lớp anh đào tạo. Trong cuộc sống cũng như nghề nghiệp, NSND Anh Tú là người có tính cách rất thẳng thắn, trung thực…

Tôi vẫn lưu giữ bức ảnh chụp kỷ niệm dạo đầu năm khi NSND Anh Tú cùng với nghệ sĩ Tùng Linh đến nhà thăm hỏi tôi đang dưỡng bệnh. Ai ngờ hôm nay, người luống bạc tóc như tôi lại phải xót xa đưa tiễn người còn đang đầu xanh tuổi trẻ như NSND Anh Tú. Chợt liên tưởng chẳng hiểu sao mấy nhân vật kịch anh thủ vai, hóa thân thật xuất sắc trên sàn diễn như Mắc-bét, Vũ Như Tô, Trần Cảnh… đều dang dở, bi thương, lỡ làng về sự nghiệp. Phải chăng, với những nghệ sĩ luôn đắm đuối, cháy hết mình với nghề như anh, sân khấu vận vào cuộc đời!

Đã khép lại những ấp ủ, mơ ước được dàn dựng những tác phẩm sân khấu lớn, hoành tráng trong dự kiến. NSND Anh Tú đã không còn song hành cùng những mong muốn, cống hiến với niềm đam mê sáng tạo không ngừng nghỉ cùng các đồng nghiệp. Xin được tiễn biệt một người em đáng trân trọng để về yên nghỉ mãi cao xanh thăm thẳm…

TRƯƠNG NHUẬN Nguyên Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 30/12/2018:

Triển lãm ảnh “320 năm Sài Gòn – TP Hồ Chí Minh – Khát vọng vươn cao”

Từ ngày 28-12-2018 đến 8-1-2019, Ban Tổ chức kỷ niệm các ngày lễ lớn TP Hồ Chí Minh tổ chức triển lãm ảnh “320 năm Sài Gòn – TP Hồ Chí Minh – Khát vọng vươn cao”, giới thiệu hơn 200 tác phẩm ảnh và tư liệu có giá trị về chủ đề này.

Tại phố đi bộ Nguyễn Huệ, triển lãm giới thiệu hành trình của cha ông khai hoang mở cõi vùng đất phương nam; hào khí anh hùng của quân và dân Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Ðịnh trong đấu tranh, góp phần vào thắng lợi chung, thống nhất đất nước; giới thiệu hình ảnh hàng triệu người dân thành phố tham gia công cuộc khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh; những thành tựu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước hôm nay. Tại đường Ðồng Khởi, Ban Tổ chức trưng bày ảnh chủ đề “Sài Gòn xưa – TP Hồ Chí Minh hôm nay”; khu vực đối diện Công viên Chi Lăng (quận 1) giới thiệu các hình ảnh về “Cần Giờ – 40 năm đổi mới và phát triển”, nhân kỷ niệm 40 năm ngày huyện Duyên Hải (nay là huyện Cần Giờ) sáp nhập về TP Hồ Chí Minh.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 30/12/2018:

Xếp hạng 11 di tích quốc gia đặc biệt

Thủ tướng Chính phủ vừa quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 9) đối với 11 di tích gồm: các di tích kiến trúc nghệ thuật: Tháp Nhạn, TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên; chùa Thái Lạc, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên; đền thờ Lê Hoàn, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa; đình Tường Phiêu, huyện Phúc Thọ, Hà Nội; đình Thổ Tang, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc; đình So, huyện Quốc Oai; các di tích lịch sử: gò Ðống Ða, quận Ðống Ða, Hà Nội; nhà đày Buôn Ma Thuột, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Ðác Lắc; di tích lịch sử đường Trường Sơn – đường Hồ Chí Minh (tại các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam, Kon Tum, Bình Phước), bổ sung thêm chín điểm di tích vào di tích lịch sử đường Trường Sơn – đường Hồ Chí Minh đã được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt tại Quyết định số 2383/QÐ-TTg ngày 9-12-2013 của Thủ tướng Chính phủ; các danh lam thắng cảnh: Ngũ Hành Sơn, quận Ngũ Hành Sơn, TP Ðà Nẵng; Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang – Lâm Bình, huyện Na Hang và huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Chủ tịch UBND các cấp nơi có di tích được xếp hạng nêu trên trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình thực hiện việc quản lý nhà nước đối với di tích theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 30/12/2018:

Cứu người bệnh nhồi máu cơ tim cấp, ngừng tuần hoàn 90 phút

NDĐT – PGS, TS Đào Xuân Cơ, Trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết, với sự phối hợp các chuyên khoa, bệnh viện vừa cấp cứu thành công một bệnh nhân đã bị nhồi máu cơ tim cấp biến chứng ngừng tuần hoàn kéo dài hơn 90 phút, suy đa tạng.

Sáng 28-12, Bệnh viện Bạch Mai đã có buổi chia tay đầy xúc động với bệnh nhân Trần Đắc Hải, nam 57 tuổi, một bác sĩ ở Bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên sau hơn một tháng rơi vào tình trạng bệnh nguy kịch. Bệnh nhân đã được cứu chữa đầy kỳ tích với hai lần hội chẩn liên viện.

Trước đó, 16 giờ ngày 22-11, bệnh nhân Trần Đắc Hải đau ngực trái dữ dội, điện tim có biến đổi, được khám tại Bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên với chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp. Bệnh nhân được hội chẩn, chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai. Trong lúc chuẩn bị chuyển viện bệnh nhân xuất hiện ngừng tim, rung thất. Tại bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên, các bác sĩ và điều dưỡng đã thực hiện cấp cứu ngừng tuần hoàn, sốc điện nhiều lần. Sau 90 phút, tim bệnh nhân đã đập trở lại, nhưng người bệnh đi vào hôn mê sâu phải thở hoàn toàn theo máy, tim đập rất yếu mặc dù phải sử dụng đến ba loại thuốc trợ tim.

Ngay sau đó, bệnh nhân được hồi sức ban đầu như thở máy, sử dụng thuốc chống đông máu và duy trì thuốc trợ tim để chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai. 20 giờ tối cùng ngày, bệnh nhân vào bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng hôn mê, thở máy, suy tuần hoàn phải duy trì ba thuốc trợ tim, chảy máu dạ dày, suy hô hấp nặng (PaO2 54 mmHg, với oxy 100%,) thiếu ô-xy tổ chức nặng, suy thận, rối loạn đông máu.

Sau khi được hội chẩn các chuyên khoa tim mạch, tiêu hóa, bệnh nhân đã được chẩn đoán: nhồi máu cơ tim cấp có biến chứng ngừng tuần hoàn, suy đa tạng, xuất huyết tiêu hóa và hướng điều trị là chụp và đặt stent mạch vành. Tuy nhiên do tình trạng quá nặng, đặc biệt là xuất huyết tiêu hóa nên đã được chuyển lên khoa Hồi sức tích cực ngày 23-11-2018. Bệnh nhân được vận chuyển đi nội soi dạ dày cấp cứu thấy có ít máu đen trong dạ dày.

Các bác sĩ khoa Hồi sức tích cực đã xin ý kiến lãnh đạo khoa và hội chẩn với lãnh đạo Viện tim mạch thống nhất chẩn đoán: nhồi máu cơ tim cấp có biến chứng ngừng tuần hoàn, suy đa tạng, xuất huyết tiêu hóa/ van tim nhân tạo, tăng huyết áp.

“Chúng tôi tiến hành kỹ thuật tim phổi nhân tạo (ECMO) sau đó chuyển đi can thiệp mạch vành để tránh nguy cơ ngừng tuần hoàn trong quá trình can thiệp. Khoa Hồi sức tích cực đã phối hợp với đơn vị Phẫu thuật tim mạch tiến hành phẫu thuật mở mạch máu tại giường, đặt hệ thống ECMO. Sau khi tiến hành ECMO, huyết áp bệnh nhân duy trì mức ổn định, giảm thuốc trợ tim, tiếp đó bệnh nhân được đưa chuyển xuống phòng can thiệp mạch vành, chụp thấy tắc hoàn toàn động mạch vành trái, hẹp động mạch vành phải, đặt hai stent”, PGS, TS Đào Xuân Cơ cho biết.

Trong thời gian từ ngày 24-11 đến 3-12, bệnh nhân được tiếp tục ECMO, lọc máu liên tục, thở máy, kháng sinh phổ rộng, duy trì thuốc chống đông liên tục tránh tắc stent và van cơ học, truyền chế phẩm máu, kiểm soát nhiễm khuẩn. Sau khi ngừng thuốc an thần, bệnh nhân tỉnh hoàn toàn. Tình trạng lâm sàng cải thiện từng ngày sau khi được hồi sức tích cực.

Diễn biến tưởng chừng thuận lợi thì đến ngày 3-12, bệnh nhân xuất hiện tình trạng sốc: huyết áp không đo được, nhịp tim nhanh, suy hô hấp tăng với nhiều máu chảy ra từ phổi, siêu âm tim thấy hình ảnh kẹt van cơ học do huyết khối bám van tim. Ban Giám đốc Bệnh viện đã tổ chức hội chẩn toàn viện gồm các chuyên gia đầu ngành quyết định tiêu sợi huyết trước, nếu không cải thiện thì phẫu thuật. Bệnh nhân được tiến hành tiêu sợi huyết, tiếp tục ECMO, lọc máu liên tục và các biện pháp hồi sức tích cực khác.

BS Cơ cho biết,sau bốn ngày đánh giá lại, tình trạng kẹt van không cải thiện. Lãnh đạo khoa Hồi sức tích cực xin ý kiến Ban Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai hội chẩn toàn viện lần 2. Hội đồng chuyên môn thống nhất chẩn đoán: sốc tim do kẹt van hai lá, nhồi máu cơ tim cấp biến chứng ngừng tuần hoàn, suy đa tạng/ đã thay van tim nhân tạo – tăng huyết áp… tiên lượng rất nặng, nếu không mổ người bệnh chắc chắn sẽ tử vong. Các bác sĩ tiến hành mổ thay van hai lá sinh học. Trong quá trình mổ, các bác sĩ thấy tình trạng tim đã cải thiện nên ngừng ECMO, rút các dẫn lưu. Sau mổ, tại khoa Hồi sức tích cực, bệnh nhân được áp dụng các biện pháp hồi sức hiện đại như: lọc máu liên tục, thay huyết tương, thở máy, chăm sóc tích cực…..

Đến ngày 10-12 vừa qua, bệnh nhân tỉnh, hồi phục tốt nên đã được rút ống nội khí quản, rút hết các dẫn lưu, không cần lọc máu. Bệnh nhân tiếp tục được điều trị hồi sức, kiểm soát nhiễm khuẩn và phục hồi chức năng. Hiện tại, bệnh nhân hồi phục hoàn toàn, chức năng gan, thận trở về bình thường, vận động bình thường, siêu âm tim bình thường.

Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh Lương Ngọc Khuê đánh giá, thành công của ca bệnh này là nhờ sự chỉ đạo sát sao và quyết liệt của Ban giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, cùng sự phối hợp rất tốt giữa các viện, khoa phòng trong bệnh viện và quá trình điều trị hồi sức tích cực của các thầy thuốc khoa Hồi sức tích cực trong thời gian hơn một tháng, đã đưa bệnh nhân từ cõi chết trở về, hồi phục hoàn toàn. Bên cạnh đó, Bệnh viện Gang Thép Thái Nguyên là một trong 26 bệnh viện vệ tinh của Bệnh viện Bạch Mai, đã được Bệnh viện Bạch Mai chuyển giao nhiều kỹ thuật trong đó có cấp cứu ngừng tuần hoàn…nhờ đó đã tiến hành cấp cứu ban đầu tốt, hội chẩn liên tục với các chuyên gia của bệnh viện Bạch Mai trong quá trình cấp cứu và vận chuyển để chuyển bệnh nhân đến đúng cơ sở y tế chuyên sâu để có cơ hội cứu chữa tiếp.

Thiên Lam

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 30/12/2018:

Ra mắt phim song ngữ 3D “Đền Hùng – Linh thiêng nguồn cội”

Tại TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ và tổ chức lễ ra mắt bộ phim song ngữ 3D “Đền Hùng – Linh thiêng nguồn côi”; nhằm quảng bá, giới thiệu về di sản văn hóa phi vật thể “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương” và Đền Hùng. Phim do Sở Ngoại vụ tỉnh Phú Thọ chủ trì, phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Khu di tích lịch sử Đền Hùng và các đơn vị liên quan sản xuất, với sự đồng hành của Tổng công ty Khí Việt Nam (PVGAS). Bộ phim có cách thể hiện mới mẻ, sinh động, kết hợp hình ảnh thực địa với đồ họa kỹ xảo 3D để mô tả, mô hình hóa và tái hiện về Đền Hùng và Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. Phim sẽ được phát sóng trên các kênh truyền hình VOV, VTC và Nhân Dân TV… trước thềm năm mới 2019.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 29/12/2018:

Đóng góp của Nhà Trần trong lịch sử Việt Nam

Ngày 28/12 tại TP Đà Nẵng, Hội Khoa học lịch sử Đà Nẵng phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức Hội thảo khoa học “Nhà Trần trong lịch sử Việt Nam”, nhân dịp 790 năm Ngày sinh danh tướng Trần Hưng Đạo (1228-2018), 760 năm Nhà Trần chiến thắng quân Mông – Nguyên lần thứ nhất (1258-2018) và 730 năm Nhà Trần chiến thắng quân Mông – Nguyên lần thứ ba (1288-2018). Nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu và giảng dạy lịch sử đã tham dự.

Các tham luận tại hội thảo tập trung vào ba chủ đề chính: Nhà Trần trong lịch sử Việt Nam; Vùng đất Thuận – Quảng thời Trần; Một số vấn đề văn học – nghệ thuật thời Trần. Hội thảo một lần nữa đánh giá lại những đóng góp to lớn của Nhà Trần trong lịch sử Việt Nam

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 28/12/2018:

Cắt túi mật có gần 400 viên sỏi

Chiều nay, 27-12, các bác sĩ khoa Ngoại tổng hợp – Bệnh viện E đã phẫu thuật nội soi ổ bụng cắt túi mật cho một bệnh nhân nữ, 60 tuổi, ở TP Thái Nguyên (tỉnh Thái Nguyên). Đáng chú ý, trong túi mật của người bệnh này ken chặt gần 400 viên sỏi có đường kính từ 0,3 đến 1cm, với nhiều mầu: vàng sẫm, nâu đen… Theo các bác sĩ, số lượng sỏi nhiều như vậy một phần là do người bệnh mắc bệnh mãn tính, một phần là do rối loạn chuyển hóa của tuổi tác ảnh hưởng đến hàm lượng cholesterol của dịch mật trong túi mật và dễ hình thành nên sỏi.

Người bệnh này phát hiện bị sỏi túi mật từ năm 2014 nhưng do bệnh tình không có các triệu chứng gây đau nên chỉ tiến hành điều trị nội khoa tại bệnh viện tuyến tỉnh. Thời gian gần đây, xuất hiện triệu chứng đau tức vùng hạ sường ngày càng tăng cho nên đi khám và được chẩn đoán là viêm túi mật mãn tính có sỏi. Kết quả siêu âm cho thấy, túi mật có nhiều sỏi lấp đầy, thành mật dày do viêm mãn tính, không có dịch mật. Các bác sĩ chỉ định phẫu thuật nội soi ổ bụng cắt túi mật.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 28/12/2018:

Bùi Thị Thu Thảo là vận động viên tiêu biểu nhất năm 2018

Ngày 27-12, tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, Tổng cục Thể dục – Thể thao và Báo Thể thao Việt Nam tổ chức bình chọn vận động viên (VÐV), huấn luyện viên (HLV) tiêu biểu và VĐV, HLV thể thao người khuyết tật toàn quốc năm 2018, với sự tham gia của các nhà báo chuyên trách thể thao trong cả nước.

Với số điểm bình chọn đạt 700 điểm, nữ VÐV điền kinh Bùi Thị Thu Thảo xếp đầu danh sách 10 VÐV tiêu biểu toàn quốc. Xếp thứ hai là cầu thủ bóng đá Quang Hải được 622 điểm, vị trí thứ ba thuộc về VÐV bơi Nguyễn Huy Hoàng được 462 điểm. Xếp lần lượt tiếp theo là các VÐV: Phạm Thị Thảo (đua thuyền rowing), Nguyễn Văn Trí (pencak silat), Lê Thanh Tùng (thể dục dụng cụ), Quách Thị Lan (điền kinh), Trần Đình Nam (pencak silat), Nguyễn Anh Đức (bóng đá), Trần Đình Trọng (bóng đá).

HLV Nguyễn Mạnh Hiếu (điền kinh) đứng đầu danh sách bình chọn năm HLV tiêu biểu năm 2018 với 296 điểm; thứ hai là Lê Văn Quang (đua thuyền rowing) với 172 điểm; tiếp theo là các HLV: Nguyễn Văn Hùng (pencak silat), Nguyễn Hoàng Vũ (bơi), Trương Minh Sang (thể dục dụng cụ).

* Ở hạng mục VÐV thể thao người khuyết tật xuất sắc toàn quốc năm 2018, VÐV Võ Thanh Tùng (bơi) xếp đầu danh sách năm VĐV xuất sắc với 385 điểm, xếp thứ hai là VĐV Nguyễn Bình An (cử tạ) được 276 điểm; xếp lần lượt ở các vị trí sau đó là các VÐV: Đặng Thị Linh Phượng (cử tạ), Nguyễn Thành Trung (bơi) và Nguyễn Thị Mỹ Linh (cờ vua). HLV Bùi Thanh Tâm (bơi) được bình chọn đứng đầu danh sách ba HLV thể thao người khuyết tật xuất sắc năm 2018 với 181 điểm, xếp sau là HLV Nguyễn Hồng Phúc (cử tạ) và HLV Bùi Quang Vũ (cờ vua).

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 26/12/2018:

Kỷ niệm 100 năm Ngày sinh họa sĩ Nguyễn Sỹ Ngọc

Ngày 25-12, tại Hà Nội, Hội Mỹ thuật Việt Nam và Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam phối hợp tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày sinh họa sĩ Nguyễn Sỹ Ngọc (1918 – 2018), Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học – nghệ thuật. Đại diện gia đình họa sĩ cùng đông đảo các văn nghệ sĩ đã tham dự.

Họa sĩ Nguyễn Sỹ Ngọc sinh ngày 25-12-1918, quê xã Tam Khương, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Ông tốt nghiệp Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương; tham gia cách mạng, vừa giảng dạy, vừa sáng tác nhiều tác phẩm phục vụ kháng chiến; giữ cương vị Phó Tổng Thư ký Hội Mỹ thuật Việt Nam khi mới thành lập (năm 1957).

Là họa sĩ tài năng ở nhiều lĩnh vực (thiết kế sân khấu, minh họa sách báo, nghiên cứu phê bình mỹ thuật), Nguyễn Sỹ Ngọc còn là bậc thầy tranh sơn mài với nhiều tác phẩm nổi tiếng về hình tượng Bộ đội Cụ Hồ, tình cảm quân dân và cuộc sống lao động của công nhân vùng mỏ. Năm 2001, ông vinh dự được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học – nghệ thuật (đợt 2) cho bốn tác phẩm sơn mài: Tình quân dân – 1949, Đổi ca – 1962, Đèo Nai – 1965 và Chiến dịch Điện Biên Phủ – 1980.

Ông mất ngày 7-4-1990 tại Hà Nội.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 23/12/2018:

Quang Hải nhận Quả bóng vàng Việt Nam 2018

Tối 22-12, lễ trao giải Quả bóng vàng Việt Nam 2018 do Báo Sài Gòn Giải phóng đăng cai bầu chọn và tổ chức đã diễn ra tại TP Hồ Chí Minh. Góp công lớn vào tấm Huy chương bạc của đội tuyển U23 Việt Nam tại Giải U23 châu Á, đội tuyển Ô-lim-pích tại ASIAD và nhất là với màn trình diễn xuất sắc giúp đội tuyển Việt Nam vô địch AFF Suzuki Cup, tiền vệ Quang Hải (CLB Hà Nội – trong ảnh) xứng đáng giành Quả bóng vàng 2018. Danh hiệu Quả bóng bạc được trao tặng tiền đạo Anh Ðức (Bình Dương) và Quả bóng đồng thuộc về Phan Văn Ðức (CLB Sông Lam Nghệ An).

Ở giải thưởng của nữ, cầu thủ Tuyết Dung (CLB Phong Phú Hà Nam), vượt trội trong cuộc bầu chọn để nhận Quả bóng vàng. Quả bóng bạc thuộc về cầu thủ Huỳnh Như và Quả bóng đồng là Chương Thị Kiều đều đến từ CLB thành phố Hồ Chí Minh.

Cầu thủ Vũ Quốc Hưng (CLB Hải Phương Nam – Trường đại học Gia Ðịnh) nhận Quả bóng vàng futsal (bóng đá trong nhà), tiếp đến là Quả bóng bạc Hồ Văn Ý (thủ môn CLB Thái Sơn Nam) và Quả bóng đồng Phạm Ðức Hòa (CLB Thái Sơn Nam).

Cũng tại lễ trao giải, Ban tổ chức đã trao giải Cầu thủ nam trẻ hay nhất tặng Ðoàn Văn Hậu (CLB Hà Nội, sinh năm 1999), Cầu thủ được yêu thích nhất tặng Công Phượng (CLB Hoàng Anh Gia Lai) và Cầu thủ nước ngoài xuất sắc nhất thuộc về Ô-se-ni (CLB Hà Nội).

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 22/12/2018:

Thường trực Chính phủ gặp mặt Đội tuyển bóng đá Việt Nam

Chiều 21-12, tại Trụ sở Chính phủ, Thường trực Chính phủ dưới sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có buổi gặp mặt, biểu dương Đội tuyển bóng đá Quốc gia Việt Nam vừa đoạt chức vô địch Giải bóng đá Đông – Nam Á Suzuki AFF Cup 2018.

Phát biểu ý kiến tại buổi gặp mặt, nhiệt liệt chúc mừng thành tích vang dội của đội tuyển, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, khi các cầu thủ đội tuyển U23 giành chức Á quân giải U23 châu Á hồi đầu năm nay đã thổi bùng ngọn lửa đam mê bóng đá của người hâm mộ. Và lần này, đội tuyển đã giành chiến thắng ngay tại sân Mỹ Đình. Một rừng cơ đỏ sao vàng ngập tràn từ nam chí bắc. Tinh thần chiến thắng đội tuyển đã lan toả mạnh mẽ, mang lại sự phấn khích rất lớn trong lòng nhân dân. Tổng thống Hàn Quốc đã có thư chúc mừng chiến thắng của đội tuyển Việt Nam. Khi đội bóng đoàn kết, nỗ lực để đoạt chức vô địch sau 10 năm thì đó là sự đóng góp rất lớn vào đời sống tinh thần nhân dân.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng biểu dương, đánh giá cao Ban huấn luyện, HLV trưởng Park Hang-seo, các cầu thủ đã thi đấu nỗ lực, tưu tin, mang về chiến thắng tuyệt vời cho đất nước.

Theo Thủ tướng, chúng ta cần rút ra bài học từ chiến thắng này. Đầu tiên là sự lãnh đạo, chỉ đạo, tâm huyết, trách nhiệm và gắn bó với đội tuyển của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL), Tổng cục Thể dục Thể thao (TDTT), Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF).

Thủ tướng đánh giá cao các câu lạc bộ đã đào tạo các cầu thủ giỏi cho đội tuyển. Đó là những “Bầu Đức, Bầu Hiển” tâm huyết, đóng góp lớn cho công tác đào tạo cầu thủ. Toàn đội có nhiều cầu thủ, thủ môn xuất sắc, đồng đều. Ban huấn luyện, các bác sĩ hết mình chăm sóc cho cầu thủ. Đồng thời, Thủ tướng cũng đánh giá cao vai trò quan trọng, quyết định của HLV Park Hang-seo về chiến thuật, xử lý hợp lý từng tình huống.

Thủ tướng cảm ơn Ban huấn luyện, các cầu thủ đã thi đấu hết mình vì màu cờ sắc áo, vì chiến thắng, đóng góp một gam màu rất sáng, tạo niềm tin lớn trong nhân dân và tin rằng, niềm tin của người hâm mộ sẽ ngày càng được nhân lên.

Với tinh thần xây dựng nền bóng đá Việt Nam phát triển tốt hơn nữa, Thủ tướng đề nghị: ngành TDTT chỉ đạo VFF tổng kết, đánh giá rút ra nguyên nhân của thành công một cách khoa học, chặt chẽ. Đặc biệt là chuẩn bị mọi điều kiện để chúng ta thi đấu tốt ở các giải quốc tế trong năm 2019 thành công. Để làm được điều đó trước hết cần quan tâm, củng cố đội ngũ cầu thủ, cơ sở vật chất; chính sách, chế độ cho HLV trưởng, cầu thủ. Tạo niềm tin, thương yêu, đoàn kết quyết tâm cùng nhau chiến thắng; chú trọng vấn đề nâng cao thể lực cho các cầu thủ. Bộ VH-TT-DL, Tổng cục TDTT, VFF nghiên cứu các vấn đề chiến lược phát triển bóng đá, nhất là bóng đá học đường, bóng đá trẻ, bóng đá các câu lạc bộ để đào tạo các cầu thủ từ cơ sở; vấn đề đào tạo cầu thủ trẻ đặt ra là nền tảng vững chắc cho bóng đá nước nhà phát triển. Thủ tướng đánh giá các câu lạc bộ đã phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng các tài năng bóng đá trẻ.

Thủ tướng đề nghị các cấp, ngành liên quan phải quan tâm bóng đá đỉnh cao theo hướng chuyên nghiệp, nâng cao trình độ HLV, trọng tài, nâng cấp cơ sở thi dấu, bám sát trình độ quốc tế; mong VFF tiếp tục chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, yếu kém vì trách nhiệm chung của bóng đá nước nhà; các thành viên VFF phải giỏi chuyên môn hơn nữa, hiểu bóng đá sâu sắc hơn nữa. liêm chính trong công việc của VFF, không được để xảy ra tai tiếng, tiêu cực. Thủ tướng Chính phủ sẽ xử lý nghiêm bất cứ tiêu cực, sai phạm, hay sự việc nào làm ảnh hưởng uy tín bóng đá Việt Nam. Dưới sự chỉ đạo của Bộ trưởng VH-TT-DL, VFF cần có sự phân công, rành mạch, công khai, cùng thành công. VFF phải hợp tác để có nguồn tài chính dồi dào để có nguồn lực phát triển bóng đá.

Nhân dịp này, Thủ tướng cũng yêu cầu các đơn vị liên quan phải khẩn trương trao đầy đủ tiền thưởng của các doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức cho các thành viên đội tuyển một cách công khai, minh bạch, đúng quy định, không để xảy ra tiêu cực. VFF phải có cơ chế, chính sách tốt để có HLV tốt, cầu thủ tốt, phát triển phong trào bóng đá mạnh mẽ; phải nghiên cứu, vận dụng để có chính sách hợp lý, tốt nhất cho HLV trưởng Park Hang-seo để giữ người tài, tâm huyết cho bóng đá nước nhà.

Nhân dịp này, Thủ tướng mong các cầu thủ trẻ tiếp tục rèn luyện, phấn đấu, toả sáng, nỗ lực hết mình để đội tuyển bóng đá đạt nhiều thành tích tốt hơn nữa. Bóng đá đã trở thành phong trào yêu nước, một niềm tự hào dân tộc, kết nối triệu con tim. Bóng đá Việt Nam phải vì màu cờ sắc áo, vì niềm tin, ý chí dân tộc với ý nghĩa lớn lao. Làm sao để hàng triệu người dân tiếp tục tung hô đội tuyển bóng Việt Nam. Đó là trách nhiệm lớn lao của đội tuyển.

Thủ tướng cũng nhắn nhủ các cấp, ngành, địa phương cần rút kinh nghiệm để quản lý tốt hơn, giữ gìn kỷ cương, trật tự xã hội, không đi cổ vũ, “đi bão” một cách quá khích lại để xảy ra tai nạn thương vong nhiều người.

Thủ tướng chúc Đội tuyển bóng đá Việt Nam thành công lớn hơn nữa; gửi lời cảm ơn, chúc HLV trưởng Park Hang-seo và Gia đình một Giáng sinh và Năm mới 2019 dồi dào sức khỏe, an lành, hạnh phúc.

Phát biểu tại buổi gặp mặt, HLV trưởng Park Hang-seo bày tỏ, gửi lời cảm ơn Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giành thời gian đón tiếp Đoàn và khẳng định chiến thắng này có sự đóng góp lớn của cổ động viên, toàn thể nhân dân Việt Nam, đây là nguồn động viên lớn nhất với toàn đội. Chuẩn bị cho giải trong hai tháng qua, đội tuyển đã nhận được sự quan tâm, hỗ trợ rất lớn từ Chính phủ, các bộ, ngành, cơ quan, đoàn thể, doanh nghiệp. Trên sân chỉ có các cầu thủ thi đấu, nhưng để làm được điều đó thì phải có công của cả đội ngũ trợ lý, các bác sĩ… Chúng ta đã đạt được ngôi vị bóng đá cao nhất ở Đông – Nam Á, là điều vô cùng quan trọng, nhưng đội tuyển cần hướng tới mục tiêu cao hơn là giành chiến thắng ở đấu trường châu Á.

Ông cam kết nỗ lực hết mình để cùng các cầu thủ đạt tới mục tiêu này. Ông cảm ơn chân thành, Chính phủ, toàn thể nhân dân Việt Nam đã động viên đội tuyển để giành chiến thắng.

Cầu thủ Quang Hải đại diện cho các cầu thủ phát biểu bày tỏ cảm ơn Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, người hâm mộ cả nước đã quan tâm, động viên đội tuyển suốt thời gian qua; khẳng định, hướng tới giải đấu tiếp theo, đội tuyển sẽ thi đấu hết mình để mang về chiến thâng làm nức lòng nhân dân cả nước.

* Cũng tại buổi gặp mặt, thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Đội tuyển bóng đá nam Quốc gia Việt Nam; Huân chương Hữu nghị cho HLV trưởng Park Hang-seo; Huân chương Lao động hạng Nhì cho cầu thủ Nguyễn Quang Hải; Huân chương Lao động hạng Ba cho 15 thành viên đội tuyển; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho 17 thành viên đội tuyển và ba cán bộ phục vụ đội tuyển.

Nhân dịp này, thay mặt đội tuyển, HLV trưởng Park Hang-seo đã trao quà kỷ niệm gồm Huy chương vàng, quả bóng và chiếc áo thi đấu có chữ ký của các thành viên đội tuyển tặng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Tại buổi gặp mặt, một số cơ quan, doanh nghiệp cũng công bố tặng tiền thưởng động viên đội tuyển, trong đó có Ngân hàng SHB tuyên bố thưởng ba tỷ đồng.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 21/12/2018:

Việt Nam dẫn đầu Giải cờ tướng trẻ châu Á 2018

Hôm qua 20-12, Giải cờ tướng trẻ châu Á – Việt Nam mở rộng 2018 tổ chức tại tỉnh Quảng Ninh với sự tham dự của 120 kỳ thủ của 17 đoàn đến từ sáu quốc gia và vùng lãnh thổ, đã kết thúc với bất ngờ lớn từ các kỳ thủ chủ nhà.

Tại giải, các kỳ thủ tranh tài để giành 30 bộ huy chương gồm cờ nhanh, cờ chớp và cờ tiêu chuẩn theo năm lứa tuổi từ U8 đến U20 của nam và nữ. Với việc giành 17 trong số 30 Huy chương vàng (HCV) tại giải, Việt Nam đã vượt qua Trung Quốc để giành ngôi đầu. Một số kỳ thủ trẻ nổi bật tại giải đấu lần này là: Hoàng Nhật Minh giành cả ba HCV ở lứa tuổi U8; Đinh Trần Thanh Lam giành ba HCV khi chiến thắng ở lứa tuổi U10 của nữ; Kiều Bích Thủy giành tấm HCV thứ hai ở lứa tuổi U20 của nữ; Phan Huy Hoàng giành hai HCV lứa tuổi U10. Ở lứa tuổi U14, lần đầu tiên có kỳ thủ Việt Nam vượt qua được các đối thủ đến từ cường quốc cờ tướng số một thế giới. Đó là kỳ thủ Phan Nguyễn Công Minh giành sáu điểm, chiến thắng trực tiếp và hơn đúng nửa điểm so với Hua Chen Hao (VĐV Trung Quốc giành hai HCV).

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 20/12/2018:

Tọa đàm “Quang Đạm – Nhà báo, nhà trí thức cách mạng”

Sáng 19-12, tại Hà Nội, Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Tọa đàm “Quang Đạm – Nhà báo, nhà trí thức cách mạng”. Đây là một trong những hoạt động nghiệp vụ quan trọng để tưởng niệm nhà báo, nhà trí thức cách mạng Quang Đạm (1-9-1913 – 31-12-1999), một trong những “cây đại thụ” thuộc thế hệ đầu của Báo Nhân Dân, một dịch giả nổi tiếng trong làng dịch thuật Việt Nam.

Chủ trì buổi tọa đàm gồm các đồng chí: Thuận Hữu, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam; Phạm Song Hà, Ủy viên Ban Biên tập, Trưởng Ban Chính trị – Xã hội Báo Nhân Dân, Chủ tịch Liên Chi hội Nhà báo Báo Nhân Dân.

Tham dự buổi tọa đàm có nhà báo lão thành Phan Quang, nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; nhà báo Hồng Vinh, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam. Cùng tham dự còn có nhiều đại biểu là lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Báo Nhân Dân, Hội Nhà báo Việt Nam qua các thời kỳ, nhiều nhà báo uy tín và đông đảo nhà báo, hội viên. Đặc biệt, Tọa đàm còn có sự tham dự của người thân, gia đình cố nhà báo Quang Đạm.

“Người của thế kỷ XX”

Cố nhà báo Quang Đạm (tên thật là Tạ Quang Đệ), là một trong những cây đại thụ đầu tiên của Báo Nhân Dân – Cơ quan Trung ương của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông cũng là một dịch giả có tên tuổi trong làng dịch thuật Việt Nam.

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình Nho học truyền thống, với tư chất thông minh và sự kiên trì rèn luyện, học tập, ông đã tự trang bị cho mình vốn hiểu biết sâu sắc trên nhiều lĩnh vực, từ chính trị đến văn hóa, xã hội, pháp luật.

Đặc biệt, đến với báo chí qua sự dìu dắt của Tổng Bí thư Trường Chinh, ông đã sớm bộc lộ khả năng thiên phú với những bài báo đầy trí tuệ và tính chiến đấu.

Phát biểu đề dẫn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi cho biết, thông qua việc tổ chức cuộc Tọa đàm, Hội Nhà báo Việt Nam và Báo Nhân Dân mong muốn tạo diễn đàn để các nhân chứng, các nhà khoa học thuộc các lĩnh vực khác nhau có cơ hội gặp gỡ, trao đổi những câu chuyện, những nhận định và tư liệu về nhân vật, về lịch sử báo chí Việt Nam; tổ chức các hình thức, hoạt động tri ân và tưởng niệm các bậc nhà báo tiền bối có nhiều đóng góp cho sự nghiệp báo chí cách mạng Việt Nam. Đồng thời, Tọa đàm cũng sẽ góp phần vào việc giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng các nhà báo trẻ, thông qua việc học tập tấm gương và kinh nghiệm của các nhà báo tiền bối.

Phát biểu tham luận tại tọa đàm, nhà báo lão thành Phan Quang bồi hồi nhớ lại: “Vào tháng cuối năm 1999, nhận được tin nhà báo Quang Đạm giã từ cõi thế, tại bài báo vĩnh biệt anh, tôi gọi anh là “người của thế kỷ XX”, một thế kỷ đầy kỳ tích của nhân loại và đương nhiên của nước Việt Nam từ trong máu lửa “rũ bùn đứng dậy sáng lòa”.

Tại lời vĩnh biệt ông Quang Đạm, nhà báo Hồng Hà, cố Tổng biên tập Báo Nhân Dân viết: “Nhà báo, học giả, nhà lý luận Quang Đạm là người có công lớn với Báo Nhân Dân”.

Cố nhà báo Quang Đạm bước vào nghề báo bằng báo liếp, những bài viết nghiệp dư dán lên tấm liếp tre cho các cán bộ trong cơ quan cùng đọc. Bài của cố nhà báo Quang Đạm xuất sắc hơn cả. Ngày 11-3-1953, Báo Nhân Dân ra số đầu tại Việt Bắc, Bộ Chính trị chỉ định Ban Biên tập trong đó có cố nhà báo Quang Đạm, bên cạnh những nhân vật như Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Hoàng Quốc Việt, Lê Văn Lương, Nguyễn Chí Thanh…

Lối sống bình dị, nghĩa tình

Nhớ về cố nhà báo Quang Đạm, nhà báo Hồng Vinh, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân hồi tưởng, năm 1968, khi ông được về nhận công tác tại Báo Nhân Dân, thì cố nhà báo Quang Đạm đang đảm trách cương vị Thư ký Tòa soạn. Nhà báo Hồng Vinh bồi hồi, khi đó, nhiều đồng nghiệp đã mừng cho ông, vì được làm việc ở một tờ báo có nhiều nhà báo gạo cội – niềm tự hào của giới báo chí cách mạng Việt Nam, như: Hoàng Tùng, Thép Mới, Quang Đạm, Trần Kiên, Nguyễn Thành Lê, Hồng Hà, Hà Đăng, Hữu Thọ, Phan Quang, Nguyễn Hữu Chỉnh…

“Anh em khẳng định rằng, dưới bóng những “cây đa cổ thụ” ấy, chắc chắn tôi sẽ được trưởng thành và phát triển nhanh”, nhà báo Hồng Vinh nhớ lại.

Nhắc đến cố nhà báo Quang Đạm, bên cạnh kiến thức uyên bác, nhà báo Hồng Vinh còn nhớ đến “cây từ điển sống” Quang Đạm với lối sống bình dị, nghĩa tình.

“Không chỉ chúng tôi ở Ban Khoa giáo, mà nhiều người ở Báo Nhân Dân đều có nhận xét rằng, trong đời chưa lần nào gặp bác Quang Đạm cáu gắt, to tiếng, mắng mỏ ai. Những người mắc khuyết điểm đều được bác ôn tồn góp ý thân ái và gợi mở cách sửa chữa”, nhà báo Hồng Vinh hồi tưởng.

Là người mẫu mực về thời gian làm việc từ khi còn công tác cho đến lúc nghỉ hưu, cố nhà báo Quang Đạm vẫn duy trì lịch làm việc khoa học như ngày còn đương nhiệm.

Điều đáng nói là ngày ấy, do xe ô-tô của cơ quan (Báo Nhân Dân) còn ít, bác Quang Đạm đã tự nguyện đi chiếc xe đạp công mang biển số PU067, được cơ quan cấp cho Thư ký Tòa soạn từ năm 1958. Bàn làm việc ở cơ quan luôn được cố nhà báo Quang Đạm xếp gọn gàng tài liệu, bài vở cần duyệt, do vậy chưa bao giờ có hiện tượng “quên bài” hoặc “mất bài” của cán bộ, phóng viên.

Buổi tọa đàm cũng đã nhận được nhiều phát biểu tham luận của các nhà báo có uy tín như: Trần Bá Lạn, Hải Đường, Đặng Minh Phương, Nguyễn Sĩ Đại, Nguyễn Khắc Thuyết, Nguyễn Uyển, Nguyễn Văn Dững, Xuân Lương, Giáo sư Sử học Chương Thâu…

Phát biểu kết luận buổi tọa đàm, nhà báo Thuận Hữu khái quát nội dung các tham luận thành ba nhóm chủ đề chính: Nhà báo Quang Đạm với những đóng góp cho sự phát triển của Báo Nhân Dân, nơi ông cống hiến trọn đời làm báo của mình; Nhà báo Quang Đạm với đồng nghiệp, bạn bè, người thân và gia đình; Nhà báo, học giả Quang Đạm với những đóng góp cho sự nghiệp báo chí cách mạng Việt Nam.

Nhà báo Thuận Hữu khẳng định, cuộc Tọa đàm đã thật sự là diễn đàn để các nhân chứng, các nhà khoa học thuộc các lĩnh vực khác nhau gặp gỡ, trao đổi và tưởng nhớ nhà báo, nhà trí thức cách mạng Quang Đạm, một trong những cây đại thụ đầu tiên của Báo Nhân Dân, một dịch giả nổi tiếng của Việt Nam. Đồng thời, Tọa đàm cũng là nơi trao đổi, học tập kinh nghiệm, những bài học nghiệp vụ và đạo đức người làm báo cách mạng, thông qua cuộc đời làm báo xuất sắc của nhà báo Quang Đạm, người đã có nhiều đóng góp to lớn với Báo Nhân Dân.

Đối với Hội Nhà báo Việt Nam, Tọa đàm còn là một hoạt động thiết thực triển khai việc nghiên cứu, khảo sát, sưu tầm tài liệu hiện vật lịch sử về truyền thống báo chí, về các nhà báo Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ đất nước, đóng góp tư liệu, tài liệu cho việc xây dựng Bảo tàng Báo chí Việt Nam.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 18/12/2018:

Quảng Ninh chào đón 100 em bé ra đời bằng thụ tinh trong ống nghiệm

 Sáng nay, 17-12, Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh đã tổ chức buổi lễ chào đón em bé thứ 100 ra đời bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm. Thông tin từ bệnh viện cho biết, em bé thứ 100 ra đời bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm cất tiếng khóc chào đời ngày 8-12 vừa qua, nặng 3,2kg, mẹ và bé hoàn toàn khoẻ mạnh.

Sau hành trình dài tám năm mòn mỏi đợi chờ chữa vô sinh hiếm muộn của anh Bùi T và chị Nguyễn Hoàng P (quê ở thị trấn Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh), em bé đã ra đời trong niềm hạnh phúc vô bờ của cả gia đình.

Trước đó, hai vợ chồng chị đã từng đi khám tại nhiều cơ sở chuyên khoa ở trung ương, các bác sĩ kết luận, anh T không có tinh trùng, chị P bị giảm lưu trữ buồng trứng. Chỉ số nội tiết dự trữ buồng trứng AMH của chị P là 0,01 trong khi người phụ nữ bình thường có AMH từ 1-6,8; tỷ lệ có thai IVF<10%.

Sau khi tìm hiểu, gia đình đã quyết định chọn Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh là bệnh viện ở tuyến tỉnh để thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm vì tin tưởng tay nghề của các bác sĩ nơi đây. Cuối cùng, “phép màu” đã đến, chị P đã mang thai ngày 7-4-2018 và hạ sinh bé gái vào ngày 8-12-2018. Anh chị cũng bày tỏ mong muốn các cặp vợ chồng hiếm muộn khác hãy kiên trì và đặt niềm tin ở các y bác sĩ để có thể có được hạnh phúc trọn vẹn.

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Y tế Nguyễn Viết Tiến biểu dương những nỗ lực của Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh đã cố gắng đưa những kỹ thuật cao về gần người dân. Sự ra đời của các bé là một khởi đầu tốt đẹp, với sự nuôi dạy của các gia đình, hy vọng các cháu sẽ trở thành những công dân có ích. Thứ trưởng cũng yêu cầu bệnh viện tiếp tục nghiên cứu, học hỏi thêm các kỹ thuật mới, giúp nâng cao chất lượng điều trị cho người bệnh…

BSCKII Nguyễn Quốc Hùng, Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh cho biết, đến thời điểm hiện tại đã có 559 trẻ chào đời khoẻ mạnh tại Khoa Hỗ trợ sinh sản. Khoa đã thực hiện khám và tư vấn cho 24.000 lượt; phẫu thuật 700 ca. Tỷ lệ có thai sau chuyển phôi đạt gần 50%, trong đó tỷ lệ có thai khi chuyển phôi ngày 5 là 81%, cao tương đương các trung tâm hỗ trợ sinh sản nhiều kinh nghiệm. Ngoài ra, Khoa cũng đã triển khai nhiều kỹ thuật cao như đánh giá động học phát triển phôi, trữ lạnh trứng. Sàng lọc bệnh lý di truyền.

Nhằm nâng cao chất lượng điều trị cho người bệnh, theo BS Hùng, thời gian tới, Khoa Hỗ trợ sinh sản sẽ thực hiện các kỹ thuật chuyên sâu hơn trong chuyên ngành hỗ trợ sinh sản, như vi phẫu tinh hoàn lấy tinh trùng; nuôi cấy trứng non, trưởng thành trứng trong ống nghiệm; lưu trữ mô buồng trứng…Lãnh đạo bệnh viện cũng bày tỏ mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo và hỗ trợ tích cực của Bộ Y tế, Trung tâm hỗ trợ sinh sản quốc gia, các đơn vị liên quan giúp phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, triển khai ứng dụng công nghệ kỹ thuật mới và đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị hiện tại, cập nhật nâng tầm vị thế thành Trung tâm hỗ trợ sinh sản đạt tiêu chuẩn khu vực.

Khoa Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh chính thức thành lập tháng 7-2016. Nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân, bệnh viện ngay lập tức đã nhanh chóng triển khai đề án “Phẫu thuật nội soi điều trị vô sinh” gần 2 tỷ đồng; Đề án “Ứng dụng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) trong điều trị vô sinh” gần 30 tỷ đồng.

Năm 2017, Khoa hỗ trợ sinh sản đã thực hiện được đầy đủ các kỹ thuật chuyên môn và được Bộ Y tế cấp phép hoạt động, công nhận là trung tâm thụ tinh ống nghiệm chính thức trên cả nước. Đến tháng 12-2017, đánh dấu cột mốc em bé thụ tinh trong ống nghiệm đầu tiên của BV Sản Nhi Quảng Ninh chào đời. Sau đó, BV tiếp tục ứng dụng kỹ thuật di truyền trong sàng lọc và chẩn đoán trước sinh trị giá gần 18 tỷ đồng.

Đến tháng 12-2018, đánh dấu cột mốc 100 em bé thụ tinh trong ống nghiệm chào đời khỏe mạnh.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 18/12/2018:

Thí sinh Việt Nam vào tốp 5 Hoa hậu Hoàn Vũ 2018

Đại diện Việt Nam – Hoa hậu H’Hen Niê đã xuất sắc vượt qua các ứng viên nặng ký để lọt vào top 5 Miss Universe – Hoa hậu Hoàn vũ 2018. Đây là thành tích chưa đại diện Việt Nam nào đạt được tại đấu trường nhan sắc quốc tế lớn này.

Vào lúc 7 giờ sáng 17-12 theo giờ Việt Nam, chung kết cuộc thi Miss Universe – Hoa hậu Hoàn vũ 2018 đã diễn ra với sự tranh tài của 94 thí sinh tới từ 94 quốc gia và vùng lãnh thổ. Theo thể lệ năm nay, Ban tổ chức sẽ chọn top 20 thay vì top 16 như mùa trước, rồi đến top 10 và top 5.

Đại diện Việt Nam được gọi tên vào top 20 Hoa hậu Hoàn vũ 2018, đồng thời vào Top 5 của khu vực châu Á + châu Phi + châu Đại Dương được công bố đầu tiên. Đó là người đẹp Nam Phi, Philippines, Nepal, Việt Nam và Thái Lan.

Top 10 được công bố sau phần thuyết trình tiếp tục xướng tên đại diện Việt Nam cùng Hoa hậu các nước Nam Phi, Venezuela, Philippines, Costa Rica, Curacao, Nepal, Canada, Thái Lan, Puerto Rico. Trước sự vỡ òa của khán giả, H’Hen Niê xuất sắc ghi tên vào top 5 chung cuộc, cùng người đẹp Puerto Rico, Philippines, Nam Phi, Venezuela. Đây là thành tích cao nhất đến hiện tại của thí sinh Việt tại đấu trường Miss Universe.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 17/12/2018:

Phát lộ trung tâm tôn giáo lớn thời Trần ở Thành Hóa

Ngày 16-12, tại huyện Tĩnh Gia, Viện nghiên cứu kinh thành thuộc Viện hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam cùng Sở Văn hóa-Thể thao-Du lịch và Trường Đại học Văn hóa, thể thao và Du lịch Thanh Hóa tổ chức báo cáo sơ bộ kết quả khai quật khảo cổ học tại chùa Am Các, xã Định Hải, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa.

Chùa Am Các tọa lạc trên núi Các bao phủ bởi thảm rừng thường xanh, cách huyện lỵ Tĩnh Gia 11 km. Qua khảo sát, nghiên cứu, quần thể di tích chùa Am Các hình thành sớm, gắn liền với quá trình hình thành quốc gia Đại Việt tự chủ và sự phát triển của Phật giáo từ thế kỷ X. Trải qua thời gian dài cùng biến thiên của lịch sử, chùa Am Các bị phá hủy hoàn toàn nên cần thiết tập trung nghiên cứu rõ giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc di tích này, đáp ứng yêu cầu bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị di tích.

Triển khai đề tài khoa học cấp tỉnh năm 2018, Trường Đại học Văn hóa, thể thao và Du lịch Thanh Hóa cùng Viện nghiên cứu kinh thành thuộc Viện hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam mở 6 hố khai quật, thám sát khảo cổ học trên diện tích gần 543 m2 tại các khu vực: Tảng đá có khắc hình tượng Phật, chùa Hạ, chùa Trung và khu vực lò nung gạch, ngói. Theo đó, giới khảo cổ học phát lộ các di tích kiến trúc, xưởng sản xuất vật liệu xây dựng tại chỗ và thu được hàng nghìn di vật là bằng chứng chân thực, xác định niên đại, địa điểm, các đơn nguyên trong quần thể di tích. Căn cứ kết quả nghiên cứu, khai quật khảo cổ học, cùng các ý kiến nhận xét, đánh giá, phân tích rõ hơn giá trị nổi bật của di tích, di vật, giới chuyên môn kết luận: Chùa Am Các hình thành vào thời Trần, thế kỷ 14 và phát triển mạnh thời Lê Trung hưng, thế kỷ XVIII, là trung tâm tôn giáo, tín ngưỡng lớn. Chùa tọa lạc trên núi Các có độ cao tuyệt đối 500 m, có thể kiểm soát được cả vùng biển phía đông nam Thanh Hóa, mang yếu tố địa chính trị, quân sự. Giá trị lịch sử-văn hóa, vai trò của Am Các tự và Các sơn cùng cảnh quan môi trường, khí hậu khu vực này xứng tầm danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử quốc gia.

Theo đó, cần tiếp tục khai quật khảo cổ học, nghiên cứu sâu rộng hơn Am Các và vùng phụ cận, bổ sung hồ sơ đề nghị công nhận Di tích lịch sử, danh lam, thắng cảnh cấp quốc gia. Xây dựng quy hoạch tổng thể bảo tồn, phát huy giá trị di tích, quy mô khoảng 300 ha gắn với phát triển du lịch tâm linh, sinh thái, nghỉ dưỡng, chữa bệnh.

Tại hội nghị, các ý kiến còn thống nhất, trước mắt cần sớm làm nhà che bảo vệ khu lò sản xuất gạch, ngói cổ đã phát lộ; lấp cát, hoàn trả mặt bằng, bảo vệ các hố khai quật, các hố thám sát đã phát lộ.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 10/12/2018:

Triển lãm tranh sơn mài và ảnh nghệ thuật Việt Nam tại Ô-xtrây-li-a

Từ ngày 14 đến 18-12, tại thành phố Melbourne, Australia, diễn ra triển lãm Tranh sơn mài và ảnh nghệ thuật Việt Nam do Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức.

Triển lãm giới thiệu 10 bức tranh sơn mài của những tên tuổi lớn trong nền mỹ thuật Việt Nam như các họa sĩ: Trần Văn Cẩn, Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm, Phan Kế An…; cùng 70 tác phẩm ảnh nghệ thuật tiêu biểu về những di sản văn hóa của Việt Nam đã được UNESCO công nhận Di sản văn hóa thế giới. Triển lãm đem đến cho công chúng yêu nghệ thuật Australia cũng như bạn bè quốc tế những hiểu biết về nghệ thuật tranh sơn mài và góp phần quảng bá văn hóa, du lịch, hình ảnh đất nước, con người Việt Nam.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 28/12/2018:

Năm 2018, ngành hải quan bắt hơn 16.600 vụ buôn lậu gian lận thương mại

Ngày 27/12, tại Hà Nội, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức hội thảo: Tăng cường hoạt động tuyên truyền về việc thực thi Công ước khung về kiểm soát thuốc lá và Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Tại hội thảo, các đại biểu cho rằng: Để phòng, chống tác hại thuốc lá ở Việt Nam có hiệu quả, Việt Nam cần nghiêm cấm triệ tđể việc quảng cáo, khuyến mại, tài trợ dưới mọi hình thức của các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thuốc lá. Bộ Thông tin và Truyền thông cần tiếp tục yêu cầu các cơ quan báo chí tập trung tuyên truyền vào những nội dung như: phân tích về tác hại của thuốc lá, hút thuốc thụ động; các quy định cấm hút thuốc tại các địa điểm cấm hút thuốc theo Luật phòng chống tác hại của thuốc lá.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 28/2/2018:

Hội Nhà báo Việt Nam khai trừ, thu hồi Thẻ hội viên

Ngày 27-12, Hội Nhà báo Việt Nam cho biết: Theo Quyết định số 1415/QĐ-HĐXLVP, do Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi ký, Chi hội Nhà báo Thương hiệu và Công luận có trách nhiệm thu hồi Thẻ hội viên số CB 26405 của bà Đào Thị Thanh Bình, nộp về thường trực Hội đồng xử lý vi phạm đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam cấp Trung ương (Ban Kiểm tra) trước ngày 15-1-2019.

Cùng với quyết định nêu trên, Hội Nhà báo Việt Nam cũng ban hành hai quyết định khai trừ và thu hồi Thẻ hội viên của năm trường hợp vi phạm đạo đức nghề nghiệp người làm báo khác. Cụ thể, Quyết định số 1416/QĐ-HĐXLVP khai trừ và thu hồi Thẻ hội viên Hội Nhà báo Việt Nam của: ông Võ Hoàng Thuật, Phó Tổng Thư ký tòa soạn phụ trách báo điện tử Báo Tuổi trẻ Online, số thẻ TP11298; bà Vũ Chi Mai, Thư ký tòa soạn Báo Tuổi trẻ Online, số thẻ TP11264; ông Phạm Minh Đức, phóng viên Ban Chính trị – Xã hội, Báo Tuổi trẻ Online, số thẻ TP 14047; ông Dương Thanh Dân, biên tập viên Báo Tuổi trẻ Online, số thẻ TP14020. Quyết định số 1414/QĐ-HĐXLVP khai trừ, thu hồi thẻ của bà Hà Thị Thanh Thúy, phóng viên Báo Quảng Ninh, số thẻ TP01971.

Các quyết định nêu trên của Hội Nhà báo Việt Nam yêu cầu đơn vị chủ quản báo chí, nơi có các phóng viên, hội viên vi phạm đạo đức nghề nghiệp người làm báo phải thu hồi, nộp thẻ về Hội đồng xử lý vi phạm đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam cấp Trung ương (Ban Kiểm tra) trước ngày 15-1-2019.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 26/12/2018:

Phạm Công Danh bị tuyên phạt 30 năm tù

Ngày 25-12, TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh tuyên án phúc thẩm vụ án “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” gây thiệt hại hơn 6.000 tỷ đồng cho Ngân hàng Thương mại cổ phần Xây dựng Việt Nam (VNCB) – nay là Ngân hàng Thương mại trách nhiệm hữu hạn một thành viên Xây dựng Việt Nam (CB).

Theo đó, Tòa đã tuyên y án sơ thẩm bị cáo Phạm Công Danh 20 năm tù về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, tổng hợp hình phạt với bản án đã tuyên ở giai đoạn 1 của vụ án là 30 năm tù. Ngoài ra, Tòa cũng bác kháng cáo của bị cáo Phạm Công Danh về yêu cầu thu hồi thêm các khoản tiền mà bị cáo Danh cho rằng là vật chứng vụ án chưa được thu hồi; bác kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và các vấn đề liên quan khác; tuyên y án đối với 11 bị cáo. Hội đồng xét xử chỉ chấp nhận kháng cáo của hai bị cáo Lê Đài và Trần Hiệp do có tình tiết giảm nhẹ mới mà án sơ thẩm chưa xem xét, cho hai bị cáo được hưởng ba năm tù treo.

Về kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) cấp cao đề nghị không thu hồi 4.500 tỷ đồng từ Ngân hàng CB để trả lại và khấu trừ hậu quả cho bị cáo Phạm Công Danh, Tòa nhận định, 4.500 tỷ đồng là số tiền của Phạm Công Danh chuyển vào VNCB để tăng vốn điều lệ nhưng không được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chấp nhận. Đến nay, không có tài liệu nào chứng minh Phạm Công Danh đã sử dụng số tiền này vào mục đích cá nhân. Số tiền này đã hòa vào dòng tiền chung của VNCB và sử dụng cho VNCB. Từ đó, Tòa không chấp nhận kháng cáo của VKSND cấp cao về vấn đề này, tuyên giữ nguyên như án sơ thẩm, yêu cầu Ngân hàng CB trả lại 4.500 tỷ đồng cho bị cáo Phạm Công Danh.

Về các kháng cáo của BIDV không đồng ý trả lại cho Ngân hàng CB số tiền hơn 1.600 tỷ đồng, Tòa chấp nhận và tuyên sửa một phần bản án sơ thẩm liên quan. Tòa nhận định, số tiền hơn 1.600 tỷ đồng là bị cáo Phạm Công Danh thông qua hai công ty vay của Ngân hàng đầu tư phát triển Việt Nam (BIDV) từ năm 2013. Số tiền này đã tổng hòa chung vào dòng tiền của BIDV những năm 2012, 2013, trước khi vụ án tại VNCB bị khởi tố và hiện không còn lưu lại tại BIDV. Tòa cho rằng, hiện BIDV đang hoàn thiện phương án cổ phần hóa với sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài, việc án sơ thẩm tuyên trả lại hơn 1.600 tỷ đồng là không đúng, ảnh hưởng đến quá trình cổ phần hóa gây thiệt hại cho Nhà nước. Mối quan hệ giữa bị cáo Phạm Công Danh, Tập đoàn Thiên Thanh, Ngân hàng CB, Ngân hàng BIDV và những chủ thể có liên quan khác về khoản tiền hơn 1.600 tỷ đồng sẽ được tách ra xử lý ở một vụ án khác nếu các bên có yêu cầu.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 23/12/2018:

Trao Giải thưởng Văn nghệ dân gian Việt Nam 2018

Ngày 22-12, tại Hà Nội, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam tổ chức lễ trao Giải thưởng Văn nghệ dân gian Việt Nam năm 2018.

Kết quả, Ban tổ chức trao một Giải nhất (công trình “Tượng thờ Hin-đu giáo từ đền tháp Chăm đến chùa miếu Việt” của Chi hội Phân viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam thuộc Hội Văn nghệ dân gian thành phố Huế), ba Giải nhì A, tám Giải nhì B, 15 Giải ba A, 10 Giải ba B, năm Giải khuyến khích cho các công trình xuất sắc.

Cũng tại buổi lễ, Hội đã tổ chức mừng thọ các hội viên cao tuổi; phong tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian (đợt 1, năm 2018) và trao Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam cho 21 nghệ nhân có nhiều đóng góp cho sự nghiệp bảo tồn, phát huy giá trị văn nghệ dân gian Việt Nam.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 21/12/2018:

Tuyên án vụ án tại Ngân hàng Đông Á

Ngày 20-12, TAND TP Hồ Chí Minh tuyên án 26 bị cáo trong vụ gây thiệt hại hơn 3.600 tỷ đồng xảy ra tại Ngân hàng Đông Á (DAB). Trong đó, bị cáo Trần Phương Bình (nguyên Tổng Giám đốc DAB) lãnh tổng mức án là chung thân về các tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”.

Tòa nhận định, bị cáo Trần Phương Bình là người chủ mưu đề ra chủ trương, chỉ đạo cấp dưới là Nguyễn Thị Kim Xuyến, Nguyễn Đức Vinh (cựu Trưởng phòng ngân quỹ hội sở), Nguyễn Thị Ái Lan (cựu Trưởng phòng quản lý tài sản nợ) và các nhân viên Ngân hàng Đông Á cùng người thân quen thực hiện nhiều hành vi trái luật gây thiệt hại cho ngân hàng hơn 3.600 tỷ đồng. Trong đó, ông Bình trực tiếp chiếm đoạt, sử dụng cá nhân 2.000 tỷ đồng, chỉ đạo cấp dưới chi sai nguyên tắc 1.500 tỷ đồng. Do đó cần xử phạt bị cáo với mức án nghiêm khắc.

Tương tự, bị cáo Phan Văn Anh Vũ (nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty CP Xây dựng bắc nam 79) lãnh 17 năm tù về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”. Tổng hợp bản án tám năm tù trước đó, Phan Văn Anh Vũ phải chịu tổng cộng 25 năm tù.

Tòa nhận định, bị cáo Phan Văn Anh Vũ thông qua hợp đồng góp vốn, mua cổ phần Ngân hàng Đông Á khi tăng vốn, là đồng phạm chiếm đoạt hơn 203 tỷ đồng của ngân hàng. Đối với khoản 13,4 triệu USD do chưa xác định có dấu hiệu tội phạm, nhưng là vật chứng cần thu hồi theo quy định. Tòa cũng kiến nghị Cơ quan điều tra xem xét điều tra về số tiền 13,4 triệu USD để tránh bỏ lọt tội phạm và bảo đảm công bằng của pháp luật.

Bị cáo Nguyễn Thị Kim Xuyến (cựu Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Đông Á) lãnh 30 năm tù về các tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Ngoài ra, 23 bị cáo đồng phạm lãnh từ hai năm tù cho hưởng án treo đến 16 năm tù.

Về mặt dân sự, Tòa buộc bị cáo Trần Phương Bình bồi thường cho DAB hơn 27 nghìn lượng vàng SJC, gần 1.500 tỷ đồng. Bị cáo Phan Văn Anh Vũ phải bồi thường hơn 203 tỷ đồng cho DAB. Bị cáo Bình và Vũ liên đới bồi thường cho DAB hơn 52 tỷ đồng. Bị cáo Nguyễn Thị Kim Xuyến bồi thường 34 tỷ đồng cho DAB.

Chúc mừng năm mới 2019

Chúng tôi đi Quảng Bình (Rosa sống lại)

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 1 tháng 1 năm 2019

Năm mươi năm trước

CHÚNG TÔI ĐI QUẢNG BÌNH

Phạm Tôn

4-1: Rosa sống lại

Đến lúc này, không thể không viết về Rosa. Cái tên ấy đã xuất hiện đến bốn lần trong Sau Tết Kỷ Dậu. Nào là tôi được hai cô gái lạ thơm trong mưa rét, nào là khi tôi hát đến bài Yêu bết mấy những con đường thì lại nhớ Rosa. Rồi khi thăm các cô gái Đội I Sông Gianh thì bỗng các cô nhắc đến Rosa khen là can đảm, còn xinh nữa… Cuối cùng là khi từ Quảng Bình về, tôi ghé nhà Rosa ở xóm Phà Đen, được nghe câu Em cũng định gửi quà cho anh, nhưng sợ mọi người biết, nên lại thôi.

Chuyện đã qua hơn nửa thế kỷ rồi. Nhưng viết về Rosa không khó. Em bao giờ cũng ở trong trái tim tôi. Và những gì ghi chép về em theo đúng thời gian đang diễn ra sự việc ấy, vẫn được giữ kỹ. Năm nay, tôi 78 tuổi rồi, nhưng Rosa của tôi mãi mãi vẫn là cô gái tôi biết, tôi yêu năm xưa…

Chuyện của chúng tôi thế này…

Tôi mê đọc sách từ bé. Cậu Phạm Tuyên dạy tôi biết đọc, rồi cậu đi. Tôi tự tìm sách và tất cả những gì có chữ để đọc. Không đi học vì hồi ấy tản cư, chưa có trường cho bọn nhỏ vỡ lòng như tôi. Tôi tìm thấy môt cái bồ to ở góc buồng thờ của nhà chủ. Giấu dưới cái chăn bông cũ nát là cơ man nào là sách. Sau này mới biết đó là di vật của con trai chủ nhà chúng tôi ở nhờ. Anh bị ho lao, sống những ngày cuối đời ở căn buồng ấy, đọc những sách ấy. Đầu óc non nớt của tôi khi ấy còn ghi nhớ mãi tên một cuốn sách nhỏ là Lá thư rơi tôi đọc mà cảm động lắm. Vì hồi ấy mẹ đưa chị thứ tôi ra Hà Nội để mong cứu mạng con gái 14 tuổi đã mắc bệnh lao phổi nặng. Tôi và chị cả cùng anh sống với bà ngoại đã khánh kiệt. Đọc sách, thấy hay mà không để ý tác giả là ai…

Năm 1954, Hà Nội giải phóng. Cuốn sách đầu đời tôi mua là Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, bìa màu tím nhạt. Sau đó là các sách về chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản. Nhất là các tiểu thuyết của Liên Xô. Đặc biệt là cuốn Thép đã tôi mà thoạt đầu tôi tưởng là sách về luyện thép, hóa ra đó là sách rèn đúc, tôi luyện nên những con người chân chính. Từ đó, tôi mơ ước được sống trong một tập thể những con người biết thương yêu nhau, cùng nhau chia vui sẻ buồn. Tôi vào đời bằng nghề bán báo lẻ, rồi ghé qua toà soạn và nhà in một tờ báo lớn, đi học ở Học viện Nông Lâm, đành bỏ dở việc học vì bệnh lao phổi như người thanh niên chủ nhân bồ sách tôi đọc ngấu nghiến hồi nhỏ ở Nam Định.

Thế là khi về Cảng Hà Nội năm 25 tuổi tôi đã có hẳn một học thuyết về xây dựng một tập thể yêu thương chia sẻ.

Hồi ấy, Mỹ bắt đầu đánh phá miền Bắc. Cả thành phố sơ tán về nông thôn. Nhà tôi chỉ còn mình tôi ở Hà Nội vì làm ở Cảng, thuộc ngành giao thông vận tải, có nhiệm vụ phục vụ sản xuất và chiến đấu. Tôi lo việc học bổ túc văn hóa cho hơn một nghìn người ở đây. Ăn cơm tập thể. Những tối dạy học về muộn thì ngủ lại với anh em công nhân, quen biết hầu hết công nhân, nhất là thanh niên.

Có một nhóm thanh niên, chủ yếu là người Thường Tín thường xuyên đến nhà tôi vào chủ nhật và ngày nghỉ. Nhiều khi đến cả tối, rủ nhau đi bộ từ bến Phà Đen đến nhà tôi tận 16 Hàng Da có đến hơn năm cây số. Đặc biệt là từ khi Mỹ ném bom dữ dội, nhà tôi càng đông khách. Khách đến, tôi phải nói ngay là nhà không có hầm trú ẩn. Hố cá nhân hè đường thì người qua đường và những người ở tầng dưới dùng rồi. Thì các bạn cười: chúng em lên đây cốt có anh, có anh là yên tâm rồi. Hôm có máy bay rơi, anh em tôi ra ban công xem tất rõ. Trong số đến thường xuyên có khoảng mười bạn Thường Tin. Lọt vào đó là một cặp dân Hà Nội. Chàng là thợ điện, nhà ở phố Huế, phòng giáp mặt đường lớn. Còn nàng là công nhân bốc vác, nhà ở xóm lao động Phà Đen phía trong đê, đối diện với Cảng sông Hà Nội.

Điều các bạn thanh niên này gắn bó với tôi chính là vì tôi bao giờ cũng nhìn các bạn ấy cao hơn con người thật của bạn ấy hiện tại, bao giờ cũng hướng các bạn vươn lên, theo hướng tương lai tươi sáng hơn. Bao giờ tôi cũng khuyên và tạo điều kiện cho các bạn học và hằng ngày đọc sách, còn cho họ mượn cả sách. Chúng tôi gặp nhau bao giờ cũng vui vẻ vì cùng hướng đến tương lai tươi đẹp hơn của mỗi người. Bàn bạc, đám thanh niên nói rất hăng, cãi cũng dữ. Còn Rosa chỉ im lặng ngồi nghe, mắt chăm chú nhìn từng người đang nói. Trong khi đó, tay vẫn nhặt rau, rửa cá chuẩn bị bữa cơm anh em. Tất nhiên, Rosa cũng là người chủ chốt trong việc đi chợ, có một hai chàng phụ tá. Ai góp bao nhiêu tiền cũng được, Rosa liệu mà mua đồ ăn. Hôm nào ai có món gì đem từ nhà đến,  thì cũng góp luôn vào bữa cơm chung. Rosa là em út của tất cả chúng tôi, mặc dù là người yêu của riêng chú thợ điện.

Năm ấy, Rosa gây ra một vụ động trời, làm loạn cả xí nghiệp Cảng sông Hà Nội suốt một ngày. Rosa muốn đi Thanh niên Xung phong. Gia đình không đồng ý vì Rosa là con gái lớn, cùng mẹ là lao động chính trong nhà, còn ba em gái không hiểu sao lai kém Rosa đến mười tuổi, chỉ học, và làm việc nhà. Rosa giả chữ ký của mẹ, rồi nhờ cô bạn văn thư là cô Sửu, mượn cho con dấu của xí nghiệp đóng dấu và chữ ký tên chủ nhiệm là xong cái giấy giới thiệu Rosa đi Thanh niên Xung phong. Con dấu, thì sợ không dám đem trả, đem vứt ở chuồng lợn. Sau cô Sửu khai ra, tìm dược dấu mới thôi rắc rối. Chẳng ai nỡ kỷ luật cô văn thư giúp bạn đi làm việc nước. Đi mới được vài tháng thì Rosa bị máy bay Mỹ bắn một phát đạn 12,7mm xuyên qua ngực em, chạy suốt từ vai xuống bụng rồi tiếp tục xuyên qua đùi phá gãy xương đùi. Em bị bắn khi cố che cho một đồng đội. Vào nằm bệnh viện Xanh Pôn. Bệnh viện gần nhà. Tôi lại thấy mình có trách nhiệm trong việc Rosa muốn thoát cuộc sống tăm tối cũ để đi xây dựng tương lai tươi đẹp, cho nên coi săn sóc Rosa ở bệnh viện là nghĩa vụ của mình, người đã xui Rosa ra đi tự lập, lao vào thử thách bản thân. Sau một tháng điều trị mặt em vẫn võ vàng, mắt thâm quầng, da tái xanh nhưng em không khóc không rên không than vãn một lời nào, miệng em luôn cười, mắt em rất sáng… Em đã lấy được cái giấy chứng nhận vào đời rất đẹp… Thương em mà không biết làm gì để giúp em đỡ đau. Tôi mua một loạt phong bì, dán sẵn tem một hào hai, còn đề cả địa chỉ chú thợ điện gửi cho trong các thư viết cho tôi nhờ việc này việc nọ, có lần nhờ cả xin bà mẹ mua cho cái đồng hồ, tất nhiên là thất bại. Một lần tôi hỏi thư từ thế nào, Rosa bảo em viết năm lá thư, nói rõ mình bị bắn gẫy chân, hiện tại đang nằm viện, cho cả đia chỉ, số giường nằm nhưng không có thư trả lời, cũng không thấy bưu điện trả lại, nên em không viết nữa. Tôi an ủi em là chiến trường nhiều chuyện mình không biết được đâu, đừng vội trách người đi xa.

Những buổi được thăm trong tuần, thứ năm và chủ nhật, tôi đều vào thăm em. Lần nào cũng có quà, chủ yếu mua ở chợ Hàng Da. Mẹ con bà Mắt Trố ở chợ này bán quà ngon, không cho trả giá, lỡ trả giá là bị mắng liền. Thường chỉ mua hai quả đào, muỗm thật ngon, Rosa thích lắm. Còn chủ yếu là nói chuyện và cho mượn sách. Vào đây thường xuyên, tôi còn quen với chị Hảo, một giáo viên, cũng bị Mỹ bắn, đang tham gia tuyên truyền tố cáo giặc Mỹ với thế giới. Chị rât thương Rosa. Coi như em gái, ngày nghỉ còn đưa về nhà sống với gia đình.

Tối 20/10/1967, tôi và chú thợ điện đi mua quà để ngày hôm sau đi thăm Rosa. Chú ngủ lại nhà tôi. Sáng hôm sau hai anh em lên đường đi Hà Tây, nơi trạm an dưỡng sơ tán ở nhà dân. Ba giờ sáng, đã dậy rồi đi luôn. Hai anh em hăng hái quá, vừa đi vừa chuyện trò, mới năm giờ sáng đã tới nơi, xóm làng còn yên ngủ trong sương mờ. Tìm được nhà, tôi vào trước. Rosa còn mệt, đang nằm trong màn. Em thấy tôi, nhưng chắc là không dám tin đã thấy tôi ở nơi này, vào giờ này, một ngày thứ bảy. Nhưng em cứ gọi, tôi quay lại, Rosa mừng quá, hai má ửng hồng, đôi mắt xanh biếc sáng long lanh, tươi cười, ngỡ ngàng. Anh đến sớm thế, em thật không ngờ. Nhưng em thấy giống anh quá. Em cứ gọi liều. Em bảo đúng là anh rồi. Tôi nhắc khéo: Nhưng anh không đi một mình. Rồi chỉ ra sân. Rosa nhìn ra, một thoáng bối rối… A, anh đấy à. Rồi lại quay mặt đi. Hai ba lần Rosa phàn nàn là mặc cái quần của nhà an dưỡng dài quá, lại rộng nữa, trông chẳng ra làm sao cả. Tôi rất mừng thấy Rosa hồng hào hơn kỳ về nhà vừa rồi.

Hai em cứ nhìn nhau, nói ít, toàn những câu thăm hỏi thông thường, Rosa còn cho tôi xem tất cả thư từ nhận được gần đây của bạn bè, đồng chí cùng đơn vị. Có cả thư của một người chỉ gặp dọc đường. Thư của đại đội phó Nguyễn Văn Học có nhắc đến anh Phạm Hồng Sơn thân thiết của tôi, anh Học có liên hệ thư từ từ lâu. Tôi đã gặp anh một lần. Mắt đen, nhỏ, sâu mà rất sắc, anh Học đã cử một Thanh niên Xung phong là cô Hảo đến chăm sóc Rosa. Nhưng sau đó trạm an dưỡng không cho đành về.

Tôi lánh đi để hai em tự nhiên thì chú thợ điện lại đi tìm tôi ngay. Chỉ mấy phút đã thấy Rosa mặc chiếc quần xanh thẫm gọn gàng. Ở đây chăm sóc quá kém. Rosa còn đau chân, phải chống nạng mà vẫn phải tự đi ăn cơm, tự giặt quần áo ở… ao. Y sĩ chưa thăm khám một lần nào. Anh ta có vẻ ngại vì Rosa bệnh nặng quá, muốn trả về bệnh viện. Rosa nức nở kể cho chúng tôi: Đêm qua, em khóc mãi, đau thì có đau, nhưng tủi thân nhiều hơn.

Ngày 23/10: Một mình đến bệnh viện Xanh Pôn, Rosa đang buồn thiu, đứng nép vào tường chờ người  vào thăm. Chiều, ăn cơm xong, tôi đến nhà chị Hảo, thấy Rosa đang cùng ông bố Hảo xem an bom gia đình ông. Hỏi vài câu rồi tôi về ngay xóm Phà Đen, gặp bà mẹ Rosa đang hớt hải đi tìm con, đâu cũng không thấy, định bụng lại đi làm. Tôi chở ngay bà đến nhà Hảo cho mẹ con gặp nhau.

Ngày 9/11/1967, chiều vào bệnh viện, thấy Rosa trắng bệch ra, nhưng tươi tắn, không gầy. Đưa cho Rosa thuốc Quotivit người ta cho hôm trước. Ra cửa bệnh viện, thấy cam ngon, lại rẻ, tiếc là không có tiền. Về nhà, ăn cơm rau với chị Thủy, kể chị nghe chuyện Rosa, chị cho ba đồng. Tội bà chị dâu quí quá.

Ngày 10/12/1967: Chiều nay, vào thăm Rosa. Mổ rồi. Gầy, xanh nhưng bình tĩnh. Cho em mượn Ruồi Trâu để em đọc lại. 31/12, buổi chiều, mình và anh Đại vào thăm Rosa. Em đi không cần nạng được gần hai mét rồi. Béo ra nhiều. Trên bàn nhỏ đầu giường có một cốc nhỏ cắm mấy nụ hồng chưa nở. Chân còn bị dò. Mấy hôm rồi anh không vào làm em lo quá, vì có tin cầu phao bị bom, mấy Thanh niên Xung phong bị, em sợ, vì anh làm việc ở đội 5 ngay đầu cầu phao. Hôm ấy, chính mình đã cùng cứu số thanh niên xung phong bị thương, vì nghĩ đến Rosa.

Ngày 5/1/1968, cả buổi chiều vào thăm Rosa sắp mổ lần thứ 3. 15/1: Sáng thứ hai sẽ mổ. Em can đảm và ngoan, lúc nào cũng nói em cần học. 17/1, chị Thủy cho một gói bánh, anh Đại có viết mấy chữ bỏ vào gói bánh, không biết viết gì. 19/1, 15 giờ đi thăm Rosa, mổ rồi. Gầy nhưng tinh thần tốt lắm. Mồng hai Tết, 30/2/1968, thăm Rosa, tặng quà, tí nữa thì không có ai vào thăm em cả. Nhớ lời một bác sĩ quen nói với mẹ hôm nọ: Bác có muốn có một cô con dâu què không. 10/2, thăm Rosa, vết mổ lại sưng đau. Đem cho em mượn Anh Phạm Hồng Sơn (Phần I: Nhật ký về một con người) bản thảo viết tay của mình. Và Từ điển chính tả. Rosa buồn nói trước em cứ bảo bọn bạn là Thống nhất thì em khỏi… Bây giờ, thống nhất đén nơi rồi, mà chưa chắc em đã khỏi anh ạ… Em gầy đi nhiều, nhưng ngoan lắm. 19/2, thăm Rosa thấy em đã khá, béo ra và không nhức nhối như trước. Cho em mượn một cuốn về Krúp-xkai-a vợ Lênin và một cuốn về vợ Các Mác. Hỏi bản thảo về anh Sơn thì bảo chưa đọc xong. Vì đọc rồi, còn phải đọc lại nhiều lần. Có nhiều trang em phải suy nghĩ rất nhiều. Mang cho em một bức họa chân dung Paven và một cái Huy hiệu Cờ Đỏ Liên Xô. Rồi còn ra lệnh “Cấm em không bao giờ dược buồn”. Hỏi em có cần gì không thì bảo là không cần gì. Mở ngăn kéo ra chỉ thấy chẳng có gì ngoài một ít đường dính ở đáy cái lọ. Nhưng thật ra, tất cả những gì có thể cho em mình đã cho em hết rồi.

Chiều 22/2, về sớm để vào thăm Rosa, ghé nhà thấy trước tủ gương có một gói giấy đề Kỷ niệm 22/2, biết ngay là quà chị Thủy cho, bèn xé gói giấy ra, lấy một hộp sữa và lá thư. Vào viện mới đọc thư.

Ngày 24/2, vào xóm Phà Đen, thăm Rosa đã ra viện, chuẩn bị lại sang khu an dưỡng, quần áo Thanh niên xung phong mới toanh, một đôi nạng dựng cạnh giường. Trời lạnh, mẹ đốt lửa sưởi cho em, bàn chân đã cử động được. Hôm nay là chủ nhật, đem cho em mấy ống vitamin B12 mình mới được cấp kèm mấy bắp ngô nếp.

Chiều 29/2, đến nhà chị Hảo nhờ lấy giấy ra viện cho Rosa. Nhớ hôm nọ hẹn rồi, nhưng bận, đến nhà Rosa muộn quá, cả nhà ăn cơm rồi, đành ăn một mình. Đèn điện tắt, bên ngọn lửa bập bùng, trong gian nhà rách nát ấy, gió lạnh lùa vào, làm mình nhớ lại ngày mới bảy tám tuổi, sống xa mẹ ở với bà ngoại đã khánh kiệt nuôi một lũ cháu nội, ngoại tản cư, nếm đủ mùi đói, rét, thèm được yêu thương, vỗ về, thèm được học hành. Thế là tự nhiên kể một vài chuyện chợt nhớ ra về ba chị em mình hồi ấy. Rosa chăm chú nghe, còn u Rosa thì cứ than Ra cả anh cũng có lúc cơ cực như vậy. Dạo ấy mới bảy tám tuổi chứ mấy… Như lũ nhóc nhà này thì biết cái gì, rõ khổ…

Rosa không nói gì, nhưng mắt ánh lên những tia sáng bí ẩn, sâu xa, cuồng nhiệt,… khiến mình im bặt, không dám nói nữa. Mình thấy thương Rosa quá, nếu sống không có mình, chắc em sẽ khổ lắm, sẽ không trở thành con người mà em hoàn toàn có khả năng vươn tới, con người mà mình mong em sẽ trở thành.

Mình thành thật quyết định: Sau này nước nhà thống nhất, nếu chú thợ điện không còn trung thành và thật sự yêu em như trước nữa, thì mình sẽ sống với em trọn đời, quyết không để em tuyệt vọng, quyết giành cho em hạnh phúc mà em đáng được hưởng… Nhưng, trước khi đó… thì tuyệt đối, không được có một ý nghĩ, hành động nào sai trái, không cho phép ai được quyền thương hại em để rồi sau này làm khổ em. Mình thề như vậy. Và thấy không có gì sai trái trong quyết định này. Mình bao giờ cũng chỉ muốn sống để làm cho cuộc sống của người khác càng thêm tươi đẹp mà thôi.

Ngày 1/4  ghi: Hôm qua, nhận thư chú thợ điện, vẫn nhớ Rosa nhưng với thái độ dè dặt, bạn bè.

Ngày 7/4, đạp xe lên trạm xá Sơn Tây, Rosa đã về Hà Nội mổ lần thứ năm. 11/4, mổ rồi. Chưa bao giờ em bị đau như lần này.

Về nhà, nói cho chị Thủy biết về “quyết định”, chị không ngạc nhiên gì cả.

Chiều 18/4, thăm Rosa đang tự học, nói thích vô tuyến điện, mong học hết lớp chín để thi đại học vô tuyến điện. Cháu Ngọc con chị Thủy viết một lá thư cho em, Rosa rất cảm động. Rosa gửi tặng Ngọc một bức ảnh. Đưa cho em thư chú thợ điện thì em không muốn đọc. Ngày 29/4, anh Đại về, nói với anh về Rosa, anh cũng khuyên là nên giữ thái độ như hiện nay.

Chiều 2/5, vào bệnh viện, ra ghế đá đọc cho Rosa nghe Khúc ca chiến thắng, một truyện ngắn mình viết về anh Phạm Hồng Sơn. Rosa chăm chú nghe, khen hay, khác hẳn Nhật ký về một con người là nhật ký mình ghi các lần đến thăm anh. Rosa kêu khó hiểu lắm. Rosa còn yêu cầu mua cho sách học. Trên bàn nhỏ đầu giường bệnh bao giờ cũng có một lọ hoa. Lọ là lọ thuốc, hoa thì hái trộm vườn bệnh viện. Ngày 13/5, mình cùng chị Thủy và cháu Ánh Ngọc vào thăm. Rosa vui quá, còn hẹn sẽ đến nhà chơi, đưa Ánh Ngọc đi chụp ảnh, dịp ra viện chờ đi an dưỡng.

Ngày 16/5, cả ngày Ánh Ngọc ở nhà Rosa. Mình cũng ăn hai bữa cơm. 20 giờ hai chú cháu mới về 16 Hàng Da. Suốt ngày Rosa vui vẻ, làm đủ mọi việc . Còn đọc cho mình nghe mấy đoạn nhật ký mới viết, toàn bằng thơ, ý tứ kín đáo.

Ngày 3/7, Nguyễn Thị Bạch Kim cô bạn thân từ năm 1955 đến chơi. Kim bảo là không biết mình đi Quảng Bình, nếu biết đã đến ở với mẹ cho mẹ vui. Kim tự nhiên như người nhà. Một lát thì Rosa được một bạn cùng đơn vị đèo xe đạp đến. Rosa gầy đi, báo cho biết đã đi làm. Bệnh viện cho đi an dưỡng, nhưng Rosa sợ nhà an dưỡng lắm rồi, nên không đi Sơn Tây, mà về đơn vị, nơi có nhiều người yêu thương mình, xin làm việc nhẹ như văn thư, trực điện thoại. Một bữa trưa ngon do mẹ làm mời hai cô bạn thân của mình. Đưa Rosa về, mình còn ghé đơn vị thanh niên xung phong đầu cầu phao Đồn Thủy. Chiều 18/7, đi làm về, mình ghé 19 Hòa Mã nơi Rosa đang ở, đón về nhà ăn cơm. Khi đưa Rosa về, mình hỏi sách cho mượn dạo nọ thì đáp mất đâu ấy, chưa tìm ra. Mình bảo mất thì chết, nhất là mấy cuốn viết tay. Không ngờ, Rosa nói giọng rất buồn Em đang muốn chết đây mà chưa chết được. Không hiểu vì sao. Trong khi lên xe để đưa về, Rosa nói rất nhiều và chắc chắn về việc học thi, phấn đấu sau này, không có vẻ gì buồn bã cả.

Tối 26/7, chú thợ điện lại nhà mình nói chuyện đến khuya. Buồn, thừa nhận là thật ra vấn đề quan hệ hai đứa đã dứt khoát từ khi Rosa mới đi thanh niên xung phong

Ngày 6/8: Trưa ăn cơm, chiều ăn bánh tôm ở nhà Rosa. Rosa nhờ xem và góp ý viết lý lịch để kết nạp Đảng. Mình đọc và sửa một cách thuần chuyên môn, nên cho đến bây giờ cũng không biết Rosa sinh năm nào, ông bố là người thế nào. Xong chuyện, đèo Rosa về trụ sở Đội thanh niên xung phong, chờ phân công tác thật nhẹ. Đi đường, nhân một chuyện nói đùa, Rosa nói một câu rất lạ, rõ không phải là đùa: Què như em ai người ta lấy.

Sáng 15/9, bất ngờ nhận thư Rosa, không ghi địa chỉ, trong khi mình đang cần để gửi cho Rosa thư chú thợ điện. Rosa báo sắp được đi học dự bị đại học. Ngày 5/10, về nhà Rosa lấy sách và tập ghi chép về anh Phạm Hồng Sơn. Nói chuyện với mẹ Rosa và ba em gái nhỏ. Tối, về nhà, đột ngột chú thợ điện xuất hiện, quân phục mới toanh, rộng thùng thình. Hai anh em ra sân sáng trăng nói chuyện đến 23 giờ, chú vẫn rất yêu Rosa nhưng lại không mong gì được đáp lại. Tuyệt vọng. Không dám nói thật với Rosa một lần cuối cùng, sợ bị cự tuyệt lạnh lùng. Mình tiễn em, sáng mai đi B vào Nam chiến đấu. Mong em không rơi nước mắt như ngày tòng quân.

Tối 6/10/1968, đi làm về thì Rosa đã chờ ở nhà từ bao giờ. Áo ca ki đã bạc gần như trắng, quần xanh, tóc rẽ giữa, cặp đằng sau, trông Rosa thật giản dị dễ thương. Có vẻ hơi gầy đi, nhưng không còn trắng xanh như ở bệnh viện nữa. Hai anh em nói chuyện, ăn cơm với cả nhà rồi lại nói chuyện rất lâu. Biết bao vấn đề cần giải quyết đối với một cô gái con nhà lao động, khổ cực từ tấm bé, lại bị thương tật, nay đang chuẩn bị  bước chân vào con đường lao động trí óc. Đây là bước đầu của cuộc đời ít nhất cũng kéo dài 6,7 năm, gian khổ nhiều, bỡ ngỡ cũng không ít.

Rồi nói chuyện về chú thợ điện. Mình nói lại trung thành tâm tư và mong ước của chú ta. Rosa lắng nghe chăm chú nhưng không nói gì. Vì cho mượn xe đạp nên đành đi bộ đưa Rosa về. Chỉ vì vô tình mà bắt em phải đi khá xa với cái chân đau tập tễnh, thân thể đang mệt mỏi. Gần đến  Cảng thì gặp một bạn thanh niên xung phong cùng đơn vị đang vội vã đạp xe đi mượn sách. Gần 22 giờ, cả ba vào nhà Rosa uống nước vối nguội, nói chuyện. Anh bạn này ham văn học, còn hẹn là sẻ rủ một bạn nữa – người một lúc đã viết liền mười cái truyện ngắn!

Ngày 6/11, trưa gặp Rosa thì chiều lại gặp chú thợ điện. Sốt rét, gầy. Trả lời một bạn gái Cảng mời năng về chơi, chú ta nói xẵng có ý đùa: Cái cảng của các bà thì báu lắm đấy mà bảo tôi phải năng về thăm. Tôi về, chẳng qua là có ông anh tôi đây mà thôi.

Ngày 7/11, Rosa rất vui vẻ, sắp đi học rồi. Ngày 12/11, chủ nhật, cả nhà mình tụ họp vui vẻ, có cả Rosa và Minh em họ mình học ở Liên Xô mới về. Trưa, Rosa mời đến nhà ăn bún canh cá với anh Quý lái cẩu P9 ở đội 3 Cảng trọ ở nhà Rosa, cũng là người Huế. Trưa 12, không hiểu sao Rosa lại ra chỗ mình ở cùng chú Bảo lái cẩu ở Cảng, ở lại rất lâu. Vẫn cái lối im lặng vô tư rất kỳ lạ. Tối 21/11, đế nhà Rosa lấy xe đạp về nhà, được xem giấy hẹn đến Xanh Pôn mổ lần thứ sáu. Chỗ xương gẫy đã liền, nhưng vẫn bị dò. Rosa nói các buổi trưa vẫn học văn hóa.

Chiều 1/5/1969, Rosa đã mổ rồi, thiếu thốn hết sức. Ăn ít quá, chưa hết nửa suất. Vẫn có vẻ buồn. Đông người vào thăm, không nói được gì với nhau.

Chiều 18/5, nói với Rosa “quyết định” của mình, hỏi ý kiến và nói trước là “chỉ nói một lần, sẽ không nói lại lần thứ hai”. Mình nói mà không hồi hộp gì cả. Lạ hơn nữa là chính Rosa cũng không lúng túng gì. Không nhìn mình, Rosa nói rất dịu dàng, chân thành hồi nhỏ ở nhà bị bố tàn ác đánh đập rất khổ sở, rồi đi thanh niên xung phong, vừa để góp phần chống Mỹ cứu nước, nhưng cũng là để giải thoát cho cuộc đời mình. Thế rồi chưa được bao lâu thì bị đạn Mỹ bắn. Những ngày đau đớn nằm trên giường bệnh, có lúc em không thiết sống làm gì nữa. Rosa kể lại từng ngày, tựa như muốn kiểm điểm bản thân xem đã nỗ lực hết sức chưa.

Thế là mình đã nói lên một điều mà Rosa đã hiểu và tán thành từ lâu. Rosa không thể sống thiếu mình, đó là điều em nhắc đi nhắc lại nhiều lần khi kể chuyện cũ. Bản thân mình cũng cảm thấy không thể sống thiếu Rosa, mình cần có một tâm hồn trong sáng tin yêu lại hiểu mình.

Tối 19/5, đến Đoàn Di, anh bạn đã đưa mình đến Cảng Hà Nội, nói với Di về Rosa. Di cười, chỉ vợ và hai con, nói vui Hết cả thì giờ vì cái món ấy đấy. Tối 20/5, tan lớp học bổ túc văn hóa, tình cờ gặp anh Nguyễn Hữu Quang, cán bộ phòng tổ chức đón vợ đi học về. Anh nói Rosa nó cắt là đúng, vì chú thợ điện đã do dự, tính toán khi biết Rosa bị nạn. Hứa sẽ đến thăm Rosa.

Ngày 23/5 là ngày Phật đản, lẽ ra được nghỉ, nhưng lớp công đoàn về Bảo tàng mình dự lại học dồn hai buổi làm một để hôm sau nghỉ cả ngày, thành ra về muộn. Trưa nắng, mình về ngay nhà Rosa vì nghe tin em đã về. Rồi đón em về nhà. Các cháu Ánh Ngọc và chị họ cháu Hoàng Anh dễ thương quá, biểu diễn cả một chương trình ca múa rất nhiệt tình đón cô Rosa. Ngọc còn hát một bài “Cộ Hằng ơi, cô Hằng ơi xuống chơi với cháu…” Rosa rất xúc động. Chị Thủy cho ăn một bữa thật ngon. Cơm xong, mình đưa Rosa đi mượn tiền mua xe đạp. Không mượn được. Hai đứa tìm chỗ ngồi nói chuyện một lát. Vườn hoa nào cũng đông những người là người, ghế nào cũng có người ngồi, đành đến cửa vào nhà bảo tàng lịch sử, ngồi dưới một ngọn đèn thật sáng. Mình nói Rosa rõ hoàn cảnh gia đình mình bị kỳ thị, nên yêu cầu Rosa “Bất cứ khi nào thấy không thể yêu nữa thì cứ nói” Rosa im lặng nắm lấy tay mình, mân mê mãi những ngón tay, không nói gì. Mãi một lúc em mới nói chuyện… Em vất vả từ tấm bé. Chín tuổi đầu đã phải đi đẩy xe ba gác kiếm miếng ăn. 15 tuổi thì đi xúc than, đội than ở Cảng Hà Nội. Tiền lương mẹ lĩnh tất để chi dùng cho cả nhà. Có những hôm em phải nghỉ làm vì bị bố đánh đòn đau quá. Nói thật, đời em chưa được sung sướng một ngày nào. Ở cổ em có một vết sẹo. Không phải do giặc Mỹ gây ra. Mà là do bố em ném một cái bát vỡ vào. Chỉ vì không muốn cho em đi họp thanh niên tối đó. Em mong làm nên một việc gì trong đời mình. Vì thế, em đã từ chối biết bao người đặt vấn đề yêu đương với em. Em sợ họ làm hỏng tương lai của em, ngăn không cho em học. Em tự biết sẽ không làm được đủ những nhiệm vụ của một người yêu, một người vợ. Nghe em nói mà thấy thương lạ. Nhưng rồi lại bật cười: Đúng em là người mà mình muốn tìm rồi. Như Sê-khốp nói, tôi sẽ cưới vợ, nhưng với một điều kiện là không có gì thay đổi trong nếp sống của tôi. Vợ tôi sẽ giống như vầng trăng không soi sáng bầu trời của tôi tất cả mọi ngày.

Tối 29/5, cùng Rosa đi xem phim Chàng Chapin trẻ. Tình cờ nhắc đến cái thư viết từ tháng 3/1968, sau đợt đi công tác về nhà thì nhận thư Rosa. Anh cứ tin ở người em tàn phế này, là sẽ vượt được mọi thử thách còn đang tiếp tục diễn ra đối với em. Hôm sau, mình đã viết cho Rosa một bức thư dài, trích cả một trang nhật ký ghi năm 1962, cái năm mình gần đất xa trời, đồng thời thấy là cần thiết, nên đã viết một câu như thế này: Rosa ạ, anh tin em và em cũng nên tin là :Nếu anh còn ở trên đời này thì anh sẽ không để em phải khổ. Một câu mà chính mình cũng không rõ lắm ý nghĩa của nó. Nhưng quả là lúc ấy mình nghĩ đúng như thế.

9/6, Rosa đến trả Nhật ký từ 1967 mình cho mượn tối 10/5, rồi cùng nhau đi chơi. Em muốn đến anh lắm, nhưng sợ anh bận. Cả nhà anh đều làm việc, mà em lại đến chơi. Khi nào anh rảnh, anh đến em nhé. Em khổ từ bé, không khi nào em lại nũng nịu, đòi hỏi gì anh đâu. Em sẽ hết sức cố gắng, sống xa anh, sống một mình cũng được. Nhưng bao giờ em cũng nhớ đến anh, chờ đến bao giờ cũng được, em chờ anh, anh cứ việc anh anh làm. Chính anh đã cứu sống em, không có anh em không sống nổi. Em chỉ sợ lấy em anh sẽ khổ thôi.

Ngày 13/6: Mệt, bận, lại còn cứ muốn gặp Rosa. Nhớ quá. Tối 22/6, gặp Rosa, yêu cầu kể chuyện thời nhỏ. Rosa lảng đi, nói cũng như anh thôi, ý nói chẳng sung sướng gì. Sau đó lại nói Em khác hẳn mọi người trong nhà anh. Em không biết, chính mình cũng còn thấy là mình không giống những người trong nhà lắm

Tối 2/9, Rosa đến sớm, nhưng mình có nhiều khách quá, cho nên chờ mãi mới trốn đi với nhau được một lát. Đông quá, đi đâu cũng chẳng còn chỗ mà ngồi, đành vừa đi bên nhau vừa nhẩn nha nói chuyện. Mình nói về lá thư gần đây chú thợ điện gửi cho mình. Rosa nói là đã nói rõ về quan hệ hai đứa từ trước khi chú ta đi bộ đội. Không hiểu nhau thì làm sao mà yêu nhau được. Bấy giờ, tầm suy nghĩ của hai bạn trẻ đã quá chênh lệch: Chàng trai chỉ nghĩ đến tình yêu, trong khi cô gái đi thanh niên xung phong là để giải thoát cho cuộc đời nghiệt ngã của mình.

Rosa bao giờ cũng rất đúng giờ. Hẹn gặp nhau lúc sáu giờ chiều là tôi ra ban công nhìn xuống đã thấy ngồi chờ trên xe đạp bên kia đường. Chúng tôi chẳng bao giờ đi ăn, uống ở đâu cả mà chỉ tìm một chỗ vắng để ngồi bên nhau. Đầu tiên là hôn nhau cho thỏa nỗi nhớ. Sau đó là bạ chuyện gì nói chuyện ấy mà vẫn cứ vui, chỉ vì ngồi bên nhau, nhìn thấy nhau, nghe được những lời thành thật từ miệng người mình yêu. Không ai gặng hỏi gì khi người kia không muốn nói. Thế rồi ai về nhà ấy, kẻo gia đình mong.

Có lần Rosa đến mà không hẹn trước, cả nhà tôi đi xem phim Đô đốc U-sa-cốp của Nga. Cả nhà ăn cơm vội vàng mới đi bộ ra rạp Hòa Bình kịp xem phim cho nên bát, đĩa, nồi, soong còn bày ra đầy cả sàn. Về đến nhà, thấy Rosa chờ từ bao giờ, nhà sạch tinh tươm, đồ dùng ăn khi nãy đã dọn, rửa sạch sẽ, cất vào đúng chổ ở bếp. Mẹ tôi vui quá ôm lấy Rosa. Thật như có cô Tấm trong quả thị hiện ra lo việc nhà.

Lần khác, cả nhà ngồi đông đủ sau bữa cơm chiều, Rosa đến, mang biếu một … cái đùi sau thịt chó thui. Nhà tôi không làm thịt chó bao giờ, khi nào thèm ăn thì mua một đĩa, một bát ăn chung  cho biết. Chưa khi nào có nhiều thịt chó như thế này. Mẹ tôi nói cám ơn cháu, nhưng việc này bác không thạo. Rosa lại bảo thế bác cứ để cháu, rồi cầm dao định … ra tay. Mẹ tôi phải bảo, cháu chỉ dẫn cho bác thôi, bác sẽ tự nấu.

Tính nết Rosa tự nhiên, dễ thương, cả nhà đều mến. Nhất là khi Rosa có gì vui, cất tiếng cười giòn.

(Còn nữa)

PT.

Biết ơn những con người nhân hậu mà dũng cảm

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 1 tháng 1 năm 2019.

 

 BIẾT ƠN

    NHỮNG CON NGƯỜI NHÂN HẬU MÀ DŨNG CẢM

Phạm Tôn

Lời dẫn của Phạm Tôn: “Quý II/2012, Nhà xuất bản Công An Nhân Dân cho ra tập 2 sách Phạm Quỳnh – một góc nhìn của tiến sĩ Nguyễn Văn Khoan tuyển chọn và biên tập. Các trang 272 đến 284 có đăng bài trên đây của Phạm Tôn đã lên Blog PhamTon từ tuần 1 tháng 9 năm 2012.

—o0o—

Những người biết rõ về Thượng Chi – Phạm Quỳnh thì rất nhiều. Vì Ông là một nhân vật nổi bật hồi nửa đầu thế kỷ XX trong cả nước ta với những hoạt động đa dạng, phong phú trên nhiều lĩnh vực, có ảnh hưởng lớn đến nhiều thế hệ người Việt Nam. Nhưng, những ai dám lên tiếng nói rõ sự thật về Ông khi Ông đang bị chôn vùi cả thể xác lẫn danh dự hơn nửa thế kỷ qua thì chẳng được mấy người… Vì lẽ đó, con, cháu, chắt trong đại gia đình Phạm Quỳnh thật vô cùng biết ơn những Con Người nhân hậu mà dũng cảm đó. Và những người có lương tri cả nước đều vui mừng đón nhận mỗi bằng chứng quí giá, cũng như những đánh giá công bằng, xác đáng mà các vị dám đưa ra công luận và hoàn toàn chịu trách nhiệm về việc công bố đó trước nhân dân, lịch sử.

Chúng tôi vô cùng biết ơn giáo sư Văn Tạo, nguyên viện trưởng Viện Sử học Việt Nam, giáo sư nhà giáo nhân dân Đinh Xuân Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Tiến sĩ Sử học Nguyễn Văn Khoan, các nhà nghiên cứu Thanh Lãng, Phạm Thế Ngũ, Phạm Thị Nhung, Vương Hồng Sển, Nguyễn Đình Đầu, Phong Lê, Nguyễn Huệ Chi, Vương Trí Nhàn, giáo sư nhà giáo nhân dân Nguyễn Đình Chú, Nguyễn Đắc Xuân, Trịnh Bá Đĩnh, Đỗ Lai Thuý, Nguyễn Hữu Sơn, Trần Văn Chánh, Khúc Hà Linh các nhà văn, nhà thơ, dịch giả Nguyên Ngọc, Nguyễn Xuân Khánh, Phạm Toàn, Phạm Xuân Nguyên, Ngô Quốc Chiến, Trần Đăng Khoa, Khúc Hà Linh, Hà Khánh Linh, Xuân Ba, Lê Minh Khuê, Hồng Thanh Quang, Trần Chiến, các nhà giáo Nguyễn Thúc Chuyên, Nguyễn Phúc Vĩnh Ba, Nguyễn Đức Thuận, Vũ Thế Khôi, nhà báo Thép Mới, Thanh Tùng, Lại Văn Sâm…

Chúng tôi biết ơn nhà văn hoá Hoàng Đạo Thuý (1900-1994). Ông là người bạn thân thiết, lại là người bà con với Phạm Quỳnh. Phạm Quỳnh thuộc họ bên ngoại nhà ông. Ngày 19/4/1991, ở tuổi đại thọ ông đã mời nhạc sĩ Phạm Tuyên đến nhà và vừa nói về thân phụ nhạc sĩ vừa cho xem các văn bản cổ và đọc cho nghe các bản do chính ông dịch ra quốc ngữ: Trích gia phả họ Hoàng Đạo, phụ bên ngoại (do Hoàng Đạo Thành biên soạn, viết), Phả ký học trò viết (do Tô Ngọc Huê soạn, Ngô Văn Dạng viết) ghi lại thành một cuộn băng ghi âm đầy. Sau đó, ông còn cẩn thận viết ngày 16/7/1991 và gửi cho nhạc sĩ một bản Các việc tiếp theo. Nhờ đó mà gia đình biết rõ về hoàn cảnh gia đình và cuộc sống của Phạm Quỳnh từ nhỏ tới lớn. Ông còn cẩn thận vẽ cả sơ đồ căn nhà Phạm Quỳnh ở từ khi chào đời cho dến năm 1918. Là người bạn tâm giao, ông biết rõ và từng can dự vào các bước ngoặt trong cuộc đời Phạm Quỳnh, kể cả việc quyết định vào Huế tham chính và từ bỏ nghề báo. Chính Hoàng Đạo Thuý đã viết bản tham luận bảy trang sẽ đọc tại cuộc hội thảo do Viện Văn học dự định tổ chức năm 1992 tại Hà Nội.

Chúng tôi cũng biết ơn nhà văn Nguyễn Công Hoan.

Đúng lúc đứng ở đỉnh cao danh vọng và uy tín lớn với hàng trăm tác phẩm nổi tiếng được nhân dân cả nước yêu mến, năm 1972 nhà văn lão thành cho ra mắt giữa thủ đô Hà Nội cuốn Đời viết văn của tôi (Nhà xuất bản Văn Học, in 3.200 cuốn) trong đó, ông dành hai trang 160-161 thành thật viết rõ là mình sáng tác nên truyện ngắn nổi tiếng Kép Tư Bền chỉ vì thương… Phạm Quỳnh! Phần đó như sau:

“Tôi nhìn thấy cảnh bề ngoài cười nụ bề trong khóc thầm này thì sực nghĩ đến Phạm Quỳnh. Tôi cho rằng Phạm Quỳnh và Nguyễn Văn Vĩnh là những người có chính kiến. Thấy ở nước ta, ba kỳ có ba chế độ chính trị khác nhau, Nguyễn Văn Vĩnh mới chủ trương thuyết trực trị. Người Pháp trực tiếp cai trị người Nam, như ở Nam Kỳ, không phải qua vua quan người Nam, thì dân được hưởng nhiều chế độ rộng rãi hơn. Phạm Quỳnh, trái lại, chủ trương thuyết lập hiến. Người Pháp nên thi hành đúng Hiệp ước 1884, chỉ đóng vai trò bảo hộ, còn công việc trong nước thì vua quan người Nam tự đảm nhiệm lấy. Bây giờ Phạm Quỳnh vào Huế làm quan, tôi cho không phải vì danh. Quốc dân biết Phạm Quỳnh hơn biết mấy Thượng thư Nam triều. Cũng không phải vì lợi. Làm báo Nam Phong Phạm Quỳnh cũng được phụ cấp 600 đồng một tháng, món này to hơn lương Thượng thư. Phạm Quỳnh ra làm quan, chỉ là để rồi lấy danh nghĩa Chính phủ Nam triều, đòi Pháp phải trở lại Hiệp ước 1884. Vậy một người yêu nước như Phạm Quỳnh, sở dĩ phải có mặt trên sân khấu chính trị chẳng qua chỉ là làm một việc miễn cưỡng, trái với ý muốn, để khuyến khích bạn đồng nghiệp làm việc cho tốt hơn, chứ thực lòng, là một người dân mất nước, ai không đau đớn, ai không khóc thầm. Thế là tôi nghĩ được ra truyện Kép Tư Bền,tả một anh kép hát nổi tiếng về bông lơn, đã phải vì giữ tín nhiệm với khán giả mà ra sân khấu nhà hát làm trò cười, ngay cái tối cha anh đương hấp hối.” Sau khi phát hành ít lâu, cuốn sách ấy bỗng “biến mất” trên các giá sách cả ở các hiệu sách lẫn các thư viện, tủ sách phục vụ công chúng. Mãi đến năm 1996, mười năm sau đổi mới, mới lại thấy sách ấy được Nhà xuất bản Văn Nghệ thành phố Hồ Chí Minh tái bản, nhưng với số lượng thật khiêm tốn: vẻn vẹn có 500 cuốn! Nhưng, hai trang 181-182 vẫn còn nguyên phần nói về việc nhà văn đã viết Kép Tư Bền chỉ vì thương… Phạm Quỳnh! Người “chịu trách nhiệm xuất bản” là Đinh Quang Nhã. Hồi Nhà xuất bản Văn Học in năm 1972 tại Hà Nội, chưa có “chức danh” này.

Con, cháu, chắt Phạm Quỳnh còn biết ơn Thiếu tướng Phan Hàm.

Chúng tôi may mắn có trong tay bản sao chụp tư liệu 10 trang viết tay của Thiếu tướng viết ngày 8/11/1993, Tuyên huấn Thừa Thiên Huế nhận chiều 14/11/1993, xin trích đăng phần Thiếu tướng kể về việc đi bắt Phạm Quỳnh để bạn đọc có điều kiện biết được sự thật đã xảy ra như thế nào. Thiếu tướng Phan Hàm viết như sau:

“Tôi chỉ xin kể lại việc đi bắt Phạm Quỳnh. Còn các nơi khác không rõ chi tiết, chỉ biết chung chung:

“Tôi nhận lệnh, nghiên cứu thì được biết thêm là trong nhà Phạm Quỳnh cũng như nhà Ngô Đình Khôi đều có rất nhiều súng ống. Vì vậy buổi sáng hôm ấy, anh Hồ và tôi phải cải trang đi trinh sát địa hình trước. Kết quả chỉ biết được đích xác nhà (biệt thự Hoa Đường), sân, còn trong nhà không rõ. Đến trưa, ông Phan Tử Lăng trực tiếp chỉ thị cho tôi: đến trại Bảo An binh, ông ta sẽ phối thuộc cho hai tiểu đội lính Bảo An (một tiểu đội do tôi chỉ huy, một tiểu đội cho anh Việt chỉ huy) để giúp vào việc đi bắt hai tên Việt Gian đầu sỏ này. Ông ta còn nói thêm: “Bắt được rồi đem về lao Thừa Phủ, rồi báo xuống sân vận động Huế người ta biết, mở màn cuộc mít tinh.”

“Mệnh lệnh rất ngắn mà chúng tôi mang theo chỉ thấy nói “Ủy ban Khởi nghĩa Thuận Hóa mời Phạm Quỳnh ra làm việc”. Tôi được trang bị một khẩu súng lục St.Etienne 6.35. Khi xe của tôi vòng vào sân, thấy Nguyễn Tiến Lãng trong nhà chạy ra. Lúc bấy giờ trên áo tôi đã có cái băng cờ đỏ sao vàng nên Lãng biết, toan chạy. Tôi đưa súng lên bắn thì kẹt đạn, nên bắt lên xe luôn. Anh Hồ lên lầu bước vào phòng Quỳnh đang chuẩn bị nghỉ trưa. Đưa giấy “mời” ra ông ta thản nhiên đứng dậy mặc áo ra đi.

“Tôi lục soát khắp nhà (Chúng tôi nhấn mạnh-PT) chẳng thấy súng đạn đâu cả ngoài khẩu súng săn cỡ 12 ly của con trai ông ta và ít đạn săn. Con trai của ông ta là Phạm Khuê cũng đi dự mít tinh, ở nhà chỉ còn hai cô con gái là học sinh trường Khải Định trước đây” (…) “Đây là ý kiến tôi muốn đóng góp với những bản tổng kết quân sự, Đảng, chính quyền của tỉnh nhà.

Nhớ đâu viết đấy. Miễn là nói lên sự thật (Chúng tôi nhấn mạnh-PT)”

Người thứ tư chúng tôi biết ơn là bà Phạm Thị Minh, tức Lê Thị Kinh, cháu ngoại Phan Châu Trinh, nguyên đại sứ nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà tại Ý và một số nước châu Âu như Luxembourg v.v…. Nhân sang Pháp tìm tư liệu về ông ngoại mình, bà đã tìm thấy và “tặng” lại cho tiến sĩ Phạm Thị Ngoạn sống ở Pháp tờ sao chụp Bản phúc trình (tối mật) đề ngày 8/1/1945 của Khâm sứ Trung Kỳ Haelewyn gửi Toàn quyền Jean Decoux và Tư lệnh Đại tướng Mordant là tư liệu chứng tỏ Phạm Quỳnh đã chống Pháp và yêu nước như thế nào.

Giáo sư Nguyễn Phước Bửu Tập đã công bố bản dịch tiếng Việt trong Ngày Phạm Quỳnh tổ chức ở California, nước Mỹ tháng 5-1999. Bản dịch như sau:

“Thêm một lần nữa, Thượng thư Nội vụ (Phạm Quỳnh) lại cực lực phiền trách chúng ta về việc trưng dụng lúa gạo để cung cấp cho Nhật.

“Phạm Quỳnh lặp lại điệp khúc yêu cầu chúng ta hoàn trả Bắc Kỳ về cho Hoàng Triều như Pháp  quốc đã hứa. Tôi đã lưu ý Hoàng đế Bảo Đại về thái độ bướng bỉnh vượt quá thẩm quyền ông ta đòi nới rộng quyền hạn của Viện Cơ Mật. Hiện tôi đang chờ đợi một phản ứng khác bùng nổ từ ông ta nếu như chúng ta không chịu nhận sự bổ nhiệm một Khâm sai Hoàng Triều trên cõi Bắc Kỳ. Chủ quyền bảo hộ của chúng ta lại một lần nữa bị xúc phạm. Phạm Quỳnh đòi hỏi chúng ta trong một thời hạn ngắn nhất, cụ thể nhất, phải hợp thức hoá việc phục hồi chủ quyền của Vương triều trên lãnh thổ Bắc Kỳ và Nam Kỳ. Phạm Quỳnh còn hăm he sẽ thúc đẩy các phong trào chống đối, nổi dậy nếu như chúng ta không đặt vấn đề thương thảo với Hoàng đế Bảo Đại trong những tháng trước mắt về một quy chế mới nhằm cải biến chế độ bảo hộ sang quốc gia liên hiệp như thể chế Commonwealth, mà trong đó những địa vị quan trọng phải nằm trong tay người bản xứ.

“Những yêu sách của Phạm Quỳnh cứ là thiết lập một nền tự trị toàn diện cho Bắc Kỳ và Trung Kỳ, đồng thời chấm dứt chế độ thuộc địa Nam Kỳ, tiến tới việc hình thành một quốc gia Việt Nam.

“Tôi xin lưu ý quý ngài về sự kiện này, bề ngoài Phạm Quỳnh tuy nhã nhặn, hoà hoãn, nhưng ông ta là một phần tử bất khả phân trong chủ trương giành độc lập cho Việt Nam và chúng ta đừng mong làm gì với lòng ái quốc chí thành, bất di bất dịch nơi ông ta, dù qua việc chúng ta đã dành cho ông một chức vị tối danh dự đã có.

“Cho đến hiện thời, ông ta là một đối thủ thận trọng, chừng mực nhưng kiên quyết trước vấn đề bảo hộ của Pháp quốc, do đó Phạm Quỳnh sẽ có thể trở thành kẻ đối địch bất khả quy của chúng ta, nếu như một khi ông ta bị lôi cuốn bởi lời hứa hẹn của Nhật Bản cho một chủ thuyết Đại Đông Á.

“Tôi xin chờ chỉ thị của quý ngài…

Gặp hai con gái Phạm Quỳnh ở Pháp là Phạm Thị Ngoạn và Phạm Thị Hoàn, bà đã kể lại chuyện gặp nhà văn Sơn Tùng, được nghe ông nói về tình thân giữa Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh và Thượng Chi – Phạm Quỳnh và còn cẩn thận viết tay một bản xác nhận chuyện đó, không e ngại gì. Toàn văn bản viết tay như sau:

GHI LẠI TẶNG CHỊ PHẠM NGOẠN VÀ PHẠM HOÀN

            Tôi là Lê Thị Kinh tức là Phan Thị Minh, trước khi đi qua Paris tôi có gặp ông Sơn Tùng là một nhà văn, nhà nghiên cứu lịch sử đồng thời là thương binh loại nặng (co rút cả hai tay) đã vui lòng kể cho tôi một số chuyện ông được nghe qua cụ Đào Nhật Vinh (tức Bùi Di, tức Bùi Lâm) ngày xưa đã gần gũi cụ Hồ thời kỳ cụ Hồ còn tên là Tất Thành đi làm trên tàu thủy (cùng đi với nhau từ Argentine đến Terre de feu, được Tất Thành dạy học chữ quốc ngữ). Sau ông này về làm adjudant ở bệnh viện Val de Grâce, hay đến 6 Villa des Gobelins gặp Phan Châu Trinh, Phan Văn Trường (hai ông nghè ta và tây) và Nguyễn Ái Quốc… Ông Đào Nhật Vinh kể lại: lúc đó ông Chu Đình Xương và ông Lê Giản (bấy giờ là Tổng giám đốc Nha Công an Trung ương – PT ghi chú) đưa bản án đề nghị “xử tử Ngô Đình Diệm và Phạm Quỳnh” thì cụ Hồ đã bác(Chúng tôi nhấn mạnh – PT). Ông Vinh ỷ thế là chỗ thân tình đã chạy vào phản đối: “Anh nhân đạo kiểu gì vậy? Sao anh lại tha những tên có nợ máu với nhân dân và những tên đã chống phá cách mạng?” Cụ Hồ đã trả lời nghiêm nghị: “Đây là văn phòng Chủ tịch nước chớ không phải là sàn tàu đâu mà chú xồn xồn lên như vậy. Không thể đem chuyện cũ ra mà làm án mới, tôi quyết định như vậy là đúng…” (Chúng tôi nhấn mạnh – PT)

Sau khi ông Tôn Quang Phiệt từ Huế ra, vào gặp cụ Hồ và báo “Phạm Quỳnh đã bị xử mất rồi” thì cụ Hồ ngồi lặng người một lúc lâu rồi nói: “Giết một học giả như vậy thì nhân dân được gì? Cách mạng được lợi ích gì?…Tôi đã từng gặp cụ Phạm ở Pháp… đó không phải là người xấu!” (Chúng tôi nhấn mạnh – PT)

Tôi đi nghiên cứu ở Archives d’Outre Mer ở Aix-en-Provence có thấy được một số báo cáo của agents của mật thám Pháp báo là đầu tháng 5-1922 có một cuộc gặp của cụ Phan Châu Trinh với cụ Phạm Quỳnh và ông Nguyễn Văn Vĩnh mà nó không ghi được nội dung, chỉ nghe được ông Vĩnh kể lại nhưng chúng không tin và có tin hai người này (Phạm Quỳnh và Nguyễn Văn Vĩnh – PT ghi chú) có gặp ông Phan Văn Trường và Nguyễn Ái Quốc (Chúng tôi nhấn mạnh – PT) tại Paris hoặc ở Tours nhưng nó không ghi được nội dung. (Đó là năm 1922 khi hai người qua dự đấu xảo thuộc địa tại Marseille). Sau đó ông Nguyễn Văn Vĩnh ở lại mấy tháng, được ông Phan Văn Trường đưa đi Mayence, Berlin, Vienne rồi mới trở về Pháp và về Việt Nam.

                                                                                                                 Paris 20-1-1994

                                                                                                                  Phan Thị Minh

Người cuối cùng, chúng tôi biết ơn là Nhà văn Anh hùng Lao động Sơn Tùng. Biết nhà văn qua tư liệu của bà Phan Thị Minh và còn biết cả chuyện ông định công bố tư liệu động trời về việc Hồ Chủ tịch phản đối việc sát hại Phạm Quỳnh tại hội thảo về Phạm Quỳnh năm 1992 do Viện Văn Học dự định tổ chức tại Hà Nội, nhạc sĩ Phạm Tuyên và một người anh vợ, nguyên biên tập viên Nhà xuất bản Sự Thật, đã đến gặp. Nhưng không may, phải lúc nhà văn bệnh nặng, không tiếp được. Mãi sau này, đến năm 2008, nhà văn Sơn Tùng mới có sức khoẻ và có thời giờ viết hẳn 20 trang chép tay về “bậc danh nhân văn hoá” Thượng Chi – Phạm Quỳnh để “ký thác” cho nhạc sĩ Phạm Tuyên và đồng ý cho công bố trên Blog PhamTon.

Sau đó, chúng tôi đã chia làm bốn phần và tự đặt đầu đề để bạn đọc dễ theo dõi với lời dẫn và lời bình của chúng tôi. Bao gồm Phần I: “Bất tất nhiên”, Phần II: “Giết một học giả như vậy thì nhân dân ta được gì? Cách mạng được lợi ích gì? (…) đó không phải là người xấu!”, Phần III: “Lúc này còn cụ Phạm Quỳnh thì…”, Phần IV: Nguyễn Ái Quốc đích thân tổ chức “bữa cơm Bắc, thết khách Bắc”.

MẤY LỜI KÝ THÁC

Thân gửi: Nhạc sĩ Phạm Tuyên và gia đình kính quí.

Thưa Anh,

Đời cầm bút của tôi: viết báo, viết văn, chí thành với đề tài lịch sử và danh nhân Bác Hồ.

Sống trước viết.

Từ sau Cách mạng tháng 8-1945 đến năm 1970, tôi dấn thân trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước; xông pha khắp ba miền Bắc-Trung-Nam tìm tòi, tích lũy vốn sử liệu về các nhân vật lịch sử ,sự kiện, khảo sát, khảo chứng,… Năm 1971, tôi bị thương nặng trong trận giặc Mỹ đánh phá quyết liệt vùng hậu cứ miền Đông Nam Bộ. Sau gần một năm cáng thương qua Trường Sơn, tôi được về lại Thủ đô Hà Nội.

Chiến tranh có kết thúc. Vết thương chiến tranh trên cơ thể chỉ khép lại khi người mang vết thương ấy tắt nghỉ! Gần 40 năm qua, vừa vật lộn với vết thương mỗi khi tái phát hành hạ, vừa moi cái vốn tích lũy được mà viết, viết cho vơi bớt nỗi đau! Cho đến ngày hôm nay, tôi mới viết được trên 20 đầu sách, đã xuất bản. Bản thảo còn đang viết tiếp, vốn có rồi mà chưa viết được bao nhiêu; một số bậc danh nhân trong đó có danh nhân văn hóa Thượng Chi – Phạm Quỳnh đã chuẩn định mà chưa thực hiện được. Giờ đây, tôi đã ngoài tám mươi, liệu còn làm xong được những chuẩn định? Vì vậy tôi thành tâm chép lại những điều tôi sưu tầm được về mối thân tình giữa Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh với Thượng Chi – Phạm Quỳnh, xin trân trọng ký thác tới gia đình bậc danh nhân văn hóa Phạm Quỳnh. Ngày 27/3/2011, biết tin nhà văn không được khoẻ, bệnh mới trở nặng, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã đến thăm. Bên giường bệnh, bà Mai vợ nhà văn cho biết ông vừa qua cơn bạo bệnh, nay đã tỉnh táo, nghe được mà chưa nói được, nhưng “tin là ông sẽ dần bình phục như đã từng vượt qua bao lần thập tử nhất sinh trong đời”.

Chúng tôi tin rằng vẫn còn nhiều Con Người nhân hậu, biết rõ về cuộc sống và cả cái chết “bí ẩn” của Thượng Chi – Phạm Quỳnh… Và mong rằng các vị có tấm lòng nhân hậu ấy có thêm chí dũng cảm như những vị trên đây, mạnh dạn nói ra điều mình biết rất rõ mà bao năm nay vẫn phải canh cánh giữ trong lòng, rấm rứt trong dạ, khi biết mà chưa nói ra để người hiền hàm oan hơn nửa thế kỷ. Nếu được như vậy thời sẽ làm sáng tỏ được mọi “uẩn khúc trong cuộc đời ông chủ báo Nam Phong” (Tên một bài viết của nhà văn Xuân Ba trên báo Tiền Phong năm 2005) trả lại cho ông đúng vị trí của mình trong lịch sử, đặc biệt là lịch sử văn học nước nhà, tránh cho thế hệ trẻ, tương lai của đất nước khỏi lầm lẫn và có thêm một tấm gương trung với nước, hiếu với dân ngời sáng để noi theo.

Con, cháu, chắt Thượng Chi – Phạm Quỳnh và tất cả những người dân Việt lương thiện, yêu nước thương nòi cũng sẽ biết ơn các vị đã có lòng nhân hậu, lại thêm cái chí dũng cảm dám nhìn thẳng vào sự thật, tôn trọng sự thật, dám bảo vệ sự thật lịch sử về Thượng Chi – Phạm Quỳnh. Đó cũng là một cách góp phần vào sự nghiệp xây dựng xã hội ta thành một xã hội dân chủ, công bằng và văn minh thật sự.

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 6/2011

(Bổ sung 26/2/2017)

P.T.

Chúng tôi đi Quảng Bình (kỳ 3: Sau Tết Kỷ Dậu)

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 2 tháng 12 năm 2018.

Năm mươi năm trước

CHÚNG TÔI ĐI QUẢNG BÌNH

Phạm Tôn

3. Sau Tết Kỷ Dậu

Trước Tết, Cường cùng đội đi làm về có chuyện gì vui là lại kể cho nghe nên tôi nổi hứng viết một cái thư hết sức là dài, kể đủ chuyện anh chị em làm việc nguy hiểm như thế nào và sống khổ cực thiếu thốn ra sao, nhưng viết đặc giọng hài hước, tếu táo vốn có của dân Cảng Hà Nội tức là giọng của những người lao động nặng vất vả, khi nghỉ chỉ muốn nghe những chuyện vui. Thư đề rõ Gửi má Phùng Thị Thất và con gái Trần Thị Cát, đội băng chuyền Cảng Hà Nội. Chắc hai má con và cả tập thể sẽ được một phen cười vỡ bụng. Cuối thư còn có Tái bút, nhờ hai má con đem trả lại hộ cho bức thư của bí thư Chim Chích. Người gửi ghi rõ: Ba- B1.ĐS5.BT4 Quảng Bình.

Nguyên là chúng tôi nhận được một bức thư dài kín bốn trang giấy năm hào hai là giá một xấp giấy 20 tờ khổ lớn. Bí thư Đoàn Cảng hồi ấy là cô kế toán Chim Chích lời văn thật là lôi cuốn, hơi văn thật dồi dào, tuôn chảy đến nỗi viết đến gần hết trang tư cô mới nhớ ra là đang viết thư cho chúng tôi mà chỉ toàn kể thành tích anh chị em ở nhà nên đã cho chúng tôi lời chúc Tết thật lạ lùng là Chúc các đồng chí cố gắng phấn đấu để xứng đáng với đoàn viên ở Cảng. Đọc xong tôi đưa ngay cho bí thư chi bộ Hoành đọc. Ông trả lại tôi kèm câu Viết tầm bậy hết sức, đúng giọng một ông già Bến Ngự.

Mồng bốn Tết, đội đi làm rồi mà đoàn đại biểu Cảng Hà Nội hẹn vào ăn tết với anh em vẫn chưa thấy đâu, làm nhiều người nản chí, mất tin tưởng và xấu hổ với bà con Quảng Bình vì đã lỡ khoe Tết này ban giám đốc vào thăm, có cả quà cho bà con.

Trời nắng gắt, ngồi trong nhà, mặc áo lót ba lỗ mà vẫn mồ hôi ròng ròng. Nghe nói có thể sắp có gió Lào. Máy bay Mỹ vẫn ầm ỳ suốt ngày. Công nhân lại nghỉ. Tối qua hai tổ đi làm phải về không vì không có việc. Trong đội có nhiều chuyện lôi thôi. Một cô gái Quảng Bình đi chơi tối, bị dứt đứt ba cái khuy áo, kèm lời nói thanh niên khu ba là như thế, đã chơi là chơi đến cùng. Có hiện tượng cờ bạc ăn tiền, có kẻ rút dao ra dọa, nếu tố cáo sẽ xin tí huyết. Tối tối thanh niên tụ tập bàn tán nhỏ to nhiều chuyện. Nào là bọn Hà Nội mình dại. Bọn Hà Bắc đi đứa nào cũng được bố mẹ đút túi cho một cuộn tiền, để có cái mà chuồn về nhà nếu có chuyện đáng lo ngại. Bảo đi nhiều nhất là một tháng, nay đã hơn hai tháng. Nào là thằng Giôn-xơn ác, nghe nói thằng Ních-xơn còn dữ hơn nhiều.

Cuối cùng hai xe tải Cảng Hà Nội cũng vào đến Quảng Bình. Sáng mồng sáu Tết. Đoàn do anh Sính trưởng phòng tổ chức dẫn đầu, không phải vào thăm mà là vào đón anh em về. Biết được tin ấy, anh em càng nôn nóng, không thiết gì làm việc nữa, lúc nào cũng chỉ nghĩ đến việc về nhà.

Tôi là kế toán trưởng của ĐS5, nhưng việc đó không làm tôi mệt bằng làm phó bí thư chi đoàn. Gần như công việc ở ĐS5 của tôi dạo này là cùng anh Mận, trưởng đoàn đi liên hệ các nơi có liên quan để giải quyết dứt khoát các vấn đề về tiền nong, lương thực, và xin lệnh của tỉnh ủy cho rút quân. Tôi càng đi, càng thấy rõ là anh Mận cũng muốn tôi sẽ cùng anh là những người cuối cùng rút quân, vì có tôi thì mọi việc sẽ giải quyết nhanh chóng hơn. Một chuyện đơn giản là thanh toán tiền nong. Nói thì đơn giản. Nhưng ở đây, chứng từ có khi là một nửa vỏ bao thuốc lá, một mảnh xé ra từ một tờ báo, hoặc một giấy gói chè màu hồng. Ở dưới hàng số có chữ ký loằng ngoằng bút mực, bút chì. Mà cái tài vụ binh trạm phải trả lại chính là tiền, tiền thật 100 phần trăm. Nhưng tôi đã có tình anh em với các anh Tỏ, anh Khánh lại có bạn thân thiết là Mỹ, Học, Chắt, o Lựu… những bạn sẵn sàng làm mọi việc giúp tôi chỉ mong sao Khi về Hà Nội, anh đừng mang theo kỷ niệm xấu nào về Quảng Bình.

Thành ra biết việc ở thanh niên trong đội có vấn đề, nhưng lúc này không thể mở cuộc điều tra như hồi mất trộm được, tôi bèn gặp Bùi Lê Nghiên và nhóm anh em trung kiên hỏi xem trong đám Thường Tín, ai là người có uy tín nhất, thế rồi tôi nhờ Nghiên nhắn người ấy tối hôm nay, tôi đi họp về sẽ gặp cậu ấy ở nhà tôi. Nhớ là chỉ đi một mình. Tôi biết, nhàn cư vi bất thiện, cấp trên lại lỗi hẹn, làm anh em mất niềm tin, anh em không xấu, đã đem thân  vào đây hơn hai tháng trời thì hầu như không ai xấu cả, nhưng cần để mỗi người tự suy nghĩ, mỗi nhóm tự thảo luận tìm ra những gì chưa phải của mình để sửa chữa thì tốt nhất. Cũng không còn hơi sức đâu và thời giờ đâu để giải quyết từng việc nữa. Thế là sáng ấy, tôi đi, anh em Chúc anh đi hội nghị Pa-ri thành công nhé. Nhưng, mọi việc đều giải quyết xong, có lúc gay gắt, nhưng rút cuộc ổn cả. Chỉ có việc rút quân là chưa xong. Vì vẫn chưa có lệnh của tỉnh ủy.

Chiều qua, lúc còn ở Binh Trạm 4, nghe có tin bộ đội kéo về bảo vệ Cảng Gianh, họ cử người lên xin bao tải làm công sự. Lúc về, gặp đồng chí điều độ, được biết có lệnh sẵn sàng chiến đấu, Mỹ thua to ở Miền Nam rất có thể sẽ điên cuồng bắn phá Miền Bắc. Và Vĩnh Linh, Quảng Bình sẽ lại chịu những đòn đầu tiên.

Tôi ghé xin đại tá Luận cái phiếu để xuống căng tin mua một bao thuốc lá loại gì cũng được, thì ông cười, Xin biếu đồng hương bao Điện Biên. Tôi cảm ơn rối rít, vội ra về theo lời hẹn với Đống. Gần đến nhà đã thấy các đốm lửa thuốc lá lập lòe trong đêm và tiếng chào anh lễ độ. Tôi hỏi có anh Đống đây không, thì một tiếng ho khan của người hút thuốc nhiều kèm tiếng dạ ngoan hiền. Tôi rủ em vào nhà, đốt đèn lên rồi hỏi chú có gì muốn cho anh biết không. Chú ngần ngừ rồi nói là suốt ngày hôm nay chúng em bàn bạc nhiều lắm, anh em mong em được lên gặp anh thế này thì nói hết những điều anh em đã bàn, nào là chúng em buồn nên nghĩ quẩn, nói bậy, làm xằng nhưng không có ý gì chống đối, phá hoại đâu, mong anh thông cảm. Xin anh cho biết hôm nay anh cho gọi em lên là có việc gì vậy, còn những việc vừa qua, chúng em xin hứa sẽ không để xảy ra một lần nào nữa… Tôi nói nhỏ mà rõ dạo này không có việc, nghỉ nhiều, thiếu thuốc chắc các chú buồn lắm, anh đi họp cố kiếm mua cho các chú một tút nhưng không mua được, chỉ xin được có một bao, đành cho chú cùng anh em hút tạm. Tôi đưa ra bao Điện Biên bao bạc. Mắt Đống sáng lên. Tay cầm bao thuốc mà miệng vẫn cứ hỏi mãi là có điều gì nữa không rồi mới chịu chia tay. Tôi nghe tiếng cả bọn chờ ngoài cửa mừng rỡ kéo nhau ra về. Hôm sau, Nghiên cho biết bọn chúng bảo nghe gọi lên gặp riêng phó bí thư, tưởng có chuyện gì, cả bọn bàn nhau xem có lỗi gì thì xin nhận hết, từ nay không phạm lại nữa… Không ngờ, ông ấy thương anh em mình thiếu thuốc, đi tìm thuốc cho anh em mình. Còn cho cả một bao Điện Biên, lại là bao bạc trứ danh. Thế là sống được rồi, có ông ấy là an toàn rồi. Cường nghe Nghiên kể, cười khẩy Rõ là lũ ngu, bây giờ mới biết sao.

Từ đấy mọi việc lại êm.

Dạo này, tôi hay dầm mưa, lội nước trong gió rét, đi nhiều, hết Thanh Trạch lại Bắc Trạch, Quảng Trạch mà toàn là đi bộ, lội ngầm. Tôi bị đau thần kinh tọa, kỵ nhất là bị lạnh và ăn uống kém. Mà nay thì hội đủ cả hai yếu tố này. Hầu như suốt đêm ấy tôi không ngủ được. Mờ sáng, trái với lệ thường, tôi gọi Cường dậy, bảo đi luộc sắn ăn còn đi làm. Chú ngạc nhiên, nhưng thấy tôi nói thật rõ và thản nhiên thì bật dậy, mò mẫm kiếm củi, rửa nồi, nhóm lửa. Trời rét, tôi cũng thấy thương, nhưng cứ mặc cho chú làm một mình. Em là một cậu bé tốt nhưng không kiên định và có khi lười… Lúc ăn sắn, tôi cười, nói với Cường: Ta ăn mừng thắng lợi. Cường hiểu, có vẻ vui. Mặc dù ở đáy nồi thì sắn nát bét, còn những củ ở trên lại sống.

Hôm nay là chủ nhật, nhưng biết chắc là tôi sẽ chạy long tóc gáy lên đây. Việc đoàn ĐS5 và đội chất lên thân mình nhiều quá. Nhưng biết làm thế nào một khi lịch sử đã trao cho sứ mệnh như thế.

Chuyến xe Cảng Hà Nội vào mang cho chúng tôi mỗi người một cái bánh chưng to. Nhưng sau Tết, trời trở nồm, đường xa, thùng xe nóng, bánh chưng lại gói kiểu cho cả hành vào nhân cho ngon hơn, đâm ra thiu hết cả mấy chục cái. Mỗi người một cái, nhưng có ai nhận đâu, vì không ăn được. Bữa trưa, chúng tôi mừng rơn vì mỗi người một tô xúp khoai tây to, giữa nền vàng đẹp của khoai tây còn có những miếng màu nâu nâu, chắc là thịt bò. Hóa ra khoai tây thì là thật, nhưng miếng màu nâu lại là… vỏ khoai. Khoai nhỏ, gọt vỏ xong thì hết cả, chị em đành rửa sạch, chà thật mạnh vào rổ, làm ra món súp bò này. Thôi, dù sao cũng còn hơn canh toàn quốc chúng tôi ăn lâu nay.

Chiến dịch VT5 chấm dứt, Thương nghiệp cũng chấm dứt luôn việc bán củi cho chúng tôi. Nếu có giấy giới thiệu của Binh Trạm 4 thì được mua 10 ký muối. Thế thôi. Chúng tôi đành chia anh em ở nhà nào thì góp gạo với nhà ấy mà ăn cơm Đoàn kết trước khi chia tay. Chúng tôi đưa nhà chủ toàn gạo, nhưng vẫn ăn cơm độn sắn mịn cùng cả nhà.

Cục Đường sông có xe con đưa cán bộ về Hà Nội. Chúng tôi xin cho cô Chúc bị bỏng về cùng. Hôm Chúc sang nhà tôi chào và khoe mua được những gì về làm quà cho gia đình, nói cười ríu rít với mấy bạn thì o Ái từ nơi khai hoang về lấy đồ trong hầm ra hỏi tôi có việc gì mà mấy o vui rứa. Tôi bảo cô ấy sắp được về nhà, thì o Ái nói gọn lỏn Bày tui mà bị như vậy là tụi tui khóc đó. O Ái 18 tuổi đã có người yêu vào Nam chiến đấu.

Mấy hôm nay, vẫn ăn cơm với gia đình chủ nhà, hầu như không bữa nào không đủ mặt. Hai bác, rồi Ái, Ân, Luyến, Hùng và bé Mai. Ân hết sức tích cực đánh cua bể để đãi các chú. Hùng, Mai một mực không cho các chú đi. Gia đình coi hai anh em tôi như con em trong nhà, cố gắng tìm mọi món ngon cho ăn, hết cua lại cá. Bữa cơm nào cũng vui, rôm rả truyện trò.

Trời lạnh, lại mưa, không bốc hàng được, công nhân ở nhà nhiều. Vốn là con em nông dân chính tông, một số anh em Thường Tín có sáng kiến hai người ngủ chung một màn, cái màn cá nhân còn lại cắt ra làm thành tám cái vó nhỏ, để cất vó bắt tép. Mưa là tép nổi lên rất nhiều. Có cậu kiếm được hàng ký tép một ngày. Đưa cho chủ nhà góp vào bữa ăn đại đoàn kết trước lúc chia tay. Còn dư, chú phơi khô, bỏ lọ mang về quê làm kỷ niệm, cốt có hiện vật để kể chuyện Quảng Bình cho thêm sinh động. Chi đoàn thấy hay, gợi ý cho cả ba tổ cùng thực hiện, cải thiện bữa ăn tình nghĩa rất tốt. Đêm nằm chung hai người đắp chung hai chăn ngủ lại càng ngon hơn. Cán bộ chẳng cần vắt óc, chỉ cần bám sát anh em, thấy việc làm tốt thì nói cho mọi người cùng làm thế là thành phong trào, vừa ấm no, vừa vui.

Ngày 27/2 mưa nhỏ và bắt đầu trở lạnh, mặc áo bông suốt ngày. Lại cùng anh Mận đi Bắc Trạch thảo luận vấn đề cho đơn vị rút. Hai xe IFA của Hà Nội vào từ 21/2, Xe của Hà Bắc cũng vào hai chiếc chiều 25. Mọi việc đều thuận lợi trừ việc rút quân. Ban chỉ huy đoàn ĐS5 thì yêu cầu tôi giải quyết xong mọi việc rắc rối về tiền nong của đơn vị mới được về. May mà các bạn trẻ Quảng Bình hết lòng giúp sức nên cuối cùng mọi việc cũng hoàn thành.

Tối hôm họp toàn thể cán bộ nhân viên ĐS5 để tổng kết chiến dịch, chúng tôi gặp anh Võ Văn Đại, cán bộ của cục trực tiếp chỉ đạo đoàn chúng tôi. Anh đeo cặp kính trắng dầy, khuôn mặt vuông, trắng, cương nghị, là dân Hàng Bạc, gần chợ Đồng Xuân. Anh cho biết là theo lệnh của cục, ĐS5 sẽ rút quân. Đơn vị rút đầu tiên là Đội Hà Nội. Anh vừa kể thành tích của Đội Hà Nội thì có tiếng con gái kêu thất thanh. Thế thì chết em rồi. Anh ôn tồn hỏi vì sao. Em Hồng tôi đáp ngay là nếu đội Hà Nội về kế toán trưởng cũng về thì em chết mất. Mọi người cười ồ. Anh Đại lại hỏi to. Tại sao chuyện lớn như thế mà không báo cáo tổ chức để được giúp đỡ, làm thế này là lỡ mất cả chuyện riêng của cô rồi. Tiếng Hồng quầy quậy chối là không phải thế đâu, em chỉ nói là nếu không có anh ấy thì em chết mất thôi chứ có nói gì đâu. Mọi người lại được một phen cười nghiêng ngả. Em Hồng cứ đỏ cả mặt, chỉ biết lắc đầu quầy quậy.

Bấy giờ tôi mới hiểu vì sao hai cái xe IFA to kềnh của Hà Nội cứ đỗ chềnh ềnh mãi ở đầu dốc mấy hôm nay. Nhưng có người đã biết rõ từ lâu đó là xe đón chúng tôi về. Anh y tá Cung đem treo khắp thành xe những mảnh nhôm máy bay rơi, nhiều đến mức không ai nghĩ chỉ là để làm kỷ niệm chuyến đi. Bọn trẻ đội tôi ngứa mắt cứ thấy là tháo ra vứt đi, anh ta lại nhặt treo lại, cuối cùng bọn trẻ chán, mặc xác anh ta. Về Hà Nội là được một món hời, dễ gì ai có được.

Sắp xa Quảng Bình, tôi nhớ mãi những lời mộc mạc học được ở đây:

Dễ trăm lần không dân cũng chịu / Khó vạn lần dân liệu cũng xong. Và Phải trái phân minh / Nghĩa tình trọn vẹn. Thấm thía mãi những chân lý ấy học từ Quảng Bình.

Trên đường về, suốt dọc miền Trung có nhiều đoạn đường bộ và đường sắt song song với nhau, một bên là biển, một bên là núi. Những lúc ấy chúng tôi thấy thú vị nhất. Tàu vào Nam, bộ đội, thanh niên xung phong quần áo mới tinh, mặt tươi roi rói, vừa nhìn phong cảnh vừa hát vang, cười đùa vui vẻ. Tàu ra Bắc thì những bộ quân phục bạc màu, những mái tóc xơ xác, những cặp mắt mệt mỏi, cái nhìn thăm thẳm của người từng trải lặng lẽ nhìn đàn em tiếp bước mình ra trận. Còn bọn chúng tôi thì vui quá trời. Lúc nào cũng đùa, cũng hò hát được. Đêm qua một con ngầm có hai hàng thanh niên xung phong đeo khăn quàng dù pháo sáng trắng đứng hai bên mép ngầm dẫn lối cho xe chúng tôi đi luôn có những tiếng con gái hỏi trong bóng tối Đồng hương quê ở đâu vậy thì đã có tiếng một anh trai Thường Tín đáp lại ngay Cứ yên chí lớn, về đến quê là anh cùng thầy mẹ sẽ sang ngay nhà em hỏi xin em về làm dâu. Tiếp đó là những tràng cười trong trẻo, tiếng chào chia tay vội vã. Bọn chúng tôi vui lắm. Nhiệm vụ đã hoàn thành, lại sắp về nhà. Chúng tôi muốn chia vui với khắp cả đất nước này.

Trên đường về Hà Nội, chúng tôi như một lũ điên. Hễ thấy có người gánh rau là bắt xe đỗ lại, nhảy xuống mua. Mãi sau mới tỉnh ra là đang trở về vùng rau xanh tươi bốn mùa. Hai bên đường ruộng cải bắp san sát. Nhớ hôm cùng chị Lư đi mua rau nhà dân Quảng Bình, toàn những ruộng đánh thành luống cao, trồng khoai lang ăn độn, loe hoe mấy ngọn rau lang tím ngắt. Hai bên sườn luống mới trồng xen lưa thưa mấy cây cải. Chủ nhà ra giá, chị Lư bằng lòng mua, còn nói sẽ nhổ bán cho cả vườn. Tôi hơi quen tiếng Quảng Bình nên hỏi lại. Thì ra chị Lư trả giá hai đồng một cưn tức một cân, chủ nhà nghe là hai đồng một cơn tức một cây, nên mới quyết định bán hết cả vườn. May mà chưa nhổ rau, việc không thành cũng chỉ cùng cười xí xóa.

Tối 2/3 ngủ lại Ninh Bình. Trong một khách sạn du lịch. Lại hoàn toàn không mất tiền. Vì khách sạn mất hết… giường, nệm, tấm trải giường và chiếu cũng không có. Chúng tôi ai nằm chiếu của người ấy, ngay trên sàn gạch hoa lạnh, đắp chăn đơn của mình. Xe đỗ trước cửa hàng mậu dịch ăn uống Nam Định, chúng tôi như một lũ ma đói, ùa vào, mỗi chú Thường Tín gọi hai bát, ba bát, toàn là mì không người lái làm gì có thịt, chỉ có nước dùng và ít hành ngò. Có người no phè, lè cả lưỡi, hai tay buông thõng ra sau ghế, mặt đỏ bừng vì ăn cố…

Xe vào đường Minh Khai, đến gần dốc Cảng, đã thấy khá đông người đứng đón. Bố Hoành bảo tôi lát nữa có họp mừng công, cậu phải lên báo cáo, có tôi hỗ trợ. Tôi nói sẵn sàng nhưng tôi rách rưới quá, lên không tiện. Mấy tháng gió mặn, giặt cũng nước mặn, quần áo tôi chỉ có hai bộ rách nát hết cả, vá víu mặc tạm. Vì khi đi, tôi có được về nhà lấy đồ như anh em đâu.

May thay, đến nơi, anh Nguyễn Văn Ngọc, cán bộ chuyên trách Đoàn làm bí thư thanh niên Cảng nhận ngay giải quyết việc đó thật mau chóng. Anh đi lấy ở kho bảo hộ lao động một bộ thật dài, rộng, chắc chắn là tôi mặc vừa. Mặc vừa thật, nhưng giữa cái áo không cổ và cái quần giải rút còn hở độ … mười phân! Lỗi tại tôi thôi, cao quá. Chị Lư bảo, cứ để đấy tôi lo. Mà chị lo hay thật, cho quần trễ dưới rốn, áo thì kéo xuống, rồi chị lấy ra từ trong áo bốn cái ghim băng to, cài vào. Thế là xong bộ áo liền quần kiểu phi công. Cán bộ Ngọc khen đẹp và nhắc nhớ báo cáo xong thì sang văn phòng đoàn, có việc.

Tôi hào hứng kể cho anh em công nhân nghe chúng tôi đã sống và làm việc như thế nào ở Quảng Bình hơn hai tháng qua. Tất nhiên bằng cái giọng và điệu bộ của công nhân bốc vác Cảng Hà Nội, công nhân nghe mà cứ vỗ tay lia lịa, nhất là khi tôi kể những chuyện gây cười mà có thật, tên người cũng thật nốt, mà tôi tích đầy một bụng trong suốt chuyến đi. Rời cuộc họp sôi nổi, tôi ghé xóm Phà Đen thăm Rosa tại nhà, chỉ kịp chào hỏi bà mẹ cùng ba em gái nhỏ và nghe em nói một câu: Em biết có chuyến xe vào trong đó, định gửi quà cho anh, nhưng sợ mọi người biết nên lại thôi

Theo lời hẹn, tôi vào văn phòng Đoàn để làm việc với ban chấp hành Đoàn Cảng Hà Nội thì đã thấy bí thư chi bộ Hoành và bí thư chi đoàn Vân có mặt ở đó rồi. Bí thư Đoàn Cảng anh Nguyễn Văn Ngọc và nguyên bí thư Chim Chích nay là phó bí thư chủ trì cuộc họp. Anh Ngọc hoan nghênh đoàn viên thanh niên Cảng đi Quảng Bình, nói là học tập được nhiều và cho biết chúng tôi đã được đề nghị Quận đoàn và Thành đoàn khen. Cả tôi cũng được khen ở hai cấp như thế. Rồi hạ giọng, thậm chí mai mỉa khi nhắc lại chuyện đoàn cấp trên đã có lòng gửi thư thăm hỏi động viên mà chúng tôi lại gửi trả. Tệ hại nhất là cái cách gửi trả. Nhờ chị em công nhân băng chuyền là cái ổ chuyên buôn chuyện, lan truyền nhanh chóng mọi tin tức giật gân, còn gì là thể thống, ý thức tổ chức, uy tín của Đoàn. Tôi không ngờ cái việc  trả lại thư như thế làm các vị tức tối đến mất cả lý trí, cứ nói đi nói lại mãi…. Tôi đang nghĩ, chắc chắn là hai vị này chưa đọc Suối Thép. Nếu không đã biết những chỉ thị quan liêu bao giờ cũng bị các chỉ huy đạo quân Kojouk vò nát, vứt đi rồi được bộ đội nhặt lên, vuốt thẳng ra chia nhau làm giấy cuốn thuốc lá. Đằng này chúng tôi gửi trả còn nguyên nếp gấp như khi các vị gửi cho. Tóm lại là tôi chỉ nghĩ vớ vẩn mà chưa biết trả lời ra sao thì bố Hoành đứng lên kề cà nói chú ấy có báo cáo cho tôi và tôi đọc nguyên văn cả bức thư Hà Nội gửi vào, tôi thấy tầm bậy hết sức: Làm sao bắt đứa đang chịu cực phục vụ tiền tuyến phải cố xứng đáng với những đứa không dám xung phong đi, ở nhà hưởng thái bình. Chính tui và cô Vân biểu gửi về đấy. Các đồng chí tự đọc lại mà suy nghĩ xem mình làm như thế có đúng không. Tôi thật bất ngờ trước phần nói thêm của bố. Bố thương chúng tôi quá, và cũng thương tôi nữa. Bố ở ban bảo vệ của Cảng, lại là dân Huế, sao bố không biết tôi là cháu ngoại ai

Chiều 18/3, anh Võ Văn Đại và các anh lãnh đạo ĐS5 đến Cảng. Anh em gặp nhau vui hết sức, các anh còn chu đáo đưa cho tôi tấm Giấy khen của Quảng Bình mới gửi cho Cục. Giấy khen ghi rõ tôi là cán bộ Cảng sông Hà Nội đã có thành tích xuất sắc trong Chiến dịch VT5 / Vào sổ khen thưởng số 070 ngày 13/3/1965. Tôi gửi anh Đại cuộn báo Tiến Lên số Tết Kỷ Dậu để trưng bày ở Phòng Truyền Thống của cục Đường Sông.

Thế là, anh công an khu vực hàng xóm nhà tôi tên là Tín, đã xác nhận rất đúng tôi là cháu ngoại của Phạm Quỳnh, đã bị ta xử bắn năm 1945. Chưa có hành động phá hoại.

(Còn nữa)

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 4/12/2018.

P.T.

Phạm Quỳnh vẫn sống trong lòng cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ta

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 2 tháng 12 năm 2018.

PHẠM QUỲNH VẪN SỐNG TRONG LÒNG

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TA

Blog PhamTon

Phạm Quỳnh sinh ngày 30/1/1893 (năm Nhâm Thìn) tại Hà Nội và mất tại Huế ngày 6/9/1945 (năm Ất Dậu), tức là sinh dưới thời Pháp thuộc và mất sau ngày nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa ra đời bốn ngày… Từ ngày mất, gần như Phạm Quỳnh “biến mất” trên trường chữ nghĩa Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, trừ một trường hợp độc đáo: nhà văn “tả thực” lớn nhất nước ta, đang lúc ở đỉnh cao danh vọng, được nhân dân cả nước yêu mến, thì Nguyễn Công Hoan cho ra mắt tác phẩm cuối đời, ngay giữa Thủ đô Hà Nội, tác phẩm Đời viết văn của tôi (NXB Văn Học-1972-in 3200 cuốn). Trong đó, ông dành hai trang 160-161 thành thật viết rõ là mình sáng tác truyện ngắn nổi tiếng Kép Tư Bền, chỉ vì thương… Phạm Quỳnh!

Sau khi phát hành ít ngày, sách ấy bỗng “biến mất” trong các hiệu sách và tất nhiên trong tất cả các thư viện công. Mãi đến năm 1996, đất nước đổi mới tròn mười năm, Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa đã ra đời lâu rồi, mới lại thấy sách ấy được NXB Văn Nghệ Thành phố Hồ Chí Minh tái bản với số lượng thật khiêm tốn: vẻn vẹn có 500 cuốn. Nhưng hai trang 181-182 vẫn còn nguyên văn phần nói về nhà văn viết Kép Tư Bền, chỉ vì thương Phạm Quỳnh. Đây là lần đầu Phạm Quỳnh xuất hiện trong lòng Tổ quốc mình, nay đã là nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam!

Sau đó 10 năm, lại 10 năm, năm 2005, trong một mục nhỏ Ý kiến – Trao đổi của một tạp chí nhỏ ở tỉnh lẻ Hải Dương tờ Khoa học và Ứng dụng số 2 đã đăng trên hai trang 9-10 bài Phạm Quỳnh chủ bút báo Nam Phong của Giáo sư Văn Tạo, nguyên Viện trưởng Viện Sử học Việt Nam, một người cùng quê Hải Dương với Phạm Quỳnh. Bài này, sau đó đăng lại trên tạp chí Tia Sáng của Bộ Khoa học và Công nghệ, số 12 ngày 20/6/2006. Và ngày 10/7/2006 lại đăng trên tạp chí Khoa học và Tổ quốc số 13 (278) cơ quan của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.

Cuối năm 1992, nhà nghiên cứu Vương Trí Nhàn đã viết một tham luận gửi hội thảo (không thành) do Viện Văn học tổ chức tại Hà Nội. Sau này, bài được đăng trên tạp chí Nghiên cứu văn học số tháng 7 năm 2005, đổi nhan đề và cắt đi một số đoạn. Đó là bài Phạm Quỳnh và quá trình tiếp nhận văn hóa phương Tây ở Việt Nam đầu thế kỷ XX.

Cuối năm 2005, trên Tiền Phong Chủ Nhật các số 44, 45 và 46 đăng bài Những uẩn khúc trong cuộc đời ông chủ báo Nam Phong, tức bài Những điều chưa biết về nhà văn hóa Phạm Quỳnh của Xuân Ba, đã bị tổng biên tập hồi ấy đổi tên “sau khi đã xén của tôi đi một nửa” (chữ của Xuân Ba)

Trước đó bốn năm, NXB Văn học đã cho phát hành 700 bản Mười ngày ở Huế của Phạm Quỳnh. Trong Lời nhà xuất bản (trang 8) viết: “về mặt văn hóa, văn học, về tiến trình phát triển nền văn xuôi quốc ngữ thì công lao đóng góp của ông cần được nhìn nhận lại. Vì vậy việc cho in lại các bút ký du lịch của Phạm Quỳnh chỉ là cụ thể hóa sự đánh giá lại tác giả này trên lĩnh vực văn học – báo chí, với tư cách là một tác giả văn học.”

Năm 2003, NXB Văn Hóa Thông Tin – Trung tâm Văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây phát hành 1000 bản Phạm Quỳnh – Luận giải văn học và triết học (644 trang) do Trịnh Bá Đĩnh tuyển chọn và giới thiệu. Trong Lời giới thiệu, Trịnh Bá Đĩnh viết: “Làm nên cốt cách ngòi bút của ông là các bài luận giải, khảo cứu mà nội dung nghiêng về tư tưởng và các vấn đề học thuật. Ở đó ta thấy một sự hiểu biết uyên bác, một cách diễn giải chu đáo tỉ mỉ, một nhiệt tình quảng bá tư tưởng, được diễn tả với một văn phong chặt chẽ, khúc chiết, chắc nịch mà các độc giả trí thức chắc sẽ ưa chuộng”.

Năm 2004, NXB Hội Nhà văn xuất bản Pháp du hành trình nhật ký của Phạm Quỳnh cũng 1000 bản, Vương Trí Nhàn chú giải. Tháng 3 năm 2007, NXB Trẻ phát hành 2000 bộ Du ký Việt Nam – Tạp chí Nam Phong 1917-1934 do Nguyễn Hữu Sơn sưu tầm và giới thiệu. Mỗi bộ bồm ba tập, mỗi tập khoảng 650 trang, trong đó có nhiều bài của Phạm Quỳnh. Sau này, năm 2013, chính Nguyễn Hữu Sơn đã sưu tầm và biên soạn Phạm Quỳnh tuyển tập du ký (NXB Trí Thức, 511 trang, khổ lớn 16x24cm phát hành 600 bản, Nguyễn Hữu Sơn viết: “Học giả Phạm Quỳnh viết du ký vừa thỏa mãn hứng thú nội tâm, trình bày những cảm xúc riêng tư vừa hướng tới giới thiệu những điều trải nghiệm tai nghe mắt thấy liên quan đến mỗi thắng cảnh di tích lịch sử và đời sống xã hội nơi phương xa. Đó cũng là nhu cầu tự nhiên kết nối giữa chủ thể sáng tác và phía tiếp nhận, nghĩa là bạn đọc cũng sẽ được hướng dẫn đi thamquan, du lịch, hành hương về xứ đẹp và cội nguồn lịch sử dân tộc nhờ chính các trang du ký. Du ký của Phạm Quỳnh là một nhà bảo tàng du lịch bằng ngôn từ nghệ thuật, giúp người đọc bốn phương “ngồi một chỗ mà thấy ngoài muôn dặm”… Về phong cách nghệ thuật, du ký của Phạm Quỳnh hòa quyện được phẩm chất, tư thế học giả, nhà khảo cứu, bản lĩnh trí thức, nhà văn và nghệ sĩ (…) Nhìn chung trên địa hạt du ký, có thể khẳng định Phạm Quỳnh không chỉ đứng đầu Nam Phong Tạp Chí mà cũng là nhà viết du ký xuất sắc trong suốt cả thế kỷ XX.”

Cuối năm 2007, NXB Tri Thức cho ra mắt Phạm Quỳnh – Tiểu luận viết bằng tiếng Pháp trong thời gian 1922-1932 – Essais 1922-1932, 1000 tập sách khổ 14, 5×20, 5. Việc xuất bản tác phẩm này cũng như bộ ba tập Du ký Việt Nam nói trên khiến năm 2007 có nhiều cuộc thảo luận về Phạm Quỳnh nhân ra mắt sách và còn âm ỉ lâu dài trên báo chí. Người dân thoải mái nói về Phạm Quỳnh, đặc biệt là khen ngợi tài năng và đạo đức của ông.

Năm 2011, NXB Hội Nhà Văn và Công ty Nhã Nam xuất bản 2000 cuốn sách gồm những bài viết cuối đời của Phạm Quỳnh, bao gồm 11 bài tạp văn và 51 bản ông dịch thơ Đỗ Phủ lấy tên chung là Hoa Đường tùy bút. Nhà văn Nguyên Ngọc đã viết ngay đầu sách bài Lạ lùng một cuốn sách dở dang. Ông viết đầy xúc động: “Cuốn sách này của Thượng Chi – Phạm Quỳnh, cầm lên, nhẹ tay đến xót xa (11 bài tản văn, bài dài nhất chỉ chín trang, bài ngắn nhất vọn vẹn một trang! Và mấy chục bài thơ dịch Đỗ Phủ). Những trang viết cuối cùng của một người, một đời. Dở dang, thậm chí bài cuối cùng còn dừng giữa dòng, mà lại rất có thể sẽ là bài tâm huyết nhất của ông, về Kiều, mà ta biết ông gắn bó đến chừng nào. Ông nói: “Tôi với Truyện Kiều không phải là thái độ một nhà văn với một tác phẩm mà là tâm lý một người có cảm giác là một hội một thuyền…” Và “Trong cuộc “lăn lộn” (ngày nay ta gọi là dấn thân)” ấy, như ta biết, Phạm Quỳnh đã thất bại. Ông lui về ẩn dật, và bắt tay viết Hoa Đường tùy bút. Vậy Tùy bút Hoa Đường là gì? Thoạt nhìn, mươi bài tạp văn, không có chủ đề chung, không đường dây dẫn dắt nhất quán, tản mạn, rời rạc, như chợt nhớ đâu viết đấy, chợt nghĩ gì thì nói ra… Nhưng mà đọc đi đọc lại, ngẫm kỹ, rất có thể đây là một sự chuẩn bị, chuẩn bị cho một cuộc tổng kết lớn, và sâu, rất sâu nữa, mà tiếc thay, ông đã không kịp làm”. Rồi: “Tiếc thay ý đồ tổng kết lớn của ông, báo hiệu qua mấy phác thảo ngắn mà sắc như dao này, đã phải dở dang, Nhưng quả đây là một cuốn sách lạ, ngắn vậy mà cứ muốn đọc đi đọc lại, bởi dẫu dở dang, đọc cứ như tác giả đang nói về chính những điều xã hội ta đang phải đương đầu hôm nay.

“Những tư tưởng lớn, dù chỉ mới được nói ra một cách manh nha, vẫn có sức đi xa lạ lùng của chúng. Và nghĩ cho cùng, cũng không hề chậm”.

Năm 2006 là năm đáng chú ý về hiện tượng Phạm Quỳnh xuất hiện trở lại trên xuất bản và báo chí Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam. Đầu năm, NXB Văn Học và công ty sách Thời Đại cho tái bản Thượng Chi văn tập của Phạm Quỳnh dày đến 1134 trang, in tới 1000 bản và chính thức bán và quảng cáo với bích chương lớn tại Hội sách thành phố Hồ Chí Minh tháng 3 năm đó. Tháng 8/2006 trong số 140 tạp chí hằng tháng Công giáo và Dân tộc có đăng bài Phạm Quỳnh, người nặng lòng với nước, rồi tháng 9, trong số 267 tạp chí Xưa và Nay, cơ quan của Hội Khoa học lịch sử Việt Nam lại đăng bài Người nặng lòng với nước, tạp chí Nghiên cứu và phát triển ở Huế, số 3 (56) năm 2006 đăng bài Phạm Quỳnh, người nặng lòng với nhà, rồi tháng 9, tạp chí Công giáo và Dân tộc lại đăng bài Phạm Quỳnh, người nặng lòng với tiếng ta. Tất cả mấy bài đăng trên mấy tạp chí Hà Nội, Huế, Sài Gòn kể trên đều là của Phạm Tôn.

Bẵng đi hai năm, lại thấy tác giả này xuất hiện trên Hồn Việt, một tạp chí của Hội Nhà Văn Việt Nam.

Số 15/9/2008 Hồn Việt có bài Ông Phạm Quỳnh là người nặng lòng với nước và số 17/11 là bài Phạm Quỳnh, cuộc phiêu lưu không tránh khỏi bi đát… hai nhan đề này là do tòa soạn đặt. Nhan đề vốn có chỉ giản dị là Ông quả là người nặng lòng với nước (bài 1 và 2)

Chúng tôi nghĩ sở dĩ có sự trở lại ngoạn mục của Phạm Quỳnh trên sách báo Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam một phần lớn là do trong Từ điển bách khoa Việt Nam xuất bản năm 2003, tập 3 đã có Mục Phạm Quỳnh, Nam Phong và có cả mục Pháp Việt đề huề với lời lẽ khá đúng mực, cởi mở hơn trước. Rồi năm 2004, Từ Điển Văn Học (bộ mới) của NXB Thế Giới ra mắt bạn đọc cũng đã có Mục Phạm Quỳnh do Nguyễn Huệ Chi viết (từ trang 1364 đến trang 1366) và mục Nhóm Nam Phong do Phương Chi viết (từ trang 1270 đến trang 1272). Nguyễn Huệ Chi viết: “Phạm Quỳnh là người làm việc không cẩu thả, dù dịch thuật hay trước tác, ông đều tra cứu cẩn thận, đắn đo câu chữ rất nhiều. Hơn nữa ông có thiên hướng thích loại văn chương nghị luận hơn là văn cảm hứng nên ngòi bút điềm đạm mực thước không phóng túng (…) Ngay cả những thiên du ký, phần tra soát luận lý vẫn nhiều hơn những trang nói lên tâm trạng và cảm xúc của mình, nên giá trị sưu khảo trong đó rất lớn (Chẳng hạn bài viết về lễ tế Nam Giao), nhưng đây đó vẫn có những nhận xét tinh tế dí dỏm. Là người biên khảo, lần đầu tiên Phạm Quỳnh cấp cho người đọc những khái niệm bước đầu về mỹ học nói chung cũng như về thơ, về tiểu thuyết… nói riêng (…) Là người chú tâm rèn luyện câu văn quốc ngữ sao cho kịp trình độ văn chương thế giới, nhất là diễn đạt được các phạm trù trừu tượng, như tư tưởng tâm lý, triết học… Phạm Quỳnh đã hết sức du nhập và Việt hóa được nhiều khái niệm bắt nguồn từ Hán ngữ và làm cho tiếng Việt phong phú lên rất nhiều. Tiếng Việt qua thời Nam Phong có vẻ như đằm lại, pha phách nhiều chữ Hán hơn thời Đông Dương tạp chí, nhưng, chính là với trường đào luyện của Nam Phong, nó đã có một bước ngoặt căn bản để đạt đến một hệ từ vựng cao cấp hơn hẳn trước, đáp ứng yêu càu phát triển văn hóa giai đoạn 1932-1945, nhất là trong hệ thống ngôn từ học thuật biểu hiện ở các công trình biên khảo nở rộ từ sau năm 1940.”

Một dấu hiệu chỉ rõ sự cởi mở hơn của Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam là ngoài những tác phẩm của Phạm Quỳnh được tái bản hoặc xuất bản lần đầu và những bài viết về ông đánh giá con người và sự nghiệp của ông công bằng hơn trước, còn có việc xuất hiện cả những sách viết về ông. Năm 2010, NXB Thanh Niên ấn hành 2000 cuốn Phạm Quỳnh, con người và thời gian của nhà giáo, nhà văn Khúc Hà Linh người cùng quê Hải Dương với Phạm Quỳnh. Đến đầu năm 2012, tác giả lại chỉnh sửa và bổ sung nhiều đến mức NXB Thanh Niên cho ra đời Phạm Quỳnh trong dòng chảy văn hóa dân tộc.

Quí 3 năm 2011, NXB Công an Nhân dân ấn hành 1000 cuốn Phạm Quỳnh, một góc nhìn của một người con xứ Huế, đại tá tiến sĩ sử học Nguyễn Văn Khoan. Đúng một năm sau, quí 3 năm 2012, lại cho ra mắt, Phạm Quỳnh, một góc nhìn (tập 2) của cùng tác giả. Nhà giáo kiêm nhà văn và đại tá kiêm tiến sĩ sử học ra hai tập sách đã dẫn đến hai cuộc hội thảo về Phạm Quỳnh, một ở Hải Dương, quê hương ông (tháng 6 năm 2010), một ở Huế, nơi ông sống những năm cuối đời và gửi lại nắm xương tàn (tháng 8 năm 2012). Cả hai cuộc hội thảo đều khẳng định Phạm Quỳnh là nhà văn hóa lớn, có công với nước trong việc xây dựng nền văn hóa dân tộc, nhất là ngôn ngữ dân tộc. Đặc biệt, cuộc hội thảo ở Hải Dương do chính Ủy ban Nhân dân tỉnh và ban tuyên huấn tỉnh ủy tổ chức. Cả hai buổi hội thảo đều được đưa lên truyền hình địa phương, hoàn toàn công khai, minh bạch với bàn dân thiên hạ.

Cuối năm 2013, NXB Tri Thức ấn hành Chúng tôi đã sống như thế của Phó giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Ánh Tuyết tại Hà Nội, và nhà văn nữ Hà Khánh Linh xứ Huế có tác phẩm Những dấu chân của mẹ (NXB Văn Học). Cả hai tác phẩm đều có viết về ông với lòng kính yêu vô hạn.

Như thế là giờ đây, Phạm Quỳnh con người suốt đời trung với nước, hiếu với dân, mặc dù có số phận oan nghiệt đã có thể ngậm cười nơi chín suối: Tâm nguyện của ông đã được thực hiện, nước đã độc lập, dân đã ngày càng được sống tự do và no ấm hơn. Và những đóng góp của ông cho nước, cho dân ngày càng được nhìn nhận công bằng hơn và vẫn giúp ích cho đời cứ như ông vẫn sống trong cuộc đời này.

Vì “Thác là thể phách, còn là tinh anh”, đúng như một câu thơ Kiều.

Thành phố Hồ Chí Minh 28/10/2014.

B.P.T.

Trên quê hương yêu dấu kỳ 1 tháng 12 năm 2018

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 1 tháng 12 năm 2018

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 19/11/2018:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 26

Sáng 18-11, tại Tòa nhà APEC, thủ đô Port Moresby, Papua New Guinea, Hội nghị cấp cao lần thứ 26 của Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) đã chính thức khai mạc.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Papua New Guinea Peter O’Neill nhấn mạnh ý nghĩa của hội nghị với chủ đề “Tận dụng các cơ hội bao trùm, phát huy tương lai số”, đề cao vai trò của APEC tiếp tục là diễn đàn kinh tế hàng đầu khu vực, thúc đẩy thương mại, đầu tư mở và tự do, góp phần đưa châu Á – Thái Bình Dương trở thành động lực của tăng trưởng và liên kết toàn cầu.

★ Các nhà lãnh đạo APEC đã tham gia Đối thoại với Giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) C.La-gác-đơ. Các nhà lãnh đạo chia sẻ đánh giá của bà La-gác-đơ về những cơ hội và thách thức đang đặt ra đối với kinh tế thế giới và khu vực cũng như các đề xuất nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững, bao trùm trong kỷ nguyên số.

Phát biểu ý kiến tại Đối thoại, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, APEC cần tăng cường phối hợp với các cơ chế đa phương, nhất là với IMF, để đẩy mạnh liên kết kinh tế, quản trị kinh tế – tài chính toàn cầu cân bằng, tăng trưởng bao trùm và đổi mới sáng tạo.

★ Các nhà lãnh đạo đã tham gia phiên họp quan trọng về “Kết nối vì tăng trưởng bao trùm thông qua tương lai số”. Hội nghị nhất trí Chương trình hành động về kinh tế số, đẩy mạnh hợp tác xây dựng năng lực, phát triển kỹ năng, thu hẹp khoảng cách số; nhấn mạnh sự tham gia của mọi thành phần xã hội vào nền kinh tế số, ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo vì tăng trưởng bền vững, chất lượng. Các nhà lãnh đạo cam kết đẩy nhanh hoàn tất các Mục tiêu Bô-go vào năm 2020, triển khai Kế hoạch tổng thể kết nối APEC đến năm 2025, hướng tới Hiệp định thương mại tự do toàn châu Á – Thái Bình Dương (FTAAP).

Hội nghị đánh giá cao hoạt động của Nhóm Tầm nhìn APEC sau năm 2020 trong xây dựng Tầm nhìn APEC mang tính chiến lược, tham vọng, hướng tới tương lai, ứng phó các thách thức của thế kỷ 21 và đem lại lợi ích cho người dân.

Phần lớn các thành viên ủng hộ hệ thống thương mại đa phương mở, minh bạch, dựa trên luật lệ với vai trò trung tâm của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Tuy vậy, quan điểm giữa một số thành viên còn khác biệt lớn về một số vấn đề liên quan thương mại và hệ thống thương mại đa phương.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có bài phát biểu quan trọng tại phiên họp. Thủ tướng nhấn mạnh, kinh tế thế giới xuất hiện dấu hiệu bất ổn, thách thức mới, chưa có tiền lệ, đe dọa sự ổn định của hệ thống thương mại toàn cầu. APEC cũng đứng trước những thử thách mới, đòi hỏi quyết tâm mạnh mẽ của mỗi thành viên. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, thúc đẩy tự do hóa thương mại và đầu tư, tôn trọng các trật tự quốc tế dựa trên luật pháp cũng như vai trò của các định chế toàn cầu, nhất là WTO.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị cần tăng cường cải cách cơ cấu nhằm thu hẹp khoảng cách giữa các nền kinh tế, tích hợp Chương trình nghị sự mới APEC về cải cách cơ cấu vào chương trình nghị sự của các thành viên, bảo đảm các lợi ích của sáng tạo và công nghệ lan tỏa trong nền kinh tế, đến với mọi người dân và doanh nghiệp, hỗ trợ người yếu thế, doanh nghiệp nhỏ và vừa. APEC cần thúc đẩy triển khai hiệu quả sáng kiến về thương mại điện tử qua biên giới, kinh tế mạng và kinh tế số.

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh cần đầu tư hạ tầng số và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số theo hướng toàn diện, đáng tin cậy và an toàn, tập trung vào hạ tầng thương mại số, công nghệ tài chính (fin-tech), kết nối các trung tâm đổi mới sáng tạo, thúc đẩy khởi nghiệp, nâng cấp tổ chức và kỹ năng quản trị. Các nền kinh tế phát triển hỗ trợ cho các nền kinh tế đang phát triển trong chuyển đổi cơ cấu, xây dựng năng lực quản trị và tiến bộ công nghệ nhằm nâng cao khả năng kết nối trong thời đại số.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, APEC cần tiếp tục phát huy vai trò động lực cho các liên kết khu vực và toàn cầu. Tiếp đà của Năm APEC 2017, tại hội nghị lần này, APEC cần tiếp tục chuyển đi thông điệp mạnh mẽ về vai trò tiên phong ủng hộ hệ thống thương mại đa phương mở, minh bạch, công bằng, dựa trên các luật lệ và quy tắc mới, đề cao hơn nữa vai trò trung tâm là WTO.

Thủ tướng thông báo Quốc hội Việt Nam chính thức phê chuẩn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) vào ngày 12-11 vừa qua. Đây là bước đi cụ thể để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Thủ tướng cũng nêu bật nỗ lực của Việt Nam trong cải cách nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cải thiện phúc lợi của người dân. Thủ tướng khẳng định, qua 20 năm tham gia APEC, Việt Nam đã tích cực tham gia đề xuất ý tưởng, chủ động thực hiện các sáng kiến và tiếp tục có nhiều đóng góp cùng vun đắp tương lai chung về tầm nhìn của một Cộng đồng Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương hòa bình, ổn định và thịnh vượng.

★ Trưa cùng ngày, các nhà lãnh đạo APEC tiếp tục phiên làm việc về “Thúc đẩy tăng trưởng bao trùm trong kỷ nguyên số”. Các thành viên cam kết triển khai Chương trình hành động APEC 2017 về phát triển bao trùm, kinh tế, tài chính và xã hội đến năm 2030, đóng góp thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên hợp quốc (SDGs). Hội nghị nhất trí hợp tác tăng cường quyền năng kinh tế của phụ nữ, phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số, tạo cơ hội phát triển cho các vùng nông thôn, người khuyết tật, chú trọng đổi mới sáng tạo, bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực.

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, nhu cầu cấp thiết cần thúc đẩy tăng trưởng bao trùm trong bối cảnh kinh tế thế giới tăng trưởng chưa bền vững và đồng đều. Hơn lúc nào hết, APEC cần đi đầu thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và sáng tạo tại châu Á – Thái Bình Dương, tạo động lực cho phát triển bền vững trên quy mô toàn cầu và thực hiện SDGs.

Theo đó, Thủ tướng đề nghị APEC cần đóng vai trò khởi xướng, “vườn ươm” các ý tưởng đổi mới sáng tạo, đưa châu Á – Thái Bình Dương thành trung tâm công nghệ toàn cầu. APEC cần đẩy mạnh các chương trình hợp tác về cải cách cơ cấu, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực sáng tạo, cạnh tranh của các nền kinh tế, thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo châu Á – Thái Bình Dương, khơi dậy sức sáng tạo của các doanh nghiệp và của toàn xã hội.

Các thành viên APEC cần tận dụng cơ hội to lớn của kỷ nguyên số, đặt người dân vào trung tâm của phát triển, hỗ trợ các nhóm dễ bị tổn thương, nhất là phụ nữ, trẻ em gái, người khuyết tật, nâng cao năng lực và tiếp cận công nghệ số, thích nghi với thay đổi và ứng phó rủi ro. APEC cần thúc đẩy bao trùm về giới, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nữ, tăng cường quyền năng kinh tế của phụ nữ, lập mạng lưới doanh nhân nữ APEC.

APEC cần đóng góp tích cực ứng phó với các thách thức toàn cầu, nhất là an ninh lương thực. Thủ tướng nhấn mạnh cần thực hiện các kế hoạch hành động của APEC về an ninh lương thực và biến đổi khí hậu, phát triển nông thôn – đô thị đẩy mạnh cách tiếp cận đa ngành, gắn với an ninh nguồn nước, ứng phó biến đổi khí hậu, nước biển dâng; đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển nông nghiệp thông minh, quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên, rừng, biển và đại dương. APEC cũng cần hỗ trợ các thành viên đang phát triển ứng dụng công nghệ cao nhằm giảm rủi ro, cảnh báo sớm và phục hồi sau thiên tai.

Thủ tướng Chính phủ khẳng định, Việt Nam đang xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển, chú trọng tăng trưởng bền vững, bao trùm, khuyến khích mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp, sự năng động, sáng tạo, bảo đảm an sinh xã hội và bảo vệ môi trường, thực hiện chiến lược quốc gia về cách mạng công nghiệp 4.0. Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành cùng các thành viên APEC trong nỗ lực chung hướng tới một cộng đồng năng động về kinh tế, bao trùm về xã hội, ổn định về an ninh và thật sự vì người dân và doanh nghiệp.

★ Chiều 18-11, Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 26 đã chính thức bế mạc. Hội nghị đã không đưa ra được Tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo APEC như thông lệ. Tuy nhiên, các thành viên APEC đều nhấn mạnh những kết quả quan trọng về liên kết kinh tế khu vực, tăng trưởng bền vững, bao trùm, kết nối và trên nhiều lĩnh vực khác mà APEC đã đạt được trong năm nay, đồng thời nhất trí sẽ tiến hành Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 27 tại Chi-lê vào năm 2019.

★ Trong khuôn khổ dự Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 26, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã gặp Thủ tướng Niu Di-lân G.A-đơn. Hai Thủ tướng nhất trí hai bên cần tăng cường trao đổi đoàn cấp cao và các cấp để thúc đẩy hơn nữa quan hệ đối tác toàn diện hướng tới đối tác chiến lược. Thủ tướng đề nghị Niu Di-lân tiếp tục tạo thuận lợi cho các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, nhất là các sản phẩm nông nghiệp như xoài, thanh long và chôm chôm vào Niu Di-lân.

★ Chiều cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã gặp Trưởng Khu hành chính đặc biệt Hồng Công (Trung Quốc) Lâm Trịnh Nguyệt Nga. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định tiềm năng hợp tác giữa hai bên còn rất lớn. Hai bên nhất trí tiếp tục tăng cường giao lưu, tiếp xúc với hình thức đa dạng giữa các cơ quan chính quyền, doanh nghiệp và người dân hai bên, nghiên cứu tạo điều kiện thuận lợi hơn trong thủ tục nhập cảnh cho công dân và doanh nhân hai bên đến làm việc, học tập, kinh doanh và lao động.

Phía Hồng Công sẵn sàng cung cấp học bổng cho sinh viên Việt Nam. Hai bên đã trao đổi những biện pháp thúc đẩy thương mại hai chiều, đầu tư, tài chính, ngân hàng, giáo dục và du lịch. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Việt Nam hoan nghênh và sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Hồng Công mở rộng đầu tư tại Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực dịch vụ vận tải, xây dựng cơ sở hạ tầng, linh kiện điện tử, công nghiệp phụ trợ, chế biến; khuyến khích hai bên chia sẻ kinh nghiệm quy hoạch và phát triển đô thị, xây dựng thành phố thông minh, nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao…

★ Nhân dịp này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã gặp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Niu Di-lân U.R.Pi-tơ. Hai bên nhất trí phối hợp tích cực triển khai Chương trình hành động giai đoạn 2017-2020. Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đề nghị Niu Di-lân tăng hạn ngạch công dân Việt Nam tham gia Chương trình lao động kỳ nghỉ hằng năm; cảm ơn Quốc hội Niu Di-lân thông qua việc cấp ODA không hoàn lại cho Việt Nam cho giai đoạn 2018-2021.

Bộ trưởng Ngoại giao U.R.Pi-tơ hoan nghênh và đánh giá cao việc Việt Nam phê chuẩn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), thể hiện quyết tâm tiếp tục đổi mới toàn diện và hội nhập quốc tế sâu rộng; cho rằng CPTPP là cơ hội để tăng cường hợp tác thương mại, đầu tư với Việt Nam và cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ và hỗ trợ Việt Nam trong quá trình triển khai Hiệp định. Hai bên nhất trí tăng cường phối hợp chặt chẽ trên các diễn đàn đa phương, trong đó có ASEAN, APEC, Liên hợp quốc và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì an ninh, ổn định, trật tự khu vực dựa trên luật pháp quốc tế, bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không và thương mại không bị cản trở đối với hòa bình và phát triển ở khu vực.

★ Tối 18-11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Việt Nam đã về đến Hà Nội, kết thúc tốt đẹp chuyến tham dự Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 26.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 30/11/2018:

Thành lập Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam

Ngày 29/11, tại Hà Nội, Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vicopro) tổ chức Đại hội thành lập (nhiệm kỳ 2018-2023) dựa trên cơ sở tách ra từ Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam. Tại Đại hội, Ban Chấp hành đã bầu ông Nguyễn Mạnh Hùng làm Chủ tịch Vicopro. Sự ra đời của Vicopro sẽ góp phần vào việc bảo vệ đối tượng dễ bị tổn thương trong quan hệ mua, bán và sử dụng dịch vụ. Vicopro cũng sẵn sàng hợp tác với các doanh nghiệp chân chính để đấu tranh với các hành vi kinh doanh không lành mạnh, trái pháp luật, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng cũng như quyền lợi cho chính doanh nghiệp…

Bán vé máy bay tuyến Quảng Ninh – TP Hồ Chí Minh

Ngày 29/11, Hãng hàng không Vietnam Airlines (VNA) cho biết, hiện vé máy bay tuyến TP Hồ Chí Minh – Quảng Ninh và ngược lại đã chính thức được VNA phát hành, bán thương mại tại các đại lý của hãng. Theo đó, chuyến bay thương mại sẽ bắt đầu từ ngày 30/12 có tần suất một chuyến/ngày với thời gian cố định tuyến TP Hồ Chí Minh – Quảng Ninh bắt đầu lúc 14 giờ tại sân bay Tân Sơn Nhất, chuyến ngược lại tư sân bay Vân Đồn lúc 16 giờ 45 phút. Giá vé phổ thông là 800 nghìn đồng/chiều (chưa bao gồm thuế, phí).

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 27/11/2018:

Thái Nguyên tổ chức đối thoại với doanh nghiệp

Sáng 26-11, lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên đã đối thoại với doanh nhân, đại diện các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh nhằm lắng nghe, tiếp thu, giải đáp, giải quyết những vấn đề đang diễn ra, thúc đẩy môi trường kinh doanh thuận lợi tại địa phương.

Có 19 doanh nhân, đại diện hiệp hội doanh nghiệp, ngành hàng nêu 95 câu hỏi hoặc gửi đến lãnh đạo tỉnh về các lĩnh vực đầu tư, kinh doanh, công thương, nông nghiệp, tài chính, vận tải, xây dựng. Cụ thể là còn khó khăn, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng; thủ tục hành chính còn rườm rà, công nhân khó tiếp cận nhà ở xã hội, “trên nóng, dưới lạnh”, một số quy định của pháp luật chưa đi vào cuộc sống… Tại Hội nghị đối thoại, lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên đã giải đáp, giải trình, giải quyết 72 câu hỏi mà doanh nghiệp, doanh nhân nêu.

Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Vũ Hồng Bắc cam kết: Từ năm 2019, tỉnh sẽ thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp để cải cách hành chính mạnh mẽ hơn, đó là tiếp tục đầu tư để có nền hành chính hiện đại, xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu; rà soát, cắt giảm thủ tục hành chính, công khai, minh bạch các thủ tục này. Năm 2019 sẽ khai trương Trung tâm hành chính công cấp tỉnh và cấp huyện.

“Tỉnh siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phòng chống tham nhũng, lãng phí, cán bộ không được nhũng nhiễu doanh nghiệp, người dân khi giải quyết thủ tục hành chính. Phát hiện cán bộ nào vi phạm sẽ xử lý nghiêm, cộng đồng doanh nghiệp cần giám sát việc này. Hệ thống chính từ tỉnh trở xuống phải hành động quyết liệt, đổi mới tư duy theo hướng phục vụ doanh nghiệp và người dân”.

Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên Trần Quốc Tỏ cho biết: Sau ba năm thực hiện Nghị quyết 19 Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2015- 2020, đến nay, hầu hết các chỉ tiêu kinh tế, xã hội chủ yếu đã đạt và vượt. Đặc biệt, tốc độ tăng trưởng kinh tế duy trì ở mức cao, thu ngân sách tăng nhanh, năm 2018 đạt 14 nghìn tỷ đồng, gấp gần hai lần so với năm 2015. Trong đó, doanh nghiệp đóng góp tỷ trọng rất lớn, cho thấy môi trường đầu tư kinh doanh của tỉnh thuận lợi, doanh nghiệp phát triển.

Tuy nhiên, kinh tế của tỉnh phát triển chưa bền vững, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế; môi trường đầu tư, cải cách hành chính còn hạn chế, còn tình trạng nhũng nhiễu, “trên nóng, dưới lạnh”, một số cán bộ chưa đủ trình độ…

Ông Tỏ yêu cầu, lãnh đạo các cấp, các ngành, cán bộ chức năng, cả tỉnh phải đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi, cơ hội tốt nhất cho doanh nghiệp phát triển, coi sự thành công của doanh nghiệp là thành công của tỉnh. Do đó, lãnh đạo tỉnh phải thường xuyên tiếp xúc, đối thoại, lắng nghe ý kiến, giải quyết có hiệu quả kiến nghị, trăn trở của doanh nhân. Đối với các ý kiến chưa được trả lời, hoặc trả lời chưa thỏa đáng tại hội nghị đối thoại hôm nay thì Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh phải chỉ đạo UBND tỉnh trả lời trước ngày 30-11 này.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 26/11/2018:

Cơ sở sản xuất tôm giống đầu tiên tại Việt Nam đạt chuẩn của Tổ chức Thú y thế giới

Ngày 25-11, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp UBND tỉnh Bạc Liêu tổ chức lễ công bố cơ sở sản xuất tôm giống đạt chuẩn an toàn dịch bệnh đầu tiên tại Việt Nam theo quy định của Tổ chức Thú y thế giới (OIE) cho Tập đoàn Việt Úc.

Theo Cục Thú y (Bộ NN-PTNT), từ năm 2015, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo và giao cho Cục Thú y chủ trì, phối hợp Sở NN-PTNT tỉnh Bạc Liêu hỗ trợ Tập đoàn Việt Úc tổ chức xây dựng chuỗi sản xuất tôm an toàn dịch bệnh trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Sau hai năm nỗ lực thực hiện, cơ sở sản xuất tôm giống này đã đáp ứng tiêu chí an toàn dịch bệnh. Trên cơ sở thẩm định về chuyên môn, Cục Thú y đã ban hành quyết định công nhận cơ sở sản xuất tôm giống của Công ty cổ phần Việt Úc Bạc Liêu đạt chuẩn an toàn dịch bệnh theo khuyến cáo của tổ chức OIE…

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến khẳng định: Cơ sở sản xuất tôm giống của Công ty cổ phần Việt Úc (tại phường Nhà Mát, TP Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu) là cơ sở sản xuất tôm giống đầu tiên tại Việt Nam đạt chuẩn an toàn dịch bệnh. Đồng thời cho rằng, con tôm có vị trí rất quan trọng trong lĩnh vực thủy sản. Muốn tiếp cận với thị trường thế giới, tôm Việt Nam phải đáp ứng các tiêu chuẩn quy định. Vì vậy, để nâng cao giá trị xuất khẩu ngành hàng tôm, không còn cách nào khác là sản xuất theo chuỗi công nghệ, đạt tiêu chuẩn 4.0. Muốn xuất khẩu tôm thì chúng ta phải có vùng nuôi an toàn dịch bệnh theo khuyến cáo của Tổ chức Thú y thế giới (OIE)…

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 25/11/2018:

Hội chợ nông sản đồng bằng sông Hồng

Tối 24-11, tỉnh Hưng Yên khai mạc hội chợ hàng công nghiệp nông thôn và nông sản vùng đồng bằng sông Hồng – Lễ hội cam Hưng Yên năm 2018. Hội chợ có khoảng 300 gian hàng trưng bày các sản phẩm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, các sản phẩm nông sản của tỉnh Hưng Yên và 20 tỉnh, thành phố trong cả nước; trong đó, có hơn 100 gian hàng bày bán các loại cam, nông sản của các HTX, nhà vườn ở tỉnh Hưng Yên. Nông dân tỉnh Hưng Yên đang bước vào vụ thu hoạch cam; toàn tỉnh có khoảng 1.600 ha cam các loại, được trồng nhiều ở các huyện Kim Động, Khoái Châu, thành phố Hưng Yên, Phù Cừ; dự kiến cho sản lượng khoảng 36 nghìn tấn cam. Tỉnh Hưng Yên đã quan tâm hỗ trợ nông dân ở nhiều địa phương trồng cam theo quy trình Viêtgap, tem, nhãn mác truy xuất nguồn gốc, xuất xứ, quảng bá nhãn hiệu, xây dựng HTX tiêu thụ nông sản, ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm…

Theo Sở Công thương Hưng Yên, cam năm nay ở tỉnh Hưng Yên được mùa, được giá; hơn 50% sản lượng cam đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm, cam trồng theo quy trình Vietgap có giá bán từ 20 nghìn đồng đến 35 nghìn đồng/kg.

Vận hành nhà máy thức ăn chăn nuôi công suất 600 nghìn tấn/năm

Ngày 24/11, tại lô P, Khu công nghiệp Nhựt Chánh, xã Nhựt Chánh, huyện Bến Lức, tỉnh Long An, Công ty TNHH Thức ăn chăn nuôi Việt Thắng Long An chính thức vận hành nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi ứng dụng công nghệ 4.0. Nhà máy được xây dựng trên diện tích 6,8 ha tại lô P, Khu công nghiệp Nhựt Chánh, công suất thiết kế 50.000 tấn/tháng (600.000 tấn/năm), tổng mức đầu tư 35 triệu USD. Công nghệ được thiết kết lắp đặt tại nhà máy đều bảo đảm tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của châu Âu và đáp ứng tiêu chuẩn của các chứng nhận như GlobalGAP, ISO 22000, HACCP…

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 24/11/2018:

Trao giải thưởng Lương Định Của tặng 50 thanh niên nông thôn tiêu biểu

Ngày 23-11, tại TP Cần Thơ, T.Ư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức Liên hoan Thanh niên nông thôn toàn quốc lần thứ tư và trao Giải thưởng Lương Định Của lần thứ 13, năm 2018.

Đồng chí Trần Thanh Mẫn, Bí thư T.Ư Đảng, Chủ tịch Ủy ban T.Ư Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; đồng chí Trần Quốc Trung, Ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư Thành ủy Cần Thơ; đồng chí Lê Quốc Phong, Ủy viên dự khuyết T.Ư Đảng, Bí thư Thứ nhất BCH T.Ư Đoàn cùng đông đảo thanh niên cả nước tham dự.

Năm nay, Giải thưởng Lương Định Của trao cho 50 thanh niên nông thôn vượt khó vươn lên làm giàu cho bản thân và giải quyết việc làm cho nhiều thanh niên nông thôn. Trong đó, có 37 mô hình do thanh niên làm chủ ứng dụng khoa học – kỹ thuật và trồng trọt, nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi cho thu nhập mỗi năm hơn một tỷ đồng, giải quyết việc làm thường xuyên cho 558 lao động.

Bên cạnh đó, Liên hoan năm nay còn có các gian hàng giới thiệu các sản phẩm nông nghiệp của thanh niên nông thôn; hội thi ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo thanh niên nông thôn lần thứ nhất, các hoạt động xúc tiến thương mại, ẩm thực…

Phát biểu ý kiến tại lễ trao giải, đồng chí Trần Thanh Mẫn biểu dương 50 gương thanh niên tiêu biểu có nhiều đóng góp cho phong trào thanh niên và xây dựng nông thôn mới. Đồng chí đề nghị, phát huy hơn nữa vai trò của thanh niên trong xây dựng đất nước, thời gian tới, Đoàn Thanh niên các cấp cần tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, văn hóa lối sống cho thế hệ trẻ; việc giáo dục đi vào thực chất tránh hình thức, tập trung vào những vấn đề bức xúc của thanh niên. Tăng cường củng cố, kiện toàn tổ chức đoàn thực sự vững mạnh cả về tư tưởng, chính trị và tổ chức; tiếp tục động viên thanh niên tham gia lao động giỏi, phát triển kinh tế nông thôn, gắn với xây dựng nông thôn mới, đồng thời nhân rộng những gương điển hình thanh niên nông thôn làm kinh tế giỏi, vượt khó vươn lên làm giàu cho bản thân và cộng đồng.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 24/11/2018:

Chạy thêm 48 đoàn tàu dịp Tết Dương lịch

Nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại tăng cao của hành khách trong dịp Tết Dương lịch 2019, trong các ngày từ 27-12 đến 1-1-2019, ngoài các đoàn tàu hoạt động thường xuyên, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (ĐSVN) tổ chức chạy thêm 48 đoàn tàu phục vụ hành khách.

Cụ thể, trên tuyến đường sắt bắc – nam, ĐSVN tổ chức chạy thêm 32 đoàn tàu đi từ Sài Gòn đến Phan Thiết, Nha Trang, Quy Nhơn, Quảng Ngãi và ngược lại, với khoảng 14.500 chỗ.

Trong đó, chạy thêm 12 đoàn tàu tuyến Sài Gòn – Nha Trang; 10 đoàn tuyến Sài Gòn – Phan Thiết; tám đoàn tuyến Sài Gòn – Quảng Ngãi và hai đoàn trên tuyến Sài Gòn – Quy Nhơn.

Ở phía bắc, ĐSVN tổ chức chạy thêm 16 đoàn tàu đi từ Hà Nội đến Thanh Hóa, Vinh, Đồng Hới, Hải Phòng, Lào Cai và ngược lại. Cụ thể, chạy thêm bốn đoàn trên tuyến Hà Nội – Đồng Hới; bảy đoàn trên tuyến Hà Nội – Vinh; ba đoàn trên tuyến Hà Nội – Thanh Hóa; một đoàn trên tuyến Hà Nội – Lào Cai và một đoàn trên tuyến Hà Nội – Hải Phòng.

Ngoài ra, nếu nhu cầu đi lại của hành khách tăng cao, ĐSVN sẽ tiếp tục tổ chức chạy thêm tàu để phục vụ quý khách.

Trong các ngày từ nay đến ngày 31-12, khách hàng đặt mua vé tàu trên website https://dsvn.vn/, lựa chọn thanh toán bằng cách quét mã VNPAY-QR sẽ được giảm ngay 100 nghìn đồng trên mỗi đơn hàng từ 500 nghìn đồng trở lên.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 22/11/2018:

Trao Huân chương Dũng cảm tặng ngư dân cứu người trên biển

Chiều 21-11, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức Lễ trao tặng Huân chương Dũng cảm cho Trần Thanh Ron, thuyền viên tàu cá QNg-98465 TS, đã có hành động dũng cảm, cứu vớt bốn ngư dân bị sóng lớn đánh chìm tại vùng biển Hoàng Sa của Việt Nam.

Thừa ủy nhiệm của Chủ tịch nước, đồng chí Nguyễn Tăng Bính, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, đã trao Huân chương Dũng cảm cho Trần Thanh Ron, thuyền viên tàu cá QNg-98465 TS. Đây là phần thưởng cao quý, ghi nhận, tôn vinh hành động dũng cảm của ngư dân trẻ Trần Thanh Ron.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Tăng Bính cũng trao hoa cho ngư dân Trần Quân, thuyền trưởng tàu cá QNg-98465 TS đã ứng cứu các ngư dân bị nạn.

Ngư dân trẻ Trần Thanh Ron sinh năm 1993, ở xã Phổ Châu, huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi. Ngày 16-12-2017, khi đang đánh bắt hải sản tại vùng biển Hoàng Sa – Việt Nam thì gặp gió bão, tàu cá BĐ-95681 TS của ngư dân Trần Đức ở huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định bị sóng lớn đánh chìm, tại vị trí cách đất liền 280 hải lý. Bốn ngư dân trên tàu bị nạn phát tín hiệu cấp cứu và lên thuyền thúng thả trôi giữa biển.

Nhận được tín hiện cầu cứu, tàu cá QNg-98465 TS do ngư dân Trần Quân là thuyền trưởng cùng em trai là Trần Thanh Ron và ba ngư dân tiếp cận tàu bị nạn, ứng cứu các ngư dân. Thấy hai ngư dân bị nạn không biết bơi, bị sóng nhấn chìm, Ron mang theo dây thừng lao xuống biển cứu nạn. Sau một lúc chống chọi với sóng dữ, Ron cứu được hai ngư dân đưa lên tàu cá an toàn. Ron và các thuyền viên trên tàu tiếp tục tìm kiếm, ứng cứu hai ngư dân còn lại.

Sau khi cứu được cả bốn ngư dân an toàn, Trần Thanh Ron đuối sức vì những đợt sóng dữ, những người trên tàu đã kịp thời ném dây xuống để Trần Thanh Ron bám được và kéo lên tàu. Sau khi ứng cứu thành công bốn ngư dân Bình Định, tàu cá QNg-98465 TS không kịp chạy tránh bão và thả neo trụ lại năm ngày sau mới trở về đất liền.

Hành trình cứu người của ngư dân trẻ Trần Thanh Ron và tàu cá QNg-98465 TS được các ngư dân ghi lại và là hình ảnh đẹp động viên tinh thần các ngư dân thường xuyên bám biển khơi xa. Tinh thần dũng cảm của Ron cũng là tấm gương điển hình cho nhiều bạn trẻ noi theo.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 17/11/2018:

Nhà máy xơ sợi Đình Vũ ra mắt sản phẩm sợi AnPoly mới

Sáng 16-11, tại Hải Phòng, Tập đoàn An Phát Holdings (APH), Công ty cổ phần xơ sợi tổng hợp An Sơn (công ty thành viên của APH) và Công ty cổ phần hóa dầu và xơ sợi Dầu khí (PVTex) đã chính thức giới thiệu sản phẩm sợi AnPoly mới. Các Ủy viên T.Ư Đảng: Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp; Trần Sỹ Thanh, Phó Trưởng Ban Kinh tế T.Ư, Chủ tịch Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam chứng kiến lễ ra mắt. Sợi AnPoly là sản phẩm sợi xơ dài (Draw Textured Yarn- DTY) và là thành quả đầu tiên của quá trình nỗ lực thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và các bộ ngành nhằm tái vận hành Nhà máy xơ sợi Đình Vũ.

Sợi Anpoly được sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại của các nước G7, có chất lượng ổn định, chính sách bán hàng linh hoạt… bảo đảm đáp ứng những yêu cầu khắt khe của khách hàng trong và ngoài nước.

Dự kiến, mỗi tháng, nhà máy sản xuất khoảng 400 tấn sợi AnPoly phục vụ nhu cầu của thị trường dệt may trong nước và dự kiến xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Pakistan…

Việc ra mắt sợi AnPoly là kết quả sau bốn tháng hợp tác giữa Tập đoàn An Phát Holdings, Công ty An Sơn và Công ty cổ phần hóa dầu và xơ sợi Dầu khí trong tái khởi động Nhà máy xơ sợi Đình Vũ và nâng công suất sản xuất sợi AnPoly lên gấp đôi lúc tái khởi động ban đầu.

Hiện, Nhà máy đã có sáu dây chuyền hoạt động và mục tiêu nâng quy mô lên 10 dây chuyền sản xuất sợi AnPoly vào cuối quý IV này. Khi đó, công suất dự kiến đạt 700 đến 750 tấn/tháng và phấn đấu quý I-2019 sẽ vận hành toàn bộ 29 dây chuyền sản xuất sợi với công suất dự kiến là 1.800 tấn/tháng. Đồng thời, các bên cũng tích cực đàm phán, hợp tác, phấn đấu khởi động lại toàn bộ Nhà máy trong năm 2019.

Cũng tại buổi lễ ra mắt, Tập đoàn An Phát Holdings và Công ty cổ phần xơ sợi tổng hợp An Sơn đã ký kết hợp đồng bao tiêu sợi AnPoly với Công ty TNHH Hợp Long – doanh nghiệp kinh doanh sợi và sản xuất vải…

Nhà máy xơ sợi Đình Vũ thuộc Công ty cổ phần hóa dầu và xơ sợi Dầu khí (PVTex) là một trong 12 dự án thua lỗ của ngành Công thương. Nhà máy đã ngừng sản xuất trong nhiều năm qua. Việc khởi động sản xuất trở lại là tín hiệu tích cực ban đầu sau cuộc đại phẫu “khối u” nghìn tỷ này.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 18/11/2018:

Hơn 85% số bệnh viện vệ tinh giảm số người chuyển tuyến

Ngày 15-11, tại Hà Nội, Bộ Y tế tổ chức hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện đề án bệnh viện vệ tinh (BVVT) giai đoạn 2013 – 2018. Theo báo cáo, đến nay cả nước đã xây dựng và hình thành 23 bệnh viện hạt nhân và 127 BVVT, với 10 chuyên khoa: ung bướu, ngoại chấn thương, tim mạch, sản, nhi, nội tiết, thần kinh, huyết học, hồi sức cấp cứu, chống độc. Đã có gần 2.000 kỹ thuật được các bệnh viện hạt nhân chuyển giao cho các BVVT; 85,5% số BVVT giảm được tỷ lệ chuyển tuyến. Ngoài ra, các BVVT củng cố lòng tin của người dân, tăng tỷ lệ người bệnh tới khám, điều trị…

Từ nay đến năm 2020, Bộ Y tế sẽ mở rộng các chuyên khoa để chuyển giao cho các BVVT; phối hợp chính quyền địa phương quan tâm đầu tư cơ sở vật chất cho các BVVT để thực hiện được các kỹ thuật đã chuyển giao. Đồng thời thiết lập hệ thống hội chẩn trực tuyến để chẩn đoán, điều trị kịp thời cho người bệnh, tiếp tục giảm tỷ lệ người bệnh phải chuyển lên tuyến trên.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 10/11/2018:

Chúc mừng nhân dịp Đại lễ kỷ niệm 93 năm Khai đạo Cao Đài

Nhân dịp Đại lễ kỷ niệm 93 năm Khai đạo Cao Đài, đồng chí Trần Thanh Mẫn, Bí thư T.Ư Đảng, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam đã gửi thư chúc mừng các vị chức sắc, chức việc và toàn thể đồng bào đạo Cao Đài. Thư viết:

Đại lễ kỷ niệm lần thứ 93 ngày Khai đạo Cao Đài năm nay diễn ra trong niềm vui mừng, phấn khởi chung của nhân dân cả nước về tình hình kinh tế – xã hội có chuyển biến tích cực và đạt những kết quả quan trọng trên nhiều lĩnh vực; an sinh xã hội và đời sống của nhân dân từng bước được nâng lên; quốc phòng, an ninh được giữ vững; vị thế của nước ta trong khu vực và trên thế giới không ngừng được nâng cao; khối đại đoàn kết toàn dân tộc được tăng cường và mở rộng, tạo đà tăng trưởng và củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và MTTQ Việt Nam. Thay mặt Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, tôi thân ái gửi tới quý vị chức sắc, chức việc và toàn thể đồng bào đạo Cao Đài lời chúc mừng tốt đẹp nhất. Chúc toàn đạo đón mừng đại lễ an lạc, đoàn kết và thành công.

Với truyền thống yêu nước, gắn bó, đồng hành cùng dân tộc, đồng bào đạo Cao Đài luôn phát huy những giá trị văn hóa, đạo đức, truyền thống tốt đẹp, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tích cực hưởng ứng các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động do MTTQ Việt Nam phát động. Đã có nhiều mô hình hay, nhiều cách làm tốt, nhiều gương tiêu biểu trong toàn đạo Cao Đài có sức lan tỏa mạnh mẽ, góp phần tạo nên những giá trị thực tế, có yếu tố bền vững trong công tác an sinh xã hội, từ thiện, nhân đạo, giúp nhau giảm nghèo, góp phần vào thành tựu chung đổi mới của địa phương, đất nước và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 29/11/2018:

Trưng bày Nét cũ dấu xưa, giới thiệu hơn 130 cổ vật quý

Sáng 28-11, Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh phối hợp Hội cổ vật thành phố tổ chức khai mạc Triển lãm chuyên đề “Nét cũ dấu xưa”, giới thiệu đến du khách hơn 130 cổ vật được chọn lọc từ 27 nhà sưu tập và của Bảo tàng nhằm thể hiện những dấu ấn lịch sử – văn hóa Việt Nam. Các hiện vật được chọn lọc từ những bộ sưu tập của 27 nhà sưu tập cổ vật cùng một số hiện vật cổ do Bảo tàng sưu tầm từ nhiều năm qua, được chia thành nhiều chủ đề, gồm: vũ khí; ấn chương (con dấu); đồ đồng tráng men (pháp lam); gốm Lái Thiêu. Đặc biệt, có bộ sưu tập gồm Cây Mai với các sản phẩm gốm thờ cúng và gốm trang trí mang giá trị “vang bóng một thời”. Trưng bày diễn ra hết ngày 31/3/2019.

Mổ bóc tách khối u lớn ở giữa não cho bé gái 10 tuổi

Ngày 28/11, Bệnh viện K cho biết, vừa thực hiện thành công ca mổ bóc khối u não lớn cho bé gái 10 tuổi, quê ở Hải Phòng. Khối u có kích thước 6 cm x 7 cm nằm ở vị trí trung tâm não, ảnh hưởng rất nhiều chức năng quan trọng, gây ứ nước trong não. Sau nhiều cuộc hội chẩn, ca mổ kéo dài bốn tiếng, các bác sĩ lấy được toàn bộ khối u mà không làm tổn thương đến các cấu trúc khác của não.

Sau mổ, cháu bé dần tỉnh táo, ăn uống được, không có bất kỳ dấu hiệu liệt tiến triển nào; nhận biết được người thân trong gia đình. Đến ngày thứ tư sau mổ, bé đã có thể đi lại và dự kiến một vài ngày tới cháu bé có thể xuất viện trong tình trạng sức khỏe ổn định. Kết quả sinh thiết cho thấy đây là khối u máu thể hang khổng lồ, là một bệnh lý u lành tính.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 28/11/2018:

Cảng tàu khách quốc tế Hòn Gai đón chuyến tàu đầu tiên

Ngày 27-11, tại Cảng tàu khách quốc tế Hòn Gai, TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, chuyến tàu đầu tiên cập bến mang tên Celebrity Millennium thuộc hãng tàu biển Royal Caribbean Cruise Lines của Mỹ, xuất phát từ Hồng Công (Trung Quốc) đưa hơn 2.000 du khách và gần 1.000 thủy thủ đoàn tham quan Vịnh Hạ Long và các điểm du lịch ở Quảng Ninh. Theo kế hoạch, tàu sẽ rời cảng vào lúc 13 giờ ngày  28/11. Sự kiện này ghi dấu mốc quan trọng, tạo ra bước ngoặt phát triển mới cho ngành du lịch Quảng Ninh, mở thêm những không gian mới cho hợp tá, phát triển du lịch, kinh tế mang tầm quốc tế

VNA bố trí hai chuyến bay thằng phục vụ đội tuyển bóng đá và người hâm mộ

Ngày 27/11, Hãng hàng không Vietnam Airlines (VNA) cho biết, sẽ bố trí hai chuyến bay thẳng từ Hà Nội đi Phi-li-pin, đưa Đội tuyển bóng đá Việt nam và người hâm mộ tham dự và cổ vũ trận bán kết lượt đi Giải Bóng đá vô địch Đông – Nam Á 2018. Sáng 28/11, chuyến bay thẳng đầu tiên bằng máy bay A321 đưa Đội tuyển bóng đá Việt Nam từ sân bay Nội Bài đến sân bay Bacolod, thời gian bay khoảng 3 giờ 35 phút (bình thường phải nối chuyến ba chặng). Chuyến bay thẳng thứ hai dành cho cổ động viên sẽ khởi hành từ Hà Nội sáng 2/12. Chuyến về ngày 3/12 sẽ chở toàn bộ đội tuyển cùng các cổ động viên. Hành khách chỉ được mang 5kg hành lý xách tay do hạn chế tải tại đường băng của sân bay Bacolod.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 30/11/2018:

Hơn 14,1 triệu lượt khách quốc tế đến Việt Nam

Ngày 29-11, Tổng cục thống kê cho biết, khách quốc tế đến nước ta trong tháng 11 ước tính đạt hơn 1,3 triệu lượt người, tăng 8% so với tháng trước. Tính chung 11 tháng năm nay, khách quốc tế đến nước ta ước đạt hơn 14 triệu lượt người, tăng 21,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khách đến bằng phương tiện hàng không chiếm 79,6%, đường biển chiếm 0,3%, đường bộ chiesm 20,1%. Các thị trường khách tăng mạnh nhất là : Hàn Quốc (tăng 46,5%), Phần Lan (tăng 28,8%), Trung Quốc (tăng 26,9%), Đan Mạch (tăng 15,4%)… Khách du lịch nội địa 11 tháng đầu năm đạt 73,9 triệu lượt, trong đó cso 36,9 triệu lượt lưu trú. Tổng thu từ khách du lịch đạt 558.000 tỷ đồng, tăng 20,9% so với cùng kỳ năm 2017

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 25/11/2018:

Khai mạc Festival Âm nhạc mới Á – Âu năm 2018

Tối 24-11, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Hội Nhạc sĩ Việt Nam tổ chức khai mạc Festival Âm nhạc mới Á – Âu lần thứ ba năm 2018. Đến dự, có Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, đại diện lãnh đạo các bộ, ngành liên quan cùng đông đảo các nhạc sĩ, nghệ sĩ trong nước và quốc tế

Đây là lần thứ ba Festival được tổ chức. Với chủ đề “Nhịp cầu âm thanh Á – Âu”, Festival năm nay quy tụ hơn 300 nhạc sĩ, nghệ sĩ của hơn 40 quốc gia, vùng lãnh thổ tham dự, trình diễn năm chương trình hòa nhạc chính ở các thể loại: giao hưởng, thính phòng, hợp xướng, hòa tấu nhạc cụ dân tộc và phương Tây. Festival được khai mạc với chương trình nhạc giao hưởng giới thiệu 11 tác phẩm mới sáng tác do hai nhạc trưởng Hon-na Tét-xu-gi và Doe Dê-ni-ô-đi chỉ huy.

Nhà hát tuổi trẻ dựng hai vở diễn mới và ra mắt hệ thống bán vé trực tuyến

Nhà hát Tuổi trẻ vừa hoàn thành dàn dựng và sẽ công diễn trong tháng 12 vở diễn Tin ở hoa hồng của tác giả Lưu Quang Vũ và hợp tác Nhà hát Không tưởng của Nhật Bản dựng vở Cậu Va-ny-a của đại văn hào người Nga Sê-khốp. Dịp này, nhà hát đã tổ chức công bố bộ nhận diện thương hiệu mới sau 40 năm thành lập và ra mắt hệ thống bán vé trực tuyến (online). Bộ nhận diện thương hiệu được thiết kế ấn tượng, mở ra một chặng đường phát triển mới của nhà hát. Trong khi đó, hệ thống bán vé trực tuyến tại địa chỉ: http://www.datve.nhahattuoitre.vn hướng tới sự tiện lợi, phù hợp thời kỳ công nghệ và hội nhập quốc tế với mong muốn mang nghệ thuật tới gần công chúng cả nước.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 25/11/2018:

Hội thảo khoa học về danh nhân lịch sử Nguyễn Công Trứ

Kỷ niệm 240 năm Ngày sinh 19/12/178 và 160 năm Ngày mất 7/12/1858 Uy Viễn tướng công Nguyễn Công Trứ, ngày 24/11, tại Hà Tĩnh, tổ chức Hội thảo khoa học phối hợp UBND tỉnh Hà Tĩnh, Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp UBND tỉnh Hà Tĩnh tổ chức Hội thảo khoa học “Nguyễn Công Trứ với lịch sử, văn hóa Việt Nam nửa đầu thế kỷ 19”.

52 tham luận của các đại biểu tập trung phân tích, làm sáng tỏ những đóng góp của Uy Viễn tướng công Nguyễn Công Trứ với triều đình nhà Nguyễn và thời đại; nêu bật những công lao to lớn của ông đối với quê hương, đất nước trên các phương diện xã hội, văn hóa, quân sự và kinh tế. Hội thảo thảo luận theo hai chủ đề chính: “Nguyễn Công Trứ với văn học, văn hóa, gia đình, quê hương và dòng tộc” và “Nguyễn Công Trứ với lịch sử, chính trị, tư tưởng và thời đại”.

Việt Nam đăng quang Giải vô địch bóng đá bãi biển Đông – Nam Á

Chiều 24-11, trong trận chung kết Giải vô địch bóng đá bãi biển Đông – Nam Á 2018 diễn ra tại Ba-li (In-đô-nê-xi-a), đội tuyển Việt Nam đã có chiến thắng thuyết phục trước đội tuyển Thái-lan và đăng quang ngôi vô địch.

Thi đấu với tâm lý thoải mái, đội tuyển Việt Nam nhập cuộc nhanh, thể hiện một lối chơi kỹ thuật gây nhiều bất ngờ với các cầu thủ Thái-lan. Tuy bị đối thủ dẫn trước, nhưng sau đó thầy trò HLV Lê Văn Tú đã nỗ lực “lội ngược dòng” và kết thúc trận đấu với tỷ số 6-4. Đội tuyển Thái-lan nhận ngôi Á quân, đội tuyển Ma-lai-xi-a xếp ở vị trí thứ ba, đội chủ nhà In-đô-nê-xi-a xếp thứ tư.

Ra mắt Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa

Ngày 24-11, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa đã ra mắt sau khi hợp nhất bốn đoàn nghệ thuật chèo, tuồng, cải lương, dân ca dân vũ của tỉnh Thanh Hóa với chương trình nghệ thuật Sắc màu xứ Thanh tại sân khấu Nhà hát Lam Sơn. Các nghệ sĩ của nhà hát đã biểu diễn các tiết mục đặc sắc, khai thác từ những chất liệu dân gian do NSND Hoàng Hải dàn dựng như: vũ điệu Xuân Phả lai triều, tổ khúc Âm vang sông Mã, hát múa Mưa rơi. Việc hợp nhất các đơn vị về chung Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa giúp phát huy lợi thế của từng loại hình nghệ thuật, tăng tính hiệu quả trong hoạt động phục vụ công chúng.

Khánh thành trung tâm sản nhi quy mô 500 giường bệnh tại Phú Thọ

Ngày 24-11, Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ tổ chức khánh thành Trung tâm sản nhi với quy mô 500 giường bệnh được xây dựng theo mô hình xã hội hóa. Trung tâm được khởi công xây dựng từ tháng 10/2016 trên diện tích 6,74 héc-ta, đầu tư theo mô hình bệnh viện – khách sạn đạt tiêu chuẩn bố sao. Trung tâm có năm phòng chức năng, 19 khoa lâm sàng, cận lâm sàng chuyên sâu trong lĩnh vực sản khoa và nhi khoa, tổng mức đầu tư giai đoạn một 1.500 tỷ đồng với các trang thiết bị đồng bộ, hiện đại, như: Máy siêu âm 4D, máy chụp cộng hưởng từ, hệ thống lưu trữ tế bào gốc.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 24/11/2018:

Bàn giao ngôi nhà khăn quàng đỏ tặng gia đình học sinh nghèo

Chiều 20/11, Huyện đoàn Thường Xuân (Thanh Hóa) phối hợp Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện UBND xã Xuân Cẩm tổ chức Lễ khánh thành, bàn giao ngôi nhà khăn quàng đỏ tặng gia đình em Lò Văn Hiếu, học sinh lớp 6A, Trường THCS Xuân Cẩm.

Bố mất sớm, mình mẹ nặng gánh mưu sinh cho nên ngôi nhà của gia đình Hiếu đã xuống cấp, các thành viên trong gia đình phải ở nhờ nhà chú họ. Biết ơn thầy, cô giáo và đấng sinh thành, dưỡng dục, Lò Văn hiếu luôn nỗ lực vượt khó, đạt kết quả cao trong học tập. Hội Đồng đội huyện Thường Xuân đã quyết định hỗ trợ 50 triệu đồng, Công ty xi-măng Long Sơn, hỗ trợ 52 tr đồng và các đoàn viên, thanh niên, nhân dân xã Xuân Cẩm trợ giúp công lao động tổ chức xây dựng, bàn giao ngôi nhà khăn quàng đỏ có diện tích gần 100 m² tặng gia đình Hiếu có nơi ở, sinh hoạt ổn định

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 24/11/2018:

Đưa vào hoạt động Phòng thông tim can thiệp mạch tại tỉnh Sóc Trăng

 Ngày 23-11, Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh (BV ĐHYD) phối hợp Bệnh viện đa khoa tỉnh Sóc Trăng tổ chức đưa vào hoạt động Phòng thông tim can thiệp mạch thuộc Khoa Tim mạch – BV đa khoa tỉnh Sóc Trăng. Đây là kết quả từ chương trình chuyển giao kỹ thuật cho BV đa khoa tỉnh Sóc Trăng từ BV ĐHYD. Phòng thông tim can thiệp mạch này chuyên về ứng dụng kỹ thuật ít xâm lấn trong điều trị các bệnh lý tim mạch, nhằm đem lại cho người bệnh một kết quả điều trị tốt nhất và thời gian bình phục nhanh hơn. Người dân Sóc Trăng có thể thụ hưởng những kỹ thuật điều trị tiên tiến ngay tại địa phương

Gắp dị vật gây tắc đường tiêu hóa trên

Ngày 23/11, Bệnh viện E tiếp nhận cấp cứu một người bệnh nữ, 6 tuổi, ở Hà Nội do nuốt dị vật hình tròn như đồng xu, vướng vào đường tiêu hóa trên. Trước đó vài ngày, người bệnh bị ho nhiều, nên đã tự dùng viên ngậm không rõ nguồn gốc, khi ho đã vô tình nuốt phải viên thuốc đó. Điều đáng nói, viên thuốc được tặng và quảng cáo là đá có thể chữa nhiều bệnh.

Các bác sĩ cảnh báo hiện chưa rõ công dụng của thuốc nêu trên đối với sức khỏe con người, người dân không nên tin vào những lời quảng cáo mà bỏ thuốc điều trị.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 22/11/2018:

Sôi nổi hội đua ghe Ngo truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ

Nhân dịp lễ hội Ok Om Bok của đồng bào Khmer Nam Bộ, ngày 21/11, Giải đua ghe Ngo truyền thống tỉnh Sóc Trăng năm 2018 chính thức khai mạc. Có hơn 2.500 vận động viên (VĐV) thuộc 51 đội đua ghe Ngo (41 đội nam và 10 đội nữ) của các tỉnh Sóc Trăng, Vĩnh Long, Hậu Giang, Bạc Liêu và Cà Mau dự giải. Năm nay, mức thưởng tại Giải đua ghe Ngo nam và nữ bằng nhau với các mức 100 triệu đồng, 80 triệu đồng, 60 triệu đồng và 50 triệu đồng tương ứng với thứ hạng từ vô địch đến hạng tư. Giải sẽ kết thúc vào chiều ngày 22/11.

Chiều 21/11, trên sông Long Bình, TP Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh đã diễn ra Giải đua ghe Ngo tranh cúp Sacombank 2018 của đồng bào Khmer. Đội ghe Ngo huyện Càng Long vô địch ở cả ba cự ly 800m, 600m và 500m, đội ghe Ngo huyện Cầu Kè giành giải nhì.

Trưng bày trang phục và trang sức các dân tộc đồng bằng sông Cửu Long

Sáng 21-11, tại Bảo tàng tỉnh Vĩnh Long, Bảo tàng Vĩnh Long phối hợp Bảo tàng TP Cần Thơ và Bảo tàng tỉnh An Giang khai mạc trưng bày chuyên đề “Trang phục, trang sức các dân tộc đồng bằng sông Cửu Long” nhằm thiết thực chào mừng kỷ niệm 78 năm Ngày Nam Kỳ khởi nghĩa (23-11-1940 – 23-11-2018), 96 năm Ngày sinh cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt (23-11-1922 – 23-11-2018) và Ngày Di sản văn hóa Việt Nam, 23-11. Chuyên đề giới thiệu hơn 350 hình ảnh và hiện vật các loại trang phục, trang sức tiêu biểu của dân tộc Kinh, Khmer, Hoa, Chăm từ thế kỷ 18 đến thế kỷ 20 gồm: trang phục lễ hội, trang phục sinh hoạt đời thường được làm từ chất liệu vải, tơ tằm,… cùng các loại trang sức được tạo tác tinh tế, tỉ mỉ, thể hiện sự phong phú trong văn hóa của các dân tộc.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 19/11/2018:

10 sản phẩm đoạt giải cuộc thi “Y tế thông mình năm 2018”

Ngày 18/11, Bộ Y tế tổ chức tổng kết và trao giải cuộc thi “Y tế thông minh năm 2018”. Cuộc thi hướng tới các mục tiêu đánh giá chất lượng các sản phẩm phần mềm ứng dụng trong y tế, trong đó chú trọng các sản phẩm đáp ứng những tiêu chuẩn kỹ thuật của Bộ Y tế đã ban hành. Kết quả cuộc thi là cơ sở hướng tới việc kết nối, liên thông thông tin y tế trên toàn ngành trong tương lai để quản lý hiệu quả, minh bạch, chất lượng; là dịp để tìm kiếm, giới thiệu những giải pháp, phần mềm tốt, phù hợp với thực tiễn y tế Việt Nam. Sau sáu tháng phát động, cuộc thi đã nhận được 42 sản phẩm của 23 đơn vị. Ban tổ chức đã chọn được những sản phẩm xuất sắc và trao một giải nhất, hai giải nhì, ba giải ba, ba giải khuyến khích và một giải triển vọng.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 16/11/2018:

Triển lãm tư liệu linh vật Nghê Việt

Ngày 15-11, Cục Mỹ thuật Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp Trung tâm Hoạt động Văn hóa khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám và Không gian văn hóa Hoa Lư tổ chức triển lãm “Tư liệu linh vật Nghê Việt” tại Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám.

Triển lãm trưng bày hơn 200 hình ảnh, tư liệu linh vật nghê, nhằm giới thiệu và quảng bá về nghê – linh vật rất quen thuộc, gần gũi với người Việt Nam, giúp phân biệt rõ hình tượng linh vật nghê của Việt Nam với các linh vật của nước ngoài, đồng thời nâng cao nhận thức của xã hội trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản mỹ thuật truyền thống.

Triển lãm mở cửa đến hết ngày 15-2-2019.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 30/11/2018:

Phạt tù chín đối tượng gây rối trật tự công cộng

Ngày 29-11, tại thị trấn Chợ Lầu, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận, Tòa án nhân dân huyện Bắc Bình mở phiên tòa xét xử chín bị cáo trong vụ án “Gây rối trật tự công cộng” xảy ra tại xã Phan Rí Thành, huyện Bắc Bình vào ngày 11-6-2018.

Theo cáo trạng, khoảng 9 giờ đến 15 giờ 30 phút ngày 11-6, có rất nhiều người tham gia tụ tập đông người trên Quốc lộ 1, thuộc địa bàn thôn Bình Long, xã Phan Rí Thành, huyện Bắc Bình làm mất an ninh trật tự, gây cản trở giao thông, thì lực lượng cảnh sát cơ động (CSCĐ) đang bảo vệ trật tự công cộng và chính quyền địa phương dùng loa tuyên truyền yêu cầu những người tham gia tụ tập giải tán để tránh ùn tắc giao thông, không quá khích làm mất an ninh trật tự.

Nhưng các đối tượng Dương Văn Ngoan, SN 1978, trú xã Hòa Minh; Phan Văn Lành, SN 1988, trú xã Phước Thể; Nguyễn Thị Hòa, SN 1972, trú xã Hòa Phú; Võ Mến, SN 2000; Đặng Văn Tùng, SN 2000; Lê Văn Tâm, SN 2001; Hồ Đặng Văn An, SN 1998; Nguyễn Văn An, SN 1990 và Nguyễn Xí, SN 1990 cùng trú thị trấn Phan Rí Cửa, tất cả đều thuộc huyện Tuy Phong (Bình Thuận) không chấp hành mà có hành vi hô hào, kích động dùng gậy, gạch, đá, bom xăng tự chế tấn công vào lực lượng CSCĐ.

Đến khoảng 13 giờ 30 phút cùng ngày, trước sự tấn công quyết liệt của những người quá khích, lực lượng CSCĐ lùi vào trụ sở Đội Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy-Cứu nạn cứu hộ (PCCC-CNCH) Phan Rí, Công an tỉnh Bình Thuận. Các đối tượng trên tiếp tục sử dụng gạch, đá, gậy, bom xăng tự chế, cửa cổng bằng sắt tấn công vào lực lượng CSCĐ.

Phải đến 15 giờ 30 phút cùng ngày, các đối tượng quá khích mới rút khỏi trụ sở Đội Cảnh sát PCCC-CNCH Phan Rí, tình hình trật tự mới dần ổn định.

Hậu quả của các đối tượng quá khích gây ra đã làm một số cán bộ, chiến sĩ CSCĐ bị thương nhẹ; 30 xe ô-tô, mô-tô bị hư hỏng, trong đó có 12 xe ô-tô các loại bị cháy hoàn toàn; nhiều trang thiết bị của Đội cảnh sát PCCC và trụ sở bị hư hỏng…; làm ách tắc giao thông Quốc lộ 1 đoạn đi qua khu vực này hơn sáu tiếng.

Hành vi phạm tội của các bị cáo là nghiêm trọng thể hiện sự quá khích, hung hãn, manh động; gây cản trở giao thông trong nhiều giờ, gây tổn hại sức khỏe của lực lượng CSCĐ làm nhiệm vụ và làm cho cán bộ không hoàn thành nhiệm vụ được phân công; ảnh hưởng xấu đến trật tự trị an tại địa phương nên cần phải xử lý nghiêm minh trước pháp luật, nhằm răn đe, giáo dục và phòng ngừa tội phạm chung.

Trong số này, có Võ Mến, Đặng Văn Tùng, Lê Văn Tâm khi thực hiện hành vi phạm tội là người dưới 18 tuổi. Tại phiên tòa, những bị cáo này được chỉ định luật sư bào chữa và người giám hộ là cha, mẹ dự phiên tòa; còn lại các bị cáo khác không yêu cầu luật sư bào chữa.

Qua xét hỏi của chủ tọa phiên tòa, tất cả các bị cáo đều khai nhận hành vi phạm tội của mình và bày tỏ sự ăn năn, hối hận mong muốn được pháp luật khoan hồng.

Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử khẳng định: “Hành vi của các bị cáo đã xâm phạm đến an ninh trật tự, an toàn xã hội; gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động bình thường của nhiều người, làm trở ngại hoạt động của các lực lượng chức năng làm nhiệm vụ bảo vệ trật tự công cộng”.

Trên cơ sở cáo trạng của Viện Kiểm sát và lời luận tội của kiểm sát viên; căn cứ vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa và các quy định của Bộ luật Hình sự, thay mặt Hội đồng xét xử, Chủ tọa phiên tòa đã tuyên các bị cáo trên phạm tội “Gây rối trật tự công cộng” được quy định tại các điểm b, c, đ khoản 2, Điều 318 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Tuy nhiên, các bị cáo này đã thành khẩn khai báo; chưa có tiền án, tiền sự; có nhân thân tốt, phạm tội lần đầu; đa số bị cáo có trình độ học vấn thấp, nhận thức về pháp luật phần nào còn hạn chế là những tình tiết giảm nhẹ.

Tòa tuyên phạt bị cáo Dương Văn Ngoan 5 năm tù giam; xử phạt Phan Văn Lành và Nguyễn Thị Hoa mỗi bị cáo 3 năm 6 tháng tù giam; các bị cáo Võ Mến, Đặng Văn Tùng, Lê Văn Tâm, Hồ Đặng Văn An, Nguyễn Văn An và Nguyễn Xí mỗi bị cáo bị xử phạt 3 năm tù giam.

Cùng với các bản án đã tuyên, Chủ tọa phiên tòa cũng khẳng định, trong vụ án này, còn có một số đối tượng khác có hành vi hủy hoại tài sản, chống người thi hành công vụ, Cơ quan điều tra Công an tỉnh Bình Thuận đã tách vụ án để tiếp tục điều tra làm rõ, xử lý trong vụ án “hủy hoại tài sản và chống người thi hành công vụ”.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 29/11/2018:

Khởi tố Phó Chủ tịch UBND thành phố Nha Trang

Ngày 28-11, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an tỉnh Khánh Hòa tiến hành tống đạt quyết định khởi tố vụ án và khởi tố bị can đối với các ông: Lê Huy Toàn, Lương Huy Giáp và Võ Mỹ; tống đạt lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú, đồng thời khám xét nơi ở và nơi làm việc đối với ba bị can nói trên.

Trước đó, ngày 21-11, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Khánh Hòa đã ra Quyết định khởi tố bổ sung vụ án “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”; Quyết định khởi tố bị can đối với ông Lê Huy Toàn, SN 1964, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nha Trang, Chủ tịch Hội đồng Bồi thường hỗ trợ và cấp đất tái định cư dự án Khu đô thị Hoàng Long, phường Phước Long, TP Nha Trang.

Cùng bị khởi tố có ông Lương Huy Giáp, cán bộ Phòng Tài chính Kế hoạch; ông Võ Mỹ, cán bộ Phòng Quản lý đô thị TP Nha Trang, với cùng tội danh nêu trên; trong đó ông Lê Huy Toàn là người có vai trò chủ chốt. Ngày 27-11, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Khánh Hòa đã phê chuẩn các quyết định khởi tố vụ án và khởi tố bị can của cơ quan CSĐT.

Theo hồ sơ, cá nhân ông Toàn có nhiều sai phạm về đất đai, đền bù giải tỏa, cấp đất tái định cư tại dự án Khu đô thị Hoàng Long, do Công ty TNHH một thành viên Đầu tư xây dựng và địa chất UPGC làm chủ đầu tư.

Liên quan vụ việc, từ tháng 10-2017 đến tháng 11-2018, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Khánh Hòa đã khởi tố bốn vụ án, tám bị can. Trong đó, với vụ án “Làm giả tài liệu của cơ quan tổ chức”, khởi tố bị can đối với ông Nguyễn Khánh Hùng, làm nghề tự do, ngụ phường Phước Long; vụ án “Giả mạo trong công tác”, khởi tố hai bị can gồm: ông Đỗ Thế Vinh và ông Nguyễn Ngọc Khánh cùng là nhân viên Công ty TNHH một thành viên Đầu tư xây dựng và địa chất UPGC, thành viên Tổ công tác của Hội đồng bồi thường hỗ trợ và cấp đất tái định cư dự án Khu đô thị Hoàng Long; vụ án “Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất”, khởi tố hai bị can gồm: ông Nguyễn Văn Cường, cán bộ địa chính và bà Vũ Thị Mai Hương, nguyên Chủ tịch UBND phường Phước Long, TP Nha Trang.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 27/11/2018:

Khởi tố vụ giáo viên bắt học sinh tát bạn

Ngày 26-11, Công an huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình ban hành quyết định khởi tố vụ án “Hành hạ người khác” theo điều 140 Bộ luật Hình sự để điều tra vụ một giáo viên tại Trường THCS Duy Ninh bắt các học sinh trong lớp tát vào má một bạn nam do chửi tục.

Như Nhân Dân điện tử đã thông tin, sự việc xảy ra vào chiều 19-11, trong lúc ra chơi, em H.L.N., học sinh lớp 6/2 Trường THCS Duy Ninh có chửi tục. Một bạn nghe được liền báo với cô chủ nhiệm là Nguyễn Thị Phương Thủy. Nghe vậy, cô chủ nhiệm yêu cầu mỗi người trong lớp phải tát em N. 10 cái để phạt. Hậu quả, mặt mũi nam học sinh này bị sưng tím phải đến bệnh viện điều trị.

Trước việc làm sai trái của mình, cô giáo Nguyễn Thị Phương Thủy và Ban Giám hiệu nhà trường và đại diện chính quyền địa phương đã đến xin lỗi em N. và gia đình. Hiện, em N. đã đi học bình thường.

Trước đó, ngày 24-11, Phòng Giáo dục – Đào tạo huyện Quảng Ninh đã đình chỉ công tác 15 ngày đối với cô giáo Nguyễn Thị Phương Thủy do hành vi phản giáo dục này.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 28/11/2018:

Khởi tố vụ án, khởi tố bị can ba đối tượng gây rối trật tự tại sân bay Thọ Xuân

Chiều ngày 25-11, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an huyện Thọ Xuân (Thanh Hóa) đã ban hành các quyết định khởi tố vụ án, khởi tố các bị can: Phạm Hữu An, sinh năm 1990, trú tại số nhà 03, ngõ 46, Mật Sơn 3, phường Đông Vệ, TP Thanh Hóa; Lê Văn Nhị, sinh năm 1977 và Lê Trung Dũng, sinh năm 1984 cùng ở xã Xuân Quang, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa về hành vi gây rối trật tự công cộng xảy ra tại Cảng hàng không dân dụng Thọ Xuân.

Trước đó, khoảng 14 giờ 20 phút ngày 23-11, Phạm Hữu An, Lê Văn Nhị và Lê Trung Dũng đến cảng hàng không Thọ Xuân để tiễn người nhà đi chuyến bay VN1271 chặng bay Thanh Hoá – TP Hồ Chí Minh dự kiến cất cánh lúc 15 giờ 05 phút cùng ngày. Sau khi người nhà làm xong các thủ tục check- in, Phạm Hữu An, Lê Văn Nhị và Lê Trung Dũng nhờ nhân viên hãng hàng không VietJet Air Lê Thị Giang đang làm nhiệm vụ kiểm soát hành lý tại ga đi chụp ảnh hộ.

Ba đối tượng tiếp tục muốn chụp ảnh chung cùng chị Giang, nhưng chị Giang từ chối vì lý do công việc. Không được đáp ứng yêu cầu, Phạm Hữu An, Lê Văn Nhị và Lê Trung Dũng to tiếng chửi, bới, hành hung chị Giang.

Đại diện hãng hàng không VietJet Air là bà Lê Thị Hiền chứng kiến sự việc vội can ngăn thì bị Lê Văn Nhị tát vào mặt, đạp vào người. Hai nhân viên kiểm soát an ninh là Trịnh Ngọc Hoàn và Vũ Quốc Hội đang thực hiện nhiệm vụ tại ga hành khách bị Lê Trung Dũng đánh vào mặt. Lực lượng an ninh hàng không phối hợp với tổ công tác của Công an huyện Thọ Xuân khống chế, bắt giữ ba đối tượng.

Sau một thời gian xác minh, điều tra, căn cứ tài liệu, chứng cứ thu thập được, Cơ quan CSĐT Công an huyện Thọ Xuân đã ban hành các quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố các bị can: Phạm Hữu An, Lê Văn Nhị, Lê Trung Dũng về hành vi “gây rối trật tự công cộng”.

Công an huyện Thọ Xuân tiếp tục điều tra rõ vụ án, phục vụ xử lý nghiêm theo pháp luật.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 26/11/2018:

Xử phạt hai công ty thép vi phạm về môi trường

Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Hồ Kỳ Minh vừa ký Quyết định số 5585/QĐ-XPVPHC và 5586/QĐ-XPVPHC, xử phạt vi phạm hành chính đối với hai công ty thép Dana – Ý và Dana – Úc về các hành vi vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Theo đó, Công ty cổ phần Thép Dana-Úc (đường số 1, Khu công nghiệp Thanh Vinh, xã Hòa Liên, huyện Hòa Vang) bị phạt 740 triệu đồng; phạt Công ty cổ phần Thép Dana-Ý (đường số 11B, Khu công nghiệp Thanh Vinh, Hòa Khánh Bắc, quận Liên Chiểu) 400 triệu đồng. Cả hai công ty nêu trên đều thực hiện không đúng nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường; không có giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường phục vụ giai đoạn vận hành (từng giai đoạn hoặc toàn bộ dự án) của dự án; không lưu trữ chứng từ chất thải nguy hại đã sử dụng của dự án.

Cả hai công ty bị đình chỉ hoạt động sản xuất sáu tháng để khắc phục các vi phạm nói trên.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 23/11/2018:

Tuyên án các bị cáo trong vụ án tại Ngân hàng Phát triển nhà đồng bằng sông Cửu Long

Ngày 22-11, Tòa án nhân dân (TAND) TP Hồ Chí Minh đã tuyên án 16 bị cáo trong vụ án “Lợi dụng chức vụ khi thi hành công vụ,” “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, xảy ra tại Ngân hàng Phát triển nhà đồng bằng sông Cửu Long – MHB (nay đã sáp nhập vào Ngân hàng BIDV).

Theo đó, các bị cáo: Huỳnh Nam Dũng (nguyên Chủ tịch Hội đồng Quản trị MHB) lãnh 13 năm tù; Nguyễn Phước Hòa (nguyên Tổng Giám đốc MHB) 10 năm tù; Lữ Thị Thanh Bình (nguyên Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Chứng khoán MHBS) 11 năm tù; Ðặng Văn Hòa (nguyên Phó Tổng giám đốc Công ty MHBS) sáu năm tù; Trương Thanh Liêm (nguyên Phó Giám đốc Khối ngân hàng đầu tư MHB) bốn năm tù; Ðoàn Việt Thắng (nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty MHBS) bốn năm tù; 10 bị cáo còn lại, mỗi bị cáo bị phạt ba năm tù, cho hưởng án treo. Tòa tuyên, buộc các bị cáo liên đới khắc phục hậu quả vụ án nêu trên 400 tỷ đồng.

Theo nội dung bản án, Huỳnh Nam Dũng và 15 bị cáo có hành vi chuyển 4.975 tỷ đồng từ MHB cho Công ty MHBS với nội dung hợp tác đầu tư trái phiếu Chính phủ.

Công ty MHBS đã sử dụng 3.357 tỷ đồng đem gửi có kỳ hạn ngay tại các chi nhánh của MHB để hưởng lãi suất hơn 45 tỷ đồng; sử dụng 1.558 tỷ đồng để đầu tư trái phiếu. Từ môi giới, mua bán trái phiếu quay vòng, đã dẫn đến thiệt hại cho MHB gần 350 tỷ đồng. Công ty MHBS mở tài khoản cá nhân làm tài khoản tự doanh để mua bán chứng khoán, gây thiệt hại thêm 108,3 tỷ đồng.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 19/11/2018:

Truy tặng Bằng khen cho dân quân tự vệ tử vong khi đuổi bắt cướp

Ngày 18-11, UBND tỉnh Đồng Nai đã truy tặng Bằng khen cho anh Nguyễn Thành Tùng (25 tuổi), dân quân tự vệ xã An Viễn, huyện Trảng Bom bị chết khi truy đuổi các đối tượng cướp tài sản.

Trước đó, ngày 16-11, Ban Chỉ huy quân sự xã An Viễn đã phân công lực lượng tổ chức tuần tra bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn.

Khoảng 23 giờ cùng ngày, lực lượng tuần tra nhận được thông báo về việc phát hiện hai đối tượng cướp tài sản đang chạy về hướng xã An Viễn. Sau đó, lực lượng tuần tra phát hiện hai đối tượng có biểu hiện khả nghi trên đường, yêu cầu các đối tượng dừng xe kiểm tra. Tuy nhiên, hai đối tượng phóng xe bỏ chạy.

Anh Nguyễn Thành Tùng và anh Vũ Thế Phương (22 tuổi), là dân quân tự vệ xã An Viễn đuổi theo. Khi hai anh đuổi kịp, đối tượng ngồi phía sau đã dùng chân đạp vào xe của lực lượng tuần tra khiến hai anh té ngã. Anh Nguyễn Thành Tùng bị thương nặng, đến khoảng 2 giờ ngày 17-11, anh Tùng chết tại bệnh viện.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 16/11/2018

Thông cáo báo chí kỳ họp 31 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương

Từ ngày 12 đến 14-11, tại Hà Nội, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã họp kỳ 31. Đồng chí Trần Cẩm Tú, Bí thư T.Ư Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì kỳ họp.

Tại kỳ họp này, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương đã xem xét, kết luận một số nội dung sau:

1- Kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với đồng chí Tất Thành Cang, Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP Hồ Chí Minh

Đồng chí Tất Thành Cang đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc, vi phạm thẩm quyền, nguyên tắc, quy trình xử lý công việc, vi phạm quy định của Thành ủy về quản lý, sử dụng tài sản tại các doanh nghiệp thuộc sở hữu Đảng bộ thành phố và các quy định pháp luật trong việc quyết định chủ trương hợp tác kinh doanh, chuyển nhượng dự án, chuyển nhượng quyền sử dụng đất của các doanh nghiệp thuộc Thành ủy, chấp thuận chủ trương để người đại diện phần vốn của Thành ủy biểu quyết phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược tại doanh nghiệp; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để lĩnh vực được phân công phụ trách có nhiều vi phạm pháp luật, gây thiệt hại lớn cho ngân sách Đảng bộ thành phố.

Trong thời gian giữ cương vị Thành ủy viên, Ủy viên UBND thành phố, Giám đốc Sở Giao thông vận tải TP Hồ Chí Minh, đồng chí đã vi phạm quy định pháp luật về đất đai và quản lý đầu tư xây dựng trong việc ký quyết định phê duyệt dự án và ký tắt hợp đồng dự án đầu tư xây dựng bốn tuyến đường chính trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Những vi phạm của đồng chí Tất Thành Cang là rất nghiêm trọng, gây bức xúc trong xã hội, làm ảnh hưởng lớn đến uy tín của Thành ủy, đến mức phải xem xét, thi hành kỷ luật.

2 – Xem xét, thi hành kỷ luật một số cá nhân về trách nhiệm liên quan trong Dự án Tổng Công ty Viễn thông Mobifone mua 95% cổ phần của Công ty cổ phần nghe nhìn Toàn cầu (AVG).

Sau khi xem xét khách quan, toàn diện các vi phạm, khuyết điểm của các cá nhân; căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, UBKT Trung ương quyết định:

– Thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với đồng chí Nguyễn Trọng Dũng, Phó Trưởng Ban Đổi mới doanh nghiệp, nguyên Đảng ủy viên, Bí thư Chi bộ, Vụ trưởng Vụ Đổi mới doanh nghiệp, Văn phòng Chính phủ.

– Thi hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách đối với đồng chí Lê Mạnh Hà, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ và đồng chí Trần Văn Hiếu, Ủy viên Ban cán sự đảng, Thứ trưởng Tài chính.

– Đề nghị Ban Bí thư xem xét, thi hành kỷ luật theo thẩm quyền đối với đồng chí Bùi Quang Vinh, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Ban cán sự đảng, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư.

3 – Xem xét, thi hành kỷ luật đồng chí Chu Hảo, Giám đốc – Tổng Biên tập Nhà xuất bản Tri thức, nguyên Ủy viên Ban cán sự đảng, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ, nguyên thành viên Hội đồng Trung ương Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.

Đồng chí Chu Hảo đã vi phạm rất nghiêm trọng nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt đảng, vi phạm tư cách, tiêu chuẩn đảng viên và quy định những điều đảng viên không được làm; có những bài viết, phát ngôn trái với Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, Nhà nước, biểu hiện rõ sự suy thoái về tư tưởng chính trị, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Ngay từ khi phát hiện vi phạm, các tổ chức đảng đã nhắc nhở, kiểm điểm, nhưng đồng chí không khắc phục, sửa chữa, mà còn tiếp tục có những vi phạm mới. Quá trình xem xét, thi hành kỷ luật, đồng chí đã không chấp hành các quy định của Đảng, không chấp hành kiểm điểm, có hành vi chống đối, thách thức.

Vi phạm của đồng chí Chu Hảo là rất nghiêm trọng, diễn ra trong thời gian dài, ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức đảng, tác động xấu tới tư tưởng xã hội. Căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, UBKT Trung ương quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng đối với đồng chí Chu Hảo.

4 – Cũng trong kỳ họp này, UBKT Trung ương đã cho ý kiến vào dự thảo sửa đổi, bổ sung Quy định của Bộ Chính trị về chế độ kiểm tra, giám sát công tác cán bộ.

ỦY BAN KIỂM TRA TRUNG ƯƠNG

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 16/11/2018:

Đối tượng sử dụng rượu, bia ngày càng trẻ hóa

Tại Hội thảo đánh giá tác động kinh tế – xã hội liên quan dự thảo Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia do Bộ Y tế tổ chức ngày 15-11, các chuyên gia đã chỉ rõ tuổi người sử dụng rượu, bia tại Việt Nam đang ngày càng trẻ hóa. Đây là vấn đề nghiêm trọng do các hệ lụy về sức khỏe, xã hội. Tỷ lệ uống rượu, bia ở vị thành niên và thanh niên là 79,9% đối với nam và 36,5% đối với nữ.

Đáng chú ý, tại nhiều nơi, sử dụng rượu, bia đã trở nên thái quá, ảnh hưởng nghiêm trọng đến gia đình và cộng đồng; tạo thành trào lưu, nét xấu trong văn hóa ẩm thực Việt Nam. Mặt khác, so với các khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, dự án luật chưa điều chỉnh nhiều chính sách, nhất là ba biện pháp: Kiểm soát sự sẵn có của rượu, bia; kiểm soát ma-két-tinh rượu, bia; chính sách thuế và giá.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 25/11/2018:

Các bị cáo trong đường dây đánh bạc qua in-tơ-nét nói lời sau cùng

Sáng 24-11, Hội đồng xét xử vụ án đường dây đánh bạc nghìn tỷ qua mạng internet kết thúc phần tranh tụng. Trước khi bước vào phần nghị án, các bị cáo trong vụ án nói lời sau cùng tại phiên tòa.

Là người đầu tiên bước lên bục bị cáo, bị cáo Phan Văn Vĩnh nói: Trước hết, những lời xin lỗi của tôi với Đảng, với Chính phủ và với ngành công an tôi đã trình bày nhiều lần và mãi mãi trong cuộc đời này, tôi vẫn giữ lời xin lỗi như vậy. Cảm ơn Hội đồng xét xử đã dân chủ, công khai và bảo đảm quyền, lợi ích cho tất cả bị cáo; cảm ơn các luật sư bào chữa, cám ơn bạn bè của tôi và cả những người tham gia tố tụng đã tham gia dự phiên tòa.
Sau đó, trùm cờ bạc Nguyễn Văn Dương cũng cảm ơn cơ quan điều tra, trại tạm giam và cán bộ quản giáo đã quan tâm đến bị cáo trong suốt giai đoạn điều tra cũng như những ngày ở tòa.

Là người đứng đầu CNC, Nguyễn Văn Dương xin nhận toàn bộ trách nhiệm làm liên đới cán bộ, nhân viên dưới quyền: “Tôi mong Hội đồng xét xử cho tôi được nhận thay mọi trách nhiệm của nhân viên CNC và xem xét không áp dụng hình phạt tù cho nhân viên CNC để họ trở về bên gia đình”.

Tôi vô cùng ân hận vì đã gây ra hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến uy tín ngành công an, danh dự của gia đình, mất đi cơ hội cống hiến của bản thân. Với tôi đây là bài học đáng giá nhất trong cuộc đời, cũng là bài học đau xót của bản thân về hiểu biết, tuân thủ pháp luật trong bất kỳ hoàn cảnh nào”, Nguyễn Văn Dương nói.

Tiếp đến là phần nói sau cùng của bị cáo Phan Sào Nam. Theo bị cáo Nam, đến nay đã nhận thức hoàn toàn những sai lầm tội lỗi. Ngoài những mặt tiêu cực, thì thời gian qua bị cáo cũng nhận ra được những mặt tích cực của cuộc sống như những lúc khó khăn nhận được quan tâm của bạn bè, gia đình. Theo bị cáo Nam, đây là sự may mắn trong cuộc đời, nhờ vụ án đưa ra xét xử mà những sai phạm đã dừng lại, các hậu quả không lan rộng.

Phan Sào Nam cũng gửi lời xin lỗi đến tất cả mọi người, những cá nhân, gia đình, tổ chức đã bị ảnh hưởng bởi vụ án này. Đồng thời, xin Hội đồng xét xử xem xét thêm quan điểm bào chữa của các luật sư và hứa sẽ cải tạo tốt để trở thành con người tốt hơn, mang lại những giá trị cho xã hội.

Trong những lời nói sau cùng tại Tòa, một lần nữa, bị cáo Nguyễn Thanh Hóa khẳng định những sai phạm của mình trong vụ án mà Viện Kiểm sát đã truy tố, luận tội là đúng. Bên cạnh đó, bị cáo tiếp tục gửi lời xin lỗi tới Bộ Công an vì đã làm ảnh hưởng đến uy tín của ngành, xin lỗi vì tại phiên xét hỏi đã phản bác lại những lời khai nhận tội trước đó. Bị cáo Hóa mong muốn Tòa xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, cho cơ hội cuối cùng để sống những năm tháng còn lại cùng gia đình.

Sau đây, tòa sẽ bước vào phần nghị án dự kiến kéo dài năm ngày.

Dự kiến ngày 30-11, Tòa sẽ tuyên án.

Đình chỉ công tác đối với giáo viên bắt học sinh tát bạn

Sáng 24-11, Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình, Lê Ngọc Huân cho biết, vừa chỉ đạo đình chỉ công tác giáo viên Nguyễn Thị Phương Thủy do hành vi bắt nhiều học sinh tát vào má của một nam sinh lớp 6 chửi tục.

Sự việc xảy ra vào chiều 19-11, trong lúc ra chơi, em H.L.N, học sinh lớp 6/2 Trường THCS Duy Ninh có chửi tục. Một bạn nghe được liền báo với cô chủ nhiệm là Nguyễn Thị Phương Thủy. Nghe vậy, cô chủ nhiệm yêu cầu mỗi người trong lớp phải tát Nhật 10 cái để phạt. Nhiều em không muốn tát bạn nhưng sợ cô giáo nên phải miễn cưỡng tát bạn.

Không chỉ bị bạn trong lớp tát rất nhiều cái vào má, học sinh H.L.N còn bị cô giáo tát thêm một cái nên mặt mũi bị sưng tím. Sau đó gia đình phải đưa học sinh này đến Bệnh viện huyện Quảng Ninh điều trị.

Nhận thức được việc làm sai trái của mình nên ngay đó, cô giáo Nguyễn Thị Phương Thủy và Ban Giám hiệu nhà trường, đại diện chính quyền địa phương đã đến xin lỗi em N và gia đình.

Trong buổi họp sáng nay tại Trường THCS Duy Ninh, Phó Chủ tịch huyện Quảng Ninh Lê Ngọc Huân đã chỉ đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo đình chỉ công tác 15 ngày đối với cô giáo Nguyễn Thị Phương Thủy do hành vi phản giáo dục trên.

Vụ việc hiện đang được các cơ quan chức năng huyện Quảng Ninh làm rõ.

Hương Giang

Chúng tôi đi Quảng Bình (Sống giữa lòng dân)

 Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 1 tháng 12 năm 2018.

Năm mươi năm trước

CHÚNG TÔI ĐI QUẢNG BÌNH

Phạm Tôn

2. Sống giữa lòng dân

Đại tá Luận là con người lịch thiệp. Thấy khách đến là rót trà nóng từ phích  nước và đưa mời bao thuốc lá Điện Biên bao bạc. Tôi xin chén trà và nói là chưa hút thuốc là bao giờ. Ông cười, nói vài chuyện vui về Hà Nội, nơi vợ con ông đang sống. Từ đó coi như đồng hương. Có vẻ mừng mỗi khi tôi ghé binh trạm 4.

Cùng nhóm tài vụ với tôi có cô Hồng thủ quỹ xinh xắn, đậm người, hơi thấp một chút. Tội nghiệp cô bé khổ vì giữ tiền cho cả đơn vị năm tỉnh. Cô không bao giờ dám di xem phim hay biểu diễn văn nghệ vì sợ mất tiền. Tôi hỏi nếu cô giữ tiền mà có kẻ vào cướp thì sao, cô trả lời ngay là em sẽ đánh đến cùng, cào, cấu, cắn, không để lấy mất tiền. Em có chết thì tiền mới mất.

Mỗi lần đi lĩnh tiền cho đơn vị, tôi phải đến tận nhà, dặn kỹ cô từ tối hôm trước là mặc cho thật ấm, nhưng không được đi giày vải, vì sẽ phải lội qua mấy con ngầm. Tôi cao, chân dài, cô thấp, chân ngắn, cứ đi một đoạn tôi lại phải dừng chờ cô. Đến gần một con ngầm, bỗng nghe tiếng cô la hốt hoảng, tưởng chuyện gì, hóa ra em lỡ di giày vải rồi. Tôi nhìn quanh hai đầu ngầm tìm được hai khúc gỗ, bèn đặt gần bờ nước một khúc, kế đó là khúc còn lại. Tôi bảo em cứ bước lên khúc này rồi bước sang khúc kia, chờ tôi chuyển xong, lại bước tiếp. Cứ thế cũng đi qua con ngầm mà giày vải vẫn khô ráo.

Đến tài vụ binh trạm cũng toàn những cô gái trẻ, Hồng vui lắm Tôi thường nghe các chàng trai đến giao dịch chọc ghẹo các cô bằng tiếng Quảng Bình. Chẳng hạn như nộp tiền xong thì hỏi các o đụ chưa đầy ẩn ý. Các o cũng đâu có vừa, đáp ngay, tụi tui thừa biết các anh rồi và chỉ chờ các anh trúng kế hỏi lại các o biết tụi tui thừa là thừa cái chi thì phang ngay các anh thừa một khúc chớ thừa cái chi. Tiếp đó là những tràng cười trong sáng trẻ trung, trong đó có cả tiếng cười vô tư của em Hồng và tôi.

Một hôm lên binh trạm tôi đi băng trảng cát cho gần, không đi ven biển như mọi khi thong thả. Đang vừa đi vừa nghĩ thì va phải một chú lính mới quần áo đậm màu, còn nếp đang đứng ngẩn tò te giữa con đường mòn nhỏ dẫn đến một hố bom lớn. Chú bảo, em hãi quá anh ạ, anh xem, toàn là con gái cởi trần đang tắm. Có mỗi cái cầu ván nhỏ hẹp thì các o lại lấy làm bàn giặt quần áo. Cầu dài đến hơn 10 mét. Hai bên hai hàng tiên nữ cười đùa vui vẻ, vỗ tay vào lưng nhau, kỳ cọ. Tôi sợ muộn giờ họp nên bảo chú lính cứ đi theo tôi rồi đánh tiếng các o ơi, cho chúng tôi đi qua nhé. Thì liền có nhiều tiếng đon đả xin mời cứ tự nhiên và cả đám tiên nữ rời xa cầu một gang tay cho chúng tôi đi qua. Qua cầu, tôi còn ngoái lại nói một câu các o thanh niên xung phong dũng cảm quá. Thì các cô cười vang thằng Mỵ tụi tui còn nỏ sợ, sợ chi các anh. Chú lính mới vừa lau mồ hôi trên mặt vừa nói em chỉ sợ ngã thì chết mất. Thật ra tôi cũng sợ như chú thôi. Nhưng chưa sợ bằng lần sau này.

Hôm ấy mưa rét, từ văn phòng binh trạm ấm áp ra, tôi vội trùm ngay cái áo mưa không tay trùm đầu thì bị hai cô gái mặc quân phục áp sát xin đi nhờ. Tôi căng áo to ra, mỗi cô một bên, cứ thế mà đi trong mưa rét. Khi đến bưu điện, tôi hỏi các o có vô không thì hai cô bỗng ôm chặt lấy tôi, mỗi cô hôn chùn chụt vào một bên má, rồi vùng ra khỏi, cùng bỏ chạy kèm lời nguýt dài não nuột rõ chán anh quá, con trai chi mà nhát thế.

Thật ra, các cô làm tôi nhớ Rosa, giờ này chắc đang nhớ mong tôi về.

Bỗng nhớ lại sáng 16/12/1968 xe rời Cảng Hà Nội. Trưa qua Phủ Lý, các cừa hàng ăn đều hết cơm, nhịn đến tối, ăn cơm và ngủ ở Thanh Hóa trên hè một nhà ăn có mái hiên lợp rạ. Ngày 17, ăn cơm ở Diễn Châu Nghệ An có cả cà phê bơ nhưng không phải là cà phê rang bơ mà là cà phê bán mỗi suất bốn hào một bơ sữa bò. Cơm chiều ăn ở Bến Thủy, cũng sáu hào một suất như ở Diễn Châu. Tối ngủ ở Hà Tĩnh trong một khu nhà lớn nhưng đã bị bom Mỹ đánh sập. Sáng 18 ăn ở Kỳ Anh Hà Tĩnh. Khoảng hai giờ chiều thì đến bờ Bắc sông Gianh. Đoàn thổi cơm ăn ngay trên bờ sông, trong gió lộng. Tối ngủ trong một lớp học, mái ngói mới lợp, vách phía trên thưng rạ, phía dưới đắp đất thành tường mỏng. Cả đoàn 50 người cùng ngủ ở đấy. Cả ngày 19/12 được nghỉ cùng nhau ra tắm ở một hố bom to, tắm xong, cùng nhau ra biển ngắm trời mây và biển yên bình, thư thái.

Sáng 20, tiếp tục nghỉ, viết thư về nhà cho hai em trai, gái và cháu Ngọc, đứa cháu đầu tiên của mẹ mình và chúng mình. Rồi cùng anh em ra khu trồng phi lao chắn cát kiếm củi, gặp rất nhiều bom chưa nổ. Mấy hôm trước, ở đây bà con cho biết thỉnh thoảng vẫn có bom nổ, cũng nhiều lần thấy máy bay Mỹ ào ào bay qua. Nhân dân cảnh giác, có chạy đi ẩn nấp.

Tối 19/12 họp chi đoàn để ổn định tổ chức, tôi được bổ sung vào ban chấp hành làm phó bí thư. Đồng chí Vân là đảng viên làm bí thư. Đang họp thì có máy bay Mỹ bay qua thả pháo sáng, sáng rực như đèn pha, nhưng chúng tôi vẫn họp.

Đêm 20, nằm ngủ ở nhà bờ Nam sông Gianh. Nhà mái rạ. Nói chung kèo cột đều buộc lạt và mây, không có mộng. Sàn nhà là bãi cát, lổn nhổn những mẩu tre, gạch. Có cả một tảng gạch vuông to như cái bàn ở ngay chỗ nằm. 21/12, trời vẫn nắng đẹp. Đêm và sáng sớm vẫn còn lạnh lắm. Nhà cửa ở khu cảng này đều đã bị phá hủy. Các lô cốt xây bằng đá và nhà thờ cũng đều đổ nát cả. Chúng tôi ở ngay cạnh một nhà thờ chỉ còn mấy bức tường bao quanh và một ngôi chùa chỉ còn trơ cái tam quan.

Hai hôm nay, cứ tối đến là anh chị em lại hò đối đáp nhau thật vui. Hò Phú Thọ hay nhất là chú Vọng còn rất trẻ.

Tối 22/12 tập trung cả đội Hà Nội nghe Đài Tiếng Nói Việt Nam, tiết mục văn nghệ diễn một vở kể chuyện mấy cụ già bắn rơi máy bay. Khoảng 21, giờ số đông đã ngủ thì có tiếng gọi to. Hóa ra đơn vị bạn gọi đi xem phim. Trời tối, rét, mà cũng có một số khá đông anh chị em đội mình tung chăn, vén màn đi xem phim. Độ hơn 12 giờ đêm mới về. Tôi mệt, ngủ nhưng dễ tỉnh lắm.

Mờ sáng thì gió mùa đông Bắc về. Nhà trống, gió lùa, lốc, bốc tung bụi mù. Rồi mưa, rét buốt. Nhưng chỉ một lát sau khi khua được anh chị em dậy, mỗi người mỗi việc thì căn nhà thay đổi hẳn. Bạt giải ở sàn cát được kéo lên chắn gió hai đầu, phía thứ ba che một tấm ni lông lớn màu xanh. Sàn nhà cũng san lại, khối gạch vuông đặt giữa nhà thành cái bàn trà đẹp. Hôm nay gió vẫn lạnh suốt ngày. Cậu Đỗ Trọng Phẩm nhỏ người có cặp mắt đượm buồn bị ốm hôm qua, nay dã ăn cơm được rồi. Mình cùng y tá Cung ra ngoài chơi, vào một nhà nhỏ, ăn một bát bún một đồng. Chỉ có ớt cay là ngon thôi. Sau đó lại ăn bánh bột lọc luộc nhân tôm, bé như cái lưỡi mèo mà một đồng bảy một cái. Đắt, không ngon, nhưng ai đi qua cũng ăn, vì ngoài ra chẳng còn cái gì khác. Cơm của đội thì vẫn như mọi hôm, không độn, ăn với cá kho, hoặc cá khô và mắm tôm. Thèm ăn rau quá.

Chiều 23/12 là bữa ăn cuối cùng tạm bợ trước khi đưa toàn đội vào ở nhà dân. Đã hết gió lớn, ăn cơm ở ngoài nhà được rồi. Tối, ra bến cảng chơi, đèn sáng, gió mát trai gái cùng nhau tâm sự có vẻ đi chơi công viên lắm. Đài Cảng Gianh hoạt động rất đều. Mở đầu bao giờ cũng bằng bài Chiến thắng Quảng Bình của cậu Tuyên. Bom nổ chậm thỉnh thoảng lại nổ ục một tiếng, một cột khói, cát nâu nâu bốc lên. Từ sáng đến giờ đã bốn năm lần nổ như thế. Sáng nay ăn cơm sớm rồi một số anh em đi ra cửa sông. Sóng biển, bờ cát, hệt như bãi biển rồi. Suốt dọc đường đi vẫn rất nhiều hố bom, không một ngôi nhà nào còn nguyên vẹn, cột điện cao thế đổ gục và thủng lỗ chỗ… Trời sáng, ấm áp. Đội mình cũng như các đội bạn đều chưa bắt tay vào việc. Sức trai đang lớn mà ngồi không thì chịu sao nổi. Thành ra anh em vật nhau loạn xạ. Cảng Hà Nội vật có kỹ thuật, rất hay. Cánh thanh niên thèm thuốc lá thì bảo nhau đi tìm bố Dần, bố có cả một kho Trường Sơn. Mỗi bao bố mua ở Cảng Hà Nội hôm xuất quân ba hào hai chục điếu, nay bố nhường lại cho các con một hào hai điếu. Còn cánh thèm thuốc lào thì đã có bố Hoành, để lại mỗi gói vẫn hai hào như mua ở mậu dịch Hà Nội. Cánh nữ thì thích hát hò, rất nhiệt tình say sưa hát các bài như Trước ngày hội bắn có nam nữ hát đói rất duyên.

Tối 23, lại thêm một đêm nằm đất nữa vì đã đưa vào nhà dân ở nhưng chưa kịp bố trí rõ ràng. Khá lạnh mình vào một nhà dân, lỡ miệng hỏi xin nước. Một cụ ông ngoại 60 tung chăn dậy, đun nước nóng cho. Anh Võ Văn Đại to béo cán bộ Cục Đường Sông chỉ đạo chiến dịch này của năm tỉnh được cụ nhường cho nằm trên giường, ba anh khác cũng thế. Còn cụ, cụ nằm trên nền đất như anh em tôi đến sau. Nhà này chỉ nhận chứa hai công nhân mà bọn mình tối mới đến lại có những bảy người.

24/12 cán bộ gián tiếp bắt đầu làm việc. Mình và anh Thịnh ở đoàn Hà Bắc đi Đức Trạch gặp ban chỉ huy binh trạm 4. Còn gặp cả anh Như cán bộ Cục Đường Sông cùng đoàn công tác. Anh Khanh phụ trách hành chính quản trị binh trạm hòa nhã, chân tình khẩn trương giải quyết mọi việc thật nhanh. Binh trạm mới thành lập tháng 10 năm 1968. Việc gì cũng gấp, lại nhiều, dồn dập… Người đến gặp anh đều là những người thiếu ngủ, mệt mỏi vì đi xa nên dễ nổi nóng. Họ đến là để yêu cầu, đòi hỏi anh. Còn anh, anh chỉ có một tấm lòng ưu ái, thông cảm tận tụy và cái miệng rất tươi, nhưng thâm lại vì hút thuốc nhiều, đôi mắt nheo quầng thâm, mệt mỏi đầm ấm, dịu dàng. Cũng trong khu ấy, mình gặp một người trẻ, mắt kính trắng dẹp dẹp, da trắng, môi đỏ. Anh ta nhìn mình, lắc đầu quầy quậy và nói ở đây, họ không biết quản lý gì cả, anh ạ. Tôi đang phải hướng dẫn từng ly từng tí một. Anh ta cười rất đểu rồi nói Binh trạm chỉ biết a la xô thôi.

Tối, cùng anh em đi xem văn công xung kích của Bộ Giao thông vận tải. Người xem đông đến nỗi ban tổ chức phải gọi loa kêu gọi mọi người trật tự, có trẻ em đã bị nghẹt thở vì chen lấn. Bài hát Vui mở đường của Đỗ Nhuận mở đầu chương trình, có cả ảo thuật gươm đâm xuyên thùng mà người nằm trong vẫn sống, trứng hóa ra từ tay không, có cả múa ba lê Phá bom nổ chậm mà quả bom lại có chữ A to tướng. Tối sau, anh em lại rủ đi xem đêm diễn cuối cùng. Hóa ra vẫn diễn mấy tiết mục đó, người đi xem đông hơn hôm trước. Tôi bỏ về nhà.

Vào đây, mới thấy hầu như nhà nào cũng có khăn tang nâu. Các chị, các mẹ cứ chít khăn trắng trên đầu suốt ngày để không quên người đã khuất mà thành ra nâu như vậy. Hầu như nhà nào cũng đổ nát do bom, đạn. Nếu chưa, thì chủ nhà thường cũng dỡ đi, làm lại một túp nhà con lọt thỏm giữa bốn bức tường cao cũ, còn vật liệu chủ yếu để làm hầm chữ A. Hầm ở đây quan trọng hơn nhà nhiều. Có người đi công tác cần ở nhờ là dân sẵn sàng nhường nhà cho ở, còn mình thì vào hầm.

Ở đây, số bom chưa nổ còn nhiều lắm. Nhiều đến nỗi người ta không để ý gì đến chúng nữa, cứ làm ăn, đi lại quanh quả bom. Lý do là vô lẽ vì sợ nó nổ mà không dám sống nữa sao? Mà không mần thì sống răng nổi? Máy bay ngày nào cũng lẻ tẻ một hai cái bay qua… Hắn coi bà con ta làm ăn tấp nập bộ hắn tức lắm chớ. Có tối máy bay bay qua rất thấp. Một cuộc họp tắt đèn để phòng không. Sau đó liền bị cấp trên phê bình là hữu khuynh, không biết tính thằng Mỹ, mình càng đàng hoàng, hắn càng sợ, mình e sợ hắn càng lấn tới.

Quảng Bình là thế đấy.

25 tháng 12, Đội Hà Nội xuất quân trận đầu trên sông Gianh. Kết quả khá lắm. Riêng tôi thì bận quá. Vì cán bộ gián tiếp của bốn đội bạn cứ ỳ ra, anh nào cũng chỉ lo việc của đội mình thôi, còn việc chung thì đã có các ông ấy lo. Các ông ấy đây là nói anh Mận, giám đốc cảng Tuyên Quang và tôi, tự nhiên thành kế toán trưởng của đoàn ĐS5. Anh Mận là trưởng đoàn, tất nhiên có anh Võ Văn Đại chỉ đạo. Nhưng rồi mọi việc cũng ổn, tất cả vì tiền tuyến mà.

Tôi và Cường ở nhà ông Huân là ngư dân, xóm Làng, hợp tác xã Quyết Thắng xã Thanh Trạch huyện Bố Trạch. Ông có năm con. Hai con lớn là o Ái và em trai là Ân. Giống những nhà trong xóm hồi đó là trống tuềnh trống toàng, không có cửa, chỉ có một cái bàn và bốn cái ghế đặt trước bàn thờ. Một cái giường kê ở góc cho cả bảy người nhà ngủ.Trước nhà là căn hầm chữ A thật to. Cả nhà thường ngủ trong hầm, mọi đồ vật quí giá đều cất trong hầm. Ba cánh cửa kê sát nhau trên miệng hầm ở nền nhà là chỗ nằm cho anh em tôi. Vì là cánh cửa ghép, cho nên gồ ghề chỗ cao chỗ thấp. Nhưng tôi vẫn nằm ngủ ngon vì mệt và nhờ cái cốt áo bông lưng lót da báo. Còn Cường thì hễ đặt lưng xuống là ngủ liền. Hai anh em đắp chung một cái chăn dạ mỏng của Cường. Giữa hai em em tạo thành một chỗ trũng. Đêm hôm ấy, ngủ thật ngon, có vẻ như ấm hơn mọi khi. Tỉnh dậy, tôi thấy con chó to của chủ nhà nằm giữa hai anh em. Thảo nào mà thấy ấm. Nhà có ba con chó. Chủ nhà đã làm cho chúng một cái ổ rơm ở góc nhà, nhưng chúng vẫn thích hơi người. Liếm tay, liếm chân, có khi liếm cả mặt. Vô tình tôi kể chuyện đêm qua cho bác Huân nghe. Người đàn ông đen đúa, thấp và ít nói ấy lắng nghe, mắt nhấp nháy, không nói gì. Không ngờ trưa hôm đó ông và con trai vác ở đâu về một bộ khung giường, lắp ngay trên miệng hầm, kê ba cánh cửa lên thành cái giường trải chiếu đàng hoàng. Xong việc ông mới đi làm.

Trưa, đưa Phẩm đi mua thuốc, rồi về nhà giúp Ân và bạn là Soạn học toán chuẩn bị thi học kỳ. Ba chú cháu trò chuyện rất vui toàn bằng tiếng Quảng Bình, khiến một bạn cùng đội đến chơi, không hiểu gì cả. Tôi mẹ Hà Nội, nhưng cha là người Huế cho nên học tiếng miền Trung cũng nhanh hơn anh em khác. Trưa, ngủ dậy, được bà chủ nhà mời ăn một bát cháo nếp sánh thơm, ăn với muối. Ở đây, gạo ăn ngày nào giã ngày ấy, bằng cối gỗ, có khi giã hai chày, có khi đến ba chày, ba người cùng giã, chưa quen dễ đụng chày người giã trước. Cả làng chỉ có một cái cối máy, thật ra là cối đạp chân ở Bắc Bộ.

Tối lại cùng bác Hoành ra cảng Gianh đón hai tổ về muộn. Làm việc từ 6 giờ đến 19 giờ mới nghỉ. Bốc dỡ hàng ở các tàu giữa sông, đi ra đi vào đều bằng xe xích lội nước. Hôm nay làm việc tương đối khá. Bom vẫn nổ mấy lần.

Một hôm lên binh trạm về, tôi thấy một bà bán cua bể bên đường, có hai con thật to, bèn mua về để nấu cháo cả nhà ăn. Không ngờ sáng sau thức dậy đã thấy bà chủ nhà đon đả báo cháo đã xong, các chú rửa mặt ăn cho nóng còn đi mần. Hai đứa nhỏ ngồi đấy, chúng tôi mời thế nào cũng một mực từ chối tụi con được cho ăn rồi.

Người lớn thì người nào việc nấy, chỉ có bà chủ nhà múc cháo cho anh em tôi ăn. Những hôm lạnh, Cường đi làm rồi, tôi kê cái bàn con ra hiên nhà cho sáng để làm sổ sách, thì bà mang ra một cái vung sắt lật ngược, trên đầy than hồng lót trấu khô ở dưới, lặng lẽ đặt dưới chỗ tôi kê chân. Cả nhà cứ lặng lẽ như thế trừ Phan Văn Ân là hay trò chuyện với chúng tôi. Mờ sáng đã nghe tiếng cậu bạn đến rủ đi dũi tôm, việc mà hai em gọi là đi lái tàu ngầm K8, tên một bộ phim Liên Xô mới chiếu ở xã. Còn cô chị Ái thì ở nơi khai hoang, ít khi thấy mặt. Hai em nhỏ đi học và chăn bò, cũng ít ở nhà. Một buổi trưa, Ân ghé tôi lém lỉnh hỏi sao hai chú không đi xem phim, tụi nó kéo nhau đi xem phim đông lắm. Tôi hỏi xem phim ban ngày thì xem ở đâu, Ân cười xem phim Rừng O Thắm bên kia sông. Tôi chợt hiểu, giờ này là giờ chị em đi làm về, cần tắm sông, mà ở đội Thái Nguyên, có chị Thắm cao, to, trắng trẻo như đầm. Tôi bàn ngay với chi đoàn làm nhà tắm dã chiến, ba cọc tre và ba tấm ni lông. Khi đi tắm thì mang đi dựng ở mé sông để chị em có chỗ thay quần áo.

Ân và bạn trúng tủ trong kỳ thi cuối học kỳ, vui quá. Mình thì nghỉ là lo khâu vá lại quần áo, vì nước mặn làm quần áo nát nhanh quá. Trưa ngủ dậy bà chủ lại ép ăn một sét cơm thật khó từ chối bữa nay có cá mới dám mời chú đó, ăn một miếng đi.

Cả ngày 28/12, bận bù đầu, đi đi lại lại giữa Thanh Trạch và Quảng Trạch xoạc cả cẳng. Mệt, nhưng vui vì công việc xong xuôi. Tối về, hát suốt hàng chục bài cho cả gia đình chủ nhà nghe, họ chăm chú nghe lắm, trẻ con còn vỗ tay, ông bà thì lau nước mắt. Còn mình thì khi hát đến bài Có chúng tôi trên mặt đường thấy nhớ Rosa lạ. Tự nhiên nhận Rosa là người yêu của mình. Khi nào kể chuyện về người yêu cũng kể về Rosa. Rứa đó, sống ở Quảng Bình kỳ thật.

Ở Quảng Bình hồi này không có chủ nhật là ngày nghỉ, ngày nào cũng làm việc, ai cũng làm việc. Chủ nhật, 29/12 tôi cùng chị Hồng ở Cảng Tuyên Quang lên binh trạm 4. Ở đâu cũng hay gặp những con người như thế này, gầy gầy, da xam xám mắt quầng thâm, khi đi thì chỉ nhìn xuống đất, mắt đăm đăm suy nghĩ. Hễ gặp người quen thì đôi mắt thâm quầng lại vội tươi lên, nheo lại miệng nở nụ cười duyên dáng, rồi vội vàng đi. Những con người mệt mỏi ấy bao giờ cũng là những con người hòa nhã, nhẫn nại và cố gắng làm vừa lòng người đến gặp mình. Ở đây, không phải chỉ có anh Khánh hành chính là dễ thương, mà anh Tốn cũng vậy. Anh Phê tài vụ công việc ngập đầu mà lúc nào cũng niềm nở, khiêm nhường. Trời nắng ấm rồi mà vẫn áo bông cổ nhung, lại còn mặc áo vệ sinh trong sơ mi, khi nào mũi cũng sụt sịt. Rõ là anh ấy ốm rồi, nhưng công việc vẫn chạy. Toàn là việc liên quan đến tiền.

Bom vừa nổ hai quả. Cả ngày bom nổ hơn mười quả.

Còn có hai ngày nữa là hết năm 1968. Mình đang ở Quảng Bình. Tự mình xung phong đi và làm đủ mọi việc để được đi Quảng Bình. Mình nghĩ đây là dịp tốt để học tập, để hiểu mình và hiểu người. Ở một nơi như Quảng Bình dễ nhìn rõ và đánh giá đúng những con người và những sự kiện. Mình mong được tham dự vào những ngày rung chuyển đất nước đó. Vì thế, ngày 16/12 ra đi không phải là để rồi ba tháng sau sẽ về mà có thể là ngày thống nhất đất nước mới về. Mình ra đi là bước vào một giai đoạn mới của cuộc đời, cũng có thể là bước vào một cuộc đời mới…. Mình thành thật nghĩ như thế, không hiểu đúng đến đâu…

Hôm nay, đã mấy lần máy bay Mỹ đến và thả bom khá gần nơi mình ở, không rõ ở đâu. Bà chủ nhà đã cấm con cái đi xa… Đi thăm mấy anh em bị ốm, thấy có vấn đề, cần họp ban chấp hành chi đoàn và các cán bộ phân đoàn rồi họp chi đoàn và toàn thể đoàn viên, thanh niên nhằm tăng cường đoàn kết, chống bàn lùi…

Ngày 30/12, đơn vị mình nay chính thức có tên là B1.ĐS5.BT4. Họp toàn thể, khá căng thẳng, nhưng nói chung là tốt. Tối, Bùi Lê Nghiên đến nhà tâm sự. Nghiên là phân đoàn trưởng, rất tha thiết cống hiến trong đợt đi chiến dịch này và cũng là một nhà thơ của báo Tiến Lên, thích làm thơ Đường luật.

Tối 31/12/1968, dự mít tinh toàn Cảng Gianh. Mệt, về sớm. Trăng sáng đầy bến cảng, đẹp lạ lùng.

Sáng sớm 1/1/1969, bác Hoành sang nhà, cho chép lại thơ chúc Tết của Bác Hồ

Tiến lên! Chiến sĩ đồng bào / Bắc Nam sum họp Xuân nào vui hơn!

Quanh quẩn mà đã sang năm 1969. Đêm giao thừa Tây, pháo hiệu các tàu Cu-ba,  Ba Lan, Liên Xô bắn lên trời đêm xanh, đỏ, vàng như pháo hoa ngày Tết Ta ở Hồ Gươm Hà Nội. Để thêm vui, các tàu còn bật đèn xanh đỏ vàng và mở nhạc nhảy nữa. Tết của họ mà, lại là Tết xa xứ…

Tôi bàn với chị Vân bí thư chi đoàn là phải lo Tết Ta đi là vừa. Cốt sao làm cho đừng ai nghĩ là sẽ về nhà ăn Tết là được rồi. Chúng tôi hướng đoàn viên thanh niên vào việc chuẩn bị Tết. Mỗi phân đoàn lo một việc. Phân đoàn của Bùi Lê Nghiên lo việc làm trò chơi. Phân đoàn đông các bạn gái thì lo việc hát hò. Phân đoàn cô Thành lo việc ăn uống và quà thưởng trò chơi. Tôi thường xuyên đi kiểm tra các tổ tiến hành thế nào và trực tiếp dạy hát cho các cô. Trò chơi thì có kéo co, cướp cờ… Và quan trọng nhát là trò đánh giập đầu giặc Mỹ là dùng một gậy tre đập vào một củ chuối to vẽ hình chú Sam treo trên dây. Chơi là có thưởng.

Gần Tết có một số thanh niên kêu ca là làm thì mệt, trời lại rét, mà ăn uống thì kém quá. Toàn cá khô và canh toàn quốc, chỉ có nước. Chi đoàn bèn tổ chức Hội thảo cải tiến bữa ăn. Các thanh niên hay kêu ca nhất được mời lên phát biểu, tha hồ tố khổ. Chê chán thì được mời nói xem nên làm thế nào cho bữa ăn khá hơn, lại càng hùng hồn hơn, nói lẽ ra phải làm thế này, thế kia, mà lại cứ quanh đi quẩn lại vẫn cá khô, tép rang, ai mà chịu nổi. Thảo luận có biểu quyết xem ai có phương án cải tiến hay nhất. Mọi người vỗ tay và cười. Lúc ấy, tôi đại diện ban tổ chức hội thảo mời những người được bình chọn đứng lên nhận tràng pháo tay của tập thể. Và tuyên bố luôn là từ ngày mai, các vị được bầu sẽ lo bữa ăn cho chúng ta. Tất cả vỗ tay càng to hơn kèm theo tiếng cười điên đảo. Trước sự ngỡ ngàng của những diễn giả hùng biện. Có một ngày để nhận bàn giao và chuẩn bị. Nếu cần, có thể yêu cầu sự giúp đỡ của chị Lư và chị Thành. Sau hai ngày thực hiện “kế hoạch cải tiến bữa ăn”, bốn người được bầu và toàn thể đội Cảng Hà Nội lại đề nghị các chị cấp dưỡng vui lòng làm lại như trước cho. Những tiếng phàn nàn cũng bặt hẳn. Nhưng có một thay đổi nhỏ, liên quan đến tôi. Một hôm tôi thấy Đỗ Trọng Phẩm ăn cơm rất nhanh xong lại đi rửa bát, xới cơm rồi lại ngồi tán chuyện. Tôi vừa ăn xong thì chú trút ngay bát cơm vừa xới vào bát tôi và nói là em thấy anh ăn chậm, bữa nào cũng chỉ được một bát là hết cơm. Nghe được chuyện này, ban chỉ huy đội quyết định buộc tôi từ nay về ăn với các chị cấp dưỡng do chị Lư chịu trách nhiệm quản lý. Mọi người đều cười.

Đi binh trạm về, tôi lại mua ba con cua bể, để trưa ba chị em ăn cháo. Bọn thanh niên thấy cua, hỏi của ai, biết rồi thì hẹn trưa sẽ sang xin một bát cháo. Chị Lư, cô Thành quắc mắt, nhưng tay vẫn múc thêm một ca nước đổ vào nồi.

Trời trở lạnh. Nhiều hôm mưa suốt ngày, anh em nghỉ làm ở nhà túm năm tụm ba nói chuyện. Thuốc Tam Đảo đã hết từ lâu, thuốc Trường Sơn giá cao của ông Dần tổ 2 cũng hết. Thế là mưa vẫn rủ nhau vào khu sơ tán trong núi mua thuốc lá rời của bà con. Tôi đi theo anh em mua ớt khô, chẳng ngon lành gì nhưng có ớt cũng dễ nuốt cơm hơn. Ớt khô bán một đồng một lon. Mùa mưa nên thuốc lá ẩm mốc hút vào là ho. Lại còn do hút thuốc lào say mà có chú ngã vào bếp lửa, cháy cả tóc, xém cả má. Chú Cường vừa hút thuốc lào vừa làm thơ hay đáo để Thuốc lào ta đánh một bài / Ống bầu, cọng đủ khói mù tỏa ra / Dù thân còn ở nơi xa / Hồn ta vẫn cứ vấn vương quê nhà.

Tôi vận động bỏ thuốc, anh em đều bảo anh bỏ ớt thì chúng em bỏ thuốc. Tôi chịu thua. Tất cả cùng cười. Thương nhau, hiểu nhau quá mà.

Càng gần Tết, càng thấy đêm nào cũng có tiếng con gái khóc. Tôi bàn với các chàng trai đi thăm đồng hương, số còn lại thì để tôi và Cường thăm hỏi. Chúng tôi đến nhà cô Chúc cấp dưỡng, thấy em đang ngồi ở bếp khóc khe khẽ. Hỏi thì em nói là em khóc vì ngọn lửa bếp hôm nay sao giống với ngọn lửa bếp nhà em quá, em nhớ mẹ. Tôi đưa cho em mớ nghệ mua hôm vào núi thì em nức nở kể hôm đó mưa em nấu cơm, củi ướt quá, em hắt ít xăng vào cho bén lửa như mọi khi thì bỗng hoa cả mắt, tóc cháy khét, lông mi cũng cháy, tối tăm mặt mũi. Chị em cùng nhà gọi được anh y tá Cung đến thì anh ấy mắng em như tát nước, làm em tủi thân quá. Tôi kể em nghe chuyện sáng nay đi binh trạm về, thấy mấy cô thanh niên xung phong má đỏ hồng cứ hai cô gánh một đòn tre treo lủng lẳng những tảng thịt đỏ au. Thế mà cứ vừa đi vừa khóc. Cô nào cũng xụt xịt, mắt đỏ hoe. Tôi mời các cô cùng ngồi nghỉ trên bờ đá. Các cô lần đầu xa nhà, lại đúng dịp Tết, càng nhớ nhà hơn. Tôi kể các cô nghe, năm nay, chúng tôi cũng lần đầu xa Hà Nội, cũng lần đầu xa nhà. Tết này mỗi chúng tôi chỉ được có một lạng thịt. Sáng nay, tôi lên binh trạm nhờ đại tá Luận viết cho một lá thư tay gửi cô bạn cùng học cấp hai nay làm cửa hàng trưởng cửa hàng thực phẩm đề nghị cho mua mười ký… muối cho 230 con người… ăn Tết. Cứ nói vớ vẩn linh tinh như thế cho đến khi các cô hết khóc, rồi bật cười, mới dám chia tay.

Mỗi lần lên binh trạm thì vui nhất là các đơn vị gặp nhau, cùng uống chén trà nóng, mừng là còn thấy mặt nhau, còn sống và đi lại được. Rồi thì ai có thơ thì đọc thơ, mà đều là thơ của mình, tự biên, tự diễn cho nên nghe rất xúc động. Tôi là người Hà Nội, bao giờ cũng được mời lên hát trước tiên, mà hát là phải hát bài về Hà Nội. May cho tôi, bài hát về Hà Nội thì đã nhiều lại rất hay, cho nên tôi được các bạn cùng họp yêu mến lây. Những ngày này cả nước đều hướng về Hà Nội. Đã thành lệ rồi, nên hôm nào lên họp, tôi cũng chuẩn bị ít nhất một hai bài. Nhưng nhớ mãi một lần, mới đến cửa phòng đã thấy có người kéo tay lại gần rồi nói nhỏ, giọng xúc động lát nữa tui giới thiệu anh hát xong thì anh giới thiệu tôi, một người Quảng Bình xin trình bày một tiết mục đặc biệt về Quảng Bình. Khi lên diễn đàn, anh say sưa nói, có khi nhắm mắt lại, nắm chặt tay, vung lên cao thể hiện tiết mục của mình… Nào Quảng Bình là … Quảng Bình còn là… Vẫn là… Cứ như thế, anh ta tuôn ra cả một bài xã luận báo Nhân Dân ca ngợi chiến công của Quảng Bình nơi đầu sóng ngọn gió, vững vàng chiến đấu và chiến thắng. Cử tọa ngơ ngác, rồi vỗ tay hồi lâu, có vẻ mừng vì cuối cùng một bài văn xuôi trường giang đại hải tưởng không bao giờ hết, cuối cùng cũng có lúc kết thúc. Tiếp đó đại tá Luận mời thuốc lá thơm và bắt đầu cuộc họp. Ông nhấn mạnh đây là lúc giao thời Giôn xơn – Ních xơn, ta phải tranh thủ thời cơ chuyển hàng vào chiến trường càng nhiều càng tốt… Nghe nói thế, tôi hiểu vì sao ở Hà Nội, tôi mua một bao diêm Thống Nhất nhãn xanh có hình chim hòa bình trắng chỉ có một hào mà vào đây, khó lắm mới mua được một bao với giá một đồng rưỡi. Cái gì đã đem được đến Quảng Bình thì chỉ ráng một chút nữa là đến chiến trường lớn rồi.

Tối nào về nhà, cũng thấy bác Huân làm việc gì đó ở sân, dưới ánh trăng. Trong nhà tối om. Nhưng hễ thấy tôi là bác thắp ngay đèn, sau đó, thường là đi hâm nước uống miếng nác nóng chú hè rồi lại tiếp tục làm việc. Con chó to, bác bảo không muốn nuôi, chắc vì khó kiếm cái ăn cho nó. Mấy lần bác thăm dò, hỏi có thích ăn thịt chó không. Tôi đoán là bác muốn bán, nên hội ý với tổ sản xuất, đồng ý mua, thì mới hỏi giá. Bác Huân lắc đầu cười Tui không bán mô. Nếu bán, bán cho người ta lâu rồi. Chỉ có hai chú với gia đình tôi ăn thôi. Biết lòng dạ bác, tôi đành xin hoãn binh nói là khi nào chia tay sẽ giết chó liên hoan.

Lúc nào cũng bận việc, ít khi ở nhà, lại ít nói, nhưng bác Huân rất tế nhị, hóm hỉnh. Có hôm bác ăn trưa, thường là ăn cháo, chúng tôi lại có bạn đến chơi, thành ra có đến bốn người mà bác vẫn mời, múc ra năm tô cháo nếp nấu khoai khô. Chúng tôi cố từ chối, thì bác cười Các chú cứ ăng đi, bầy tui khổng rải chất độc hóa học như tụi Mỹ mô.

Gia đình hai vợ chồng có năm con. Con gái đầu lòng ở nơi khai hoang. Con trai học lớp sáu. Ba cháu bé, tất cả đều đi học. Hằng ngày, tôi thấy bé Mai bảy tuổi giã than, anh cháu là Luyến thì lấy đất sét vê thành những con giun dài. Tưởng là nghịch chơi thôi hóa ra than bột để trét bảng với lá khoai lang cho đen, còn con giun là phấn đấy. Cả nhà đều mỗi người mỗi việc mà tôi không thấy họp gia đình phân công việc bao giờ cả. Tất cả đều tự giác. Cháu Ân đang tuổi ăn tuổi ngủ mà sáng nào cũng  dậy từ mờ sáng đi dũi tôm tép, dù mưa cũng đi, rồi mang về khi nửa ký, khi một ký, trước khi đi học. Mình thật hạnh phúc được sống với những người Quảng Bình như thế. Và thật vinh dự thấy họ coi mình như người nhà, yêu mến thật lòng. Một đêm rét tôi đang ngủ say thì bà mẹ gọi dậy báo tin vui con trai vừa được một mẻ lớn cả cua lẫn tôm.

Đi khắp làng xóm ở đây tôi đều gặp những bông hoa cỏ, nhỏ xíu, màu xanh da trời phơn phớt. Không hiểu sao, thấy hoa nở rộ lòng mình vui lạ… Mình cũng giống như cỏ dại, ở đâu cũng sống được, chẳng những sống mà còn cố nở hoa, dù chỉ là những bông hoa nhỏ xíu, phơn phớt xanh màu da trời.

Chi đoàn tôi tổ chức thảo luận đề tài Chúng ta đã học được gì ở người dân Quảng Bình. Anh chị em kể ra được rất nhiều chuyện cảm động. Đồng bào tốt quá mà cũng khổ quá. Ở đây, cái vỏ hồng củ sắn, cũng làm món ăn, xào, nấu canh cá, có nhiều thì xắt nhỏ phơi khô ăn dần. Lõi cây đu đủ thì kho cá. Tấm da trâu phơi khô căng trên khung tre, tưởng để che nắng, hóa ra khi có cỗ mới cắt ra ninh nhừ làm món nộm. Một hôm, chủ nhà biết tôi làm việc nhưng nhịn đói từ sáng, đã ép ăn một bát cơm. Bà nói Mọi khi không mời chú. Hôm nay có món thịt heo xào mới mời. Tôi ăn thật ra không vì thịt heo mà vì món vỏ sắn xào, hơi giống vị hoa chuối. Còn cơm thì nấu gạo với sắn mịn, tức là sắn thái lát phơi khô rồi giã, cỡ như hạt gạo, hạt ngô. Không bao giờ ăn gạo không.

Trưa 10/1/1969, khoảng 13h35 máy bay Mỹ đến vùng Cảng Gianh, gầm rú, bay lượn lộn đi lộn lại nhiều lần hơn mọi ngày và có lần bay rất thấp để đe dọa. Nhưng nông dân Thanh Trạch vẫn nhổ mạ, cấy lúa, các em vẫn thả trâu, bò, đi học, vui hát tưng bừng. Còn ở Cảng, hàng trăm người vẫn mải mê bốc dỡ, giải phóng mau phương tiện vận tải. Tàu, xà lan vẫn ra vào tấp nập. Nếu có ai, nhân lúc nghỉ mệt mà ngước lên nhìn trò khỉ của lũ Mỹ thì cũng chỉ cười mà nghĩ là cho mày tức nổ ruột ra, chúng ông cứ làm tới.

Và có lẽ một thằng giặc lái Mỹ nó cũng tức nổ ruột ra thật mà đâm bổ nhào xuống, ném bom một đám học sinh, bộ đội đang khẩn trương lao động. Sáu quả bom đã nổ, khói đen bốc lên những vệt bẩn nổi trên bầu trời trong xanh. Bom rơi trúng một tàu há mồm đang đậu ở bến. Ba người hy sinh, chín người bị thương, có cả vài em học sinh. Tan khói bom, chúng tôi lại tiếp tục làm việc..

Hôm 11/1, lần đầu đội Hà Nội bốc hoàn toàn xong một tàu trong có hai giờ 15 phút, lập chiến công mới. Nhất là khi chiến công ấy lại lập trong ngày như thế này. Khoảng 11, 12 giờ, máy bay Mỹ bay lồng lộn trên trời gầm rú đầy đe dọa. Anh em mình tìm nơi ẩn nấp. Nhưng, ngớt tiếng máy bay là lại ra làm ngay. Tổ I đạt năng suất cao chưa từng thấy. Khoảng 14 giờ, một số yếu, mệt, được cho về nghỉ. Chỉ còn 10 anh em, quần một mạch suốt đến tối, khi mắt hoa đầu váng mới thôi. Chị Thành gánh cơm ra cho anh em, đúng lúc anh em đang xuất nốt hai xe cuối, bèn buông gánh cơm, lao vào quại giúp hai tay. Mình cùng làm với Thành, muốn anh em làm cho xong kẻo cơm canh nguội mất. Gần 21 giờ, minh đi làm việc bên lương thực về, chắc giờ này các anh bên ấy vẫn còn làm việc. Mặc dù hôm nay là thứ bảy. Mình thấy vui vì đội nhà lập thành tích mới, vui vì công việc giao dịch thuận lợi, còn vì được nghe một o Thanh Hóa ngâm bài thơ Quê Hương của Giang Nam, giọng trong vắt, đầy xúc động… Trong một căn lều bạt trên cát trắng bờ sông Gianh. O Thanh Hóa về rồi, lại nghe có tiếng hò cao vút, tinh nghịch, nối tiếp nhau, chen lẫn nhau, nổi lên nhộn nhịp trong đêm tối. Từng đoàn thanh niên nam nữ nối nhau đi về sau một ngày lao động cật lực. Ôi giọng hò dân tộc sao mà tha thiết…

16/1, như đã báo trước tại hội nghị thanh niên toàn B1, chiều nay ra mắt tờ báo liếp của chi đoàn, vẫn mang tên Tiến lên! thân quen từ Hà Nội. Báo viết trên những băng giấy màu vàng nâu, khổ 15×40 cm mình lấy ở nhà Bảo lái cẩu đem đi, dán trên một khung tre phất tạm giấy báo. Báo được hoan nghênh, nhiều người đọc, ý kiến càng nhiều hơn. Chủ yếu là khen.

Tối qua, có người báo đi lấy chăn dạ do mình gửi mua, tình cờ biết một tin vui: Có thể sẽ đi xa hơn nữa và đi lâu hơn nữa. Mình sẵn sàng và cả em Cường của mình cũng sẵn sàng. Không hiểu có phải tại anh đi em cũng muốn đi không. Dù sao cũng tốt hơn là chuồn. Còn toàn đội, mình thấy được một phần ba là giỏi. Họ còn mong về Hà Nội, và Thường Tín ăn Tết đấy. Thời gian mới có đúng một tháng thôi mà đã làm tiêu tan khá nhiều khí phách anh hùng của ngày ra đi. Không ít người đã biết đi là dại rồi.

Trời lại rét. Hai anh em đắp chung hai cái chăn, thành ra được một đêm ngủ ngon lành quá.

Bận, nhưng lúc nào nghỉ mệt, tôi lại cặm cụi khâu vá hai cái ba lô của hai anh em, phòng khi đi xa hơn nữa, đi lâu hơn nữa. Cháu Mai bảy tuổi bĩu môi chê chú là đàn ông mà khâu vá hoài.

Tối 18/1, đi họp một lát rồi về chép bài hát chuẩn bị Tết. Cả nhà đi ngủ mình cũng đành đi ngủ, không nỡ lợi dụng dầu của chủ nhà. Lại một tối thứ bảy ở Quảng Bình.

Sáng 19/1, đang lúc tạm nghỉ sau một lúc làm việc mệt mỏi, lại đói nữa, thì bác gái chủ nhà và hai em nhỏ mang ra cho một con cua bể luộc to còn nóng hổi, một chén muối và mấy trái ớt. Trời lại lạnh. Ngon quá là ngon.

Những lúc rỗi rãi đều đọc Tục ngữ Ca dao. Có ở đây mới thấm ý nghĩa sâu xa của tục ngữ ca dao. Hầu như lúc nào cũng thấy văng vẳng bên tai câu hò, điệu hát dân ca. Có gió lung, mới biết tùng bá cứng / Có ngọn lửa lừng mói rõ thức vàng cao. / Gừng già, gừng lụi, gừng cay / Anh hùng càng cực càng dày nghĩa nhân. / Nước lã mà vã nên hồ / Tay không mà nổi cơ đồ mới hay.

Chiều 20/1, xong việc mình cùng em Cường ra sông tắm rồi vào khu tiểu thương trong núi. Xóm này toàn tiểu thương ở Cảng Gianh sơ tán vào đây. Đám Do Thái cái này bán đủ mọi thứ, từ nón, mũ lá đến thuốc lá, thuốc lào, ớt khô, bồ kết… Lại có cả bánh trứng, nhỉnh hơn cái khuy áo mưa một chút mà mỗi cái hai hào. Mấy bà già thấy anh em mình đem một cái cặp lồng thì bám sát, hỏi mua đường, ra giá 12 đồng một ký. Hai anh em bật cười rồi mua một gói thuốc lá và một lon ớt khô. Quan trọng nhất là mua mấy cân sắn về luộc ăn sáng. Tối, mấy anh em lại chơi, nói chuyện rất vui, có anh thành thật nói là nhớ Hà Nội lắm rồi, sợ phải đi xa nữa.

Mấy hôm nay, máy bay Mỹ lại gầm rú, đe dọa. Anh em Hà Nội vẫn làm việc, cho đến khi công an bắt vào hầm mới vào.

Sáng 21/1, mình đi Bắc Trạch, được đọc tờ báo Nhân Dân ngày 12/1/1969. Trang 4 có mấy dòng tố cáo Mỹ ném bom Thanh Trạch ngày 10/1 là xã mình đang ở. Trong tháng 12/1968, Mỹ đã thả bom Quảng Bình trên 30 lần. Báo còn có tin thú vị về khảo cổ Việt Nam, về Hội nghị khảo cổ các di chỉ thời đại Hùng Vương và lời Bác Hồ năm nào Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước.

Tối 23/1, họp cảm tình Đoàn tại sân nhà mình ở, dưới ánh trăng. Vậy mà trang nghiêm, ấm áp. Họp xong, dưới ánh đèn dầu gần cạn, Cường còn cặm cụi làm thơ cho báo Tết, Thịnh chống gậy đi về, vừa đi vừa nhẩm hát bài hát mới học. Đội Hà Nội lập thành tích mới. Tàu thóc chở 70 tấn thứ nhất bốc xếp xong mất ba tiếng, tàu thứ hai chỉ còn một tiếng rưỡi. Anh chị em quại nhanh, chạy nhanh, xếp nhanh, hăng hái, sôi nổi, vui vẻ.

Ngày 29/1 là ngày được ăn một bữa thịt lợn đầu tiên từ khi vào Quảng Bình. Cục Đường Sông nhờ Cảng Hà Bắc chuyển cho đội Cảng Hà Nội một con lợn sống, xu hào, bắp cải, xà phòng, diêm, đường… Dân ở đây thấy xu hào,  bắp cải lần đầu trong đời rủ nhau đến xem. Máy bay Mỹ cũng ít bay qua và không bắn phá gì. Các đội chuẩn bị liên hoan Tết. Văn nghệ được đặc biệt chú ý, chị em tổ 3 trước khi đi làm và đi ngủ đều véo von hát bài Những cô gái Cảng Hà Nội đảm đang do mình soạn lời cho điệu quan họ năm xưa, mở đầu bằng đoạn Ai có qua sông Hồng, trông thấy bao băng chuyền tăm tắp chuyền than, lại trông poóc tích mang nặng tấn hàng, mới thấy công nhân Cảng, gái kém gì trai đâu, đã sẵn sàng thay trai. Nay lại thêm một đoạn Em tới sông Gianh này, nhớ nhung sông Hồng, thêm mến dòng Hương, Cửu Long bát ngát, Nam Bộ mến yêu, đất quê anh hùng. Quyết phấn đấu giành năng suất cao. Em quyết chí lập chiến công.

Đã sang tháng 2, trời vẫn rét, mưa, anh chị em nghỉ việc còn mình thì bận quá. Trận mưa đêm vẫn kéo dài, đến bây giờ vẫn tầm tã. Trời mù, nặng trĩu nước, đến cả hình dáng ngọn núi trước nhà, cách không xa, cũng không thấy. Tối lại đi thăm em Chúc, cô cấp dưỡng nhỏ tuổi bị bỏng, mới ra viện. Chúc nằng nặc xin ở lại với đội, không chịu về Hà Nội theo yêu cầu của nơi sơ cứu. Số đông đều cho làm dại. Sắp Tết, được về nhà ăn Tết với gia đình có phải sướng không. Em vừa nói, tay vừa giã nghệ để bôi lên mặt cho khỏi sẹo. Mấy cô ở nhà khác cũng sang chơi cùng mấy cô nhà này. Các cô nói mãi là không ngờ mà tối hôm nay vui quá, bây giờ chúng em mới hiểu anh, trước thì quí nhưng hơi sợ. Riêng mình còn vui vì không rõ vì sao, tối nay các cô lại nhắc đến Rosa, ai cũng khen tốt, can đảm lại có cô khen xinh nữa.

Ngày 1/2, nhà chủ cúng rẫy mả. Bọn mình rủ nhau đi sơ tán để tránh… ăn cỗ. Chẳng dè lúc về gia đình đã để sãn cho một mâm riêng cho mấy anh em. Không ăn thì chủ nhà lại bảo Có lẽ các chú theo đạo, ăn sợ Chúa phạt.

Trời vẫn mưa, rét. Họp chi đoàn về, mình và Cường vá lại… nhà cho khỏi gió lùa. Lấy tấm cói lót hàng làm cửa, còn màn gió thì dùng bao tải. Đêm nay sẽ ấm áp hơn đây.

Nghe nói ngoài cảng đã dỡ loa phóng thanh, trạm lương thực cũng di chuyển, mình ra tận nơi xem. Nhà bạt các đơn vị dỡ đi đã nhiều, loa phóng thanh cũng dỡ hết. Trạm lương thực cũng rút bớt nhân viên. Anh trạm trưởng Cua cho biết: Cảng đang trở lại hoạt động bình thường như cũ. Chiến dịch VT5 đến ngày 16/2 là kết thúc. Anh cười Chỉ còn lại ta với ta thôi hè.

Trời vẫn rét, hàng không vào công nhân không có việc làm đã mấy hôm rồi, Tết lại sắp đến nơi, còn có chục ngày nữa thôi. Mọi cái bếp lửa, dù nhỏ cũng làm mọi người nhớ đến bếp lửa nhà mình, ai cũng nhớ nhà, nhất là lại không có việc làm, ngồi không, càng nhớ nhà.

Cả ngày 7/2, dự Hội nghị tổng kết chiến dịch VT5 của Binh trạm 4. Mưa bùn lầy. Lạnh. Mà ở đây tưng bừng, phấn khởi, tràn đầy tinh thần chiến đấu, tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, Tổ quốc, nhất là nhân dân, chiến sĩ Miền Nam. Số đông đại biểu đã lớn tuổi, vậy mà hò hát, ngâm thơ, đọc thơ sôi nổi hào hứng. Mình hát Tiếng nói Hà Nội và nhất là Chiếc gậy Trường Sơn của cậu Tuyên, được hoan nghênh nhiệt liệt và còn yêu cầu hát lại một lần nữa. Ai cũng yêu mến Thủ Đô. Và do đó càng quí mến những người Thanh niên Thủ đô quyết tâm ra đi phục vụ chiến trường.

Hôm nay,  hết mưa và cũng hết rét. Đội Hà Nội lại tiếp tục làm việc sau một tuần nằm nhà hút thuốc lào và nhớ nhà. Vừa may, đúng hôm nay, 8/2, xe tiếp tế của Cục đem vào cho anh em quà cáp và rất nhiều thực phẩm. Mình nhận được thư mẹ và một thư của Bảo ở cùng phòng trước khi đi Quảng Bình. Quà của nhà có mấy lưỡi dao cạo râu, xà phòng, quai dép lốp, toàn những thứ cần dùng. Thích nhất là có mấy tập bài hát, chỉ có toàn lời mà không có nhạc do Nhà xuất bản Âm nhạc phát hành theo dạng bỏ túi phục vụ phong trào Tiếng hát át tiếng bom thời ấy. Lại có thư và quà của Đội I. Cảng Hà Nội gửi Đội I Cảng Gianh. Quà có thuốc lá, xà phòng. Còn có thư của Giám đốc, ban tuyên truyền, phòng tổ chức. Chiều, lại được ăn một bữa thịt lợn thứ hai.

Cũng ngày hôm ấy, một công nhân trẻ trong đội đã ăn cắp áo, quần, tiền của một bạn Thường Tín, còn làm dấu chân đi ngược để gây nghi ngờ cho nhà hàng xóm. Nhưng nhờ các đội viên trung kiên đều là người Thường Tín, và công phu nhiều năm tu luyện duy vật biện chứng đã biết phân tích một cách cụ thể những sự việc cụ thể và tâm lý học mình và anh em đã tìm ra thủ phạm ngay trong buổi chiều, không kinh động gì đến dân làng. Nhàn rỗi, lại thích ăn chơi, thuốc lá và rượu đã dẫn đến hậu quả như thế. Cuối cùng là khai trừ ra khỏi Đoàn. Cũng trong đợt này, kết nạp được hai đoàn viên mới. Lễ kết nạp trang nghiêm, chân tình trong một căn hầm trước cờ đoàn do mình vẽ bằng phấn màu trên vỏ bao xi măng.

5/2, 29 Tết, cũng là ngày cuối năm, họp ở Binh trạm xong, theo lệ mình ghé ban tài vụ thì được biết là do Tết, cần chi tiêu nhiều, cho nên tài vụ thanh toán ngay cho những đơn vị nào đã nộp chứng từ đủ. Xem danh sách thì có ĐS5 là đơn vị mình. Thế là mặc dù không có thủ quỹ, nhưng mọi thủ tục vẫn diễn ra nhanh chóng. Chỉ có những nụ cười ánh mắt đưa đẩy thay cho lối giao tiếp đã thành lệ “đụ chưa – thừa một khúc” những khi nhàn nhã. Tôi thay mặt thủ quỹ má hồng nhận một ba lô đầy tiền, công sức vất vả của 230 con người Hà Nội. Rồi vẫn theo lệ, ghé bưu điện, nhận cả một xấp thư, riêng tôi có hai bức, đều là của mẹ, gửi cách nhau nửa tháng mà nhận cùng một ngày. Thời này, thư đến tay là may rồi. Mẹ tôi cứ có thời gian là lại viết thư cho các con. Mẹ bảo khi viết thư mẹ như thấy đang nói chuyện với các con, lòng dạ nhẹ nhàng như có người tâm sự.

Mọi khi thong thả đi bộ ven biển về nhà tôi thấy lòng thư thái lắm, vừa ngắm biển rộng, vừa suy nghĩ miên man. Cuộc đời mình thế mà hay, đi khá nhiều nơi, gặp khá nhiều người, biết khá nhiều chuyện, ngắm khá nhiều cảnh. Nhưng, lần này đeo cái ba lô nặng trên vai, mà toàn là tiền của tập thể thì đi ven biển là nghĩ ngay đến những chuyện nghe được ở binh trạm là dạo này có bọn biệt kích hay đi thuyền máy từ biển vào bắt cóc người của ta, như là cán bộ, bộ đội rồi đưa ra tàu to đỗ ngoài khơi. Thế là mò vào túi quần. Chỉ có một con dao nhíp nhỏ, mua ở Bờ Hồ trước khi đi mấy hôm để gọt bút chì. Tôi mở lưỡi dao ra, nắm chặt cán dao nhỏ xíu. Dù sao cũng còn hơn là tay không. Có đứa nào bắt, cướp tiền thì đánh đến cùng, không để mất tiền của tập thể. Bỗng nhớ lời em Hồng nói em giữ quĩ, em có chết thì tiền mới mất. Giá như có em ở bên như mọi khi đi lĩnh tiền thì hay biết bao. Ít nhất, cũng có người làm chứng cho tôi nếu chẳng may có chuyện gì không hay xảy ra.

Cứ nghĩ như thế mà về đến nhà em Hồng lúc nào không hay. Em ngỡ ngàng mừng rỡ nhận ba lô tiền. Còn tôi, mau chóng về nhà đọc thư mẹ. Thư đầu mẹ viết là ở nơi sơ tán về mẹ mới biết con đi Quảng Bình .Mẹ cứ nhìn quanh nhà, đâu cũng thấy con, từ cái ghế nhỏ ngồi nấu cơm con đóng, cái muôi con mua, cái dây thép con chăng phơi quần áo, cái bàn và những quyển sách con đọc… Thư thứ hai đặc biệt có đến nửa trang viết về Rosa. Mà là đầy tình yêu thương, dẫn lại từng câu nói, kể rõ từng nét mặt cử chỉ… nhắc lại câu tôi nhắn là mùa xuân anh sẽ về. Mẹ kể rõ Rosa một mình đi xe đạp đến nhà. Có lẽ là chưa mổ lại lần thứ bảy. Vì nếu mổ hôm 21/12/1968 thì chưa thể đi xe đạp như vậy được. Nghĩ mà thương. Con thật cảm ơn mẹ đã viết như vậy, khi mà trước đó có bác sĩ quen, làm việc ở khoa mổ bệnh viện Xanh Pôn đến nhà chơi đã nói đùa với mẹ là Bác có muốn có một cô con dâu què không, như chính mẹ đã kể cho con trước khi con đi.

Rời nhóm con gái tập hát xong tôi sang nhóm con trai làm trò chơi. Các em bảo kéo co và cướp cờ thì không lo, chúng em thạo rồi, ở quê vẫn chơi. Nhưng trò đánh giập đầu giặc Mỹ thì khó quá. Xin được củ chuối to rồi, giây thừng treo đầu cũng đã có, nhưng cái đầu thằng giặc thì làm thế nào. Chúng tôi hì hục vừa nghĩ, vừa bàn bạc, vừa làm, cuối cùng cũng ra được một cái đầu rõ to, hai mắt là hai cái vỏ ốc nhồi, mũi là một cây chuối con vặt trụi lá, còn mồm chỉ là một cái hốc to, ai cũng chê cái mồm xấu quá. Tôi bảo mặt giặc Mỹ thì càng xấu càng hay. Anh em có vẻ không phục.

Bà con Quảng Bình đón tết đạm bạc quá. 26 Tết mà nhà bác Huân mới mua được cho bé Mai một cái quần mới, người lớn thì không mua sắm gì. Có một ít lá dong bó vào thân cột, chỉ đủ gói vài cái bánh chưng. Mỗi nhà được mua một gói chè, một bao thuốc và khoảng một ký đường. Mỗi khẩu được hai lạng thịt heo.

Trời nắng ấm, giặt được cả chăn đơn rồi phơi khô trong ngày.

Tối 29 Tết (tức 30 mọi năm) và sáng mồng một bà con thường cúng kiếng, tiếp khách thăm hỏi nhau, cho nên chúng tôi tổ chức cho anh chị em vui chơi bên bờ sông. Tối thì hát, hò, sáng mồng một là bắt đầu chương trình trò chơi. Nhưng đường đi ra bờ sông thì tránh con đường thường ngày vẫn đi làm. Vì đường đó gần, dễ đi, nhưng có một lần đội Tuyên Quang đi làm về bị một loạt đạn từ máy bay bay qua bắn. Hai chị chết ngay trên mặt đường. Đám tang làm vội, chôn ngay cạnh đường, cắm mấy vòng hoa tím cuối đông, kết thành hình ngôi sao trong một vành tròn.

Đêm cuối năm thành công không ngờ. Cả đội Hà Nội ra bờ sông Gianh đốt lửa ngồi bên nhau nói chuyện vui, ăn khoai lang, lạc luộc, hút thuốc lá và uống trà. Chỉ có tiếng cười, các chàng trai lém lỉnh được các cô vỗ tay hoan hô khi nhắc lại những kỷ niệm ngày mới vào đất lửa, toàn chuyện buồn cười. Sau giao thừa, mới chia tay, còn hẹn sáng mai ra bờ sông sớm.

Tôi về nhà, hai bác chủ nhà đã pha sẵn ấm trà ngon chờ anh em tôi về. Bác trai rót nước, bác gái kể chuyện xưa. Chú có hỏi thì tui mới nói thiệt ông ấy bao nhiêu tuổi cũng chẳng ai biết. Bố mẹ tui đi làm về thì thấy ông trên bờ ruộng, lấm lem cả mặt chỉ thấy hai con mắt thao láo, bèn đem về nuôi. Cả nhà ai cũng bận việc nọ công kia, thành ra tự nhiên tui là người lo tắm rửa, cho ăn uống. Ông nhỏ người nhưng không đau ốm bao giờ. Lớn lên còn chăm sóc bảo vệ tui nữa. Nên bố mẹ tui bảo hai đứa là duyên trời xe bèn cho nên vợ nên chồng. Ông ít nói, lúc nào cũng chỉ lo làm, hết việc này đến việc kia. Tên con gái đầu lòng do ông đặt. Tên là Ái. Thằng em, ông đặt là Ân. Họ Phan là họ nhà tôi. Chẳng ai biết ông họ gì. Cái hầm to đủ cả nhà ở cũng do tay hai cha con ông làm, tụi tui chỉ lo chuyện dọn dẹp, sắp xếp trong nhà. Tôi kể chuyện hôm trước tôi đi họp về ngang ven biển, thấy mấy em đang kéo một cái đuôi bom to, tôi bảo tất cả chạy nhanh sang bên kia đồi cát, thì một lát sau bom nổ. Bác gái nói chuyện bom nổ ở đây là thường. Chú nhìn đám rừng dương chắn cát kia thì rõ. Trước dầy kín mà nay xơ xác cả. Bom rơi cũng có cắm biển báo, nhưng rồi dần mất đi, có mất công làm lại thì cũng chẳng ai cần, vì người làng ai chẳng biết, không ai đi đường ấy. Ở đây ai chẳng biết, không có việc gì thì đừng đi. Có việc cần đi thì đừng sợ. Nó có ném bom thì chưa chắc đã trúng. Có trúng chưa chắc đã chết. Cứ vậy mà sống hoài.

Sáng mồng một Tết, tôi dậy sớm đi nhắc tổ trò chơi, hóa ra anh em đã ra bờ sông từ sớm. Các cô phát phiếu lĩnh thưởng cũng đã vào vị trí. Lũ trẻ trong thôn đến khá đông. Mặt tái mét vì lạnh, mắt sáng, mồm luôn hò hét, mà hầu như tất cả đều chỉ mặc áo, không mặc quần. Tôi lấy nắm kẹo làm quen. Em thì tên là Chiến Thắng, em lại Quyết Thắng, Tất Thắng, có em gái tên Hòa Bình, Thống Nhất cũng chỉ có áo, không thấy em nào tên Hạnh Phúc. Tôi hiểu đây là kết quả của những ngày dài giá lạnh nằm hầm của những nam nữ dân quân trực chiến.

Không ngờ cuộc thi kéo co lại hấp dẫn các bạn đến thế. Nhất là các bạn gái má đỏ hồng ra sức kéo và các chàng trai ga lăng nơi tay cho các nàng thừa thắng xông lên. Cướp cờ cũng vậy. Các chàng cố để các nàng nắm lấy tay mình mới chịu buông ra để các nàng thắng trong tiếng cười giòn vang. Một lát sau thì thanh niên trong thôn đến chơi. Tối hôm trước, tôi đã đem cái giấy khống chỉ có chữ ký của phó giám đốc Nghị, và con dấu tròn đỏ có ghi rõ tên bí thư chi đoàn thôn đến gặp, bí thư thôn cảm động ra mặt. Và sáng nay, những bạn trẻ đầu tiên của địa phương đến với chúng tôi. Hầu hết là gái, nam đi bộ đội hết rồi. Có một chị dong dỏng cao, mặt trái xoan xinh xắn. Tôi hỏi chị làm nghề gì, đến khi chị cho biết, tôi phải hỏi lại vì không dám tin vào tai mình: Chị làm thợ xẻ. Tôi mời các bạn đánh giập đầu giặc Mỹ là trò chơi có thưởng nhưng bấy giờ ít khách quá. Các bạn sẵn sàng để chúng tôi bịt mắt rồi vung gậy đánh giặc Mỹ. Tôi để ý thấy cái củ chuối to hôm nọ chỉ mới có cái mồm há hốc, ai cũng chê xấu, hôm nay đã thấy lè ra một cái lưỡi đỏ lòm làm bằng hoa chuối trông vừa ác, vừa buồn cười. Bịt mắt đánh thật là khó, gây nên nhiều tràng cười vui vẻ của cả người xem lẫn người đánh. Nhưng rồi dân Quảng Bình tinh ý, đã đánh trúng nhiều đến nỗi cô phát thưởng phải đề nghị tôi cho giảm thưởng từ 10 cái kẹo xuống năm cái mỗi phiếu trúng thưởng. Anh em ta chơi cũng khá, nhưng khi lĩnh thưởng thì ưu tiên phát cho bạn, ta về nhà lĩnh sau. Anh em hiểu ý ban tổ chức, giữ phiếu làm kỷ niệm và mừng bạn lãnh thưởng. Vừa lúc ấy đầu thằng giặc Mỹ củ chuối cũng tả tơi rồi. Các bạn Quảng Bình thắng lớn, còn dân Hà Nội thì tự hào là người Hà Nội thanh lịch.

Chiều chúng tôi tập hợp cùng bốn tỉnh bạn ở sân trước một cửa hàng mậu dịch. Tối cuối năm, chúng tôi còn dự một cuộc tập hợp vui chung năm đoàn ĐS5. Chơi trò thì hát nhiều bài, nhiều người, đội nào nhiều người hát nhiều bài nhất thì thắng, không kể hát hay hay dở, đúng hay sai. Chỉ cốt nhiều. Thế là các cụ thắng. Những cái miệng quen ra lệnh, quát anh em làm cho mau, nay cất tiếng hát Qua cầu gió bay, Yêu nhau cởi áo cho nhau. Chiều mồng một Tết lại tập trung chơi cả ném vòng vào cổ chai, câu cá… Thi báo liếp đội Hà Nội đoạt giải nhất, trang trí đẹp, một góc có thơ Mừng Xuân: Chú gà Kỷ Dậu, Mổ Mỹ vỡ đầu, mổ ngụy vỡ sọ. Cất tiếng gáy to, Chúc mừng năm mới. Góc khác là bài vè Táo Công lập bô của Cường kể chuyện đội làm việc ra sao, sống thế nào theo kiểu trào phúng. Có thơ ca ngợi người tốt như Bạn nhỏ Quảng Bình tôi sống gần. Có tên thật đẹp Phan Văn Ân. Sáng học dũi tôm từ buổi sớm… Hoặc phê phán thói tiêu sài hoang phí của mấy chàng công tử bốc vác. Đã là công tử phải hơn người. Đã là công tử biết cách chơi để rồi Hết tiền công tử đi vay nợ. Đội Hà Nội còn đạt giải kéo co nữ.

Đến đêm vẫn còn tụ tập thành những nhóm nhỏ uống nước trà, hút thuốc, trò chuyện vui vẻ. Nhiều  người dự trò chơi, không trực tiếp chơi thì đứng ngoài hò hét, cười thỏa chí. Những ngày này không ai muốn lẻ loi, cô độc, sợ lại nhớ nhà. Nhất là các bạn gái, bao giờ cũng đề nghị tổ chức vui chơi tập thể, ít nhất cũng tập trung lại nói chuyện cho vui, các cô sẵn sàng bỏ thuốc ra mời, đun nước pha trà, bưng lên mời các anh, cốt sao các anh đừng về, cứ ngồi đó mà tán láo cũng được…

Tết Quảng Bình Kỷ Dậu 1969 của chúng tôi như thế đấy.

(Còn tiếp)

P.T.

Phạm Quỳnh có quan hệ thế nào với Hoàng Đạo Thúy

Blog PhamTon nắm thứ mười, kỳ 1 tháng 12 năm 2018.

PHẠM QUỲNH QUAN HỆ THẾ NÀO VỚI HOÀNG ĐẠO THÚY?

Dã Thảo

Bạn nào đọc đều đặn blog chúng tôi đến nay, chắc sẽ đặt câu hỏi như trên. Vì thấy trong các bài viết quan trọng về Phạm Quỳnh, nhất là về đời tư, gia cảnh từ thuở ấu thơ đến thời thanh niên, rồi sau này làm báo, làm quan, đều có nhắc đến, hoặc dẫn ra những ý kiến của nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy. Vậy thật ra quan hệ giữa hai người là thế nào, mà có lần trong một bài, Phạm Tôn đã viết “Hoàng Đạo Thúy là bạn thân, lại là người trong họ”…?

Trong một bài trước, chúng tôi đã nói rõ Phạm Quỳnh quan hệ thế nào với Dưỡng Am Phạm Hội rồi. Và nay, xin nói ngay là Phạm Quỳnh quan hệ với Hoàng Đạo Thúy chính là qua quan hệ này.

Dưỡng Am Phạm Hội (1791-1854) từng có hai bà vợ, một họ Trần, là vợ cả, vợ kế họ Lưu. Năm 1841, lại cưới bà thiếp tên là Phạm Thị Thục, sinh được bốn con gái, một người tên là Thu Minh. Bà này là mẹ đẻ của bà Cả Mọc, tức Hoàng Thị Uyên, một nhân vật hoạt động xã hội nổi tiếng ở Đông Dương thời Pháp thuộc, sáng lập Hội Tế sinh, giúp đỡ nhân dân lao động nghèo và người già cô đơn. Bà Thu Minh là mẹ già của Hoàng Đạo Thúy, vợ cả ông thân sinh ra Hoàng Đạo Thúy là Hoàng Đạo Thành. Hoàng Đạo Thúy là con bà hai. Chính vì có họ như thế, cho nên những ngày Tết, hoặc giỗ cụ Phạm Hội, Hoàng Đạo Thúy đều đến nhà Phạm Quỳnh ở số 1 phố Hàng Trống, và biết rõ mọi người, mọi việc trong nhà Phạm Quỳnh.

Phạm Quỳnh sinh năm 1893, hơn Hoàng Đạo Thúy bảy tuổi (sinh năm 1900), cùng lứa tuổi, lại đều là con nhà nho mà theo Tây học, cho nên có nhiều chỗ hợp tính nết nhau. Có điều, Hoàng Đạo Thúy tham gia hoạt động xã hội nhiều, tiếp xúc với đông đảo thanh niên, nhất là từ khi lập Hội Hướng đạo, còn Phạm Quỳnh thì trái lại, chỉ vùi đầu vào sách vở, rồi làm báo, chỉ tiếp xúc với giới thượng lưu, trí thức, có học, ít vốn sống thực tế.

Chuyện nhỏ như chuyện nhà, chuyện lớn như chuyện nước, hai ông đều thường bàn bạc với nhau, nhưng tôn trọng ý kiến của nhau, không ai có ý áp đặt ai. Khi Phạm Quỳnh đầy ảo tưởng, định dấn thân vào quan trường, tưởng có thể làm được những việc trước nay mình chỉ mơ ước và luận bàn trên giấy trắng mực đen, trên diễn đàn, thì chính Hoàng Đạo Thúy đã đứng ra ngăn cản, khuyên không nên dấn thân vào một nơi đã mục nát rồi, không vực dậy được đâu. Nhưng Phạm Quỳnh ngây thơ trả lời là cứ để tôi vào làm thử một thời gian xem sao, không làm được gì thì lại ra…Nhưng đúng như Hoàng Đạo Thúy đã báo trước, chẳng những không làm được gì mà còn không sao rút ra được, cứ lún sâu mãi đến làm hại cả thanh danh, mất cả lòng yêu mến của đông đảo nhân dân. Và rút cuộc là chịu một cái chết bi thảm, vô lý, vô nghĩa.

Năm 1991, Hoàng Đạo Thúy đã 91 tuổi, biết mình không còn sống với đời được bao năm nữa, ông đã mời nhạc sĩ Phạm Tuyên đến nhà, nói chuyện cũ, còn viết ra giấy một số tư liệu chỉ mình biết, vẽ cả sơ đồ nhà số 1 phố Hàng Trống, nơi Phạm Quỳnh chào đời và sống suốt thời thơ ấu, thiếu niên, thanh niên, đến 1918 mới dọn về ở 17 Hàng Trống. Nay nhạc sĩ Phạm Tuyên còn giữ được cuốn băng ghi âm cuộc gặp ngày 19/4/1991 tại Hà Nội ấy.

Năm 1992, Viện Văn Học dự định tổ chức hội thảo về Phạm Quỳnh, có mời Hoàng Đạo Thúy cùng Vũ Khiêu, Vương Hồng Sển, v.v… trong đó đặt Hoàng Đạo Thúy viết về Những kỷ niệm về họ Phạm và chủ bút Phạm Quỳnh. Yêu cầu nêu rõ: “Xin cụ 10/12 lấy bài, khoảng 5-7 trang”. Hoàng Đạo Thúy đã viết xong ngày 5/12/1992, vừa đúng bảy trang giấy Viện Văn Học đưa cho.

Nhưng, cái hội thảo gần đến ngày khai cuộc ấy thì có lệnh điện thoại gọi đến bảo “hoãn đến sau Tết”, cho đến nay (1992-2009) vẫn chưa được tiến hành.

Hoàng Đạo Thúy mất tại nhà ở Hà Nội ngày 14/2/1994 (tức mồng 5 tháng Giêng năm Giáp Tuất), sau khi để lại cho con cháu bài thơ Ngủ Quên, toàn văn như sau:

Gió thoảng, trăng trong, buổi mát trời

“Ngủ quên không dậy” việc thường thôi!

Các con chớ giận không từ biệt

Cháu nhớ ông bà ngày tháng trôi

Cái chính chỉ là một lời dặn:

“Giữ lòng trung hậu ở trên đời”

Nhớ thương ghi tạc tình cao cả

Tổ quốc bền lâu với đất trời!

Cuối bài thơ, có ghi rõ “Xuân 1994”. Đáng kinh ngạc và khâm phục hơn là dưới đó còn viết hai dòng ghi rõ tên và năm sinh, năm …mất của mình: “Hoàng Đạo Thúy/1900-1994”.

P.T.

Về tên song thân sinh ra vợ Phạm Quỳnh và ông nội của Phạm Quỳnh – Dã Thảo

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 1 tháng 12 năm 2018.

VỀ TÊN SONG THÂN SINH RA VỢ PHẠM QUỲNH VÀ ÔNG NỘI CỦA PHẠM QUỲNH

Dã Thảo

Bà Lê Thị Vân là con gái cả của ông ký lục Lê Văn Chấn, hiệu Đào Hùng và bà vợ họ Hoàng. Do ông Chấn có tên là một quẻ trong Kinh Dịch, lại có tên hiệu là Hùng, cho nên có nhiều tư liệu viết lầm tên ông là Lê Văn Hùng, căn cứ theo luận văn trình Đại học Sorbonne bà Phạm Thị Ngoạn viết bằng tiếng Pháp từ những năm 70 thế kỷ trước nhan đề Introduction au Nam Phong. Bà là con Phạm Quỳnh, nhưng ở nước ngoài, lại viết trong thời gian đang chiến tranh, không có điều kiện xác minh. Sai sót là dễ thông cảm. Còn bà vợ ông Chấn cũng thường được các tư liệu ghi là Hoàng Thị Ký. Ngày xưa, người đàn bà đã có chồng thường được gọi theo tên chồng, hoặc chức vụ, nghề nghiệp của chồng, chứ ít ai biết tên thời con gái của họ. Ví như bà phán A, bà đốc B, bà giáo C…đều là như vậy. Trường hợp bà vợ ông ký lục Lê Văn Chấn cũng thế. Bà họ Hoàng, là vợ ông ký lục, thì thường được gọi là bà ký, hoặc bà ký họ Hoàng. Ký là chức vụ của chồng, không phải tên bà vợ. Một lý do cho ta tin chắc rằng ông chồng tên là Chấn là khi sinh con út là trai, ông đã đặt tên con là Tốn, cũng là tên một quẻ trong Kinh Dịch lại kế ngay sau của tên ông (Càn, khảm, cấn, Chấn, Tốn, li, khôn, đoài.) Tên con trai thường đặt có liên hệ với tên cha là lệ thường ngày trước.

Cái tên cậu út Lê Văn Tốn này còn là chìa khóa để xác minh tên của một người nữa. Đó là tên ông nội Phạm Quỳnh. Có tài liệu viết là Phạm Tốn, tức Thịnh, lại có tài liệu viết là Phạm Chu hay Phạm Chuyên. Chúng tôi thấy gọi tên ông là Phạm Tốn là chính xác. Chứng cứ là cậu út Lê Văn Tốn, sau khi chị cả Lê Thị Vân lấy chồng là Phạm Quỳnh, cháu nội cụ Phạm Tốn thì phải đổi tên thành Lê Văn Xuân, chỉ vì trùng tên với người bề trên là ông nội ông anh rể. Cái tên Lê Văn Xuân này coi như là tên chính thức, mất hẳn tên Lê Văn Tốn. Về sau, đi làm ông được hàm cửu phẩm thì mọi người đều gọi ông là ông Cửu Xuân. Và ngay trong thư Phạm Quỳnh hồi mới làm thượng thư được một năm, viết gửi Chánh mật thám Đông Dương là Louis Marty đề nghị can thiệp giảm án hoặc tha cho em ông chủ hãng thuốc Lào Giang Ký, bị giam ở nhà tù Hỏa Lò Hà Nội “vì hoạt động cộng sản”, cũng giới thiệu: người cầm thư này đến ngài là Lê Văn Xuân, em vợ tôi. Điều này chứng tỏ cái tên Lê Văn Xuân được dùng làm tên chính thức của ông Lê Văn Tốn, vì ai dám giỡn với chánh mật thám Đông Dương thời ấy.

Cụ Phạm Tốn thì lúc sinh thời cũng như khi đã qua đời đều được gọi là ông Cả, vợ được gọi là bà Cả. Vì ông chưa từng đỗ đạt gì khi còn sống, mặc dù cũng học rộng và làm nghề dạy học. Khi ông thi lần cuối thì bị cảm, mất ở trong lều thi, người ta xem ống quyển thấy bài vở đã làm xong nên cứ trình quan giám khảo chấm. Ông được đỗ tú tài. Nhưng khi ấy, ông đã qua đời ở tuổi còn rất trẻ. Con trai ông, thân sinh Phạm Quỳnh, cũng mất khi còn trẻ.

Chúng tôi là người rất thân cận với gia đình Phạm Quỳnh, tự thấy có nhiệm vụ nói cho rõ những sự việc mà người ngoài, dù có đi sâu nghiên cứu sách vở, tư liệu cũng khó lòng biết được. Xin thành thật trình bày cả ra đây mong góp phần để các bạn quan tâm đến học giả Phạm Quỳnh có thêm tư liệu chính xác tham khảo.

Thành phố Hồ Chí Minh 25/7/2010.

D.T.

“Tam đại đồng đường” nhà số 1 phố Hàng Trống – Tìm hiểu Phạm Quỳnh

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 1 tháng 2 năm 2018

 

“Tam đại đồng đường” ở nhà số 1 phố Hàng Trống

Dã Thảo

Đó là đại gia đình Phạm Quỳnh hồi đầu thế kỷ XX, gồm có sáu người là ông bà nội, cha mẹ và hai anh em trai Phạm Quỳnh.

Luận văn tiến sĩ Sorbonne Tìm hiểu tạp chí Nam Phong của bà Phạm Thị Ngoạn, con gái Phạm Quỳnh (qua bản dịch của Phạm Trọng Nhân) viết rõ ở Chương II Chủ nhiệm kiêm chủ bút Phạm Quỳnh: “Thân phụ là Phạm Hữu Điển xuất thân tú tài Nho học. Thân mẫu là Thị Đoan, họ Vũ”.

Bản viết tay của Hoàng Đạo Thúy tháng 7 năm 1991 đưa cho nhạc sĩ Phạm Tuyên ghi rõ: “Vì hai con ông Ngạch (con trai duy nhất của cụ Dưỡng Am Phạm Hội-DT chú) đều mất sớm cả. Nên khi ông Ngạch mất, ông Cả thừa tự. Ông Cả, tức là ông nội ông Quỳnh. Ông Cả cũng ngồi dạy học. Nhưng rồi ông cũng mất sớm. Bà Cả ở với cụ Tú bà (vợ ông Ngạch).

“Ở nhà tôi, thỉnh thoảng hay nói đến chuyện một thí sinh đi thi hương. Tất cả các lều đều nhổ cả rồi, mà còn một lều vẫn ở yên. Đến, thì thí sinh này mất rồi. Trong ống quyển, có tập bài thi để sẵn. Tức là thí sinh sắp đi nộp thì chết. Bài cứ đưa lên. Khi chấm thì được xếp đỗ tú tài. Lúc bấy giờ nói là chuyện ông thân sinh ra ông Quỳnh. Tôi cứ ghi, để xét xem có phải là như thế không”.

Cụ Hoàng Đạo Thúy đúng là một nhà nghiên cứu nghiêm túc, rất thận trọng trong phát biểu của mình. Mà quả đúng như cụ còn nghi ngờ: Người ấy không thể là ông thân sinh mà phải là ông nội Phạm Quỳnh. Vì lẽ, suốt thời gian sống trên đời và ngay cả sau khi đã mất, ông nội Phạm Quỳnh chưa bao giờ được gọi là “Tú” (tức Tú Tài). Ngay bà nội Phạm Quỳnh thì Hoàng Đạo Thúy cũng vẫn quen gọi là “bà Cả”, như gọi ông là “ông Cả” mà không phải là “ông Tú”, “bà Tú”.

Hoàng Đạo Thúy còn viết “Có thể nói: Một nhà hoàn toàn văn học (…) Nhưng mất sức khỏe ghê gớm vì quá nghiệt trong việc để tang”. Ông nội và ông thân sinh ra Phạm Quỳnh đều mất lúc còn rất trẻ.

Ông Phạm Hữu Điển sinh con trai Phạm Quỳnh mới được 9 tháng thì vợ là bà Vũ Thị Đoan ra đi mãi mãi. Bà nội phải bế cháu sang hàng xóm bú chực và mớm cơm cho ăn, lại còn sớm hôm tận tình chăm sóc khi cháu bị đậu mùa. Mãn tang vợ ít lâu, ông Điển tục huyền, sinh được một trai nữa, đặt tên là Phạm Bái. Năm Phạm Quỳnh mới lên chín thì cha lại mất, sau đó chú em Bái cũng chết yểu. Bà mẹ kế còn trẻ, đi bước nữa…Phạm Quỳnh thơ dại sống với bà nội và cụ Tú, vợ người cho gia đình thừa tự. Ông đã lớn lên trong tình yêu thương chăm sóc chu đáo của hai bà cụ nghèo khổ, vắt kiệt sức tàn gìn giữ giọt máu hiếm hoi của cả dòng họ (theo Phạm Tôn, Phạm Quỳnh Người nặng lòng với nhà, tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, Huế, số 3 (56) năm 2006).

18/7/2009

D.T

Trên quê hương yêu dấu (kỳ 2 tháng 11 năm 2018)

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 1 tháng 11 năm 2018.

TRÊN QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 15/11/2018:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tham dự các Hội nghị cấp cao ASEAN và đối tác

Tiếp tục các hoạt động trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 33 và các hội nghị liên quan, sáng 14-11, tại Xin-ga-po, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cùng các nhà lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN – Trung Quốc lần thứ 21, đồng thời kỷ niệm 15 năm quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai bên.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh ý nghĩa và tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN – Trung Quốc, những lợi ích to lớn mà mối quan hệ này đem lại cho cả ASEAN và Trung Quốc cũng như đối với hòa bình, ổn định và hợp tác cùng phát triển ở khu vực. Thủ tướng nhất trí, hai bên cần đẩy mạnh hơn nữa các nỗ lực đối thoại, tăng cường hợp tác, xây dựng lòng tin, đề cao luật pháp quốc tế, xây dựng và hình thành các chuẩn mực ứng xử, đóng góp cho một cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch và dựa trên luật lệ. Thủ tướng ủng hộ ASEAN – Trung Quốc nỗ lực củng cố và phát triển nền tảng kết nối tổng thể vững vàng, cả về lòng tin, kết nối vật chất và kết nối con người.

Về vấn đề Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ tình hình trên thực địa còn diễn biến phức tạp, gây quan ngại cho tất cả các bên và có thể tác động không có lợi tới ổn định ở khu vực. Thủ tướng nhấn mạnh, ASEAN và Trung Quốc cần tiếp tục đề cao các nguyên tắc đã nhất trí về thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, tôn trọng luật pháp quốc tế, xây dựng và tuân thủ các chuẩn mực ứng xử chung, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), không quân sự hóa, không có hành động làm phức tạp tình hình, triển khai đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng một Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả và thực chất.

Các nhà lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc khẳng định lại tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN – Trung Quốc đối với hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực. Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đánh giá cao vai trò, vị thế quốc tế của ASEAN; nhất trí ASEAN và Trung Quốc tiếp tục quan hệ gắn kết chặt chẽ về kinh tế – thương mại – đầu tư, ủng hộ hệ thống thương mại quốc tế đa phương rộng mở, minh bạch và dựa trên luật lệ; khẳng định, Trung Quốc sẽ tiếp tục nỗ lực cùng ASEAN hoàn tất COC trong vòng ba năm tới, thực hiện đầy đủ DOC, đóng góp cho hòa bình, ổn định, tự do, an toàn hàng hải và hàng không, tự do thương mại ở Biển Đông.

* Kết thúc Hội nghị, hai bên nhất trí thông qua Tầm nhìn Đối tác chiến lược ASEAN – Trung Quốc 2030, định hướng cho quan hệ hợp tác giữa hai bên cho các năm tiếp theo và thông qua Tuyên bố chung ASEAN – Trung Quốc về khoa học công nghệ và sáng tạo.

* Chiều 14-11, tại Xin-ga-po đã diễn ra Hội nghị cấp cao ASEAN – Nhật Bản lần thứ 21 và kỷ niệm 45 năm quan hệ đối tác ASEAN – Nhật Bản. Đây cũng là Hội nghị cấp cao đầu tiên trong nhiệm kỳ điều phối quan hệ ASEAN – Nhật Bản 2018 – 2021 của Việt Nam.

Với tư cách là nước điều phối, thay mặt các nước ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có bài phát biểu chính về quan hệ ASEAN – Nhật Bản. Thủ tướng nhận định, quan hệ Đối tác chiến lược và hợp tác toàn diện ASEAN – Nhật Bản không ngừng được đẩy mạnh, đạt kết quả rất tích cực trên cả ba trụ cột hợp tác vì hòa bình và an ninh, kinh tế – thương mại – đầu tư và hướng đến người dân. Nhiều hoạt động đã và đang được triển khai tích cực, nhất là về an ninh biển, chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, an ninh mạng, chống phổ biến và giải trừ vũ khí hạt nhân, đào tạo nâng cao năng lực pháp luật, thúc đẩy pháp quyền và hợp tác quốc phòng. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, ASEAN đánh giá cao hỗ trợ của Nhật Bản qua Quỹ Hội nhập ASEAN – Nhật Bản (JAIF) trong các lĩnh vực hợp tác y tế, môi trường, phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu, khoa học công nghệ và sáng tạo; tăng cường kết nối thông qua triển khai Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) 2025 và Kế hoạch Công tác ASEAN về Thu hẹp khoảng cách, phát triển tiểu vùng Mê Công… Thủ tướng nhấn mạnh cam kết mạnh mẽ của ASEAN trong thúc đẩy và nâng tầm quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác toàn diện giữa ASEAN và Nhật Bản vì hòa bình, ổn định và phát triển thịnh vượng của mỗi bên cũng như của khu vực.

Chia sẻ đánh giá của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, các nước ASEAN nhất trí phát huy hơn nữa nền tảng tốt đẹp trong quan hệ ASEAN – Nhật Bản 45 năm qua, hoan nghênh Nhật Bản tiếp tục phát huy vai trò tích cực, có trách nhiệm ở khu vực, phối hợp cùng ASEAN tại các diễn đàn do ASEAN chủ trì, đóng góp thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin và hợp tác trên cơ sở cùng có lợi, tôn trọng lẫn nhau.

Thủ tướng Nhật Bản S.A-bê khẳng định coi trọng vai trò của ASEAN, nhất trí tăng cường hợp tác toàn diện với ASEAN, ủng hộ vai trò trung tâm và các nỗ lực thúc đẩy hợp tác, liên kết khu vực của ASEAN. Thủ tướng S.A-bê thông báo về kế hoạch tổ chức Ngày ASEAN – Nhật Bản tại Việt Nam trong năm 2019 nhằm tăng cường sự hiểu biết giữa người dân hai bên. Thủ tướng Nhật Bản ghi nhận một số nước ASEAN, trong đó có Xin-ga-po, Việt Nam và Nhật Bản phê chuẩn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), trông đợi sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

Về các vấn đề quốc tế và khu vực, Thủ tướng S.A-bê khẳng định lại tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định và an ninh, tự do an toàn hàng hải và hàng không trên Biển Đông, tôn trọng tiến trình ngoại giao và pháp lý, đề cao các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, kiềm chế, không quân sự hóa, không có hành động đơn phương làm thay đổi nguyên trạng, nỗ lực xây dựng COC hiệu quả và thực chất.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ghi nhận chia sẻ của Nhật Bản, khẳng định lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về vấn đề Biển Đông và mong muốn Nhật Bản tiếp tục ủng hộ các nỗ lực của ASEAN thúc đẩy đối thoại, tăng cường lòng tin, tạo dựng môi trường thuận lợi cho đàm phán COC, vì một khu vực Biển Đông hòa bình, ổn định và thịnh vượng. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng hoan nghênh Nhật Bản chia sẻ ý tưởng về thúc đẩy hợp tác kết nối hai bờ Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương; khẳng định Việt Nam sẽ nỗ lực cao nhất để nâng tầm quan hệ đối tác ASEAN – Nhật Bản vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng của hai bên cũng như khu vực.

* Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các nhà lãnh đạo ASEAN và Tổng thống Hàn Quốc tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN – Hàn Quốc lần thứ 20.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định ủng hộ “Chính sách Hướng nam mới” của Hàn Quốc tăng cường quan hệ với ASEAN. Thủ tướng nhất trí thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực mà Hàn Quốc có thế mạnh và ASEAN có nhu cầu như thương mại điện tử, công nghệ xanh, khoa học đổi mới, đô thị hóa thông minh; tiếp tục đẩy mạnh hợp tác chính trị – an ninh để tương xứng những phát triển tích cực đạt được trong hai trụ cột kinh tế và văn hóa – xã hội; đồng thời tăng cường trao đổi văn hóa, giao lưu thể thao, tổ chức thi tìm hiểu ASEAN… trong giới trẻ để tạo sức lan tỏa trong người dân.

Các nhà lãnh đạo hoan nghênh kết quả tích cực trong quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác toàn diện giữa ASEAN và Hàn Quốc. Hàn Quốc tiếp tục là đối tác kinh tế hàng đầu của ASEAN. Hai bên đang nỗ lực phấn đấu đạt mục tiêu kim ngạch 200 tỷ USD vào năm 2020. Hợp tác được đẩy mạnh trên nhiều lĩnh vực từ chính trị – an ninh đến kinh tế – thương mại – đầu tư, trao đổi văn hóa, giao lưu nhân dân.

* Chiều 14-11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cùng các nhà lãnh đạo ASEAN và Tổng thống Nga V.Pu-tin tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN – Nga lần thứ ba.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ, Nga là cường quốc có vị trí chiến lược quan trọng trải rộng trên cả hai châu lục Á – Âu và là một đối tác quan trọng của ASEAN; khẳng định ASEAN và Nga chia sẻ nhiều lợi ích chung và tiềm năng hợp tác rộng lớn, ủng hộ nâng tầm quan hệ lên Đối tác chiến lược, góp phần thúc đẩy hợp tác thực chất, hiệu quả trong ứng phó các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống đe dọa an ninh và ổn định ở khu vực, đồng thời đẩy mạnh triển khai các lộ trình và khung hợp tác về thương mại và đầu tư đã có, cũng như phát triển các sáng kiến cụ thể trong các lĩnh vực mà Nga có thế mạnh và ASEAN có nhu cầu. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng bày tỏ mong muốn Nga ủng hộ lập trường, nguyên tắc của ASEAN trong việc bảo đảm hòa bình, ổn định ở Biển Đông, giải quyết hòa bình các tranh chấp dựa trên luật pháp quốc tế, kiềm chế, tránh làm phức tạp tình hình, thực hiện đầy đủ DOC và đàm phán COC thực chất và hiệu quả.

Các nhà lãnh đạo ASEAN hoan nghênh những tiến triển đáng khích lệ trong quan hệ hợp tác ASEAN – Nga kể từ Hội nghị cấp cao Kỷ niệm 20 năm quan hệ ASEAN – Nga tại Xô-tri năm 2016, cũng như kết quả tích cực trong triển khai Kế hoạch Hành động ASEAN – Nga giai đoạn 2016 – 2020.

* Tại Hội nghị, hai bên đạt quyết định quan trọng nâng tầm quan hệ ASEAN – Nga lên Đối tác chiến lược và thông qua Tuyên bố chung ASEAN – Nga về Đối tác chiến lược, cũng như Tuyên bố ASEAN – Nga về Hợp tác trong lĩnh vực An ninh sử dụng Công nghệ thông tin và liên lạc.

* Kết thúc Hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN và Nga chứng kiến lễ ký Bản ghi nhớ giữa ASEAN và Ủy ban Kinh tế Á – Âu (EEC).

* Chiều cùng ngày, tại Xin-ga-po, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự Hội nghị cấp cao lần thứ hai các nước tham gia đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) gồm 10 nước thành viên ASEAN và các nước Ô-xtrây-li-a, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Niu Di-lân.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá những nỗ lực và kết quả mà đoàn đàm phán RCEP đã đạt được trong năm 2018 có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ và xu hướng chống tự do thương mại đang nổi lên; cho rằng đây là thời điểm để nỗ lực kết thúc đàm phán hiệp định. Để hướng tới kết thúc thành công đàm phán RCEP, Thủ tướng khẳng định, Việt Nam sẵn sàng cùng các nước tìm kiếm các giải pháp sáng tạo, linh hoạt phù hợp hướng tới mục tiêu chung; thúc đẩy xây dựng RCEP thật sự trở thành một hiệp định thương mại tự do toàn diện, chất lượng cao, cân bằng về lợi ích, trong đó có tính đến sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các thành viên. Thủ tướng cho rằng, RCEP phải là một khuôn khổ hợp tác thúc đẩy thương mại, đầu tư, đem lại thịnh vượng chung cho toàn khu vực.

* Tại Hội nghị, các nhà lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố chung về đàm phán RCEP, trong đó hoan nghênh tiến bộ quan trọng đạt được trong năm 2018 và khẳng định kết quả này đã đưa cuộc đàm phán đi vào giai đoạn cuối cùng. Các nhà lãnh đạo khẳng định lại quyết tâm kết thúc đàm phán để đạt được một hiệp định thương mại tự do hiện đại, toàn diện, chất lượng cao và mang lại lợi ích cho tất cả các bên trong năm 2019.

* Sáng 14-11, tại Xin-ga-po đã diễn ra cuộc Ăn sáng làm việc không chính thức giữa lãnh đạo các nước ASEAN và Thủ tướng Ô-xtrây-li-a X.Mô-ri-xơn. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự sự kiện.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao vai trò và đóng góp tích cực của Ô-xtrây-li-a ở khu vực, hoan nghênh sự ủng hộ và trợ giúp hiệu quả của Ô-xtrây-li-a đối với ASEAN. Thủ tướng cho rằng Ô-xtrây-li-a là đối tác lâu năm tin cậy của ASEAN và hai bên chia sẻ tầm nhìn, lợi ích chung về hòa bình, ổn định và hợp tác cùng phát triển ở khu vực. Thủ tướng hoan nghênh Ô-xtrây-li-a tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và cùng nỗ lực thúc đẩy một cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch và dựa trên luật lệ. Việt Nam mong muốn Ô-xtrây-li-a tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với ASEAN trên các lĩnh vực Ô-xtrây-li-a có thế mạnh và ASEAN có nhu cầu, trong đó có phát triển hạ tầng và kết nối khu vực, quản lý, ứng phó biến đổi khí hậu, sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên ở tiểu vùng Mê Công, phát triển nguồn nhân lực…

Thủ tướng cũng trông đợi Ô-xtrây-li-a tiếp tục ủng hộ các nỗ lực và lập trường nguyên tắc của ASEAN thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin vì hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông, đề cao luật pháp quốc tế và các chuẩn mực ứng xử chung, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và UNCLOS, không quân sự hóa, không có hành động làm phức tạp tình hình, triển khai đầy đủ DOC và xây dựng COC hiệu quả và thực chất.

Thủ tướng Ô-xtrây-li-a ủng hộ lập trường của ASEAN về duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, giải quyết hòa bình các tranh chấp dựa trên luật pháp quốc tế, triển khai đầy đủ DOC và nỗ lực xây dựng COC hiệu quả.

* Bên lề các phiên họp cấp cao của ASEAN với các đối tác, ngày 14-11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc gặp Thủ tướng Ô-xtrây-li-a X.Mô-ri-xơn.

Tại cuộc gặp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chúc mừng Ngài X.Mô-ri-xơn mới được bổ nhiệm giữ cương vị Thủ tướng Chính phủ, sẵn sàng hợp tác với Thủ tướng X.Mô-ri-xơn thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước ngày càng phát triển. Nhân dịp này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Ô-xtrây-li-a tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam như nhãn, chôm chôm, vú sữa và tôm nguyên con vào Ô-xtrây-li-a.

Thủ tướng Ô-xtrây-li-a nhất trí với các đề nghị của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, đặc biệt trong việc thúc đẩy thương mại, đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng nông sản Việt Nam; cho biết rất ấn tượng với đất nước và con người Việt Nam, mong muốn thúc đẩy hơn nữa các hoạt động du lịch, giao lưu nhân dân giữa hai nước.

Về hợp tác tại các diễn đàn và cơ chế đa phương quốc tế và khu vực, hai Thủ tướng nhất trí hai nước sẽ phối hợp thúc đẩy tự do hóa thương mại, tăng cường phối hợp giải quyết các vấn đề chung sau khi CPTPP có hiệu lực cũng như thúc đẩy đàm phán RCEP. Hai nhà lãnh đạo chia sẻ tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế; tăng cường phối hợp tại Liên hợp quốc, ASEM và trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN của Việt Nam.

* Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng có các cuộc trao đổi với Tổng thống Chi-lê X.Pi-nhê-ra, Thủ tướng Ca-na-đa G.Tru-đô và Tổng thống Hàn Quốc Mun Chê In.

Tại cuộc gặp Tổng thống Chi-lê và Thủ tướng Ca-na-đa, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các nước thành viên CPTPP phối hợp chặt chẽ nhằm triển khai hiệu quả Hiệp định, đem lại lợi ích chung cho các nước thành viên.

* Tại cuộc gặp Tổng thống Hàn Quốc Mun Chê In, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao việc Hàn Quốc thúc đẩy hợp tác với ASEAN, hoan nghênh sáng kiến tổ chức Hội nghị cấp cao kỷ niệm ASEAN – Hàn Quốc trong năm 2019 tại Hàn Quốc.

* Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc gặp Phó Tổng thống Hoa Kỳ M.Pen-xơ.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Việt Nam coi Hoa Kỳ là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu và mong muốn đưa quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam – Hoa Kỳ lên tầm cao mới, trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và tôn trọng thể chế chính trị của nhau; đề nghị hai bên tăng cường tiếp xúc và trao đổi đoàn, nhất là trao đổi đoàn cấp cao. Thủ tướng đặc biệt đánh giá cao cam kết của các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ trong hợp tác giải quyết hậu quả chiến tranh tại Việt Nam, trong đó có việc tham gia tẩy độc đi-ô-xin tại sân bay Biên Hòa vừa qua. Thủ tướng khẳng định, Việt Nam tiếp tục thực hiện nhất quán công cuộc Đổi mới và hội nhập quốc tế, nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực bảo vệ sở hữu trí tuệ, bảo đảm an ninh và an toàn thông tin, tuân thủ các chuẩn mực quốc tế về tài chính, tiền tệ; đề nghị hai nước tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho quan hệ thương mại, đầu tư và quan tâm xử lý thỏa đáng mối quan tâm của nhau vì lợi ích của nhân dân cả hai nước.

Đánh giá cao sự phối hợp giữa hai nước trong các vấn đề khu vực và quốc tế, Thủ tướng hoan nghênh việc Hoa Kỳ khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và các cơ chế khu vực do ASEAN dẫn dắt, khẳng định ủng hộ các sáng kiến hợp tác có đóng góp cho việc bảo đảm hòa bình, ổn định ở khu vực và vai trò trung tâm của ASEAN, tôn trọng độc lập, chủ quyền của các nước. Việt Nam cũng hoan nghênh Hoa Kỳ đã ủng hộ lập trường của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, ủng hộ đàm phán COC trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế. Thủ tướng đề nghị Hoa Kỳ ủng hộ Việt Nam ứng cử thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021 và cùng phối hợp thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN – Hoa Kỳ khi Việt Nam là Chủ tịch ASEAN năm 2020.

Phó Tổng thống Hoa Kỳ M.Pen-xơ bày tỏ sự trọng thị của cá nhân Phó Tổng thống, Tổng thống Đ.Trăm và các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ đối với lãnh đạo, nhân dân Việt Nam và mối quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ; khẳng định Hoa Kỳ ủng hộ một nước Việt Nam mạnh, độc lập, thịnh vượng và sẵn sàng hợp tác với Việt Nam trong các vấn đề cùng quan tâm; thống nhất tăng cường trao đổi đoàn cấp cao trong thời gian tới, đặc biệt trong dịp hai nước kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao; giải quyết tốt các mối quan tâm của nhau trong hợp tác thương mại, đầu tư; cảm ơn Chính phủ và nhân dân Việt Nam đã tích cực giúp đỡ Hoa Kỳ trong việc tìm kiếm và hồi hương hài cốt quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh… Phó Tổng thống Hoa Kỳ khẳng định chia sẻ các lợi ích chung trong việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không, tôn trọng luật pháp quốc tế tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 11/11/2018:

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì cuộc họp của Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN

Ngày 10-11, tại Hà Nội, Thường trực Ban Chỉ đạo T.Ư về phòng, chống tham nhũng (Ban Chỉ đạo) tổ chức Cuộc họp dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo để thảo luận, cho ý kiến đối với một số vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo từ sau Phiên họp thứ 13 đến nay.

Phát biểu kết luận Cuộc họp, đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo nhấn mạnh, các thành viên Ban Chỉ đạo thảo luận thẳng thắn với tinh thần quyết liệt hơn, làm rõ, thống nhất cao nhiều vấn đề, tạo thuận lợi cho việc đẩy mạnh công tác này trong thời gian tới. Thường trực Ban Chỉ đạo biểu dương, ghi nhận, đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của các cơ quan chức năng, nhất là: Công an, Quân đội, Viện kiểm sát, Tòa án, Ban Nội chính T.Ư, Ủy ban Kiểm tra T.Ư, Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan và các Thành viên Ban Chỉ đạo, đã nghiêm túc triển khai thực hiện Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo tại các Phiên họp 13, 14 của Ban Chỉ đạo và Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo, đạt nhiều kết quả tích cực, tạo dấu ấn tốt, bước chuyển mạnh trong công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN), được dư luận, nhân dân đồng tình, đánh giá cao.

Các cơ quan tiến hành tố tụng T.Ư và địa phương đã nỗ lực, cố gắng, huy động lực lượng, phối hợp chặt chẽ, tích cực tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hoàn thành cơ bản đúng tiến độ xử lý các vụ án, vụ việc theo đúng tinh thần chỉ đạo: Đã khởi tố mới 13 vụ án; kết thúc điều tra và điều tra bổ sung 15 vụ/209 bị can; ban hành cáo trạng truy tố 15 vụ/239 bị can; xét xử sơ thẩm 20 vụ/181 bị cáo, với các mức án nghiêm minh, có tính răn đe, giáo dục và phòng ngừa cao (tuyên phạt: bốn bị cáo (ba người) mức án tù chung thân; một bị cáo mức án 30 năm tù; bảy bị cáo mức án từ 20 năm đến dưới 30 năm tù; 159 bị cáo từ 12 tháng đến dưới 20 năm tù…).

Từ sau Cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo ngày 27-4 đến nay, đã kết thúc điều tra 11 vụ án/151 bị can, ban hành cáo trạng truy tố 11 vụ án/193 bị can, đưa ra xét xử sơ thẩm 13 vụ án/121 bị cáo, trong đó có nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm: (1) Vụ án Đinh Ngọc Hệ và đồng phạm phạm tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Lạm quyền trong khi thi hành công vụ; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”; (2) Vụ án “Cố ý làm lộ bí mật nhà nước” xảy ra tại Công ty Bắc Nam 79 và Công ty Novaland 79; (3) Vụ án “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại các ngân hàng VNCB, Sacombank, TPBank và BIDV; (4) Vụ án “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại PVTEX và các đơn vị liên quan; (5) Vụ án “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” liên quan đến Tổ giám sát của Ngân hàng Nhà nước đặt tại Ngân hàng TMCP Xây dựng Việt Nam…

Tập trung lực lượng, đẩy nhanh tiến độ, kết thúc điều tra, ban hành cáo trạng truy tố, chuẩn bị đưa ra xét xử các vụ án: (1) Vụ án “Sử dụng mạng Internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản; tổ chức đánh bạc; đánh bạc; mua bán trái phép hóa đơn; rửa tiền và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Phú Thọ và một số địa phương; (2) Vụ án “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản; Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đông Á (DAB).

Tích cực xác minh, điều tra làm rõ một vụ án, ba vụ việc, sáu kiến nghị của Hội đồng xét xử sơ thẩm liên quan đến Đinh Ngọc Hệ và đồng phạm; mở rộng điều tra, khởi tố mới hai vụ án liên quan đến Phan Văn Anh Vũ và đồng phạm; khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Tổng Công ty viễn thông Mobifone, Bộ Thông tin và Truyền thông và các đơn vị có liên quan.

Đã khẩn trương chỉ đạo hoàn thành thủ tục tuyên bố phá sản đối với Công ty cho thuê tài chính II thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (ALCII). Trên cơ sở đó, các cơ quan chức năng đang tích cực làm rõ sai phạm, để xem xét, xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Các cơ quan chức năng cũng đã tích cực kê biên, thu giữ tài sản trong các vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo đạt hơn 3.000 tỷ đồng.

Ủy ban Kiểm tra T.Ư đã kiểm tra, đề nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành T.Ư thi hành kỷ luật năm đảng viên thuộc diện T.Ư quản lý có sai phạm liên quan trong các vụ án, vụ việc Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo. Thanh tra Chính phủ kết luận và công khai kết luận thanh tra việc cổ phần hóa Cảng Quy Nhơn; kết luận, chuyển Cơ quan điều tra đề nghị khởi tố vụ án hình sự xảy ra tại Tổng Công ty viễn thông Mobifone, Bộ Thông tin và Truyền thông và các đơn vị liên quan.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo Nguyễn Phú Trọng nêu rõ, những kết quả nêu trên tiếp tục khẳng định rõ quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong đấu tranh PCTN; nói đi đôi với làm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ trong PCTN. Tuy nhiên, đồng chí cho rằng còn một số hạn chế cần khắc phục, như khâu giám định. Đây là một kênh thông tin, một căn cứ để xử lý, nhưng không quá câu nệ, máy móc. Nơi giám định tốt thì khen, nơi làm chưa tốt thì nhắc nhở, phê bình; giám định không đúng, không khách quan, sai lệch thì phải xử lý, ít nhất là thay cán bộ. Phải xem xét, kiểm tra và giám định chính các cá nhân, tổ chức giám định, nhất là khi có vấn đề. Xét xử cả những người vi phạm trong quá trình thực hiện xét xử. Khâu nào còn chậm thì phải xem xét, làm rõ nguyên nhân.

Về nhiệm vụ thời gian tới, đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo yêu cầu các cơ quan chức năng cần nỗ lực, cố gắng cao hơn nữa, phối hợp tốt hơn, phấn đấu đến hết năm 2018 kết thúc điều tra tám vụ án; ban hành cáo trạng truy tố ba vụ án; xét xử sơ thẩm hai vụ án; xét xử phúc thẩm năm vụ án; kết thúc xác minh 33 vụ việc theo đúng Kế hoạch của Ban Chỉ đạo.

Trong đó, tập trung chỉ đạo hoàn thành xét xử nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật các vụ án: (1) Vụ án “Sử dụng mạng Internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản; tổ chức đánh bạc; đánh bạc; mua bán trái phép hóa đơn; rửa tiền và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Phú Thọ và một số địa phương; (2) Vụ án “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản; Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đông Á (DAB).

Khẩn trương xem xét xử lý nghiêm các vụ án, vụ việc liên quan đến Đinh Ngọc Hệ và đồng phạm. Kết thúc điều tra, truy tố vụ án “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Đà Nẵng và một số địa phương; tích cực thu hồi tài sản cho Nhà nước.

Đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý nghiêm vụ án “Vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Tổng Công ty viễn thông Mobifone, Bộ Thông tin và Truyền thông và các đơn vị có liên quan theo quy định của pháp luật.

Khẩn trương điều tra, xử lý nghiêm sai phạm của tổ chức, cá nhân liên quan đến Vụ án Vũ Quốc Hảo và đồng phạm xảy ra tại ALCII.

Các cơ quan chức năng cần khẩn trương thực hiện giám định, định giá tài sản theo quyết định trưng cầu của Cơ quan điều tra, phục vụ xử lý các vụ án tham nhũng, kinh tế.

Thường trực Ban Chỉ đạo thống nhất kết thúc theo dõi, chỉ đạo đối với hai vụ án, sáu vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo đã kết thúc việc giải quyết theo quy định của pháp luật.

Đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo cũng lưu ý tình trạng tham nhũng vặt, chọn một vài vụ chỉ đạo, xem xét; đồng thời chỉ đạo các địa phương phải ráo riết thực hiện hiệu quả kết luận của các đoàn kiểm tra của Ban Chỉ đạo, có hình thức khen thưởng nơi thực hiện tốt công tác đấu tranh PCTN và đẩy mạnh tuyên truyền cổ vũ cách làm hay, hiệu quả, nhắc nhở, phê bình nơi làm chưa tốt.

Bắc Văn

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 5/1/2018:

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược

Sáng 4-11, tại Trụ sở T.Ư Đảng, Ban Chỉ đạo xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nhiệm kỳ 2021- 2026 họp cuộc đầu tiên, thông qua Quy chế làm việc, cách thức làm việc và bàn kế hoạch để xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nhiệm kỳ tới. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo (BCĐ) chủ trì cuộc họp. Tham dự cuộc họp, có các đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư tham gia BCĐ và Tổ giúp việc của BCĐ.

Sau khi nghe Ban Tổ chức T.Ư báo cáo, ý kiến thảo luận của các đồng chí trong BCĐ, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng kết luận cuộc họp. Đồng chí nêu rõ, công tác quy hoạch cán bộ, nhất là quy hoạch cán bộ cấp chiến lược là công việc rất hệ trọng và đây là một bước chuẩn bị nhân sự cho Đại hội nhiệm kỳ tới của Đảng. Quy hoạch không phải là công tác nhân sự, nhưng là cơ sở rất quan trọng cho công tác nhân sự, vì thế trong quá trình thực hiện phải công phu, kỹ lưỡng, nghiêm túc, nếu phát hiện những trường hợp vi phạm, hoặc không đủ điều kiện, tiêu chuẩn thì đưa ra khỏi quy hoạch, đồng thời bổ sung nhân tố mới đủ điều kiện vào quy hoạch. Đây là vấn đề nhạy cảm, do đó phải làm hết sức thận trọng, bảo đảm đúng nguyên tắc tập trung dân chủ và các quy định của Đảng về công tác cán bộ, công tâm, khách quan, tuyệt đối không được thiên vị, cá nhân.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước lưu ý phải làm từng bước chặt chẽ, khoa học. Khi làm quy hoạch phải chú ý tính toàn diện, trước hết là tiêu chuẩn. Cán bộ được đưa vào quy hoạch phải có trình độ về mọi mặt, có trình độ lý luận cơ bản, nắm vững chủ nghĩa Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, am hiểu công tác xây dựng Đảng, có trình độ chuyên môn; lưu ý các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, khoa học kỹ thuật, công nghệ. Cần có cơ cấu hợp lý, nhưng không vì cơ cấu mà xem nhẹ tiêu chuẩn, tiêu chuẩn vẫn là yêu cầu hàng đầu. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh tuyệt đối không đưa vào quy hoạch những người có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, cơ hội chính trị, quan điểm lệch lạc, mất đoàn kết, tham nhũng, tiêu cực, người thân, người quen không đủ điều kiện, tiêu chuẩn. Kiên quyết ngăn chặn, xử lý nghiêm những trường hợp chạy quy hoạch, chạy phiếu.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng lưu ý phải làm từng bước, từng nấc, chắc chắn, chặt chẽ, công phu, chi tiết; quy hoạch xong Ban Chấp hành Trung ương, mới làm quy hoạch Bộ Chính trị, Ban Bí thư, sau đó mới đến các chức danh chủ chốt. Đồng thời cần tính toán kỹ lưỡng thời điểm làm quy hoạch, nhất là với các chức danh chủ chốt.

Đối với BCĐ và Tổ giúp việc, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cho rằng đây là đội ngũ có trách nhiệm rất quan trọng vì đây là bước chuẩn bị nhân sự cho nhiệm kỳ tới. Từng đồng chí phải thật sự công tâm, trong sáng, khách quan, gương mẫu, tinh thông, tuyệt đối không tư lợi; các thành viên Tổ giúp việc phải là người giúp việc đắc lực, tin cậy của BCĐ.

Từ tình hình thực tế, nhất là qua phân tích một số vụ việc cán bộ diện Trung ương quản lý bị thi hành kỷ luật trong thời gian vừa qua, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cho rằng đó là bài học kinh nghiệm sâu sắc trong công tác cán bộ để tránh tình trạng ấy tái diễn. Các đồng chí trong BCĐ, Tổ giúp việc cần phát huy tinh thần, trách nhiệm, hết sức vì công việc, thực hiện nghiêm các quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, nguyên tắc làm việc; tuyệt đối không được lợi dụng công việc để vướng vào tiêu cực, nếu để xảy ra việc gì thì BCĐ, tổ giúp việc phải chịu trách nhiệm trước. Các đồng chí trong BCĐ, Tổ giúp việc phải là những người gương mẫu nêu đúng Quy định về trách nhiệm nêu gương của Ban Chấp hành Trung ương vừa mới ban hành.

Trước đó, đồng chí Nguyễn Thanh Bình, Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tổ chức T.Ư đã đọc Quyết định của Bộ Chính trị về việc thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nhiệm kỳ 2021-2026; Quyết định của Ban Bí thư về việc thành lập Tổ giúp việc của BCĐ; Quy chế làm việc của BCĐ; Dự thảo Kế hoạch xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nhiệm kỳ 2021-2026.

BCĐ gồm sáu đồng chí: Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng làm Trưởng Ban; các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Trần Quốc Vượng, Thường trực Ban Bí thư; Phạm Minh Chính, Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng ban Tổ chức T.Ư; Tòng Thị Phóng, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội; Trương Hòa Bình, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ và đồng chí Trần Cẩm Tú, Bí thư T.Ư Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra T.Ư.

Tổ giúp việc do đồng chí Phạm Minh Chính làm Tổ trưởng.

BCĐ có nhiệm vụ xây dựng Quy chế làm việc, chương trình công tác; chỉ đạo cụ thể hóa Kế hoạch xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nhiệm kỳ 2021- 2026, báo cáo Bộ Chính trị trình Ban Chấp hành Trung ương cho ý kiến theo lộ trình trước khi Bộ Chính trị xem xét quyết định theo thẩm quyền. Tổ giúp việc gồm các đồng chí có tinh thần trách nhiệm cao; có phẩm chất, kinh nghiệm, năng lực và tin cậy, công tác ở các cơ quan: Ban Tổ chức T.Ư, Ủy ban Kiểm tra T.Ư, Ban Nội chính T.Ư, Văn phòng T.Ư Đảng, Bộ Nội vụ, Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan liên quan.

Bắc Văn

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 4/11/2018:

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng gặp mặt học sinh, sinh viên tiêu biểu, xuất sắc

Chiều 3-11, tại Văn phòng Chủ tịch nước, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã gặp mặt thân mật gần 60 học sinh, sinh viên tiêu biểu, xuất sắc.

Cùng dự, có các đồng chí Ủy viên T.Ư Đảng: Vũ Đức Đam, Phó Thủ tướng Chính Phủ; Đào Việt Trung, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước; Phùng Xuân Nhạ, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo; lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, Văn phòng Tổng Bí thư và Văn phòng Chủ tịch nước.

60 học sinh, sinh viên gồm các em đoạt giải Olympic và khoa học kỹ thuật quốc tế năm 2018; học sinh tiêu biểu, vượt khó trong học tập, rèn luyện được khen thưởng đột xuất; sinh viên xuất sắc trong hoạt động sinh viên nghiên cứu khoa học năm học 2017-2018.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng vui mừng được gặp các thầy giáo, cô giáo, đội ngũ những người luôn tâm huyết và có nhiều cống hiến cho sự nghiệp “trồng người” và gần 60 học sinh, sinh viên tiêu biểu, xuất sắc trên các lĩnh vực trong nhiều nhà trường của cả nước. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đánh giá cao những thành tích ngành Giáo dục và Đào tạo đạt được trong thời gian qua, dù xã hội còn mong muốn nhiều hơn thế. Từ một nước hơn 90% số dân không biết chữ, nay có hơn 24 triệu học sinh, sinh viên và hàng triệu người khác đi học dưới các hình thức khác. Quy mô, số lượng và chất lượng các nhà trường chưa bao giờ được như hiện nay. Chất lượng giáo dục được cải thiện một bước; có hai trường đại học quốc gia nằm trong nhóm 1000 trường đại học tốt nhất trong tổng số hơn 21.000 trường đại học trên thế giới. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh, hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu. Đối với các học sinh, sinh viên tiêu biểu, xuất sắc, mỗi cháu một điều kiện, hoàn cảnh, nhưng có điểm chung là luôn nỗ lực, cố gắng, ham mê học tập, giúp đỡ bạn bè; nhiều cháu ở cùng cao khó khăn, nhưng đã vươn lên học giỏi.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cũng cho rằng, so với thực tế, còn phải cố gắng nhiều hơn và mong ngành giáo dục và các học sinh, sinh viên phải chú ý học tập, rèn luyện toàn diện. Các cháu đã học giỏi, nhưng phải phấn đấu trong người vừa có đức, vừa có tài, trong đó đức là gốc. Tài cực kỳ quan trọng, không có tài làm sao xây dựng được đất nước, nhưng các cụ cũng đã nói “chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”; phải nhớ “tiên học lễ, hậu học văn”. Đức ở đây thể hiện trên nhiều mặt, là thái độ đối xử tốt với anh em, bạn bè, kính trọng thầy cô, thương yêu giúp đỡ nhau cùng học giỏi, biết lễ phép với mọi người, như người xưa hay nói “học ăn, học nói, học gói, học mở”,…. Nói rộng ra là phải tuyệt đối trung thành với lợi ích quốc gia, dân tộc,… Mong rằng các nhà trường chú ý giáo dục một cách toàn diện, cả đức, trí, thể, mỹ, nâng cao thể lực, sức khỏe cho học sinh, sinh viên.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề nghị ngành Giáo dục và Đào tạo thực hiện tốt hơn nữa Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành T.Ư Đảng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, để xây dựng nền giáo dục nước nhà ngày càng phát triển; mong các học sinh, sinh viên luôn khắc ghi lời căn dặn của Bác Hồ: “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được sánh vai các cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công lao học tập của các cháu”.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chúc ngành Giáo dục và Đào tạo phát triển toàn diện, mạnh mẽ; chúc các học sinh, sinh viên tiếp tục học tập phấn đấu và trưởng thành về mọi mặt để thật sự trở thành những chủ nhân tương lai của đất nước.

Tại buổi gặp mặt, đồng chí Phùng Xuân Nhạ báo cáo với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, khái quát thành tựu của ngành giáo dục 5 năm qua, nhất là trong năm học 2017-2018. Năm 2018, tất cả học sinh trong các đội tuyển quốc gia dự thi Olympic khu vực và quốc tế đều đoạt huy chương, trong đó có 13 Huy chương Vàng; đây cũng là năm Việt Nam đăng cai tổ chức thành công kỳ thi Olympic Vật lý châu Á lần thứ 19, lần thứ 6 tham dự cuộc thi sáng tạo Khoa học kỹ thuật quốc tế tổ chức tại Mỹ. Trong hoạt động nghiên cứu khoa học năm 2018, Ban tổ chức lựa chọn được chín đề tài giải nhất, 49 đề tài giải nhì,…

Đại diện các học sinh, sinh viên vinh dự báo cáo những kết quả trong học tập, rèn luyện và nguyện tiếp tục ra sức học tập và thực hiện thật tốt lời căn dặn của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước trong buổi gặp hôm nay.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 15/11/2018:

Ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất nông nghiệp vùng đồng bằng sông Cửu Long

Ngày 14-11, tại tỉnh Hậu Giang diễn ra hội nghị tổng kết công tác thi đua năm 2018 khối thi đua ngành nông nghiệp vùng đồng bằng sông Cửu Long, gồm 13 tỉnh, thành phố từ Long An đến Cà Mau.

Năm 2018, toàn vùng trồng hơn 4,3 triệu ha, sản lượng lúa cả năm đạt hơn 20 triệu tấn; nuôi trồng thủy sản đạt hơn 920 nghìn ha; sản lượng khai thác đạt hơn 4,4 triệu tấn. Tổng giá trị sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp toàn vùng ước đạt hơn 450 nghìn tỷ đồng.

Năm 2019, các địa phương trong vùng sẽ tiếp tục thực hiện các phong trào thi đua về xây dựng nông thôn mới; đẩy mạnh tuyên truyền, phát hiện, bồi dưỡng và nhân rộng các điển hình tiên tiến, các mô hình mới để biểu dương, tạo sức lan tỏa, nhất là nghiên cứu, ứng dụng khoa học – công nghệ, công nghệ 4.0 vào sản xuất.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 14/11/2018:

Sản lượng cá tra đạt hơn 1.100 tấn

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, thời gian qua, sản xuất cá tra gặp nhiều thuận lợi, giá cá tra nguyên liệu ở mức cao do các doanh nghiệp chế biến đang đẩy mạnh thu mua để xuất khẩu những tháng cuối năm. Trong 10 tháng đầu năm, sản lượng nuôi cá tra ở cá tỉnh, thành phố đồng bằng sông Cửu Long đạt khoảng 1.106 nghìn tấn, tăng 7,2% so với cùng kỳ năm 2017. Trong đó, một số tỉnh nuôi cá tra đạt sản lượng lớn như: Đồng Tháp đạt 362,5 nghìn tấn; An Giang đạt 283,9 nghìn tấn; Bến Tre 172 nghìn tấn.

Cấp giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không cho Bamboo Airways

Ngày 13/11, Bộ Giao thong vận tải cho biết, vừa cấp Giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không số 01/2018/GPKDVCHK cho Công ty TNHH Hàng không Tre Việt (đơn vị sở hữu Hãng hàng khong Bamboo Airways, thành viên của Tập đoàn FLC). Giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không là cơ sở pháp lý quan trọng để Bamboo Airways có thể tham gia khai thác kinh doanh vận chuyển hàng không. Sau khi đi vào hoạt động, Bamboo Airways dự kiến sẽ khai thác 100 đường bay kết nối tất cả các thành phố lớn và điểm đến du lịch nổi tiếng tại Việt Nam và quốc tế. Bamboo Airways cũng là hãng hàng không đầu tiên trải qua khâu xin phê duyệt chủ trương đàu tư theo Luật đầu tư thay vì chỉ phải hoàn tất những quy định tại Nghị định 92/NĐ-CP về kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực hàng không như trước.

Agribank triển khai ứng dụng đặt vé tàu hỏa trực tuyến

Ngày 13/1, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) cho biết: Nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại bằng hình thức tàu hỏa về quê nhân dịp cuối năm, Agribank phối hợp Vnpay và Đường sắt Việt Nam triển khai tiện ích đặt vé tàu trên ứng dụng Agribank E-Mobile Banking. Để dặt vé, người dùng chỉ cần mở ứng dụng, lựa chọn ga đi, ga đến, thời gian, số lượng hành khách… ứng dụng sẽ tự động đề xuất các chuyến tàu, được sắp xếp theo thứ tự thời gian. Từ dó, cso thể dễ dàng trong việc lựa chọn hành trình phù hợp. Sau khi đặt xong, hệ thống sẽ gửi tin nhắn hoặc email thông tin vé đến khách hàng. Ưu điểm lớn của tiện ích này so với các hình thức mua vé tàu hiện nay là khách hàng không cần phải mang theo tiền mặt hay cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng khi thanh toán, phí mua vé sẽ được trừ trực tiếp từ tài khoản của khách hàng mở tại Ngân hàng Agribank.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 11/4/2018:

Ứng dụng công nghệ GIS trong giám sát, theo dõi tài nguyên rừng

Ngành lâm nghiệp tỉnh Thừa Thiên – Huế đang triển khai áp dụng có hiệu quả hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong giám sát, theo dõi diễn biến tài nguyên rừng tại huyện miền núi A Lưới. Công nghệ này giúp lực lượng kiểm lâm phát hiện sớm hiện tượng xâm hại rừng đồng thời quản lý rừng thông minh. Bên cạnh đó, ngành kiểm lâm tỉnh đang triển khai sử dụng phần mềm cập nhật diễn biến rừng thông qua phần mềm FRMS Desktop và thực hiện cập nhật dữ liệu biến động rừng và đất lâm nghiệp của các đơn vị trong năm 2018.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 11/11/2018:

Chia sẻ kinh nghiệm kiểm soát ung thư phổi

Vừa qua, tại Hà Nội, Bệnh viện K tổ chức Hội thảo Ung thư Việt – Pháp lần thứ hai với chuyên đề ung thư phổi. Đây là diễn đàn quan trọng để các y, bác sĩ trong nước cùng các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực ung thư của Pháp trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm nhằm kiểm soát ung thư phổi. Tại hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận nhiều nội dung như: cập nhật hướng dẫn chẩn đoán, điều trị ung thư phổi, chiến lược sàng lọc, phân loại giai đoạn bệnh, chẩn đoán mô bệnh học, các tiến bộ trong phẫu thuật và xạ trị, các liệu pháp hóa trị, liệu pháp trúng đích, liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư phổi, đánh giá đáp ứng khối u, ung thư lão khoa…

Nhân dịp này, Bệnh viện K công bố Hướng dẫn trong chẩn đoán, điều trị ung thư đại trực tràng và ung thư phổi tại Việt Nam.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 10/11/2018:

Việt Nam giành bốn giải thưởng công nghệ thông tin quốc tế

Tối 8/11, tại Nhật Bản, Hệ thống chính quyền điện tử tỉnh Quảng Ninh (do Công ty Hệ thống thông tin FPT – FPT IS triển khai) trở thành đại diện của Việt Nam được vinh danh ở hạng mục Chính quyền số xuất sắc tại Lễ vinh danhcasc cá nhân, tổ hức và doanh nghiệp xuất sắc tại 24 nền kinh tế thành viên Tổ chức Cong nghiệp điện toán châu Á – châu Đại Dương (ASOCIO).  Việt Nam còn được vinh danh ở ba hạng mục khác là: Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin xuất sắc (Bộ Tài chính); Tổ chức đào tạo công nghệ thông tin xuất sắc (Trường đại học FPT) và Doanh nghiệp công nghệ thông tin xuất sắc (Công ty cổ phần  MISA).

Quảng Ninh là một trong những tỉnh đi đầu cả nước về triển khai Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số. Năm 2017, Quảng Ninh đứng đầu cả nước về chỉ số cạnh tranh PCI, chỉ số cải cách hành chính PAR Index; 575 (tương đương 100%) đơn vị hành chính của tỉnh tham gia ứng dụng chính quyền điện tử; 100% thủ tục hành chính được tiếp nhận, giải quyết và được máy tính hóa trên môi trường mạn.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 9/11/2018:

Phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam

Ngày 8-11, tại Hà Nội, Ngân hàng Nhà nước tổ chức Hội nghị chuyên đề “Định hướng phát triển ngân hàng xanh, tín dụng xanh tại Việt Nam tới các tổ chức tín dụng. Qua đó, tăng cường truyền thống nhận thức và trách nhiệm xã hội của toàn ngành trong việc bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu, từng bước “xanh hóa” hoạt động ngân hàng, hướng dòng vốn tín dụng tài trợ dự án thân thiện môi trường, thúc đẩy các ngàn sản xuất, dịch vụ và tiêu dùng xanh, năng lượng sạch và năng lượng tái tạo; tích cực thúc đẩy tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Cấp nhãn hiệu “Đà Lạt – Kết tinh kỳ diệu từ đất lành”

Ngày 8/11, Phòng Kinh tế TP Đà Lạt (Lâm Đồng) cho biết, UBND thành phố vừa cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Đà Lạt – Kết tinh kỳ diệu từ đất lành” cho 71 cá nhân, tổ chức đang sản xuất, kinh doanh rau, hoa trên địa bàn. Các sản phẩm sẽ được dán tem, nhãn riêng mang thương hiệu “Đà Lạt – Kết tinh kỳ diệu từ đất lành”. Nhãn hiệu này có thời hạn sử dụng trong vòng ba năm kể từ ngày cấp giấy chứng nhận. Thương hiệu “Đà Lạt – Kết tinh kỳ diệu từ đất lành” được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp cho tỉnh Lâm Đồng vào tháng 12/2017.

Vietjet Air mở đường bay thẳng đầu tiên đến Nhật Bản

Ngày 8/11, Hãng hàng khong Vietjet Air (VJA) chính thức khai trương đường bay thẳng đầu tiên đến Nhật Bản, kết nối Thủ đô Hà Nội vưới TP Ô-xa-ca, góp phần thúc đẩy du lịch, giao thương và hội nhập giữa hai quốc gia và trong khu vực. Đường bay Hà Nội – Ô-xa-ca được khai thác khứ hồi hằng ngày bằng tàu bay A321 neo mới, thời gian bay mỗi chặng hơn bốn giờ. Đây cũng là đường bay đầu tiên trong chương trình bay hợp tác liên danh (code-share) giữa JVA và Japan Airlines. Với việc khai thác đường bay này, VJA có tổng số 64 đường bay quốc tế tới 11 quốc gia và sẽ tiếp tục khai trương thêm hai đường bay mới đến Nhật Bản, gồm TP Hồ Chí Minh – Ô-xa-ca từ ngày 14/12 tới và Hà Nội – Tô-ki-ô từ ngày 11/11/2019.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 9/11/2018:

Ban hành Kế hoạch phát triển trí tuệ nhân tạo ở Việt Nam

Ngày 8/11, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH và CN) vừa ban hành Kế hoạch phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) ở Việt Nam đến 2025, trong đó đặt ra hai mục tiêu. Thứ nhất, tạo ra một số sản phẩm của riêng Việt Nam, dựa trên các lợi thế của Việt Nam để phục vụ thị trường trong nước, đồng thời đưa sản phẩm của Việt Nam ra thị trường nước ngoài. Thứ hai, xây dựng năng lực nội tại cho lĩnh vực này, gồm xây dựng hệ thống dữ liệu lớn, đào tạo nguồn nhân lực, phát triển hạ tầng, máy móc, công nghệ để đón đầu, bắt kịp xu hướng thế giới. Các nhiệm vụ, giải pháp chính để thực hiện kế hoạch gồm: liên kết lực lượng nghiên cứu ở các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp trong nước và ngoài nước để cùng giải quyết một số vấn đề lớn; xây dựng dữ liệu lớn, dùng chung trong các nhóm nghiên cứu, doanh nghiệp, cơ quan quản lý và cộng đồng; triển khai các nghiên cứu cơ bản và đào tạo chính thống về AI; nghiên cứu phát triển công nghệ, ứng dụng để tạo ra một số sản phẩm AI cụ thể.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 8/11/2018:

Hà Nội chính thức đăng cai Giải đua xe Công thức 1

Ngày 7-11, UBND TP Hà Nội tổ chức họp báo công bố việc thành phố đăng cai tổ chức Giải đua xe Công thức 1 (tiếng Anh là Formula One – F1). Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung chủ trì họp báo. Về phía đối tác, có ông Chase Carey, Chủ tịch Tập đoàn F1.

Cuộc đua Công thức 1 được xem là “vua” của mọi giải đua xe, với sự tham gia của nhiều đội đua xe danh tiếng, đại diện cho những công ty, tập đoàn lớn, quy tụ những công nghệ tiên tiến nhất của công nghiệp ô tô toàn cầu. Không chỉ hấp dẫn bởi tốc độ của những chiếc xe trên đường đua, cuộc đua còn hấp dẫn bởi cuộc đấu trí về chiến thuật giữa các tay đua qua từng khúc cua, từng vòng đua, mỗi lần thay lốp, chiến thuật sử dụng lốp.

Cuộc đua vô địch thế giới đầu tiên của xe Công thức 1 được tổ chức tại Anh vào năm 1950. Hiện nay, Giải đua xe Công thức 1 hàng năm được tổ chức thành 21 chặng, tại nhiều quốc gia khắp các châu lục. Giải đua xe Công thức 1 là sự kiện thể thao lớn, thu hút hàng triệu người hâm mộ theo dõi.

Sau gần hai năm đàm phán với Tập đoàn F1 thế giới, Hà Nội đã chính thức giành quyền đăng cai một chặng, trở thành chặng thứ 22 trong Cuộc đua vô địch thế giới. Với việc đăng cai thành công, giới hâm mộ đua xe sẽ tận mắt chứng kiến những màn đua xe của thể loại đua xe ô tô được xem là “vua tốc độ”, được tận mắt chứng kiến tài năng của những siêu sao hàng đầu thế giới trong môn thể thao tốc độ này.

Về mặt tổ chức, UBND TP Hà Nội đại diện đăng cai. Đơn vị thực hiện là Công ty Grand Prix Việt Nam (thuộc Tập đoàn Vingroup). Toàn bộ chi phí cuộc đua do Công ty Grand Prix Việt Nam chi trả.

Các chuyên gia kỹ thuật của F1 đã nhiều lần đến Hà Nội khảo sát các điều kiện để tổ chức giải đua xe như: Hệ thống sân bay, hạ tầng giao thông, khách sạn, dịch vụ vận chuyển hàng hóa… TP Hà Nội và các chuyên gia F1 nhất trí chọn khu vực Khu liên hợp thể thao Mỹ Đình để tổ chức cuộc đua. Dự kiến, đường đua có độ dài 5.565m, một phần là đường giao thông sẵn có, một phần là đường giao thông nằm trong Khu liên hợp thể thao Mỹ Đình. Đây là phương án tiết kiệm chi phí nhất.

Các chuyên gia sẽ thiết kế, thi công để bảo đảm an toàn cho đường đua. Ngoài sự kiện chính là cuộc đua xe, dự kiến, sẽ có một chuỗi sự kiện diễn ra trong một tuần, gồm: Diễu hành, trưng bày xe của các đội đua; chiếu phim, trải nghiệm về xe Công thức 1; gặp gỡ giữa đại diện Chính phủ, chính quyền Hà Nội và các tập đoàn quốc tế, giới thiệu ẩm thực Việt Nam. Dự kiến sự kiện sẽ được tổ chức vào tháng 4-2020.

Cuộc đua xe Công thức 1 luôn là sự kiện thể thao tầm cỡ quốc tế, được những hãng truyền thông danh tiếng truyền hình trực tiếp, đưa tin. Cùng với đó, ở các chặng đua luôn thu hút đông đảo khán giả hâm mộ. Bởi vậy, thông qua đăng cai tổ chức Cuộc đua xe Công thức 1, TP Hà Nội mong muốn quảng bá hình ảnh thành phố, thúc đẩy phát triển du lịch, kết nối giao thương giữa Thủ đô Hà Nội và các tập đoàn kinh tế thế giới; phát triển các dịch vụ chất lượng cao về hậu cần, hàng không, giải trí; tạo điều kiện để các doanh nghiệp Việt Nam và quốc tế giao lưu… Về phía Tập đoàn VinGroup, đây là cơ hội để quảng bá thương hiệu của Tập đoàn nói chung và thương hiệu xe Vinfast nói riêng.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 7/11/2018:

Trao 476 ngôi nhà tặng các hộ nghèo

Hưởng ứng phong trào thi đua “Cả nước chung tay vì người nghèo – Không để ai bị bỏ lại phía sau” do Thủ tướng Chính phủ phát động, từ đầu năm 2018 đến nay, Chi hội tán trợ Chữ thập đỏ (CTĐ) tình người thuộc Thành hội CTĐ Hà Nội đã xây 476 ngôi nhà CTĐ, với số tiền hơn 13 tỷ đồng tặng các hộ nghèo có hoàn cảnh khó khăn trong cả nước. Dịp này, Chi hội đang khảo sát để tiếp tục triển khai xây dựng hơn 300 ngôi  nhà tặng các hộ nghèo, chính sách tại các tỉnh Gia Lai, Bắc Giang, Thanh Hóa, Bình Định và huyện Ba Vì – Hà Nội, với kinh phí hỗ trợ hơn 10 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Chi hội còn trao 100 con bò sinh sản tặng các hộ nghèo ở tỉnh Quảng Nam và Hà Nam; 395 xe đạp “Chắp cánh ước mơ” tặng các em học sinh nghèo vượt khó; tổ chức các hoạt động từ thiện tại Bệnh viện E, Bệnh viện K giúp các bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn, hỗ trợ mổ tim cho 12 người bệnh tại Trung tâm Tim mạch Bệnh viện E và Bệnh viện Nhi trung ương…

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 7/11/2018:

TP Hồ Chí Minh ra mắt website cung cấp thông tin pháp luật

Ngày 6-11, Sở Tư pháp TP Hồ Chí Minh tổ chức lễ ra mắt vận hành cổng thông tin điện tử tuyên truyền, phổ biến pháp luật TP Hồ Chí Minh tại địa chỉ http://tuyentruyenphapluat.tphcm.gov.vn. Đây là kênh cung cấp thông tin pháp luật chính thức cho người dân, doanh nghiệp và các đối tượng trên địa bàn thành phố. Đây là một trong những mục tiêu thuộc đề án: “Đề án tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật trên báo chí và ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2015-2018”.

Ngoài mục tiêu cung cấp thông tin pháp luật, cổng thông tin điện tử này cũng kết nối những người làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật để tuyên truyền pháp luật đến nhiều đối tượng khác nhau. Người truy cập, tìm hiểu tại cổng thông tin này cũng có thể tương tác trực tiếp như bình luận, đăng ý kiến, chia sẻ, lấy tài liệu…

Theo Sở Tư pháp, việc ra mắt cổng thông tin điện tử này cũng là hình thức ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý nhà nước theo chủ trương chung của Chính phủ và chính quyền thành phố.

Cổng thông tin điện tử này cũng sẽ là kênh thu thập thông tin, ý kiến góp ý, thống kê đánh giá xác định nhu cầu tìm hiểu pháp luật của các đối tượng thông qua những chia sẻ, góp ý, bình luận của người dùng triển khai các giải pháp, hình thức tuyên truyền, phổ biến pháp luật phù hợp với từng đối tượng.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 7/11/2018:

Thêm 13 bản tỉnh Sơn La có điện lưới quốc gia

Sáng 6-11, tại trung tâm bản Pa Khôm, xã Mường Lựm, huyện Yên Châu, Công ty Điện lực Sơn La đã tổ chức đóng điện lưới quốc gia thuộc dự án Cung cấp điện cho các hộ dân chưa có điện của tỉnh Sơn La.

Gói thầu số 03a-2017 thực hiện tại huyện Yên Châu lần này cung cấp điện thắp sáng cho 13 bản, với 641 hộ dân. Theo kế hoạch, sau khi đóng điện tại bản Pa Khôm, lần lượt 12 bản còn trong dự án ở Yên Châu lại sẽ tiếp tục hoàn thành việc đóng điện trong tháng 11-2018.

Ông Thào A Giống, trưởng bản Pa Khôm, cho biết: Bản Pa Khôm là bản người Mông duy nhất ở xã Mường Lựm chưa có điện lưới quốc gia. Bản Ôn Ốc là bản tiếp giáp với Pa Khôm đã có điện cách đây đã 15 năm, vì vậy có được điện thắp sáng hôm nay đối với nhân dân bản Pa Khôm còn vui hơn Tết, như một ngày hội.

Như vậy, đến thời điểm này huyện Yên Châu đã nâng tỷ lệ số hộ được dùng điện lưới quốc gia đạt 97,6% và tỉnh Sơn La đạt gần 94%. Được biết, theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La lần thứ XIV, đến năm 2020 số hộ toàn tỉnh được sử dụng điện sẽ đạt 95%.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 7/11/2018:

Bàn giao 107 căn nhà an toàn chống lũ cho người dân

107 căn nhà an toàn có tính năng chống chịu bão lũ đã được bàn giao cho các hộ dân dễ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu tại tỉnh Thừa Thiên – Huế. Đây là dự án do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam phối hợp Tổng cục Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) và tỉnh Thừa Thiên – Huế thực hiện.

Dự án ưu tiên cho những hộ gia đình dân tộc thiểu số, gia đình khó khăn, người cao tuổi, người khuyết tật, hộ gia đình vùng đặc biệt khó khăn, các huyện nghèo nhất của chương trình giảm nghèo và những người dễ bị tổn thương khác. Những ngôi nhà an toàn được xây dựng với thiết kế có thể chống chịu được bão cấp độ cao, bảo đảm an toàn cho người dân nghèo thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi thiên tai. Các ngôi nhà an toàn này sẽ được bảo vệ thêm bằng việc tái sinh rừng ngập mặn dọc theo bờ biển, tạo ra một vùng đệm tự nhiên quan trọng chống lại bão, lũ lụt, mực nước biển dâng và xâm nhập mặn. Trong khuôn khổ dự án này, 4.000 căn nhà an toàn sẽ được bàn giao cho người dân ở các tỉnh Thanh Hóa, Quảng Bình, Quảng Nam và Quảng Ngãi.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 4/11/2018:

Công bố thành lập thành phố Hà Tiên

Tối 3/11, UBND tỉnh Kiên Giang tổ chức lễ công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập phường Mỹ Đức và TP Hà Tiên thuộc tỉnh Kiên Giang, đồng thời ky rnieejmm 20 năm thành lập thị xã Hà Tiên.

Tên gọi Hà Tiên xuất hiện từ năm 1708; ngày 8/7/1998, Chính phủ ban hành Nghị định 47 thành lập thị xã Hà Tiên và các phường thuộc thị xã Hà Tiên. Ngày 1/11 vừa qua, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thành lập TP Hà Tiên thuộc tỉnh Kiên Giang chính thức có hiệu lực.

So với 20 năm trước, Hà Tiên có sự phát triển vượt bậc. Về phát triển du lịch, mỗi năm Hà Tiên đón hơn hai triệu lượt khách; hiện có 161 cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch với 2.449 phòng. Hà Tiên đã thu hút được 35 dự án đàu tư với tổng số vốn đăng ký hơn 3.000 tỷ đồng. Theo quy hoạch tổng thể phát triển du lịch đến năm 2030, Hà Tiên hoàn chỉnh kết cấu hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch chất lượng cao.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 4/11/2018:

VinFast khánh thành nhà máy sản xuất xe máy điện

Sáng 3-11, tại đảo Cát Hải (TP Hải Phòng), Nhà máy sản xuất xe máy điện thông minh của VinFast chính thức được khánh thành và ra mắt dòng sản phẩm đầu tiên – xe máy điện mang tên VinFast Klara.

Cũng trong sự kiện này, VinFast đã công bố hệ sinh thái toàn diện dành cho xe điện theo tiêu chuẩn quốc tế, góp phần hạn chế tiếng ồn và khí thải gây ô nhiễm môi trường.

Nhà máy xe máy điện với ba xưởng chính là xưởng hàn, xưởng sơn và xưởng lắp ráp. Trong tương lai, nhà máy sẽ xây dựng thêm xưởng ép nhựa, làm khung, đóng gói pin, sản xuất mô-tơ điện và linh kiện điện tử… Nhà máy xe máy điện VinFast có tổng diện tích 6,4 ha, công suất thiết kế giai đoạn 1 là 250.000 xe/năm, giai đoạn 2 là 500.000 xe/năm và có thể mở rộng tới một triệu xe/năm, nhằm mục tiêu trở thành cơ sở sản xuất xe máy điện hiện đại bậc nhất Đông – Nam Á.

Quy trình chế tạo được tự động hóa tối đa, bảo đảm mỗi sản phẩm đưa ra thị trường sẽ đều đạt và vượt qua những tiêu chuẩn khắt khe nhất về chất lượng. Trong đó, toàn bộ công đoạn hàn và sơn được tự động hoá 95-100% bởi các rô-bốt nhập khẩu từ các hãng hàng đầu châu Âu. Quá trình lắp ráp, hoàn thiện xe được thực hiện trên dây chuyền hiện đại nhập khẩu từ Nhật Bản, kiểm soát chặt chẽ từng chi tiết nhỏ nhờ công nghệ 4.0 và điện toán đám mây. Hệ thống thiết bị kiểm tra xe thành phẩm cũng được nhập khẩu từ châu Âu, kết nối dữ liệu sản xuất để quản lý chặt chẽ chất lượng sản phẩm…

Cũng trong sáng 3-11, Nhà máy sản xuất xe máy điện đã cho ra mắt dòng sản phẩm đầu tiên mang tên VinFast Klara. Với tiêu chí “Bền đẹp – Thông minh – Sinh thái”, xe máy điện thông minh VinFast eScooter được đánh giá là tổng hòa giữa thiết kế thanh lịch, thời trang với sự bền bỉ, hiệu suất cao, cùng các tính năng thông minh đi kèm với hệ sinh thái toàn diện lần đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam.

Được thiết kế dành riêng cho thị trường trong nước, VinFast eScooter không chỉ phù hợp thói quen sử dụng và thể trạng người Việt mà còn đáp ứng tốt các điều kiện đặc thù của giao thông đô thị cũng như khí hậu Việt Nam. Đặc biệt, xe có khả năng chống ngập nước cao và tiết kiệm chi phí. Trong đó, dòng xe máy điện thông minh được trang bị nhiều tính năng hiện đại như kết nối internet 3G, định vị GPS, khóa và mở khóa xe từ xa, đồng bộ thông tin quãng đường, thông số lái xe qua smartphone, tìm trạm sạc, trạm thuê pin, trạm dịch vụ, báo tình huống khẩn cấp qua các số điện thoại đặt trước…

Trong dòng sản phẩm ra mắt đầu tiên, VinFast giới thiệu mẫu xe máy điện thông minh Klara với hai phiên bản: bản cao cấp sử dụng pin Lithium-ion và bản sử dụng ắc-quy Acid-chì. Trong đó, phiên bản cao cấp được tích hợp những tính năng thông minh, đột phá, mang lại trải nghiệm đẳng cấp. VinFast Klara có khả năng tăng tốc nhanh chóng với quãng đường di chuyển lên đến 80 km trong một lần sạc.

Dự kiến, đến hết năm 2019, VinFast sẽ ra mắt thêm bốn mẫu xe máy điện thông minh, phủ khắp các phân khúc từ trung cấp, cao cấp đến siêu cao cấp nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu của khách hàng và cũng có kế hoạch sớm ra mắt ba mẫu xe điện dành riêng cho lứa tuổi học sinh tại Việt Nam.

Dự kiến, VinFast sẽ mở bán chính thức sản phẩm xe máy điện thông minh Klara vào ngày 17-11 tới.

Cũng tại lễ khánh thành nhà máy, VinFast đã được TP Hải Phòng trao giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh tổng vốn đầu tư cho Tổ hợp sản xuất ô-tô, xe máy điện lên mức 70.337 tỷ đồng. Đây là sự tăng cường tiềm lực tài chính trong nỗ lực hướng tới nơi đây sẽ trở thành một tổ hợp sản xuất quy mô và hiện đại hàng đầu khu vực trong tương lai.

• Trang 2 báo Nhân Dân ngày 3/11/2018:

Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 32,6 tỷ USD

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tháng 10 năm 2018 ước đạt 3,36 tỷ USD, đưa tổng giá trị xuất khẩu 10 tháng năm 2018 đạt 32,6 tỷ USD, tăng 8,1% so cùn gkyf năm 2017. Cụ thể, giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản chính đạt 16,4 tỷ USD (tăng 2,3%); thủy sản 7,24 tỷ USD (tăng 6,2%); chăn nuôi 0,46 tỷ USD (tăng 9,5%); lâm sản chính ước đạt 7,6 tỷ USD (tăng 16,3%). Về mặt hàng gạo, khối lượng gạo xuất khẩu tháng 10/2018 đạt 264.000 tấn, giá trị 136 triệu USD, đưa khối lượng xuất khẩu gạo 10 tháng đạt 5,2 triệu tấn với kim ngạch 2,6 tỷ USD, tăng 1,7% về khối lượng và 14,1% về giá trị so với cùng kỳ năm 2017.

Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cũng cho biết, giá trị nhập khẩu nông, lâm, thủy sản tháng 10 ước đạt 2,4 tỷ USD, đưa tổng giá trị nhập khẩu 10 tháng năm 2018 đạt 25,72 tỷ USD, tăng 11,1% so cùng kỳ năm 2017

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 1/11/2018:

Đảo Rều chính thức có điện lưới quốc gia

Công ty Điện lực Quảng Ninh vừa chính thức đóng điện và đưa vào vận hành Dự án cấp điện lưới quốc gia tại đảo Rều (còn gọi là đảo Khỉ) thuộc vịnh Bái Tử Long, TP Cẩm Phả. Dự án được triển khai thực hiện từ nguồn vốn của Tổng công ty Điện lực miền bắc, giao Công ty Điện lực Quảng Ninh làm chủ đầu tư. Quy mô của dự án gồm: xây dựng mới 3,8 km đường dây 22 kV, 216m đường cáp ngầm 22 kV; một tủ RMU và một trạm biến áp 400 kVA- 22/0,4 kV; phần hạ thế: 1.043 m cáp ngầm hạ thế… với tổng mức đầu tư gần 15 tỷ đồng. Dự án cấp điện lưới quốc gia cho đảo Rều có ý nghĩa to lớn và cần thiết phục vụ nuôi dưỡng đàn khỉ để nghiên cứu y học và sản xuất mẫu vắc-xin, sinh phẩm y tế và các hoạt động khác.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 14/11/2018:

Phát hành bộ tem Kỷ niệm 100 năm Ngày sinh nhà văn Nguyên Hồng

Bộ Thông tin và Truyền thông vừa phát hành bộ tem bưu chính kỷ niệm 100 năm Ngày sinh nhà văn Nguyên Hồng (1918-1982). Tem gồm một mẫu, giá 4.000 đồng. Việc phát hành bộ tem này nhằm góp phần tôn vinh những cống hiến của nhà văn Nguyên Hồng đối với nền văn học, nghệ thuật và nền văn hóa Việt Nam. Nhà văn Nguyên Hồng được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật (năm 1996).

Bằng ngôn ngữ hội họa đặc trưng và sự phối mầu chặt chẽ, họa sĩ thể hiện nổi bệt ở trung tâm mẫu tem là hình ảnh chân dung nhà văn Nguyên Hồng, nền tem là bến sông Tam Bạc (Hải Phòng), nơi ông từng gắn bó và là nguồn cảm hứng cho những tác phẩm như “Bỉ Vỏ”, “Sóng gầm”, “Núi rừng Yên Thế”… ra đời. Bộ tem do họa sĩ Tô Minh Trang (Tổng công ty Bưu điện Việt Nam) thiết kế, được phát hành ngày 5/11.

Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc – Di sản văn hóa Việt Nam”

Từ ngày 18 đến 23/11, tại Làng Văn hóa du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, thị xã Sơn Tây, Hà Nội), Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch phối hợp Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam tổ chức Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc – Di sản văn hóa Việt Nam”. Đây là hoạt động nhằm tôn vinh di sản văn hóa các dân tộc Việt Nam; giao lưu văn hóa, thể thao và du lịch góp phần tăng cường sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, thiết thực chào mừng 88 năm Ngày truyền thống MTTQ Việt nam (18/11/1930 – 18/11/2018) và kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11) đồng thời kết nối địa phương, dân tộc trong quảng bá di sản văn hóa, phát triển du lịch.

Sự kiện gồm các nhóm hoạt độnt chính như sau: Ngày hội “Đại đoàn kết toàn dân tộc”; Sắc màu di sản văn hóa; Ngày hội giao lưu văn hóa các dân tộc tại Làng…, với sự tham gia của gần 200 đồng bào của 15 dân tộc đến từ 13 địa phương trên cả nước.

• Trang 3 báo Nhân Dân ngày 12/11/2018:

Khen thưởng các điển hình phòng, chống bạo lực gia đình

UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế vừa tổ chức hội nghị tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (2008-2018) và khen thưởng 28 đơn vị, cá nhân làm tốt công tác phòng, chống bạo lực gia đình (BLGĐ). 10 năm qua, toàn tỉnh có 3.065 vụ BLGĐ, chủ yếu là bạo lực tinh thần, thân thể. Nông thôn là địa bàn thường xuyên diễn ra BLGĐ, đối tượng bị bạo lực chủ yếu là nữ giới (gần 90%). Tình hình BLGĐ đang cso chiều hướng giảm, từ năm 2009 đến cuối năm 2017 giảm 63% số vụ bạo lực. Tỷ lệ nạn nhân được tư vấn về pháp lý và sức khỏe đạt 85%, nạn nhân được hỗ trợ và chăm sóc tại các cơ sở trợ giúp là 70%. Dịp này, UBND tỉnh tặng Bằng khen tám tập thể, 15 cá nhân; Sở Văn hóa và Thể thao tặng Giấy khen năm tập thể và một cá nhân đã có thành tích xuất sắc trong công tác phòng chống BLGĐ.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 12/3/2018:

Phim Đảo của dân ngụ cư đoạt Giải thưởng điện ảnh quốc tế Efebo d’oro

Rạng sáng 11/11 (theo giờ Việt Nam), tại Ga-la và lễ trao Giải thưởng điện ảnh quốc tế Efebo d’oro diễn ra ở TP Pa-léc-mô (I-ta-lia-a), vượt qua nhiều tác phẩm dự giải, bộ phim truyện điện ảnh Việt Nam Đảo của dân ngụ cư cùng sáu bộ phim của nước khác đã đợc nhận Giải thưởng lớn dành cho bộ phim hay nhất được chuyển thể từ tác phẩm văn học. Đây là giải thưởng điện ảnh quốc tế thường niên được khởi xướng từ năm 1978 và do Trung tâm Nghiên cứu Điện ảnh và Văn chương I-ta-li-ta tổ chức. Hằng năm, ban tổ chức giải Efebo d’oro sẽ lựa chọn các bộ phim xuất sắc từ khắp nơi trên thế giới và trao giải cho phim hay nhất được sản xuất dựa trên tác phẩm văn học. Đảo của dân ngụ cư là bộ phim đầu tay của nữ đạo diễn trẻ Hồng Ánh do Live Media và Blue Productions sản xuất, quy tụ nhiều diễn viên trẻ có triển vọng của điện ảnh Việt Nam và được chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của nhà văn Đỗ Phước Tiến. Phim đã giành nhiều giải thưởng tại Liên hoan phim quốc tế ASEAN – AIFFA 2017 và Liên hoan phim quốc tế Á Âu – EURASIA 2017.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 11/11/2018:

Chung kết cuộc thi tiếng hát hữu nghị Việt – Trung năm 2018

Ngày 10-11, tại Trung tâm Nghệ thuật Âu Cơ, Hà Nội diễn ra Chung kết quốc gia Cuộc thi Tiếng hát hữu nghị Việt – Trung năm 2018. Sự kiện do Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam phối hợp Đài Phát thanh nhân dân Quảng Tây, Trung Quốc thực hiện.

Vòng thi là cuộc tranh tài của 18 thí sinh và ba nhóm nhạc được tuyển chọn từ hơn 100 thí sinh Việt Nam dự vòng sơ khảo trên toàn quốc. Mỗi thí sinh, ban nhạc trình diễn một bài hát tiếng Việt và một bài hát tiếng Trung. Năm phần thi nhận được kết quả tốt nhất từ hội đồng giám khảo được lựa chọn tham dự Chung kết quốc tế Cuộc thi Tiếng hát hữu nghị Việt – Trung năm 2018 diễn ra tại Quảng Tây, Trung Quốc vào ngày 28-11.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 5/11/2018:

Triển lãm “Dấu ấn kiến trúc Pháp ở Sài Gòn – TP Hồ Chí Minh”

Ngày 4-11, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước (Bộ Nội vụ) phối hợp UBND thành phố Hồ Chí Minh và Tổng lãnh sự quán Pháp tại TP Hồ Chí Minh tổ chức khai mạc triển lãm “Dấu ấn kiến trúc Pháp ở Sài Gòn – TP Hồ Chí Minh” tại đường đi bộ Nguyễn Huệ, quận 1.

Đây là hoạt động kỷ niệm 320 năm thành lập Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định – TP Hồ Chí Minh (1698-2018), chào mừng chuyến thăm chính thức của Thủ tướng CH Pháp tới Việt Nam.

Triển lãm trưng bày 300 tài liệu, hình ảnh được lưu trữ tại Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước của Việt Nam và CH Pháp với hai nội dung: Thứ nhất: Tài liệu, hình ảnh phản ánh quá trình lịch sử hình thành vùng đất Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định – TP Hồ Chí Minh từ khi Nguyễn Hữu Cảnh vào nam kinh lý, thiết lập chủ quyền Đại Việt ở vùng đất phía nam (năm 1868); chúa Nguyễn Phúc Ánh chọn Gia Định làm kinh kỳ và lịch sử Sài Gòn trở thành thuộc địa của Pháp giai đoạn 1858-1945.

Thứ hai: Giới thiệu một số công trình kiến trúc tiêu biểu do chính quyền thuộc địa Pháp xây dựng tại Sài Gòn trong nửa cuối thế kỷ 19, nửa đầu thế kỷ 20 mà nay đã trở thành di sản kiến trúc của TP Hồ Chí Minh, như: Tòa thị chính thời Pháp thuộc (nay là UBND thành phố); Bưu điện thành phố, Nhà thờ Đức Bà, Bảo tàng thành phố, Bệnh viện Sài Gòn, Dinh Độc Lập (nay là Hội trường Thống Nhất)…

Triển lãm diễn ra đến hết ngày 20-11.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 4/11/2018:

Triển lãm ảnh nghệ thuật Việt Nam

Tại TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh đang diễn ra Triển lãm Ảnh nghệ thuật Việt Nam 2018 do Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch – VHTT và DL), Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, Sở VHTT và DL, Hội Văn học – Nghệ thuật tỉnh Quảng Ninh phối hợp tổ chức.

Ðây là sự kiện điểm nhấn trong Năm du lịch quốc gia 2018 Hạ Long – Quảng Ninh. Triển lãm gồm chủ đề “Hạ Long – Quảng Ninh – Góc nhìn mới” và sáng tác tự do. Sau gần ba tháng phát động, Ban tổ chức nhận được 10.190 tác phẩm (bao gồm cả ảnh đơn và ảnh bộ) của 1.436 nhiếp ảnh gia cả nước tham dự. Hội đồng nghệ thuật đã chọn 245 tác phẩm của 192 tác giả để trưng bày triển lãm; trong đó có 22 tác phẩm xuất sắc được trao giải, gồm: hai Huy chương vàng, bốn Huy chương bạc, sáu Huy chương đồng và 10 giải khuyến khích. Triển lãm mở cửa hết ngày 8-11.

• Trang 1 báo Nhân Dân ngày 4/11/2018:

Kỷ niệm 110 năm Trường Bưởi – Chu Văn An

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân dự và phát biểu ý kiến

Ngày 3-11, tại Hà Nội, Trường THPT Chu Văn An tổ chức Lễ kỷ niệm 110 năm Trường Bưởi – Chu Văn An (1908 – 2018) và đón nhận Huân chương Ðộc lập hạng ba. Chủ tịch Quốc hội (QH) Nguyễn Thị Kim Ngân dự và phát biểu ý kiến.

Lịch sử 110 năm của Trường Bưởi – Chu Văn An gắn với nhiều dấu mốc quan trọng trong lịch sử của Thủ đô Hà Nội và dân tộc nơi các thế hệ thầy giáo, cô giáo và học sinh đã nỗ lực phấn đấu, vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ, đóng góp vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Là một trong số ít ngôi trường phổ thông lâu đời và giàu truyền thống, Trường Bưởi – Chu Văn An là nơi giảng dạy của rất nhiều nhà giáo nổi tiếng, như: nhà nghiên cứu văn học, nhà giáo dục Dương Quảng Hàm, học giả Hoàng Xuân Hãn, Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên… Từ mái trường này, hàng trăm nghìn học sinh ưu tú trở thành các nhà khoa học, kỹ sư, bác sĩ, nghệ sĩ, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, doanh nhân thành đạt. Trong các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, hàng nghìn giáo viên và học sinh của trường đã lên đường nhập ngũ và lập công xuất sắc trên các chiến trường, trong đó nhiều người con ưu tú của nhà trường đã vĩnh viễn nằm lại nơi chiến trường ở tuổi hai mươi. Ðặc biệt, trong đó có những cựu học sinh của trường đã trở thành các nhà lãnh đạo lỗi lạc, như: Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ, Thủ tướng Phạm Văn Ðồng…

Phát biểu ý kiến tại Lễ kỷ niệm, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, thời gian qua, Trường THPT Chu Văn An luôn đạt kết quả cao trong giáo dục – đào tạo; tỷ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp, đỗ đại học và du học ở nước ngoài luôn ở tốp đầu của cả nước. Trường đã làm tốt việc gìn giữ, phát huy các giá trị truyền thống, khắc phục khó khăn, tìm tòi sáng tạo để tiếp tục tạo ra những đột phá trong xu hướng hội nhập. Ðể gìn giữ và phát huy truyền thống nhà trường, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân yêu cầu Trường THPT Chu Văn An nói riêng, toàn ngành giáo dục – đào tạo Thủ đô nói chung cần quán triệt sâu sắc việc tiếp tục thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Ðảng và Nhà nước, nhất là Nghị quyết số 29 của BCH T.Ư Ðảng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, Nghị quyết số 88 của QH về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông; tiếp tục thi đua dạy tốt, học tốt, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác quản lý; đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo cho học sinh; tăng cường năng lực ngoại ngữ, đáp ứng mục tiêu hội nhập quốc tế; xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, bình đẳng; xây dựng cảnh quan nhà trường xanh, sạch, đẹp. Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu cho học sinh. Quan tâm giáo dục đạo đức, lối sống, tri thức pháp luật, ý thức công dân, lồng ghép giáo dục tích hợp cho học sinh. Kết hợp chặt chẽ giáo dục nhà trường với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội. Ðặc biệt, cần chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có chuyên môn nghiệp vụ giỏi. Mỗi cán bộ quản lý, thầy giáo, cô giáo cần tiếp tục học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác Hồ kính yêu; nêu cao tinh thần trách nhiệm, say mê nghề nghiệp, duy trì kỷ cương, kỷ luật, thật sự là “tấm gương về đạo đức, tự học và sáng tạo” để học sinh noi theo.

Chủ tịch QH căn dặn học sinh Trường THPT Chu Văn An luôn nêu gương rèn luyện, trau dồi đạo đức, chấp hành pháp luật; chủ động, sáng tạo trong học tập, gắn kiến thức học tập ở trường với kỹ năng thực hành; học tập phải kết hợp với rèn luyện kỹ năng sống trở thành công dân phát triển toàn diện cả đức, trí, thể, mỹ.

Chủ tịch QH đề nghị các cấp ủy đảng, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể, các phụ huynh tiếp tục đề cao tinh thần trách nhiệm, phối hợp chăm lo hơn nữa cho sự nghiệp giáo dục – đào tạo; tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học để học sinh được học tập, phát triển trí tuệ, kỹ năng, thể lực ngày càng tốt hơn, góp phần tạo ra những bước phát triển mới trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tin tưởng rằng, các thầy, cô giáo, cán bộ, nhân viên, học sinh của trường sẽ thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, tiếp tục xứng đáng với ngôi trường mang tên người thầy, danh sư của muôn đời – Vạn thế sư biểu Chu Văn An, xứng đáng với sự yêu mến, tin cậy của Ðảng, Nhà nước và
nhân dân.

Tại Lễ kỷ niệm, thay mặt lãnh đạo Ðảng, Nhà nước, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đã trao Huân chương Ðộc lập hạng ba của Chủ tịch nước tặng Trường THPT Chu Văn An.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 4/11/2018:

Nguyễn Phương Khánh đăng quang Hoa hậu Trái đất

Thí sinh Việt Nam Nguyễn Phương Khánh đã lần đầu tiên đem về vinh quang cho nhan sắc Việt trên sàn đấu quốc tế với ngôi vị Hoa hậu Trái đất 2018, trong cuộc thi vừa khép lại tại Pasay, Manila, Philippines tối 3-11.

Nguyễn Phương Khánh là Á hậu 2 của cuộc thi Hoa hậu Biển Việt Nam Toàn cầu 2018. Cô gái 24 tuổi vừa tốt nghiệp Đại học ở Singapore về, có số đo ba vòng 80-58-94 và chiều cao 1,71m.

Lọt vào top 4 thí sinh đứng đầu cuộc thi, Phương Khánh bắt được câu hỏi ứng xử về áp lực đối với thế hệ mình, cô cho biết đó là sự thờ ơ bởi những ảnh hưởng của môi trường công nghệ, khi sử dụng mạng xã hội, nhiều người không quan tâm đến chung quanh. Phương Khánh mong muốn những người trẻ ở thế hệ của cô hiện nay sẽ sử dụng công nghệ và mạng xã hội để thay đổi thế giới này”.

Hoa hậu Mexico Melissa Flores được trao danh hiệu Hoa hậu Lửa, Hoa hậu Colombia Valeria Ayos được vinh danh là Hoa hậu Nước và Hoa hậu Áo Melanie Mader là Hoa hậu Không khí.

Cuộc thi Hoa hậu Trái đất diễn ra tại Pasay city, thủ đô Manila, Philippines tối 3-11.

Trước đó, Nguyễn Phương Khánh giành ngôi vị Á hậu 2 của cuộc thi Hoa hậu Biển Việt Nam Toàn cầu, tổ chức hồi tháng 4 năm nay tại Phú Quốc (Kiên Giang).

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 3/11/2018:

Triển lãm ảnh Di sản Việt Nam năm 2018

Chiều 2/11, tại Trung tâm Thông tin Văn hóa Hồ Gươm, Hà Nội, Tạp chí Vietnam Heritage (thuộc Hội Di sản Văn hóa Việt Nam) phối hợp nhà tài trợ chính Canon tổ chức khai mạc Triển lãm ảnh Di sản Việt nam năm 2018. Đây là sự kiện hướng tới kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23-11).

Triển lãm trưng bày 107 tác phẩm ảnh xuất sắc, bao gồm 100 ảnh đơn và bảy bộ ảnh được chọn từ 4.753 tác phẩm của 526 tác giả tham dự Cuộc thi ảnh Di sản Việt Nam lần thứ bảy năm 2018. Bên cạnh các chủ đề truyền thống: Thiên nhiên, Văn hóa vật thể, Văn hóa phi vật thể, Đời sống; cuộc thi năm nay có thêm chủ đề Áo dài Việt Nam và Du lịch cùng Vietjet. Triển lãm mở cửa tại Hà Nội đến ngày 11/11; được giới thiệu tại TP Hồ Chí Minh ngày 3/11. Lễ trao giải dự kiến tổ chức tại TP Hồ Chí Minh vào cuối tháng 11.

• Trang 5 báo Nhân Dân ngày 2/11/2018:

Khai mạc Liên hoan ca trù toàn quốc

Tối 1-11, tại Trung tâm văn hóa điện ảnh tỉnh Hà Tĩnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp UBND tỉnh Hà Tĩnh đã tổ chức Khai mạc Liên hoan ca trù toàn quốc năm 2018. Tham dự liên hoan có 13 đoàn nghệ thuật và ba câu lạc bộ đến từ 13 tỉnh, thành phố trong cả nước. Đây là dịp để tổng kết và đánh giá lại toàn bộ thành quả phục hưng ca trù, báo cáo thực trạng sức sống của ca trù hiện nay trong đời sống xã hội đương đại, qua đó khẳng định Việt Nam đã thực hiện đầy đủ và đạt được những kết quả thiết thực như đã cam kết với UNESCO về sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa ca trù.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 15/11/2018:

Bắt giam nguyên Tổng Giám đốc Mobifone

Ngày 14-11, Bộ Công an cho biết, cơ quan CSĐT Bộ Công an (C03) đã ra lệnh bắt tạm giam Cao Duy Hải, nguyên Tổng Giám đốc Tổng Công ty Viễn thông MobiFone, hiện là cán bộ Văn phòng Tổng Công ty Viễn thông MobiFone. Hải bị bắt về tội “Vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng” quy định tại Khoản 3, Điều 220 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng ra lệnh bắt tạm giam bà Phạm Thị Phương Anh, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Viễn thông MobiFone, về cùng tội danh trên. Ngày 13-11, VKSND tối cao đã phê chuẩn các lệnh trên.

Hiện nay, C03 đang tập trung lực lượng đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý nghiêm đối với các bị can và những người có liên quan theo đúng quy định của pháp luật.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 15/11/2018:

Khởi tố các đối tượng liên quan trong vụ án Ethanol Phú Thọ

Tối 14-11, Bộ Công an cho biết, mở rộng điều tra vụ án “vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học dầu khí (Vụ án Ethanol Phú Thọ), Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, thực hiện lệnh bắt bị can để tạm giam, lệnh khám xét đối với các đối tượng về tội “vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”.

Các đối tượng gồm: Nguyễn Xuân Thủy (SN 1961), nguyên Phó Trưởng phòng Đầu tư dự án Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học dầu khí; Khương Anh Tuấn (SN 1975), nguyên Phó Trưởng phòng Thương mại Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học dầu khí; Hoàng Đình Tâm (SN 1981), nguyên Trưởng phòng Tài chính – Kế toán Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học dầu khí.

Đồng thời, thực hiện tống đạt Quyết định khởi tố bị can, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú và thực hiện lệnh khám xét, đối với Lê Thanh Thái (SN 1960), Trưởng phòng Thương mại Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học dầu khí.

Vụ án đang được tiếp tục điều tra và xử lý theo quy định của pháp luật.

Xét hỏi nhóm bị cáo trong đường dây đánh bạc qua in-tơ-nét

Tiếp tục phiên tòa xét xử vụ án đánh bạc qua mạng in-tơ-nét do Nguyễn Văn Dương và Phan Sào Nam cầm đầu liên quan hai cựu tướng công an Phan Văn Vĩnh và Nguyễn Thanh Hóa, Hội đồng xét xử sơ thẩm Tòa án nhân dân tỉnh Phú Thọ (HĐXX) xét hỏi các bị cáo theo từng nhóm hành vi.

Đối với tội danh “Sử dụng mạng in-tơ-nét để chiếm đoạt tài sản”, chỉ có một bị cáo là Lê Văn Huy (ở Quảng Trị). Đây là mắt xích đầu tiên để cơ quan điều tra phá vụ án đánh bạc nghiêm trọng này. Trước HĐXX, Huy khai, đã “hack” tài khoản Facebook Hằng Nhữ (chị Nhữ Thị Hằng) và chị Võ Minh Phương. Huy giả là chị Hằng, nhắn tin cho chị Phương nhờ mua 110 thẻ cào điện thoại, trị giá 55 triệu đồng. Chiếm được 110 thẻ cào, Huy bán cho đại lý thẻ cấp hai gần nhà mình. Lê Văn Huy cho Võ Quang Lộc hai thẻ cào, trị giá một triệu đồng. Còn lại 54 triệu đồng, Lê Văn Huy nạp hết vào game Rikvip/Tip.Club để chơi game Tài – Sửu. Huy sử dụng toàn bộ 40,5 triệu đồng để đánh bạc trực tuyến từ ngày 21-5-2017 đến 6-6-2017 và thua hết tiền.

Tiếp đến, HĐXX xét hỏi các bị cáo nhóm hành vi đánh bạc và tổ chức đánh bạc. Theo đó, bị cáo Vũ Văn Dũng (sinh năm 1989 ở Bắc Ninh) là đại lý cấp một, khai nhận tham gia đường dây đánh bạc này vì biết có thế lực rất mạnh “chống lưng”. Quá trình làm đại lý cấp một, Dũng phát triển được hơn 1.000 đại lý cấp 2 và sử dụng 32 tài khoản ngân hàng để giao dịch. Đến khi bị bắt, tài khoản của Dũng có hơn 15 tỷ đồng.

HĐXX xét hỏi nhiều bị cáo khác trong nhóm hành vi đánh bạc và tổ chức đánh bạc. Các bị cáo đều khai nhận việc tổ chức đánh bạc qua mạng đều giao dịch với nhau qua Facebook và chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng; tham gia đánh bạc trên mạng bằng hình thức Tài – Sửu thông qua tài khoản cá nhân được đăng ký trên game. Trong số các bị cáo bị xét hỏi về hành vi đánh bạc, có bị cáo là sinh viên, công nhân tham gia đánh bạc và thua từ 200 đến 400 triệu đồng.

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Thọ, từ tháng 4-2015 đến 8-2017, hệ thống đánh bạc Rikvip và Tip.Clup có gần 43 triệu tài khoản người chơi. Cơ quan chức năng xác định có hơn 9.850 tỷ đồng được nạp vào hệ thống game đánh bạc này.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 7/11/2018:

Trả lại 20 viên kim cương cho tiệm vàng Thảo Lực

Chiều 6-11, ông Trương Quang Hoài Nam, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ đã có buổi làm việc với ông Lê Hồng Lực, Giám đốc Công ty TNHH MTV SX TM Nhân Đạt Jewelry Thảo Lực, chủ tiệm vàng Thảo Lực, phường Cái Khế, quận Ninh Kiều, để xem xét đơn ông Lực gửi trước đó về việc xin nhận lại 20 viên kim cương và 19.910 viên hột đá, đã bị cơ quan chức năng tạm giữ và tịch thu xung vào công quỹ.

Tại buổi gặp gỡ, ông Lê Hồng Lực mong muốn UBND thành phố xem xét trả lại số tài sản trên và không xử phạt đối với số kim cương và đá nhân tạo.

Ông Lực cho rằng, đây là tài sản của gia đình tích lũy, để dành cho con cháu, không phục vụ mua bán kinh doanh. Do đây là tài sản vợ chồng ông mua để tặng nhau trong mỗi lần sinh nhật, mua nhiều lần, nhiều năm, không kinh doanh nên ông không quan tâm đến các chứng từ mua bán. Vì vậy, ông Lực xin UBND thành phố miễn phạt đối với số tài sản này. Riêng việc nộp phạt 295 triệu đồng đối với hành vi “mua bán ngoại tệ” do ông Trương Quang Hoài Nam ký ngày 4-9-2018 thì ông Lực đã đóng phạt xong.

Sau khi nghe ông Lực trình bày, cùng ý kiến của cơ quan chức năng, ông Trương Quang Hoài Nam yêu cầu cơ quan chức năng sớm tiến hành các thủ tục cần thiết, xem xét hủy bỏ một phần quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 2283 ngày 4-9 của UBND TP Cần Thơ liên quan hành vi “kinh doanh không rõ nguồn gốc xuất xứ” và trả lại số kim cương và hột đá nói trên cho ông Lực.

Trước quyết định này, ông Lê Hồng Lực đã bày tỏ sự cảm ơn đến UBND thành phố vì đã xem xét thấu tình, đạt lý nội dung đơn của ông.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 6/11/2018:

Miễn tiền phạt cho người đổi 100 USD tại tiệm vàng

Chiều 5-11, Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Trương Quang Hoài Nam gặp trực tiếp ông Nguyễn Cà Rê (38 tuổi, hành nghề thợ điện; ngụ phường An Hòa, quận Ninh Kiều) để xem xét đơn xin miễn đóng tiền phạt vi phạm hành chính vì đổi 100 USD tại tiệm vàng và nghe báo cáo kết quả xác minh của các cơ quan chức năng.

Tại buổi gặp, ông Nguyễn Cà Rê trình bày hoàn cảnh gia đình khó khăn và mong muốn được miễn tiền nộp phạt. Theo báo cáo thẩm tra hoàn cảnh của Công an TP Cần Thơ, ông Rê là lao động chính trong gia đình để nuôi năm người khác gồm: cha mẹ vợ lớn tuổi, hai người con chưa đến tuổi lao động và vợ không có nghề nghiệp ổn định. Chính quyền địa phương cũng xác nhận ông Rê có khó khăn đặc biệt về kinh tế. Bên cạnh đó, hành vi đổi 100 USD tại tiệm vàng Thảo Lực của ông Rê do ý thức và nhận thức về pháp luật hạn chế. Sau khi nghe báo cáo của các cơ quan chức năng, đồng chí Trương Quang Hoài Nam đã giao các cơ quan chức năng sớm tiến hành các thủ tục cần thiết để miễn toàn bộ tiền phạt cho ông Rê.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 3/11/2018:

Tuyên phạt bị cáo Hứa Thị Phấn mức án 30 năm tù

Ngày 2-11, Tòa án nhân dân cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã tuyên án vụ “cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, do bị cáo Hứa Thị Phấn và 27 đồng phạm thực hiện, gây thiệt hại hơn 6.362 tỷ đồng cho Ngân hàng TNHH một thành viên Xây dựng VN – CB Bank (tiền thân là Ngân hàng TMCP Ðại Tín – TrustBank, Ngân hàng TMCP Xây dựng VN – VNCB cũ).

Theo đó, Tòa đã bác toàn bộ kháng cáo của 11 trong số 28 bị cáo và 16 trong số 214 người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án. Tòa tuyên phạt bị cáo Hứa Thị Phấn 20 năm tù về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, 20 năm tù về tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước trong quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.

Tổng hợp với bản án 17 năm tù do Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội tuyên trước đó, bà Phấn phải chấp hành 30 năm tù (mức án cao nhất của hình phạt có thời hạn). Cùng tội danh nêu trên, Tòa tuyên phạt bị cáo Bùi Thị Kim Loan 28 năm tù, các đồng phạm khác bị tuyên phạt từ hai năm đến 10 năm tù.

Về trách nhiệm dân sự, Tòa buộc bị cáo Hứa Thị Phấn bồi thường hơn 16.796 tỷ đồng cho Ngân hàng TNHH một thành viên Xây dựng VN – CB Bank, buộc Công ty Phương Trang phải trả cả gốc và lãi hơn 6.406 tỷ đồng cho Ngân hàng CB.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 1/11/2018:

Phan Văn Anh Vũ lĩnh 8 năm tù về tội cố ý làm lộ bí mật Nhà nước

Ngày 31-10, TAND cấp cao tại Hà Nội mở phiên tòa xét xử phúc thẩm theo đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của bị cáo Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ “nhôm”, sinh năm 1975, trú quận Hải Châu, TP Đà Nẵng) về tội “Cố ý làm lộ bí mật Nhà nước”.

Trước đó, ngày 30-7-2018, TAND thành phố Hà Nội đã mở phiên tòa sơ thẩm và tuyên phạt bị cáo Phan Văn Anh Vũ 9 năm tù; Phan Hữu Tuấn (sinh năm 1955, trú tại quận Tây Hồ, TP Hà Nội, nguyên Phó Tổng Cục trưởng thuộc Bộ Công an, đã về hưu) 7 năm tù; Nguyễn Hữu Bách (sinh năm 1963, trú tại quận Hoàng Mai, TP Hà Nội, nguyên cán bộ Bộ Công an) 6 năm tù cùng về tội “Cố ý làm lộ bí mật Nhà nước” theo quy định tại điểm b và điểm c khoản 3 Điều 337 của Bộ luật Hình sự năm 2015.

Sau phiên sơ thẩm, bị cáo Phan Văn Anh Vũ đã có đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt với lý do bị cáo vô ý chứ không phải cố ý phạm tội. Tại phiên tòa phúc thẩm, sau khi xét hỏi và tranh tụng tại tòa, đồng thời cân nhắc toàn diện các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ cho bị cáo, HĐXX TAND cấp cao tại Hà Nội đã quyết định chấp nhận một phần kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của bị cáo, sửa bản án sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Phan Văn Anh Vũ 8 năm tù về tội “Cố ý làm lộ bí mật Nhà nước”.

• Trang 8 báo Nhân Dân ngày 1/11/2018:

Xét xử 30 đối tượng gây rối trật tự công cộng tại tỉnh Bình Thuận

Ngày 31-10, Tòa án Nhân Dân TP Phan Thiết (Bình Thuận) mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án hình sự “Gây rối trật tự công cộng” đối với 30 bị can gây rối trật tự trước trụ sở UBND tỉnh Bình Thuận vào chiều tối ngày 10-6-2018.

Theo cáo trạng, trong khoảng thời gian từ 17 giờ đến 24 giờ ngày 10-6-2018, các bị can là những đối tượng tụ tập trước cổng Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Bình Thuận có hành vi hò hét, xô đẩy cổng và khung sắt tường rào UBND tỉnh; ném đá, bom xăng tự chế vào lực lượng công an đang làm nhiệm vụ bảo vệ trật tự công cộng gây ồn ào, hỗn loạn, mất an ninh trật tự và làm ách tắc giao thông nhiều giờ liền tại khu vực đường Trần Hưng Đạo và đường Hải Thượng Lãn Ông, TP Phan Thiết.

Hành vi gây rối trật tự công cộng của các bị can đã phạm vào tội “Gây rối trật tự công cộng” thuộc trường hợp “Dùng hung khí”, “Gây cản trở giao thông nghiêm trọng” và “Hành hung người can thiệp bảo vệ trật tự công cộng”. Đã trực tiếp xâm phạm đến an toàn công cộng, đến qui tắc sinhh hoạt ở nơi công cộng, gây mất an ninh trật tự tại địa phương, gây hoang mang trong quần chúng nhân dân nên cần phải xử lý nghiêm minh để răn đe, giáo dục, phòng ngừa tội phạm chung.

Trong số 30 bị can, có 7 đối tượng lúc thực hiện hành vi phạm tội chưa đủ 18 tuổi. Tại phiên tòa, những bị cáo này được chỉ định luật sư bào chữa và người giám hộ là cha, mẹ dự phiên tòa; còn lại các bị cáo khác không yêu cầu luật sư bào chữa.

Qua xét hỏi của chủ tọa phiên tòa, tất cả các bị cáo đều khai nhận hành vi phạm tội của mình và bày tỏ sự ăn năn, hối cải mong muốn pháp luật khoan hồng.

Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử khẳng định: Hành vi của các bị cáo đã xâm phạm đến an ninh trật tự, an toàn xã hội; gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động bình thường của nhiều người, làm trở ngại hoạt động của các lực lượng chức năng làm nhiệm vụ bảo vệ trật tự công cộng.

Trên cơ sở cáo trạng của Viện kiểm sát và lời luận tội của Kiểm sát viên; căn cứ vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa và các quy định của Bộ Luật hình sự, thay mặt Hội đồng xét xử, Chủ tọa phiên tòa đã tuyên các bị cáo trên phạm tội “Gây rối trật tự công cộng”, tuyên xử phạt Nguyễn Quốc Huệ 3 năm 6 tháng tù; các bị cáo Phạm Văn Chung, Trương Minh Tài, Lê Nhựt Bản và Nguyễn Quý Lai, Trần Văn Công, Tăng Thanh Thuận 3 năm tù; xử phạt 2 năm 6 tháng tù các bị cáo Nguyễn Tấn Thông, Trần Thế Nghĩa, Trương Gia Quốc Huy, Nguyễn Toàn Trung, Trần Minh Thiện, Nguyễn Thị Nhâm, Đỗ Văn Tài, Trần Thị Mai Hương, Trần Văn Tuấn và Trương Công Hiếu; xử phạt Đỗ Văn Cơ, Đồng Kim Hùng, Nguyễn Hữu Thái, Nguyễn Đinh Đồng 2 năm 3 tháng tù; còn lại các bị cáo Phạm Minh Tùng, Đặng Ngọc Hòa, Đinh Đình Tài, Nguyễn Toàn Sinh, Đoàn Thị Hạnh Thương, Nguyễn Văn Khánh, Chung Kim Thành, Huỳnh Hữu Long, Trần Trọng Tiến bị tuyên xử phạt 2 năm tù.

Việc đưa các đối tượng gây rối trật tự công cộng trước trụ sở UBND tỉnh Bình Thuận vào chiều tối ngày 10-6-2018 ra xét xử đã nhận được sự quan tâm và đồng tình của đông đảo quần chúng nhân dân trong tỉnh. Đồng thời cũng bày tỏ tới các cơ quan chức năng tiếp tục truy bắt các đối tượng cầm đầu, xúi giục, kích động để đưa ra xét xử trước pháp luật.

Phạm Quỳnh có quan hệ thế nào với Dưỡng Am Phạm Hội – Dã Thảo

Blog PhamTon năm thứ mười kỳ 2 tháng 11 năm 2018.

PHẠM QUỲNH QUAN HỆ THẾ NÀO VỚI DƯỠNG AM PHẠM HỘI?

Dã Thảo

Dưỡng Am Phạm Hội (1791-1854) là người làng Hoa Đường, xã Lương Đường, huyện Đường An (Nay là làng Lương Ngọc, xã Thúc Kháng, huyện Bình Giang), Hải Dương. Cả làng chỉ có độc một nghề là nghề dạy học. Sau ông đến cư ngụ ở thôn Tự Tháp, huyện Thọ Xương (Nay là quãng phố Hàng Trống và phố Nhà Thờ), Hà Nội. Năm 1819, niên hiệu Gia Long thứ 18, ông đỗ cử nhân, làm quan đến chức giáo thụ. Được vài năm thì lấy cớ mẹ già và bản thân bị bệnh “sơ cuồng” (tức là hơi điên!), xin cáo quan về nhà, mở trường Dưỡng Am dạy học, ở địa điểm nay là tòa soạn báo Nhân Dân, 71 phố Hàng Trống. Trường này là một trong những trường đông học sinh nhất Hà Nội. Sau đó, trường bị cháy mới chuyển về phố Châm Cầm. Ngoài dạy học, ông còn trước tác. Tác phẩm của ông có Dưỡng Am tạp lục (ký hiệu Văn-A.1066, Thư viện Khoa học Trung ương), và theo Viện Hán Nôm mới cho biết thì còn có khoảng 3000 bài thơ nữa.

Phạm Hội có hai đời vợ và một bà thiếp. Đến năm 40 tuổi mới sinh được một trai, đặt tên là Khiêm Trai Phạm Ngạch. Ba mươi hai tuổi, ông Ngạch đỗ tú tài; có hai con đều chết khi mới 17 tuổi. Nên khi ông mất, ông nội Phạm Quỳnh được thừa tự gia sản của cụ Phạm Hội để lại: một căn nhà nhỏ hình ống ở số 1 phố Hàng Trống, là một trong số bốn căn nhà ở Hà Nội do học trò xây dựng nên để thờ thầy. Vì cụ Dưỡng Am cũng như các thầy thời ấy, đều dạy học mà không thu học phí, chỉ nhận quà cáp học trò tùy tâm biếu mà thôi: khi thúng gạo, lúc con gà, mớ cá, bó rau…sống đạm bạc.

Chính tại căn nhà số 1 phố Hàng Trống này, Phạm Quỳnh đã chào đời. Và “tam đại đồng đường” sống ở đấy nhiều năm, trước khi bán lại cho Nguyễn Bá Trác, chủ bút phần Hán văn trên báo Nam Phong và gia đình chuyển sang sống ở số nhà 17 cùng phố. Những con trai, gái đầu của vợ chồng Phạm Quỳnh đều sinh tại nhà số 1 này.

Dưỡng Am Phạm Hội dù có số tác phẩm lớn như vậy, nhưng chưa được nghiên cứu đánh giá, cho nên ông không có tên trong Từ điển văn học (bộ mới) của nhà xuất bản Thế Giới (2004), chỉ có trong Lược truyện các tác gia Việt Nam tập I (NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1971) và Tìm hiểu các tác gia Hán Nôm Hải Hưng, do Nguyễn Nhã biên tập, Ty Văn hóa Hải Hưng – Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh xuất bản năm 1973.

31.8.2009

D.T.

Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Văn Sơn công nhận ngày sinh và ngày mất của Thượng Chi – Phạm Quỳnh

Blog PhamTon năm thứ mười kỳ 2 tháng 11 năm 2018.

Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Hữu Sơn công nhận

ngày sinh và ngày mất của Thượng Chi – Phạm Quỳnh là 30/1/1893 – 7.IX.1945

Blog PhamTon

Blog PhamTon chúng tôi thật xúc động khi đọc trong Lời giới thiệu của Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Hữu Sơn dòng chữ “Học giả Phạm Quỳnh (30.1.1893 -7.9.1945)” , trang 7, sách Phạm Quỳnh – Tuyển tập du ký (NXB Tri Thức, quí I năm 2013).

Đây là lần đầu tiên trong sách báo viết về Phạm Quỳnh ghi nhận như vậy. Và người đầu tiên công nhận sự thật ấy chính là Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Hữu Sơn, người đã sưu tầm và biên soạn tập sách này. Ông cũng là người đã sưu tầm và biên soạn bộ Du ký Việt Nam (tạp chí Nam Phong 1917 – 1934) ba tập dầy dặn (NXB Trẻ, 2007).

Không phải chỉ các nhà sử học, các nhà nghiên cứu văn học mới ngạc nhiên khi đọc thấy như vậy, mà cả đông đảo bạn đọc nữa, vì khác hẳn những gì họ đã thường đọc trong sách, báo ngót bảy mươi năm qua.

Để bạn đọc khỏi bỡ ngỡ, với thông tin mới này, chúng tôi xin cung cấp ba tư liệu tham khảo như sau, mong phần nào có ích cho các bạn quan tâm đến Thượng Chi – Phạm Quỳnh bấy lâu nay.

I/ Tư liệu thứ nhất: Bài Phạm Quỳnh sinh ngày 30/1/1893 của Dã Thảo trên Blog PhamTon tuần 2 tháng 1 năm 2013

Phạm Quỳnh sinh ngày 30 tháng 1 năm 1893

Theo tiến sĩ Phạm Thị Ngoạn, con gái thứ sáu trong mười sáu người con của Phạm Quỳnh, định cư và mất tại Pháp, tác giả Tìm hiểu tạp chí Nam Phong (Introduction au Nam Phong), thì có ba “thuyết” về giấy khai sinh của Phạm Quỳnh.

“Trong Tạp chí Văn Học (Sài Gòn, tháng 10 năm 1972, trang 7) Phan Kim Thịnh có kể lại một cuộc tiếp xúc với bà Phạm Thị Hảo, chị ruột tác giả. Theo ông và căn cứ theo giấy thế vì khai sinh thì Phạm Quỳnh sinh ngày 1 tháng 12 năm 1892. Thực ra trong gia đình tôi có ba thuyết về giấy khai sinh. Sự kiện bất nhất là do trước đây, ngày sinh không được khai ngay, khiến sau đó mọi chi tiết đều căn cứ vào giấy “thế vì khai sinh” thiết lập nhờ các chứng nhân. Có một điều hiển nhiên mà chúng tôi là con, còn nhớ rõ: cha mẹ chúng tôi sinh cùng một năm và năm đó là năm Nhâm Thìn.”

Trong thẻ căn cước của Phạm Quỳnh (trong hình dưới đây) làm tại Hà Nội ngày 13/3/1918 (trước khi đi Pháp-1922-bốn năm, còn giữ búi tó củ hành) lại cho biết ông sinh ngày 17/12/1892.

Còn theo Phạm Trọng Nhân, cháu gọi Phạm Quỳnh bằng chú, anh họ bà Phạm Thị Ngoạn, định cư và mất tại Pháp, người dịch cuốn sách của bà Ngoạn Introduction au Nam Phong ra tiếng Việt, thì:

“Theo như tác giả cuốn Introduction au Nam Phong, ông Nguyễn Thọ Dực, trong một bài giới thiệu luận án đó đăng trong Etudes interdisciplinaires sur le Viet Nam Sài Gòn 1974, cho biết ông được biết rõ ngày sinh của Phạm Quỳnh vì hồi làm việc ở Triều đình Huế, ông có dịp lấy số tử vi cho Phạm Quỳnh và theo ngày tháng âm lịch Phạm Quỳnh đã  cho biết thì Phạm Quỳnh sinh vào ngày 30 tháng 1 năm 1893 tức 18 tháng chạp Nhâm Thìn. Theo tác giả Tìm hiểu tạp chí Nam Phong mà cũng là con gái Phạm Quỳnh thì “thuyết” sau này đúng hơn cả, vì cũng là một năm nhâm thìn như cả gia đình đều nhớ rõ. (cũng do Nguyễn Thọ Dực cho biết thì bà Phạm Quỳnh sinh ngày 2 tháng 2 năm 1892)”

Trích Tìm hiểu Tạp chí Nam Phong, bản dịch tiếng Việt của Phạm Trọng Nhân, NXB Ý Việt, Yerres, Pháp, 1993, trang 60

 Chúng tôi xin nói rõ thêm mấy điều sau: Ông Nguyễn Thọ Dực sau này làm Trưởng ban Hán Nôm, trực thuộc phủ Quốc Vụ Khanh đặc trách văn hóa chính quyền Sài Gòn. Ngày giờ sinh được chính Phạm Quỳnh đưa cho ông thì chắc chắn là đúng vì có muốn biết số phận của mình thế nào thì ông mới nhờ xem tử vi, không ai lại nói sai bao giờ, nhất là với một người có đầu óc nghiên cứu khoa học và tính vốn cẩn thận như Phạm Quỳnh. Trước thời gian vào Nam năm 1955, ông Nguyễn Thọ Dực có ở tạm nhà bà chị dâu Phạm Thị Giá, là con gái trưởng của Phạm Quỳnh, ở nhà số 16 phố Hàng Da Hà Nội. Bà Giá lúc này hoạt động công tác phụ nữ khu phố, thường họp hành, có khi phải phát biểu ý kiến này nọ. Bà hay bảo cậu con trai viết thay cho bà các bài đó. Nhưng một lần, bà cần phải phát biểu về đức Phật Thích Ca Mâu Ni thì cậu con xin chịu. Vừa lúc ấy, ông Nguyễn Thọ Dực đi qua, biết chuyện, ông nhận viết giúp. Bà Giá bảo bài này cần gấp thì ông xin cho giấy bút rồi ngồi vào bàn viết ngay một bài dài mấy trang giấy khổ to, về sự tích đức Phật Thích Ca Mâu Ni, trong đó đầy rẫy những năm, tháng và những chữ Nho phiên âm chữ Phạn, có phiên âm nguyên gốc bằng chữ La-tinh trong ngoặc, như Thích Ca Mâu Ni (Sakyamuni), Thái tử Tất Đạt Đa (Siddharta), bộ tộc Thích Ca (Sakya), vua Tịnh Phạn (Suddhahana) và Ca Tì La Vệ (Kapilavastu),… mà không hề có trong tay một sách, vở hay tài liệu tra cứu nào. Mẹ con bà Giá đều thán phục trí nhớ phi thường của ông Nguyễn Thọ Dực và chính bà Giá đã kể lại tỉ mỉ cho chúng tôi nghe và còn cho xem cả bài ông Nguyễn Thọ Dực viết nữa.

Vì thế chúng tôi tin chắc chắn là ông Nguyễn Thọ Dực nói đúng, Phạm Quỳnh sinh ngày 30/1/1893

Sau này, tình cờ chúng tôi được đọc tập Tử vi nghiệm lý, của Thiên Lương, trong các trang từ 137 đến 140 viết về Phạm Quỳnh lại có cả lá số tử vi do tác giả lập cho Phạm Quỳnh. Trang 137 có đoạn viết: “Có một ông bạn đưa ra lá số tuổi Nhâm Thìn sanh ngày 26 tháng 12 giờ Dần, nói là số của nhà học giả Phạm Quỳnh”.

Như vậy là vợ chồng đồng tuổi Nhâm Thìn, nhưng bà sinh đầu năm Thìn, ông sinh cuối năm (18/12). Điều này càng củng cố thêm lập luận rằng Phạm Quỳnh sinh đầu năm 1893.

*

*     *

II/ Tư liệu thứ hai: Trích bài Người nặng lòng với nước của Phạm Tôn (Tạp chí Công giáo và Dân tộc số 140 tháng 8 năm 2006 và tạp chí Xưa và Nay số 267, tháng 9 năm 2006)

“Tháng 2 năm 1956, nhân gia đình Ngô Đình Diệm cho người đi tìm và cải táng cha con Ngô Đình Khôi, ông Phạm Tuân, con út và bà chị là Phạm Thị Hảo đi theo để nhận di hài cha, đã biết thêm nhiều điều, do gặp nhiều nhân chứng còn sống. Nơi giam giữ cuối cùng là xưởng ép dầu tràm của bác sĩ Viên Đệ ở Cổ Bi cách làng Văn Xá 5km về phía Tây. Làng này lại cách thành phố Huế 15km, về phía Bắc trên đường Huế đi Quảng Trị. Đó là một nơi xa xôi, khó đi lại. Để tìm kiếm hài cốt, chính quyền Sài Gòn phải huy động công binh phát quang, san ủi đất làm đường, bắc cầu…trên hơn 15 km cho xe hơi đi và điều động binh sĩ giữ an ninh quanh vùng. Người canh gác xưởng kể: một đêm đầu tháng tám ta, trăng lưỡi liềm, khoảng mười một giờ, có người xưng là cấp trên đến bảo đưa ba người bị giam ra, cho ăn cơm. Khó ăn, ba người xin ít nước mưa chan cho dễ nuốt. Sau đó, họ bị trói và đưa xuống đò. Người chèo đò kể: đi quanh đi quất trên sông Bồ, gần một giờ sáng thì táp vào bờ, đến gần hai bụi tre thì giết ba người. Người chèo đò không được lên bờ, chỉ nghe thấy tiếng thét lớn bằng giọng Bắc “Quân sát nhân!” sau đó là ba phát súng. (Ngô Đình Khôi và Ngô Đình Huân đều nói giọng đặc Huế). Rõ ràng, cho đến trước khi bị giết, Phạm Quỳnh vẫn không hề nghĩ là những người đã hi sinh xương máu đồng chí đồng bào để giành lại độc lập tự do cho Tổ quốc lại đi giết hại một người suốt đời nặng lòng với nước như ông. Chúng chỉ là những “quân sát nhân” mà thôi.

            “Một người nấp trong bụi cây gần đấy thấy Phạm Quỳnh bị đánh vào đầu bằng xẻng, cuốc rồi mới bị bắn ba phát. Ngô Đình Khôi không bị đánh chỉ bị bắn ba phát. Ngô Đình Huân hoảng sợ vùng chạy, bị bắt lại, rồi bị bắn ngay vào đầu.¹⁶ “Cả ba bị xô xuống mương rồi vội vàng lấp đất”. Phạm Quỳnh ở dưới cùng, đầu hướng về phía núi, Khôi và Huân nằm đè lên, đầu hướng về phía sông. Khi cải táng, ông Phạm Tuân thấy sọ của thân phụ có một vết nứt ngang như vết cuốc, xẻng đánh mạnh vào, “ba bộ hài cốt nằm chồng chất lên nhau…Hài cốt của Thầy tôi rất dễ nhận vì dài và ngay cạnh tôi nhận ra được đôi mắt kính cận” ([i]Theo Phạm Tuân: Sống lại với kí ức thuở ngày xưa (báo Ngày Nay, số 385, ngày 30/6/2005, tiểu bangMinesota và tạp chí Việt Học Tạp Chí Phổ Thông số 2, tháng 6/2005, Nam California, Mỹ))

            “Theo các nhân chứng chứng kiến vụ sát hại thì sự việc diễn ra vào đêm trăng non mồng một tháng tám năm Ất Dậu, tức rạng sáng ngày 7/9/1945, chỉ sau ngày nước ta tuyên bố độc lập có năm ngày”

*

*     *

III/ Tư liệu thứ ba: Phạm Quỳnh trong bách khoa toàn thư mở Wikipedia (Blog tuần 3 tháng 5 năm 2013)

PHẠM QUỲNH TRONG BÁCH KHOA TOÀN THƯ MỞ WIKIPEDIA

Blog PhamTon

Năm 2011, Bách khoa toàn thư mở WIKIPEDIA nổi tiếng thế giới long trọng tổ chức  kỷ niệm 10 năm ra đời, đã thực hiện bằng hơn 30 thứ tiếng với lượng truy cập hàng chục triệu lượt người.

Tháng 4/2013, chúng tôi mở mục Phạm Quỳnh trong Bách khoa toàn thư mở WIKIPEDIA ra đọc thì thấy có nhiều đổi mới, phong phú hơn trước rất nhiều. Trang này được sửa đổi lần cuối lúc 01:50 ngày 16 tháng 3 năm 2013.

Phạm Quỳnh sinh ngày 30-1-1893 tại nhà phố Hàng Trống, Hà Nội. Phạm Quỳnh côi cút được bà nội nuôi ăn học. Phạm Quỳnh học giỏi, có học bổng. Sau khi đỗ đầu bằng thành chung (tốt nghiệp) Trường Trung học Bảo hộ (tức Trường Bưởi), năm 1908, Phạm Quỳnh làm việc tại Trường Viễn Đông Bác Cổ. Làm chủ bút Nam Phong tạp chí từ 1/7/1917. Ngày 2/5/1919, ông sáng lập và là Tổng thư ký Hội Khai Trí Tiến Đức. Năm 1922, với tư cách đại diện cho Hội Khai Trí Tiến Đức, ông đã sang Pháp dự Hội chợ Triển lãm Marseille, rồi diễn thuyết cả ở Ban Chính Trị và Luân lý Viện Hàn lâm Pháp về dân tộc giáo dục. Năm 1924, được mời làm giảng viên khoa Bác ngữ học, Văn hóa, Ngữ ngôn Hoa Việt Trường Cao đẳng Hà Nội, trợ bút báo France – Indochine. Từ 1925 – 1928 là hội trưởng Hội Trí Tri Bắc Kỳ. 1926 làm ở Hội đồng Tư vấn Bắc Kỳ, đến năm 1929 được cử vào Hội đồng Kinh tế Tài chính Đông Dương. 1930, đề xướng thuyết lập hiến, đòi hỏi người Pháp phải lập hiến pháp, qui định rõ ràng quyền căn bản của nhân dân Việt Nam, vua quan Việt Nam và chính quyền bảo hộ. Năm 1931, được giao chức phó hội trưởng Hội Địa dư Hà Nội. Năm 1932 giữ chức tổng thư ký Ủy ban Cứu trợ xã hội Bắc Kỳ.

11/11/1932, sau khi Bảo Đại lên làm vua, ông được triệu vào Huế tham gia chính quyền Bảo Đại, làm Ngự tiền văn phòng, Thượng thư Bộ Học, cuối cùng giữ chức Thượng thư Bộ Lại (1944-1945).

Ngày 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp, chính phủ Trần Trọng Kim được thành lập, ông về sống ẩn dật ở biệt thự Hoa Đường bên sông Phủ Cam, Huế. Ông bị Việt Minh bắt ngày 23/8/1945 và giam ở lao Thừa Phủ. Sau đó, bị giết cùng nguyên tổng đốc Quảng Nam Ngô Đình Khôi và con trai là Ngô Đình Huân. Di hài ông được tìm thấy năm 1956 trong khu rừng Hắc Thú và được cải táng ngày 9/2/1956 trong khuôn viên chùa Vạn Phước, Huế.

Riêng phần nhận định, đầu tiên là của Hồ Chí Minh: “Cụ Phạm là người của lịch sử, sẽ được lịch sử đánh giá lại sau này”. Tiếp đó là: “Trong báo cáo ngày mồng 8 tháng 1 năm 1945 gửi cho Toàn quyền Decoux và cho Tổng đại diện Mordant, ông Khâm sứ Trung Kỳ Healewyn đã báo cáo về Phạm Quỳnh như sau:

“Vị Thượng thư này vốn đã chiến đấu suốt cuộc đời mình bằng ngòi bút và bằng lời nói, không bao giờ bằng vũ khí chống sự bảo trợ của Pháp và cho việc khôi phục quyền hành của Triều đình Huế trên cả ba kỳ (Bắc, Trung Nam) và cho việc người Việt Nam nắm trong tay vận mệnh của chính mình… Những yêu sách của Phạm Quỳnh đòi trở lại việc chấp thuận một chế độ tự trị hoàn toàn cho hai xứ bảo hộ (Trung Kỳ và Bắc Kỳ) khước từ chế độ thuộc địa ở Nam Kỳ và thành lập một quốc gia Việt Nam. Tôi xin lưu ý ngài một điều là, dưới vẻ bề ngoài nhã nhặn và thận trọng, con người đó là một chiến sĩ không lay chuyển nổi cho nền độc lập của Việt Nam và đừng hòng có thể làm dịu những tình cảm yêu nước chân thành và kiên định của ông ta bằng cách bổ nhiệm ông ta vào một cương vị danh dự hoặc trả lương một cách hậu hĩ. Cho tới nay đó là một địch thủ thận trọng nhưng cương quyết chống lại sự đô hộ của nước Pháp và ông ta có thể sớm trở thành một kẻ thù không khoan nhượng…”.

Khâm sứ Trung Kỳ Healewyn

“…Phạm Quỳnh, trái lại, chủ trương thuyết lập Hiến. Người Pháp nên thi hành đúng Hiệp ước 1884 nghĩa là chỉ đóng vai trò bảo hộ còn công việc trong nước thì để vua quan người Nam tự đảm nhiệm lấy. Bấy giờ Phạm Quỳnh vào Huế làm quan không phải vì danh. Quốc dân biết tên Phạm Quỳnh hơn nhiều Thượng thư Nam Triều. Mà cũng chẳng phải vì lợi. Đơn cử làm chủ bút Nam Phong, Phạm Quỳnh được cấp 600 đồng một tháng. Món này to hơn lương Thượng thư. Phạm Quỳnh ra làm quan chỉ là để đổi lấy danh nghĩa Chính phủ Nam Triều đòi Pháp trở lại Hiệp ước 1884. Vậy là một người yêu nước như Phạm Quỳnh sở dĩ phải có mặt trên sân khấu chính trị chẳng qua là một việc miễn cưỡng trái với ý mình để khuyến khích bạn đồng nghiệp làm việc cho tốt hơn chứ thực lòng một người dân mất nước ai không đau đớn ai không khóc thầm. Thế là tôi nghĩ ra được truyện Kép Tư Bền tả một anh kép nổi tiếng về bông lơn đã phải vì giữ tín nhiệm với khán giả mà lên sân khấu nhà hát làm trò cười ngay cái tối cha mình đang hấp hối”.

Nguyễn Công Hoan (Đời viết văn của tôi- NXB Văn học Hà Nội năm 1971).

 “Phạm Quỳnh không có hành vi nào tàn ác với nhân dân, không đàn áp các cuộc khởi nghĩa nông dân như nhiều quan lại thời Nguyễn, không ra lệnh bắt bớ tù đày các nhà yêu nước (…). Nhưng mặt khác ông lại có công chuyển tải văn hóa Đông – Tây trên văn đàn, báo giới Việt Nam, góp phần làm phong phú thêm cho ngôn ngữ, văn hóa dân tộc Việt Nam thời đầu thế kỷ XX, công lao đó đáng được ghi nhận”.

Giáo sư Văn Tạo

Về gia đình, ghi rõ ông có một vợ là bà Lê Thị Vân (1892-1953) và 16 người con, ba người mất từ nhỏ.

Toàn bộ mục Phạm Quỳnh tám trang A4. Phần Ngày sinh và mất viết:

Về ngày sinh của Phạm Quỳnh

Theo ông Nguyễn Thọ Dực, trưởng Ban Cổ văn, Phủ Quốc vụ khanh đặc trách văn hóa chính quyền Việt Nam Cộng hòa thì hồi làm việc ở triều đình Huế, ông có được Phạm Quỳnh cho biết ngày sinh để nhờ lấy số tử vi là ngày 13 tháng Chạp năm Nhâm Thìn, tức 30/1/1893. Không ai cho ngày sinh sai để lấy số tử vi cả. Cho nên, ngày này là chính xác nhất trong số các ngày sinh đã được biết của Phạm Quỳnh khai ở nơi này nơi khác.

Về ngày mất của Phạm Quỳnh

• Sách Từ điển Văn học bộ mới (2004), ghi mất ngày 20 tháng 8 năm 1945.
• Một số tài liệu ghi mất ngày 23 tháng 8 năm 1945, đúng ngày có người mời ông đến chính quyền Việt Minh làm việc.
• Một số tài liệu chép ông mất vào sáng ngày 6 tháng 9 năm 1945 (tức ngày 1 tháng 8 năm Ất Dậu; sau 14 ngày bị Việt Minh bắt).
• Năm 1956, hai con của Phạm Quỳnh là bà Phạm Thị Hảo (1920) và Phạm Tuân (sinh năm 1936) hiện định cư tại Hoa Kỳ được theo đoàn tìm mộ cha con Ngô Đình Khôi và Ngô Đình Huân, anh và cháu Ngô Đình Diệm để tìm di hài cha. Theo lời các nhân chứng thì Phạm Quỳnh bị hạ sát vào đêm 6 rạng ngày 7 tháng 9 năm 1945, khoảng 1 giờ sáng, có trăng câu liêm, tức ngày 1 tháng 8 năm Ất Dậu.

 Phần Liên kết ngoài, đầu tiên có ghi rõ: Blog chuyên viết về Phạm Quỳnh cung cấp nhiều tư liệu chưa được biết đến (http://www.phamquynh.wordpress.com)

Và chúng tôi vui mừng nhận thấy trong mục này, Bách khoa toàn thư mở WIKIPEDIA đã sử dụng khá nhiều thông tin, tư liệu từ Blog PhamTon chúng tôi

B.P.T.

 

---

^16,17 Theo Phạm Tuân: Sống lại với kí ức thuở ngày xưa (báo Ngày Nay, số 385, ngày 30/6/2005, tiểu bangMinesota và tạp chí Việt Học Tạp Chí Phổ Thông số 2, tháng 6/2005, Nam California, Mỹ)

Chúng tôi đi Quảng Bình

Blog PhamTon năm thứ mười kỳ 2 tháng 11 năm 2018.

Phạm Tôn

1. Lệnh khẩn giữa đêm đông

Ngày 1/9 năm 1965, tôi được một bạn cùng học trường Chu Văn An đưa đến nhận việc tại Cảng Hà Nội. Nhưng, đến ngày 3/9/1965 mới đi làm, vì còn lên Sơn Tây để báo tin mừng đã có việc làm cho một bạn nhỏ hơn tôi hai tuổi cùng học Học viện Nông Lâm khóa 5.

Những ngày ấy, Hà Nội được lệnh sơ tán triệt để, chỉ được ở lại Hà Nội những lực lượng cần thiết trong đó có ngành giao thông vận tải. Anh bạn học cùng trung học bấy giờ công tác ở quận đoàn Hai Bà Trưng cố tìm việc cho tôi, cuối cùng cho tôi chọn một trong hai nơi có thể được nhận làm về bổ túc văn hóa và văn hóa quần chúng là hợp tác xã thuyền buồm và cảng Hà Nội. Tôi chọn cảng, vì biết sức mình không kham nổi sóng gió trên thuyền. Lý do bạn tôi phải tìm việc cho tôi vì tôi không thể có giấy khám sức khỏe, do đang điều trị lao phổi. Tôi phải thôi học ở học viện cũng vì thế.

Năm ấy không quân Mỹ bắt đầu bắn phá miền Bắc. Có tiếng loa báo máy bay Mỹ cách Hà Nội bao nhiêu cây số là mọi người đều vào hầm trú ẩn. Tự vệ lên vị trí chiến đấu. Cô Thịnh, kế toán mới ra trường bé như con chim chích, có đôi mắt to, mi dài cũng đã vào tự vệ, được phân công lên một cái chòi cao hơn 20m để theo dõi bom rơi ở những chỗ nào phục vụ việc cứu sập sau đó. Tôi cũng làm đơn, nhưng chờ mãi, không thấy trả lời. Các chỉ huy tự vệ hầu hết là học viên bổ túc văn hóa của tôi, gặp chỉ cười mỉm. Tôi hiểu, lại thế rồi. Mấy tháng qua đủ để họ biết tôi là ai và quí mến tôi. Nhưng cũng là lúc họ nhận được thông báo của khu phố tôi ở do anh công an khu vực tên là Tín, ở cạnh nhà xác nhận với lời nhận xét như mọi lần: là cháu ngoại Phạm Quỳnh đã bị ta xử tử năm 1945, chưa có hành động phá hoại.

Ngày trước, còn dại, tôi cứ nghĩ mình làm việc tốt, sống tử tế nên có người ghen ghét sinh ra có chuyện nọ chuyện kia để dìm mình. Nhưng đến lúc ấy, tôi đã hiểu và không chút bận lòng, cứ việc mình mình làm. Cốt sao đừng đổ bệnh, vì cả nhà đi sơ tán hết, tôi ở Hà Nội có một mình, ăn cơm tập thể, ngủ giường cá  nhân, công việc dạy học ngày nào cũng đến 10 giờ đêm mới xong, ngủ lại với công nhân bốc xếp đang học lớp bảy, hầu hết là người Thường Tín. Tôi sống với các em rất thoải mái. Có tối, hết giờ học các em lại mời tôi về phòng các em ở, nhiều chú nhường giường cho tôi. Tôi nằm xuống thì gió sông lạnh lùa qua khe cửa, lùa qua giát giường và chiếu, rét không chịu nổi. Các chú hỏi, tôi nói thật là lạnh quá không ngủ được mà tôi sợ nhất là lạnh lưng, trở bệnh thì khốn. Các chú bảo anh chờ năm phút là xong ngay. Rồi chia nhau đi lấy bóng dèn, chóa đèn và giây điện về lắp đến sáu bóng 100 oát chiếu lên giát giường, nóng đến toát mồ hôi, tôi phải xin bớt đi.

Tôi cứ sống vô tư, vui vẻ với anh em công nhân như thế cho đến một tối gần Tết Kỷ Dậu, trời rét, nhưng có lệnh khẩn tập hợp tất cả những ai đang có mặt tại Cảng nghe lệnh mới.

Tập hợp ở kho A, có đủ mặt công nhân đội I hiện có mặt ở cảng, có nhiều người đội 2, 3 và cả đội 4, có cô Hồng là đảng viên trẻ. Giám đốc thông báo là Cục Đường sông cho biết do yêu cầu của chiến trường miền Nam, cục đã thành lập Đoàn Bốc dỡ VT5 gồm công nhân năm tỉnh thành có cảng là Hà Nội, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Hà Bắc, Hải Dương… Riêng Hà Nội góp 50 người, lấy theo tinh thần tình nguyện, đi khoảng 30 ngày vào Quảng Bình, bốc dỡ ở Cảng sông Gianh, tối nay ai tình nguyện đi thì ghi tên, sáng mai xuất phát. Tôi hồi đó đã thuộc gia đình có vấn đề rồi nên không được làm công tác văn hóa nữa mà về đội I làm kế toán kiêm thống kê, được anh em bầu làm bí thư chi đoàn Thanh niên Lao động. Đến gần nửa đêm thì số lượng đã gần đủ. Trong đó đội I chiếm đến ngót 30 người, hầu hết là dân Thường Tín. Lúc ấy có một thanh niên thấp bé, tóc xoăn, đen đúa xin có ý kiến: Anh em đội I chúng tôi thống nhất ý kiến là nếu có bí thư chi đoàn đi, thì tất cả chúng tôi đi, nếu không có anh ấy đi cùng, thì sáng mai tất cả chúng tôi ù té. Tất cả vỗ tay tán thành. Giám đốc và mấy người trực đêm ấy hội ý rồi mời bí thư Đảng ủy Đào Mạnh Bào, đại tá chuyển ngành, đến. Họ hội ý một lát rồi bí thư tuyên bố tán thành ý kiến anh em giữa tiếng hoan hô kéo dài. Mọi người về chuẩn bị hành trang . Có một người len nhanh đến nhét vào tay tôi một mảnh vỏ bao thuốc lá. Đó là chú tóc xoăn. Tôi đọc vội trên mảnh giấy nhàu nát mấy dòng: Anh đi em mới dám đi / Đường xa, xứ lạ khỏi lo nỗi gì / Có anh như gậy dẫn đường / Đâu em cũng thấy như là quê hương…

Tôi nhớ ra đây là một bạn trẻ thích làm thơ, thỉnh thoảng có gửi cho báo tường của đội I một bài thơ ngắn. Tôi có nghiệp làm bào tường, đi đâu cũng ra báo. Hồi học cấp hai thì có báo Học sinh mới. Cấp ba thì có báo Bình Minh ra số đầu vào dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười Nga lần thứ 40 năm tôi 17 tuổi. Nay về đội I thì ra tờ Tiến Lên! Lấy từ đầu trong hai câu cuối của một bài thơ chúc Tết năm ấy của Cụ Hồ: Tiến lên chiến sĩ đồng bào, Bắc Nam sum họp xuân nào vui hơn. Thi ra là Nguyễn Văn Cường, chú lẳng lặng làm việc bốc vác, khi nghỉ có lúc chạy đến bên tôi mà chẳng nói gì, chỉ nhìn, rồi cười và chạy đi. Tôi chỉ biết chú cũng quê Thường Tín như hầu hết thanh niên đội tôi, lại chưa vào đoàn nên không sinh hoạt chi đoàn.

Còn bí thư Đào Mạnh Bào thì tôi chỉ nhớ một chuyện. Sáng hôm ấy, tôi đến làm việc thì theo thói quen, bao giờ cũng ghé xem chỗ dán báo tường. Bỗng thấy có một bài báo lạ, một bài thơ, viết trên vỏ bao xi măng. Đại ý nói người viết đi ca đêm, bỗng dừng lại xem thì thấy Tiến lên sáng chói góc tường. Tôi hỏi thì công nhân cho biết tối qua có một ông cán bộ mới về Cảng nhờ anh kỹ sư trực dán bài báo đó. Hóa ra ông đại tá chuyển ngành, nay làm bí thư đảng ủy, sống ngay trong cái lô cốt Pháp đóng trên đê trong cảng đêm đầu đi thực tế lại gặp ngay tiếng nói của công nhân. Báo tôi rất được anh em công nhân ủng hộ. Có ca đêm xảy ra tai nạn là một mã cẩu hơn chục bao gạo, thế nào đứt giây xích cả chục bao rơi xuống xà lan đang có công nhân làm việc. May mà không ai việc gì. Nhưng tổ trưởng đêm ấy bảo ngay chú Nghiên nhà thơ của báo tôi, nghỉ ngay làm mà ngồi viết cho một bài, sáng mai cho lên báo. Ăn lương như anh em trong tổ ca đó. Lần khác bắt đầu định mức công việc để tính lương theo sản phẩm, báo tôi cũng có ngay bài Mời ông định mức Cảng ta/ Cất kính, xếp bút bước ra hiện trường / Tai nghe mắt thấy cho tường/ Việc làm lời nói của người công nhân / Ông ơi, đơn giá không cân / Thô sơ như máy ông cần sửa cho / Đơn giá sang mạn tôi lo… Tôi về chuẩn bị, nhưng cũng không được về nhà, vì sợ thấy tôi về là anh em Thường Tín “té” hết thì chết. Thành ra chỉ về phòng chú Bảo lái cẩu mà tôi đang ở tạm.

Giống như trong truyện cổ Một đòn chết bảy, tôi nhìn khắp căn phòng nhỏ nhặt bánh xà bông 70% dầu vuông, to của chú lái cẩu, rồi nhặt hết hộp phấn màu tôi dùng dạy học, thế nào lại vớ được một cuộn giấy vàng, hẹp độ gang tay, tiện tay nhặt luôn bàn chải răng của tôi và ống kem đánh răng Ngọc Lan chú Bảo mới mua. Tất nhiên là nhặt hết quần, áo tôi để ở đấy, nhất là cái cốt áo bông lồng trong vỏ áo đại cán cũ, cái cốt áo có khâu một miếng da báo rách, phế phẩm được một chủ hàng lâm thổ sản cho. Tôi coi cái áo ấy là bảo bối, vì mùa đông tôi sợ nhất lạnh lưng sưng phổi bệnh cũ trở lại thì hỏng cả. Tôi viết thư gửi lại nói vắn tắt là anh đi, nhà mất cái gì là do anh lấy, không phải trộm đâu, đừng lo.

Tôi thấy xe đi Quảng Bình đỗ ở cửa văn phòng, gần dốc lên đường bèn lên ngay, cốt làm mồi thu hút anh em lên. Gần sáu giờ sáng, người đến làm, người tan ca cũng đông, thành ra chúng tôi được tiễn khá náo nhiệt. Bỗng thấy ông đội trưởng đội I đến gọi tên tôi và bảo xuống ngay, xe sắp chạy rồi, không đùa được đâu. Anh em Thường Tín cười ầm lên. Bà phụ trách căng tin đến thông báo mỗi chú được mua một bao Tam Đảo, còn Trường Sơn thì tha hồ. Đám thanh niên ào ào mua Tam Đảo, tôi nghe rõ tiếng chú Cường tôi mua cả cho anh bí thư chi đoàn. Không ai mua Trường Sơn hết. Toàn bộ Trường Sơn một mình ông Dần thầu hết. Một cô gái mắt tô xanh, môi đỏ chót chen vào sát xe gọi to Ba ơi chia tay với má đi ba. Tôi biết đó là cô Trần Thị Cát, công nhân băng chuyền, vận động viên  chạy của đội tuyển nữ của Cảng thường giành giải cao trong các cuộc thi thành phố Hà Nội. Không biết vì sao, từ khi gặp tôi ở lớp sáu ban đêm cô cứ gọi đùa tôi là ba như thế, lại còn ép một cô bạn thân làm má nữa. May mà hai cô đều xinh xắn, một mảnh mai sắc sảo, một đậm đà hiền hậu, nên tôi chưa lên tiếng phản đối bao giờ. Mà hễ con gái gọi, hoặc nhắn là tôi có mặt ngay. Bao giờ cũng có chuyện vui. Sau này gần Tết nhớ hai má con từ Quảng Bình tôi còn viết cả một bức thư dài kể đủ thứ chuyện.

Lãnh đạo đoàn đi có chi bộ năm người, bí thư là bác Hoành, một ông già Huế tập kết, độc thân làm bảo vệ ở Cảng, và hay được giao những nhiệm vụ đặc biệt vừa khó làm mà chẳng được lợi ích riêng gì. Ở Cảng bà con thường gán ghép bác với chị Lư công nhân băng chuyền, độ trên dưới 40 tuổi, khỏe mạnh, tháo vát. Thế nào chị Lư cũng đi chuyến này. Có lẽ chị cũng làm ca ba hôm qua. Còn con gái Cát và má Thất thì làm ca sáng nay nên dóng vai đi tiễn.

Xe chúng tôi đi qua cầu Long Biên. Chúng tôi chứng kiến tất cả những trận máy bay Mỹ ném bom cầu làm cây cầu mất đi một phần vẻ đẹp do giữa các nếp cầu nhô cao xuống thấp nhịp nhàng thỉnh thoảng lại có một đoạn bằng phẳng làm lại thay những nhịp cầu bị phá hủy. Gió sớm sông Hồng thổi nhẹ, tôi nhìn thành phố thân yêu xa dần mà nhớ đến bao bài hát về Hà Nội gắn với bao nhiêu kỷ niệm đời mình. Nước mình thật nhiều bài hát. Càng nhiều trận đánh, nhiều chiến thắng thì lại càng nhiều bài hát. Tôi nhẩm trong đầu mình mỗi bài hát khi xe đi qua một địa phương có tên trong  bài hát đó. Xe qua giữa thành phố Vinh mà nẩy lên vì gạch ngổn ngang giữa đường. Đầu tôi đập mạnh vào trần xe, không có cái mũ cối luôn cài quai đội trên đầu chắc vỡ đầu mất. Cầu Hàm Rồng tả tơi, xơ xác như giàn mướp khô lá hết mùa. Đến phà Ghép, sau này một nhà thơ của báo tôi đã viết Đoàn quân ta đi qua phà Ghép / Tất cả xuống xe đi bộ hết /Xe trước người sau nối tiếp nhau / Hệt như đoàn quân trong Suối Thép. Rồi lần đầu tiên thấy biển, sừng sững ngang trời, cả đám bạn trẻ hò reo, mừng rỡ. Đến Đèo Ngang, tôi sững sờ, lấy làm lạ là sao biển ầm ầm vỗ sóng tuôn bọt như thế mà bà Huyện Thanh Quan không nhắc đến một chữ, mà chỉ tả tiều vài chú và chợ mấy nhà… Bà quay lưng lại biển chăng?

Cơm nước xong, chúng tôi được đưa vào một lán ven đường, đến lúc ngủ, tôi mới nhớ ra là mình không được về nhà nên không có chăn. Tôi vừa mặc lại cái áo bông lót da báo bửu bối, thì chú Cường đi đến bên, kéo tôi nằm xuống sạp cạnh chú và chùm cái chăn dạ Nam Định lên người tôi. Đêm đông, trời rét cắt da cắt thịt. Anh em ai nằm chỗ ấy xong, thì có tiếng hò Phú Thọ cất lên. Tôi chưa bao giờ nghe thấy điệu hò này, lại do một bạn trẻ hò hay đến thế. Rồi lại có giọng hò khác của một miền quê khác. Cứ thế cho đến lúc cái mệt của một ngày đi đường đã đưa các chàng trai cô gái vào giấc ngủ. Tôi sống ở Cảng đã gần bốn năm, tưởng đã hiểu công nhân ở đây, không ngờ đêm nay, mới được biết một phần tươi đẹp khác trong con người họ.

Sớm hôm sau, ra khỏi lán đã thấy bà con Quảng Bình mang những thúng xôi đậu đen nóng hổi đến phục vụ các chú. Hai đồng một phần gói trong lá chuối. Tôi hỏi bà bán xôi ăn xôi với gì, thì bà bảo đến nhà bà gần đấy, có ngay. Rồi bà mở cái nắp chum ra, múc cho tôi một thìa nước mắm ở mặt chum. Tôi ăn xôi với nước mắm chưa bao giờ thấy ngon đến thế. Nghĩ bụng vào đây tưởng khố hóa ra lại được ăn món ngon tuyệt vời. Cơm và nước mắm là bữa ăn đủ bổ, lời một thầy dạy Anh văn nói năm nào lại vẳng bên tai. Không ngờ đó là lần cuối tôi được ăn nước mắm thứ thiệt ở Quảng Binh. Đoàn chúng tôi được phân công đóng ở ngay bờ gần cửa sông Gianh. Mùa đông lạnh thấu xương. Tôi chợt nhớ hôm nằm ở lán. Đang đêm chợt nghe tiếng anh Tiêm Đảng viên mới kết nạp tổ trưởng tổ I. Tiếng anh quát to làm cả đội bật dậy: đứa nào dã man thế, trời rét thế này mà còn kéo hết chăn thế thì chết người ta rồi. Tôi lo sợ nhìn lại xem mình gần sáng ngủ say có lỡ kéo chăn của ai không thì thấy Cường vẫn ôm tôi ngủ trong chiếc chăn dạ của chú. Ở đây, cửa sông, càng rét hơn. Vào cái lều dã chiến quân dụng, tôi bắt đầu cùng các bạn lo sắp xếp chỗ để ba lô, còn lấy gạch xếp thành một khối vuông phủ bạt lên làm chỗ uống trà. Các em làm xong lăn ra ngủ sau khi càu nhàu là anh hay vẽ chuyện, ở tạm bợ mà  làm gì cho khổ nhau. Không ngờ, chúng tôi ở trong lều dã chiến hơn nửa tháng. Ngay sáng hôm sau bắt đầu bốc dỡ hàng từ tàu, xà lan lên bờ. Và tôi được Đoàn ĐS5 chọn làm thống kê kế toán của đoàn. Tôi lên Binh trạm 4 gặp dại tá Luận, trưởng binh trạm mượn xem sổ sách mới biết quyết định của Cục Đường sông cử chúng tôi đến đây phục vụ chiến trường trong thời gian sáu tháng. Không phải nhiều nhất là một tháng như đã được giám đốc cảng phổ biến đêm trước hôm xuất quân. Sắp Tết Tây, rồi Tết ta, tôi nghĩ mình chỉ nói điều bí mật này với một mình bố Hoành thôi, không cho cả bí thư chi đoàn Hồng biết, vì con gái dễ hở miệng lắm.

P.T.

(Còn tiếp)

Phạm Thị Thanh Tuyền: “Luôn luôn phấn đấu để thành người tốt”.

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 1 tháng 11 năm 2018.

PGS. TS Nguyễn Ánh Tuyết

Lời dẫn của Phạm Tôn: Đây là phần trích trong sách Chúng tôi đã sống như thế của PGS TS Nguyễn Ánh Tuyết (NXB Tri Thức, 2013, Hà Nội) từ trang 140 đến trang 144. Bà là vợ nhạc sĩ Phạm Tuyên.

—o0o—

Cháu Tuyền là con cả, năm nay (2007) 49 tuổi (tuổi ta là 50), đã có hai con, một trai 22 tuổi hiện là sinh viên trường Đại học Bách khoa Hà Nội và một gái 16 tuổi xinh xắn và thông minh đang học ở trường Phổ thông Trung học Chu Văn An. Cả hai cháu ngoại của tôi đều sinh ra và lớn lên ở Nga, nên sõi tiếng Nga hơn tiếng Việt, sau này phải cố gắng học tiếng Việt nhiều.

Đức tính nổi bật của cháu Tuyền từ bé đến lớn là rất giản dị, không ưa ăn diện. Ngày cháu còn học Phổ thông Trung học vẫn không hề thích may sắm đua đòi, cháu chỉ xin mẹ cho hai bộ quần áo bình thường để mặc đi học, cháu nói: “Con chỉ cần hai bộ quần áo thôi, mặc bẩn bộ này thì nhất thiết phải thay bộ kia, không cần phải đắn đo suy nghĩ gì cả”. Thời kỳ khó khăn về vải vóc, mỗi người chỉ được mua 2m vải trong một năm bằng tem phiếu, cháu rất yên tâm mặc quần áo cũ đi học, có khi quần phải nối cạp đến 10cm. Cháu cũng rất ghét thói phô trương, ngày còn đi học không bao giờ khoe khoang với ai một điều gì, đến học ở đâu cháu cũng đều giấu tên bố mẹ, mặc dù bố cháu là một nhạc sĩ được nhiều người hâm mộ, mẹ cháu cũng là Phó Giáo sư Tiến sĩ, Chủ nhiệm khoa ở trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Riêng cháu thì sau khi tốt nghiệp đại học ở Liên Xô xong được chọn làm nghiên cứu sinh và bảo vệ luận án tiến sĩ tại đó từ đầu những năm 90 của thế kỷ trước. Thế mà không bao giờ cháu nói điều này với mọi người cũng không ghi vào carte visite, không chịu làm bản kê khai để được đưa tên mình vào cuốn Tiến sĩ Việt Nam hiện đại (NXB Văn hóa Thông tin), đến  người trong cơ quan cũng ít ai biết cháu là tiến sĩ ngành dầu khí.

Đối với mọi người, cháu là người tốt bụng, nhất là với bạn bè thì thái độ của cháu thật tuyệt vời, hết sức thương yêu bạn bè, tận tình giúp đỡ khi bạn gặp khó khăn, càng về sau đức tính ấy càng nổi bật. Đặc biệt cháu không bao giờ kèn cựa, đố kỵ với ai, thấy bạn thành công hơn mình thì vui mừng. Hồi thi đại học, cháu Nhung bạn học cùng trường phổ thông được gọi đi học nước ngoài, cháu Tuyền mừng lắm. Trong khi đó, cháu Tuyền vẫn chưa biết điểm của mình, cứ đinh ninh là mình học trong nước. Những ngày đó, cháu Tuyền luôn ở bên cạnh giúp đỡ Nhung chạy mọi giấy tờ, làm các thủ tục để Nhung kịp đi học nước ngoài. Sau đó ít lâu, cháu mới được giấy báo điểm và được triệu tập đi học nước ngoài (lý do có thể là khối A được báo điểm chậm hơn khối B). Trước ngày lên đường sang Liên Xô cháu còn tranh thủ gánh cho mẹ đầy bể nước kẻo sợ ở nhà mẹ phải xách nước lên tầng ba khó nhọc. Trong khu tập thể, ai cũng khen cháu đúng là con ngoan trò giỏi.

Có một điều làm tôi hết sức lo lắng cho cháu, đó là tính “đơn giản hóa” mọi việc kể cả việc công lẫn việc tư, cái gì đối với cháu cũng đều là bình thường, không có gì là quan trọng cả. Ngay đến chuyện sức khỏe, chuyện vào Đảng, chuyện “thăng quan tiến chức”… cháu đều đơn giản hóa. Nét tính cách đó nếu trong điều kiện bình thường với các mối quan hệ tốt thì còn có thể chấp nhận được, nhưng trong hoàn cảnh phức tạp với những mối quan hệ không bình thường, có nhiều vấn đề rối rắm thì tính “đơn giản hóa” có thể đưa đến hậu quả tai hại khó lường.

Còn có một điều nữa mà vợ chồng tôi đều không hài lòng lắm nhưng đành phải chấp nhận, đó là việc cháu không thích học đàn, không thích đi vào con đường âm nhạc. Mặc dù chúng tôi đã tạo điều kiện để cháu được tiếp xúc sớm với âm nhạc, cho cháu học đàn từ bé, vậy mà chỉ được bốn năm năm thì cháu bỏ học đàn, lấy cớ là đi sơ tán và đàn hỏng vì bị máy bay Mỹ ném bom! Có lẽ nông thôn là môi trường thích hợp với cháu, thời gian sơ tán cháu suốt ngày cùng các bạn con nhà nông dân đi mò cua bắt ốc, mót thóc, nhặt khoai ngoài đồng và lấy làm hả hê với những “thành quả” của mình. Còn chúng tôi thì nghĩ rằng muốn đi vào con đường âm nhạc trước hết phải có năng khiếu và thực sự say mê mới thành công. Việc áp đặt sở thích của mình buộc con cái phải theo là một sai lầm lớn, nhiều khi làm khổ con cái đến suốt đời. Tuy vậy cũng cần cho cháu học đàn, tiếp xúc với âm nhạc để bồi bổ thêm vào vốn văn hóa chung và hình thành thị hiếu nghệ thuật lành mạnh. Trong thời thơ ấu, cháu cũng đã từng tham gia Đội Sơn ca Đài Tiếng nói Việt Nam, nhà lại ở trong khu tập thể của Đài gồm nhiều gia đình nghệ sĩ nổi tiếng, hằng ngày lại được nghe các chú các cô đàn hát. Nhưng càng gần với con em họ thì cháu lại thấy không thích đi vào con đường nghệ thuật chút nào. Bởi theo cháu nhận xét phần lớn con em họ học thì lười và dốt nhưng ăn diện đua đòi thì vào bậc nhất, suốt ngày chỉ quần quần áo áo, làm đỏm làm dáng khiến cháu rất khó chịu. Mới hay tác động của môi trường không thể thắng nổi ý thức cá nhân hay nói đúng hơn là không thể đồng hóa cá nhân vào môi trường. Cháu có chính kiến của cháu, chúng tôi tôn trọng chính kiến đó.

Cháu Tuyền rất thẳng tính, chỉ thích làm những việc mà mình cho là đúng, rất ghét thói xu nịnh, dám vạch ra những sai lầm về công tác chuyên môn của những người trong cơ quan, kể cả lãnh đạo. Chính vì thế mà cháu không được lòng cán bộ cấp trên, tuy vậy họ vẫn nể và phân cho cháu những công tác trọng trách vì không thể không thừa nhận trình độ chuyên môn và tinh thần trách nhiệm cao của  cháu.

Phong cách sống của cháu Tuyền rất chân thực mà cũng rất bộc trực. Hồi mới bảo vệ tiến sĩ ở Nga về Tổng công ty Dầu khí, thấy cháu vừa có trình độ lại vừa là con người có tư cách tốt, chi bộ đảng định kết nạp cháu. Nhưng khi nghe một đồng chí đề nghị cháu viết đơn vào Đảng, cháu đã thật thà trả lời: “Em chỉ phấn đấu để trở thành người tử tế thôi, chứ không phấn đấu vào Đảng đâu!”. Nghe câu trả lời “chạm nọc” ấy, chi bộ đặt vấn đề phải tìm hiểu đối tượng, có phải do tự kiêu? Không phải! Cháu là người luôn khiêm tốn, kính trọng những người lớn tuổi trong cơ quan; hay là tại gia đinh xui? Cũng không phải vì cả bố lẫn mẹ đều là đảng viên lâu năm (bố hơn 50 tuổi Đảng và mẹ gần 40 tuổi Đảng). Sau này khi biết cháu đã là đảng viên, tôi hỏi động cơ vào Đảng thì cháu bộc bạch: “Con phải vào Đảng để dễ làm việc, ở ngoài mãi người ta cho mình là con người lạc hậu, tệ hơn nữa là phần tử chống đối, chứ dù ngoài Đảng hay trong Đảng thì con vẫn luôn luôn phấn đấu để thành người tốt”.

Đúng là “cha mẹ sinh con trời sinh tính”, hai con gái chúng tôi mỗi đứa mỗi tính mỗi nết, chẳng đứa nào giống đứa nào.

N.A.T.

Em Tuyền tôi

Blog PhamTon năm thứ mười, kỳ 1 tháng 11 năm 2018.

Phạm Tôn

Em Tuyền tôi là con cậu Tuyên, sinh ngày 11/5/1958 tại Nam Ninh khi vợ chồng cậu cùng làm việc tại Khu học xá Trung ương và kết hôn tại Trung Quốc. Em nhỏ hơn tôi 18 tuổi. Sau khi về nước, cậu được phân công về làm ở Đài Tiếng nói Việt Nam, chủ yếu “trực chiến” tại Hà Nội, nhưng thường phải đi công tác xa, có khi dài ngày. Vợ cậu được về trường Học sinh Miền Nam đóng tại Hải Phòng. Năm 1965, chiến tranh lan ra miền Bắc. Sau một thời gian vừa dạy học và  học thêm về tâm lý học, vừa chăm con, quá vất vả, vợ cậu đành mang con về Hà Nội gửi mẹ tôi. Cậu nhờ tôi trông nom, dạy dỗ em. Từ đó anh em tôi gắn bó với nhau hơn với những anh em họ khác.

Tôi dạy em đánh răng “theo khoa học”, không chà ngang mà xoay tròn hoặc chải răng từ trên xuống, điều mà ngày nay tất cả trẻ em đều biết. Em tự chải đầu xong, đứng trước tôi, ngửa mặt lên. Tôi biết em muốn tôi cài hộ em cái lược xước (cái bờm) cho gọi gàng, tự em không làm được. Cũng như cậu đã dạy tôi học đánh vần trước khi đi học, tôi cũng dạy em học tiếp lớp 1 và bảo em học thuộc lòng các bài thơ dễ hiểu trong Nhật ký trong tù hồi ấy mới xuất bản. Em đọc làu làu, giọng ê a rất dễ thương Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ, Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không/ Cô em xóm núi xay ngô tối / Xay hết lò than đã rực hồng… hoặc Gạo đem vào giã bao đau đớn / Gạo giã xong rồi trắng tựa bông / Sống ở trên đời người cũng vậy / Gian nan rèn luyện mới thành công. Mẹ tôi vốn thích văn thơ, khen em đọc thơ hay.

Cậu giao tiền cho tôi sáng sáng hai anh em đi mua sờ đờ nờ. Đó là cách nói “bí mật” của anh em tôi, có nghĩa là sữa đậu nành. Tôi dắt em ra gần chợ Cửa Nam, ghé vào quán một ông Tầu mua hai cốc sữa đậu nành nóng hổi và hai cặp cháo quẩy. Đường thì tôi mang theo, không gửi lại quán như nhiều khách quen, vì sợ có hôm không đi, em ăn sáng ở nhà mà cần đường. Đường cũng là của cậu đưa. Đường của nhà tôi chỉ đủ để nấu ăn.

Ngoài việc bảo em tập chép, đọc thơ và làm toán cộng, trừ, tôi còn giao em làm những việc nhà, theo nguyên tắc tuổi nhỏ làm việc nhỏ, không ai ngồi không nhìn người khác đầu tắt mặt tối vì mình. Tôi giao cho em việc đong gạo cho bà cô tôi, còn lớn tuổi hơn mẹ tôi, lo việc cơm nước cho cả nhà. Mẹ tôi làm việc ở hợp tác xã may. Một hôm cả nhà ăn cơm xong rồi mà em Tuyền vẫn xới thêm cơm ăn mà nước mắt lưng tròng. Tôi hỏi thì em òa khóc. Em đong nhầm gạo rồi, cơm còn thừa nhiều quá, em cố ăn cho hết mà không nổi. Em vừa khóc vừa kể lể. Mẹ tôi thương  quá, lau mặt cho em và nói là hôm nay trời nóng, mỗi người ăn bớt đi một ít thành ra thừa thôi, không phải tại cháu đâu.

Chủ nhật, mẹ tôi nghỉ làm, thường đi thăm dì, kém mẹ hai tuổi. Bấy giờ anh chị tôi mới sinh con đầu lòng, đi công tác xa cũng gửi mẹ tôi trông. Thế là chủ nhật mẹ tôi bế cháu gái, em Tuyền nắm tay bác còn tay kia xách một cái làn cói đựng tã, lót, sữa cho bé. Cả ba lên tàu điện ở phố Hàng Bông, đi đến ga Bờ Hồ thì xuống đi bộ đến nhà số 47 phố Lò Sũ. Tuyền lại tay nắm tay bác, tay xách làn đồ. Đến nhà bà dì thì em mệt, nằm ngay ra ghế tràng kỷ ngủ ngon lành. Mẹ và dì tôi như đôi bạn, chuyện trò không ngớt, đến lúc em bừng tỉnh nói to cái làn đâu rồi, hai bà mới nhớ là em có mặt. Em vội đứng dậy, xách cái làn, xem lại mọi đồ trong làn có còn nguyên vẹn không rồi mới nằm xuống ghế ngủ tiếp. Cả hai bà cùng cười, khen con bé ngoan.

Em đi chơi về, vui vẻ lắm, khoe là nhà giàu thích thật, cái gì cũng có, có cả máy làm kem… Tôi hỏi thế em thích ở nhà giàu hay ở nhà anh nghèo, thì em đứng nghiêm, hai chân chụm lại, chỉ tay vào mặt tôi, chìa ra ngón trỏ xinh xinh, rồi cười khì mà nói Em thích ở nhà anh. Cặp mắt đen nhánh tròn to tinh nghịch.

Từ năm bảy tuổi ấy, em đã rất chú ý coi trọng lời nói của mình. Tôi nhớ mãi cái cách em đến gần nói chậm mà rõ em nói thế này nhé. Sau đó mới nói điều muốn nói.

Sau này, em đi học rồi ra công tác, tôi lại vào thành phố Hồ Chí Minh, nên anh em không mấy khi gặp nhau. Năm 1983, bố mẹ em gửi cho mẹ tôi thiếp cưới các em, đúng lúc vợ chồng tôi mới sinh con đầu lòng. Từ đó, khi thì chồng em, khi thì em có vào Nam công tác đều ghé thăm tôi. Có năm hai vợ chồng đều là tiến sĩ dầu khí vào  công tác tại Vũng Tàu, đã đón con trai tôi ra chơi Vũng Tàu, ở nhà chuyên gia sang trọng, còn cho lên cả tượng Chúa. Lần mẹ em vào Sài Gòn công tác bị ốm nặng do biến chứng tiểu đường phải nằm bệnh viện Thống Nhát, chồng em bấy giờ đang ở trong này liền lấy nhà tôi làm “căn cứ hậu cần”, vợ tôi nấu cháo dinh dưỡng rồi chồng em dùng xe đạp của tôi mang vào cho mẹ em. Sau này, có lần em ghé nhà tôi, đưa cho một thùng to bưởi diễn, nói vài câu chuyện rồi phải đi vội kẻo lái xe cơ quan nó chờ. Bao giờ chia tay em cũng nhìn tôi, cười khì rồi đi như hồi bé còn ở nhà tôi. Có lần em gọi con trai tôi ra sân bay, đem về một thùng sấu có cả cái cạo vỏ và bày cho con tôi cách làm nước sấu giầm uống cho mát trong mùa hè miền Nam. Em phải đi Vũng Tàu ngay, không ghé thăm tôi được.

Cuối năm 2000, mẹ tôi ốm nặng, anh cả tôi vào Bạc Liêu mấy hôm rồi vừa lên đến nhà tôi thì lại có tin nhắn về Bạc Liêu gấp. Gia đình tôi thương mẹ lắm nhưng chưa biết làm sao vì tôi quá ốm yếu. Vừa lúc ấy em Tuyền xuất hiện, nói là anh chị có đi xuống bác không, em cũng muốn đi thăm bác lắm mà lâu nay không đi được. Hôm nay em có xe. Đi luôn trưa nay đi. Thế là gia đình tôi cùng em đi Bạc Liêu. Tôi say xe, xe chạy là nôn thốc nôn tháo ra cái bao ni lông, nhìn rõ mật xanh rồi mật vàng. Đến chỗ nghỉ, mọi người ăn, tôi cũng ăn nhưng ăn bánh mì không. Anh lái xe bảo bác ăn làm gì cho mất công. Kỳ thật tôi lo là đi thăm mẹ ốm nặng mà có khi  đến nơi mình lại vào cấp cứu. Vì đã có kinh nghiệm xương máu năm 1998, hạ đường huyết sinh xê tôn máu, may mà thoát chết. Thăm mẹ ở bệnh viện thấy mẹ đã hôn mê, tôi về nhà em gái nghỉ, để lại con tôi chăm bà cùng với con gái út em tôi. Em Tuyền chào hỏi xong cũng lên xe về Sài Gòn, từ đó đi tàu cánh ngầm ra họp ở Vũng Tàu, hẹn ngày đưa tang sẽ về. Trưa hôm ấy, bệnh viện cho đưa mẹ tôi về nhà, và đến tối ấy thì mẹ ra đi. Em trai tôi biết tin, bay vào Sài Gòn ngay nhưng xe đi Bạc Liêu hỏng giữa đường, cho nên không được gặp mẹ. Nhờ em Tuyền mà gia đình tôi đến vừa kịp. Con tôi còn kể là hai anh em chăm sóc bà, cháu gái nói bà ơi đích tôn của bà về thăm bà đây thì mẹ tôi chớp chớp mắt mấy cái rồi nhắm luôn. 11:20 tối 16/12/2000, mẹ tôi trút hơi thở cuối cùng. Khi em trai tôi đến nơi thì chỉ còn nghe tiếng con chim lợn bay đi bay lại trên mái nhà nơi đặt mẹ tôi nằm, thốt lên những tiếng kêu ai oán.

Cuối năm 2014, em Tuyền đột ngột ghé nhà tôi vào lúc 9 giờ tốt, nói rằng em có việc gấp phải ra Hà Nội ngay sáng mai, nhưng có việc này nhất định phải cho anh xem. Rồi em mở máy tinh bảng ra cho tôi xem việc xây dựng Bia tưởng niệm nhà văn hóa Phạm Quỳnh ở Hải Dương. Tôi bảo biết rồi, thì em bảo còn cái này anh phải xem cơ. Em cho xem một khu sau bia tưởng niệm, nói là anh tôi bảo còn một chỗ trống rất đẹp, đủ xây một bức tường đá đen, nhưng dựng thì phải ghi trên đó một câu gì của Ông chứ, vì thế em đến là để hỏi anh. Mai em đi rồi. Có gì anh liên lạc với anh anh. Thế là tôi thức trắng đêm ấy, lục tìm tư liệu, cuối cùng ra câu trong bài viết dở dang cuối cùng của Ông tôi: Tiếng là nước, có tiếng mới có nước, có quốc văn mới có quốc gia.

Rồi ngày 26/6/2016, tại khuôn viên chùa Vạn Phước, lại diễn ra lễ khánh thành khu lăng mộ Nhà văn hóa Phạm Quỳnh đã được chỉnh trang và dựng tượng. Tại khu mộ có cuốn thư cũng ghi câu trên. Người thiết kế chỉnh trang tôn tạo khu mộ là anh tôi. Người lo quản lý việc xây cất, vận chuyển các bức đá khắc chữ và tượng đá từ Chùa Trầm về Huế lại là em Tuyền tôi. Số em vất vả mà. Em toàn làm những việc không tên, em tự nhiên như nước và không khí, những thứ chỉ khi chết khát chết ngạt người ta mới biết là quý giá vô cùng.

Xong mọi việc về Ông Nội, em Tuyền tôi mới đến bệnh viện Lão Khoa. Cháu gái tôi, thạc sĩ bác sĩ Tôn Hương Giang kể là cháu nhắc cô ấy nhiều lần lắm rồi, nhưng bao giờ cô ấy cũng bảo là bận, xong việc sẽ đến ngay. Nhưng khi cô ấy đến thì đã suy tim ở giai đoạn cuối rồi. Chúng cháu không làm gì được nữa.

Giống hệt như mẹ em. Làm việc, viết hồi ký, hướng dẫn làm luận án cho nghiên cứu sinh cao học rồi khi thấy mệt, vào bệnh viện thì nhắm mắt, không nói năng gì, cho đến khi trút hơi thở cuối cùng.

Em Tuyền tôi thật thà, trung thực giản dị và đặc biệt là có tinh thần trách nhiệm rất cao, chỉ ra đi khi đã làm tròn trách nhiệm mà mình tự nhận lấy ở đời. Em đã làm trọn nghĩa vụ làm cháu nội của học giả Phạm Quỳnh theo cách của em.

Tôi nhớ mãi những lần gặp em, nhất là những ngày sống cùng em từ hồi em còn thơ bé.

Thành phố Hồ Chí Minh ngày 25/9/2018 (16 tháng tám ta)

P.T.